Lifestyle factoren en infertiliteit

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lifestyle factoren en infertiliteit"

Transcriptie

1 Lifestyle factren en infertiliteit Karen Peeraer, MD Universitaire ziekenhuizen Leuven KULeuven 12 februari 2015

2 Lifestyle factren VROUW Obesitas Alchl Rken MAN Obesitas Alchl Rken Marihuana/Cannabis Anablica Scrtale temperatuurverhging

3 Obesitas en infertiliteit

4 Obesitas - WHO WHO definitie: BMI 25: vergewicht BMI 30: besitas Prevalentie van besitas wereldwijd verdubbeld sinds 1980 Wereldwijd: leeftijdsgrep >20 jaar 35% vergewicht 11% besitas

5 Obesity at start f pregnancy China Denmark % verweight WHO % bese WHO Cpenhagen Australia, Melburne Sweden Brazil Belgium 2006 Italy Finland UK USA, Cleveland Ohi Guelinckx et al, Obesity Reviews, 2008

6 Vlaanderen N= BMI (kg/m²) n % n % n % n % < , , , , , , , , , , , , , , , ,1 Overgewicht/besen 31,7% 33,8% Tename : 2,1% Bgaerts et al, (preliminary results), 2013

7 Cmplicaties van besitas in de zwangerschap Cnceptie Embrynale peride Fetale peride zwangerschap Bevalling Pstpartum Jeugd Vlwassen Verminderde vruchtbaarheid Fertiliteitsbehandeling minder succesvl Verhgd risic p miskraam Verhgd risic p fetale malfrmaties Macrsmie Verminderde detectie van fetale afwijkingen! Pre eclampsie Verhgd risic p depressie Infecties Respiratire prblemen Verhgd risic p: inductie, instrumentale verlssing, secti, anesthesie cmplicatie Bemeilijkt intrapartum mnitring Verhgd risic p gebrte trauma Verhgd risic p PPH Verhgd risic p trmbse Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapshypertensie Brstvedingsprblemen Verhgd risic p wndinfectie Verhgd risic p Type 2 DM Verhgd risic p childhd besity Verhgd risic p metabl syndrm

8 35% Outcmes by BMI (%) 33% 30% 27% 25% 20% 15% 10% 21% 23% 11% GDM Hypertensin Inductin f labur 5% 0% 5% 5% 3% 3% 2% 1% 1% BMI < 18,5kg/m² BMI 18,5 24,9kg/m² BMI 25 29,9kg/m² BMI 30kg/m² underweight nrmal weight verweight bese, TOTAL Bgaerts et al, 2011

9 Wijze verlssing/bmi (2009) p <0.0001

10 BMI en spntane kans p zwangerschap Vruwen met BMI 30 den er langer ver m zwanger te geraken (NICE 2013). gewichtsverlies zal de kans p zwangerschap den stijgen igv anvulatie een prgramma met fysische activiteit en dieet is efficiënter dan gewichtsverlies alleen Vruwen met BMI < 19 en een nregelmatige cyclus f amenrrhea meten het advies krijgen m in gewicht te te nemen m hun kans p zwangerschap te den tenemen (NICE 2004) Vruwen met BMI > 25 hebben een significant verhgd risic p miskraam NICE guidelines: 2004 amended 2013;Bts C, Stephensn MD.Des besity increase the risk f miscarriage in spntaneus cnceptin: a systematic review. Semin Reprd Med. 2011; 29(6):

11 BMI en IVF/ICSI Verhgde BMI: Meer miskramen Minder zwangerschappen en minder levend gebrtes, Hger annulerings % behandelingen Hgere dsissen gnadtrfines, langere stimulaties Slechtere variële respns met minder eicellen Over assciatie tussen te hge BMI en kwaliteit en ntwikkeling van het embry kunnen de meeste studies geen significante bewijzen leveren BMI en leeftijd: Onder de 36 jaar : vruchtbaarheid neemt sterk af met tenemende BMI Vanaf 36 jaar: BMI minder invled p vruchtbaarheid Verhgde en verlaagde BMI: Minder beschikbare embry s vr transfer en m in te vriezen Gefaalde fertilisatie: BMI bven de 40 f extreem ndergewicht Zander Fx et al., 2012; Machtinger et al., 2012; Singh et al., 2012; Pinbrg et al., 2011; Shah et al., 2011;Bellver et al.,2010;arwartanti et al., 2009; Rittenberg et al., 2011, Kning et al., 2012; Sneeds et al., 2008; Esinler et al., 2008

12 342 IVF cycli

13

14

15

16 1273 IVF cycli Sneed et al., 2008 Hum Reprd

17 Pinbrg et al., 2011 Reprd BiMed Online

18 413 zwangere pte na IVF Rittenberg et al., 2011 Hum Reprd

19 Engeland geen fertiliteitsbehandeling z BMI >40 Nieuw Zeeland geen fertiliteitsbehandeling z BMI >32

20 Obesitas bij de man en fertiliteit Studies tnentegenstrijdigeresultatenaan Tch assciatie tussen Overgewicht/besitas en tegenmen prevalentie van azspermia r ligzspermia BMI 30 vermindert de vruchtbaarheid Theretisch: hypgnadtrp hypgandisme Vetweefsel: teststerne estradil dr armatase enzym estradil remt de hypthalamus en hypfyse Gewichtsreductie kan leiden tt nrmalisering LH, FSH en teststerne en z de spermatgenese psitief beïnvleden Zlang geen definitief antwrd dr prspectieve gerandmiseerde studies is gewichtsreductie aangewezen bij bese mannen met een anders nverklaarde subfertiliteit Barazani et al., 2014; Sermndade et al., Hum Reprd Update 2013; NICE 2004, amended 2013; NVOG 2011; ASRM Fertil Steril 2008

21 Kffie en infertiliteit

22 Caffeïne VROUW Het aantal miskramen bij vruwen die 375 mg caffeïne f meer per dag verbruiken lijkt tegenmen. Het met wrden aanbevlen m de dagelijkse cnsumptie tt niet meer dan 4 kpjes (+100mg cafeïne) kffie te beperken, zeker in geval van cnsumptie met frisdrank en tabak. Matige cnsumptie van caffeïne (1 2 kpjes per dag) heeft geen aantnbaar negatief effect p de vruchtbaarheid. MAN Onvldende evidentie m kffiegebruik te beperken CNGOF 2010; Rash et al., Acta Obstet Gynecl Scand. 2003;ASRM 2008

23 3092 vruwen, jaar, 5 Eurpese landen

24

25 Alchl en infertiliteit

26 Alchl en fertiliteit Excessief alchlgebruik ( > 20 E per week) kan de vruchtbaarheid van mannen verminderen Centrale werking thv hypthalamus GnRH secretie LH en FSH verstrde spermatgenese Direct inhiberend effect thv hypfyse Matig alchhl gebruik ( < 2 E /dag) heeft geen effect p de vruchtbaarheid Een eenheid is: een glas bier een klein glas wijn 25 ml sterke alchl 50 ml sherry Risic p miskraam is tegenmen bij vruwen die 5 eenheden alchl f meer per week cnsumeren. Vruwen die prberen zwanger te wrden meten gecunseld wrden m max twee keer per week 1 f 2 glazen alchl te drinken en alchlintxicatie te vermijden wv het risic p fetale afwijkingen Barazani et al., 2014; Anifandis et al., 2014; NICE 2013; nvg 2011;ASRM 2008;Rash et al., Acta Obstet Gynecl Scand. 2003

27 Des mderate alchhl cnsumptin affect Fertility? Jensen et al., BMJ. 1998

28 The impact f cigarette smking and alchl cnsumptin n sperm parameters and sperm DNA fragmentatin (SDF) 207 semen samples Mderate alchlics >0 7 units/week, heavy alchlics >7units/week Anifandis et al., Arch Gynecl Obst 2014

29 Rken, cannabis en infertiliteit

30 Rken bij de vruw Rken vermindert de spntane kans p zwangerschap en geeft een verhgd risic p miskraam Rken vermindert de variële reserve Passief rken geeft mgelijks k een verminderde kans p cnceptie NICE ASRM 2008

31 Rken bij de man Er is een verband tussen rken en verminderde spermakwaliteit Rken vermindert de kwaliteit van het genetisch materiaal (nucleus) van de zaadcel met tenemende risic p miskraam bij de nietrkende vruwelijke partner Ok als alleen de man > 20 sig/dag rkt is de wachttijd tt cnceptie verlengd; nduidelijk f dit kmt dr verminderde vruchtbaarheid bij de rkende man f dr verminderde vruchtbaarheid bij de vruw dr passief rken Barazani et al., 2014; NICE 2013; ASRM 2008; Li et al., 2011; nvg 2011; Venners et al., 2004; Hull et al., 2000

32 Rken Meta analyse ( 57 studies): rken is geasscieerd met verschillende afwijkende semen parameters: vlume, densiteit, ttal sperm cunt, mtiliteit en mrflgie. Li et al., 2011

33 Rken man en miskraam (Venners et al., Am J Epidemil. 2004)

34 The impact f cigarette smking and alchl cnsumptin n sperm parameters and sperm DNA fragmentatin (SDF) Mderate smkers: smkers with >0 1 pack year histry Heavy smkers: smkers with >1packs year histry Anifandis et al., Arch Gynecl Obst 2014

35 Cannabis Eurpa Meest gebruikte illegale drugs in Eurpa Gebruik jaar: Bijna ¼ min. 1x cannabis gebruikt 1% dagelijks cannabisgebruik België Ppulairste illegale drugs Gebruik jaar: Oit: 14,3% Tijdens de laatste 12 maanden: 5,1% Tijdens de laatste 30 dagen: 3,1%, waarvan 1% intensief f (bijna) dagelijks gebruik Barazani et al., 2014, nvg 2011

36 Cannabis Bevat het cannabinïde THC ( tetrahydrcannabinl) THC: blkkeert centraal de hypthalame hypfysaire gnadale as T levels Reversibel 3 maand na stppen Kliniek: Gynaecmastie Libid Erectiele dysfunctie en ejaculatiestrnissen! Weinig humane studies en deze k bservatineel Beschikbare evidentie ndersteunt dat cannabisgebruik een nadelig effect heeft p de mannelijke reprductiecapaciteit Barazani et al., 2014, nvg 2011

37 Anable sterïden en infertiliteit

38 Anable sterïden en infertiliteit Jnge mannen in reprductieve leeftijd: 3 4% Inhibeert de spermatgenese dr suppressie p de hypthalame hypfysairegnadale as Geeft hypgnadtrp hypgnadisme: Reversibel in 4 12 maanden na stppen Sms tt 3 jaar, zeldzaam irreversibel! Behandeling: Stppen!!!!!! i.m. injecties hcg al dan niet in cmbinatie met gnadtrfines ( hmg, rec FSH) Barazani et al., 2014, Suza and Hallak., 2011, nvg 2011

39 Endcrinlgie Anable steriden Hypthalamus GnRH Hypfyse (-) Teststerne (-) Oestradil (-) DHT (-) inhibine B FSH LH Sertli-cel Testes Teststerne Leydig-cel

40 Anable sterïden en infertiliteit KLINISCH Testisatrfie Oligspermie/ azspermie % teratzspermie Seksueel disfunctineren Gynaecmastie LABO Verhging van Hb en hematcriet Gestrde leverenzymwaarden Sterk verlaagd LH en FSH Sterk verhgd f verlaagd teststern Barazani et al., 2014, Suza and Hallak., 2011, nvg 2011

41 Scrtale temperatuurverhging Testes buiten lichaam 2 4 C lager dan lichaamstemperatuur spermatgenese Scrtale temperatuurverhging kan de spermakwaliteit nadelig beïnvleden: Islerend nderged Saunabezek Warme zitbaden Berepsmatige bltstelling aan warmtebrnnen Minimale temperatuursverhging ndig vr suppressie van de spermatgenese is ng nduidelijk: mgelijks > 1 C?? Reversibel effect Barazani et al., 2014; nvg 2011; Wang et al., 2007

42 Lifestyle advies vruw Kffie: beperk dagelijkse cnsumptie tt 4 kpjes, zeker indien gecmbineerd met frisdrank en tabak Alchl: max twee keer per week 1 f 2 eenheden alchl (vrkmt fetale afwijkingen en vermindert risic p miskraam) Fliumzuur: supplement (min. 400 mg dagelijks) m het risic p neuralebuisdefect te verminderen

43 Lifestyle advies vruw Rken Stppen met rken is aanbevlen verlaagt waarschijnlijk de kans p spntane cnceptie de variële reserve de zwangerschapskans na IVF/ICSI verhgt waarschijnlijk het risic p miskraam Passief rken heeft waarschijnlijk k een negatief effect p de kans p zwanger wrden

44 Lifestyle advies vruw BMI 30 : duurt waarschijnlijk langer m zwanger te wrden [NICE 2004, amended 2013] 30 + anvulatie: gewichtsverlies aanraden m z spntane kans p zwanger te verhgen. [NICE 2004, amended2013] 25 : NA FERTILITEITSBEHANDELING: lagere zwangerschap en LB, hger % miskramen

45 Lifestyle advies man BMI BMI 30: waarschijnlijk verminderde vruchtbaarheid [NICE 2004, 2013] Na fertiliteitsbehandeling: verhgde paternale BMI : klinische zwangerschapkans en aantal levendgebren (Fertil Steril, 2011) Alchl en drugs: Overmatig alchlgebruik(> 20E per week) zu vruchtbaarheid verminderen (2011 NVOG). Gebruik van drugs f anable sterïden heeft een negatief effect p de kwaliteit van sperma; stppen verbetert de kwaliteit binnen 6/12 M (2011 NVOG) Rken: Negatieve assciatie tussen rken en verminderde spermakwaliteit Lagere zwangerschapskans bij fertiliteitsbehandeling als man rkt (HRU, 2005) Stppen met rken verbetert de gezndheid [2004 ASRM 2008]

46 Cnclusie De incidentie van nvruchtbaarheid neemt te ten gevlge van vermijdbare rzaken > 1/2 van nvruchtbaarheidsbehandelingen wrden uitgeverd mwille van leeftijd en lifestyle factren de plssing = preventie, creëren van fertility awareness

47 Thanks!

Overzicht. Cijfers Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid Borstvoeding

Overzicht. Cijfers Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid Borstvoeding Zwangerschap en illegaal druggebruik Prf. Catharina Matheï ACHG, KULeuven Free Clinic, Antwerpen Prenatale bltstelling aan illegale drugs en de gevlgen Substitutie behandeling bij piïden afhankelijkheid

Nadere informatie

Zwangerschap en epilepsie

Zwangerschap en epilepsie Zwangerschap en epilepsie Prf Dr W Van Paesschen UZ Leuven Reprductieve aspecten van epilepsiebehandeling 1. Anticnceptie 2. Zwangerschap en epilepsie 3. Behandeling van vruwen met epilepsie in de vruchtbare

Nadere informatie

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL Matige bier kan passen in een geznde levensstijl en kan een psitief effect hebben p de gezndheid. Matige kan het risic p vrtijdig verlijden verlagen. hger risic nrmaal lager

Nadere informatie

Dossier : drugs in het verkeer

Dossier : drugs in het verkeer Dssier : drugs in het verkeer 1 Enkele gangbare pvattingen ver illegale drugs Ik merk het direct wanneer iemand drugs heeft genmen. Ik lp dus geen risic m mee te rijden met iemand die nder invled rijdt.

Nadere informatie

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL

BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL BIER EN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL Matige bier kan passen in een geznde levensstijl en kan een psitief effect hebben p de gezndheid. Matige alchl kan het risic p vrtijdig verlijden verlagen. hger risic nrmaal

Nadere informatie

Obesitas Een onderschatte bedreiging: Publieke perceptie van obesitas in Europa

Obesitas Een onderschatte bedreiging: Publieke perceptie van obesitas in Europa Obesitas Een nderschatte bedreiging: Publieke perceptie van besitas in Eurpa SAMENVATTING PER LAND BELGIË Uitgeverd dr Opinium, een nafhankelijk bureau vr strategische inzichten, in samenwerking met de

Nadere informatie

Anamneseformulier Gezondheidstest

Anamneseformulier Gezondheidstest Anamnesefrmulier Gezndheidstest LET OP: Vr de kwaliteit van de gezndheidstest is het van belang m het anamnesefrmulier vlledig en naar waarheid in te vullen. Het is mgelijk m meerdere antwrden in te vullen.

Nadere informatie

Coachingsgesprek met gebruikers

Coachingsgesprek met gebruikers Cachingsgesprek met gebruikers Sympsium Perinatale perikelen De Bakermat Dr. Sabine Van Baelen Academisch Centrum vr Huisartsgeneeskunde Randvrwaarden Persn met er klaar vr zijn met het zelf echt willen

Nadere informatie

Vragenlijst in verband met het stoppen-met-roken advies

Vragenlijst in verband met het stoppen-met-roken advies Vragenlijst in verband met het stppen-met-rken advies Uitleg vragenlijst Deze vragenlijst invullen duurt ngeveer 15 minuten. Er zijn geen gede f fute antwrden. Geef bij elke vraag steeds één antwrd, tenzij

Nadere informatie

Protocol behandeling paracetamol intoxicatie

Protocol behandeling paracetamol intoxicatie Prtcl behandeling paracetaml intxicatie 1.Therapie Acute intxicatie: Indien patiënt in cma is: intuberen Extracrprele eliminatie: niet aanbevlen 1-2 uur na inname: maagspeling ng zinvl 4-6 uur na inname:

Nadere informatie

Inleiding tot (in)fertiliteit

Inleiding tot (in)fertiliteit Inleiding tot (in)fertiliteit Frauke Vanden Meerschaut, MD PhD Afdeling Reproductieve Geneeskunde, UZ Gent PUO Medisch begeleide voortplanting 4 september 2018 2010 Universitair Ziekenhuis Gent Definitie

Nadere informatie

Oncologische behandeling en fertiliteit. Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018

Oncologische behandeling en fertiliteit. Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018 Oncologische behandeling en fertiliteit Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018 Disclosures Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Belangrijke elementen ter bespreking met de vrouw met zwangerschapswens en haar partner

Belangrijke elementen ter bespreking met de vrouw met zwangerschapswens en haar partner Samenvatting In deze samenvatting wrden de belangrijkste punten van de Richtlijn Diabetes en zwangerschap weergegeven waarbij zwel de medisch-inhudelijke als lgistieke en rganisatrische aspecten aan de

Nadere informatie

Subfertiliteit en myomen. Dr. J. Kwee 25 januari 2019 Gynaecoloog OLVG West

Subfertiliteit en myomen. Dr. J. Kwee 25 januari 2019 Gynaecoloog OLVG West Subfertiliteit en myomen Dr. J. Kwee 25 januari 2019 Gynaecoloog OLVG West geen disclosures Potentiele problemen 1. Zwanger worden 2. Zwanger blijven 3. Complicaties zwangerschap 4. Complicaties partus

Nadere informatie

Je bent zwanger! Gefeliciteerd!

Je bent zwanger! Gefeliciteerd! Zwangerschapsbegeleiding Je bent zwanger! Gefeliciteerd! Om je zwangerschap z ged mgelijk te kunnen begeleiden, hebben wij gegevens van je ndig. Een aantal gegevens kun je al vrafgaand aan de eerste cntrle

Nadere informatie

Disclosure. Inleiding. Voeding en vruchtbaarheid in de publiciteit. Wetenschappelijk onderzoek. In Vitro Fertilisatie

Disclosure. Inleiding. Voeding en vruchtbaarheid in de publiciteit. Wetenschappelijk onderzoek. In Vitro Fertilisatie 06-11-16 Voeding en vruchtbaarheid: de invloed van B-vitamines Disclosure Presentatie op uitnodiging van Goodlife Jolanda Boxmeer gynaecoloog Inleiding 10-15% van alle paren: vruchtbaarheidsproblemen 48-50%

Nadere informatie

Kort verblijf op de materniteit:

Kort verblijf op de materniteit: Krt verblijf p de materniteit: Bedenkingen van een gynaeclg Dr. Reland Van Dijck Reginaal Ziekenhuis H.Hart Leuven Wat wrdt er van de gynaeclg verwacht in het zrgtraject? Het pstpartum begint prenataal.

Nadere informatie

Quickscan Jeugd en Alcohol in Zeeland. dd 1 maart 2009

Quickscan Jeugd en Alcohol in Zeeland. dd 1 maart 2009 Quickscan Jeugd en Alchl in Zeeland dd 1 maart 2009 1. Actuele stand van zaken rndm dit thema in Zeeland, k met betrekking tt benemde prblematiek als cmazuipen, alchlgebruik beneden de 16 jaar, etc. Is

Nadere informatie

Wat 'cross-linking' betekent voor Rolling Stock

Wat 'cross-linking' betekent voor Rolling Stock Wat 'crss-linking' betekent vr Rlling Stck Crss-linking: het vernetten van kabels dr bestraling, kan veel betekenen vr Rlling Stck. Een paar pluspunten & klantvrdelen van dr bestraling vernette elektrische

Nadere informatie

Rapportage veranderingen in het beweeggedrag van mbo studenten

Rapportage veranderingen in het beweeggedrag van mbo studenten TNO-rapprt TNO/LS 2012 R10185 Rapprtage veranderingen in het beweeggedrag van mb studenten Behaviural and Scietal Sciences Wassenaarseweg 56 2333 AL Leiden Pstbus 2215 2301 CE Leiden www.tn.nl T +31 88

Nadere informatie

Inleiding. Lange termijnsverwikkelingen van HIV-infectie en therapie. Dr. Paul De Munter Dienst Algemene Interne - UZ Leuven

Inleiding. Lange termijnsverwikkelingen van HIV-infectie en therapie. Dr. Paul De Munter Dienst Algemene Interne - UZ Leuven Lange termijnsverwikkelingen van HIV-infectie en therapie Dr. Paul De Munter Dienst Algemene Interne - UZ Leuven Inleiding Chrnische infectie met HIV Prgressieve immuundeficiëntie Chrnische inflammatie

Nadere informatie

Rust, regelmaat en inbakeren

Rust, regelmaat en inbakeren Rust, regelmaat en inbakeren 1. Huilen 1. Functie van huilen Eerste 3 levensmaanden: nlustgevelens 3de-6de levensmaand: kind wil iets 6de -9de levensmaand: huilen is gerichter HUILEN (2) 2. Verlp van huilen

Nadere informatie

Unicondylaire ( halve ) knieprothese

Unicondylaire ( halve ) knieprothese Unicndylaire ( halve ) knieprthese Unicndylaire ( halve ) knieprthese Anatmie van het kniegewricht Het kniegewricht wrdt mslten dr het kapsel. De binnenbekleding van het kapsel prduceert gewrichtsvcht.

Nadere informatie

BELANGENVERENIGING PENSIOENGERECHTIGDEN PFZW KEUZEMOGELIJKHEID TUSSEN LAAG-PENSIOEN

BELANGENVERENIGING PENSIOENGERECHTIGDEN PFZW KEUZEMOGELIJKHEID TUSSEN LAAG-PENSIOEN BELANGENVERENIGING PENSIOENGERECHTIGDEN PFZW KEUZEMOGELIJKHEID TUSSEN HOOG-LAAG LAAG-PENSIOEN f f LAAG -HOOG HOOG-PENSIOEN Vr pensiengerechtigden die de 65-jarige leeftijd ng niet bereikt hebben U kunt

Nadere informatie

Pijncentrum. Behandeling van het Carpaal Tunnel Syndroom (CTS)

Pijncentrum. Behandeling van het Carpaal Tunnel Syndroom (CTS) Pijncentrum Behandeling van het Carpaal Tunnel Syndrm (CTS) Inleiding Op het pijncentrum is met u besprken dat uw pijnklachten van het Carpaal Tunnel Syndrm (CTS) behandeld gaan wrden dr middel van een

Nadere informatie

Kijktip: Een tijdlijn in filmpjes

Kijktip: Een tijdlijn in filmpjes Kijktip: Een tijdlijn in filmpjes Krte mschrijving werkvrm Aan de hand van enkele fragmenten leren uw leerlingen wat de huidige financiële en plitieke situatie in Griekenland is. Leerdel Leerlingen weten

Nadere informatie

JAAROVERZICHT 2013 Centrum Voortplantingsgeneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis

JAAROVERZICHT 2013 Centrum Voortplantingsgeneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis JAAROVERZICHT 2013 Centrum Voortplantingsgeneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis Overzicht van paren die het oriënterend fertiliteitonderzoek (OFO) ondergingen. Aantal nieuwe paren in 2013 Jaar 2008 2009 2010

Nadere informatie

Doel Richtlijn (eenduidig) medisch handelen ter preventie van complicaties bij obese zwangeren.

Doel Richtlijn (eenduidig) medisch handelen ter preventie van complicaties bij obese zwangeren. Dcumenteigenaar: VSV Bxmeer Dcumentnummer Inhudsdeskundige: Gynaeclg, verlskundige : Pagina 1 van 5 Del Richtlijn (eenduidig) medisch handelen ter preventie van cmplicaties bij bese zwangeren. Delgrep

Nadere informatie

Lithium en de bipolaire stoornis

Lithium en de bipolaire stoornis Lithium en de biplaire strnis Plikliniek Hfddrp, Academische zrglijn biplair Inleiding Lithium, dat behrt tt de grep stemmingsstabilisatren, vrmt met het meeste bewijs vr effectiviteit, ng steeds de basis

Nadere informatie

Eenzaamheid. 1. Ter inleiding 2. 2. Wat is eenzaamheid? 2

Eenzaamheid. 1. Ter inleiding 2. 2. Wat is eenzaamheid? 2 Eenzaamheid Idske de Haan- de Jng> 1. Ter inleiding 2 2. Wat is eenzaamheid? 2 3. He ntstaat eenzaamheid 3 a. Externe factren 3 b. Persnlijkheidskenmerken f karakter 4 c. Gedragspatrnen

Nadere informatie

Mechelsesteenweg 291 2018 Antwerpen www.dekoninck.be info@dekoninck.be. Educatief pakket

Mechelsesteenweg 291 2018 Antwerpen www.dekoninck.be info@dekoninck.be. Educatief pakket Mechelsesteenweg 291 2018 Antwerpen www.dekninck.be inf@dekninck.be Educatief pakket Dit educatief pakket is bedeld en gemaakt vr de studenten van het secundair nderwijs. De antwrden p de vragen zijn te

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Salvacyl 11,25 mg poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie. Triptoreline

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Salvacyl 11,25 mg poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie. Triptoreline BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Salvacyl 11,25 mg peder en plsmiddel vr suspensie vr injectie Triptreline Lees de hele bijsluiter zrgvuldig dr vrdat u start met het gebruik van dit geneesmiddel

Nadere informatie

Volksgezondheid en preventie

Volksgezondheid en preventie Vlksgezndheid en preventie Samenvatting bek 1.2 histrische cntext De huidige gezndheidszrg van de Nederlandse bevlking is het resultaat van een lange histrische ntwikkeling. De cmbinatie van de daling

Nadere informatie

Vrouwelijke (sub)fertiliteit

Vrouwelijke (sub)fertiliteit Vrouwelijke (sub)fertiliteit Annemiek Nap, gynaecoloog Ziekenhuis Rijnstate Arnhem Universitair Medisch Centrum St.Radboud Nijmegen Fysiologie van de voortplanting Het materiaal: Ovarium Endometrium

Nadere informatie

Informatie over medicamenteuze zwangerschapsafbreking

Informatie over medicamenteuze zwangerschapsafbreking educatinal material MisOne.pdf 1 24/08/2018 10:57 Risic minimalisatie materiaal vr MisOne (misprstl 400 micrgram) gebruikers (inclusief veiligheidskaart) Infrmatie ver medicamenteuze zwangerschapsafbreking

Nadere informatie

Alternatief voor giscorrectie dat niet nadelig is voor risicoschuwe studenten

Alternatief voor giscorrectie dat niet nadelig is voor risicoschuwe studenten Alternatief vr giscrrectie dat niet nadelig is vr risicschuwe studenten Tinne De Laet, Jef Vanderst, Riet Callens, Js Vandewalle Inleiding 2 Prbleemschets multiple chice examens manier m kennis te meten

Nadere informatie

5 de federale diagnostiek woon-werkverkeer

5 de federale diagnostiek woon-werkverkeer Executive summary 5 de federale diagnstiek wn-werkverkeer - 2017 Wn-werkverkeer in België: de fiets weet steeds meer mensen te verleiden De federale diagnstiek van het wn-werkverkeer vnd in 2017 vr de

Nadere informatie

Vrouwelijke genitale verminking en begeleiding tijdens de zwangerschap. Kadra Farah en Katrien De Koster GAMS vzw

Vrouwelijke genitale verminking en begeleiding tijdens de zwangerschap. Kadra Farah en Katrien De Koster GAMS vzw Vruwelijke genitale verminking en begeleiding tijdens de zwangerschap Kadra Farah en Katrien De Kster GAMS vzw Vrstelling GAMS In 1996 pgericht dr Khadidiatu Diall Grep van mannen en vruwen van Afrikaanse

Nadere informatie

Kenmerken en uitkomsten van professionele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen

Kenmerken en uitkomsten van professionele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen Kenmerken en uitkmsten van prfessinele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen 20 nvember 2015 Prf. Dr. Sfie Vanassche Dr. An Katrien Sdermans Prf. dr. Ken Matthijs Family and Ppulatin Studies, KU Leuven

Nadere informatie

Wat met mijn kinderwens?

Wat met mijn kinderwens? Wat met mijn kinderwens? Fertiliteitspreservatie bij borstkankerpatiënten Dr. Brecht Geysenbergh Vruchtbaarheidskliniek, Campus Sint Augustinus Borstkanker bij jonge vrouwen: epidemiologie www.cancer.gov/cancertopics

Nadere informatie

Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar)

Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar) Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar) 2 Inleiding Uw kind heeft een licht traumatisch hfd-/hersenletsel pgelpen dr een ngeval f een klap tegen zijn/haar hfd. Deze flder beschrijft de infrmatie

Nadere informatie

Patiёnteninformatie. Cost-effectiveness of IUI, IVF and ICSI for male subfertility. The MAle Subfertility Therapy Effectiveness Rcts (MASTER trial)

Patiёnteninformatie. Cost-effectiveness of IUI, IVF and ICSI for male subfertility. The MAle Subfertility Therapy Effectiveness Rcts (MASTER trial) Patiёnteninformatie Cost-effectiveness of IUI, IVF and ICSI for male subfertility. The MAle Subfertility Therapy Effectiveness Rcts (MASTER trial) Kosteneffectiviteit van IUI, IVF en ICSI bij mannelijke

Nadere informatie

Factsheet STOP4-7 Schooljaar

Factsheet STOP4-7 Schooljaar Factsheet STOP4-7 Schljaar 2014-2015 Tabel 1: Aantallen en respns Instelling /Lcatie Aantal deelnemers Aantal respns start en einde (%) Entréa 23 18 (78%) Nijmegen 9 6 (67%) Tiel 14 12 (86%) t Kabuterhuis

Nadere informatie

1. Hoe bent u bij het Neurologie Centrum Amsterdam terecht gekomen? o Via de huisarts. namelijk, o Via de apotheek

1. Hoe bent u bij het Neurologie Centrum Amsterdam terecht gekomen? o Via de huisarts. namelijk, o Via de apotheek E.G.M. Cuturier en N. Vlam, neurlgen Berhaave medisch centrum Dintelstraat 60, 1078VV Amsterdam 020 30 500 51 Intake Neurlgie Centrum Amsterdam Naam: m/v Vrletter(s): Adres: Pstcde & Wnplaats Gebrtedatum:

Nadere informatie

Licht traumatisch hersenletsel (volwassenen)

Licht traumatisch hersenletsel (volwassenen) Licht traumatisch hersenletsel (vlwassenen) 2 Inleiding U heeft een licht traumatisch hfd-/hersenletsel pgelpen dr een ngeval f een klap tegen uw hfd. Deze flder beschrijft de infrmatie ver de mgelijke

Nadere informatie

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas Protocol Obesitas 1.0 Definitie obesitas Obesitas is een abnormale gezondheidstoestand waarbij er een overschot aan vetweefsel is. De meest gebruikte definitie is gebaseerd op de Quetelet-index of Body

Nadere informatie

Fabels in isolatieland Wat waar is of niet waar

Fabels in isolatieland Wat waar is of niet waar Fabels in islatieland Wat waar is f niet waar Fabels verleven de tijden. Sms is dat ged. Maar het kan k verkeerd uitpakken. Eind jaren '70 bracht Sven (Stichting vrlichting energiebesparing nederland)

Nadere informatie

Twee facetten van perfectionisme: Implicaties voor de behandelingsstrategie

Twee facetten van perfectionisme: Implicaties voor de behandelingsstrategie Twee facetten van perfectinisme: Implicaties vr de behandelingsstrategie Kathleen De Cuyper, PhD LUCAS Centrum vr Zrgnderzek en Cnsultancy, KU Leuven Twee dimensies van perfectinisme Prestatiegerichte

Nadere informatie

Voor u ligt de vragenlijst Kinderwensspreekuur van de Verloskundigen Praktijk Zeeuws Vlaanderen (www.vpzv.nl).

Voor u ligt de vragenlijst Kinderwensspreekuur van de Verloskundigen Praktijk Zeeuws Vlaanderen (www.vpzv.nl). Vr u ligt de vragenlijst Kinderwensspreekuur van de Verlskundigen Praktijk Zeeuws Vlaanderen (www.vpzv.nl). Deze vragenlijst is een vrbereiding p uw eerste bezek bij de verlskundige. Samen met u en uw

Nadere informatie

Meerlingen en IVF. Petra De Sutter Gent/UZGent

Meerlingen en IVF. Petra De Sutter Gent/UZGent Meerlingen en IVF Petra De Sutter Gent/UZGent Petra.desutter@uzgent.be Tweelingen en Drielingen: Engeland en Wales en Frankrijk 1970-1998 Twins Triplets Blondel & Kaminski 2002. Semin 2 Perinatol 26:239-49.

Nadere informatie

Chic, zo n gedragspatroongrafiek!

Chic, zo n gedragspatroongrafiek! Chic, z n gedragspatrngrafiek! Leerdelen: De leerlingen kunnen nder begeleiding de verwevenheid tussen ecnmische, sciale en eclgische aspecten in duurzaamheidsvraagstukken herkennen. De leerlingen krijgen

Nadere informatie

Reproductie-toxische effecten van blootstelling aan pesticiden in de glastuinbouw Reini Bretveld Nel Roeleveld

Reproductie-toxische effecten van blootstelling aan pesticiden in de glastuinbouw Reini Bretveld Nel Roeleveld Reproductie-toxische effecten van blootstelling aan pesticiden in de glastuinbouw Reini Bretveld Nel Roeleveld Afdeling Epidemiologie en Biostatistiek Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen

Nadere informatie

Huisbereiding in de kijker

Huisbereiding in de kijker NIEUWSBRIEF NUMMER 5 JANUARI 2010 P1 In dit nummer 1 Inleiding 2 Huisbereiding in de kijker 2 Stppen met rken 4 Zelftest 5 Vrdelen van stppen met rken Inleiding Beste nieuwslezer, 2009 det zijn uittrede,

Nadere informatie

Informatie verstrekt onder het gezag van het fagg. Rechtstreekse mededeling aan de gezondheidszorgbeoefenaars

Informatie verstrekt onder het gezag van het fagg. Rechtstreekse mededeling aan de gezondheidszorgbeoefenaars Een Direct Healthcare Prfessinal Cmmunicatin (DHPC) is een schrijven dat naar de gezndheidszrgbeefenaars wrdt geznden dr de farmaceutische firma s, m hen te infrmeren ver mgelijke risic s, pgetreden tijdens

Nadere informatie

Voor de vervanging van Trisenox met Phenasen is een artsenverklaring niet nodig.

Voor de vervanging van Trisenox met Phenasen is een artsenverklaring niet nodig. Direct Healthcare Prfessinal Cmmunicatin 24 augustus 2017 Belangrijke risic-infrmatie: Tekrt aan Trisenx (arseentrixide, 1 mg/ml cncentraat vr plssing vr infusie) vervanging dr geïmprteerde arseentrixide-injectie

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 23 februari 2016

PERSBERICHT Brussel, 23 februari 2016 01/2010 05/2010 09/2010 01/2011 05/2011 09/2011 01/2012 05/2012 09/2012 01/2013 05/2013 09/2013 01/2014 05/2014 09/2014 01/2015 05/2015 09/2015 01/2016 Inflatie (%) PERSBERICHT Brussel, 23 februari 2016

Nadere informatie

Barometer van de overnachtingen (voorlopige cijfers) December 2015

Barometer van de overnachtingen (voorlopige cijfers) December 2015 Met de steun van het Brussels Hfdstedelijk Gewest Barmeter van de vernachtingen (vrlpige cijfers) December Gelieve te nteren dat gegevens van het jaar ns slechts één keer dr de ADS werden bezrgd, daarm

Nadere informatie

Topsporter een beroep met toekomst een overheidsproject in samenwerking met de VUB

Topsporter een beroep met toekomst een overheidsproject in samenwerking met de VUB Tpsprter een berep met tekmst een verheidsprject in samenwerking met de VUB Verslag van een bijeenkmst p 24 mei waarbij het kabinet Sprt een nieuw initiatief vrstelde ter ndersteuning van tpsprters die

Nadere informatie

Oogproblemen na laparoscopische heelkunde: een literatuurstudie. Kwinten Gille Masterproef 4e master geneeskunde Promotor: dr.

Oogproblemen na laparoscopische heelkunde: een literatuurstudie. Kwinten Gille Masterproef 4e master geneeskunde Promotor: dr. Ogprblemen na laparscpische heelkunde: een literatuurstudie Kwinten Gille Masterpref 4e master geneeskunde Prmtr: dr. Marleen Verhaegen Inhud Ogprblemen na laparscpie Intra-culaire druk Verlies van het

Nadere informatie

De moeder heeft tijdens de kraamtijd voorlichting gekregen over:

De moeder heeft tijdens de kraamtijd voorlichting gekregen over: Bijlage 1 Vrbeeld van een checklist vr brstveding in de kraamtijd De meder heeft tijdens de kraamtijd vrlichting gekregen ver: Zrgvuldig aanleggen Vedingshudingen zittend p twee manieren liggend He vaak

Nadere informatie

MET ONTSLAG! Ontslaginformatie voor neurologie/neurochirurgie patiënten

MET ONTSLAG! Ontslaginformatie voor neurologie/neurochirurgie patiënten MET ONTSLAG! Ontslaginfrmatie vr neurlgie/neurchirurgie patiënten Het ntslag U bent pgenmen p de afdeling neurlgie/neurchirurgie en u mag met ntslag. Wij hebben de meest gestelde vragen met betrekking

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 13 september 2016

PERSBERICHT Brussel, 13 september 2016 PERSBERICHT Brussel, 13 september 2016 Geharmniseerde cnsumptieprijsindex - augustus 2016 De Belgische inflatie vlgens de Eurpees geharmniseerde cnsumptieprijsindex bedraagt in augustus, net zals in juli,

Nadere informatie

Kleine gestalte. Kristina Casteels UZLeuven

Kleine gestalte. Kristina Casteels UZLeuven Kleine gestalte Kristina Casteels UZLeuven Inleiding en achtergrnd Meten en greicurven Grei Verschilleden fases Verhudingen Hrmnen Richtlijnen en praktijkleidraad Casuïstiek Meten en greicurven Grei Verschillende

Nadere informatie

Groene, rode en oranje bolletjes. Rood bolletje, wat is er aan de hand?

Groene, rode en oranje bolletjes. Rood bolletje, wat is er aan de hand? Groene, rode en oranje bolletjes U ziet enkele groene en mogelijk ook rode of oranje bolletjes staan voor de genoemde oorzaken van verminderde vruchtbaarheid. Een groen bolletje betekent dat dit zeer waarschijnlijk

Nadere informatie

Inventarisatie van wensen & verwachtingen over gezondheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst

Inventarisatie van wensen & verwachtingen over gezondheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst Inventarisatie van wensen & verwachtingen ver gezndheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst Let p: Deze vragenlijst dient vr verspreiding p maat gemaakt te wrden vr uw bedrijf. Ver daar waar [bedrijfsnaam]

Nadere informatie

Medicamenteuze behandeling van PCOS. Prof. dr. Diane De Neubourg

Medicamenteuze behandeling van PCOS. Prof. dr. Diane De Neubourg Medicamenteuze behandeling van PCOS Prof. dr. Diane De Neubourg PCOS ü Diagnose ü Clomifeencitraat ü Gonadotrofines ü Metformine ü Letrozole ü Levensstijl factoren ü Aanbevelingen voor behandeling PCOS

Nadere informatie

Grainne 30 0,075 mg/0,030 mg omhulde tabletten

Grainne 30 0,075 mg/0,030 mg omhulde tabletten BIJSLUITER 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Grainne 30 0,075 mg/0,030 mg mhulde tabletten Gestdeen en Ethinylestradil Belangrijke dingen die u met weten ver gecmbineerde hrmnale anticnceptiva:

Nadere informatie

Subfertiliteit en myomen. Dr. J. Kwee 6 februari 2017 Gynaecoloog OLVG West

Subfertiliteit en myomen. Dr. J. Kwee 6 februari 2017 Gynaecoloog OLVG West Subfertiliteit en myomen Dr. J. Kwee 6 februari 2017 Gynaecoloog OLVG West geen disclosures Vragen: Is er een relatie tussen submuceuzemyomen en fertiliteit. Is er een relatie tussen intramurale myomen

Nadere informatie

Heeft u de afgelopen maand een periode meegemaakt van minstens 2 weken waarin u zich bijna voortdurend somber voelde?

Heeft u de afgelopen maand een periode meegemaakt van minstens 2 weken waarin u zich bijna voortdurend somber voelde? MDQ A.J.W. Van der Des, Th. Barnhfer, J.M.G. Williams Telichting: Onderstaande vragen gaan ver depressie en gerelateerde prblemen. Lees a.u.b. de vragen zrgvuldig dr en antwrdt dr het rndje vr de betreffende

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 14 oktober 2015

PERSBERICHT Brussel, 14 oktober 2015 PERSBERICHT Brussel, 14 ktber 2015 Geharmniseerde cnsumptieprijsindex - september 2015 De Belgische inflatie vlgens de Eurpees geharmniseerde cnsumptieprijsindex stijgt in september naar 0,9%, ten pzichte

Nadere informatie

Zwangerwijzer: vragenlijst voor de (aanstaande) zwangere en haar partner

Zwangerwijzer: vragenlijst voor de (aanstaande) zwangere en haar partner Ïáíá ÇáÍæÇãá:ş ÇÓÊÈíÇä ááóíïçê ÇáÍæÇãá Çæ ÇáãŞÈáÇÊ Úáì ÇáÍãá æôñßçá ÍíÇÊåä åğç ÇáÇÓÊÈíÇä ãæìå áãä íäêùñæä ãæáæïğç ş æíãßä ÇáÇÌÇÈÉ Úäå ŞÈá ÇÓÊÔÇÑÉ ãç ŞÈá ÇáÍãá Çæ ŞÈá ãşçèáé ÈÏÁ ãêçèúé ÇáÍãá ş(úçïéğş Êßæä

Nadere informatie

Samenvatting H9 - Schommelingen in de economie

Samenvatting H9 - Schommelingen in de economie Samenvatting H9 - Schmmelingen in de ecnmie 9.1 Als je het gemiddelde neemt van een grei f afname nem je dat een trend. Als je die trend van een paar jaar neemt, nem je dat trendmatige grei. De prductiemvang

Nadere informatie

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Achtergrond Het Klinefelter syndroom(ks): Genetisch kenmerk extra X-chromosoom:

Nadere informatie

ack-aquaconcept.com, concept GmbH en Microdyn-Nadir Nadir,, Slotgrachtstraat 25, 9940 Telephone: +32 (0)9 3445176, Fax: +32 (0)9 3445176

ack-aquaconcept.com, concept GmbH en Microdyn-Nadir Nadir,, Slotgrachtstraat 25, 9940 Telephone: +32 (0)9 3445176, Fax: +32 (0)9 3445176 Kwaliteitsverbetering in prductieprcessen dr tepassing van aangepaste UV desinfectiemethdes en geavanceerde UV xidatie. Van Daele Drine. 1, www.dvd-technlgy.be www.ack-aquacncept.cm aquacncept.cm. 1 a.c.k.

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 14 juli 2015

PERSBERICHT Brussel, 14 juli 2015 01/2010 05/2010 09/2010 01/2011 05/2011 09/2011 01/2012 05/2012 09/2012 01/2013 05/2013 09/2013 01/2014 05/2014 09/2014 01/2015 05/2015 Inflatie (%) PERSBERICHT Brussel, 14 juli 2015 Geharmniseerde cnsumptieprijsindex

Nadere informatie

Praktijk voor Parodontologie LEOPOLDPLEIN 14/4 3500 HASSELT

Praktijk voor Parodontologie LEOPOLDPLEIN 14/4 3500 HASSELT Praktijk vr Pardntlgie LEOPOLDPLEIN 14/4 3500 HASSELT THEVISSEN Eric Afspraken tel 011/223231 Vragenlijst ingevuld meebrengen naar de cnsultatie Bevestiging afspraak vr: met referentienr: Beste mijnheer,

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 16 november 2016

PERSBERICHT Brussel, 16 november 2016 PERSBERICHT Brussel, 16 nvember 2016 Geharmniseerde cnsumptieprijsindex - ktber 2016 De Belgische inflatie vlgens de Eurpees geharmniseerde cnsumptieprijsindex bedraagt in ktber 1,9% ten pzichte van 1,8%

Nadere informatie

VAD onderzoeksplatform: Algemene methodologische beschouwingen. Geert Loosveldt Centrum voor sociologisch onderzoek Centrum voor survey methodologie

VAD onderzoeksplatform: Algemene methodologische beschouwingen. Geert Loosveldt Centrum voor sociologisch onderzoek Centrum voor survey methodologie VAD nderzeksplatfrm: Algemene methdlgische beschuwingen Geert Lsveldt Centrum vr scilgisch nderzek Centrum vr survey methdlgie Overzicht ESS: meten van alchl cnsumptie Onderzeksdelstellingen Evaluatie

Nadere informatie

Actief aan de slag met gezondheid!

Actief aan de slag met gezondheid! Actief aan de slag met gezndheid! De algemene fitheid en gezndheid van mensen in Nederland gaat achteruit. Dit betekent dat er steeds vaker sprake is van chrnische welvaartsziekten als hart- en vaatziekten

Nadere informatie

BESTRALING BIJ RECTALE EN ANALE TUMOREN

BESTRALING BIJ RECTALE EN ANALE TUMOREN BESTRALING BIJ RECTALE EN ANALE TUMOREN Van uw arts hebt u vernmen dat een bestraling p het bekken ndzakelijk is in het kader van uw behandeling vr een rectale f anale tumr (kanker van de endeldarm f het

Nadere informatie

Bijen op boerenland doen het beter

Bijen op boerenland doen het beter Bijen p berenland den het beter Data-analyse 380 srten Nederlandse bijen en hmmels Zeist, 4 juni 2019 STAF Research 1 Samenvatting De Nederlandse lijst met bijen en hmmels telt 380 srten. Bij 112 srten

Nadere informatie

VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen

VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen Mtivatie vs Demtivatie Opleiding Mtivatie Demtivatie VC Grt Dilbeek Denkcel pleidingen Definitie Mvere = bewegen Mtiveren = iemand tt iets bewegen Jezelf tt iets bewegen Onze beheften, nden, wat wij willen

Nadere informatie

soort hoofdpijn, waarbij een enorm intense stekende pijn wordt ervaren dat een half uur tot twee uur aan kan houden.

soort hoofdpijn, waarbij een enorm intense stekende pijn wordt ervaren dat een half uur tot twee uur aan kan houden. Hfdpijn Bijna iedereen heeft wel eens hfdpijn. De een wat vaker en wat heftiger dan een ander. In deze flder zal wat algemene infrmatie gegeven wrden ver hfdpijn. Wat is het? Er zijn heel veel verschillende

Nadere informatie

Voorbeeldvragen Methodiek NEN 2767

Voorbeeldvragen Methodiek NEN 2767 Nb. Per vraag kunnen er meerdere gede antwrden zijn 1. Welke van de nderstaande bewering is juist? NEN 2767 is een: methdiek vr de bepaling van achterstallig nderhud bjectieve methdiek vr de bepaling van

Nadere informatie

2015-2016. Trainingsinformatieblad nr. 18_A. Coöperatie Baronije UA

2015-2016. Trainingsinformatieblad nr. 18_A. Coöperatie Baronije UA nr. 18_A Cöperatie Barnije UA 2015-2016 Cöperatie Barnije UA Edisnbaan 16a - 3439 MN NIEUWEGEIN Pstbus 1383-3430 BJ NIEUWEGEIN T: 030-214 80 34 (algemeen) F: 030-214 80 36 E: cntact@barnije.nl KVK: 30283429

Nadere informatie

Yasmin SPC 1 van 21. Lichtgele, ronde tabletten met convexe zijden, één zijde met de reliëfletters DO in een regelmatige zeshoek.

Yasmin SPC 1 van 21. Lichtgele, ronde tabletten met convexe zijden, één zijde met de reliëfletters DO in een regelmatige zeshoek. 1 van 21 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Yasmin, filmmhulde tabletten, 0,03 mg/3 mg 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke tablet bevat 0,030 mg ethinylestradil

Nadere informatie

Stichting Dhonden Nieuwsbrief nr

Stichting Dhonden Nieuwsbrief nr Stichting Dhnden Nieuwsbrief nr. 12 2018 Stichting Dhnden is pgericht ter ndersteuning van de Tibetaanse vluchtelingen in India mede m de Tibetaanse cultuur te steunen. Naast deze nieuwsbrief kunt u k

Nadere informatie

Vraag het aan uw zorgverlener

Vraag het aan uw zorgverlener Een eenvoudig, veilig bloedonderzoek dat zeer gevoelige resultaten geeft Een geavanceerde niet-invasieve test voor de bepaling van foetale trisomie en evaluatie van het Y-chromosoom Vraag het aan uw zorgverlener

Nadere informatie

Eenzaamheid bij kinderen en jongeren

Eenzaamheid bij kinderen en jongeren Eenzaamheid bij kinderen en jngeren PraxisP Prfessinal lezing Prf. Dr. Luc Gssens Dr. Janne Vanhalst Marlies Maes, Msc. Annette Spithven, Msc. Eenzaamheid bij kinderen en jngeren I. Wat is eenzaamheid?

Nadere informatie

TEST INHOUD: HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? 1. Onderzoek het eetgedrag van uw kind. 2. In welke fase zit mijn kind nu?

TEST INHOUD: HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? 1. Onderzoek het eetgedrag van uw kind. 2. In welke fase zit mijn kind nu? TEST HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? INHOUD: 1. Onderzek het eetgedrag van uw kind 2. In welke fase zit mijn kind nu? 3. Heeft mijn kind een geznd BMI? 4. Tips vr uders www.mijnkindheefteeneetstrnis.nl

Nadere informatie

Omgaan met (grensoverschrijdend) seksueel gedrag in de ouderenzorg

Omgaan met (grensoverschrijdend) seksueel gedrag in de ouderenzorg Omgaan met (grensverschrijdend) seksueel gedrag in de uderenzrg Lies Van Assche Klinisch uderenpsychlg UPC KULeuven Enkele vrbeelden Het chtendtilet: Karel Ontluikende liefde: Simnne en Jris Uitgedfd liefdesleven:

Nadere informatie

Eerste raadpleging Tijdens de eerste raadpleging zal uw gynaecoloog vragen stellen, die voor de vruchtbaarheid van vrouw en man belangrijk zijn:

Eerste raadpleging Tijdens de eerste raadpleging zal uw gynaecoloog vragen stellen, die voor de vruchtbaarheid van vrouw en man belangrijk zijn: Zwanger worden lukt niet. Wat nu? U probeert al één jaar zwanger te worden, maar het lukt niet Wat kan u verwachten bij de start van een fertiliteitsonderzoek? Eerste raadpleging Tijdens de eerste raadpleging

Nadere informatie

Bevallen anno Trends en tradities. Binnen de lijntjes. 98,9% van geboortes vindt plaats in ziekenhuis onder leiding van een gynaecoloog

Bevallen anno Trends en tradities. Binnen de lijntjes. 98,9% van geboortes vindt plaats in ziekenhuis onder leiding van een gynaecoloog Overzicht Bevallen buiten de lijntjes: Bijzndere wensen rnd de bevalling: he ver mgen/meten we gaan? Bevallen ann 21 Trends en tradities Binnen de lijntjes: bevallen in Vlaanderen vandaag Buiten de lijntjes:

Nadere informatie

Doorbraakpijn tijdens keizersnede:

Doorbraakpijn tijdens keizersnede: Drbraakpijn tijdens keizersnede: Het prbleem en een audit Lre Cavens Prf. Dr. Van de Velde M. Intrductie Drbraakpijn tijdens een keizersnede: frequente klacht tegen anesthesisten in het Verenigd Kninkrijk.

Nadere informatie

Schouderdystocie. PROTOCOL VROEDKUNDE Schouderdystocie. Vroedvrouw o

Schouderdystocie. PROTOCOL VROEDKUNDE Schouderdystocie. Vroedvrouw o Schuderdystcie Schuderdystcie Hiernder vinden jullie de link van 2 filmpjes ver schuderdystcie: http://www.yutube.cm/watch?v=jv6g427umxy&feature=related http://www.yutube.cm/watch?v=btawmw6truc&feature=channel

Nadere informatie

Parameters Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6

Parameters Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Ttaal verzicht (nrmaal) instelprces vanaf 1 ste cnsult (Geldig vr alle mdellen 102-102R 103 104-106) Vrbeeld van een nrmaal instelprces vanaf 1 ste cnsult: Parameters Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5

Nadere informatie

Zwangerschapsjeuk (cholestase)

Zwangerschapsjeuk (cholestase) Zwangerschapsjeuk (chlestase) Inleiding Tijdens een zwangerschap kan hevige jeuk ntstaan die pas weer na de bevalling verdwijnt. Sms is het alleen maar jeuk, sms is het een cmbinatie van jeuk en huiduitslag.

Nadere informatie

Wanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane

Wanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane Wanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane Overzicht Fysiologie: Aanmaak van testosteron Effecten van testosteron Testosteron op kinderleeftijd Normale productie Gegevens bij Klinefelter

Nadere informatie

nr. 614 van VERA JANS datum: 8 mei 2017 aan JO VANDEURZEN Gezondheidsprofiel gedetineerden - Onderzoeksresultaten

nr. 614 van VERA JANS datum: 8 mei 2017 aan JO VANDEURZEN Gezondheidsprofiel gedetineerden - Onderzoeksresultaten SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 614 van VERA JANS datum: 8 mei 2017 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Gezndheidsprfiel gedetineerden - Onderzeksresultaten Tussen 15 december

Nadere informatie