Workshop SAAZ-Unie najaarsconferentie Lifestyle: grenzeloos interessant? Gertjan Beens Bedrijfsarts Directeur Santar B.V. (Universiteit Twente)

Transcriptie

1 Workshop SAAZ-Unie najaarsconferentie 2010 Lifestyle: grenzeloos interessant? Gertjan Beens Bedrijfsarts Directeur Santar B.V. (Universiteit Twente)

2 Programma Introductie Relevantie en actualiteit Relatie tussen lifestyle en (duurzame) inzetbaarheid Trends in opvattingen Grenzen 18 november 2010 SAAZ-UNie Conferentie

3 Leefstijl 3

4 Stelling De medewerkers van de (interne) arbodienst moeten het goede voorbeeld geven in het leefstijlgedrag waarover zij adviseren. 4

5 Definitie Lifestyle-interventie Leefstijl: persoonlijke manier van leven (van Dale) Interventie: tussenkomst, bemoeienis, inmenging, ingrijpen (van Dale) SAAZ-UNie Conferentie november

6 Veranderende verhoudingen Oud Contract Nieuw Contract Implicaties Werknemer Investeert trouw en inzet Oogst bescherming en zekerheid Investeert bijdrage aan het bedrijfssucces en talent & inzet Oogst vakmanschap en vitaliteit Gezondheidsmanagement Recruitment Engagement Werkgever Investeert bescherming en salaris Oogst voorspelbaarheid van de prestatie Investeert opleiding, training en salaris Oogst toegevoegde waarde en flexibiliteit Performance Management Learning & Development Talent Development Arbeidsverhoudingen 6

7 Veranderende verhoudingen (2) Competing Values Framework van Robert Quinn en Rohrbaugh (1983) 7 )

8 Voorbeeld 1 KPN heeft een eerste stap gezet in de richting van een actief vitaliteitprogramma in de organisatie om zo dit onderwerp te verankeren, gefaciliteerd door HR Op dit moment wordt het individu in KPN vooral op zijn eigen verantwoordelijkheid aangesproken met betrekking tot fysieke aspecten In de KPN CAO is een artikel opgenomen voor een gezondheidcheck: Leefstijlcoaching uit Inzetbaarheidbudget, bij vervolgonderzoek en andere acties betaalt KPN Fitness en fiets uit brutoloon Actieweek neem vaker de trap of de fiets 8

9 Voorbeeld 2 CAO Politie Nederland Beleid dat gericht is op behoud van inzetbaarheid Als de medewerker niet in staat is gebleken zijn toets RTGP/FVT en eventuele andere wettelijk voorgeschreven trainingen op basis van het huidige wettelijke aantal te halen, dan geldt dat hij deze uren moet inzetten voor training RTGP/FVT en eventuele andere wettelijk voorgeschreven trainingen. 9

10 Denklijn: Leefstijl Gezondheid Inzetbaarheid 10

11 Leefstijlgedrag naar enkele variabelen 11

12 Leefstijlgedrag naar sector 12

13 Leefstijl en ziekteverzuim (NEA 2008) 13

14 Determinanten van verzuim: geef de volgorde van belang Gevaarlijk werk Geen goede arbeidsvoorwaarden Intimidatie door chefs / collega s Veel uren huishoudelijke en/of zorgtaken Hoge werkdruk Weinig of geen overuren maken Geslacht: vrouw Lage opleiding Slechte gezondheidstoestand Fysiek zwaar werk Geen weekendwerk doen Geen zelfstandigheid in het werk Wel in vaste dienst werken Emotioneel zwaar werk Chronische aandoening Arbeidsongeschiktheidsuitkering 14

15 Determinanten van verzuim: (SCP: Beter aan het werk, 2007) 1. Slechte gezondheidstoestand 2. Chronische aandoening 3. Intimidatie door chefs / collega s 4. Werken met een arbeidsongeschiktheidsuitkering 5. Veel uren huishoudelijke en/of zorgtaken 6. Hoge werkdruk 7. Emotioneel zwaar werk 8. Weinig of geen overuren maken 9. Geslacht: vrouw 10. Lage opleiding 11. Geen goede arbeidsvoorwaarden 12. Fysiek zwaar werk 13. Gevaarlijk werk 14. Geen weekendwerk doen 15. Geen zelfstandigheid in het werk 16. Wel in vaste dienst werken 15

16 Gezondheidsproblemen naar relatie met werk (SER, 2009) 16

17 Relatie verzuim inzetbaarheid (NEA 2008) 17

18 Duurzame inzetbaarheid op macroniveau (NPR ) 18

19 Individuele duurzame inzetbaarheid (NPR 6070) 19

20 Hoe ver kunnen we gaan? Interventieladder (Nuffield Council on Bioethics) 20

21 Hoe ver willen we gaan? Trends in opvattingen (Zebrazone 2009) Ik vind dat de werkgever stappen mag ondernemen om de gezondheid/leefstijl van zijn werknemers te bevorderen 82% ja SAAZ-UNie Conferentie november

22 Hoe ver willen we gaan? Trends in opvattingen (Zebrazone 2009) Ik vind dat de werkgever een werknemer mag aanspreken op zijn/haar ongezonde leefstijl. 63% ja SAAZ-UNie Conferentie november

23 Hoe ver willen we gaan? Trends in opvattingen (Zebrazone 2009) Ik vind dat de werkgever verantwoordelijk is voor de gezondheid van zijn medewerkers. 55% ja SAAZ-UNie Conferentie november

24 Hoe ver willen we gaan? Trends in opvattingen (Zebrazone 2009) Wie/wat mogen een actieve rol spelen inzake uw gezondheid? Arbodienst Zorgverzekeraar Werkgever 63% 38% 52% SAAZ-UNie Conferentie november

25 Hoe ver willen we gaan? Trends in opvattingen (Arbobalans 2009) 50% van de werkgevers (10> mw) vindt dat een werknemer met een ongezonde werk- en leefstijl daar door de werkgever op kan worden aangesproken. 17% van de werkgevers maatregelen gezonde leefstijl. SAAZ-UNie Conferentie november

26 Hoe ver willen we gaan? Trends in opvattingen (Werkgeversforum Kroon op het Werk 2010) Niet ingrijpen in persoonlijke keuzes (leefstijl) Terughoudend in straffen van ongezond, belonen van gezond gedrag Make the healthy choice the easy choice Gezondheidsmanagement bedrijfscultuur SAAZ-UNie Conferentie november

27 Hoe ver willen we gaan? 27

28 Hoe ver mogen we gaan? DISCUSSIE Juridisch Ethisch Wetenschappelijk Financieel Maatschappelijk?? SAAZ-UNie Conferentie november

29 Ontwikkeling zorgkosten naar leeftijd 29

30 Stelling Leefstijlgedrag is het volledige eigen domein van de individuele medewerker. Werkgevers hebben daar niets mee te maken. 30

31 Stelling Solidariteit tussen werkgever en werknemer: werknemer heeft alleen recht op loonaanvulling bij ziekte als hij aanvullend verzekerd is voor zorg- en interventiekosten. 31

32 Stelling Werkgevers mogen harde leefstijl-eisen stellen zolang zij daar zelf maar aan voldoen ( practice what you preach ). 32

33 Enkele bronnen en links Nationale Enquete Arbeidsomstandigheden 2008, TNO, SZW, CBS (I-database leefstijlinterventies) Beter aan het werk, september 2007, SCP Een Kwestie van gezond verstand, publ. Nr 2, , SER Arbobalans 2009, TNO Kwaliteit van Leven Vraag naar arbeid, trendrapport OSA, publ. A235, april 2009 Veelkleurig grijs (oratie), Johan Polder, UvT, 2008 SAAZ-UNie Conferentie november