Bijlage 5 Ontwikkeling sectortafels regio Rijnmond juni 2013 Inhoud 1. Helderheid over het doel en beoogde resultaat van de sectortafels. 2. Keuze van de sectoren waarvoor deze sectortafels worden opgericht.; 3. Duidelijkheid over de partijen die aan deze sectortafels deelnemen; 4. Verhouding tussen sectortafels en sectorplannen. 5. Afspraken over de termijn waarop deze sectortafels worden opgericht. 1. Helderheid over het doel en beoogde resultaat van de sectortafels Aanleiding Binnen de arbeidsmarktregio Rijnmond wil men inzetten op versnelling van het regionaal arbeidsmarktbeleid. Daar zijn sectortafels voor nodig. Het idee is om de inzet vanuit bedrijfsleven (inclusief OenO fondsen), het onderwijs en overheid te bundelen en te versterken. Door deze samenwerking creëren we platforms waarin we (robuuste en duurzame) werkgelegenheidsafspraken kunnen maken. De oprichting van de sectortafels is niet alleen een logisch gevolg van eerder opgerichte platforms, zoals het Platform Zorg en Rotterdam World ICT, maar ook van landelijke ontwikkelingen, zoals het Sociaal Akkoord, het Techniekpact en de aanpak van de Jeugdwerkloosheid. In totaal zal het kabinet in 2014 en 2015 jaarlijks 300 miljoen euro uittrekken om sectorplannen financieel te steunen. Sectoren kunnen daarnaast rekenen op overheidssteun in de vorm van het wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving. Triple helix Samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid wordt gezien als een belangrijke voorwaarde voor het aanpakken van arbeidsmarktvraagstukken. Het bij elkaar brengen van deze triple helix helpt bij het oplossen van kwesties als: 1. Afstemming zoeken over sectorale ontwikkellijnen en ontschotten van geldstromen hierin. We lopen nu aan tegen het feit dat werkgevers (soms) niet meer willen investeren en de middelen bij ROC's en gemeenten sterk dalen. Belangrijk is om én samen te investeren in de sectoren én de talentontwikkeling van werkenden, maar vooral werkzoekende Rotterdammers te vergroten. Hoe kunnen middelen vanuit gemeenten, O&O fondsen, WVA, bedrijfsleven, Rijk en anderen (Europa) effectief in de sectorale ontwikkellijn inzetten? Daar investeren waar het nodig is en samen kijken of daar middelen voor te organiseren zijn. 2. Inzet regionale werkzoekenden versus inhuur van buiten de regio/land. Hoe kunnen we binnen (deel)sectoren het systeem van "externe inhuur" doorbreken waarmee regionale werkzoekenden een kans krijgen. Natuurlijk ligt hier een belangrijke taak bij de gemeenten, feitelijk de werkzoekenden natuurlijk. Het start bij het willen meedenken en -werken om deze groep werkzoekenden weer toegang 1
te bieden tot de sector. Ook al is daar een aanloop infrastructuur voor nodig om toegang te krijgen tot de sector. Ook hier geldt dat we daar ontschot in moeten willen investeren. 3. Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt. Leerlingen die nu kiezen voor de kansrijke sectoren, hebben pas over een paar jaar hun opleiding afgerond. Bovendien is er nog een kloof tussen het niveau waar veel leerlingen op uitstromen en het niveau waar werkgelegenheid is. Deze time to market samen met de kloof in studierichting en niveau is een belangrijke uitdaging. Eén die zich nu al manifesteert in de stageproblematiek. Regionaal De insteek is regionaal en vraaggericht, maar niet alle sectoren hebben dezelfde reikwijdte. Soms beperkt de scope zich tot bijvoorbeeld Rotterdam, maar deze kan zich zelfs internationaal uitstrekken. Omdat de insteek ook pragmatisch is, is de (UWV) regio Rijnmond het vertrekpunt. Daar waar noodzakelijk passen we ons aan. Ambitie Vertrekpunt voor onze aanpak vormen de arbeidsmarktvraagstukken van ondernemers. Belangrijk is dus om op basis van een gedeeld sectorbeeld aan de slag te gaan met arbeidsmarktvraagstukken. Doel sectortafels Samen met ondernemers, onderwijsinstellingen en overheid op basis van een gedeeld sectorbeeld, arbeidsmarktvraagstukken oplossen en personeelstekorten terugdringen. Beoogd resultaat van de sectortafels Afspraken maken met bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen en overheid gericht op thema s als 1. Arbeidsinstroom en begeleiding jongeren. 2. Behoud oudere vakkrachten. 3. Arbeidsinstroom van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. 4. Mobiliteit en duurzame inzetbaarheid. 5. Scholing. 6. Van-werk-naar-werk van met ontslag bedreigden (sectoraal en intersectoraal). 7. Goed werkgeverschap en goed werknemerschap. 2. Keuze van de sectoren waarvoor deze sectortafels worden opgericht We leggen de focus op die sectoren die economisch relevant zijn en waar arbeidsmarktvraagstukken spelen. Het regionale Werkgeversservicepunt Rijnmond (WSPR) richt zich in haar acquisitie op kansrijke sectoren voor de instroom van werkzoekenden. Dan gaat het om sectoren met veel werkgelegenheid vooral in die beroepsgroepen met lage kwalificatie-eisen. De focus van het WSPR richt zich op de sectoren: 1. Medisch en zorg 2
2. Transport en Logistiek - Havengebied 3. Bouw / Techniek en Industrie 4. Zakelijke dienstverlening Hiervoor zijn sectorplannen ontwikkeld die op hun beurt weer basis vormen voor de marktbewerkingsplannen van het WSPR. Daarnaast zijn plannen uitgewerkt voor - social return (accent werkgelegenheid op medisch en zorg, bouwnijverheid, schoonmaak, horeca&catering, groothandel en (glas)tuinbouw) - het werkgelegenheidsoffensief van MKB Rotterdam (Rotterdam werkt!) Uitgangspunten voor de keuze van sectoren 1. De vraag van werkgevers is vertrekpunt voor samenwerking. 2. De sectortafel biedt kansen voor instroom van werkzoekenden en schoolverlaters. 3. In de sector is veel werkgelegenheid en spelen thema s als personeelstekorten en vergrijzing. 4. Samenwerking tussen ondernemers, onderwijs- en kennisinstellingen, branche-organisaties (O&O fondsen) en overheid heeft meerwaarde. Belangrijk aandachtspunt is het bestaande krachtenveld van werkgevers. Binnen een aantal sectoren zijn al netwerken actief, waar personeelsvragen spelen en bijvoorbeeld personeelsmanagers samenkomen. Daar waar deze netwerken bestaan, is het dus beter om daar bij aan te sluiten. Dan gaat het niet zozeer om het oprichten van een sectortafel, maar meer om het verrijken van bestaande netwerken op basis van de thema s waar werkgevers, onderwijsinstellingen en overheid resultaat kunnen boeken. A. Medisch en zorg Binnen deze sector functioneert het Platform Zorg als sectortafel. Dit platform komt regelmatig bij elkaar en in een convenant zijn afspraken gemaakt over het terugdringen van personeelstekorten in de zorg. Het WSPR neemt actief deel aan dit platform, wat ook kansen biedt voor werkzoekenden. Haven, Industrie en Techniek B Haven / mainport Dit is een heel brede en diverse sector. Als het gaat om de havengerelateerde arbeidsmarkt, is er al een netwerk dat basis biedt voor sectortafels. Belangrijke basis ligt bijvoorbeeld in het hoofdstuk Werk van de Havenvisie met het Expertteam Uitvoering Havenvisie. Hieruit vloeit bijvoorbeeld GOAL voort, waarin ook ondernemers, onderwijs en overheid samenwerken. In de mainport (Rotterdam-Rijnmond- Drechtsteden) loopt tevens een proces om een nieuwe samenwerkingsvorm te creëren als opvolger van KMR. 3
Sectortafels voor: B1 Chemie / procesindustrie (oa obv CIV Chemie) B2 Maritieme Techniek (oa obv CIV Water) C Bouw en infra Ook in de bouw en infra zijn er al aanknopingspunten. Dit onder andere omdat hier een substantieel aandeel Social Return zit en dat een kans is, die we willen benutten. Deze sector lijdt wel flink onder de recessie. We moeten daarom lering trekken uit de resultaten van de ronde tafel voor de Schildersen Afbouwsector. Een aanknopingspunt is wel het overleg dat we (sinds een jaar) hebben met FNV Bouw en Bouwend Nederland over de uitvoering van CAO afspraken in de bouw. D ICT Rotterdam World ICT is in feite een sectortafel. Ook van dit platform kunnen we leren, onder andere omdat de bedrijven die deelnemen aan dit platform veel praktischer zijn in hun aanpak. E?Transport en Logistiek (?) Voor deze sector is het serieus te overwegen een sectortafel op te richten. In de aanpak Werk en Inkomen is hier een sectorteam op ingericht. We hebben dus ook een sectorplan. Daarnaast is er een CIV Logistiek in oprichting. De vraag is wel of er voldoende (urgente) arbeidsmarktvraagstukken zijn om basis te vormen voor een sectortafel. F Metaal, electro en installatie (MEI) Hier zit maintenance bij in. G Technische in- en verkoop (groothandels, toeleveranciers, sales) Zakelijke dienstverlening De zakelijke dienstverlening is feitelijk een verzameling van sectoren met veel werkgelegenheidskansen voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Ook voor de zakelijke dienstverlening is een sectorteam op basis van een sectorplan actief. Kijkend ook naar de koppeling met Social Return, noemen we de volgende suggesties: H. Groot- en detailhandel I. Grote dienstverleners zoals Achmea J. Food Met bedrijven als Unilever, Coca Cola en bijvoorbeeld the Greeneries. 4
3. Duidelijkheid over de partijen die aan deze sectortafels deelnemen Als het gaat om de samenwerking op arbeidsmarktvraagstukken dan wordt al snel gesproken over de triple helix of de 3 O s en dan gaat het over - ondernemers: grote werkgevers / branche-organisaties / OenO fondsen - onderwijs- en kennisinstellingen: MBO en HBO instellingen / kenniscentra - overheid Kijkend naar het Sociaal Akkoord, dan is te verwachten dat - we ook mogen nadenken over de rol van de bonden bij de sectortafels - de sectortafels voortkomen uit regionale samenwerking (initiatief ligt dus niet alleen bij de gemeente Rotterdam) 4. Verhouding tussen sectortafels en sectorplannen Het oprichten van de sectortafels doen we primair omdat deze aanpak bijdraagt aan de oplossingen voor arbeidsmarktvraagstukken in onze regio. Maar we missen kansen als we niet zorgen dat deze sectortafels input leveren voor de sectorplannen die het aangekondigde Actieteam van de Stichting van de Arbeid in de loop van 2013 verder gaat uitwerken. We hebben dus nog een aantal vragen: - wat gaan de sectorplannen inhouden? - waaraan moeten de sectortafels voldoen voor een optimale aansluiting? - wat is de planning voor de ontwikkeling van de sectorplannen? - wanneer moet dus wat duidelijk zijn in de sectortafels? - hoe lopen de lijnen? Op welke manier kunnen wij invloed uitoefenen op de sectorplannen? 5. Afspraken over de termijn waarop deze sectortafels worden opgericht. Het oprichten van een sectortafel is iets wat zorgvuldige voorbereiding vraagt. Belangrijk vertrekpunt zijn de arbeidsmarktvraagstukken van werkgevers. Het oprichten van een sectortafel begint grofweg met de volgende stappen: 1. Bepalen van de urgente arbeidsmarktvraagstukken (obv sectorbeeld). 2. Verkennen hoe het krachtenveld in die sector er uit ziet (en wie contacten heeft). 3. Bepalen van de belangrijkste stakeholders in de betreffende sector. 4. Onderzoeken of er al afspraken zijn (bijvoorbeeld Techniekpact). 5. Verkennende gespreksronde bij stakeholders a. Wat is er voor hen te halen / wat kunnen ze toevoegen b. Bereidheid om bij te dragen / mee te doen c. Informatie die bijdraagt aan sectorbeeld (en prioriteiten in aanpak). 6. Ronde tafel met belangrijkste stakeholders a. Sectorbeeld en urgente vraagstukken 5
b. Intentie om op deze vraagstukken samen te werken. Deze fase is belangrijk. Niet alleen gaat het er om partners te binden op een gezamenlijk sectorbeeld en aanpak. Dit is ook de fase waarin het vertrouwen gewonnen wordt. Een fase waarin nog geen grote gebaren worden gerealiseerd, maar waarin concreet en zichtbaar resultaat cruciaal is. We hebben hier al ervaring mee. Planning / proces De wensenlijst voor sectortafels is lang. De focus leggen we op: - Medisch en Zorg - Haven (Chemie, Water en Logistiek) - Metaal, Electro- en Installatietechniek - ICT (nog met een vraagteken) - Voor Medisch- en Zorg, ICT en GOAL gaan we door met de opgezette samenwerking, maar zijn we alert op de aansluiting met de Sectorplannen zoals deze door de St. vd. Arbeid worden opgesteld. Daarnaast willen we, op korte termijn en in nauw overleg met WSPR een start maken met twee of drie nieuwe sectortafels. Als eerste verkennen we de mogelijkheden binnen de sector Metaal, Electro- en Installatietechniek. 6