DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK
Stoppen met roken hoe doe je dat?
Epidemiologie roken (1) 28% volwassenen rookt (2004) Hoogste % (35% m en 30% v) 25-54 jaar 14% 65+ 20.000 sterfgevallen/jaar door roken 21% verloren levensjaren door roken
Epidemiologie roken (2) Totale sterfte en sterfte door roken in 2004 in Nederland (2004) totale sterfte sterfte door roken Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Longkanker 6486 2855 5913 (91%) 2120 (74%) Astma en COPD 3410 2310 2883 (85%) 1594 (68%) CHZ 7965 6115 2263 (28%) 806 (13%) CVA 4331 6743 906 (21%) 672 (10%) Hartfalen 2366 3759 426 (18%) 215 ( 6%) Slokdarmkanker 949 390 753 (79%) 249 (64%) Larynxkanker 173 43 138 (80%) 35 (81%) Mondholtekanker 350 241 323 (92%) 119 (49%) Totaal/geslacht 26.012 22.439 13.605 5810
Richtlijnen diagnostiek/in kaart brengen rookstatus Informeer naar roken bij roken gerelateerde klachten Ouders van kinderen met astma en frekwente bovenste luchtweginfecties Vrouwen met orale AC-wens Zwangeren en partners
Het kontakt met de patiënt de 5-A s Ask Advise Assess Assist Arrange
Onderscheid rokers Gemotiveerde rokers Niet gemotiveerden Rokers die overwegen te stoppen
De niet-gemotiveerden (5-R) Relevantie Risico s Rewards Roadblocks Repetition
De gemotiveerden (de i.o.i.) Hoeveel sigaretten >20 nicotineverslaving Eerdere stoppogingen Anticipeer op moeilijke momenten, ontwenningsverschijnselen, angst om te falen, angst voor gewichtstoename en gebrek aan sociale steun
De gemotiveerden (2) Spreek een stopdatum af. sociale steun van anderen regelen. Partner tegelijk laten stoppen. Vraag partners, ouders en collega s om steun bij de stoppoging. Verwijder tabaksproducten van plaatsen waar de roker komt. Spreek af op welke manier de roker kan anticiperen op moeilijke momenten. Adviseer op de persoon afgestemde medicamenteuze ondersteuning als de roker meer dan tien sigaretten/dag rookt Evalueer het effect van de medicatie.
Medicamenteuze ondersteuning Indien >10 sigaret/dag Indien patiënt binnen ½ uur na het ontwaken sigaret opsteekt Indien patiënt er om vraagt
Beschikbare middelen Nicotine vervangers (NVM) Nortriptyline Bupropion (Zyban) Varenicline (Champix) Overigen
Effecten van stop-rokenadvies door huisarts 3x/week 8000 huisartsen Aantal adviezen: 3/week 44 weken Aantal geadviseerde pt. 1.000.000 Waarvan gestopt na 12 maanden 5% =50.000 Toegevoegde waarde kortdurend advies: 2,5% = 25.000 Toegevoegde waarde in 4 jaar: 100.000
Effectiviteit Alle gebruikte middelen hebben een vergelijkbare effectiviteit 1,5 2 keer toegenomen effectiviteit tov placebo per activiteit
NVM Pas starten als roken gestaakt is Mag aan zwangeren worden gegeven Bij sterke nicotineafhankelijkheid dosering verhogen Keuze uit verschillende vormen Weinig bijwerkingen (slapeloosheid) Niet vergoed
De motivatie bij stoppen met roken Voorbeschouwing Overweging Voorbereiding Actie (start stopproces) Volhouden terugval
Motiverende gespreksvoering (1) Ambivalentie Beslissingsbalans Verandertaal uitlokken Gesprektechniek en verandering
Motiverende gespreksvoering (2) Ambivalentie Ik wil en ik wil niet Vermijding en aantrekking Oplossen van ambivalentie is sleutel tot verandering De beslissingsbalans
Motiverende gespreksvoering (3) De Beslissingsbalans: afwegen van kosten en baten
Motiverende gespreksvoering (4) Verandertaal uitlokken als strategie voor het oplossen van ambivalentie Stel open vragen over: De nadelen van de status quo De voordelen van verandering Patient's optimisme over verandering Patiënt's bedoeling om te veranderen
Motiverende gespreksvoering (5) Vier algemene principes Druk empathie uit Ontwikkel discrepantie Beweeg mee met de weerstand Cooperatie i.p.v. discussie Ondersteun persoonlijke effectiviteit
Motiverende gespreksvoering (6) te gebruiken MI-gesprekstechnieken Actief luisteren Reflecteren van inhoud Reflecteren van emotie Reflecteren van tegenstelling/conflict Confronteren Omgaan met weerstand Uitlokken van zelfmotiverende uitspraken
De follow up Na 1week, na 1 maand, na 3 maanden en na ½ jaar Inhoud: prijs bij succes, inventariseer bij falen Verhoog commitment bij falen Geen straffende strategieën