ditsoortstudententekrijgen.wijmoetenevenwelheel waakzaamzijndatwijnietietsoverhetonderwijsuitrollenwaarvanwijvervolgensheelveellastkrijgenomdat

Transcriptie

1 TK Aandeordeisdebehandelingvan: - hetwetsvoorstelwijzigingvanondermeerdewet educatieenberoepsonderwijsinzakedeinvoeringvan eencompetentiegerichtevoorhet beroepsonderwijs(32316). HetwoordisaandeheerVanderHamvandefractievan D66.Hebtuuwspullenbiju,mijnheerVanderHam?Ik ziedatdithetgevalis.fijn! Dealgemeneberaadslagingwordtgeopend. Voorzitter.Hetiseenwarmbadomvanochtendweerin uwaanwezigheidtemogenverkeren.datmeenikecht;ik zegdatsoortdingennietzomaar. Zobentuniet. Nee,precies. Voorzitter.Wijbesprekenvandaaghetwetsvoorstelinzakehetcompetentiegerichtonderwijs.Metdevoorliggendewetswijzigingwordenvierdoelenbeoogd:dewettelijkeinvoeringvaneencompetentiegerichte;deinvoeringvaneenentreekwalificatievoor vervolgberoepsopleidingenofdearbeidsmarkt;deinvoeringvanbredeopleidingsdomeinen;deinvoeringvaneen algemeenexperimenteerartikel.dezehervormingricht hetberoepsonderwijsopcompetentiegerichtekwalificatiedossiersinplaatsvanopeindtermengerichtekwalificatie-eisen.sinds2005ishetcompetentiegerichtonderwijs viaexperimentenineengrootdeelvanhetmiddelbaar beroepsonderwijsingevoerd.ookmetentreekwalificaties isalgeëxperimenteerd.deopleidingsdomeinenmoeten voorkomendatjongerentussentijdsoverstappenenuitvallen.ookkunnendeadministratievelastenvaninstellingenwordenverlaagd.althans,datwordtmetditwetsvoorstelbeoogd. Ditonderwerpiseenkluifmetveelaangekoektecontroverse.Erzijnveelkarikaturenoverhetcgoindegeest van"wordternogwelwatgeleerdophetmbo?".vaakis hetnietterechtdatditwordtgezegd.erzijnheelgoede voorbeeldendatdezevormenvanonderwijsheelgoed kunnenwerkenvoorbepaaldeleerlingen.somsofvaak zienwijechterdathetnietgoedgaatendatertocheen beetjeslordigwordtomgegaanmetdeonderwijstijdof dathetalseensoortvantrucwordtgebruiktdooronderwijsinstellingenomtebezuinigenopdirectcontactmet docenten.daarovermaaktmijnfractiezichgrotezorgen. Datisookmijninstellinginditdebat. Ismijnfractietegencompetentiegerichtonderwijs? Nee.Hetkansomsontzettendgoedzijnenheelgoed aansluitenopdebelevingswereldvanjongerenenop denoodzaakdiewordtgevoeldopdearbeidsmarktom ditsoortstudententekrijgen.wijmoetenevenwelheel waakzaamzijndatwijnietietsoverhetonderwijsuitrollenwaarvanwijvervolgensheelveellastkrijgenomdat hetoveralanderswordtgeïnterpreteerd.daarnaastsluipenerallerleiperversiteitenindiewijervervolgens,als wijhetindewetvastleggen,heelmoeilijkuitkunnenkrijgen. IkhoordeheerVanderHamdeloftrompetstekenover hetcgo.hijnoemtdaarbijheelnadrukkelijkhetenthousiasmevanhetbedrijfsleven.ikhebkennelijkeenheelandersoortbedrijfslevengesprokenengezienalshetgaat overdewaarderingvanhetcompetentiegerichtonderwijs.tijdenseenwerkbezoekaandeuniversitaireziekenhuizeninnijmegenbleekmijdatdaareenregelrechte angstbestaatvoorleerlingendieinhetcompetentiegerichtonderwijszijnopgeleid,omdatzijnietmeerkunnen rekenenennauwelijksinstaatzijnommedicijnenopde juistemaniertemengen.hoekomtdeheervanderham erdanbijdathetbedrijfslevenzoverschrikkelijkenthousiastis? DeheerBeertemamoetgoedluisterennaarwatikzeg. "Hetbedrijfsleven"bestaatniet.Alsikditsoortverhalen hoor,houdikmetdeheerbeertemamijnhartvast.dan isdemanierwaaropzijonderwijshebbengenoten,voor destudenteninkwestieblijkbaarnietgoedgeweest.daar maakikmijduszorgenover.inmijnbetoogzalikooklatenmerkendatwijinditdebatbalancerentusseneen voor-eneentegenstem.ikbenernognietvanovertuigd datwijditnationaal,vanbovenafmoetenregelen,mijnheerbeertema!ikkrijgooksignalenbijvoorbeelduitde horecawaarjuistdoorcompetentiegerichtonderwijshartstikkegoederesultatenwordenbehaaldendiestudenten onmiddellijkgoeddoorstromeninhetwerkveld.daarkan hetmisschienhartstikkegoedzijn.menzalechterinmijn betooghoren datopeenaantalpuntenwaarschijnlijkop hetbetoogvandeheerbeertemazallijken dathetmaatwerkmoetzijn.sommigevakkenkunnenheelgoedop dezemanierwordengegeveneninsommigeopleidingen isditheelnuttig.maarikvraagmijafofjehetoverhet geheleonderwijsmoetuitstrijken.ikzalooknogwelrefererenaanhetonderzoekvandecommissie-dijsselbloem, wantikbendaarnognietvanovertuigd. Ikwachtdeverderebijdrageafenikvertrouweropdatwij elkaargaanvinden! Wijzullenhetzien,voorzitter! Wijmoetenduseennuchterdebatvoerenovernuten noodzaakomdatindewetteregelen.hetberoepsonderwijsheeftnatuurlijkweleenimpulsnodig.hetisinnederlandopgescheeptmeteenlastigedubbeledoelstelling.hetmoetleerlingenopleidenvoordearbeidsmarkt, maarookvoorhetvervolgonderwijs.datlevertlastige vraagstukkenop.wijziendatteruginhetvoorstelomhet competentiegerichtonderwijsintevoeren.hellenwijniet overnaardenaderecompetentiesenvergetenwijniet detheoretischebasisvoordeleerlingendieverderwillen studeren?krijgteenleerlingookzelfsweldetheoretische basisdiehijnodigheeftomdirectopdearbeidsmarktactieftezijn,zoalshetdebatjetussendeheerbeertemaen

2 VanderHam TK mijzelfduidelijkmaakte?kortom,krijgenleerlingenvoldoendekennisenpraktischevaardighedenmeevoorde arbeidsmarktofhetvervolgonderwijs?levertditwetsvoorstelweldewerknemersopwaarhetbedrijfslevenom vraagt?wijzijnvanmeningdatdezevoorstellendaaraan kunnenbijdragen,maardaarvoormoetwelaaneenaantalvoorwaardenwordenvoldaan.debetrokkenheidvan leerlingenmoetinhetgeheleproceswordengeborgd, dedoorstroommogelijkhedenvanleerlingenmogenniet wordenbeperktendekwaliteitvanhetonderwijsmoet hoogzijn.eenbovenliggendevraagisofwijditallemaal nationaalmoetenregelen.isdezewetnodigomhetbovenstaandetebereiken?mijbekruipteengevoelvanonbehagenbijdezewet:moetenwijditvanbovenafregelen?ishetcgonietietswatvooralvanonderopmoetgebeuren?moetenwijdaarnunationalebepalingenvoor maken? Overdedocentenzijndeafgelopenjarenveledebattengevoerd.DeRaadvanStateverwijstnaarhetdraagvlakonderlerarenvoordeinvoeringvanhetcompetentiegerichtonderwijs.DeRaadvanStateiskritischover debetrokkenheidvanleraren,omdattweejaargeleden nogmaarongeveerdehelftvandedocentendeinvoeringsteunde.60%zeinietbetrokkentezijnbijdeinvoeringvanhetcgo.dereactievanhetkabinetiswederom beperktmeteenkortebeschrijvenvandewijzewaaroplerareninvloedhebben.daarblijfthetdanzo'nbeetjebij. D66heefttweejaargeledentegendemotie-Jaspervan Dijk/Dibigestemddievroegomeenvetovandocenten opeenonderwijshervorming.datdedenwijdestijds,omdatwijhetaldannietlatendoorgaanvanhetcgoopeen schoolnietalleenmaarinhandenvaneendocentwilden geven.datvindenwijietstekortdoordebocht.hetmag echterwelduidelijkzijndatdocenteneenheelgroterol moetenspelen.inditwetsvoorstelherkenikteweinig daarvanterug.wijhebbentoengewachtomdatwijeven wildenkijkenwaterzouneerdalen,maarwaternustaat, vindenwijwelergbeperkt.datvindenwijnietalleen, maarookderaadvanstateverwijstinrelatiedaarmee naardebevindingenvandecommissie-dijsselbloem. Waaromisdiebetrokkenheidvandocentenzobelangrijk?Indeeersteplaatswetenzijwatermogelijkisinhet klaslokaal.indetweedeplaatskunnenzijeentegenwicht biedenaandefocusvanhetbedrijfsleven.zijkunneninschattenwelkekennisnodigisvoorbijvoorbeelddepersoonlijkeontwikkelingvanleerlingen.eendocentkanals geenandermaatwerkleveren. Deministersteltopbladzijde7vandememorievan toelichtingdatdocentengeenformelepositiehebbenbij deontwikkelingvandekwalificatie-eisen.huninbrengis echterwelvangrootbelang.docentenkunnenopmeer manierenmeewerkenaandeontwikkelingvandekwalificatiedossiers.hetstaat,watdeministerbetreft,buitenkijfdatdocentenweleenrolmoetenhebbenbijde vertaalslagvandeopgesteldekwalificatie-eisennaarde onderwijsprogramma'sbinnendescholen.overdeinvoeringvanhetcgogevenwijnietéénpartijzeggenschap, maarlerarenmoetenwelbetrokkenzijnbijdeinvulling vanhetcgo. Waarombetrekkenwijdedocentennietveelmeerbij hetwatenhethoe?ineenderdevandeparitairecommissiesziteenleraar;waaromziternietiniedereparitairecommissieeenleraar?zokunnenwijdekennisen vaardighedenalindeeerstefasevanhetvaststellenvan hetkwalificatiedossierinbalansbrengen.ikkrijggraag eenreactieopdatpunt.waaromiservoorgekozenhet coördinatiepunttoetsingkwalificatiesmboondertebrengenbijcoloennietbijscholenalstegenmacht?deministerverwijstnaardezeggenschapdielerarenviade ondernemingsraadenhetprofessioneelstatuuthebben, maarhoekunnendocentendiepositiesafdwingen?de ChristenUnieheeftdezevraagindenotanaaraanleiding vanhetverslagookgesteld. Eenanderbezwaardatinhetonderwijsveldklinktisdat deplannenertoekunnenleidendathetcompetentiegerichtonderwijseenexcuuswordtomnogminderbevoegdedocentenintezetteninhetonderwijs.hoewildeministerdatvoorkomen? Hoezithetmetdebetrokkenheidvanleerlingenbijde invoeringvanhetcompetentiegerichtonderwijs?hoeveelroc'shebbendaadwerkelijkleerlingraden?welkebevoegdhedenhebbendezeleerlingradenophetgebiedvan deinrichtingvanhetonderwijs? DeheerVanderHamginginopdepositievandedocent. Datwaseenheelgoedverhaal,maarhijstapteheelsnel overhetprofessioneelstatuutheen.ikdachtdathijdaaropnogzouinzoomen.mijnvraagaandeheervander Hamis:hoeziethijdepositievanhetprofessioneelstatuut,omjuistdeproblematiekaantepakkendiehijzelf heeftgeschetstalshetgaatomdebetrokkenheidvande docent? Datvraagikaandeminister.Watkanhiermeewordenafgedwongen?Wijkunnendanbezienofhetprofessioneel statuutdaadwerkelijktandenheeft. DeheerVanderHamheefttochookweleenmeningover hetfenomeenprofessioneelstatuut? Jazeker.Wijvindendatdedocenten,insamenhangmet alleandereactorenopeenschool,datwilzeggendeleerlingen,deoudersenhetschoolbestuur,daartandenaan moetengeven.nogmaals,wijhebbendestijdsdemotie vandeledenvandijkendibi,omzeeenvetotegeven, nietgesteund.wijvindenweldaterenigedoorzettingsmachtmagzijn,maarincombinatiemetanderen.inhet debatzullenwijermisschienverderachterkomenhoeje hetallemaalmoetformuleren. Hetprofessioneelstatuuthoudteenverplichtinginvoor hetbevoegdgezagommetdedocentafsprakentemakenoverhetpedagogisch-didactischhandelenindeklas. Vindtudatditonvoldoendeborginggeeftvoordepositie vandedocenttenaanzienvanhetonderwijs? Datisdevraag.Hetgaaterom,inhoeverredaarineen doorzettingsmachtzit.gaathetalleenmaarom"inkennis stellenvaneendocent"?alsdatzois,ishetnatuurlijkeen legehuls.daaroverwilikgraagduidelijkheidhebbenin ditdebat. Dankomiknuopdeopleidingsdomeinen.Wijzijndaar voorstandervan.voorstudentendienognietprecieswetenwatzijwillen,biedendezegoedemogelijkhedenom verschillendeberoepenteverkennen.datvoorkomtswitchen,wataltijdeengevaarlijkmomentisinhetonderwijs

3 VanderHam TK watbetrefthetrisicoopuitval.ikhebtocheenpaarvragenoverdieopleidingsdomeinen.watbetekentdeinvoeringvandeopleidingsdomeineninhetmbovoorhettoeleverendeonderwijsaanhetvmbo?watverwachtdeministervooraanpassingenopdatgebied?deroc'smogen deopleidingsdomeinenookgefaseerdinvoeren.zijzijn nietverplichtomdezeintestellen.betekentditdatstraks nietvooriederestudentdemogelijkheidbestaatomzich vooreenopleidingsdomeininteschrijven?deinvoering vanopleidingsdomeinenbetekentnogalwatvoordeinhoudvanhetonderwijs.wiehoudteigenlijktoezichtop dekwaliteitvandeopleidingsdomeinen?kijkteriemand specifiekmeenaardeinhouddaarvan?wanneerkomen demonitorsvoordieopleidingsdomeinenprecies?wat betekenendeopleidingsdomeinenvoordedoorstroommogelijkhedennaarhethogerberoepsonderwijs?bijeen eerderoverleghebbenwijonzezorgendaarovergeuit. Eenkleine40%vandembo'ersdienaarhethbodoorstromen,valtvroegtijdiguit.Datpercentagemoetnatuurlijk naarbeneden,endevraagisofditerallemaalaangaat bijdragen.dieklusmoetnatuurlijkwelgeklaardworden. Indememorievantoelichtingendenotanaaraanleidingvanhetverslagwordtveelaandachtbesteedaanhet niveauvantaalenrekenen.veelmbo'ersmakenvolgens deministeralgebruikvanintaketoetsentaalenrekenen. Opwelkemaniermakenscholendaarvanalgebruik,en isdatselecterendofalleenomhetonderwijsvoordestudentenopmaattemaken?hoezorgenscholenervoordat hetniveauvantaalenrekenenaltijdvoldoendeisomte kunnendoorstromen? Bijiederoverleghebbenwijhetookgehadoverdeinternationaliseringvanhetmbo,overigensaltijdingoed overlegmetdecda-fractie.vooronsisditeenbelangrijkonderwerp,wantmbo-studentenmoetenookinternationaalkunnenopereren.datklinktdirectalheelwezensvreemd,maardatishetniet.heelveelmbo'erswordenmkb'ersengaanookindeonsomringendelanden, Duitsland,België,aandeslag.Hetisvangrootbelangdat daarmeerekeningwordtgehoudenwatbetreftdekwalificatiedossiers.hoewordtindekwalificatiedossiersrekeninggehoudenmetinternationalevaardigheden?wordt bijdiekwalificatiedossiersookgekekennaardeinternationalearbeidsmarkt?zoja,hoe?watbetekentditvoorde doorstromingnaarbuitenlandseopleidingen?deministersteltoppagina15vandememorievantoelichtingdat deeen-op-eenkoppelingvandeniveausvandekwalificatiedossiersaanhetekkmogelijkis,mitseenstandaarddocumentvoordeniveauswordtvastgesteldenopgenomeninhettoetsingskaderkwalificatiedossiers.isdiekoppelingdaadwerkelijkgerealiseerd? Hetvoorstelinzakedeentreekwalificatievindenwijeen goedvoorstel.allebeetjeshelpenomtevoorkomendat jongerendieandersechtvoorhetonderwijsverlorenzijn totaaluitbeeldverdwijnen.dedoelstellingvand66isook omhetaantalkwalificatiesterugtedringen.hoedraagt deinvoeringvandekwalificatiedossiersendeopleidingsdomeinenbijtothetterugdringenvanhetgroteaantal opleidingenenkwalificatiesinhetberoepsonderwijs?hoe verhoudtdezorgplichtvandeonderwijsinstellingzich totdemacrodoelmatigheiddiedeministerwil?wanneer vindtdeevaluatievandezewetplaats?ineersteinstantie, toendewetnogin2010zouingaan,isdiegeplandvoor 2011,maarhoegaatdatnu?Waaromisergekozenvoor eencyclusvanzesjaaromdekwalificatiedossiersteevalueren? IkhebvandeheerBiskopeenamendementoverde duurbegrenzingvoorbijzienkomen.mijnfractieheeft daaroverindenotanaaraanleidingvanhetverslagook vragengesteld.waaromwordtditgemaximeerd?ikkrijg hieropgraageenreactievandeminister. Voormijnlaatstevraagoverhetdraagvlakhebikwel watwoordennodig.moetenwijditvanuitdenhaagregelen?ishetdijsselbloemproof?nogmaareenpaarjaar geledenzatenwijineennotaoverleg.toenconstateerdenwedatdeplannenvoorhetcgovantoenheelwathaperingenbevatten.weconstateerdendatergeenwetenschappelijkonderzoekaandeinvoeringvanhetcgoten grondslaglag,dathetdraagvlakonderdocentenenstudentennieteenduidigwas,dathetcompetentiegericht onderwijsnietsystematischisgeëvalueerd,datergeen beleidsalternatievenzijnoverwogenendatneveneffecten ensamenhangmetoverigbeleidnognietvoldoendewarenonderzocht.datwarendeconclusiesuitdatdebat.nu pochtdeministermetdraagvlakvoorcgoonderscholen. Datbegrijpikweleenbeetje.Zijsteltdatinhetafgelopen jaaraleenkleine72%metcgowerkteendatditpercentagenutot85stijgt.tochkanmetenigeargwaannaardezecijferswordengekeken.ja,veelscholenwerkenalmet cgo,maarvanuitdecommissie-dijsselbloem,waarinik hebgezeten,weetikdatweditsoortcijfersenzakenniet klakkeloosalsbewijsvangoedebesluitvormingmoeten erkennen.inhetmboiserveelaandehand:eenlerarentekort,somseenlastigeleerlingenpopulatie,eenveelheid aanopleidingenenstudenten.omdaarhethoofdaan tebieden,wordenkunstgrepensomsmetbeidehanden aangegrepen.hetfeitdatveelmbo'salmetcgowerken kanzijnvoortgekomenuitzo'nkunstgreep.hetkanook betekenendaterdomwegvooruitisgelopenopnationaleregelgeving.wehebbenvakergeziendatonderwijsinstellingenineenreflexaldoenwathunimplicietwordt opgedragen,terwijlzeerwettelijkeigenlijkniettoeverplichtzijnenermisschienooknietenthousiastoverzijn. Datkanondermeerdoordaterdoorallerleionderliggendewetgevingenfinancieringinlagereregelgevingalsnog indierichtingwerdgestuurd.datwerdbijvoorbeeldvia AMvB'sgedaan.Nuwordtereigenlijkalopgerekenddat hetcgowordtingevoerd.daardoorheeftdeinvoeringin detoekomstaleenschaduwinhetheden.bijdecommissie-dijsselbloemkwamenweerbijvoorbeeldachterdat hoewelhetstudiehuisgeenverplichtingwas,veelscholenenbeleidsmakersweldedenalsofhetverplichtwas enhetduseenfaitaccompliwerd.inhoeverrehebbende mbo'svanuiteensoortgezagsgetrouwereflexalhetcgo ingevoerd?heeftdeministerdatwelactiefwillenvoorkomenomdaadwerkelijkookdeverschillentezien?wellichtiserookeenmixaanargumenten:hetgezagsgetrouweenvolgzameargumentincombinatiemeteenpragmatische,misschienopportunistischemotivatieomietste doenaanhetlerarentekort. Ikvraagditallesomdateenvandeconclusiesvande commissie-dijsselbloemwasdatdekamerhandeldeop basisvanvermeenddraagvlak.85%draagvlakklinktook zoovertuigenddatjebijnageenvingermeernaardit wetsvoorstelzouwillenuitsteken.jedenkt:hetdraagvlakiszogrootdatheteigenlijknietmeerkan.toende commissie-dijsselbloemevenachterhetdraagvlakvan toenkeek,datzoongelooflijkmanifestwas,zagzedat hetheelwatbrozerwas.dithebbenweookgezienbijde tweedefase.nuisergesprokenmetdevertegenwoordigersvandevertegenwoordigersenmetdekoepelorganisaties.gevraagdiswiezepreciesvertegenwoordigden,

4 VanderHam TK welkecijferszijkregen,hoediewerdenaangeleverden watopelkeschoolpreciescgois.datisnamelijkzeerdivers,maarwordtnuallemaalopeenhoopgegooid.laterishetdusookmaardevraaghoedewetoverhetcgo wordtgehandhaafd.hoegaanprecieswetoetsenofeen schoolhetgoeddoet?decommissie-dijsselbloemstelde datderdeninhetverledenveelteveeldedidactischevrijheidvanscholenhebbeningevuld.ookwerdgeconstateerddatdeonderwijsinspectieeeneigenvisieopdidactiekhanteerde.datwasdusookdivers.hoewildeministerdatallemaaltackelenalsditbinnenkortwettelijkvastligt? Meteenaantalonderdelenvanhetwetsvoorstelkunnenwijheelgoedleven:deentreekwalificatieomeenvervolgberoepsopleidingopdearbeidsmarktinhetlevente roepen,invoeringvanbredeopleidingsdomeinen,invoeringvaneenalgemeenexperimenteerartikel.datvinden wijallemaalprima.wehebbenwelgrotevragenoverde wettelijkeinvoeringvandecompetentiegerichte.watgaatereigenlijkmisalsweditgewoon facultatiefhouden?laatmbo'shetdanzelfbeslissen.als zijhetzoprachtigvindenenalshetvoorhunopleiding goedis,waaromlatenwehetdannietaanhen?alseen grotemeerderheidvanhendatdandoet,isdatprima, maardusaanhen.wijcontrolerenophetwat,nietophet hoe.waaromdatvanbovenafregelen?dievraagisdeafgelopenmaandenvoorons,voord66,steedspregnanter geworden.wijoverwegenopdatpuntdanookeenamendementintedienen.ditstelikwerkelijkalsopenvraag, omdatwijinditdebatovertuigdmaarookweleensniet overtuigdkunnenrakenvanhetfeitdatdatelementinde wetzoumoetenblijvenbestaan.competentiegerichtonderwijskanheelnuttigzijn,maardevraagisofweditnu indewetmoetenvastleggen.ikbenzeerbenieuwdnaar hetantwoordvandeministeropdezevraag.wijlaten onsstemgedragafhangenvandeloopvanditdebaten deamendementendiewordeningediend.ervaltdusnog wattewinnenenteverliezen. Ikhebeenpraktischevraag.Dekwalificatiedossiersliggentengrondslagaanhetcompetentiegerichtonderwijs. Daarstaatinwatmensenmoetenkennenenkunnen,alsmedededaarbijbehorendeberoepshouding.Datbetekentdatwe,alswehetoverhethelelanduitrollen,inDen HelderhetzelfdetypeverpleegsteropleidenalsinMaastricht.Hetlijktmeeengoedezaakomdatoverhethele landhetzelfdetedoen.vindtdeheervanderhamdat ook? Theoretischgezienisdatzo,maartegelijkertijdvaltte zien,endatkaneenmbozelfbepalen,datinbijvoorbeeld krimpregio'sanderecompetentiesontwikkeldmoeten wordendanineenzeerdrukbevolktgebied.zokandehorecainhetenedeelvanhetlandvolstrektverschillend zijnvanhetandere.ikbendusvoorzichtigmetdesimpelereflexdathetoveralhetzelfdemoetzijn.menmoetbeschikkenovereenaantalbasiscompetenties,maardaarnaastmoeterenigevrijheidvoorscholenzijnombeter aantesluitenopdearbeidsmarktomdatdattoteenbeteredoorstromingkanleiden.ikwilscholenzoveelmogelijkvrijheidlatenopdatpunt. DeheerVanderHamenikbegrijpenelkaarniethelemaal goed.wathijzojuistaangaf,zithelemaalinhetsysteem enhetisgoedomrekeningtehoudenmetderegionalearbeidsmarktenbehoeften.ikbedoelechterdatjeeen examineer-encertificeersysteemkrijgtdatdoorhetland heenverschillendis,zodatjeuiteindelijkonvergelijkbare groothedenkrijgtenwatgevolgenheeftbijhetaannemen vanmensen. Ikvinddatalsiemandbijvoorbeeldaanhetmboafstudeert,jemaguitgaanvaneenbepaaldekennis.Datgebeurtvooreendeelal,zonderdathetindewetisvastgelegd.Vaakgebeurtdatgoed,maarvaakookkwestieus. Ikvraagmeafdatwordtgetackeldmetdeinvoeringvan eenwettelijkebepaling.moetjedatnietveelmeerper schooltoetsen?hoegaathethier?leidtdeschoolgoed op?watzijndecijfers?watzijndeuitstroomcijfers?wat zijndeuitvalcijfers?hetiszaakomdatveelmeeropmicroniveautehandhaven,dandatnuindewetvastteleggen.ikzetdaareengrootvraagtekenbij.nogmaals,ik staopeninditdebatomdateenaantalelementenvandezewetmijzeeraanspreekt.ikhebdezeelementenook genoemd,maarbijditelementhebikeengrotevraag. Ikzegdatvooralookvanuitdeervaringvandecommissie-Dijsselbloem.Ikvoelenigongemakbijdemanier waaropditgaatenookbijdecijfersdieonswordengepresenteerd.diecijferszijnzoklinkend,datzehaastniet waarkunnenzijnalsjezenaastervaringenengesprekken inhetonderwijsveldlegt. Hetinvoerenvancompetentiegerichtonderwijsistoch ietsandersdandubieuzeverkiezingenineenofander Afrikaansland. Zeker,enikprobeerdanookvoorzichtigtezijninmijnformuleringen.Mijnformuleringishierdatikteveelklachtenhoor.Ikvraagmeafofdehogecijfersaansteuneninvoeringdaarmeewelcorresponderen.Ikwildaaroverduidelijkheidhebbenendaaroverhebikeenaantalprangendevragengesteld. Ikbentochweleenbeetjeverontrust.Wijwarenjuistzo blijmetdiecentraleaansturingvandeeisen,vooralom datcivieleffectvandediploma'stegaranderen.deze stondenopeenongelooflijkemanieronderdrukendat weetdeheervanderhamook.zijnbezwaartegenuniformecompetentiesvindikeenheelanderverhaal.ikzal daarinmijneigenbijdrageooknogopingaan,omdatdat watmijbetrefthelemaalnietmogelijkis.echter,deheer VanderHamonderschrijfttochwelonzemeningdatjuist diekenniscomponentuniformgeëxamineerdmoetwordeneneenlandelijkeerkenningmoethebben? Vanditsoorttoetsbarekenniselementenzijnwijgroot voorstander.overdecompetentieshebbenwedezelfdevragen.ikbennognietzoverinmijnconclusiesdaaroveralsdeheerbeertema.daarvoorgaanwijditdebat afwachten.

5 VanderHam TK DeheerDijkgraaf(SGP): DeheerVanderHamleverteenmooiebijdrage.Hetisaltijdbijzonderomtezienwaarweelkaarvindenenwaar weelkaarnietvinden."wegaannietoverhethoeenwel overhetwat":datsoortformuleringenspreektmijzeer aan.wijzittennetalsdeheervanderhamteworstelenmetditwetsvoorstel.ishijhetmetmijeensdatinde letterlijketekstvandeweteigenlijknietzoveelgeregeld wordtendaarinhetprobleemdusnietzozeerzit?misschienzithetprobleemhemnogmeerindememorievan toelichtingdanindewettekstzelf. Ikschetstealmijnervaringenronddecommissie-Dijsselbloem.Alsjeeenwetleest,valthetwelmee. Datwasbijvoorbeeldhetgevalbijwetgevingrondde tweedefaseenhetstudiehuis.maarzodrawehetopschrijven,uitzicheensoortorganische,gezagsgetrouwe reflexbijbestureninhetonderwijs:zijgaaneronmiddellijknaarhandelen,ookalhoevenzijditnietdirect.ook zienzijkansenomhetbedrijfseconomischallemaalscherpertemakenofomtebezuinigen.allerleiandereelementenenargumentengaandanmeespelen.daaromhebik gevraagdofdeexperimentenvandeafgelopenjarenwel echteexperimentenwarenennieteigenlijkeenimplicieteinvoering,waarmeeheelveelonderwijsinstellingen zijngaanwerkenomdatzijdachtenertelaatmeetezijn alszeernietalvastmeezoudenbeginnen.ikwaarschuw voorditsoortvanpseudowetgevinguitmijnervaringin decommissie-dijsselbloem.somsheefthetonderwijsvelderookzelfschuldaan,doordathettegezagsgetrouw is.ikvraagmijafofzulkewetgevingwelzoverstandigis. Ookvraagikmijafofdecijfersdiewijzien 85%voert hetalin welzohardzijnalszijoppapierlijkentezijn.ik denkdatdeheerdijkgraafenikoverhetzelfdeverontrust zijn,namelijkdatwatoppapierstaat,weliswaareenzekerewaardeenvrijblijvendheidheeft,maardatdeexterne werkingvandewoordenenvanderichtingveelgroteris danwijbeogen. DeheerDijkgraaf(SGP): Isditnietveelmeergerelateerdaanhetprocestotnutoe waarophetonderwijsveldacteert,metallejarenvandiscussie?enishetnietveelmindergerelateerdaansecde invoeringvandewet?eigenlijkishetalgebeurd. Ikconstateerdatheelveelscholenerindepraktijkalmee werken.ikkannietgoedinschattenofditnaartevredenheidisvandocentenenvanhetbedrijfsleven.deheer Beertemahadhethierookalover.Mijnsuggestieisom hettelatenzoalshetis.ikhebdatnognietineenamendementvastgelegd,maarikoverweegdatwel.alleandereelementenkunnenwijinvoeren,maariktwijfeloverhet verplichtmakenervan.misschienisheteengolfdieover eenpaarjaarheelergterdiscussiekomttestaanenzegt mendaninhetmbodatmenweereentandjeterugwil. Danmoeterweereenwetswijzigingkomen.Datisallemaalzondevandetijd.Laathetaldannietinvoerennou gewoonoveraandeonderwijsinstellingen.dangaatde drukeraf,waardoormenhetbehoudtwaarhetwerkten menhetweerafvoertwaarhetnietwerkt. Voorzitter.Watisgoedonderwijs?Dezevraagdienenzij diezichoveronsonderwijsontfermen,regelmatigaan zichzelftestellen.dezevraagisnieteenvoudigtebeantwoorden.voordespisonderwijsinessentiekennisoverdrachtvaniemanddieweet,eenleraar,aaniemanddie leert,eenleerling.ditzijntweemensendieineenongelijkeverhoudingtotelkaarstaan.deleraarheeftdekennisenweethoehijdezemoettoepassenenhoehijkennis kanvergaren.deleerlingmoetdaarnogkomenenwordt daarbijgeholpendoorzijnleraar. Vandaagsprekenwijoverhetcompetentiegerichteonderwijsinhetmiddelbaarberoepsonderwijs.HetcompetentielereniseenonderwijsvisiediehaaksstaatopdevisievandeSPoponderwijs.Competentielerendaagtleerlingennietuitenontneemtdeleraarzijnvak.Inmiddels krijgenhonderdduizendenjongereninhetberoepsonderwijsinnederlandlesvolgensdezedwaling. Toenindejarennegentigdekritiekoverdeeindtermen inhetmiddelbaarberoepsonderwijsgrotevormenaannam,werdbeslotendatzakenandersmoesten.deeindtermenwarenachterhaald,rigideenvolgensvelenonwerkbaareneennieuwemaniervantoetsingmoestwordenbedacht.zoalsweindeloopderjarenregelmatig zagenbijditsoortonderwijshervormingen,sprongeen groepmensenindatgat.dezegroepmensenbestond uitadviseurs,vernieuwers,beleidsmakersenmanagers metideeën.ineennieuwsysteemmoestermeernadruk wordengelegdopdecompetentiesvanleerlingen.ineen nieuwewerelddiezosnelveranderde,wasnietmeervakkennisvanbelang,maarcompetentiesdiemensennodig hebbenindepraktijkvanhunberoep. Weziendezegroeponderwijsvernielersvakeropduiken.Wezagenzebijdeinvoeringvanhetnieuwelerenen bijprojectenalsweersamennaarschool.hetiseenkaste vanmensendiedrevenopideologieën,meningenenvisies.zonderenigewetenschappelijkeonderbouwing,zonderonderzoek,zonderkennisvanzakendrongenzeonderwijsplannenop.welkomaandeonderwijsmaffia! Misschienkandeministerhaarlichteenswerpenopde volgendevraag.hoekomthettochdatweelkekeerals opeenministeriebedachtwordtdatdingenandersmoeten,groepenonderwijsgoeroeshetplotsvoorhetzeggenkrijgen?hetwetsvoorsteldatwenubesprekeniseen goedenzeerverdrietigvoorbeeldvanzo'nproces.metdit wetsvoorstelwinnendevernielers.metditwetsvoorstel staaninhetmiddelbaarberoepsonderwijsstraks25competentiescentraalinplaatsvankennis.datisvolgensde SPdeeervanhetberoepsonderwijstena. CompetentieszijnvolgensdeSPvaardighedendieje ontwikkeltalsjeietsleert.alsjeleertvoorkapster,ishet nuttigomvriendelijktezijnvoorjeklanten,mitsjegoed kuntknippennatuurlijk.alsjewordtopgeleidtotonderwijsassistent,ishetvanbelangdatjegoedkuntuitleggen,maarvooralookdatjeweetwatjeuitlegt.eenbetonboordermoetgoedkunnenwetenhoehijinbeton boort.overleggenenzichzelfpresenterenisdaarbijwat mindervanbelang. Deveronderstellingdatcompetentieshethoogstedoel vanhetonderwijszijn,kenmerkthethuidigewetsvoorstel.datisvolgensdespdeverkeerdevolgorde.onderwijsmoetopleidennaarkennis,kennisoverhetvak,de samenlevingendetaal.hetbelangvankennisisnietenkelweten.hetbelangvankennisisookdatalsjeheteen-

6 Smits TK maalopdoet,jemerkthoeleukhetisomteleren.daarom onderwijzenweonzejongeren.kennisoverdrachtverdient daaromeenveelnadrukkelijkereplekinonsonderwijsen competentieskomendaarna. MevrouwSmitszegt:eerstkennisendancompetenties. Hebikdanverkeerdbegrependatkennis,vaardigheden enberoepshoudinggezamenlijkonderdeterm"competenties"vallenendathetdusgeenkwestieisvanof-of, maarmisschienvanen-en? Natuurlijkisheten-en.Hetgaatomkennisenvaardigheden,maarkennishoortwelvooroptestaan.Inhetmodel waarophetcompetentieonderwijsgebaseerdis,staande 25competentiesvoorop.Aandiecompetentiesworden dekennisendevaardighedengetoetst.vooronsisdatde verkeerdevolgorde. DeheerDijkgraaf(SGP): Ikworsteldemetdezelfdevraag.IkhebeenseenonderzoekgedaanvoordeEuropeseCommissienaarcompetences,datbetrekkinghadopallerleihopelozedefinities endergelijke.wekwamenertoenopuitdatheteraanligt hoejedefinieert.alsjekennisintegraalonderdeelmaakt vancompetenties,hoeftdedichotomienietzogrootte zijnzoalsnugeschetstwordt. Datzoukunnen.Ikkomzoookopdekwalificatiedossiers engadannaderinopdewijzewaaropdatallemaalwordt omschreven.daarinziejedatdecompetentiesworden gebruiktomtemetenofdekenniswelopordeis.hetantwoordopdevraagofeenbetonboordergoedkanboren isafhankelijkvanhoehijzichdaarbijpresenteert.datis mijnsinziensdeverkeerdevolgorde.eenbetonboorder kangoedborenalshijeengatmaakt.hetmaaktmijdaarbijnietuitofhijdaarbijglimlachtofniet. DeheerDijkgraaf(SGP): Isdanniethetprobleemdaterindepraktijkweleensraredingengebeureninhetomgaanmetdewijzewaarop competentiesgedefinieerdworden?hetisdangeentheoretischprobleemmaarmeereenpraktischprobleemhoe instellingenindepraktijkdaarmeeomgaan. Instellingenendaarmeehetheleonderwijs.Deheer DijkgraafhadnetookaleengoedpunttijdenszijninterruptievandeheerVanderHam,namelijkdatwijmetdezewetheelweiniglijkenvastteleggen.Daarbijkomen nogdekwalificatiedossiersdieinhetonderwijs,inde kennisinstellingeneninhetbedrijfslevengezamenlijkzijn ontwikkeld.datvindenwijdeverkeerdevolgorde.met ditwetsvoorstellegitimerenwijdatendaartegenhebben wijgrotebezwaren.ikhoorgraagvandeministerhoezij hieroveroordeelt.ikdoeldaarbijnietophetdebatjemet deheerdijkgraaf,maaropdevraagwatcompetentiegerichtonderwijspreciesis.watzijncompetentiesenhoren dienietnadekennistekomen? Hetcompetentiegerichtonderwijsisingevoerdonder hetmomvaneenexperiment.meteenzogenaamdegeleidelijkeinvoeringgingensteedsmeermbo-scholenmet hetcompetentielerenaandeslagzonderdatditgeëvalueerdwas,zonderdatiemandwistofhetwerkt,zonderdat dekwaliteitvanhetonderwijsermeevooruitgingenzonderenigewetenschappelijkebasis.hetbelangrijksteargumentomdoortegaanmethetcompetentielerenlijktte zijndatveelscholenhetnudoen. Uitonderzoekvandenaardeinvoering vanhetcompetentielerenbleekin2009datdeinvoering onderdemaatwas.desp-fractieheeftgroteproblemen metdezemaniervaninvoerenvaneengroteonderwijshervorming.datzoudenanderepartijenookmoetenhebbenalszijdeconclusiesvandecommissie-dijsselbloem serieusnemen.deeltdeministerdeopvattingvandespfractiedatdemanierwaaropdezeonderwijshervorming isdoorgevoerdnietstrooktmetdeaanbevelingenvande commissie-dijsselbloem? Hetbelangrijkstepuntvankritiekopdeinvoeringisdat ergeenenkeldraagvlakbestondvooreenonderwijshervormingalsdezebijdemensendiehetmoestenuitvoeren,tewetendedocenten.deraadvanstatezegtdaarover:"deinvoeringvanhetcompetentiegerichtonderwijs heeftweliswaarsteunvandemeestebetrokkenen,maar hetdraagvlakophetuitvoerendeniveau,namelijkdeleraren,ligtduidelijklagerdanbijhetmanagement.97% vandebestuurdersen87%vandemanagerszijnpositieftegenover52%vandelerarenen55%vandebedrijven."datisgeenbetrokkenheidvandedocenten.datis ooknietconformdeafsprakenvandemet decommissie-dijsselbloem. Metdeaangenomenmotievandecollega'sJaspervan DijkenDibikregendocententeamsinspraakinhetaldan nietuitvoerenvanhetcompetentieleren.dezemotieis nooituitgevoerd;lerarenzijnnauwelijksbetrokkengeweestbijdeinvoering.datis,naalledebattendieoverdit onderwijszijngevoerdindithuis,eenschande!ikhoor graagvandeministerhoezijdenktdatdebetrokkenheid vandocentenwelkanwordengewaarborgd.wijhebben eenvoorstel.indeparitairecommissiediebepaalthoe dekwalificatiedossierseruitzien,hoortvolgensonzefractietenminsteééndocent.hoekijktdeministerdaartegenaan? MetdeinvoeringvandezewetlegaliseertdeTweede Kamereensysteemdatnogingewikkelderisdandelijst metbijbanenvanhermansenvanzijlbijelkaar.wijhebbenhetover238kwalificatiedossiersmet627diploma's. Dekwalificatiedossierszijnopgebouwduit25competentiesdiezijnonderverdeeldin126componenten,dieop hunbeurtuitgedragsankersbestaan.ditisidiootenonmogelijkommeetewerken. Ikhebhiereenkwalificatiedossieroverinstallatiedat uit250pagina'sbestaat.bijkerntaak1,installeertechnischeinstallaties,staantienwerkprocessen.ikmoeter eenbeetjeomlachen,wantikhebhetgisterenavondnog evendoorgekeken.ikvindhetknapdatmenseninde praktijkhiermeekunnenwerken.elkwerkprocesisonderverdeeldincompetenties,componenten,gedragsankers ennogwatpuntjes.kandeministermijuitleggenwaaromiemanddieleidingenmoetaanleggengetoetstwordt opsamenwerken,overleggenennogdriehokjes? Ditisgeorganiseerdwantrouwen.Zozietdewerelderuitalsjedocentennietvertrouwt,wantdanmoetjeieder schroefjevastleggenineendossier.ikvraagdeminister ofwijhiermeemogenstoppen.waaromzoudenwijeraanvasthouden?ishaarwantrouwenzogrootdatzijer nietmeervanuitgaatdatdocentenzelfwetenwelkestappenzijmoetennemenomeenleerlingnaareendiploma tekrijgen?waaromkiestzijernietvooromdezebureaucratieaandekanttezetten,docententelatenwetenwat

7 Smits TK hunleerlingennatwee,drieofvierjaaronderwijsmoetenkennenenzedevrijheidtegevenomdaartekomen? Kunnenalstublieftaldie25achterlijke,vageenonbeduidendecompetentiesbijhetgrofvuil? Ikgeefeenvoorbeelduitdepraktijk:eensollicitatietrainingvoordeopleidingadministratief,niveauIenII. De trainingduurt10minuten;erzijntweedocentenaanwezig.zowordentwintiggesprekkenopeendaggevoerd. Erzijntweechecklistsmetcompetenties:eenchecklist"spreken"met12competentieseneenchecklist"gesprek"met24competenties.Delerarenzijnopelkaaringespeeld,voerenhetgesprekmetdeleerling,kijkenelkaaraanendenken:datmeisjeheefteen7verdiend.Dan gaanzijdoornaardevolgendeleerling.alszijnaafloop vandezetwintiggesprekken'savondsthuiszijn,schenkenzijzichzelfeenflinkeborrelinengaandedossiersinvullen;danrekenenzijhetzo,datzijopeen7uitkomen. Zijwetenimmerswanneereenleerlingeen7verdient vooreensollicitatiegesprek.zijdoenditaljaren;zijzijn daarvooropgeleid.datraredossierbetekentechterdat zijdingenmoetenaankruisendiehelemaalnietrelevant zijnvoorhetgesprek,diehelemaalnietgaanoverdewijzewaaropjeeengoedgesprekvoert,diehunindeweg staan.ditisgeenfraude,ditiswaarwijstaan.ditisde onderwijspraktijkdiewijvakmensenopdringen.opdeze manierzijndocentenverwordentot"afvinkers".nietmeer hunkennisenervaringomtoteenoordeelovereenleerlingtekomen,telt,maareenafvinklijstvanvoorwaarden. Datleidttoteennuttelozeenvandewerkelijkheidlosgezongenbureaucratieinhetberoepsonderwijs.Jereduceertdedocenttoteenboodschappenjongen:alshijmaar kanafvinkenwaterophetlijstjestaat. Voorvelemanagersinhetlandbleekcompetentieleren eensmoesomietsandersintevoeren:lesarmonderwijs, met100leerlingenineenopenleercentrumonderleiding vaneeninstructeur.alseendocentimmersgeenleshoeft tegeven,hoefthijnatuurlijkooknietbevoegdtezijn,en helemaalnietalsjongerenzelfhunonderwijsvraagformulerenenhunontwikkelingplannen.ookdieflauwekul kwammethetcompetentielerendescholenin. Deministerzegt:ikgadaarnietover;ikganietoverde didactiek;ikstelenkeldekwalificatiedossiersvast.zijlaat aanscholenhoezijhunonderwijsinrichten.tegelijkertijd erkentzijindenotanaaraanleidingvanhetverslagdat metdeinvoeringvanhetcompetentielerendedidactiekin descholenisveranderd.watishetnu,minister?isdedidactiekveranderdmethetcompetentieleren,ofniet? Ikhebeenpraktischevraag.Klopthetdathetlastigis vooreenleerlingom,alshijverhuist,zijnopleidingelders afteronden,omdatergeenenkeleaanmodulesgelinkte structuurindekwalificatiedossierszit?zoja,isdeministerdanbereidomhierserieusnaartekijken? Deoverheidheeftzichzelfopafstandvanhetonderwijsgeplaatstenkanalleennogsturenopuitkomsten.De heerdijsselbloemzeiinhetdebatoverzijncommissieen overhetonderzoekvanzijncommissie:depolitiekmoet zichzelfdefundamentelevraagstellen,ofzijstuurtopde goededingen.alsdathetgevalis,sturenwijdanstevig genoeg?hetantwoordopdievraagisvolgensmijnfractie:wijsturenfout,maarwelstevig.wijsturenopvage competentiesennuttelozeinvullijsten.alswijdaarmee vanuitdepolitiekhet"wat"verkeerdbepalen,dangaat het"hoe"gegarandeerddemistin.natuurlijkstuurtcompetentielerenopdidactiek,volgensdesp-fractie.door competentiealshoogstedoelweertegeven,latenwij zienwatwijhetbelangrijkstevindeninhetonderwijs:niet kennis,maarhoudingenpresentatie.alswijeenbureaucratischmolochcreëren,zullendocentenveranderenin geautomatiseerde"afvinkers".alswijgeeneisenstellen aandekwaliteit,zullenleerlingenopgehoktindeaulaeindigen. HetstandpuntvandeSP-fractiemogeduidelijkzijn: wijzijntreurigoverditwetsvoorstelentreurigdatditnu voorligt.watmijnpartijbetreft,steltdeoverheideinddoelenvastenkrijgenlerarenderuimteomdieintevullen. Metdeinvoeringvanhetcompetentielerenheeftdeministereenmonstergecreëerddatenkelwordtgetemd, doordatdemensenindescholenzohardhunbestdoen omerietswerkbaarsvantemaken. DeheerÇelik(PvdA): Voorzitter.Datwaseenstevigebijdragevancollega Smits,diemijookaanhetdenkenheeftgezet.Enkelezorgendiezijheeftgeuit,zijnookonzezorgen.Daaropwilik graagstevigeantwoordenvandeminister. Aljarenlangisdeklachtvanhetbedrijfslevendathet mbonietdevakmensenaflevertomwiemenverlegen zit.erzijnzelfsuitsprakengedaandatmbo'ersnoggeen hamerzoudenkunnenvasthouden.datisgechargeerd, maarhetlaatwelduidelijkzienwaarhetbedrijfsleven meekampt.daaromishetberoepsonderwijsveldgekomenmetdegedachtevanhetcompetentiegerichtonderwijs.opzichzelfberusthetcompetentiegerichtonderwijs opzinnigeoverwegingen,maarindepraktijkishethelaas vaakandersuitgepakt.ookuitgesprekkeninmijndirecteomgevingismijditgebleken.leerlingenkregennauwelijkslesenookdeindividuelebegeleidingkwamnauwelijksuitdeverf.dembo'ersmochtenhetallemaalzelf uitzoeken.ikbegrijpdatookditgechargeerdkanoverkomen,maarindepraktijkishetaltijdhandigomstevige woordentegebruikenomduidelijktemakenwatertussendeorenvanveelleerlingenspeelt. Ditprobleemheeftniettemakenmetdeonwilvanhet onderwijspersoneel.metaandachthebikdebriefvanbeteronderwijsnederlandgelezen,waarinheelcharmant eenaantalzakenwordtuitgelicht.mijncomplimenten voorbeteronderwijsnederland ikneemdezeverenigingheelserieusopditpunt maarinmijnogenheeft hetprobleemvooraltemakenmetdesnelheidwaarmeedembo-instellingenhetcompetentiegerichtonderwijshebbenvormgegevenendaarmeeaandeslagzijn gegaan,terwijldezevernieuwingonvoldoendevoorbereidenmetdedocentendoorgenomenwas.datlaatmisschieneenbeetjezienwelkeafstanderistussenhetbestuur,hetmanagementenhetonderwijsveld.hetlijktmij vanbelangteconstaterendatwijdergelijkezakennueenmaalnietzonderhetoperationeelonderwijsveldkunnen vormgeven.vandaardatwijinhetverledendemotievan deheervandijkhebbenondersteund,waarinwerdgevraagdookhetinzichtvandedocentenstevigmeetenemenbijdeimplementatie. Daarbijkomtdathetonderwijspersoneelinonzeogen onvoldoendewasbijgeschoold.defaciliteitenschotente kortentegemakkelijkwerdervanuitgegaandathetzelfstandiglatenwerkenvanmbo'ersminderbegeleiding noodzakelijkmaakte.bijdatpuntwilikevenstilstaan.vorigeweek,toenwijeenalgemeenoverlegoverhetmbo hadden,maarookdaarvoor,toenwijoverallerleiandere onderwerpenbinnenhetprimairenhetvoortgezetonderwijsspraken,hebbenwijtevaakstilgestaanbijhetwoord

8 Çelik TK "begeleiden".ikwilnietzeggendathetmijbegintteirriteren,maaralsinhetonderwijsinnederlandhetkind,de leerling,centraalstaat,hoekanhetdaninvredesnaam datwijiederekeermetelkaarmoetenconstaterendat debegeleidingslechtisgeregeldeninheelveelgevallenbaggeris?wijziengraagdatopditpuntonzezorgen wordenweggenomen,doordebegeleidinginhetmbote borgen,zekeralshetgaatomhetcompetentiegerichtonderwijs,enervoortezorgendatmaatwerkinallegevallen aanwezigis.zondermaatwerkkunnenwijnietborgendat competentiegerichtonderwijseensucceswordt,noglos vandebevindingenvandecommissie-dijsselbloem,waar ikstraksgraagnogietsoverwilzeggen. Instellingenlietendebegeleidingtevaakovernemen dooronderwijsondersteunendpersoneel,zoalsblijktuit decijfersover2008en2009.uithetonlangsverschenen onderwijsverslagblijktdatechternogsteedshetgeval tezijn.datbaartmijextrazorgen.graaghoorikvande ministerhoezijhetvoorelkaarzalkrijgendatnietalleen vakbekwame,maarookvakbevoegdedocentendeleerlingenbegeleiden.hoekunnenwijervoorzorgendatcoachingzomaximaalmogelijkaanwezigis,nietalleenin vakkennis,maarookinbevoegdheid?welketermijnheeft deministeropditpuntinhaarhoofd?opwelkmoment isdehuidigesituatieuitdenbozeenmoetendedocenten bevoegdenbekwaamzijn? TerechtheeftdehuidigeministerentoenmaligestaatssecretarismevrouwVanBijsterveldtbeslotenomdewettelijkeverankeringvanhetcompetentiegerichtonderwijs uittestellen.opdatpuntzijnwijnuaanbeland.vandaag moetereenoordeelvandekamerkomen;goornogo. Ikmoetechternogsteedsconstaterendatersprakeis vanzoveel"ophokuren",zoveellesuitvalenzoveelproblemenmetvakbekwameenbevoegdedocentenenvanallerleianderebijkomendeeffectenwaardooronvoldoendescherpwordtgeluisterdnaargeluidenvanafdewerkvloer,vanonderwijzers.opbasiswaarvanheeftdeministererdannogvertrouwenindathetcompetentiegericht onderwijszalslagen?daaroverkrijgikgraagduidelijkheid vandeminister. Laatikvooropstellendatmijnfractiegematigdpositiefisoverhetvoorstel,maarzijheeftweleenaantalzorgen.Eendaarvanhebiknetgenoemd,namelijkdebegeleiding.Hetluisterennaardewerkvloerenhetserieusnemenvandepuntenvandewerkvloerisookeenzorg,net alshetcentraalstellenvandeleerling.vorigeweekhebbenwijoverniveau1gesproken.hetgingdaarbijover hetafzonderenvanniveau1ommaatwerktekunnenleverenenleerlingenklaartestomenvoordearbeidsmarkt, vooreenkwalificatieofvoordoorstromingnaarniveau2, omuiteindelijkookeenstartkwalificatietebehalen.ikwil graagvandeministerwetenhoedatzichverhoudtmet deaka-opleidingwaaroverhierbijwordtgesproken.zit daarnoglichttussenofsluitdateen-op-eenaanoponze eerderebesprekingen? IkziedatmevrouwSmitseenvraagheeft. MevrouwSmits,ikkeekoveruheen. Jezoudenkendatditbijnaonmogelijkis,maarikbenblij datditmijookeenkeergebeurt.deheerçelikzeidathij gematigdpositiefis,maarwaaroverishijpositief? DeheerÇelik(PvdA): MevrouwSmits,eigenlijkzoudenwijhetmetelkaareens moetenzijnomdatvolgensonzefractiesdeoverheidhaar handenniettevermoetterugtrekken.ikhebineerdere debattenalaangegevendatikbijdesociaaldemocraten hoordievindendatwijonzehandenteverhebbenteruggetrokken,ookvanhetonderwijs.hetissomsnoodzakelijkdatdeoverheidzicherinmengt,ookalmengtzijzich misschieneenbeetjeinde"hoe"-vraag,omdekwaliteit teborgenendeaansluitingopdearbeidsmarktenhethogeronderwijsteverbeteren.competentiegerichtonderwijskanvolgensmij,ondanksallekinderziekteswaarover iknetsprakenmetallelompeinvoeringenvansommige instellingen,eenverbeteringvoordekennisvandeleerlingzijn.dekennisenvaardighedenvaneenleerlingwordennamelijkalleenmaarstevigeralsjehetgoedimplementeert.daaromvindikdatheteenkansmoetkrijgen waarinikgeloof,maardanmoeteenaantalelementen welgoedgeborgdzijn.daaroverhebikneteenvraagaan deministergesteld. Alsdegoedwordtgeborgd,alsde kwalificatiedossiersgoedzijn,kanikmijvoorstellendatje zegt:wijhebbenheteinddoelvastgesteldendanheeftde overheidzichermeebemoeid.ikhebdebrieferevenbij gepaktendaarinstaatdatdekwalificatiedossiersworden samengesteldintermenvan"samenwerkenenoverleggen","formulerenenrapporteren","presenteren"en"met drukentegenslagkunnenomgaan".vindtdeheerçelik diteenpositiefelementuithetcompetentiegerichtonderwijs? DeheerÇelik(PvdA): Ikwasleidinggevendeinmijnvorigefunctie.Sindseen paarjaarvoerdenwijfunctioneringsgesprekkenopbasis vancompetentiesendatwaseenverademing.alleenvakinhoudisnamelijkvaakonvoldoendeomiemandgoedte kunnenbeoordelen.alsiemandgoedfunctioneert,maar onderdrukmindergoedfunctioneert,danisdateenminpunt.datzegtookietsoverhetvakmanschapvanzo'n persoon.alseenloodgieterprimakanfunctionerenalser nietsaandehandiseneralleeneenleidinggerepareerd moetworden,danisdatprima.alsechtertegelijkertijd hetgehelehuisvollooptmetwater,danmoetzo'nloodgieteronderdrukkunnenpresteren.ikdenkdatvoordit soortpuntenookindeopleidingweinigaandachtisgeweestinhetverleden.ikbenhetermeeeensdatjeeen middenwegmoetvindenennietopiederdetailmoet letten.tochdenkikdatdeintentieeenprimaintentieis waardoorhetvakmanschapwordtverscherptenverbeterd.datgevoelhebikwel. DeeltdeheerÇelikdannietmijnopvattingdatjeopde opleidingleerthoejedeleidingmoetrepareren,datjeop stageleerthoejemetcrisissituatiesmoetomgaanendat jevervolgens,alsjeaanhetwerkgaat,leerthoedatallemaalbijelkaarkomtenjejeontwikkelt,zodatjedanopje competentiesmagwordenbeoordeeld?ishijhetnietmet mijeensdatindeopleidingdieeraanvoorafgaat,kennis envakkundevooropmoetenstaan? DeheerÇelik(PvdA): Ikziedatalseengeheel.Inhetmboishetnujuistdebedoelingdatdezedrieactorenstevigsamenwerkenensa-

9 Çelik TK menzo'nvaststellen.heteensluit hetandernietuit.jekuntopschoolmeeraandachtbestedenaaneenaantalzaken,maarvervolgensmoetje dattijdensjestagewelineenbedrijfkunnenimplementeren.ookdestageisonderdeelvandeopleiding.ikziehet dusalsgeheel.ikbegrijpmevrouwsmitswelenikgaeen eindmethaarmee.ikziehetechteralsgeheelendaarom vindikdatdebasismoetwordengelegdindembo-instellingzelf. Voorzitter.Totslothebikinhetwetsvoorstelgezocht naareenevaluatiemoment,maarhebdatnietkunnenvinden.misschienhebikhetnietgezienofhebiknietgoed opgelet;datkan.ikhoorgraagvandeministerhoezij aankijkttegeneenevaluatiemomentenofzijdanzitte wachtenopeenamendementvanmijopdatpunt.ikheb namelijkeenamendementhiertoevoorbereid. Voorzitter.MevrouwSmitshieldeenvurigpleidooivoor gewoongoedonderwijs.alswijelkaarnuergensinkunnenvinden,ishetdaarwelin.gewoongoedonderwijs hoeftnietaltijdtebetekenendathetcompetentiegericht onderwijsdeabsoluteoplossingis.competentiegericht onderwijshoudtnietautomatischindatietsgoedonderwijsis.competentiegerichtonderwijsmoetookgeenexcuuszijnomgeenofslechtonderwijstegeven.competentiegerichtonderwijsisalzekergeenpanaceedatautomatischalleroosterperikelenenalleberoerdeophokuren doetverdwijnen.datishetniet.ookvancompetentiegerichtonderwijsmoetjeietswillenmaken. Competentiegerichtonderwijs,waaromdan?Nou,omdatjeermetkennisuiteenboekjeenwatoefenenineen schoollokaalnietkomt.hetnederlandsesysteemvanberoepsonderwijskenteenuniekonderwijsconcept.dat komtnietalleenomdatleerlingenmetonzebol-enbblopleidingen,deberoepsopleidendeleerwegendeberoepsbegeleidendeleerwegwaarbijenerzijdsleerlingen voornamelijkopschoolzijneneenkortestagevolgen enanderzijdsindepraktijkaanhetwerkzijnennogéén dagschoolgaan,wordenopgeleidtotvakmensen.dat gebeurtaandehandvankwalificatiedossiersdiedoor hetonderwijsenhetbedrijfslevensamenzijngemaakt. Alsbedrijvenbijmijkomenklagenindetrantvan"ja, mijnheerbiskop,alsunutocheenskijktwaterindat kwalificatiedossierstaat",kanikhenmetrechtenreden aansprekendatzijzelfmedeverantwoordelijkzijnvoor hetkwalificatiedossier.debedrijvenzittennamelijkvia hunorganisatiesamenmethetonderwijsaantafelom hetkwalificatiedossiertemaken.hetuiteindelijkedoel vandatallesisomvakmenseninwordingtekrijgen.het mooieisooknogdatwijuiteindelijknietafsluitenmet eenexameneneenbriefjeineenzweterigezaal.hetheet "proevevanbekwaamheid".alleendienaamal!alleen alsjediemeteenvoldoendeafsluit,krijgjeeendiploma. Danhebjedeproevevanbekwaamheidafgelegd. Wijzijnmetheelveelvallenenopstaantotditwetsvoorstelgekomen.Aldieproblemenwaaroverzojuist werdgesproken,hebbenzichechtvoorgedaan.wijhebbenzegezienenwijhebbenerinformatieovergekregen. HetisookdeCDA-fractieeenzorggeweest.Hetisvallen enopstaangeweest,metslechtemaarookmetgoede voorbeelden.alshierietspasseertwat"hetnieuweleren" wordtgenoemd,zaldebetreffendehoogleraarrobertsimonsalleswathijnogaanhaarheeftuithethoofdtrekken,omdathijooitdezetermindewereldheeftgebracht. Menkandestukkeneropnalezen,maarhijheefterniet meebedoelddathetonderwijshetzelfmaarmoetuitzoeken.somswordternamelijkeenkarikatuurvangemaakt, ookvanhetcompetentiegerichtonderwijs. Deheeftdeuitdagingaangenomenom zelfonderzoektedoennaardetotstandkomingvanhet competentiegerichtonderwijs.wijhebbengekekenofhet Dijsselbloemproofwas.MaarDijsselbloemsuitgangspuntenwarennogmaarkoudaanhetpapiertoevertrouwd, ofhetcompetentiegerichtonderwijswasaleenstukonderweg.daarzateninderdaadknelpuntenin,maarwij hebbenookgeconstateerddathetdraagvlakgroeideen groeiendisgebleven.fiksediscussieszijngevoerdover datdraagvlakenoverdeinvoering,dieuiteindelijkmeer tijdhebbengevraagdengekregen,zoalscollegaçelikzojuistalmemoreerde. Deangstdatkinderennietmeerkunnenrekenenvanwegehetcompetentiegerichtonderwijsisnatuurlijkje reinsteflauwekul.ingeenenkelkwalificatiedossierstaat datkinderennietmoetenkunnenrekenenofdatzijer maareengooinaarmoetendoen.uiteindelijkgaathet omhetafleverenvanvakmensen,diegoedzijntoegerust voordesamenleving,ofomhetvakuitteoefenendan welomverdertelerenaanhethbo. Tochzijnheelveelvanonzejongereninhetmbolaaggeletterdenbeheersenzijdetaal-enrekenvaardigheden niet.daaromishetheelgoeddatdezeministerdaarvoor eenactieplanheeftgemaakt.hoeverklaartdeheerbiskop datheelveelvandiejongerentochnietgoedgenoegkunnenrekenen,schrijvenenspellen? Ja,datiszo'nkarikatuurenzo'nmisvattingwaaroverik hetzojuisthad.delaaggeletterdenzijnmijeengrotezorg. Ikbenergblijdatdezeministerdeaandachtvoortaalen rekeneninhetonderwijsopzichheeftgenomen,maarer wasgeensprakevandatervanwegedeinvoeringvanhet competentiegerichtonderwijsplotselinghordeslaaggeletterdenvandescholenkwamen.deheerdibiweetnet zogoedalsikdatdieerzijngeweest,dathetonseengrotezorgisendatwijdaarietsaanmoetendoen.maardat heeftnietstemakenmethetconceptvancompetentiegerichtonderwijs. DeheerBiskopbegrijptmijniethelemaal.Ikdoenamelijknietmeeaandiekarikatuur.Ikvraaghemhoehetdan komtdatongeveer20%vande jongerendiejaarlijksnaarderoc'sgaan,laaggeletterdzijn?waarwijtde heerbiskopdataan? DatwijtikaanonvoldoendeaandachtvoordeNederlandsetaal,nietalleeninhetmbozelfmaarookindedaaraan voorafgaandeschoolvormen.wijhebbenhelaasmoeten constaterendatjongerendiemeteenbepaaldniveauvan debasisschoolkomenineenvervolgopleidingophetzelfdeniveauensomszelfsopeenlagerniveauzaten.daaromgevenwijookallesteunomdaarietsaantedoen. DeheerBiskopzegtnudathetdusookaanhetmboligt. Hijzegtnamelijkdatookdevooropleidingweinigaan-

10 Biskop TK dachtbesteedtaantaalenrekenen.ikvinddateenbelangrijkeuitspraak,omdathetvoormijnfractieheelbelangrijkisdaterbijdeinvoeringvanhetcompetentiegerichtonderwijsmeeraandachtkomtvoortaalenrekenen. Daarkanikmijheelsnelbijaansluiten.Wijzijnerniet voornietsvoorstandervangeweestomnederlands,rekenen,wiskundeenengelsinhetmboineencentraalexamenondertebrengenomzodoendediekwaliteitenecht teborgen,omdathetfundamentenvoorderestvande opleidingzijn. IkdenkdatikhetwelmetdeheerBiskopeensbendat laaggeletterdheidenslechtrekenennietdirectsamenhangenmethetcompetentieonderwijs,maardanmoethij hetookmetmijeenszijndathetcompetentieonderwijser bepaaldniettoebijdraagtdathetbeterwordt.allerleionderzoekentonentochaandathetniveauvanrekenenen lezenaanheteindvanhetmbovaakslechterisdanaan heteindvangroepachtvandebasisschool.hoeverklaart deheerbiskopdatdan? Ikhebdaarvanzojuistalgezegddatwijheelgoedmoeten bezienwatdeoorzaakis.ikbenernietvanovertuigddat hetcompetentiegerichtonderwijserjuistvoorgezorgd heeftdatdithetgevalis.wijzienhetinhetmbo.daarin hebtuhelemaalgelijk.wijzienhetookinandereonderwijsvormen,diehelemaalnietsmetcgotemakenhebben.deafgelopenjarenhebbenwijgeziendaterteweinigaandachtisgeweestvoordebasisvakkennederlands enrekenen.erisalleredenomdaarvoorextragelduit tetrekken,zekerookinhetmbo,enomdaarvoorcentraleexamineringintevoeren.daaroverzultuhetmetmij tochsneleenszijn. Datvindiktocheenbeetjetegemakkelijk.Veelscholen hebbenonderhetmomvancgohetvaknederlandsdomwegafgeschaft.hetisjarenlangnietgegeveninheelveel opleidingen,omdathetnietbelangrijkgenoeggevondenwerd.ukuntdanweleenmooipleidooihoudenvoor meeraandachtvoortaalonderwijs,maarhetinhetkader vancgoisdeprincipiëleuitspraakgedaandatditvoorde leerlingnietbelangrijkwas. Ikweetnietwaarudatvandaanhaalt,maarhetisvolstrekteonzin.BinnenhetcgoishetNederlandscontextgerichtgemaakt,zoalshetzomooiheet.Ditbetekentdatje eenschilderleertlezenwaterophetblikverfstaatenervoorzorgtdatmendehandleidingkanlezenvanhetmateriaalwaarmenmeewerkt,zodatdeleerling terecht betergemotiveerdisomzijnnederlandsteleren,omdathetnederlandsindiecontextietsbetekentennietzomaareenlosstaandvakis.datisdebedoelinggeweest. Erisgeenkwalificatiedossierdatumijkuntlatenlezen waarinstaat:notabene:stopmaarmethetgevenvanhet vaknederlands.ukuntwelproberendathiertevertellen, maarhetbestaatniet. DaarheeftdeheerBiskophelemaalgelijkin.Hetstaater ooknietin,maardeheerbiskopmoetdanwelmetons erkennendatdeinvoeringvanhetcompetentieonderwijs weltotdezeeffectenheeftgeleid,namelijkdateenvak wordtafgeschaftendatleerlingeninderdaadgeenverfinstructiemeerkunnenlezenopniveau2.dathangtonvermijdelijksamenmetdeinvoeringvanhetcgo.ikwildat nietkenmerkenalseenkarikatuurdiezichhierendaar heeftvoorgedaan.danzouernietzo'nmassiefverzetuit alledelenvanhetlandzijngekomenvanlerarendiemet cgomoetenwerken. Opdatlaatstekomikstraksnogterug.Ikhebdaareen mooistukjetekstover;dankuntudaaropinschieten.zoalsikalhebgezegddathetcgogeenpanaceeisvoorallerleiproblemen,ishetooknietzodatheteenexcuus isomslechtonderwijsofgeenonderwijstegeven.het heeftnooitaandekwalificatiedossiersenhetcompetentiegerichtonderwijstengrondslaggelegendatopscholenzouwordengezegd:hetisnucompetentiegerichtonderwijs,wijlerendeleerlingenpijpfittenengevengeen Nederlandsmeer.Alsonderwijsinstellingendatervanmaken,zijnzijopdeverkeerdeweg. Maarindepraktijkishetoveralzogebeurd. Dushebbenwijonsdaartegenverzetendushebbenwij gezegd:nederlands,rekenenenengelsmoetencentraalwordengeëxamineerd.wijmoetenextramiddelen uittrekkenvoortaalenrekenen,omerophetmboiets mooisvantemaken. Inhetbedrijfslevenwordteralveellangermetcompetentiesgewerkt.DeheerÇelikgafdatalaan.Eigenlijkis hetdanookheellogischdathetdewensvanhetbedrijfslevenisomdeopleidingendaarbijtelatenaansluiten.het isgeenverrassingalsikzegdatditbijmijnfractieingoedeaardeisgevallen.metdeomslagvaneindtermgericht naarcompetentiegerichtonderwijsisdenadrukmeerkomenteliggenopdecompetenties kennis,vaardigheden enberoepshouding dieeenleerlingmoetverwerven omeenvakuitteoefenen:wetenwatjemoetdoenom eenlekkendekraanterepareren,devaardigheidhebben omhetoptelossenendeklantgerichtehoudingom,precieszoalsdeheerçelikzei,dezaakachterafweerdroog achtertelatenenkeurignetjesgoedemiddagtezeggen alsjeweerweggaat.datverhoogtuiteindelijkdekwaliteitvandembo-opleidingenenzorgtvooreenbetereaansluitingbijdewensenvandeberoepsgroep.datisnodig, wantnederlandheeftbehoefteaangoedopgeleidevakmensen.westevenenafopeenkenniseconomie,maar ookeenkenniseconomiekannietzondergekwalificeerde mensenindezorg,indetechniekofwaardanook. AfgelopentweewekenhebbenwijindeKamerveel aandachtaanhetmiddelbaarberoepsonderwijsbesteed. Gisteravondstondenwehieromeenalgemeenoverlegaf temaken.tijdenshetalgemeenoverlegvanvorigeweek hebikalgezegddathetgoedisdathetmiddelbaarberoepsonderwijszichaanhetslechteimagoaanhetontworstelenis.datslechteimagowaser.devoorbeelden daarvanzijnhierintussenvoldoendegepasseerd.dat mboneemtnuzelfdeverantwoordelijkheidvoorhetverhogenvandekwaliteitvanhetonderwijsenvandeeigen organisatie. Debekendediscussieoverhoeenwatkomtinditwetsvoorstelaandeorde.Wijvolgendelijnvandeminis-