Infobrochure. Stoppen met roken. mensen zorgen voor mensen

Transcriptie

1 Infobrochure Stoppen met roken mensen zorgen voor mensen

2 Het belang van motivatie Wanneer je wilt stoppen met roken, heb je de meeste kans op slagen als je zelf gemotiveerd bent om te stoppen. Wanneer anderen (familie, dokter) druk op je uitoefenen om te stoppen, maar je hier zelf het nut niet van inziet, is je kans op slagen beperkt. Daarnaast is het ook erg belangrijk dat je gelooft dat je kan stoppen. Als je rookt heb je waarschijnlijk al ondervonden dat stoppen met roken erg moeilijk is. 70% van alle rokers wil stoppen met roken. 30% van alle rokers probeert ook te stoppen. Slechts 3 tot 5% van hen slaagt erin zonder hulp te stoppen. Wil je stoppen met roken? Dan is het belangrijk goed voorbereid te zijn. Als je op voorhand goed geïnformeerd bent, heb je immers meer kans op slagen. In deze brochure geven we een samenvatting van de belangrijkste informatie die je best kent als je wil stoppen met roken. Ga voor jezelf na hoe je staat tegenover roken en stoppen met roken door de onderstaande vragen te beantwoorden. Schrijf je antwoorden in het vierkant. 1. Welke zijn voor jou de voordelen van roken, of wat vind je er zo goed aan? 2. Welke zijn voor jou de nadelen van roken, of wat vind je er niet goed aan? 3. Welke zijn voor jou de voordelen van het stoppen met roken, of waarnaar kijk je uit als je gestopt bent? 4. Welke zijn voor jou de nadelen van het stoppen met roken, of waarvoor vrees je als je gestopt bent? Roken Stoppen met roken Voordelen 1 2 Nadelen

3 Schadelijke gevolgen voor je gezondheid Roken kost veel geld Roken is schadelijk voor je gezondheid. Dat weet iedereen. Dit zijn slechts enkele gezondheidsrisico s: Roken speelt een rol bij de drie belangrijkste doodsoorzaken: hart- en vaataandoeningen, kanker en chronisch obstructief longlijden. Het is de belangrijkste doodsoorzaak die te voorkomen is. Rokers hebben 2,5 keer meer kans op hart- en vaatziekten dan niet-rokers. Het risico op plotse dood komt bij rokers 4 tot 5 keer meer voor. 90% van alle longkankers wordt veroorzaakt door roken. Roken veroorzaakt ook andere kankers (maag, slokdarm, borst, ). Roken vermindert de zuurstoftoevoer naar de hersenen waardoor geheugen, concentratie- en reactievermogen verminderen. Gemiddeld verkort elke sigaret je leven met 28 minuten. Onderzoek heeft uitgewezen dat stoppen met roken je leven met 7 tot 10 jaar verlengt. Op jaarbasis rookt een gemiddelde roker een maandloon op. Oefening Reken voor jezelf uit hoeveel het roken je per jaar kost. Doe dit met behulp van één van volgende bewerkingen: Ik rook... sigaretten per dag. Dit kost.... Vermenigvuldig dit bedrag met 365 =... per jaar Ik rook... pakjes per week. Dit kost me.... Vermenigvuldig dit bedrag met 52 =... per jaar Wat is een nicotineverslaving? Nicotine is verantwoordelijk voor de lichamelijke afhankelijkheid van sigaretten. De fysieke afhankelijkheid aan nicotine verdwijnt vrij snel na de rookstop: binnen de 72 uur! Vooral tijdens de eerste drie dagen na het stoppen heb je dus last van ontwenningsverschijnselen. Lees je deze brochure terwijl je opgenomen bent in het ziekenhuis? Misschien heb je al enkele dagen niet meer gerookt. Bedenk dan dat je lichamelijk al van de nicotine afgekickt bent. Zorg dat je bij ontslag niet opnieuw een sigaret aansteekt en probeer nu nog je psychologische afhankelijkheid te overwinnen! Stoppen met roken is de belangrijkste gezondheidsbevorderende interventie die je zelf kunt nemen. Wat betekent die psychologische verslaving dan precies? Als roker heb je verschillende rookgewoontes en -rituelen aangeleerd. Je koppelt allerlei situaties aan roken. Je hersenen gaan deze situaties dan zeer sterk linken aan een sigaret. Dat betekent dat je, als je in die situatie bent, een sterke drang voelt om te roken. Zo hebben veel rokers bijvoorbeeld de gewoonte om te roken bij een kop koffie of na een warme maaltijd. Als je koffie ziet of proeft, bereidt je lichaam zich voor op de komst van een sigaret. Je gaat daarom roken of je hebt het moeilijk om niet te roken. Maar omgekeerd heeft een roker nooit geleerd om in een vliegtuig of in bed te roken. Daarom lukt het in die situaties heel goed om niet te roken. Nadat je enkele keren koffie gedronken hebt zonder sigaret, gaat deze hunkering minder worden. 4 5

4 Stress en roken Drogredenen Als je aan een sigaret trekt, wordt enkele seconden later een geconcentreerde dosis nicotine rechtstreeks aan de hersenen afgeleverd, met de bekende effecten ervan: bedwelming, genot, Nicotine is echter ook snel uitgewerkt, waardoor je snel weer behoefte zal krijgen aan een nieuwe sigaret (na ongeveer anderhalf uur). Vaak houden rokers zich allerlei smoesjes of drogredenen voor, waardoor ze blijven roken. Hier halen we er enkele aan en leggen we uit waarom het foute redeneringen zijn. Ik blijf roken, omdat ik bang ben om bij te komen. 90 % van de rookstoppers komt na 1 jaar maar 3 tot 5 kg bij. Het is vooral belangrijk de sigaret niet te compenseren door snoep. Dringende behoefte om te roken Roken van een sigaret Nicotine stimuleert de productie van stoffen in de hersenen (genot, waaktoestand, energie) = geen stress Ik ga wat minder roken in plaats van volledig te stoppen. Probeer je te minderen? Je zal meer last krijgen van ontwenningsverschijnselen, omdat je langer wacht met het opsteken van de volgende sigaret. Zo worden de sigaretten waar je zo lang naar hebt uitgekeken een beloning. Je bent dan bijna constant bezig met het uitkijken naar de volgende sigaret, je voelt je gefrustreerd en ellendig zonder sigaretten. Een sigaret opsteken geeft dan een gevoel van opluchting. Zo wordt de sigaret verbonden met zaligheid, en niet-roken met een grote nervositeit. Het wordt moeilijker om definitief te stoppen met roken. Bovendien vragen de nicotinereceptoren in je lichaam naar een bepaalde hoeveelheid nicotine, waardoor je na verloop van tijd terug evenveel rookt als voordien. Verstoring van het evenwicht in de hersenen (onaangenaam gevoel, Tussen 2 sigaretten daalt irritatie, concentratiestoornissen, frustratie, ) het nicotinegehalte = stress Je komt als roker in een vicieuze cirkel terecht. Een zenuwachtig gevoel is een ontwenningsverschijnsel dat een half uur tot anderhalf uur na het roken optreedt. Dus het kalmerend effect na het roken, is in feite het wegnemen van deze ontwenningsverschijnselen. Ik ben bang voor de ontwenningsverschijnselen. Het lichamelijk ontwennen van roken duurt slechts 72 uur. De psychische afhankelijkheid aan nicotine kan verklaard worden door het feit dat het roken een vast rookritueel heeft gekregen in het leven van de roker. Ik rook al jaren. Het heeft nu toch geen zin meer om te stoppen. Niet waar. Als je stopt met roken: leef je gemiddeld 7 jaar langer; gaat je kwaliteit van leven minder snel achteruit; beginnen de longen na 24 uur al aan een schoonmaak; neemt de kans op een hartinfarct af na 24 uur;... Het maakt niet uit hoe lang je gerookt hebt. Het lijkt alsof roken je kalmeert, maar in feite gebeurt het omgekeerde: van roken word je nerveus! 6 7

5 Als ik stop, zal ik binnen de kortste keren hervallen. Ik ben al zo dikwijls gestopt. Het zal me toch niet lukken. Gemiddeld hebben rokers zes pogingen nodig voor ze effectief stoppen. Ieder herval brengt hen een stapje dichter bij definitieve rookstop! Probeer iets te leren uit vorig herval. Ik ben nu al enkele dagen gestopt. Eén sigaretje zal nu wel geen kwaad kunnen. Als je stopt met roken, doven de nicotinereceptoren uit. Je hebt echter maar één sigaret nodig, om deze terug te activeren en de drang naar een sigaret terug op te roepen. Meestal hervallen ex-rokers, omdat ze denken dat ze het best wel aankunnen om één sigaretje te roken. Ik moet toch van iets doodgaan. Maar liefst niet van iets dat je zelf in de hand hebt... Roken is de belangrijkste gezondheidsbevorderende interventie die je ZELF kunt nemen. Werken met je gedachten Als je je gedrag wilt veranderen, is het heel belangrijk dat je gedachten op het juiste spoor zitten. Gedachten zijn zeer bepalend voor het al dan niet slagen van iets wat je wil. We geven hier enkele voorbeelden hoe je je gedachten kan bijsturen: Hulpmiddelen bij het stoppen met roken Je kan je kans op slagen verhogen door een hulpmiddel te gebruiken. Er bestaan verschillende soorten. Hieronder staan de methoden die hun efficiëntie al bewezen hebben. Farmacologische benaderingen a. Niet-nicotinevervangende middelen (Champix of Zyban ) Deze producten verminderen de ontwenningsverschijnselen en de zin in roken. Gecombineerd met wilskracht wordt je kans om te stoppen aanzienlijk verhoogd. Bespreek dit met je arts. b. Nicotinevervangende middelen (tabletten, kauwgom, pleisters, inhalator, ): Deze middelen helpen de ontwenningsverschijnselen te verminderen. Ze helpen niet om je van de rookgewoonte af te helpen. Begeleiding door een erkende tabakoloog Een tabakoloog reikt de rookstoppers technieken aan om zelf op basis van wilskracht te kunnen stoppen met roken. Ze geven vooral heel veel informatie en gaan samen met jou na welk rookstophulpmiddel jij eventueel kunt gebruiken. In het ziekenhuis wordt zowel individuele rookstopbegeleiding als rookstop in groep aangeboden. De steun van andere rookstoppers in de groep werkt extra motiverend. Voor meer informatie hierover kan e- mailen naar rookstop@mznl.be. Ik mag niet meer roken, wordt Ik wil niet meer roken. Ik mag nooit meer roken, wordt Ik rook vandaag niet. Ik kan niet stoppen, wordt deze keer gaat het me lukken. Ze pakken me alles af, wordt Ik kies er zelf voor om te stoppen. 8 9

6 Hulpmiddelen bij het stoppen met roken Bepaal je rookstopdag. Bijvoorbeeld over 10 dagen. Ervaring leert ons, dat als er geen datum is geprikt, de rookstopdag blijft uitgesteld worden. Het blijft morgen. Kies een dag die voor jou past en hou je hieraan. Het perfecte moment om te stoppen met roken bestaat niet. In de periode voor je rookstopdag probeer je zoveel mogelijk de psychologische afhankelijkheid te doorbreken. Dit kan je doen door verschillende gewoonten af te bouwen. Ga anders roken. Doorbreek je rookgewoontes en rook niet in situaties waar je vroeger wel zou gerookt hebben. Bijvoorbeeld niet meer bij een tas koffie of als je telefoneert. Schrap één of meerdere rooklocaties. Ga na op welke plaatsen je het meest rookt en kies er enkele uit om vanaf nu rookvrij te maken. Bijvoorbeeld in de auto, in huis, in je bureau, voor de TV, Wacht na het eten een tijdje voor je een sigaret opsteekt. Stel deze sigaret zo lang mogelijk uit en overbrug deze wachtperiode door iets te doen. Bijvoorbeeld afwassen, een wandelingetje Iedere rookvrije dag is een overwinning. Hou je bezig: doe aan lichaamsbeweging, zoek een nieuwe hobby. Zoek voldoende afleiding Beloon jezelf: steek het geld dat je dagelijks uitspaart door niet te roken in een spaarpot. Beloon jezelf door te sparen voor iets waar je al lang naar verlangt. Veel succes! Voor meer informatie over het rookstopprogramma dat in het ziekenhuis georganiseerd wordt, kan je contact opnemen via De dag voor je rookstopdag, gooi je alles wat met roken te maken heeft weg (sigaretten, asbakken, aanstekers, ). Hou niets bij, want de kans is groot dat je hiernaar grijpt op een moeilijk moment. Verwittig de mensen uit je omgeving: als je partner rookt, stoppen jullie best samen. Vraag aan bevriende rokers om je geen sigaretten meer aan te bieden en bij jou thuis niet meer te roken. Als je gestopt bent Het is normaal dat je soms zin krijgt in een sigaret. Bedenk dan dat dit maar enkele seconden of minuten duurt en steeds minder wordt. Zoek afleiding of zet je gedachten op iets anders. Geloof in jezelf. Iedereen kan stoppen met roken. Jij ook! Jouw wilskracht en doorzettingsvermogen zijn de enige sleutels tot het definitief stoppen met roken. Verzin geen smoesjes om die eerste sigaret op te steken. Denk zeker niet dat één sigaret geen kwaad zal kunnen. Enkele trekjes van een sigaret zullen ervoor zorgen dat je lichaam alles in zijn werk zet om je terug te doen roken

7 Contactgegevens Karlien Kuyken, Sigrid Claes (Erkende tabakologen / psychologen) rookstop@mznl.be Versie: 17 september 2014 Mariaziekenhuis vzw Maesensveld Overpelt Tel Fax info@mariaziekenhuis.be