Besluit Emissiearme Huisvesting en de Peel Analyse Besluit Emissiearme Huisvesting en de Peel Datum 4 juli 2018 Status Auteurs Definitief Liesbeth Maltha-Nix en Mark Wilmt Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 1 van 9
Achtergrnd De achtergrnd van deze nadere analyse is de cnstatering van de RvS dat er geen inzicht is f de marge van 0,7 ktn vldende is, rekening hudend met de vlgende aspecten: a. Stallen kunnen langer meegaan dan hun afschrijvingstermijn, zdat langer sprake is van een hgere emissie dan het BEH vrschrijft (minder snelle daling) b. BEH bevat geen verplichting m emissie p bedrijfsniveau te laten dalen. Dr verplaatsing van dieren richting Peelgebieden kan depsitie dus tenemen (lkaal) c. Mgelijk wrdt een lagere daling gerealiseerd met het BEH, mdat stallen al aan strengere eisen meten vlden dr de Verrdening stikstf NB. In deze analyse wrdt afznderlijk ingegaan p deel a en b in relatie met de marge van 0,7 ktn. Er is geen cumulatieve analyse gedaan. Samenvatting Cnclusies zijn per aandachtspunt samengevat: a. Cnclusie is dat de marge van 0,7 ktn grt geneg is m (meer dan) een halvering van de nu in het PAS gehanteerde vervangingsgraad van stallen p te vangen. Een halvering van de vervangingsgraad zu in de Peel leiden tt een rde van grtte van 5-10 ml/ha/jaar minder daling in 2020. b. I I. De marge van 0,7 ktn in 2020 wrdt pas pgevuld, als alle stallen binnen een straal van 22 km rndm de Peel hun emissiereductie dr verschning vlledig zuden pvullen met extra dieren; II. Als alle veehuderijen binnen 10 km rndm de Peel de vrziene emissieafname dr verschning vlledig zuden pvullen met extra dieren, dan gaat het m 0,36 ktn minder reductie dan nu aangenmen (ngeveer de helft van de marge). c. Vr zver stallen al vldeden aan het strenge stikstfbeleid van de prvincie Nrd-Brabant, kan geen daling wrden tegerekend aan het BEH. Vr de passende berdeling van de beschikbaar gestelde depsitieruimte, maakt het echter geen verschil f de daling het gevlg is van het BEH f van het prvinciale beleid. De daling is er he dan k, zdat in de passende berdeling geen andere cnclusie kan wrden getrkken dan dat de beschikbaar gestelde depsitieruimte niet leidt tt aantasting van de natuurlijke kenmerken van de betrkken PASgebieden. Vr zver het prvinciale Nrd-Brabantse beleid leidt tt een extra daling bvenp de daling die wrdt gerealiseerd dr het BEH, is daaraan geen uitgifte van depsitieruimte gekppeld. Deze extra daling ten pzichte van het landelijk beleid (BEH), kmt vlledig ten gede aan de natuur. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 2 van 9
Waar kmt de marge van 0,7 ktn vandaan? Vr de ndertekening van de Overeenkmst generieke maatregelen (Ogm) is een beleidsmatige schatting gemaakt van het effect van het BEH p emissiereductie. Die schatting kwam neer 1 ktn in 2020 (1,4 in 2021 na aflp van de eerste PAS -peride) en 5 ktn in 2030. Vrafgaand aan de ndertekening is het CBS gevraagd deze inschatting wetenschappelijk te cntrleren. Het CBS kwam in dat kader uit p een te verwachten emissiereductie van 2,1 ktn in 2020, 7,1 ktn in 2030 en 14,3 ktn in 2045.1 De PASpartners hebben beslten m aan de cnservatieve kant te gaan zitten, en de reductie aan te nemen die werd ingeschat bij het maken van de vereenkmst, in plaats van de reductie die dr het CBS werd ingeschat. Dat levert een marge p van 0,7 ktn tussen de inschatting gemaakt bij de Ogm tav 2021 en de inschatting van het CBS tav 2020. 1. He verhudt de marge van 0,7 ktn zich tt mgelijk minder snelle verschning? In de berekeningen in AERIUS, waarp de depsitieruimte die ter beschikking wrdt gesteld met het PAS is gebaseerd, is de daling in depsitie dr stallen afhankelijk van de aangenmen vervangingsgraad van stallen (zie de AERIUS factsheet vervangingspercentage stallen d.d. 17-3-2017). Als de vervanging minder snel gaat dan gedacht, betekent dit een verlaging van de vervangingsgraad, en is de emissiereductie in 2020 en 2030 lager dan verndersteld. Dr na te gaan wat de emissiereductie is bij een lagere vervangingsgraad, wrdt het effect p de daling dr stallen duidelijk. Dit geeft inzicht in de betekenis van de marge van 0,7 ktn ten pzichte van het mgelijke effect van minder snelle verschning. Aanpak: De beleidsmatige inschatting van de marge van 0,7 ktn is vergeleken met berekeningen in AERIUS, dr in AERIUS cijfers pnieuw te genereren met een afwijkende (lagere) vervangingsgraad. De stalemissies uit M15 (meest actuele set die geldt vr het jaar dat het PAS van start ging) zijn pnieuw gegenereerd vr alle jaren, maar dan met een gehalveerde vervangingsgraad ten pzichte van waar in het PAS vanuit is gegaan. Dit betekent een wijziging van 50% naar 25% vervanging in 2030 vr rundvee, en van 75% naar 37,5% vervanging in 2030 vr verige diercategrieën. De vervangingsgraad in 2020 is p gelijke wijze mee gehalveerd Dr te kijken naar de verhuding tussen landelijke stalemissies enerzijds en de depsitiebijdrage vanuit stallen p hexagnniveau anderzijds, kan een rdegrtte inschatting gemaakt wrden he grt het effect van minder afname in landelijke emissies zal zijn p de depsitiedaling. Op die manier kan de verminderde emissiedaling dr een lagere vervangingsgraad gekppeld wrden aan de vrziene afname in depsitiedaling. Deze stap is gedaan p basis van de meest recente inzichten wat betreft verhuding emissie/depsitie, namelijk dr uit te gaan van M16L rekenresultaten (meest actuele berekeningen) 1 CBS ntitie Drrekening maatregelen gericht p beperking ammniakemissie, d.d. 19-02-2014 Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 3 van 9
Besluit Emissiearme Huisvesting en de Peel Resultaat Met de gehalveerde vervangingsgraad wrdt tussen 2014 en 2020 in ttaal O.S ktn minder emissiedaling berekend. Deze verminderde daling valt binnen de marge van 0,7 ktn Een landelijke verminderde emissiedaling van O,S ktn, betekent gemiddeld vr Nederland 3-4 ml/ha/jaar minder daling tussen 2014 en 2020. Specifiek vr de Peel (relatief grte bijdrage vanuit de veehuderij) leidt dit tt rdegrtte 5-10 ml/ha/jaar minder depsitiedaling tussen 2014 en 2020 Uit analyse vlgt dat als de vervangingsgraad zals aangenmen is in het PAS en in AERIUS wrdt gehalveerd, de daling van de landelijke stalemissies in de peride 2014-2020 in ttaal ü.s ktn kleiner wrdt dan zals berekend in het eerste jaar van het PAS. Op depsitieniveau gaat het dan gemiddeld vr Nederland m rdegrtte 3-4 ml/ha/jaar minder daling. Rndm de Peel is het effect grter en zu een halvering van de vervangingsgraad leiden tt rdegrtte 5-10 ml/ha/jaar minder depsitiedaling in 2020. Onderstaande tabellen vatten de resultaten samen. ktnjjaar Emissies Emissies Daling 2014 2020 AERIUS M1S (versie berekeningen) 50,2 46,8 3,4 I Variant 'halvering vervangingsgraad' 50,2 47,3 2,9 Verminderde afname emissies -O,S TabeIl : Effect halvering vervangingsgraad p stalemissies AERIUS (MIS data) Nederland Peel Landelijke stalemissies in M16 (2014) (ktn/jaar) 50,2 Gemiddelde bijdrage stallen in M16 (2014) (ml/ha/jaar) 384 613 Gemiddeld effect van 'O,S ktn extra emissie' (ml/ha/jaar) 3,8 6,1 Tabel2: Bepaling effect afname emissies p gemiddelde depsitie, p basis van MI6L data Cnclusie is dat de marge van 0,7 ktn grt geneg is m (meer dan) een halvering van de nu in het PAS gehanteerde vervangingsgraad van stallen p te vangen. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 4 van 9
Besluit Emissiearme Huisvesting en de Peel 2. He verhudt de marge van 0,7 ktn zich tt het mgelijk 'pvullen' bij bedrijven? Lkaal f reginaal kan er minder daling wrden gerealiseerd dan vraf berekend, als bedrijven de vrziene emissiereductie dr verschning pvullen met extra dieren. Vanwege het systeem van dierrechten en fsfaatrechten kunnen er in ttaal echter geen extra dieren bij kmen in Nederland, bvenp de aangehuden vrziene nett tenames bij bepaalde diercategrieën. Dat betekent dat lkale pvulling van verschningsruimte met extra dieren, zal leiden tt minder dieren elders. Bij het berdelen van het nett effect van 'pvullen' p de daling, met hiermee rekening wrden gehuden. Vr het gebied de Peel is een inschatting gemaakt van het mgelijke effect van 'pvullen' in relatie tt de marge van 0,7 ktn en de vrziene depsitiedaling. Aanpak Er is uitgegaan van de emissies vr stallen zals gehanteerd in M15, de meest actuele dataset vr het jaar dat het PAS in werking trad (2015) Eerst is gekeken tt welke straal rndm de Peel bedrijven hun 'verschningseffect' kunnen pvullen, m de marge van 0,7 ktn vlledig te gebruiken. Dit leidt tt een berekend 'selectiegebied'. Deze berekening is als vlgt gedaan: Het AERIUS scenari 'Q14' (emissies 2014) is verminderd met de emissie in het AERIUS scenari 'Q2OJPNG' (emissies in 2020 vr scenari met beleid, maar znder grei), m z de emissiedaling dr beleid te bepalen. Dat is namelijk het verschningseffect waar het ver gaat (dat ingecalculeerd is in het PAS en p bedrijfsniveau pgevuld zu kunnen wrden met extra dieren) Deze berekening p emissieniveau is gedaan vr alle stallen binnen een bepaalde afstand van de Peel. Als startpunt is 10 km genmen Vervlgens is via 'trial and errr' bepaald bij welke straal de emissies vereenkmen met de marge van 0,7 ktn Als alle stallen binnen dat gebied gaan pvullen, dan gaat het m 0,7 ktn aan extra emissie Vervlgens is gekeken tt heveel extra dieren het pvullen zu leiden, binnen dat selectiegebied. Dit is a Is vigt gedaa n: Vr alle stallen binnen het geselecteerde gebied rndm de Peel is bepaald wat de gemiddelde emissie per 'schn' dier is. Dit is gedaan dr de emissie in AERIUS scenari 'Q20JP' (dat is de 'verschnde emissie') te delen dr het aantal dieren in de stal. Vervlgens is per stal bepaald heveel extra 'schne' dieren er dan bij kunnen, als de vrziene emissiereductie dr verschning zals berekend bij stap 1 vlledig wrdt pgevuld met nieuwe, schne dieren. Dit levert per stal een 'ptentieel extra aantal' dieren p. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 5 van 9
Dr de extra dieren per stalap te tellen vr alle stallen in het selectiegebied, is bekend heveel meer dieren er in therie in het selectiegebied zuden kunnen kmen, als daadwerkelijk alle vrziene emissiereductie dr verschning (de 0,7 ktn in dit geval) zu wrden pgevuld met extra dieren De tename in dieren is vergeleken met de landelijke grei, m een beeld te hebben he reëel een dergelijke verplaatsing van dieren is. Dit is als vlgt gedaan: De vrziene nett grei in dieraantallen zals pgenmen in de depsitieruimte is bepaald dr AERIUS scenari znder grei (Q2OJPNG ) af te trekken van het scenari met grei (Q20JP). Dit is gedaan zwel vr heel Nederland, als alleen vr de stallen in het berekende selectiegebied rndm de Peel. Per diercategrie is vervlgens eerst gekeken welk aandeel van de nett grei vr heel Nederland vrzien wrdt in het selectiegebied rndm de Peel, dr de vrziene nett grei uit het selectiegebied te delen dr de nett grei vr heel Nederland Daarna is gekeken wat de ttale grei in dieren in de Peel wrdt als je de nett grei ptelt bij de extra dieraantallen dr pvulling zals bepaald bij stap 2, en he dat zich dan ng verhudt tt de ttale nett grei vrzien vr Nederland Het 'pvuleffect' is ten sltte drgerekend in depsitie, m te bepalen wat het nett effect zu zijn p de depsitiedaling in de Peel. Daarbij is aangenmen dat de dieren die verplaatst wrden m 'p te vullen', weggehaald wrden bij bedrijven buiten het selectiegebied. De berekening is uitgeverd met een versie van OPS die het mgelijk maakt de resultaten te relateren aan de meest actuele inzichten mtrent vrziene depsitiedaling. De berekening is als vlgt gedaan: Er is eerst berekend wat de extra depsitiebijdrage is die wrdt verrzaakt dr het 'pvullen' bij bedrijven binnen het selectiegebied rndm de Peel (extra emissie van 0,7 ktn) Vervlgens is berekend he grt de depsitiedaling is dr het weghalen van de extra dieren bij de bedrijven buiten het selectiegebied De extra depsitiedaling dr het weghalen van de dieren bij bedrijven verder weg, is verrekend met de verminderde depsitiedaling dr het pvullen bij bedrijven binnen het selectiegebied. Dit levert het nett effect p de depsitiedaling p Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 6 van 9
Resultaten De marge van 0,7 ktn in 2020 wrdt pas pgevuld, als alle stallen binnen een straal van 22 km rndm de Peel hun emissiereductie dr verschning vlledig zuden gaan pvullen met extra dieren Als alle veehuderijen binnen 10 km rndm de Peel de vrziene emissie-afname dr verschning vlledig zuden pvullen met extra dieren, dan gaat het m 0,36 ktn minder reductie dan nu aangenmen (ngeveer de helft van de marge) Tabel 3 geeft een verzicht m heveel dieren het dan zu gaan, bij een selectiegebied van 22 km rndm de Peel (vlledig 'gebruiken' van de marge). Vrbeeld: bij varkens zie je dat de vrziene emissiereductie bij alle varkensstallen in een gebied van 22 km rndm de Peel, gelijk staat aan 145.000 extra varkens in het gebied rnd de Peel. Omschrijving Categrie Selectiegebied : stallen in straal van 22 km rndm de Peel Extra dieren Emissie (tn) Rundvee A 49.975 286,5 Geiten C 3.927 2,6 Varkens D 144.990 288,5 Kippen E 1.014.848 100,1 I Kalkenen F 49.803 35,0 TOTAAL 1.263.543 0,7 ktn Tabel 3: Aantal extra dieren dat mgelijk zu zijn bij het pvul/en van de emissiereductie dr beleid Tabel 4 geeft een verzicht he het vlledig pvullen van alle stallen binnen 22 km van de Peel met extra dieren, zich verhudt tt de vrziene landelijke nett grei in Nederland zals aangenmen in het PAS en AERIUS (zie AERIUS factsheet 419-3764 - 'Greipercentages dieraantallen') Vrbeeld: bij rundvee is in het PAS vrzien dat bij het gelijkmatig verspreiden van de vrziene nett grei ver alle rundveebedrijven in Nederland, in ttaal 6% van de landelijk vrziene nett diergrei plaats zu vinden in het gebied van 22 km rndm de Peel (kleine 5.000 dieren). Als deze bedrijven allemaal zuden gaan pvullen, dan zu dit aantalplpen tt bijna 55.000 dieren. En dat zu betekenen dat niet meer 6% maar meer dan 70% van de landelijke vrziene nett melkveegrei in het selectiegebied van 22 km rndm de Peel plaatsvindt. Elders in Nederland met dan een afname van melkvee ptreden die niet reëel lijkt. Een dergelijke afname elders zu leiden tt een depsitiedaling aldaar, die nu niet ingecalculeerd is in het PAS. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 7 van 9
AERIUSÂ Ander vrbeeld: de bijna 145.000 extra varkens uit tabel 3, kunnen alleen maar verplaatsers zijn uit een ander deel van Nederland, mdat vr varkens geen nett grei wrdt vrzien vr Nederland als geheel vanwege het systeem van dierrechten en fsfaatrechten. Dat zu betekenen dat als deze varkens inderdaad richting de Peel verplaatst wrden, in andere gebieden van Nederland een krimp ptreedt die irreëel lijkt. Een dergelijke krimp elders zu leiden tt een depsitiedaling aldaar, die nu niet ingecalculeerd is in het PAS. Selectiegebied: 22 km rndm de Peel Nett 10 van Ttale diergrei diergrei landelijke selectiegebied inel. selectiegebied nett extra dieren dr diergrei pvullen Rundvee 4.968 6% 54.943 Geiten O 3.927 Varkens O 144.990 Kippen 1.479.920 33% 2.494.768 Kalkenen 104.647 64% 154.450 % van landelijke nett diergrei 71% Geen nett grei vrzien Geen nett grei vrzien 56% 95% TOTAAL 1.589.535 2.853.078 Tabel 4: He verhudt de ptentieie tename van het aantal dieren rndm de Peel (22 km) zich tt de landelijke grei? In termen van stikstfdepsitie: Het vlledig pvullen met extra dieren van alle stallen binnen een straal van 22 km rndm de Peel - vereenkmend met de marge van 0,7 ktn -, leidt p basis van actuele inzichten tt gemiddeld 37 ml/ha/jaar minder daling in de Peelgebieden tussen 2014 en 2020. Daarbij is rekening gehuden met feit dat extra dieren vr pvulling, ergens anders vandaan kmen (verplaatsing) Het vlledig pvullen met extra dieren van alle stallen binnen een straal van 10 km rndm de Peel - vereenkmend met 0,4 ktn -, leidt p basis van actuele inzichten tt gemiddeld 28 ml/ha/jaar minder daling in de Peel-gebieden tussen 2014 en 2020. Daarbij is rekening gehuden met feit dat extra dieren vr pvulling, ergens anders vandaan kmen (verplaatsing) Ter vergelijking: de ttale depsitiedaling in de Peelgebieden tussen 2014 en 2020 is vlgens de actuele data uit M16L: Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 8 van 9
AERIUSÁ Besluit Emissiearme Huisvesting en de Peel Grte Peel: 125 ml/ha/jaar, waarvan 49 ml/ha/jaar bij stallen Deurnsche Peel & Mariapeel : 143 ml/ha/jaar, waarvan 51 ml/ha/jaar bij stallen Cnclusie is dat het niet reëel lijkt dat de marge van 0,7 ktn vlledig zal wrden gebruikt vr het weer pvullen van de vrziene emissiereductie rndm de Peel, mdat dan a) alle bedrijven binnen 22 km van de Peel vlledig zuden meten gaan pvullen met extra dieren en b) dit leidt tt irreële verplaatsingsaantallen in relatie tt de vrziene landelijke grei. Echter, als het wel zu gebeuren, dan zu er rndm de Peel er ng steeds depsitiedaling ptreden, k bij benutting van de vlledige depsitieruimte vr het gehele eerste PAS-tijdvak van zes jaar. Analyses ter nadere nderbuwing van het PAS Pagina 9 van 9