31 Adolescentenstrafrecht

Transcriptie

1 TK Adolescentenstrafrecht Aandeordeisdebehandelingvan: - hetwetsvoorstelwijzigingvanhetwetboekvanstrafrecht,hetwetboekvanstrafvorderingenenigeandere wetteninverbandmetdeinvoeringvaneenadolescentenstrafrecht(33498). IkheetdestaatssecretarisvanVeiligheidenJustitievan hartewelkom.wijgaandeeerstetermijndoenvandekamer.wijbeginnenmetdeheerbontesvandefractievan depvv. MaarvoordatdeheerBontesbegint,wiliknogde afspraakmakendatwijtweeinterruptiesindrieëndoen. Kaniedereendaarmeeleven?Daarkaniedereenmeeleven. Dealgemeneberaadslagingwordtgeopend. Voorzitter.Vandaagsprekenwijoverhetdoordestaatssecretariszobejubeldeadolescentenstrafrecht.Daarishet dan,hetwondermiddelvandestaatssecretaris,waarmee hijdenktrisicojongerenaantepakken.zijnvvd-collegaazmanigafonlangszelfaandathetdéoplossingwas voorhetmarokkanenprobleem.ineentijdwaarindecarrièresvanjeugdigecriminelensteedsvroegerbeginnen 12-jarigendiegeweldplegenzijngeenuitzonderingmeer endedoorhengepleegdemisdrijvensteedsernstiger worden,komtdestaatssecretarismetadolescentenstrafrechtvoorterezieltjes.destaatssecretariszoektslachtoffersdienaarzijnmeningbeschermingbehoevenwelin eenhelevreemdehoek. Hetbelangrijksteverschiltussenditwetsvoorstelen hethuidigesysteem,isdatdeleeftijdsgrensvoorhetberechtenvolgenshetjeugdstrafrechttweejaarwordtopgerekt,van21naar23jaar.datbetekentdateenvolwassene van22jaardusnogopgrondvanhetjeugdstrafrechtkan wordenberecht.deregeringgeeftzelfalaandatcrimineleadolescentenstevigvertegenwoordigdzijnindecriminaliteitscijfers,maarvindtdatbijdestrafopleggingmeer rekeningmoetkunnenwordengehoudenmetdeontwikkelingsfasevandeadolescentomdathijofzijnietaltijdin staatisafgewogenkeuzentemaken,zoalsnormaalfunctionerendevolwassenenditwelkunnen.degrondslagis datdehersenenvanjongvolwassenenpasuitontwikkeld zijnophun23ste. DePVV-fractieisvanmeningdatdezeontwikkelingsfasedannietalleentenbehoevevanhetstrafrecht,maar danooktenaanzienvanandererechtshandelingenzou moetenwordendoorgetrokken.hetkannietzozijndat een22-jarigeopgrondvanhetnognietvolgroeidzijnvan dehersenenvolgenshetjeugdstrafrechtmoetwordenberecht,nadathijeenstrafbaarfeitheeftbegaan,maarondanksdenognietvolgroeidehersenenwelvolledighandelingsbekwaammagwordengeachtomeenrijbewijste halenoftestemmen. Hieruitblijktookdetegenstrijdigheidvanhetwetsvoorstel.Adolescentenkunnendereikwijdtevanhunhandelennietgeheeloverzienomdathunhersenennogniet volgroeidzijn,maarhungedragkanwelwordenverbeterddoorspecialebehandelingenenvoorwaarden.hoe kanhetdatdemisdrijvendiezijbegaansteedsernstiger worden?zijndejongerenvannuzoheelandersdandie vaneenoftweegeneratiesgeleden? Eenanderpunt.Destaatssecretariszegttestaanvoor slachtoffers.tegelijkmaakthijhetmetditwetsvoorstel mogelijkdatdejongerendieeenernstiggeweldsmisdrijf begaanvrijwelaltijdberechtzullenwordenvolgenshet adolescentenstrafrechtenduseengevangenisstrafvan maximaaltweejaarkunnenkrijgen.demoordenaarsvan dehaagsejuwelierzoudendusdoorhetadolescentenstrafrechtvolgenshetjeugdstrafrechtkunnenwordenberechtenmaximaaltweejaarjeugddetentiekunnenkrijgenvoorhungruweldaden.naardemeningvandepvvfractievaltditnietuitteleggenaandemaatschappijenal helemaalnietaandeslachtoffers.hetmaaktnietuitofje dooreenjongereinhetkadervaneenjeugdzondeofdoor eenvolwassenebentberoofdofmishandeld.inbeidegevallenisersprakevanleedenhiermeedientrekeningte wordengehouden.alsverweerzaldestaatssecretarisdadelijkinzijneerstetermijnwelopmerkendatderechter jeugdigennogaltijdvolgenshetvolwassenenstrafrecht kanberechten.ikantwoordhieropnualdatrechtersdaarvantotophedenweiniggebruikhebbengemaakt.datzal zekernietveranderennudemogelijkhedenomhetjeugdstrafrechttoetepassenforswordenuitgebreid. Laatikteronderbouwingvanmijnstandpuntenkele voorbeeldennoemenwaarbijjeopzijnminstvraagtekens kuntzettenbijhetfeitdatdezezakenviahetjeugdstrafrechtzijnafgedaan.dedadersvandegruwelijkemoord opde17-jarigesehribanwaren15en16jaar.maarondanksditzeerernstigefeitwerdenzijnietvolgenshetvolwassenenrechtberecht.opkoninginnedag2008sloegde 17-jarigeMichieldeK.depostbodePeterHerweghmet eenhamerdoodomdatdezemanhethadgewaagdom eengroepjejongerenaantesprekenophungedrag.in november2008veroordeeldederechtbankvanmiddelburgdezedek.tottweejaarjeugddetentie,demaximalestrafvolgenshetjeugdstrafrecht.deplegervandeberuchtefacebook-moordin2012werdveroordeeldtoteen jaarjeugddetentieendriejaarjeugd-tbs,waarvanéén jaarvoorwaardelijk.deopdrachtgevers,wesleyenpolly, zijnbeidenveroordeeldtotdemaximalestrafvantwee jaarjeugddetentieenjeugd-tbs.ondankshetfeitdathet OMhenwegensdeernstvandezaakvolgenshetvolwassenenstrafrechtberechtwildezien,heeftderechterditafgewezen. Minderjarigenwordenvrijwelnooitvolgenshetvolwassenenrechtberecht,ooknietalshetomzeerernstigefeitengaat.Rechtersstraffenvrijwelaltijdopbasisvan hetjeugdstrafrechtenmakengeengebruikvanartikel77b vanhetwetboekvanstrafrecht.dejeugdigedaderenzijn nognietvolgroeidehersentjeswordenduidelijkbelangrijkergevondendandeernstvaneenstrafbaarfeitende belangenvandeslachtoffers.destrafrechtelijkeleeftijdgrenswordtaandebovenkantopgerekt,maarnietaande onderkant,terwijldeleeftijdwaaropsommigejongeren aaneencrimineleloopbaanbeginnen,laagis.depvvis vanmeningdat10-en11-jarigenjuistookindesfeervan hetjeugdstrafrechtbetrokkenzoudenmoetenworden.in denotanaaraanleidingvanhetverslaggeeftdestaatssecretarisaandatcriminelejongerenvanaf10jaarnietbij hetwetsvoorstelzijnbetrokken,omdatzijzichineenanderefasevanhunontwikkelingbevinding.watdepvv betreftwordenvolwassendadenookvolwassenberecht. Hetisaanderechteromdestrafmaattebepalen,maar

2 Bontes TK volgensdepvvmoetergeenbovengrenszijnvanmaximaaltweejaardetentie. Ikmaakeenvergelijkingmethetbuitenland.InBelgië enhetverenigdkoninkrijkwordenvolwassenenvanaf18 jaarookgewoonvolgenshetvolwassenenstrafrechtberechtinplaatsvanvolgenseenopgerektadolescentenstrafrecht.induitslandkanmaarliefsttienjaarjeugddetentieopgelegdworden.erkaninnederland,waarmaximaaltweejaarkanwordenopgelegd,dusnogeenflink tandjebij. Ikkomnuopdeinrichtingvoorstelselmatigedaders (isd)endeisd-maatregelenvoorjeugdigen.depvvis voorstandervandeisd-maatregelen,ookvoorjeugdigen van12totenmet15jaar.deministerendestaatssecretarisgaveneerdersteedsaan,deisd-maatregelenviahet adolescentenstrafrechtteregelen.ineenbriefvan25 juni2011schreefdestaatssecretarisdathijdeisd-maatregelvooralgeschiktachttebijzeeractieveveelplegers,de zogenaamdezavp's,omdatdezemaatregelervoorzorgt datdezerisicojongerenzichtweejaarlangnietschuldig kunnenmakenaangrensoverschrijdendgedrag.dezebewoordingenvandestaatssecretarisblijkennietsmeer daneenlegehulstezijn.deisd-maatregelisnunamelijkmogelijkvoordadersvanaf16jaar,indienzijviahet volwassenenstrafrechtwordenberecht.datrechtersdaar nauwelijkstotgeengebruikvanmakenlaatonverletdat ditwelmogelijkis.daarverandertditwetsvoorsteldus helemaalnietsaan.inhetadolescentenstrafrechtwordt slechtsmogelijkgemaaktdatzowelmaatregelenuithet jeugdstrafrechtalsmaatregelenuithetvolwassenenstrafrechtkunnenwordeningezetvoordegroepadolescentenindeleeftijdvan15tot23jaar.daarkomtnogbijdat hetadolescentenstrafrechtwordtvormgegevenbinnen degrenzenvanhetinternationaalverdraginzakederechtenvanhetkindendedaarbijgemaaktevoorbehouden, waardoorenkelemaatregelenslechtsbetrekkinghebben opdegroep16-tot23-jarigen.deisd-maatregelwordt dusnietmogelijkvanaf15jaar,maaralleenvanaf16jaar. Zoalsikaleerderopmerkte,veranderterindepraktijkhelemaalnietsopditpunt. Alsdestaatssecretarishetechtmogelijkwilmakendat deisd-maatregelkanwordenopgelegdaan15-of16-jarigen,hadhijerinditwetsvoorstelwelvoorgezorgddat dezemaatregelmogelijkwordtvoorjeugdigenvanaf12 jaar.deredenhiervoorisnamelijkdateendaderdieeen isd-maatregelopgelegdkrijgt,alenigetijdeencriminele carrièremoethebben.alsdedadereenveelplegeris,ofwelalenigetijdaandecriminelewegtimmert,kaneen relatiefgeringstrafbaarfeitdebekendedruppelzijn.de rechterkanerdanvoorkiezendatdedadermaximaal tweejaarletterlijkvandestraatwordtgehaald.demaatschappijisdanveiligendedaderkantweejaaraanzichzelfenaaneenverbeteringvanzijnlevenwerken.gezienhetfeitdatinartikel38mvanhetwetboekvanstrafrecht,zijndehetartikelmetbetrekkingtotdeisd-maatregel,staatdatisdinderegelpaswordtopgelegdalsdegeneinvijfjaartijdaldriekeeronherroepelijkisveroordeeld,betekentditdateen10-jarigeop15-jarigeleeftijd eenveelplegerkanzijn,ennietveeleerder. MevrouwBerndsen-Jansen(D66): DitisdebekenderiedelvandePVV-fractie;hetadagium vanhard,harder,hardst.ikhoordeheerbonteszeggen datdedaderdaniniedergevaltweejaarvandestraatis. Hijheefthetdanoverrelatiefjongekinderen.Maarwat gebeurterdandaarna? Ikzeialdatindietweejaaraandejeugdigegewerktkan worden.dekern,endaargaathetom,isvergelding.het gaatomdeslachtoffers.enjeugdigenkunnenvolwassenmisdrijvenplegen.ikhebdaarvoorbeeldenvangenoemd.daarvoormoetvergeldinggelden.indietwee jaarkandedaderaanzichzelfwerken,maarhetgaatin principeomdevergelding. MevrouwBerndsen-Jansen(D66): Datisdantocheenwezenlijkverschilvanopvatting.Hoe denktdeheerbontesdathettweejaaraanzichzelfwerkendoordedadermoetwordengedaan? Datgebeurtonderbegeleiding.Erzaldaartoeeennormkaderaangedragenmoetenworden.Hetgrensoverschrijdendgedragzalverminderdmoetenworden.Daarvoor zijnerdeskundigenendiemoetendaarmeevolopaande bak.hetgaatomdietweejaarvergelding. MevrouwBerndsen-Jansen(D66): GelooftdeheerBontesdanindeskundigheideninwetenschappersdieonderzochthebbendatjongerenopdie leeftijdnognietzoverontwikkeldzijndatzealheelgoed inzichthebbeninhuneigendaden?zouhetdantochniet veelbelangrijkerzijnombijvoorbeeldzo'njongereter beschikkingtestellenvanhetonderwijs,zoalsnuinhet voorstelstaat,zodathetcriminelepadwaaropzo'njongereisterechtgekomen,wordtbeëindigd? Nee,geendenkenaan.Ikvinddateenzeer,zeersofte aanpak.hetiseentypisched66-aanpakomzeterbeschikkingtestellenvanhetonderwijs.ikkanmedaarin totaalnietvindenenikkanhetooknietbegrijpen.het doetooktotaalgeenrechtaandeslachtoffers.daargaat mevrouwberndsenvolledigaanvoorbij.hetinteresseert haarniets,helemaalniets. Datriektnaareenpersoonlijkfeit. MevrouwBerndsen-Jansen(D66): Nou,eenpersoonlijkfeit?Datisietsheelgroots.Nee,het isnatuurlijkvolstrektflauwekulwatdeheerbonteszegt. Hetgaatomdebalans.Enerzijdsgaathetomhetslachtoffer,anderzijdsgaathetomderechtsstaatendepositie vaneendader.wehebbenhethieroverzeerjeugdigedadersendanishetechtvangrootbelangdatweeencriminelecarrièreindekiemsmoren.daarishetded66-fractieomtedoen.ennatuurlijkspeeltvergeldingvoorhet slachtofferaltijdeenrol. Ja,maarmeteenaanpakvanhetterbeschikkingstellen vanhetonderwijsgajedatgedragnietwijzigen.sterker nog,daarzitgeenenkeleafschrikkendewerkingin.het zalalleenmaaraantrekkelijkerwordenomdefoutinte gaan.dezesoftewegbewandelenwealjarenendieheeft totnietsgeleid.sterkernog,dejeugdigecriminelennemeninaantalnogsteedstoeendemisdrijvenworden ooksteedszwaarder.ikhebdevoorbeeldendaarvanook benoemdinmijninbreng.

3 Bontes TK Gaatuverderofbentugereed,mijnheerBontes? Ikbenbijnaklaar. Gaatudanvooralverder. Ja,wantikbennognietgereed. Gezienhetfeitdatinartikel38mvanhetWetboekvan Strafrecht,zijndehetartikelmetbetrekkingtotdeisdmaatregel,staatdatisdinderegelpaswordtopgelegd alsdegeneinvijfjaartijdaldriekeeronherroepelijkis veroordeeld,betekentditdateen10-jarigeop15-jarige leeftijdeenveelplegerkanzijn,ennietveeleerder.de staatssecretarishaddaarmeeinditwetsvoorstelrekening moetenhouden;daarhadhijwataankunnendoenendat isduseengemistekans.hijsteltalleendegrensnaarbovenbijennietnaarbeneden.datisookomeenandere redenjammer,wantdemaximaleduurvanjeugddetentie blijftslechtstweejaar.metinhetachterhoofddeenkelbandjesdiedestaatssecretarisvoorkortgestraftenwilinvoeren,hoefjegeenwaarzeggertezijnomtevoorspellen datdejeugddetentietothetverledengaatbehoren. Inhetwetsvoorstelisweldeterbeschikkingstellingaan hetonderwijsopgenomen.mevrouwberndsenkwam daaralheelenthousiastopterug.ditgebeurtdaninoverlegmeteenreclasseringsmedewerkerendejeugdigein kwestieendebetreffendeonderwijsinstelling.decrimineelkandusooknogeenszelfaangevenofhijonderwijswensttevolgen.wateenstraf.wateensanctie.dat isnogeensbruggenslaantussenmisdadigersenhet slachtoffer.erzijniniedergevaltweewinnaarsalsdit adolescentenstrafrechtwordtingevoerd.crimineelnederlandtussen18en23jaariseenwinnaar,wantdatwordt opgrondvanhetjeugdstrafrechtberecht.reclassering Nederlandisookeenwinnaar.Ineenbriefvan28 januari 2013heeftReclasseringNederlandlatenwetendathet voorstelvanhetkabinetomverdachteninhetadolescentenstrafrechtteveroordelentoteenterbeschikkingstelling aanhetonderwijsnietvergenoeggaat.dereclassering wildatrechtersookeenverplichtedeelnameaandagbestedingkunnenopleggen.driekeerradenwiediedagbestedinggaatleveren. DePVVkomttotéénconclusie,namelijkdatditwetsvoorstelgeenantwoordisopdehuidigetijdsgeestwaarincriminelensteedsjongerblijkentezijn,maardedaden diezijbegaansteedsernstigerworden.hetwetsvoorstel isgeenantwoordtergeruststellingvanslachtoffersvan jeugdigecrimineleninhetbijzonderendemaatschappijinhetgeheel.ergaatopgeenenkelemaniereenafschrikkendewerkingvanhetwetsvoorsteluit.gezienhet voorgaandeisdatechterweldegelijknodig.alsdestaatssecretarismeentdatdezecriminelendereikwijdtevan hunhandelennietkunnenoverzienendatzijhiervoorbehandelingnodighebben,dankandatmaaropéénmanier:achtergeslotendeuren.depvvzaldanooktegen hetwetsvoorstelstemmen. MevrouwKooiman(SP): Voorzitter.Vandaagbehandelenweeenwetsvoorstel waaraanvankelijkheelveelkritiekopisgeweest.hetvorigekabinetvanvvd,cdaenpvvwildenamelijkmetdit wetsvoorstelregelendatjongerennoglangeropgeslotenkondenworden.zijwildendietermijnverlengenvan maximaaltweejaarnaarmaximaalvierjaar.despheeft zichdaarfeltegenverzet.langeropsluitenvankinderen ofjongerenmaaktdesamenlevingnamelijknietveiliger, juistintegendeel.datverzetheeftgeholpen.deeerisniet alleenvoordesp,wanthetisnatuurlijkookgeluktmet eenbeetjehulpvandepartijvandearbeidinhetregeerakkoord.juistdatslechtepuntisnamelijkuithetwetsvoorstelgehaald. Nudatslechtepuntuithetwetsvoorstelis,vroegikmij afwaternogoverblijft;watveranderterconcreet?mijn conclusiewasdaternietzoveelverandert.voorjeugdigenvan16totenmet18jaarkannubijuitzonderingal hetvolwassenenstrafrechttoegepastworden.voorjongvolwassenentot21jaarkanhetjeugdstrafrechttoegepast worden.erverandertdusnietzoheelveel.watwelverandert,isdatdeleeftijdvan21naar23jaarwordtopgetrokken.datisinprincipedegrootsteaanpassingdiein ditwetsvoorstelwordtvoorgesteld.kunjedanvolgens destaatssecretariswelsprekenvandeinvoeringvaneen heelnieuwadolescentenstrafrecht? Latenwewelwezen begrijpmenietverkeerd datde SPerblijmeeisdatdeleeftijdsgrensverschovenzalwordennaar23jaar.Degeestelijkeontwikkelingvanjeugdigenstoptnamelijknietbijhetbereikenvandeleeftijdvan 18jaar.Belangrijkeontwikkelingenvanbijvoorbeeldde hersenenvindenjuistdaarnaplaats,zoalshetvermogen omimpulsenafteremmen.ermoetindergelijkesituatiesbetergekekenwordennaarheropvoeding,inzetop gedragsveranderingenhetaanlerenvanvaardigheden. Ditisinhetbelangvanhetvoorkomenvanrecidivedoor jeugdigedaders.hetvoorkomenvanrecidiveisimmers ookhetvoorkomenvanslachtoffers. Watikalleennietbegrijp,iswienubepaaltdateen meerderjarigevolgenshetjeugdstrafrechtwordtberecht. Destaatssecretarisgeeftinzijnantwoordenaandatdeofficiervanjustitieditkandoenmedeopbasisvaneengedragskundigeadvisering.Ikhebechterbegrependatniet iedereeneengedragsdeskundigonderzoekkrijgt.waaromniet?wiebepaaltdatdejongereinaanmerkingkomt voorzo'ngedragswetenschappelijkonderzoek?hoekan deofficiervanjustitie"ruiken"dathetbijzo'njongerenodigis?ikvraagditmedeopbasisvanmijneigenervaringenindejeugdzorg.ikbegeleiddeweleensjongeren dieontzettendmooikondenpraten,dieverbaalechtuitmuntendwaren,maarnaonderzoekbleekdatzijperformaal,dusverstandelijk,functioneerdenophetniveauvan een14-jarige.juistindatsoortgevallenkanikmijgoed voorstellendatjenietzietofhetmisschiennietzietaankomendatzo'njongereinaanmerkingzoukunnenkomen voorhetadolescentenstrafrecht,maardathetwelwenselijkis.hoeondervangtdestaatssecretarisditsoortsituaties?waaromisernietaltijdeengedragsdeskundige screeningbijjongerentot23jaar?waaromwordendeze zakennietbehandelddoormensendieexpertiseophet gebiedvanjeugdhebben,dusdooreenjeugdofficiervan justitie?ookisernietvoorgekozendekinderrechterstandaardeenroltegevenindeberechtingvanjongvolwassenen,zelfsnietwanneertoepassingvanhetjeugdstrafrechtwordtoverwogen.waaromkiestdestaatssecretaris ernietvooromdezezakenweltelatenbehandelendoor eenkinderrechter,zoalsdespeerderheeftbepleit? Alseenjongerevolgenshetjeugdstrafrechtwordtveroordeeldtoteenvrijheidsbenemendestraf,komthijin

4 Kooiman TK eenjeugdinrichting.vanwegedezewetzullendusmeer jongerenvanbovende18jaarineenjeugdinrichtingverblijven.intheoriekunnenjongerenvan12totenmet 30jaarbijelkaarwordengeplaatst.Deverschillenmet dejongstenwordenzowelerggroot.destaatssecretariszegtindeantwoordenoponzevragendathijernaarstreeftomdejongstenvan12tot14jaaren18-plussersnietsamenteplaatsen.destaatssecretariszegt"ik streefernaar",maarikwilgraagdathijdatgewoonregelt.graagkrijgikhieropeenreactie.hetzoumooizijn alshijdaarvoorkanzorgen. Artikel77bregeltonderanderedathetvolwassenenstrafrechtvantoepassingkanzijnopminderjarigen.De staatssecretarisgeeftinditwetsvoorstelaandathijdezetoepassingnietintensieverwilgebruiken.gelukkig, wantdaarisdespookgeenvoorstandervan.artikel77c regelthettoepassenvanhetjeugdstrafrechtopjongvolwassenen.hierzegtdestaatssecretarisdathijwilkomen toteenmeerstructureleafwegingofartikel77ctoegepastkanworden.destaatssecretarisschatdatditsoort zakenmet500perjaarzalstijgen.nogmaals,hoegaat destaatssecretarisditdoen?nietiederejongvolwassene wordtimmersgescreendenonderzocht. Omdieredenplaatsikookvraagtekensbijhetvoorstel omdetaakstraftebeperkeninhetjeugdstrafrecht.ikben nogniethelemaaltevredenoverhetantwoordopmijn vraaghierover.watisnueigenlijkhetprobleem?worden opditmomenttaakstraffenopgelegdvoorstrafbarefeiten terwijlditnietdebedoelingis?ditantwoordkanderegeringmijnietgeven.erzijnimmersgeenvoorbeeldenvan. Detaakstrafwordtindepraktijkvaakalgecombineerd metanderestraffenen/ofmaatregelen.welkprobleem lostdestaatssecretarishiermeeop?watisdenoodzaak? Ikkomophetomzettenvandepij-maatregelenintbs. DatisindeogenvandeSP-fractieeenverstrekkendvoorstel.Daarhebikmijuiteindelijktochinkunnenvinden naaraanleidingvandevelewerkbezoekendieikinhet veldhebafgelegd.develedeskundigendieikhebgesproken,zeggen:ikmaakmijweleenszorgen,wantik laatnogweleensmensenvrijendanhoudtdebehandelinghierop;danhoudikmijnhartvastwatergaatgebeuren.ondankshetfeitdatheteenverstrekkendvoorstel is,enmetdemitsenenmarendiedestaatssecretarisin ditwetsvoorstelregelt,zoalseentoetsdoorderechteren eengoedgedegenonderzoek,zalmijnfractieditvoorstel dusooksteunen. Ikhebnogweleenheelgrotezorg,namelijkdetransitiejeugdzorg.Jeugdzorgendejeugdreclasseringzullen overgedragenwordenaandegemeenten,maardejeugdreclasseringkrijgtervolgensdezewetwelallemaalnieuwezakenbij.opdetransitiejeugdzorgwordtnualbijna eenhalfmiljardbezuinigdendevolwassenenreclassering,dieookwordtbelastmethetadolescentenstrafrecht, wordtookgekortmet20%.hoerijmtdestaatssecretaris dit?welkeconsequentiesheeftditvoordebegeleiding vandezejongeren? Dejeugdzorgstoptnogsteedsmethet18delevensjaar, terwijldejeugdreclassering,metjeugdzorgalsvoorwaarde,opgelegdkanwordenbijeen18-plusser.ishetdan nietwijsheidomookdejeugdzorgdoortelatenlopentot het23stelevensjaar? Zoalsdestaatssecretarisweet,benikeenheelgroot voorstandervansysteeminterventies,zoalsmst,mtsc enfft;allemaalsysteemtherapieënwaarbijeengezinen vaakeenomvangrijksociaalnetwerkwordenbetrokken. Dezetherapieënzijnbewezeneffectief,maarwordennog heelbeperktopgelegd.hoegaatdestaatssecretariservoorzorgendathiermeergebruikvanwordtgemaakt? Dievraaggeldteigenlijkookvoordemogelijkheidvoor herstelbemiddeling,dezogenoemdeslachtoffer-dadergesprekken.ikdenkdatbijuitstekvoordezegroepvanbelangisdatdadersgeconfronteerdwordenmethungedrag,methetleedvandeslachtoffersenmetdeplicht omdatleedzogoedmogelijkteherstellen.kandestaatssecretaristoezeggendatditstandaardwordtindeprocedure,omdathiergoednaargekekenmoetworden?kan hetopenbaarministeriehierineenrolspelen? Totslotwilikgraagkortmijnamendementtoelichten. Ikbenergeenvoorstandervanominiederewetstandaardeenevaluatiebepalingoptenemen.Watikinmijn amendementvraag,isdusvoormijvrijuitzonderlijk.toch zouikdezewetgraagwillenevalueren,omdatikwilzien watdeconcreteeffectenzijnvandezewet.ishetinderdaadzodathetjeugdstrafrechtvakerwordttoegepastop jongvolwassenenendatdedoelstellingvandewet,om meerrekeningtehoudenmetdeonvolwassenheid,wordt bereikt?ikhebgekozenvooreentermijnvandriejaar, maarikvraagdestaatssecretarisomhieroptereageren, enikziehemaleenbeetjeknikken.datwasmijninbreng. MevrouwVanToorenburg(CDA): Voorzitter.Indewetenschapwordtalvelejarengepleit vooreenadolescentenstrafrechteneindelijkishetzover. HetCDAheefthiertijdensdevorigecoalitieonderhandelingenmetsuccesvoorgeknoktenhetvorigekabinetiser voortvarendmeeaandeslaggegaan.op6 oktober2011 hebbenwijineenuitvoerigaoalvangedachtenkunnen wisselenoverdehoofdlijnenvanditadolescentenstrafrecht.wezienheelveelterugvanwatdoordekamerbij dataoisingebracht,endatisheelgoed.wezijnerook heelgelukkigmeedatdezecoalitiegeenafstandheeftgedaanvandatvoorstel,maarzicheraanheeftverbonden. Natuurlijkishetvoorstelopeenenkelpuntaangepast, wantzogaatdat,endaarkomiknogwelopterug,maar hetwasvoorhetcdaenvoormijpersoonlijkechtserieus eencadeau,toenop5 december2012hetwetsvoorstelofficieelwerdingediend.iederkamerlidheeftwelzijnpersoonlijkemissie.deverbeteringvanhetstrafrechtrondomjongvolwassenenwasmijnbelangrijkstedrijfveerom deoverstaptemakenvaneenjustitiëlejeugdinrichting naardepolitiek. Indewetenschapismentothetinzichtgekomendatde rijpingvanhetmenselijkbreinpasrondhet23stelevensjaareenvoltooiingbereikt.ookdeimpulscontroleispas ronddieleeftijdoporde.weweteninmiddelsdatgrensoverschrijdendgedragbijjongerendaaromrelatiefveel voorkomt.straffenhoorterbij,maaralleenstraffenheeft weinigeffect.juistdaarnaastzijndiepedagogischeinterventiesvangrootbelang. Doorhetinvoerenvaneenspeciaaladolescentenstrafrechtkomterbehalvevoordiestrafrechtelijke,punitievekanteindelijkwatmeeraandachtvoorhetpedagogischeaspect.Zoalsindememorievantoelichtingstaat: "Hetwetsvoorstelondersteuntdaaromeenstrafrechtelijkeafdoeningwaarin,naastmetdeernstvanhetcriminelegedrag,nadrukkelijkerrekeningwordtgehoudenmet deontwikkelingsfase."ditwetsvoorstelgaatdaarbijuit vaneenmaximaleflexibiliteitronddeleeftijdsgrensvan 18jaar,waarbijhetvolledigesanctiepakketuithetjeugdstrafrechtenhetvolwassenenstrafrechtterbeschikking

5 VanToorenburg TK wordtgesteldvoordebestraffingvancrimineleadolescenten.debiologischeleeftijdwordtminderbepalend. Deontwikkelingsfasewaarineenjeugdigezichbevindt, wintaangewicht.datiswinst.depraktijkvraagthierom enherenderwordthierookalmeegeëxperimenteerd; daarkomiknogopterug.hethokjesdenkenvan"18-min" en"18-plus"kansomsdeinzetvandebesteaanpakinde wegstaan. Inditverbandhechtenwijeraanomoptemerkendat hetgoedisdaternietisgekozenvooreenheelapartadolescentenstrafrechtnaasthetjeugdstrafrechtennaast hetvolwassenenstrafrecht.datzouinlijnzijngeweest metwatdecommissies-wiardaen-anneveldthebbenbedacht,maarerisjuistbekekenhoebijjongvolwassenen diedaarvoorinaanmerkingkomen ditgeldtdusniet voorallejongvolwassenen hetcompletearsenaalkan wordeningezet.zoalsgezegd:wijgelovenindieflexibiliseringennietindiehokjes. Wehebbenindeschriftelijkerondealonzelofuitgesproken,maarookvanavondhechtenwijeraanomeen dankwoorduittesprekenjegensiedereendiezichgevraagdenongevraagdheeftuitgesprokenoverhetvoorliggendeonderwerp.wetenschappers,gedragsdeskundigenenandereprofessionalsuitdestrafrechtpraktijkhebbenergedurendevelejarenopaangedrongendatookin hetstrafrechtmeerrekeningwordtgehoudenmetdeontwikkelingsfasevanjongvolwassenen.hunvasthoudendheidheeftsuccesgehad:erisechtietsinbeweginggekomen.wehebbendearrondissementsrechtbankalmeloal eerderinhetzonnetjegezet,maardatmagvandaagwordenherhaald.menheeftdaarzelfdesprongvoorwaarts gemaaktenisuiteigenerbeweginggaanexperimenterenmetdebijzondereafhandelingvanstrafzakenvan jongvolwassenen.daarmeeisdewensvanuitdewetenschapomtekomentoteenadolescentenstrafrecht,meer gaanleveninderechtspraktijk.ookderechtbankutrecht heeftbelangrijkestappenvooruitgezet,zoalsonsonlangs bleektijdenseenwerkbezoekoverdeaanpakvanjeugdgroepen.derechtbankorganiseertspecialezittingenvoor kopstukkenuitjeugdgroepen.daarbijishetwoord"kop- stuk"geengeuzennaam.hetgaatom18-minnersen18- plussers,diesamenwordenbehandelddooreenaparte clubmagistraten:rechtersenofficierenvanjustitiemet eenspecialeaffiniteitmetdezedoelgroep.daargevenwij veelcomplimentenvoor.dezeenandereinitiatievenzijn zeerwaardevol,wantdaardoorishetdraagvlakvoorhet wetsvoorstelbeslistvergroot.erisookleringgetrokken uitdepraktijk. Methetvoorliggendewetsvoorstelzijnweerechter natuurlijknogniet.latenweditkritiekpuntmaarmeteen adresseren.wij,deledenvandecda-fractie,voelenons eenbeetjerupsje-nooit-genoeg,maarwezijnhelaasvolwassengewordenenwerealiserenonsdatdemiddelenbeperktzijnendatwenu,indittijdsgewricht,nietallewensenvandewetenschapindepraktijkkunnenlatenuitkomen.danzouhetbudgetvoordeinterventiesbij jeugdigenminimaalverviervoudigdmoetenworden.we zoudendaninalleregio'sspecialeteamsmoetenklaarzettenomiederejongvolwassenediemetjustitieinaanrakingkomt,meteenvanuitalledisciplinesteonderzoekenenomadviezenmeetegevenvoordebehandeling vandestrafzaak.ookzoudenweoveral,inalleregio's, fatsoenlijkeinstellingenmoetenhebbenmetspecialeafdelingenvoorjongvolwassenen.daarvoorhebbenwij echtergeengeld.erligtzelfseenafbraakplanvoorhetgevangeniswezendatweeerstnogvantafelmoetenkrijgen. Wemoetendusdoenwatwijkunnen.Depraktijkmeer ruimtebieden,isaleenheelbelangrijkestapvooruit.het beginisgemaakt.despecialeaanpakvanjongvolwassenenishiermeegecreëerd.hieropkunnenwijverderbouwen.misschienkunnenwijdaarmeeooitnogietsdoenin wetgeving,alsdaarvoorruimteis.inelkgevalkunnenwij hiermeeaanderechtspraktijkruimtegevenomverderte experimenteren. Vanzelfsprekendhebbenwijnogwelwatvragen,opmerkingenennotenoponzezang,allereerstoverdereikwijdte.Wijbegrijpenuitdenotanaaraanleidingvanhet verslagdathetvoorstelbetrekkingheeftopdejongvolwassenenvan15jaartot25jaar,metdienverstandedat een15-jarigenietkanwordenberechtvolgenshetvolwassenenstrafrecht.voorhetoverigegeldtdathetgehelesanctiepakketuitjeugdstrafrechtbeschikbaarwordtgesteldaandegroepadolescentenvan15jaartot23jaar. Hetissomswatverwarrenddatdeondergrensnietoveralop15jaarisgesteld,maarwijbegrijpendatditpuur temakenheeftmethetvoorbehoudopartikel37vanhet IVRK. Detenuitvoerleggingvolgthetgekozenregime.Devrijheidsbenemendesanctiesworden,alsopdejongvolwassenehetjeugdrechtwordttoegepast,tenuitvoergelegd ineenjeugdinrichting.datisheelgoed.hetisechterwel belangrijkdatdieadolescentenspecialeaandachtkrijgen. MevrouwKooimanmaaktedaaroverookeenopmerking. Wijvragendaarom,omdatdeaanpakvan12-tot14-jarigennueenmaalandersisdandeaanpakvaneen18-plusser.Hetvraagtookomietsextra'svanhetonderwijsen vaniedereendiezichbezighoudtmetarbeidstoeleiding. Destaatssecretarisschrijftdaaroverwelietsindememorievantoelichting,maardiezaghetdaglichtvoorhet disasterplandjiwerdgepresenteerd. Inditverbandvragenwijookaandachtvoordepraktijkbehoefteaaneenspecialeisd-aanpakvoorjongvolwassenen.BijheteerdergenoemdewerkbezoekinUtrechtwerd eenindringendberoepoponsgedaanomhiervooraandachttevragen.deisdisvoordeonderhavigedoelgroep bijzonder,zodiealmogelijkis.deisdzouimmersgericht moetenzijnopscholingenarbeidstoeleiding,veelmeer danopjarenlangeverslavingsproblemen.juistdieduur vantweejaarbiedtkansenvoordedoelgroep.hoestaat hetmetdedaadwerkelijkevormgevingdaarvan? Eenaanscherpingvanhetjeugdstrafrechtwordtgerealiseerdmetdebeperkingvandemogelijkhedentothet opleggenvandetaakstraf.metsteunvandecda-fractie heeftdestaatssecretarisdezebeperkingaldoorgevoerd voorhetvolwassenenstrafrecht.strakskunnenookjeugdigendieernstigedelictengepleegdhebbenofernstige zeden-ofgeweldsmisdrijvennietwegkomenmeteenkaletaakstraf.tijdensdebehandelingvandebeperkingvan detaakstrafvoorvolwassenenheeftdecda-fractieervoor gezorgddaterruimteblijftvoordetaakstrafincombinatiemeteenvrijheidsstraf.hetisgoeddatdiecombinatiemogelijkheidookterugkomtinhetadolescentenstrafrecht endaarzelfsnogwordtuitgebreid. Destaatssecretarisschrijftdathetwetsvoorstelinde praktijkvooralgevolgenzalhebbenvoordeberechting vanernstigemisdrijven,voorjongerendiealsveelpleger teboekstaanenvoorjongerendiebijzonderkwetsbaar zijn.hetwasonsvooralomdezejongerentedoen.ikzie ookkansenalsikkijknaardeactualiteit.nudepolitiein Culemborgeenjeugdgroepheeftopgeroldmetmeerderjarigeenminderjarigejongeren,waarindierolverdeling duidelijkwisselendis;kopgroepenmeelopers.wijbe-

6 VanToorenburg TK grijpenvandeofficiervanjustitiedatjuistdieextramogelijkhedenvanhetadolescentenstrafrechtmaaktdatzij watflexibelermetdiegroepkunnenomgaanenereen betereanalysevankunnenmakeneneendirectereaanpakinéénkeerintegraal.datiswinst.voorhetonderzoek daarterrechtzittingzalkomen,zaldoordeofficiervan justitiemoetenwordenbezienofhetopleggenvaneen strafofmaatregeluithetjeugdstrafrechtgunstigeeffectenzalkunnenhebben.daarvoorisnatuurlijkwelexpertisenodig.datisookalaandeordegeweest,maarwijbenadrukkendatabsoluut.expertiseisnodigbijzowelde RC'salsbijdeofficierenvanjustitie.Hetzwaartepuntvan dekeuzeligtimmersbijdeofficiervanjustitie.daarinzal danookextramoetenwordengeïnvesteerd. Hetiswaardevoldatdestaatssecretariszelfookaangeeftdathetommeergaatdanalleenietsmogelijkmakenmaardathijhetgebruikvanvoorliggendemogelijkhedenookactiefwilbevorderen.Hijsteltdatinreactieop deraadvanstate.hetisgoeddatdestaatssecretarishet belangervaninzietenhiervoorextramiddelenbeschikbaarstelt.datlezenwijalthansindenotanaaraanleiding vanhetverslag.blijftdaarvanechternogietsovernudie draconischebezuinigingenophetopenbaarministerie zijnaangekondigd?wijhorendaarovergraagmeervan destaatssecretaris.artikel495,lid4,regeltdateenkinderrechterzichookkanuitlatenoverstrafbarefeitendie doorbetrokkenealsmeerderjarigezijnbegaan.datgeldt ingevallenwaarbijdeberechtinggelijktijdigplaatsvindt metdeberechtingvanstrafbarefeitendiedejongvolwasseneheeftgepleegdvoorzijn18deverjaardag.decdafractiewasaanvankelijkvanmeningdateraltijdeenkinderrechtermoetwordenbetrokkenbijdeafhandelingvan eenstrafzaaktegeneenjongvolwasseneindiendeofficiervanjustitiehetraadzaamachtomhetjeugdstrafrecht toetepassen.wijhebbenhieroverheelveelgesprekken gevoerd,enzijnervanovertuigdgeraaktdathetdwingendopleggentochnietzoverstandigis.depraktijkselecteertzichookweluit.erwordenaldeskundigeteams gevormd,maaralswijdwingendopleggendathetaltijd dooreenkinderrechtermoetwordengedaan,zullenereilandjesblijvendieooknualindegerechtenbestaan.het isnietgoeddatmensenzichuitsluitendmetjeugdofmet volwassenenbezighouden.hetlijktonverstandig,endie roepiserdanookinmiddelsvanuitderechtspraakniet meer.ookdenederlandseverenigingvoorrechtspraak heeftzichhieroveruitgelaten.zijconstateertdatrechters diezichdoorgaansalleenbezighoudenmethetcommune strafrecht,nuvakermethetjeugdstrafrechttemakenzullenkrijgen,envindtdateengoedezaak,zolangmaarserieusaandeskundigheidsbevorderingwordtgewerkt. Ishetnuwelmogelijk,zoalsinUtrechtgebeurten straksmisschieninculemborg,ingelderlanddus,datde kinderrechterszichbuigenoverzakenvanlouter18-plussers,ofwanneerheteenenkelfeitiswaarvandie18-plusserwordtverdacht?zorichtutrechtzijn"koploperaanpak"inendiewerptwelzijnvruchtenaf.jezouerdus welalleeneenkinderrechteropkunnenzetten. Inhetwetsvoorstelwordtdeomzettingvandepijmaatregelindetbs-maatregelmogelijkgemaakt.DeCDAfractieheefthierherhaaldelijkenindringendvoorgepleit. Wijjuichenhettoedatditeindelijkmogelijkwordtgemaakt.Hetkomtvoortuitpurepraktijkervaring.Alsdirecteurvaneenjjihebikgelukkigmaareenenkelekeer, maartoch,gevaarlijkejongerenmoetenlatengaanomdat huntijderopzat.datwasvoormijonverteerbaar,endaaromhebikbijdeeerstegelegenheiddiezichvoordeed gepleitvooreenomzetting.aanvankelijkwasnietiedereenhiergelukkigmee,endatsnapikookwel.eenkind voorheellangetijdopsluitenstuitteopbezwaren.zolang heteennoodmaatregelblijftdieinuitzonderlijkegevallen wordttoegepastenmetgoederechtswaarborgen,moet ditechtermogelijkzijn.wijkunnenonzeogennietsluiten voordemogelijkheiddatiemandsimpelwegtegevaarlijk blijft,omuiteindelijkniet-uitbehandeldweeropstraatte komen. Dankomikopeenheikelpunt.Inhetoorspronkelijkevoorstelzoudemaximaleduurvandejeugddetentiewordenverhoogd.Dieverhogingwasaangekondigd omdathetkabinetvanoordeelwasdathethuidigemaximumvantweejaarjeugddetentienietinallegevalleneen passendereactiemogelijkmaaktopeenernstigmisdrijf datdooreenjeugdigewordtgepleegd.weliswaarkande rechterinzo'ngevalbesluitenomhetvolwassenenstrafrechttoetepassen,maarhettoenmaligekabinetvond datookhetjeugdstrafrechtarsenaalwatbrederzoumoetenwordenendatdevrijheidsbenemendestrafwatomhoogzoumoeten.decda-fractieheeftdeargumenten voorentegenheelgoedopzichlateninwerken.inmiddelszijnwijvanoordeeldatdeverhogingvandestraf naarvierjaarnuttigenheelnoodzakelijkzouzijn.wijtwijfeldenzo,maarstaatssecretaristeevenheeftonsinde voorgaandeperiodeechtovertuigd.maargoed,ikganiet flauwdoen.ikbenblijdathijditoppaktenikgagewoon helpen.langsdezeweggaikvandaagnogeensindringendmetdepartijvandearbeidendespingesprek,om tochnaardieverhogingtekijken.waaromzegikdit?welnu,wijhebbenmetheelveelrechtersgesproken.zijzeggen:alswijzomaarhogestraffenzoudenwillenopleggen,zoudenwijdattochweldoen.datkunnenwij,dus wathoudtonstegen?somshebbenzijechtereenjongeretegenoverzich,dieeenernstigdelictheeftgepleegd. Zijziendaninhetgedragenindepersoonlijkheidvan diejongeredatzijereigenlijkwatmeerhetjeugdstrafrechtbijzoudenwillenbetrekken.zijvoelenzichdanbeperkt,omdatdestrafmaatmaximaaltweejaarisendan doenzijhetniet.dantrekkenzijgewoonnaarhetvolwassenenstrafrecht,endatishetdanmaar.hetiseenbeetjehetzelfdealswateenaantaljarengeledenisgebeurd, toendestrafmaatinhetjeugdstrafrechtomhoogwerd gebracht.toengingenveelmeerrechtershetjeugdstrafrechtgebruikenvoorvolwassenen,omdatzijzagendatzij meerruimtekregen.ikbegrijpdeargumentatiewel,inde trantvan:waarommoetendiestraffenomhoog,wantde rechtersgaanhettochnietvaakdoen?ikvertrouwzenamelijkook.ikgeloofooknietdatrechtersdatzullendoen. ZijkunnendantochnetzogemakkelijkhetWetboekvan Strafrechtvoorvolwassenenerbijpakken?Hetgaateromdatrechtersbijjongvolwassenentot23jaarvoorwie zijdenkendathetmisschienverstandigisomhetjeugdstrafrechttoetepassen,datkunnendoendoordatwijwat meerruimtehebbenindiestrafmaat.ikbennietflauw gaandoen.ikhebnieteenofanderlinkamendement meteenspannendetoelichtinggemaakt.ikzougewoon heelgraagaandeledenvanmetnamedefractiesvande PvdAendeSPvragenomtochmetmijdiedenkexercitie eensaantegaan,omdatrechtersdaaroverspreken.misschienkunnenerextravoorwaardenaanwordenverbonden.ikweetdatophetministeriewordtnagedachtover hoedatzoukunnen.ikvraagzeofwijkunnenkijkenofwij rechtersmeerkunnenverleidenomdiekwetsbaregroep dieernstigedelictenpleegtinhetjeugdstrafrechttetrekken,omdatwijdaneenwathogerestrafkunnenopleg-

7 VanToorenburg TK genincombinatiemeteenbehandeling.datishetechte maatwerkwaarwijvoorstaan. Ikhebnogeenpaarlossepunten.Heteerstebetreft deslachtoffers.aandepositievanslachtoffersraaktdit voorstelniet.juistjongerendieuiteenimpulsietshebbengedaanenniethebbennagedachtoverhundaden moeteninzichtkrijgenindegevolgenvanhundaden. Juistdezejongerenmoetenmethetslachtofferworden geconfronteerd.ikhebgezienwatermetdiegastengebeurtalsdataandeordeis.daarbereikenweechtiets mee.zoudateenprominentereplaatskunnenkrijgenin destrafofdebehandeling?kijknaarbijvoorbeeldartikel 77z,lid2,vijftiendebolletje,overbijzonderevoorwaarden bijeenproeftijd.daarbijkanookwordengedachtaanserieuzebemiddelingtussendaderenslachtoffer:geenverplichtgesprekjebinnendemurenvaneeninrichting dat gebeurtnuenisheelwaardevol maareenveelduidelijkeronderreclasseringsbegeleidinguitgezetgesprek,een echtebemiddeling.zoudatnietergensindevoorwaardengebrachtkunnenworden,voordatiemandweervan allesafis? HetCDAzouhetCDAnietzijnalswijgeenbijzondereaandachtzoudenbestedenaandepositievanouders. Hierhebbenwijindeschriftelijkerondeookalveelaandachtaanbesteed.Destaatssecretarisheeftaangegeven datoudersbeslisteenbelangrijkerolspelen,maardat diealvrijgoedgeborgdisinhetwetsvoorstel.tochzien wijalscdadienietzoheelergduidelijkterugkomenin hetwetsvoorstel.dieechteborging,dieechteformulering,zienwijnognietzo.aanvankelijkdachtenwijdat misschieneengoederolzoukunnenwordenweggelegd vooroudersbijdevoorwaardelijkeinvrijheidsstelling.die isechteruitderegelinggeschrapt,dusdaarkunnenwe geenhaakjemeeraanmaken.degedragsbeïnvloeding endenazorgaanheteindevandedetentiegaanstraks plaatsvindenviadiescholings-entrainingsprogramma's. Kunnenwijdepositievandeoudersdaarinwellichtbeter verankeren,juistookomheneensteuntjeinderugtegevenzodataanhunoordeelenhuninzetnietgemakkelijk voorbijkanwordengegaan?ooknietdoordejeugdige zelf,diedenkt:ikhebnudehijgendemachtvandeinrichtingeenbeetjelosgelaten,dejeugdreclasseringstaatop eenafstandennukanikookaandeindrukendeinvloed vanmijnoudersvoorbijgaan?misschienkandatstraks nietalswijdaarwatmeerduidelijkheidoverscheppen. Alswijwerkelijkineenaanpakalsnuvoorligtgeloven hetcdadoetdat moetenwijookdurvenkijkennaar hetbeleidrondomdeverklaringomtrenthetgedrag,de vog.diewordtgevraagdenonderomstandighedenniet gegevenalsiemandeenrisicokanvormenvoordeveiligheid.datisterecht,laatdaargeentwijfeloverbestaan. Alswijechtereenjongerebijdekladdenhebbenkunnenkrijgen,metsucceseeninterventieophemofhaar hebbenkunnenloslatenendaarnaasttoezichthoudenen wijtothetbesefkomendatdiejongereeendraaiheeft gemaaktnaar,watzomooiheet,eenmaatschappelijk aanvaardbaarbestaan,welkekanskrijgtdiejongeredan echt?voorbijnaalleberoepenmoetiemandtegenwoordigeenvogkunnenoverleggen.diejongerenhebbennog altijddegrootstemoeiteomdietekrijgen.erzoumeer ruimtevoorkomen,zohebbenwijonlangsbesproken.in depraktijkblijktdaarechternogbarweinigvan.juistjongerenverdieneneennieuwekans,vooropgestelddathet kwartjeechtisgevallen.hoegaatdestaatssecretariservoorzorgendatopditpunteindelijkookmaatwerkwordt geleverd? Voorzitter.Latenwijbeginnenmetdevaststellingdatde aanleidingvanditwetsvoorstelkanwordengevondenin hetfeitdat,helaas,dedoelgroepwaaroverwijvandaag spreken,deadolescenten,eengrootaandeelvormtinde criminaliteitinnederland.datbetekentdateeneffectieve aanpakvandiedoelgroepnoodzakelijkis.deheerbontes vandepvvzeialdatditmoetgebeurendoormiddelvan vergelding.enerzijdsmoetenwijinderdaaddesamenlevinglatenziendataaniemanddieeenernstigcrimineel feitpleegt,eenpassendestrafwordtopgelegd.anderzijdsmoetenwijwerkenaandedalingvanrecidivecijfers enmoetenwijervoorzorgendatbetrokkenennietweerin defoutgaannadatdestrafisondergaan. Daaromisonderhetkabinet-RutteIdeaanzetvoorhet wetsvoorstelgegevendatwijnubespreken.datisonderanderegebeurddoordevasthoudendheidvanmevrouwvantoorenburgvanhetcda;erewieeretoekomt. Zijheeftdaarvoorzojuistaleenpluimophaareigenhoed geplaatst.hetgoedevanditwetsvoorstelis,dathetcompletesanctiepakketdatinonsstrafrechtbeschikbaaris, beschikbaarkomtinhetjeugdstrafrecht,enandersom ookinhetvolwassenenstrafrecht.datisvolgensdevvdfractieeengrootvoordeel,omdatdaarmeeflexibiliteiten maatwerkmogelijkworden.hierdoorkunnencriminelen opdejuistewijzewordenbehandeld. Hetuitgangspunt,datookdoordestaatssecretarisin ditwetsvoorstelisneergelegd,isenblijftdatvolwassenmisdaadvolwassenwordtbestraftenkanworden bestraft.natuurlijkligtdevrijheidomdattedoenbijde rechter.deheerbontesenikkunnendaarzoafentoeonzeideeënbijhebben,maarhetuitgangspuntblijft,ook voordevvd-fractie,datvolwassenmisdaadinprincipe volwassenwordtbestraft.volwassenmisdaadwordtvolwassenbestraft,tenzijhetbeteris,voordetoekomsten ookmethetoogopderecidive,datereenanderemaatregelwordttoegepast.alshet,geziendeleeftijdvande daderofbijvoorbeeldgeziendienshersenontwikkeling, naarhetoordeelvanzoweldegedragsdeskundigenals hetopenbaarministerieenderechterverstandigerisdat jeugdstrafrechtwordttoegepast,metdebijzonderemaatregelendiedaarinpassendzijnopbasisvanmaatwerk, danheeftdevvd-fractiedaarvredemee. Daarbijgaanwijervanuit,zegiktegendestaatssecretaris,datderecidivedandaadwerkelijkzaldalen.Wij moetenimmersvoorallesvoorkomendatwijdezeheleexercitievanhetadolescentenstrafrechtmetelkaaringaan,datditadolescentenstrafrechtwordtgeïmplementeerdindewet,datwijvervolgenseengeweldigehoeveelheidenergiestekeninhetbegeleidenvanjongeren naareenbeterleven,maardatwijtenslotteaanheteinde vanderitmoetenconstaterendatderecidivecijfersnog steedsveeltewensenoverlaten.ikdoelbijhetbegeleiden vanjongerenmetnameophetwerkvanaldieinstantiesdiehiermeenualdagelijksheelgoedbezigzijn.die recidivecijferslatenookopditmomentzeertewensen over.vandejongerendieopditmomenteenjjiverlaten, komt85%binnentienjaarweerinaanrakingmetjustitie.datblijftvoordevvd-fractieonacceptabel.ikhebgeziendatmevrouwkooimanaleenamendementheeftingediendoverdeevaluatievanditsuccesvolleinstrument. DatamendementzaldeVVD-fractiesteunenalsmevrouw Kooimandeevaluatietermijnverlengtnaarvijfjaar,zegik eralvastbij.alszijdatnietdoet,zullenwijhaaramende-

8 VanderSteur TK menthelaasnietkunnensteunen,wanteenevaluatietermijnvandriejaaristekort. Mijnfractievindtderecidivecijfersdusonacceptabel hoog.daaromzalnadievijfjaarbijdeevaluatiemoeten kunnenwordenvastgestelddatdezerecidivecijfersvan demensendieinhetadolescentenstrafrechtzijnbehandeld,daadwerkelijkzijngedaaldtenopzichtevandecijfersvanmensendieinhetvolwassenenstrafrechtterecht zijngekomen.alsdecijfersindiezinzijngedaald,hebben wehetmetelkaargoedgedaan.ikvraagdestaatssecretarisofhijdatmetdevvd-fractieeensis.hetdoelisomde recidivecijfersomlaagtebrengenterwijlwijtegelijkertijd aandesamenlevinglatenziendatwijmisdaadstraffen. Datbetekentdatvolwassenenstrafrechtmoetwordentoegepastwaardatmoet,endathetjeugdstrafrecht,metalleinstrumentendiewenuoptuigen,moetwordentoegepastwaardatkan.Wijvertrouwendaarbijopdegedragsbeïnvloedendemaatregel,dieuiteraardgebaseerdmoet zijnopwetenschappelijkeinzichtenwaaruitmoetblijken datditdaadwerkelijkwerkt.metdezecombinatiemoet kunnenwordengewerktaandalingvanderecidivecijfers. WatdeVVD-fractiebetreftisdeuitbreidingvantwee naarvierjaareengoedemaatregel.opdatpuntbenik heteensmetmevrouwvantoorenburg,diedaaroverigensinhetverledenmetmijweleensietsandersover heeftgesproken.mevrouwvantoorenburgheeftdatinzichtwatlatergekregen,maarhetinzichtisiniedergevalookbijhaargekomen.datisgoedenhetkomtvast ookdoordeheilzamegesprekkendieikmethaarhierover hebgevoerd.hetisdaarbijuiteraardvervelenddatin hetkadervandenieuwecoalitievormingmetdegeachte collega'svandepartijvandearbeid,hetaantalvanvier jaaristeruggebrachtnaartweejaar.jekuntjedaarbijin principewelietsvoorstellen,namelijkalsjeervanuitgaat datjewiltproberenomjongerenzokortmogelijkineen celtelatenzitten.ikbenervanovertuigddat daarom doeikmeeaanhetberoepdatmevrouwvantoorenburg zojuistdeedinderichtingvandespendepvda alsje maximalestrafmaatinhetadolescentenstrafrechtbeperkt tottweejaar,hetheelgoedmogelijkisdatrechterstoch debehoeftevoelen,indachtighetbetoogvandeheer Bontes,omeenstevigestrafopteleggendiedanwelin hetkadervanhetjeugdstrafrechtwordtafgewikkeld.dan zullenzenietnaarhetinstrumentvanhetjeugdstrafrecht grijpen,maarnoodgedwongennaarhetvolwassenenstrafrecht.danhebbenwijhetopdatpuntnietgoedgedaan.ikhoop,maarikverwachternietveelvan,datmevrouwvantoorenburgenikmetditronkendepleidooi, ondersteunddoordeheerbontesdiezooververgelding heeftgesproken,dezetweepartijen,misschienzelfsd66, totandereinzichtenkunnenkrijgen,zoalsikmevrouwvan Toorenburgooktothetinzichthebkunnenkrijgendatvier jaarbeterisdantweejaar. MevrouwVanToorenburgkomtuwellichthelpen. MevrouwVanToorenburg(CDA): Datgaikdoen.ToendeVVDenhetCDAnogplannen smeedden,dedenwijdataltijdmeteenbeetjegevenen nemen.devvdendepvdazijngaanuitruilenmeteen soortkaartspelletje,maardangebeurenerongelukken. Misschienkunnenweterugnaarwatzezogoedkonden, namelijkeenbeetjegevenennemen.ikhoorgraagvan deheervandersteurofhijhetvolgendezouwillensteunen.steldateenrechterhetjeugdstrafrechtwiltoepassenopiemanddieouderisdan18.dangeldtvoordie 18-plussereenhogermaximumdanvooreen18-minner. DaarmeenemenwijwellichthetbezwaarvandePvdAen despwegdateenjeugdigeineenseenhogerstrafmaximumkankrijgen,maarwehoudendeverleidingerindat eenrechtereenstevigestrafkanopleggen,maardaarnaastkaninzettenopbehandeling.hetisaltijdlekkerder alsjeeenbeetjekangevenennemendandatzakenzo wordenuitgeruild.gaatdeheervandersteurmetons mee? DievraagmoetmevrouwVanToorenburgnietaanmij stellen,wantdevvd-fractieheeftzichverbondenaanhet regeerakkoord.wijzijnhetopeengrootaantalterreinen watdatbetreftmetdepvdaeens,maaropeenaantal andereterreinennietendatisjammer.datwilnietzeggendathetaanmijisomdezevraagmetjaofneetebeantwoorden.dievraagmoetmevrouwvantoorenburg stellenaandeheerrecourtvandepvda-fractie.hijheeft daarongetwijfeldeenantwoordop.watdevvd-fractie betreftzoudateenwegkunnenzijndiewijzoudenkunnenbewandelen,ervanuitgaanddatwijdevrijheidzoudenhebbenomopdiemaniertebeslissen,maarwijhebbendievrijheidnuniet.ookmevrouwvantoorenburg weetwathetbetekentalsjeeenregeerakkoordhebtgeslotenengoedbentvoorjehandtekening. MevrouwVanToorenburg(CDA): Datwetenwijalsgeenander,maarikwasdateenbeetje vergetenalshetomdevvdgaat;maardatterzijde.volgensmijishetinderdaadzodat,alsjeeenmaaleenafspraakhebtgemaakt,jedieovereindmoethouden.ikheb begrependatdevvdendepvdahebbenafgesprokendat dievierjaarnietmaggeldenvoordeminderjarige.daar zatdeweerstand.iksnapdatwel.ikmochtmetdeheer RecourtbijBuitenhofeenleukdebatdaarovervoeren.Hij hadeenpunt.hetwasnietmijnpunt,maarhijmochtdat naarvorenbrengen.wijvindenhetheelbelangrijk,maar devvdroeptdatookelkekeer,datjongerendieeenstevigdelictplegenookeenstevigestrafkrijgen.wijwillen datdiestrafwordtgecombineerdmeteenbehandeling, juistomdatrecidivezobelangrijkis.gaatdeheervander Steur,diehetheelmooikanvertellenafentoe,naastmij staan?gaathijstraksmetzijncollega'svandepvdadie strijdoverditcompromisaan?hetzalmoeilijkzijnom metdepvdaineensineensfeervancompromissente gaanwerken,maardoeeensgekenganaastmijstaan. Dankunnenwijkijkenofwijditvoorelkaarkunnenkrijgen. DezeoproepvanmevrouwVanToorenburgenvooral demanierwaaropzijdiedoet,vallenbijmijuiteraard inhetgoedemandje,wantwiebenikomzo'nverleidelijkaanbodteweigeren?ikvreesechtertochdathetuitgangspuntmoetzijndatdevvd-fractieaanhaarhandtekeningisgebonden.iksluitechternietuitdatmevrouw VanToorenburgdezelfdevraagaandeheerRecourtstelt. Dankunnenwijkijkenofermisschienwatbewegingmogelijkisendanzijnwijgraagbereidommeetebewegen alsdatgoedisvoorhetdoelwaarvoorwijhierstaan,namelijkeengoedeinvullingvanhetadolescentenstrafrecht eneenverlagingvanderecidive. IkstelvooropdatdeVVD-fractiezeerverheugdisover hetfeitdatweeindelijkdoenwatwealheellanggele-

9 VanderSteur TK denhaddenmoetendoen,namelijkhetmogelijkmaken vandeovergangtussendejeugd-tbs,dezogenaamde pij-maatregel,endevolwassenentbs.nietalleenmevrouwvantoorenburgheeftmijdatverteld,ooktijdens velewerkbezoekenhebikvanmensenuitjustitiëlejeugdinrichtingengehoorddatzeafentoemetdeogendicht enmetsamengeknepenbillenjongerenop23-jarigeleeftijddedeuruitlatenwandelen,terwijlzebijnazekerwetendatdieopkortetermijnweerterugzijn,meteenheel, heelernstigvergrijpophunkerfstok.maaralsdeskundigenvindendatdatnietmoetgebeurenendatdesamenlevingnietveiligisalsdebetrokkenenadejeugd-tbs op23-jarigeleeftijdvrijkomt,dankandiegelukkigwordenomgezetineentbs-maatregelenkunnendeskundigenvervolgens,onderleidingvanderechterlijketoetsing, monitorenofdebetrokkenedaarlangerinmoetzijn.je hooptnatuurlijkaltijddatdatniethetgevalzalzijn,debehandelingeffectiefzalzijnenzoiemandkanterugkeren indesamenleving,maarhetisnatuurlijknooituitgeslotendatdatnietkan,omdaterhelaasvoorbeeldenzijnvan mensendiealzojongzodanigegeestelijkeproblemen hebbendatzeeigenlijknietmeerindesamenlevingpassen.datisafschuwelijk datweetdevvd-fractieook maarweleenrealiteitwaarwijmeemoetenlerenleven. Eenandereverworvenheidvanditwetsvoorstelisdat detaakstrafnietmeerkaal,alsenigestrafkanwordenopgelegdvoorernstigezeden-engeweldsmisdrijven.dat punthebbenwijookinhetvorigekabinetdringendnaar vorengebracht,omdatwijziendatermaatschappelijk draagvlakmoetzijnalsjedetaakstrafalsstrafwilthandhaven.hetkannietzozijndathetmaatschappelijkdraagvlakverdwijntalstaakstraffenwordenopgelegdvoorheel zwarezeden-engeweldsmisdrijven.datwilnietzeggen datdevvd-fractienietszietindetaakstrafalszodanig. Wijwetenimmersdatdetaakstrafbijdejuistepersonenbijdraagtaanrecidivevermindering,maarwijweten ookdatdetaakstrafbijcrimineleveelplegersgeenenkele functievervult. Ikhebnogeenaantalvragen.WijkennenhetsuccesvolleZSM-principe,waarbijhetOpenbaarMinisteriemet hogesnelheidinsamenwerkingmeteengrootaantalketenpartnerszorgtvooreenpassendeafwikkelingvancrimineledaden.nuismijrecentelijkteroregekomendat eenvandepuntendaarbijisdatjeindatsnelleprocestegelijkertijdmoetkunnenvaststellenofiemandnietook zorgnodigheeft.hoeisgeborgddatinhetzsm-traject ookvoldoendegekekenwordtnaardegedragsaspecten vaneendader,endatdatnietinhetgedrangkomt?als datwelzois,watgaatdestaatssecretarisdandoenom ervoortezorgendathetookineenzsm-trajectmogelijk isomtebekijkenofiemandeenbepaaldforensischbehandeltrajectnodigheeft? DeheerVanderSteurtrektnaarzichtoedatdeVVDzich hardheeftgemaaktomgeentaakstraffenuittedelenbij ernstigezedenmisdrijvenenzwaregeweldsmisdrijven, maarhetisdepvvdiezichdaarkeihardvoorheeftgemaakt.datisonsvoorstel.ikwilhiergraagevenaantekenendatdatonsvoorstelwasennietvandevvd. Ineenkabinethebjealtijdtweepartijennodigomeen voorsteltotvollewasdomtelatenkomen.ikgeefheteerlijktoe;ditvoorstelkwamvooraluitdepvv-koker.datzeg ikmetnameinderichtingvanmevrouwhelder,dieopdit momenthelaasnietinonsmiddenismaardiewelzitte kijken,zoheeftzijmijbeloofd.ikhebookbeloofddatik naarhaarzouzwaaien.datdoeikweliswaarnietfysiek, maarwelbijmonde.datgeefikduseerlijktoe,maarhet voorstelisnietinonvruchtbarebodemgevallenbijde VVD-fractie,omdathetdraagvlakvoordetaakstrafnoodzakelijkmaaktdatdienietkaalkanwordenopgelegdvoor ernstigezeden-engeweldsmisdrijven,ooknietvoorjongeren. Ikbentevredenzo.DeheerVanderSteurerkentdathet eenpvv-voorstelis.hijheeftdatdaarnaverdergesteund, maarhetisenblijfteenpvv-voorstel.dankvoordeeerlijkheidomdattoetegeven. DeheerBonteskentdeVVD-fractiealseeneerlijkefractie.Ikvindhetdusookhelemaalgeenprobleemomdatte doen.hetwasookeenvandebeterevoorstellenvande PVV-fractie.Erzijnweleensvoorstellengeweestdiewat mindersuccesvolwarenendieniethebbenkunnenrekenenopinstemmingvandevvd-fractie. ReclasseringNederlandheeftonseenbriefgeschreven waarinzijtweeaspectenaandeordestelt:éénlastigaspect,namelijkdefinanciering,eneenuitvoeringsaspect. Heteerstepuntisdefinanciering.ReclasseringNederland wijstonseropdathetuitvoerenvandemaatregelendie wijnumogelijkmaken,geldkost.wildestaatssecretaris monitorenofdefinancieringsbehoeftenietuitdemogelijkhedenloopt?indatgevalmoetenwijhetdaarnamelijk metelkaaroverhebben.kandestaatssecretaristoezeggendathijdatmonitortendekamerinformeertoverhoe zichdatontwikkelt? IkkomophettweedepuntvanReclasseringNederland.DeRaadvoordeKinderbeschermingisnaasthet OpenbaarMinisterieingerichtalseeninstantiedietoezichthoudt.EensuggestievanReclasseringNederlandis omhettoezichtopdereclasseringvanvolwassenentelatenvervallen,zodaterwatminderadministratievedruk opdatsysteemkomt.ikkanallenadelennietgoedoverzien,maarikzougraagvandestaatssecretariswillenwetenwathijdaarvanvindt. Mijnvolgendepuntisdeterbeschikkingstellingvan hetonderwijs.dieisnugeregeldopverzoekvandeheer MarcouchvandePvdA-fractie.Iknoemmaarmeteeniedersnaam,voordaterzometeeniemandkomtdiezegt datikvergetenbenhemeretedoentoekomen.hetpunt isopgenomeninditwetsvoorstel.alsikhetgoedzie, wordternugezegddatereenbepaaldonderwijsgevolgd moetworden,maarwatisdan"volgen"naardemening vandestaatssecretaris?ikbenerniettrotsop,maarik hebweleensonderwijsgevolgdwaarbijdatbeperktisgebleventotfysiekeaanwezigheid.isdatdebedoelingals wehetalsstrafopleggen?datdenkikniet.hoezorgen weerdusvoordat"volgen"enigeintellectueleofintelligentearbeidinhoudtenhetdebetrokkenedaadwerkelijk verderbrengt?ikvraagdestaatssecretarishoedeonderwijsverplichtingwordtingevuldenopwelkewijzehettoezichtdaaropplaatsvindt,zodatdieverplichtingeenfunctieheeftener,omweernaardeheerbontesteverwijzen, toeleidtdatdesamenlevingzietdathetdaadwerkelijkbetekenisheeftdatwehaarhebbenopgenomeninditwetsvoorstel. Ikkombijeenzorgwekkendpunt,datikeigenlijkal hebaangekaarttenaanzienvandetweejaarendevier