Omgaan met (grensoverschrijdend) seksueel gedrag in de ouderenzorg

Transcriptie

1 Omgaan met (grensverschrijdend) seksueel gedrag in de uderenzrg Lies Van Assche Klinisch uderenpsychlg UPC KULeuven Enkele vrbeelden Het chtendtilet: Karel Ontluikende liefde: Simnne en Jris Uitgedfd liefdesleven: Peter Uitgestelde seksuele ntwikkeling: Gerard

2 Overzicht Wat is (niet) grensverschrijdend? He kunnen we het bestaan van seksueel gedrag bij uderen begrijpen? Richtlijnen in de mgang met seksueel (grensverschrijdend) gedrag T.a.v. hulpverlener T.a.v. medebewner (die al dan niet cgnitief valide is) Wat? Een udere hudt zich vast aan de heupen van de verpleegkundige bij het rechtstaan uit een zetel. Tijdens het chtendtilet merkt de verpleegkundige dat er bij de bewner / patiënt een erectie ptreedt. Twee bewners p de afdeling vr dementerende uderen zeken tenadering. Zij wandelen hand in hand dr de gang. Eenmaal kwam een hulpverlener binnen p de kamer van meneer en deze zag dat meneer nder de bluse van mevruw velde. Een udere dame zegt: Heb jij een vriendje? En vrijen jullie al echt? Een thuishulp krijgt een vrstel: Ik wil met ju wel eens naar bven gaan. Je krijgt daarvr veel geld.

3 Wat? Een man grijpt naar de brsten van de hulpverlener. Een udere man merkt p: Jij hebt mie brsten, ik wil daar wel eens aan velen. Een man vraagt een jnge verpleegkundige m hem te helpen bij het duchen. Tijdens de duche kijkt hij de hele tijd naar haar. Wat ben jij een mi meisje. Als ik jnger was, dan zu ik graag met ju truwen. Een man wil dat zijn dementerende vruw mee naar huis kmt in het weekend zdat zij seksuele betrekkingen kunnen hebben. Hij bespreekt dit met de afdelingsverantwrdelijke. Wat? Duidelijk (niet) grensverschrijdend Grijze zne

4 Wat? Duidelijk (niet) grensverschrijdend Grijze zne Aantasting van de persnlijke integriteit Geen bjectieve maatstaf Wat? Duidelijk (niet) grensverschrijdend Grijze zne Aantasting van de persnlijke integriteit Geen bjectieve maatstaf Besef is ndzakelijk vr gede (=veilige) teamwerking

5 He te kaderen? Nrmale behefte drheen het leven en tt p hge leeftijd Grenscnflicten die deel uitmaken van het werk Een nrmale behefte Seksualiteit bij uderen: Tt ver enkele decennia nbestaand Cijfers en nderzek: Seksuele interesse Seksuele activiteit Seksuele tevredenheid

6 Seksualiteit p latere leeftijd Tt ver enkele decennia nbestaand: Demgrafische veranderingen: grep uderen wrdt grter en blijft langer vitaal Evlutie van instrumentele benadering van seksualiteit naar del p zich - ecnmische grei en welvaart - bevrijding van de vruw ( pil ) - seksuele revlutie - bevrijding van de hm s en lesbische vruwen (DSM) Seksualiteit p latere leeftijd Tt ver enkele decennia nbestaand: Attitude t.a.v. seksualiteit wrdt liberaler ( ageism) Jngere chrten hebben een grtere variatie in seksueel gedrag wanneer ze uder wrden Maar dubbele standaard : - Vruwen t..v. mannen

7 Seksualiteit p latere leeftijd Ouderen behuden interesse in seksualiteit en in seksuele activiteit: 75% en 87% : seksuele aspect van hun relatie als tamelijk belangrijk tt zeer belangrijk (Starr-Wiener reprt, 1981) Sterke spreiding in het belang dat aan seks wrdt gehecht Seksualiteit p latere leeftijd Zwel bij de man als bij de vruw blijft het in principe mgelijk m de vlledige cyclus te drlpen Maar: Men wrdt ud zals men geleefd heeft Use it r lse it

8 Seksualiteit p latere leeftijd Een blijvend engagement in seksuele activiteiten Cntinuïteit van seksueel gedrag Vermindering van geslachtsgemeenschap i.f.v. leeftijd (erectiecapaciteit) Andere activiteiten zals strelen: 82% / 64% en masturbatie: 72% / 40% Discrepantie tussen feitelijke en wenselijke: Ouderen willen meer seksuele gedragingen stellen dan ze feitelijk den (niet: masturbatie) Reden discrepantie niet a priri leeftijdsgebnden Verband met gezndheid van beide partners en met kwaliteit van de relatie Tevredenheid hangt samen met mentale gezndheid en relatinele kwaliteit eerder dan de frequentie van seksuele activiteit Seksualiteit bij hulpbehevende uderen Ng een grter tabe!

9 Seksualiteit bij hulpbehevende uderen Thema wrdt weinig spntaan aangekaart Andere pririteiten wrden gesteld Beperkte kennis ver seksualiteit bij uderen (met ziekte) Ongemak m.b.t. praten ver seksualiteit met geïnstitutinaliseerde udere Psitieve attitude t..v. het idee, maar negatieve attitude m.b.t. meer cncrete gedragingen Seksualiteit bij hulpbehevende uderen Specifieke aandachtspunten: Hulpbehevendheid Dementie Frntaalsyndrm Ontremming Apathie

10 Omgaan met seksueel (grensverschrijdend) gedrag T.a.v. hulpverlener T.a.v. medebewners en medepatiënten: Twee valide persnen Eén valide persn en één persn met cgnitief deficit: nevenwicht Twee persnen met cgnitief deficit Omgaan met seksueel (grensverschrijdend) gedrag T.a.v. hulpverlener: Types van gedrag Aanraking f exhibitinisme Opmerking f vrstel Intrusieve vragen

11 Een vrbeeld: Karel Que faire? Een eenmalig incident: Grenzen stellen Assertiviteit ( IK wil dit niet. ) Niet verrdelen

12 Que faire? Meermaals: => DIAGNOSTIEK - dementie: vergeten - frntaal syndrm - manie - perversie / persnlijkheidsprblematiek Opdracht vr de verantwrdelijken! Team Ondersteuning Leren van elkaar Lachen Praktische afspraken

13 Teamverantwrdelijke Ondersteuning Caching ik sta k met de mnd vl tanden Knpen drhakken Teamwerking Assciatie tussen attitude/handelen hulpverlener en visie van instelling Belang van beleid!

14 Omgaan met seksueel (grensverschrijdend) gedrag T.a.v. medebewners: Cgnitief valide: geen interventie! Cgnitief niet valide en valide: aandacht vr machtsmisbruik Beiden cgnitief niet valide: - Blijvend evalueren van effect van gedrag p beide persnen - Respect vr grenzen van andere bewners - Aandacht vr (familiale) cntext En wat met het seksuele verlangen? Casus: Peter Hlistische visie? Aditi

15