Vitaliteitsmanagement: je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden! Tinka van Vuuren

Transcriptie

1 Vitaliteitsmanagement: je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden! Tinka van Vuuren Online Talent Manager event 12 mei 2014

2

3 Inhoud presentatie Wat is vitaliteit? Welke factoren beïnvloeden de vitaliteit van werknemers? Waarom is beleid gericht op vitaliteit noodzakelijk? Het dilemma van de vijftigers Welke interventies vergroten de vitaliteit van werknemers?

4 Wat is vitaliteit? Productief zijn Duurzaam inzetbaar zijn Fit zijn Eeuwig jong zijn Gezond zijn Gelukkig zijn Bevlogen zijn Open staan voor veranderingen

5 Wat is vitaliteit? Veel beschrijvingen van vitaliteit bevatten de woordstam vita, dat leven betekent, zoals levenskracht, levendigheid, levenslust, levensenergie, etcetera. Vitaliteit staat voor energiek, veerkrachtig, gemotiveerd en met doorzettingsvermogen Gemotiveerd en energiek zijn waardoor men gezond en productief aan het werk kan zijn en het plezier in het werk behoudt

6 Vitaliteit Werkvermogen Employability Duurzame inzetbaarheid: in staat zijn om huidig en toekomstig werk uit te kunnen en willen blijven voeren

7 Werkvermogen: mate waarin mensen fysiek, psychisch en sociaal in staat zijn om te werken Wat is gezondheid? Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken (Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) 1948) Het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven (Machteld Huber, 2011)

8 Employability De kansen en door mensen ervaren mogelijkheden om met plezier aan het werk te komen en aan het werk te blijven

9 Wat maakt en houdt u vitaal? Wat vindt u zelf de belangrijkste oorzaak van uw eigen vitaliteit en duurzame inzetbaarheid?

10

11 Oorzaken van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid Resultaat interactie tussen de capaciteiten en de kenmerken van de werknemer en de kenmerken van het werk. Werknemer: functionele capaciteiten (lichamelijk, psychisch en sociaal), gezondheid, kwalificaties (opleiding) en competenties, motivatie, normen en waarden. Werk: lichamelijke en psychische eisen van het werk, de werkomstandigheden en de sociale werkomgeving.

12 Vitaliteit en inzetbaarheid medewerkers draaglast draagkracht inhoud, omstandigheden, verhoudingen, voorwaarden van arbeid motivatie, attitude, waarden, normen, competenties, leeftijd, gezondheid, privésituatie organisatie werknemer

13 Hulpbronnen duurzame inzetbaarheid Hulpbronnen: Gezondheid Bekwaamheid en arbeidsmarktkansen Motivatie en energie

14 Waarom zijn vitaliteit en duurzame inzetbaarheid van belang? Wat vindt u zelf de belangrijkste reden waarom vitaliteit en inzetbaarheid van belang zijn voor organisaties?

15 Overgewicht bij één op de twee volwassenen

16 Stijging psychische klachten

17 Meldingsfrequentie ziekteverzuim naar leeftijd in 2010 (Bron: TNO, 2012) 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 < totaal 0 mfreq

18 Ziekteverzuimduur naar leeftijd in 2010 (Bron: TNO, 2012) < totaal 0 zvzduur

19 Ziekteverzuimpercentage naar leeftijd in 2010 (Bron: TNO, 2012) < totaal 0 zvz%

20 Ziekteverzuim naar leeftijd en zonder of met chronisch aandoening in 2010 (Bron: TNO, 2012) zvz% zvz% zonder zvz% met < totaal

21 Pagina 21

22 Grijze druk 65+: 65+ : (20-65) AOW ers AOW ers : werkenden 1957: : : : : : : : : : 100

23 Leeftijdsverdeling van de bevolking in Nederland (CBS Statline)

24 Langer doorwerken moet! Om pensioen betaalbaar te houden Om voldoende arbeidskrachten te houden Om Bruto Nationaal Product op peil te houden

25 Dilemma van de vijftigers Oudere werknemers zijn de klapstoelen op de arbeidsmarkt: n geval van krimp worden ze ingeklapt en in geval van schaarste aan personeel worden ze uitgeklapt.

26 Langer doorwerken moet, maar wil en kan men ook? Bij langer doorwerken gaat het niet alleen over moeten, maar ook over willen en kunnen.

27 Leeftijd waarop men gemiddeld wil en kan doorwerken in 2011 (bron: NEA, 2011 CBS/TNO Arbeid) totaal wil kan

28 Leeftijd Gezonde levensverwachting hangt samen met opleiding Levensverwachting / Gezonde LevensVerwachting CBS 2005 / ,1 77,1 74,6 71,2 83,8 83,7 81,1 78,1 71,1 71,3 64,6 66,2 59,6 60, ,5 WO/HBO Havo/VWO/MBO VMBO Basisonderwijs LV GLV LV GLV Mannen Vrouwen

29 Kans op werkloosheid neemt toe met de leeftijd (APE, 2008) < totaal

30 Werkloosheid naar leeftijdsgroep (CBS, april 2014)

31 Oudere werkloze vindt minder snel een baan dan jongere (CBS, 2013) 31

32 Oordeel werkgevers O&O productiviteit & loonkosten (bron: ROA, 2012)

33 Mobiliteitsbereidheid naar leeftijdsklasse (OU, 2012) jr jr jr 55-64jr dezelfde specialiseren verbreden doorgroeien andere functie andere afdeling gesolliciteerd totaal

34 Scholingsbereidheid naar leeftijdsklasse (OU, 2012)

35 Hoe vitaliteit en duurzame inzetbaarheid te bevorderen?

36 Vitaliteitsmanagement Activiteiten die werknemers en hun werkgevers ontplooien om werknemers te stimuleren om gezond, productief en met plezier huidig en toekomstig werk te willen en kunnen blijven doen Positieve invalshoek Human Resource Management

37 Wat doet uw organisatie aan vitaliteitsmanagement? Bespreekt uw organisatie de wensen van de medewerkers over hun loopbaanontwikkeling? Let uw organisatie op de leefstijl van de medewerkers? Richt uw organisatie het werk zo in dat de zelfstandigheid, competentie en samenwerkingsmogelijkheden van de medewerkers worden bevorderd? Is het ziekteverzuim in uw organisatie lager dan 4%? Neemt uw organisatie werknemers ouder dan 55 jaar aan van buiten?

38 Niet alleen HR-maatregelen, Loopbaancentra gericht op de bevordering van interne, vrijwillige mobiliteit van het personeel Stimuleren van oudere, laagopgeleide werknemers om hen te bewegen tot ontwikkeling en scholing Leidinggeven, feedback en beoordeling Werving & selectie Arbeidsvoorwaarden

39 maar ook Arbomaatregelen Leefstijlmaatregelen Verbetering van de arbeidsomstandigheden Bespreekbaar maken van psychisch verzuim Verminderen werkdruk Tilhulpen voor verlichten fysieke belasting Re-integratiemaatregelen

40 Human Resource Management én Arbobeleid Arbo- verzuim- en Active Aging en HRM Werving en re-integratiebeleid selectie /gezondheidsmanagement Leidinggeven, feedback en beoordeling Loopbaan- en mobiliteitbeleid Vitaliteitsmanagement Personeel en planning Opleiding en ontwikkeling Arbeidsvoorwaarden en beloning 40

41 Niet alleen curatie en preventie, maar ook amplitie Curatie gericht op zieke medewerkers: verzachten en verminderen van gevolgen van verminderde vitaliteit, werkvermogen en employability Preventie gericht op risicogroepen: voorkomen van verminderde vitaliteit, werkvermogen en employability Amplitie gericht op alle medewerkers: versterken van vitaliteit, werkvermogen en employability

42 Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden!

43 Voor iedereen.

44 Vitaliteit is zaak voor iedereen! Primaire verantwoordelijkheid bij werknemer, in samenspraak met werkgever Secundaire verantwoordelijkheid bij sociale partners en overheid Eigen initiatief en zelfredzaamheid werknemer belangrijk

45 HR-instrumenten voor oudere werknemers in Overheids- en onderwijssectoren Totaal alle sectoren (% ) Tijdens functioneringsgesprekken wordt gekeken naar de gezondheidssituatie van oudere werknemers In persoonlijke gesprekken met oudere werknemers biedt mijn organisatie informatie aan over de financiële mogelijkheden om met vervroegd pensioen te gaan Mijn organisatie besteedt bewust meer aandacht aan de taakbelasting van haar oudere werknemers Mijn organisatie houdt er rekening mee dat de taken van oudere werknemers niet routinematig of eentonig zijn Er wordt extra functie of taakroulatie toegepast om oudere werknemers scherp te houden

46 Leeftijdsbewust / levensfasebewust personeelsbeleid Totaal alle sectoren (% ) Voert een leeftijdsbewust of levensfasebewust personeelsbeleid 35

47 Niet zomaar maatregelen invoeren, maar dat doen op grond van een breed gedragen en onderbouwd plan van aanpak Neem -model als hulpmiddel Verkennen (wat is er aan de hand?) Voorlichten (werknemers erbij betrekken) Vitaliseren (vergroten belastbaarheid) Verlichten (beperken werkbelasting) Vertrekken (ander werk of stoppen met werken)

48

49 Wat kunt u er zelf aan doen om vitaal te blijven?

50 Instrumenten gericht op versterken balans draagkracht/draaglast Vitaliseren Verlichten Individueel niveau Organisatieniveau Werknemer ontwikkelt zich (kennis, vaardigheden, gezondheid) Organisatie biedt meer energiebronnen Taken en/of werkomgeving worden aangepast Organisatie verlicht taakeisen

51 Als u naar deze vierdeling kijkt: Wat loopt goed? Waar ziet u ontwikkelingsmogelijkheden voor uw organisatie?

52 Keuze maatregelen Wat is het eerste dat u uw organisatie aanraadt om te gaan ondernemen ter bevordering van de vitaliteit en duurzame inzetbaarheid?

53 Vitaliseren door aanwezige energiebronnen te vergroten Betekenisvol werk Erkenning voor inspanningen en resultaten Uitdaging in het werk Leerwaarde Vakmanschap Autonomie Samenwerking

54 Vitaliseren: draagkracht vergroten door interventies op individueel niveau Scholing en opleiding: functiegerichte of ontwikkelingsgerichte scholing Persoonlijk budget voor ontwikkeling Taakverbreding en taakverdieping Horizontale en verticale mobiliteit Leefstijl: gezonde voeding, fitness, stoppen met roken, voldoende slapen en ontspannen Coaching: leren beter om te gaan met stress

55 Vitaliseren: draagkracht vergroten door interventies op organisatieniveau Nieuwe organisatievormen met ruimte voor kennis, initiatief en verantwoordelijkheid werknemers Herontwerp van functies Bevordering van samenwerking in en tussen teams Stijl van leidinggeven Het Nieuwe Werken Organisatiecultuur (geen leeftijdsdiscriminatie) Loopbaanpaden

56

57 Informatie bij: Prof. dr. Tinka van Vuuren