Gezond en vitaal langer doorwerken?! Programma. Inleiding. Inleiding

Transcriptie

1 Programma Gezond en vitaal langer doorwerken?! Allard van der Beek Hoogleraar Epidemiologie van Arbeid & Gezondheid Afdeling Sociale Geneeskunde,, EMGO + Instituut Onderzoekscentrum Body@Work TNO-VU/ VU/VUmcVUmc Redenen wel/niet vroeg-pensioen Willen en kunnen doorwerken Gezonde en vitale oudere werknemers Conclusies De grijze druk: % 65 + ers per 100 werkenden The Silver Tsunami, The Economist, Februari 2010 Vergrijzing in de algemene en in de beroepsbevolking: financiële last vanuit medisch, maatschappelijk en bedrijfsperspectief! En in 2009 werkte van de jarigen maar de helft! 1

2 Huidige oplossingen: Pensioengerechtigde leeftijd verhogen (>65 jr) Stimuleren doorwerken na pensioengerechtigde leeftijd (werkgevers en werknemers!) Maar kan dat ook voor fysiek zware beroepen? Redenen wel/niet vroeg-pensioen Methode Doel van onderzoek was het nagaan van: 1. redenen om vervroegd met pensioen te gaan + redenen om dat niet te doen 2. redenen om langer door te werken (d.w.z. na het 65 e jaar) 3. voorspellende waarde van de genoemde redenen Kwantitatief onderzoek: Prospectief cohort (LASA), n=1.002 mensen van 55+ jaar Representatieve steekproef van NL oudere bevolking Nametingen om de 3 jaar, 1 e in Kwalitatief onderzoek: Interviews met werknemers Workshop met bedrijfsartsen en werkgevers Reden om met vervroegd pensioen te gaan Reden om niet met vervroegd pensioen te gaan Stress en werkdruk te hoog Lichamelijk te zwaar Gezondheidsklachten Niet meer gemotiveerd Leuker om meer tijd aan privéleven te besteden Organisatorische veranderingen in bedrijf Werknemers 9.8% 6.8% 6.8% 2.1% 59.4% 2.6% VUT-ers 6.3% 5.4% 6.3% 5.9% 27.3% 9.8% Voldoende uitdaging in werk Onderhouden sociale contacten Andere tijdsbestedingen zijn minder prettig Financieel gunstiger Reden om niet met vervroegd pensioen te gaan 59.6% 17.6% 0.7% 5.9% Reden om niet volledig met vervroegd pensioen te gaan 18.1% 25.3% 1.8% 32.6% Regelingen die het aantrekkelijk maakten met VUT te gaan % Andere reden 16.2% 22.2% Gegevens afkomstig van LASA Gegevens afkomstig van LASA 2

3 Voorspellende waarde van genoemde reden Werkstatus op follow-up per reden om niet volledig met vervroegd pensioen te gaan Motiverende factoren om langer door te werken Gegevens afkomstig uit interviews Voldoende uitdaging in werk Onderhouden sociale contacten Andere tijdsbestedingen zijn minder prettig Financieel gunstiger Andere reden T1 werkend 66.7% 32.5% 66.7% 63.8% 46.3% T1 deels met vervroegd pensioen 5.9% 10.4% 0% 4.5% 8.9% T1 volledig met vervroegd pensioen 11.8% 35.4% 25% 24.2% 33.3% Competenties en vaardigheden Gezondheid Beloning en waardering Combinatie van werk en privé Sociale contacten Plezier en uitdaging in werk Gegevens afkomstig van LASA Kwalitatief onderzoek - resultaten Uit de workshop met bedrijfsartsen en werkgevers: Kwalitatief onderzoek - resultaten Uit de workshop met bedrijfsartsen en werkgevers: Geen nieuwe factoren, wel meer nadruk gelegd op aantal factoren: Maatregelen om balans te behouden/bevorderen tussen (werk)belasting en (individuele) belastbaarheid: d.m.v. gezondheidsbevordering, gezonde leefstijl Uitdaging in werk, opleiding, ontwikkelings- en carrière mogelijkheden, etc. Financiële stimuli Geen nieuwe factoren, wel meer nadruk gelegd op aantal factoren: Maatregelen om balans te behouden/bevorderen tussen (werk)belasting en (individuele) belastbaarheid: d.m.v. gezondheidsbevordering, gezonde leefstijl Uitdaging in werk, opleiding, ontwikkelings- en carrière mogelijkheden, etc. Financiële stimuli Conclusies Uitdagend werk tezamen met financiële stimuli zijn veelbelovend voor een duurzame inzetbaarheid Study on Transitions in Employment, Ability and Motivation (STREAM) Maatregelen om balans te behouden/bevorderen tussen (werk)belasting en belastbaarheid door gezondheidsbevordering en/of gezonde leefstijl Jan Fekke Ybema, Goedele Geuskens, Swenneke van den Heuvel, Astrid de Wind Samenwerking: VUmc (Allard van der Beek) binnen Body@Work en Erasmus MC (Lex Burdorf) Proper et al., Human Resources in Health 2009;7:70 3

4 Steekproef en onderzoeksopzet Werknemers, zelfstandigen en niet-werkenden van jaar Gestratificeerd naar leeftijd Longitudinaal onderzoek Metingen najaar 2010, 2011, 2012 en 2013 Internetpanel van Intomart GfK Vragenlijst via internet Daarnaast Koppeling aan registraties bij CBS Kwalitatief onderzoek bij selectie van de deelnemers Deelnemers STREAM Leeftijd Werknemers Zelfstandigen Nietwerkenden Totaal Totaal De gegevens kunnen worden gekoppeld aan het SSB van CBS bij 88.7% van de deelnemers STREAM 2010: Willen en kunnen doorwerken STREAM 2010: Willen en kunnen doorwerken Tot welke leeftijd wilt u doorgaan met werken? Tot welke leeftijd denkt u dat u in staat bent om te blijven werken? Tot welke leeftijd wilt u doorgaan met werken? Tot welke leeftijd denkt u dat u in staat bent om te blijven werken? willen willen kunnen kunnen Werknemers Werknemers Zelfstandigen NEA 2008: Willen en kunnen doorwerken Tot welke leeftijd wilt u doorgaan met werken? Tot welke leeftijd denkt u dat u in staat bent om te blijven werken? 65 jaar: 27% tot 65 jaar: 50% NEA 2011: Willen en kunnen doorwerken Gevraagd aan werknemers van 55 t/m 64 jaar: Tot welke leeftijd denkt u dat u in staat bent om te blijven werken? tot 64,7 jaar Leeftijd WILLEN 65 jr KUNNEN tot 65 jr jaar jaar 0.98 ( ) 1.08 ( ) jaar 1.50* ( ) 1.10 ( ) jaar 4.01* ( ) 2.31* ( ) Leeftijd met pensioen jaar > 63 jaar (Bron: CBS, StatLine) Geslacht (vrouw) 0.85* ( ) 0.83* ( ) 4

5 STREAM 2010 Vitaliteit van werknemers en zelfstandigen Arbeidsparticipatie ouderen: prognose Zonder aanvullend beleid en zonder rekening houdend met een eventuele verhoging van de AOW-leeftijd, stijgen van ongeveer 48% in 2008 naar ruim 60% in 2020 Bron: CPB STREAM 2010 Vitaliteit van werknemers en zelfstandigen STREAM 2010 Vitaliteit van werknemers en zelfstandigen Vitaliteit Nauw gerelateerd aan gezondheid Mentale factoren - Geen mentale klachten (depressie, angst, stress) - Welzijn - Minder vermoeid - Positieve emoties Vitaliteit Fysieke factoren - Geen chronische ziekten - Energiek - Fysieke fitheid Vital@Work RCT Doel: Het ontwikkelen en evalueren van een leefstijlinterventie om vitaliteit van oudere werknemers te bevorderen N=730 werknemers op baseline Oudere werknemers: 45 jaar en ouder Vitaliteitprogramma: 6 maanden Strijk et al., BMC Public Health 2009;9:408 5

6 Vitaliteitprogramma Vitality Exercise Programme (VEP) Mentaal: Yoga (45 minuten, 1x per week) Fysiek: Workout (45 minuten, 2x per week) 1x per week begeleid door fitness instructeur, 1x per week zonder begeleiding Vitaliteitprogramma Personal Vitality Coach Conceptueel model Direct Vitaliteit: 1 ste 12 weken interventie In totaal 3 gesprekken Fruit Gratis fruit bij de Yoga en workout lessen van VEP Ter ondersteuning van een gezonde leefstijl! 1.Yoga & Workout 2.Intensief sporten 3.Fruit Indirect Fitheid Langer doorwerken Mentale factoren Fysieke factoren Gezondheid Werk: Productiviteit, Verzuim, etc. Evaluatie: Uitkomsten Vragenlijst: Leefstijl: sport, intensief bewegen & fruit Mentale gezondheid Werkgerelateerde vermoeidheid Beweegmeters in subgroep Sport & intensief bewegen 2-km wandeltest Schatting fitheid (VO 2max ) Wie doen er mee? Baseline N=730 Leeftijd (Jaren) 52.4 Geslacht (Vrouw) 75.5% Partner (Ja) 75.2% Opleiding (Hoog) 61.1% Chronisch ziek (Ja) 58.1% Roken (Ja) 10.7% 6

7 Proces evaluatie Positieve effecten (na 6 maanden) Proces uitkomsten Sporten I: 283 C: (137.5) (136.0) (191.0) (177.0) 40.4 min/week ( ) Cijfer Bereik* Gem. aantal Yoga % 10.4 Workout % 11.1 PVC gesprekken % 2.7 Fruit I: 291 C: (14.9) 25.4 (13.5) 31.1 (14.6) 28.7 (14.8) 2.7 stuks/week ( ) Fruit 8.3 n.v.t n.v.t * Bereik van alle drie de interventiecomponenten samen: 52.0% Herstelbehoefte Range: I: 293 C: (27.4) 28.5 (27.2) 25.3 (26.7) 27.5 (28.0) -3.5 ( ) Effect sport subgroepen (na 6 maanden) Effect fruit subgroepen (na 6 maanden) Effectiveness on Sport Effectiveness on fruit intake Estimated effect* Yoga Workout Estimated effect* Yoga Workout No group sessions mean sessions >mean sessions 0 No group sessions mean sessions >mean sessions Followed guided group sessions Followed guided group sessions * effect in vergelijking met controle groep * effect in vergelijking met controle groep Geen significante effecten (na 6 maanden) Geen significante effecten (na 12 maanden) Intensief bewegen I: 286 C:271 I: 61 C: (283.1) (297.5) 24.8 (39.6) 20.7 (37.3) (687.9) (584.6) 37.6 (39.5) 27.5 (37.1) 48.5 min/week ( ) 8.5 min/week ( ) Vitaliteit UWES Range: 0-6 I: (0.9) 4.99 (0.8) C: (0.8) 4.95 (0.8) 0.07 ( ) Fitheid I: (7.0) 31.6 (8.2) ml*min -1*kg -1 C: (7.0) 32.4 (8.3) ( ) Vitaliteit RAND-36 Range: I: (16.8) 69.5 (17.9) C: (15.7) 68.9 (17.2) 1.5 ( ) Mentale gezondheid (Range: 0-100) I: 291 C: (14.3) 77.9 (13.3) 76.9 (13.8) 77.0 (13.4) 1.04 ( ) Bevlogenheid Range: 0-6 I: (0.8) 4.82 (0.8) C: (0.8) 4.78 (0.8) 0.07 ( ) 7

8 Subgroepen met hoge yoga deelname Kosten-effectiviteit / return on investment UWES vitaliteit Vitaliteit RAND-36 vitaliteit Conclusie Conclusies Sporten Fruit Herstelbehoefte Intensief bewegen Fitheid Mentale gezondheid Vitaliteit / bevlogenheid Productiviteit / ziekteverzuim Kosten-effectiviteit Redenen wel/niet vroeg-pensioen: Uitdagend werk met financiële stimuli Balans tussen belasting en belastbaarheid Willen en kunnen doorwerken: We willen steeds langer doorwerken We denken langer te kunnen doorwerken Gezond en Vitaal Langer Doorwerken?! 8