ikjijwij, leren en leven doen we samen

Vergelijkbare documenten
Samen doelen bereiken!

Meerjarenbegroting Stichting Spaarnesant

Jaarverslag van de medezeggenschapsraad /2017

Paulus Potterplein XJ Kaatsheuvel. Tel JAARVERSLAG MR

NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Resultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012

Verlenging of verkorting schooltijd. Concept protocol

Jaarverslag. Format jaarverslag Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivio

Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau College

Jaarplan Medezeggenschap

Kenneth Smit Consulting -1-

Werkblad ontwikkelwijzer Gouden Standaard

JAARPLAN

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor.

Zwembadplan Wijk Zwemt! - UITGANGSPUNTEN

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen.

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015

Jaarprogramma 2017/2018

JAARPLAN Inhoud. Inleiding en analyse beginsituatie blz. 2 ontwikkelpunten schooljaar blz. 3 matrix blz. 6

Passend onderwijs. Passend onderwijs. SWV PO Twente Noord 1

De huidige wijze waarop de subsidiegelden worden uitgegeven is een verdeling van de subsidie ten behoeve van:

INHOUD. Hoofdstuk 1 Inleiding 2

* GEMEENTE DE 2 4 SEP Par:

Subsidietoetsingskader VVE gemeente Raalte Doelstelling subsidie:

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

Beleidsplan 2014 Versie Zomer 2014

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Jaarprogramma 2016/2017

Criteria zittenblijven / verlengde kleuterperiode

BIJLAGE H- Concrete uitwerking Management SWV PassendWijs bij JAARPLANNING- WERKAGENDA SWV PASSENDWIJS

ARBOBELEIDSPLAN. voor de stichting PCBO BAARN SOEST

Gezondheid en welzijn Contract met de Arbo-dienst SKIPOS heeft een contract Human Capital Care uit Son.

Samenvatting criteria arbeidsmarktplatform:

Jaarverslag cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Beleidsplan 2014 tot en met 2016

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :

Opbrengsten VSO Panta Rhei College schooljaar

Visie document Combinatiefuncties Brede school, Zwolle Van Sportservice Zwolle, De Muzerie, centrum voor de kunsten, Bibliotheek Zwolle

Beslissingsondersteunende instrumenten. Criteria September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ

Hiermee geeft de MR van de ODS Meester Aafjes een overzicht van de activiteiten en resultaten in het schooljaar

Alle ambities de Erasmus op een rijtje

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Projectomschrijvingen van het Uitvoeringsprogramma Visie Openbaar Vervoer 2020

Brief van de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Bibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.

Een observatie door de IB-er en directeur. Bij kinderen die aangemeld worden voor de groepen 3 t/m 8: Een eerste gesprek met de ouders.

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie

Indelen (nieuwe) groepen. Concept beleidsnotitie

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk

JAARPLAN Inhoud. Inleiding en analyse beginsituatie blz. 2 ontwikkelpunten schooljaar blz. 3 matrix blz. 5

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs

VGSO Nieuwsbrief extra editie over komende gemeenteraadsverkiezingen

JAARVERSLAG MEDEZEGGENSCHAPSRAAD DE AANLOOP SCHOOLJAAR 2014/2015

Passend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend?

Risicomanagement in zorgbouwprojecten. Centrum Zorg en Bouw

beta brugklas secties Ontwikkeling bètatechniek op het Newmancollege. 1. Inleiding

Financieel beleidsplan

Richtlijnen functioneringsgesprek evangelist. Versie 1.0

Vrijwilligersbeleid voetbalvereniging N.B.S.V.V.

Visie op toezicht Raad van Toezicht Deventer Ziekenhuis

GS brief aan Provinciale Staten

Regeling: strategisch plan duurzame ontwikkeling werknemer

Asbestbeleidsplan. Beleid en beheer asbest

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014

Eindvaluatierapport Scalda - Groep 2 23 oktober januari 2014

Start duurzame inzetbaarheid

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN

Transmuraal Programma Management

Zorgplan. 1.Passend Onderwijs

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Functieprofiel schooldirecteur De Bron. Functie informatie:

.1-4- gemeente Eindhouen

Alleen m.b.t. vergoedingen pedagogisch Instemming. medewerkers (hoofdstuk 1 uit de regeling) Advies

Branding Nieuws. De Branding : Doelgericht samen de wereld ontdekken. schooljaar nieuwsbrief nummer 40 8 juli 2014

OOGwerkt webinar. Kijkt vanuit ervaring en expertise Ziet welke kandidaat past Kijkt verder. Bekijk onze vacatures online

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen

Voor u ligt u het jaarplan van de Vereniging voor Christelijk Primair Onderwijs te Spijkenisse.

Aan de directies, intern begeleiders en leerkrachten groep 8 van de basisscholen in Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en Maasland.

Samenvatting van de Jaarrapportage Welzijn AKROS: ISO gecertificeerd Kwaliteit in dienstverlening en organisatie

Protocol time-out, schorsing en verwijdering van leerlingen

Notulen OR vergadering 7 september 2015

352),(/(1352*5(66,( ,QOHLGLQJ

ROC Gilde Opleidingen t.a.v. Mevr. Dr. L.A.M. Janssen-Reinen Postbus KB Roermond. Roermond, 7 juni Betreft: voortgang M-Tech

Subsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant -

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.

SAMEN KANSRIJK! visie op passend onderwijs in Smallingerland en omgeving. Versie 3 Vastgesteld stuurgroep per mail 6 oktober 2014

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak


IB/Directiedag - 21 mei 2014

Federatiestatuut. Walburggroep. -concept -

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Cbs de Triangel zet de toon voor de toekomst

Vacature en procedure benoeming voorzitter landelijk bestuur Verantwoordelijke

Situatie: Aanzet casebeschrijving Molenwaard. Inleiding

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN

Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012

RMC-regio 37 Zuidoost Brabant vsv/jongeren in een kwetsbare positie

Transcriptie:

Begrting 2019, met een meerjarenperspectief naar 2023 ikjijwij, leren en leven den we samen Schlengrep Veluwezm Hannelre Bruggeman Vrzitter Cllege van Bestuur Gedkeuring in de Raad van Tezicht p 18 december 2018, B.T.M. van Waesberghe, vrzitter Definitief besluit p 19 december 2018 J.E.M. Bruggeman, vz Cllege van Bestuur Ter kennisname naar de GMR van 26 februari 2019

Inhudspgave Inleiding 3 Hfdstuk 1 5 1.1. Ikjijwij, leren en leven den we samen! 6 1.2. Waar staan we vr? 6 1.3. Gezamenlijke agenda vr 2019 6 1.3.1. Strategische beleidsvrming 6 1.3.2. De werkagenda p de verschillende dmeinen in 2019 8 1.3.3. Ontwikkelingen in leerlingenaantallen 11 1.3.4. Samenwerken in de regi 13 1.3.4.1. Passend Onderwijs 13 1.3.4.2. Samenwerken in en met de gemeenten 13 1.3.5. Treasury, meerjarennderhudsplan en verduurzaming 15 Hfdstuk 2, De financiële begrting 16 2.1. Begrting 2019 en het meerjarenperspectief 2019-2023 17 2.2. De leerlingenprgnses vr de kmende jaren per regi 18 2.3. Investeringsbegrting 19 2.4. Meerjarenbalans 20 2.5. Kasstrm 20 2.6. Ontwikkeling kengetallen 20 2

Inleiding Vr u ligt de begrting 2019, met een perspectief naar de kmende jaren. Deze begrting is in verleg met directeuren, staf en bestuur tt stand gekmen. De inhud is al p hfdlijnen in ktber gedeeld met de GMR. Financieel gezien is deze begrting 2019 minder vrzichtig dan de begrtingen 2016 en 2017 waar de inkmsten laag waren begrt. We begrten zelfs een negatief resultaat vr kmend jaar mdat we extra middelen willen inzetten p persneel. De inkmsten van deze begrting zijn gebaseerd p het aantal leerlingen p twee teldata. 1 ktber 2017 bepaalt de persnele lumpsum vr het schljaar 2018/2019, en het leerlingenaantal p 1 ktber 2018 bepaalt dat vr het schljaar 2019/2020. Naast de reguliere bekstiging is k alvast rekening gehuden met extra inkmsten in verband met grei ( 70.000) en aanvullende bekstiging vr nieuwkmers ( 40.000). De materiële bekstiging vr het jaar 2019 wrdt vastgesteld aan de hand van het aantal leerlingen p 1 ktber 2018. Bij het vaststellen van de begrting geldt dat mandaat wrdt gegeven vr de besteding van de middelen vr het jaar 2019. Het meerjarenperspectief is tegevegd mdat deze van belang is m te kunnen berdelen he investeringen en verplichtingen drwerken in de kmende jaren. Z kan vastgesteld wrden dat de investeringen van nu k in de tekmst gedragen kunnen wrden. Op stichtingsniveau wrden de persnele ksten begrt. Een grt deel van de ksten zijn persnele ksten, persnele frmatie en budgetten vr nderwijs en ntwikkeling. Onderwijs is een arbeidsintensief vak. In deze begrting wrdt eerst krt ingegaan p nze visie, de penbare identiteit en ndernemersdelen die richting geven aan ns beleid en inzet van middelen. Verspreid dr de begrting zijn per schl enkele speerpunten vr 2019 uitgelicht. Vr een vlledig beeld, bekijk vral hun presentaties p de website. Paragraaf 1.3. bevat de punten die we p nze gezamenlijke agenda van 2019 hebben gezet. Directeuren ntwikkelen p schlniveau de schlbegrtingen. Leidend zijn daarbij het aantal leerlingen, inhudelijke ntwikkelingen en actuele uitputtingsverzichten. Op de schlbegrtingen staan zaken als leermiddelen, pleiding en ntwikkeling, energie en schnmaak. Hfdstuk 2 bevat de financiële cijfers vr 2019 en verder. Krt wrdt ingegaan p de leerlingenprgnses, de investeringen en de kengetallen vr 2019. 3

De Kamelen Velp Nieuwe leesmethde De Kamelen heeft hge nderwijspbrengsten waar wij trts p zijn. Om deze k in de tekmst te realiseren zetten wij in p een nieuwe methde technisch lezen. Een methde die aansluit bij nze hge verwachtingen en het vasthuden van de hge leerpbrengsten. Daarnaast realiseren wij een biblitheek p schl. Deze zal een psitief effect hebben p het leesplezier van nze leerlingen. En daarnaast bereiden wij nze kinderen vr p de tekmst dr hen Engels aan te bieden waardr zij zich ged kunnen verhuden in de maatschappij. Daltnschl Daalhuizen Velp Inzicht in eigen talent We geven nze kinderen inzicht in hun eigen talenten. Dat den we dr met ze in gesprek te gaan en hen uit te dagen met ICT en techniek, cultuur en expressie. Ok stimuleren we de leerlingen kritisch te denken. Drpsschl Rzendaal Onderzekend leren We gaan aan de slag met nderzekend leren in ns nieuwe schlgebuw. We willen de kinderen uitdagen en prikkelen m zelf dingen te ntdekken. Dit den we samen met Puck & C, waarmee we tegenwrdig een Integraal Kindcentrum vrmen. 4

Hfdstuk 1. Passend binnen de strategie van de stichting werken directeuren en teams cntinue aan de versterking van de eigen schl. Al nze schlen hebben een stimulerend schlplan vr de peride 2015-2019. De directeuren, teams en uders stelden die plannen samen p. Ze geven weer wat hun belangrijke beleids- en actiepunten zijn vr de kmende jaren. Deze plannen zijn gepubliceerd p hun websites. Ter illustratie zijn per schl een f twee speerpunten vr 2018 pgenmen in deze begrting. Vr een vlledig beeld van de speerpunten per schl, kijk p de website: www.schlengrepveluwezm.nl/ver-ns/nze-schlen. Elf penbare basisschlen, waarvan één basisschl vr speciaal nderwijs, werken samen in Schlengrep Veluwezm. Dagelijks kmen circa 1675 leerlingen naar nze schlen. Het nderwijs is in handen van circa 160 medewerkers, 114 fte, grepsleerkrachten, (nderwijs)ndersteunend persneel en directieleden. Onze schlen werken samen in Onderwijsteams. Twee f drie schlen vrmen samen een nderwijsteam. In nderstaand rgangram maken we inzichtelijk he de rganisatie er uit ziet. De Staf is erg cmpact, p inhudelijke vragen wrdt de staf aangevuld met externe deskundigheden. 5

1.1. ikjijwij, leren en leven den we samen! Een van de kernwaarden van het penbaar nderwijs is van en vr de samenleving. We marmen natuurlijk alle zes kernwaarden van het penbaar nderwijs, maar in deze kernwaarde kmt alles samen. Ikjijwij gaat ver samenwerken, met respect naar de ander. Samenwerken met leerlingen, uders, de wijk, de wereld. Samenwerken mdat we verschillend zijn, en juist dat ns verrijkt. In het schljaar 2018/2019 staat het nieuwe kersplan p de agenda. In deze ntwikkeling kmt Wij kmen samen verder steeds vaker het mtt: ikjijwij, leren en leven den we samen naar vren. Het bevrderen en kesteren van Nieuwsgierigheid vrmt een steeds nadrukkelijker nderdeel van ns nderwijs. 1.2. Waar staan we vr? IK ben nieuwsgierig naar de ander JIJ bent anders, gelukkig maar! Samen delen bereiken! Met ikjijwij bieden wij nze leerlingen een gede vrbereiding p het vervlgnderwijs. Dr het werken aan een psitieve leerhuding, een gede samenwerking, en het ntwikkelen en kesteren van nieuwsgierigheid wrden delen bereikt. Naast het actief pbuwen van kennis, stimuleren wij leerlingen hge verwachtingen te hebben, bewust te wrden van hun talenten en hun eigen leerstrategie. Samen leren en vlp de gelegenheid jezelf te zijn. Met inachtneming van nze visie hebben we vlgende ndernemersdelen gefrmuleerd. (vr meer infrmatie kunt u terecht p nze website www.schlengrepveluwezm.nl) Fcus p hge pbrengsten en ntwikkeling Een rijke leermgeving 21-eeuwse cmpetenties in de schlen De Schlengrep Veluwezm heeft de afgelpen vier jaren aan de hand van deze ndernemersdelen ntwikkelingen ingezet en drgemaakt. De 21-eeuwse vaardigheden, sft skills, meer leren dr te den, meer samenwerken met elkaar, uders en leerlingen, mie zelfevaluaties zijn belangrijke vrbeelden van de veranderingen. 1.3 Gezamenlijke agenda vr 2019 In deze paragraaf gaan we in p zaken waar we gezamenlijk aan werken. De schlen werken systematisch aan de eigen ntwikkeling met behulp van de schlplannen. 1.3.1. Strategische beleidsvrming In dit schljaar bepalen we weer de nieuwe ndernemersdelen vr de kmende jaren. Een deel van input daarvr hebben we al pgehaald dr de metingen en de gesprekstafels met uders en leerlingen. Op 1 augustus 2019 zijn de strategische beleidsplannen van de schlen, de nderwijsteams en de verkepelende stichting afgernd. Een gespreksavnd met diverse stakehlders ver de tekmst van ns nderwijs vrmt nderdeel van de ntwikkeling van het kersplan p stichtingsniveau. 6

De Lappendeken De Steeg Uitdagend schlplein Ons schlplein ndergaat een metamrfse. Het plein krijgt een natuurlijke uitstraling, daagt uit tt ntdekkend spel en is geschikt m k buiten les te geven. Vr de nieuwe inrichting hebben de kinderen geld pgehaald met spnsrlpen en andere activiteiten. Prinses Margrietschl - Spankeren Prgrammeren vr leerlingen icaches nderzeken de mgelijkheden vr een leerlijn prgrammeren vr kinderen. Ok schaffen we materialen vr prgrammeren aan, zals een licentie vr het prgramma Bmberbt en 25 laptps vr grep 6/7. Onze leerlingen den z al p jnge leeftijd ICT-vaardigheden p. 7

1.3.2. De werkagenda p de verschillende dmeinen in 2019 Ontwikkelingen p het gebied van Onderwijskwaliteit. Nieuwsgierigheid centraal staat al een tijd p nze agenda. Dit brengen we in 2019 weer een stap verder: kennis vergrten bij leerkrachten en ervaring p den in de Week van de Nieuwsgierigheid (ikjijwij). Ons tekmstbestendig nderwijs zal vr een grter deel bestaan uit het Leren dr den. Alweer twee jaar geleden zijn we gestart met eenduidige Zelfevaluaties binnen de stichting. Jaarlijks wrden deze zelfevaluaties verbeterd en uitgebreid. In 2019 ligt het accent p het frmuleren van ambities en delen naast de delen p rekenen en taal. Bvendien willen we de bespreking van deze zelfevaluaties binnen de stichting meer interactief rganiseren, waarbij een interne multifunctinele stuurgrep leading zal zijn. Naast de dr-ntwikkeling van de zelfevaluaties laten 3 schlen dit jaar een audit den. De methde nafhankelijk tetsen in grep 1 en 2 wrdt afgeschaft. In plaats daarvan krijgen kennis van ntwikkellijnen en bservatielijsten een grtere plaats. Met behulp van een interactieve bijeenkmst met de leerkrachten in deze grepen bereiden we ns vr p deze ntwikkeling. In 2019 gaan we aan de slag met de utput van de tevredenheidspeilingen Alles uit leerlingen halen. In het Kersplan 2019-2023 zal een paragraaf hieraan besteed wrden. Om alvast een tipje van de sluier p te lichten is hier een aantal punten die leerlingen in het panel naar vren brachten: meer schrijven m een beter handschrift te hebben, maar met meer creatieve ruimte m je eigen handschrift te ntwikkelen; meer werkvrmen met spelelementen; meer leren dr te den; alvast nadenken ver tekmstige berepen/pleidingen; Samen met Het Rhedens en PCBO hebben we in 2018 nagedacht en gesprken ver 10-14 nderwijs. Eind 2018 wrden naar verwachting prjecten gekzen. Kenniskringen I-caches, taal en nieuwsgierigheid zijn slide actief. In 2019 wrdt berdeeld welke kenniskringen in 2019/2020 gekzen wrden. Kindcentra. Op veel schlen wrdt inhudelijk samengewerkt met peutergrepen en bs. De drntwikkeling van deze samenwerking leidt tt de vrming van Kindcentra. Dit thema zal zeker terugkmen in het Kersplan 2019-2023 maar zal in 2019 hier en daar verder wrden verdiept. Ontwikkelingen p het gebied van rganisatientwikkeling Dr-ntwikkelen nderwijsteams. Natuurlijk staan de inhudelijke ntwikkelingen binnen de nderwijsteams weer p de agenda: het leren van elkaar, het vrmen van kernteams ter versterking van de samenwerking en het meer kunnen werken vanuit talenten p de agenda. Dit jaar nemen we k de samenstelling van de nderwijsteams in relatie tt de prgnses in leerlingenaantallen nder de lep. Kwaliteitsverantwrding. Het in beeld brengen van een samenhangend geheel van het beleid en de instrumenten die binnen de schlengrep Veluwezm ndersteunen bij het realiseren van kwaliteitsdelen. Afrnden website en uderapp cmmunicatie in 2019. In 2018 is de nieuwe website ntwikkeld, en in 2019 gaat deze in de lucht. De keuze vr dit cmmunicatiemiddel met uders, is vrtgekmen uit de tevredenheidspeilingen. Versterken van de in- en externe cmmunicatie dr inzet van allerlei tls zals bijvrbeeld het Jaarbeeld staat k dit jaar weer p de agenda. We geven meer inhud aan ikijwij dr de inzet van Meet Ups maar k dr het uitbuwen van het samenwerken in ffice 365. 8

De Schlengrep Veluwezm werkt planmatig aan de zaken die de AVG van ns vraagt. In 2018 zijn hier al veel stappen gezet. In 2019 staat de infrmatiematrix hg p de agenda. Reglement bestuur en management. Na vaststelling van het reglement RvT staat de ntwikkeling van de reglement bestuur en management p de agenda. Schlengrep Veluwezm gaat zich in 2019 aanmelden vr een bestuurlijke visitatie. Stafbureau weer p sterkte. In 2019 zal de functie HRM-adviseur weer structureel wrden ingevuld. Op de aanbestedingskalender vr 2019 staat, meubilair, planmatig risic en inventarisatie en het hernieuwd nderzek naar de aanbesteding van het administratiekantr. In 2019 is de samenwerking met het huidige administratiekantr wegens mislukte aanbesteding verlengd. Ontwikkelingen p het gebied van Passend Onderwijs Drntwikkeling van de zrgstructuur in de schl, en de rl van de IB-er staan vr 2019 p de agenda. In 2018 zijn hier de ndige vrbereidingen vr getrffen. Met ingang van 1 januari 2019 wrdt de Meldcde Kindermishandeling aangepast. Naast het aanpassen van de prcedure in de Meldcde staat schling p de thema p de agenda. Binnen de regi Rheden/Rzendaal wrdt weer een Regiplan geschreven. Daar staat p de agenda wat de schlbesturen in deze regi gezamenlijk p willen pakken. Thema s als vrkmen thuiszitters, hgbegaafdheid, nderzek naar meer tijdelijke plaatsingen p de sba en dyslexie vrmen hier nderdeel van. Uitgangspunt van de visie van het Samenwerkingsverband is het zveel mgelijk realiseren van thuisnabij nderwijs. Oriëntatie p de plek in het nderwijscntinuüm van de speciale basisschl t Sterrenbs staat p de agenda. Natuurlijk binnen nze eigen stichting, maar k binnen de hele regi Rheden/Rzendaal. Een van de thema s is: he km je tt meer tijdelijke/deeltijd plaatsing? In 2019 willen we een vervlg geven aan het Vruitwerklab. In september 2018 is hiermee gestart. Samen met leerlingen van Delta en PCBO vlgen leerlingen van de Schlengrep Veluwezm 12 keer lessen in het Vruitwerklab. Naast het drzetten van het Vruitwerklab willen we binnen de regi meer mdules ntwikkelen, zdat we een ng beter nderwijsaanbd kunnen bieden vr de leerlingen in nze regi. Vr een aantal schlen geldt dat uitbreiding van schlmaatschappelijk werk van belang is. In 2019 gaan we nderzeken he dit te realiseren is. Ontwikkelingen p het gebied van persneel Arbeidsmarktkrapte geeft een extra uitdaging. Binden, een dynamisch werkgever zijn waar ruimte is bij te dragen en te ntwikkelen wrdt steeds belangrijker: beien en werven met Ikjijwij! In 2018 heeft een aanzet daarte al psitief effect gehad. Dat werd zichtbaar bij diverse werving- en selectieprcedures. Verzuimcijfer leidt ng niet tt grte tevredenheid. De cijfers zijn gelukkig weer lager dan het jaar daarvr. Uit de peilingen blijkt dat de betrkkenheid van leerkrachten binnen de schlengrep psitief gewaardeerd wrdt. Medewerkers gaven de rganisatie hier een 8,4. Tch is het verzuim hier en daar aan de hge kant. In 2019 willen we de preventieve kant versterken en samen met leerkrachten nderzeken he dit p maat te kunnen realiseren. Op het gebied van pleiding en ntwikkeling lpt een aantal zaken dr. De pleidingen van directeuren en adjunct-directeuren en de I-caches lpen dr in 2019. In 2019 willen we starten met een pleiding vr de interne begeleiders ter versterking van een meer preventieve begeleidende rl in de schlen. Daarnaast bieden we pleidingen/cursussen p stichtingsniveau aan. Een vrbeeld daarvan zijn de wrkshps udergesprekken die in het eerste kwartaal van 2019 wrden gehuden. Daarnaast willen we het pleidingsniveau per schl, per discipline in beeld brengen m daarna de vervlgstappen te ntwikkelen. 9

De laatste ca heeft een aantal veranderingen en nieuwe pdrachten aan schlbesturen gegeven. Met de lnsverhging zijn nieuwe taakkarakteristieken vastgesteld. Met andere wrden: dr de lnsverhging zijn de taken van de leerkrachten veranderd. Hierver in gesprek gaan en de nieuwe werkzaamheden implementeren staan vr 2019 p de agenda. Ok is de zgenaamde Overlegmdel f Basismdel taakverdeling verdwenen. In plaats daarvan meten werkverdelingsplannen gemaakt wrden. Daarnaast staan de evaluatie en pbrengsten van de werkdrukmiddelen p de agenda. In 2018 is het Prfessineel Statuut vastgesteld. Medewerkers geven een 8,4 p de vraag f zij uitgendigd zijn bij te dragen aan de schlntwikkeling. In 2019 evalueren van de werking van het Prfessineel Statuut. In 2018 is de digitale gesprekkencyclus ingeverd. We willen ged aandacht geven aan het gebruik hiervan. In de herfst 2018 is gebleken dat met ruim 60% van de medewerkers een gesprekscyclus is gestart. In 2019 streven we ernaar dat met iedereen gesprekken is geverd. Peerreview wrdt intensiever ingezet in 2019. In het frmatieplan 2018/2019 is 50.000 eur beschikbaar gesteld zdat alle medewerkers 1 dag vervangen kunnen wrden m bij een ander te kunnen kijken. Een grt deel van het beschikbare budget hiervr wrdt in 2019 ingezet. Verduurzaming/nderwijskundige aanpassingen In 2018 hebben we gepland m p 3 bestaande schlen znnepanelen te leggen. Daarnaast heeft de nieuwe schl in Rzendaal znnepanelen. Vr het kmend jaar staan weer vier schlen p de planning. De znnepanelen hebben een terugverdientijd van 8 à 9 jaar. Tch schrijven we deze panelen p schlniveau in 15 jaar af. Hierdr kmen meer middelen vr nderwijsntwikkeling vrij. Op 5 à 6 schlen wrden nderwijskundige aanpassingen in de gebuwen uitgewerkt en uitgeverd. De afschrijvingsksten die hiermee gepaard gaan kmen wrden via het begrte negatieve resultaat de kmende jaren ten laste van de algemene reserve. De verduurzaming van de schlen lpt verder vlgens afspraak en planning zals die met het directieteam is herijkt eind 2018. Naast de uitbreiding van Daalhuizen zijn de Wensvgel en de Lappendeken de wat mvangrijkere prjecten vr 2019. 10

1.3.3. Ontwikkelingen in leerlingaantallen Het aantal leerlingen binnen de Schlengrep is sterker dan verwacht gegreid: p 1 ktber 2018 telde het aantal leerlingen p de schlen 30 leerlingen meer dan vrig jaar. De basisschlen zijn ttaal 42 leerlingen gegreid, terwijl het aantal leerlingen p de sba afnam met 12 leerlingen. Het aantal leerlingen binnen de gemeenten Rheden en Rzendaal is teruggelpen van 3605 naar 3505. Op peildatum 1 ktber 2018 is het marktaandeel van de Schlengrep weer gestegen naar 47,3%, zelfs weer iets hger dan in 2016 het geval was. In de beide regi s Rzendaal/Velp en Rheden/Rzendaal steeg het aantal leerlingen met ruim 9%. De verige schlbesturen realiseerden in Rzendaal/Velp een minimale krimp van 0,44%, en in Rheden/De Steeg en Ellecm een grei van 4%. In Dieren was het leerlingenaantal 8,8% lager dan vrig jaar. In deze leerlingendaling is de sluiting van de nevenvestiging in Laag-Seren meegenmen. De andere schlbesturen realiseerden hier een krimp van 4%. Gelet p de mvang van de huidige bvenbuwgrepen is het de verwachting dat het aantal leerlingen het kmende jaren redelijk stabiel blijft. De grei en de krimp lijkt de kmende jaren af te vlakken. De prgnse is dat het ttaal aantal leerlingen in 2019 licht stijgt (+23), in 2020 ngeveer gelijk blijft (+5), in 2021 en 2022 licht daalt (-15 resp. -4). Op peildatum 1 ktber 2018 was het percentage leerlingen in de nderbuw net z grt als in de bvenbuw. Vrig jaar was het percentage in de nderbuw iets hger. 11

Kningin Emmaschl Dieren Samenwerking schl-kind-uder De samenwerking tussen schl-kind-uder staat bij ns vrp. Vanaf grep 6 wrden de rapprt- en udergesprekken geverd met het kind, de uder en leerkracht samen. Vr alle grepen ntwikkelen we een praatpapier als leidraad vr het gesprek. Samen maken we afspraken ver de ntwikkeling van het kind. De Expeditie Dieren Eigenaarschap leerlingen We stimuleren leerlingen m verantwrdelijkheid te nemen vr hun eigen leerprces. Dat den we met leergesprekken, grepsvergaderingen en effectieve feedback. Ok riënteren we ns p het werken met een rapprtfli, waardr leerlingen inzicht krijgen in hun eigen talenten en in leerstrategieën. De Wensvgel Dieren IKC en drgaande leerlijn In 2019 gaan we verder met het ntwikkelen van ns Integraal Kind Centrum (IKC). Peuter- en kleutergrepen draaien wekelijks met elkaar mee en dit jaar investeren we in binnen- en buitenmateriaal vr de kleutergrep. Het IKC geeft een extra impuls aan een drgaande ntwikkel-leerlijn vr kinderen van 2 tt 13 jaar. 12

1.3.4. Samenwerken in de regi Ok vr de stichting geldt ikjijwij, leren en leven den wij samen. De schlengrep werkt bijvrbeeld samen met kinderpvangrganisaties m samen kindcentra te vrmen. Een aantal andere samenwerkingsvrmen staan hier uitgelicht. 1.3.4.1. Passend Onderwijs Het realiseren van Passend Onderwijs maakt dat de schlbesturen in de deelregi s meer zijn gaan samenwerken. Dichter bij de schlen, de leerlingen en in de gemeenten die met hun verantwrdelijkheden aansluiten p het nderwijs. De vrzitter van het Cllege van Bestuur van de Schlengrep is lid van het dagelijks bestuur van PassendWijs in de regi Arnhem, Liemers, Lingewaard, Renkum en Rheden Rzendaal. Daarnaast is deze bestuurder vrzitter van het reginaal verleg PassendWijs. Dit bestuurlijk verleg heeft als taak zrg te dragen vr passend nderwijs van alle leerlingen. Jaarlijks wrden deze regiplannen ntwikkeld waarin de delen vr kmend schljaar staan beschreven. In het laatste kwartaal van 2018 en het eerste kwartaal van 2019 zullen de schlbesturen in de regi Rheden en Rzendaal het nieuwe Regiplan afrnden. In 2018/2019 staat p de agenda: Drntwikkelen samenwerken in de regi Drntwikkeling van de speciale basisschl in de regi. In specifieke zin staat de vregtijdiger samenwerking tussen de speciale basisschl en de basisschlen p de beleidsagenda, maar k de samenwerking tussen de speciale basisschl en het speciaal nderwijs. Het realiseren van meer tijdelijke en/f gedeeltelijke plaatsingen van leerlingen is de begde delstelling. Het versterken van de samenwerking van de wijkteams en de speciale basisschlen 1.3.4.2. Samenwerken in en met de gemeenten In 2016 is vanuit het verleg PO-VO het initiatief genmen een aantal zaken binnen het eigen werkgebied te verbeteren. De resultaten daarvan zijn: een verbeterde jaarplanning bij de vergang van grep 8 naar het vrgezet nderwijs, een infrmatiebrchure vr het primair nderwijs en een mdel nderwijskundig rapprt. Dit verleg cntinueren we in 2019. In verleg met de gemeenten in de regi is besprken p welke nderwerpen het nderwijs en de gemeenten elkaar kunnen versterken. Van de dertien delen van de gemeenten heeft het nderwijs vier speerpunten benemd waar samenwerking waardevl is: Gezndheid, Kansenngelijkheid, Veiligheid en Duurzaamheid. In 2018 zijn nieuwe clleges aangetreden. In 2019 zullen hernieuwde afspraken gemaakt wrden. 13

Rheder Enk Rheden Tekmstgericht nderwijs In 2019 willen we een aantal nieuwe methden en materialen aanschaffen, zals een nieuwe methde vr natuur en techniek, laptps en een tuchscreenbrd. Dat maakt ns nderwijs tekmstgericht en zrgt vr hge leerpbrengsten. Annie M.G. Schmidtschl - Dieren Sciaal Emtineel Leren We gaan werken met een nieuwe methde Sciaal Emtineel Leren. Met deze SEL methde kunnen we de sciaal-emtinele ntwikkeling van nze leerlingen ged vlgen en kunnen we veel zaken preventief aanpakken. Ok werken we aan een beter schlplein dat de kinderen uitdaagt tt bewegen. t Sterrenbs - Dieren 14 Spellingsmethde Staal t Sterrenbs zet de kmende jaren in p plezier in leven en leren. Veel van nze kinderen hebben vervelende ervaringen met leren. Wij willen deze kinderen het plezier in leven en leren teruggeven en hen vrbereiden p de tekmst dr vaardigheden te ntwikkelen en hen successen te laten pden in leven en leren. We sluiten aan bij kwaliteiten en laten hen vanuit deze fcus ntwikkelen en greien. We riënteren ns nu p een nieuwe spellingsmethde (Staal). Een methde die

aansluit bij nze delgrep en hen het plezier in leren weer terug met gaan geven. 1.3.5. Treasury, meerjarennderhudsplanning en verduurzaming In december 2018 besluit Schlengrep Veluwezm hgstwaarschijnlijk vr de verkp van haar laatste bligaties. De baten wegen niet meer p tegen de lasten. De RvT vergadert hier p 18 december 2018 ver. Hiermee vervallen de ksten en inkmsten p nze middelen. In plaats daarvan geldt, zals de Schlengrep al eerder had gekzen, het investeren in de gebuwen: minder ksten p nderhud en energie leveren structureel meer p. Een en ander is verwerkt in het DuurzaamMeerjarenOnderhudsplan. Vr de nderbuwing van de nderhudsvrziening is vr de Schlengrep een duurzaam Meerjarennderhudsplan (DMOP) pgesteld. Dit maakt deel uit van het duurzame huisvestingsplan (DHP). Met het duurzaam huisvestingsplan (DHP) en een duurzaam meerjarennderhudsplan (DMOP) ntstaan de mgelijkheden m de huisvesting te verbeteren t.a.v: 1. de nderwijskundige functinaliteit, 2. het binnenklimaat (frisse schl nrmering) en 3. explitatie (energieksten) en nderhudsksten. Deze wijze van nderhud hudt dus niet in dat de Stichting in stand hudt wat er is, maar via een integrale aanpak het nderhud uitvert, hetgeen k tt de gewenste verbeteringen leidt. Kern van deze aanpak is dat het vervangingsnderhud gecncentreerd wrdt in 1 jaar. Hiermee ntstaat een budget waarmee de integrale aanpak k gebudgetteerd wrdt. Indien met deze aanpak de vrziening levensverlengend nderhuden wrdt (instandhuding wrdt langer dan de afschrijvingstermijn) zal met de gemeente vraf verlegd wrden. In het duurzame DMOP (Meerjarennderhudsplan) is het ttale nderhud per lcatie vr de kmende 20 jaar in beeld gebracht. In eerste instantie is vr de gehele stichting een bedrag van 9.1 miljen bendigd t/m 2037. Daarbij is uitgegaan van een BVO niveau (brut vler ppervlakte) dat 30% hger ligt dan de bendigde capaciteit. Als dit BVO wrdt teruggerekend naar een realistisch niveau en rekening hudend met bijdragen van gemeenten en inverdieneffecten, wrdt het ttale MJOP ingeschat p 6 miljen. De vrziening grt nderhud dient altijd een psitief sald te vertnen. Gezien de geplande investeringen in de kmende jaren is daarm een eerste strting van 1 miljen bendigd. Dit is bij de jaarrekening 2017 uitgeverd. Daarna zal jaarlijks een dtatie van 250.000 bendigd zijn. Zals eerder al aangegeven staat vr 2019 het vlgende p de agenda: in de investeringsbegrting is 200.000 pgenmen vr znnepanelen p 4 schlen 6 schlen kmen in aanmerking vr een nderwijskundige aanpassingen. Eind 2018 heeft de gemeente Rheden aangekndigd een nieuw Huisvestingsplan te willen ntwikkelen. De Schlengrep Veluwezm heeft de vrbereidende werkzaamheden al uitgeverd. In dit prces wrdt tevens gekeken naar grei en krimp in de diverse deelgebieden. 15

2. De financiële begrting In dit hfdstuk treft u de financiële begrting aan. Op hfdlijnen is deze begrting gelijk aan die van 2018: de verdeling centraal-decentraal is gelijk aan andere jaren. Met ingang van 1 augustus 2019 vervalt de subsidie bijzndere bekstiging wegens samenveging (fusiemiddelen). In 2018 was dit ng een bedrag van 127.000. In 2019 (laatste jaar) is dit ng maar 80.000; in 2020 nihil. Naar verwachting zal in 2019 greifrmatie wrden tegekend: in de begrting is hiervr 70.000 als te verwachten baten pgenmen. De begrting laat vr 2019 een tekrt van 150.000 zien; hewel de baten p nderdelen dalen blijft de huidige frmatie in de begrting gehandhaafd. Vralsng wrdt ervan uitgegaan dat alle tijdelijke cntracten per 1 augustus 2019 wrden verlengd. De definitieve berdeling hiervan zal plaatsvinden in het vrjaar van 2019 bij de ntwikkeling van het frmatieplan 2019/2020. In de begrting 2019 kwam aanvankelijk een hger tekrt naar vren: 173.000. Naar verwachting kan een bedrag van 23.000 als taakstelling/besparing wrden gerealiseerd en resteert een uiteindelijk tekrt van 150.000. Een belangrijke nzekerheid in het begrtingsprces is de achteraf-lumpsumbetaling dr DUO. Het blijkt in de praktijk eerder regel dan uitzndering dat dit gebeurt. Het is echter lastig en riskant m hier p te anticiperen, daarm wrdt in de begrting gerekend met de huidige, fficieel gepubliceerde tarieven. In 2020 wrdt het tekrt teruggebracht naar 90.000; hierin is een bedrag pgenmen vr de afschrijvingsksten p de nderwijskundige vernieuwingen, 15.000 per jaar. Dit bedrag is k het tekrt vr de jaren 2021 en verder. In de treasury-cmmissie is vereengekmen dat deze afschrijvingsksten via een negatief resultaat ten laste van de algemene reserve kmen. Vr deze investeringen is circa 20.000 per schl vrij gemaakt. De afschrijvingsksten hiervan zijn dus 15.000 per jaar. 16

2.1. Begrting 2019 en het meerjarenperspectief 2019-2023 De inkmsten vr de materiële instandhuding vr 2019 en de persnele lumpsum vr 2019/2020 wrden bepaald dr de feitelijke leerlingenaantallen p peildatum 1 ktber 2018. De persnele lumpsum vr de eerste helft van 2019 is bepaald p basis van het leerlingenaantal p 1 ktber 2017. De inkmsten vr het meerjarenperspectief zijn vastgesteld p basis van de prgnses van de directeuren. De cijfers vr het jaar 2018 zijn een rllende prgnse p basis van de vrlpige cijfers t/m nvember 2018. Leerlingaantal 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Aantal leerlingen 1 kt 1.625 1.655 1.678 1.683 1.668 1.664 1.664 Mutatie -4,1% 1,8% 1,4% 0,3% -0,9% -0,2% 0,0% Explitatie 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Rijksbijdrage OCW 10.545.627 10.481.000 10.628.759 10.616.522 10.736.912 10.847.206 10.926.114 Overige baten 189.595 509.000 542.900 539.900 539.900 539.900 539.900 Ttaal baten 10.735.222 10.990.000 11.171.659 11.156.422 11.276.812 11.387.106 11.466.014 Persneelslasten 8.235.436 8.926.000 8.984.389 8.959.508 9.043.979 9.117.072 9.182.820 Afschrijvingen 305.290 352.000 405.295 402.994 369.781 406.982 420.142 Huisvestingslasten 1.788.811 689.000 770.800 767.550 767.550 767.550 767.550 Overige lasten 995.352 941.000 1.161.175 1.116.370 1.110.502 1.110.502 1.110.502 Ttaal lasten 11.324.889 10.908.000 11.321.659 11.246.422 11.291.812 11.402.106 11.481.014 Sald baten en lasten -589.667 82.000-150.000-90.000-15.000-15.000-15.000 Financiele baten 17.193 11.000 0 0 0 0 0 Financiele lasten 0 0 0 0 0 0 0 Financieel resultaat 17.193 11.000 0 0 0 0 0 Nettresultaat -572.474 93.000-150.000-90.000-15.000-15.000-15.000 17

2.2. De leerlingenprgnses vr de kmende jaren per regi: Leerlingaantallen 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Daalhuizen 331 345 392 400 390 370 360 Kamelen 140 106 129 129 131 127 119 Rzendaal 229 214 205 216 218 220 220 Velp/Rzendaal 700 665 726 745 739 717 699 Rheder Enk 180 195 209 230 231 225 220 Lappendeken 115 102 118 104 103 106 108 Rheden/De Steeg 295 297 327 334 334 331 328 Emmaschl 152 139 134 139 139 139 139 Wensvgel 145 142 135 127 120 118 118 AMG Schmidtschl 84 76 58 57 58 54 56 De Expeditie 76 61 40 45 53 51 66 Prins. Margrietschl 140 138 140 136 140 138 138 Dieren e.. 597 556 507 504 510 500 517 sba Sterrenbs 102 107 95 95 100 120 120 Ttaal 1694 1625 1655 1678 1683 1668 1664 Verschil t..v. vrig jaar -69 30 23 5-15 -4 % -4,1% 1,8% 1,4% 0,3% -0,9% -0,2% 18

2.3. Investeringsbegrting Investeringsbegrting 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Znnepanelen: Daalhuizen 53.240 Kamelen 27.830 Rheder Enk 86.213 Lappendeken 50.000 Wensvgel 50.000 Margriet 50.000 Emma 50.000 Znnepanelen 167.283 200.000 0 0 0 0 Onderwijskundige aanpassingen: Expeditie 20.000 Margriet 20.000 Daalhuizen 20.000 Kamelen 20.000 Emma 20.000 Lappendeken 20.000 Rheder Enk 20.000 Overige lcaties 40.000 40.000 Onderwijskundige aanpassingen 20.000 120.000 40.000 40.000 0 0 Nieuwbuw Rzendaal 200.000 ICT 169.000 194.400 46.500 49.000 30.000 29.000 Leermiddelen 24.000 166.769 15.000 4.500 0 0 Meubilair 14.000 216.500 20.000 20.000 20.000 20.000 Overige 53.000 14.500 0 0 0 0 Reguliere investeringen 260.000 592.169 81.500 73.500 50.000 49.000 Ttaal investeringen 647.283 912.169 121.500 113.500 50.000 49.000 n.b. Bvenstaande bedragen hebben betrekking p de cncrete investeringsplannen van de schlen. In werkelijkheid zullen de investeringsbedragen hger zijn, mdat de reguliere vervangingsinvesteringen ng meten wrden tegevegd; deze zijn wel meegerekend in de afschrijvingsksten. 19

2.4. Meerjarenbalans Balans 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Materiele Vaste Activa 1.560.963 1.576.402 2.083.276 1.801.782 1.545.501 1.188.519 817.377 Financiele Vaste Activa 399.712 0 0 0 0 0 0 Ttaal vaste activa 1.960.675 1.576.402 2.083.276 1.801.782 1.545.501 1.188.519 817.377 Vrderingen 773.821 797.048 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 Effecten 200.851 0 0 0 0 0 0 Liquide middelen 2.850.237 3.570.937 2.349.295 2.440.789 2.532.070 2.824.052 3.130.194 Ttaal vlttende activa 3.824.909 4.367.985 3.349.295 3.440.789 3.532.070 3.824.052 4.130.194 Ttaal activa 5.785.584 5.944.387 5.432.571 5.242.571 5.077.571 5.012.571 4.947.571 Eigen vermgen 3.507.959 3.664.071 3.514.071 3.424.071 3.409.071 3.394.071 3.379.071 Vrzieningen 1.148.244 1.118.500 918.500 818.500 668.500 618.500 568.500 Krtlpende schulden 1.129.381 1.161.816 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 Ttaal passiva 5.785.584 5.944.387 5.432.571 5.242.571 5.077.571 5.012.571 4.947.571 2.5. Kasstrm Kasstrm 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Beginstand liquide middelen 2.014.986 3.051.087 3.570.937 2.349.295 2.440.789 2.532.070 2.824.052 Sald baten en lasten -589.667 82.000-150.000-90.000-15.000-15.000-15.000 Afschrijvingen 305.290 352.000 405.295 402.994 369.781 406.982 420.142 Mutaties vrzieningen 1.016.207-29.744-200.000-100.000-150.000-50.000-50.000 Mutaties vrderingen 40.182-23.227-202.952 0 0 0 0 Mutaties schulden 37.192 32.435-161.816 0 0 0 0 Ontvangen interest 17.193 11.000 0 0 0 0 0 Betaalde interest 0 0 0 0 0 0 0 Investeringen -192.240-304.745-912.169-121.500-113.500-50.000-49.000 Vrijval Financiele Activa 401.944 400.131 0 0 0 0 0 Eindstand liquide middelen 3.051.087 3.570.937 2.349.295 2.440.789 2.532.070 2.824.052 3.130.194 2.6. Ontwikkeling kengetallen Kengetallen 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Slvabiliteit 1 (>30%) 60,63% 61,64% 64,69% 65,31% 67,14% 67,71% 68,30% Slvabiliteit 2 (>30%) 80,48% 80,46% 81,59% 80,93% 80,31% 80,05% 79,79% Liquiditeit (>0.75) 3,39 3,76 3,35 3,44 3,53 3,82 4,13 Huisvestingsrati (<10%) 15,80% 6,32% 6,81% 6,82% 6,80% 6,73% 6,69% Weerstandsvermgen (>5%) 32,62% 33,31% 31,46% 30,69% 30,23% 29,81% 29,47% Rentabiliteit (>0%) -5,32% 0,85% -1,34% -0,81% -0,13% -0,13% -0,13% Pers.lasten / Ttale baten 76,59% 81,14% 80,42% 80,31% 80,20% 80,06% 80,09% Overige lasten / Ttale baten 28,73% 18,02% 20,92% 20,50% 19,93% 20,07% 20,04% 20