An Coenen. psycholoog-tabakoloog. Ziekenhuis Oost-Limburg en 089/

Transcriptie

1 An Coenen psycholoog-tabakoloog Ziekenhuis Oost-Limburg en 089/

2 Rookstopbegeleiding richt zich op Fysieke afhankelijkheid Hoe erg aan nicotine verslaafd? ontwenningsverschijnselen opvangen Psychische afhankelijkheid focus op identiteit van de roker en functies van het roken De gedragsverslaving focus op gewoontegedrag en aanleren van alternatieven

3 a4 b2 b2 b2 a4 a4b2 Nicotinereceptor

4 sigaret binnen de 2u ontwenningsverschijnselen binnen 10 sec. nicotineshot in de hersenen sigaret binnen 10 sec. nicotineshot in de hersenen binnen de 2u ontwenningsverschijnselen

5 Identiteit Stress Sociaal roken Beloning

6 Operante conditionering doelgericht leergedrag 1 pakje of 25 sigaretten per dag 10 trekjes per sigaret = 250 beloningen per dag beloningen! per jaar Klassieke conditionering (Hond van Pavlov) Bij herhaald gebruik wordt drang gecreëerd door de omgeving an sich

7 1 pakje of 25 sigaretten per dag = 175 sigaretten per week = 750 per maand = 9125 per jaar Per sigaret 10 trekjes of trekjes per jaar = beloningen

8 Doel = onderdrukken ontwenningsverschijnselen Champix Nicotinevervangers (Zyban Wellbutrin) GEEN WONDERMIDDELEN!!!!

9 Specifiek ontwikkeld voor rookstop Werkzame stof is varenicline Werkt zoals nicotine: binding en stimulatie receptor verlicht de drang naar een sigaret vermindert de ontwenningssymptomen Werkt nicotine tegen als men rookt : blokkeren receptor vermindert het rookgenot Combinatie met NST hoeft in principe niet maar varenicline werkt als partiële agonist dus NST kan helpen, ook gezien de orale stimulatie

10 Contra-indicaties bij: 1. Onvoldoende nierklaring 2. Epilepsie 3. Manifest depressieve symptomen (wel ok bij depressie in remissie!) 4. Zwangerschap

11 Behandelingsschema Gedurende 12 weken: 2w startdoos + 10w grote doos Dag 1-3: 0,5 mg per dag Dag 4-7: 2 x 0,5 mg per dag Vanaf dag 8: 2 x 1 mg per dag Stopdag: ongeveer 10 dagen na start Champix Eventuele nevenwerkingen Meest voorkomend: misselijkheid Bij < 1 op 10 gevallen: Rare dromen, hoofdpijn, slapeloosheid

12

13 Kauwgum Zuigtabletten Pleisters Inhalers/puff Spray E-sigaret: nood aan KWLcontrole (formaldehyde), verbod op verkoop en gebruik in België, trojan horse van de tabaksindustrie?

14 Geen tegenindicaties (als alternatief voor sigaret) Nicotine is het voornaamste verslavend product in tabak, niet het meest schadelijke Alternatieve bron van nicotine met tragere opname met lagere plasmaspiegels Combinatie mogelijk (zelfs met Champix)!!! ONDERdosering komt vaak voor en verhoogt risico op herval! Behandelingsduur: 8-12 weken

15

16 Over 16u (enkel overdag ) of 24u (doorlopend) Afgifte van een constante en langdurige nicotinedosis Max.waarde na 4 à 8 uur Elke dag een andere plaats kiezen om lokale reacties te vermijden Eventuele nevenwerkingen huidirritatie slaapstoornissen (24u-patch, vaak ontstaat gewenning) Nicopatch Nicotinell Niquitin Nicorette mg/24 u mg/24 u mg/24 u mg/16u 25 mg/24u

17 Sublinguaal Nicorette Microtab (classic -lemon) 2 mg 30 minuten onder tong laten smelten Zuigtablet Niquitin Lozenge (classic mint) 2 4 mg Niquitin Minilozenge mg verplaatsen van de ene kant van de mond naar de andere, totdat volledig opgelost (Lozenge: 20 à 30 min, Minilozenge 10 min) Eventuele nevenwerkingen mondirritatie, hoest, hik, maagzuur, misselijkheid! Vergeleken met de 2 en 4 mg kauwgom, stelt de Lozenge ongeveer 25% meer nicotine vrij + 10% hogere plasmaspiegels

18 1) Schild: Pleister Dosis ifv rookgedrag 2) Brandblusser: Zuigtablet 2 of 4 mg ifv verslaving 4 mg is succesvoller Hogere nicotinebloedspiegels Hoger slaagpercentage

19 Ongewenste effecten 7% hoofdpijn, duizeligheid, slaapstoornissen, vasoconstrictie van de huid Contra-indicaties voorzichtigheid bij angina pectoris, recent infarct, ernstige hartaritmie, systemische hypertensie, perifere vaatziekten, maagzweer, hyperthyroïdie, insulineafhankelijke diabetes Zwangerschap: niet aanbevolen maar NST is altijd voordeliger dan verder roken Voorkeur orale toediening Men mag niet roken tijdens NST behandeling! Nood aan opvolging: afbouwsysteem

20 5 A s Ask Advise Assess Assist : Rookt u? (screenen bij elk bezoek) : Roken is slecht voor je gezondheid (want ) het is van belang voor u dat u stopt : rookprofiel? motivatie? verslaving? : zelfhulpmateriaal en/of farmacologische middelen Arrange : follow-up hetzij verwijzen

21 Ongemakken van ROKEN Bv. Gele vingers en tanden Voordelen ROOKSTOP Bv. Gezondheid verbeteren Voordelen van ROKEN Bv. Gezelligheid Obstakels van STOPPEN Bv. Angst voor ontwenningsverschijnselen

22 Tips en tricks bij stoppen met roken FASE 1: VOORBEREIDING Huiswerk, anders gaan roken Buiten of op 1 plek in huis Minderen in aantal sigaretten (niet meer dan 1/3 e minder) Functioneel roken (roken om te roken, niks anders) Uitstel eerste sigaret na het ontbijt (ontbijten!) Niet meer in de auto roken Noodplan (wat in de plaats?)

23 FASE 2: STOPDAG Hulpmiddelen Rookvrije omgeving Sociale steun zoeken Dag per dag Afleiding Risicosituaties en noodplannen (werk/thuis/uitgaan/auto/verveling/stress ) Voordelen rookstop (snelle winst) Zelfbeloning (materieel en in gedachten)

24 FASE 3: VOLHOUDEN Gebruik medicatie/nst nog adequaat? Focus op winst, ervaren fysieke voordelen, hoe klein ook Positieve gedachten! Cave riskante gedachten ( eentje kan geen kwaad ) Dag per dag Hoeveel uitgespaard? Hoeveel sigaretten al geskipt? Alert blijven voor risicosituaties en noodplan paraat Levensstijl: gezond eten, omgaan met stress

25 BIJ TERUGVAL Zólang rookvrij gebleven, HOE heb je dat gedaan? Wat heb je allemaal veranderd in je levenswijze? Wat heeft je toen geholpen in de moeilijke momenten? Welke hoog-risico-situaties heb je met succes doorstaan? Wat ga je zeker behouden van vóór je terugval? Wat zou je MEER kunnen doen van wat je voor je terugval al deed?

26 Kostprijs: Begeleiding RIZIV voorziet 8 gedeeltelijk terugbetaalde sessies per 2 kalenderjaren 30 intake 45 min.; 20 opvolging 30 min. Medicatie: grote doos Champix (14,50 ipv. 196,98 ); startverpakking: 49,95 (afhankelijk van mutualiteit ook terugbetaald) NST (zonder voorschrift, kuur van 10 weken patch +/- 200 )

27 Erkende tabakologen via

28

29 Onderschat niet de kracht van nicotine = drugs Adviseer NST zo hoog mogelijk en zo veel mogelijk Attitude vd HV: Straal hoop uit Bevraag, dring niks op Winst is niet alles of niks Motivatie en early compliance aan hulpmiddelen! (niet type behandeling/leeftijd/ demografische factoren/jaren verslaving )