Stilstaan in de toekomst. Tussentijdse evaluatie parkeerbeleid

Transcriptie

1 Stilstaan in de toekomst Tussentijdse evaluatie parkeerbeleid Gemeente Oosterhout Stedelijke ontwikkeling Definitief, 18 juni 2013

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding Het parkeerbeleid Leeswijzer De stand van zaken Uitgevoerd (Nog) niet uitgevoerd Synthese Het effect Het parkeeraanbod De parkeervraag Parkeerdruk en motief Uitgifte vergunningen De mening van Bezoekers van de binnenstad Bewoners van de binnenstad Synthese De financiën Benchmark tarieven Ontwikkeling kosten en opbrengsten Trends en ontwikkelingen Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen...32 Bijlage 1. Uitbreiding gereguleerd gebied Bijlage 2: Bepaling parkeermotieven Bijlage 3: Resultaten parkeerdruk en motiefmeting Bijlage 4: vragenlijst bezoekersenquête 1

3 1. Inleiding 1.1. Aanleiding Op 15 december 2009 is stilstaan in de toekomst vastgesteld door de gemeenteraad. In stilstaan in de toekomst is het parkeerbeleid voor de middellange termijn (2020) vastgelegd. Toegezegd is dat er in 2013 een tussentijdse evaluatie zou plaatsvinden. Deze rapportage is het resultaat daarvan Het parkeerbeleid Parkeerbeleid is geen doel op zich; met het parkeerbeleid worden doelen nagestreefd op het gebied van leefbaarheid, het economisch functioneren van de binnenstad en bereikbaarheid: Leefbaarheid: het parkeerbeleid is erop gericht te bevorderen dat bewoners van de binnenstad in de nabijheid van hun woning (of bij voorkeur op eigen terrein) kunnen parkeren. Daarnaast moet zoekverkeer in woonstraten worden voorkomen en wordt gestreefd naar een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit door geparkeerde auto s zoveel mogelijk aan het straatbeeld te onttrekken. Economisch functioneren binnenstad: het is belangrijk dat er voldoende parkeerplaatsen voor bezoekers van de binnenstad zijn en dat parkeerplaatsen goed bereikbaar / vindbaar zijn. Daarnaast is het zaak de ruimtelijke kwaliteit van de binnenstad te verbeteren. Op het gebied van parkeren kan dat worden bereikt door het parkeren bij nieuwe ontwikkelingen zoveel mogelijk te faciliteren in gebouwde, bij voorkeur ondergrondse, voorzieningen. Bereikbaarheid: verkeer dient zoveel mogelijk te worden afgewikkeld via de wegen die daarvoor het meest geschikt zijn. Het parkeren van bezoekers concentreren op een beperkt aantal locaties, bereikbaar via geschikte wegen, in combinatie met een goede parkeerverwijzing kan daaraan bijdragen en maakt het mogelijk verkeer te sturen. Het voorgaande is in 2009 samengevat in de volgende twee doelstellingen: 1) het reguleren van de beschikbare parkeercapaciteit in de binnenstad, waarbij het primaat ligt bij het faciliteren van het parkeren van bewoners en bezoekers van de binnenstad; 2) het concentreren van het parkeren in gebouwde voorzieningen en op grotere terreinen. Dit ten einde de ruimtelijke kwaliteit van de binnenstad te vergroten, verkeer te kunnen sturen via geschikte wegen en zoekverkeer te voorkomen. Deze doelstellingen zijn geoperationaliseerd in een drietal kaders (zie pagina 3) Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de uitvoering van het beleid. Aangegeven wordt wat de stand van zaken is van de uitvoering van de maatregelen uit stilstaan in de toekomst. Hoofdstuk 3 gaat in op de effecten van het beleid. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de ontwikkeling van een aantal relevante indicatoren (zoals de parkeerdruk) over de periode In hoofdstuk 4 wordt de financiële kant belicht. 2

4 In hoofdstuk 5 wordt aandacht besteed aan enkele relevante ontwikkelingen en de mogelijke invloed daarvan op het parkeerbeleid. Hoofdstuk 6 bevat de conclusies. Kader 1: regulering Het primaat van het parkeerbeleid ligt bij het faciliteren van de parkeervraag van bewoners en bezoekers van de binnenstad; Parkeerregulering dient primair gekoppeld te zijn aan de openingstijden van de winkels in de binnenstad; Uitbreiding van het gereguleerde gebied 1 is aan de orde als blijkt dat het parkeren van bewoners in omliggende gebieden onder druk komt te staan ten gevolge van uitwijkgedrag vanuit het gereguleerde gebied; Kader 2: ruimtelijke kwaliteit Het parkeren wordt -in ieder geval bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen- gefaciliteerd in gebouwde, bij voorkeur ondergrondse, voorzieningen; Ten einde het gebruik van gebouwde parkeervoorzieningen te stimuleren, de parkeercapaciteit zo optimaal mogelijk te benutten en zoekverkeer te voorkomen, dient er een dynamisch parkeerrouteinformatiesysteem (PRIS) te komen. Kader 3: financiën Het parkeerbeleid dient kostenneutraal te zijn met in acht name van de investeringen die gemoeid zijn met de realisatie en exploitatie van gebouwde parkeervoorzieningen; Nieuwe, gebouwde openbare parkeervoorzieningen zullen in beginsel worden geëxploiteerd door de gemeente; Het vergunninghoudersparkeren wordt volledig gefiscaliseerd 2. Dit onder de voorwaarde dat het parkeren van de bewoners van de binnenstad daardoor niet in het gedrang komt. 1 Het gebied waar betaald parkeren en/of vergunninghouders parkeren van kracht is. 2 Fiscalisering komt er op neer dat vergunninghoudersgebieden worden omgezet naar betaald parkeren, met handhaving van de mogelijkheid om met een parkeervergunning te parkeren. In juni 2010 is door de gemeenteraad besloten om slechts een beperkt deel van de vergunninghoudersplaatsen te fiscaliseren. 3

5 2. De stand van zaken Stilstaan in de toekomst voorzag in een aantal maatregelen gekoppeld aan een uitvoeringsplanning. In dit hoofdstuk wordt de stand van zaken weergegeven. Gesteld kan worden dat een groot deel van de maatregelen die voorzien was voor de periode is uitgevoerd Uitgevoerd De volgende maatregelen zijn uitgevoerd in de periode : - BN1: uitbreiden gereguleerd gebied - BN2: Invoeren zonegewijze parkeervergunning - BN4: Opheffen laag tarief - BN5: Invoeren parkeerregulering koopzondagen - BN8: Vastleggen parkeernormen - BN9: Onderzoeken mogelijkheden medegebruik private parkeerterreinen - BP1: Herinvoeren betaalde 1 ste bewonersvergunning - BP2: Fiscaliseren vergunninghoudersparkeren Uitbreiden gereguleerd gebied (BN1) Ten gevolge van het betaald parkeren en het vergunninghoudersparkeren in de binnenstad ontstaat uitwijkgedrag naar niet-gereguleerde gebieden. Dit kan reden zijn om het gereguleerde gebied uit te breiden. In stilstaan in de toekomst is een aantal gebieden benoemd dat in aanmerking zou komen voor de invoering van betaald en/of vergunninghoudersparkeren. Tevens zijn de criteria voor uitbreiding van het gereguleerde gebied benoemd, te weten: 1) de overlast voor en 2) het draagvlak onder de bewoners van de betreffende gebieden. In 2010 is een draagvlakonderzoek uitgevoerd in de drie gebieden die 1ste prioriteit hadden (zie ook bijlage 1). Hieruit kwam naar voren dat er in geen van de drie gebieden voldoende draagvlak was voor invoering van betaald en/of vergunninghoudersparkeren. Op basis van de resultaten van het draagvlakonderzoek is in 2010 besloten de begrenzing van het gereguleerde gebied ongewijzigd te laten 3. Tevens is toen besloten het draagvlakonderzoek in 2012 in twee van de drie gebieden te herhalen. In het derde gebied (ten westen van de Julianalaan) was het draagvlak dermate laag, dat herhaling van het draagvlakonderzoek daar niet zinvol wordt geacht. Aan het collegebesluit om het draagvlakonderzoek in 2012 te herhalen, is -in afwachting van de resultaten van deze evaluatie- nog geen uitvoering gegeven. In 2012 is besloten om over te gaan tot een beperkte uitbreiding van het gereguleerde gebied en is besloten in de Van Wijngaardestraat vergunninghoudersparkeren in te voeren. Dit naar aanleiding van de resultaten van een enquête die door Buurtservice Team Strijen was afgenomen. Het vergunninghoudersparkeren in de Van Wijngaardestraat is per 1 januari 2013 geëffectueerd. 3 Dit uitgezonderd een kleinschalige aanpassing bij de Albert Schweitzerlaan, waarvan reeds eerder was toegezegd dat vergunninghoudersparkeren zou worden ingevoerd. 4

6 Op de eventuele noodzaak tot verdere uitbreiding van het gereguleerde gebied wordt in hoofdstuk 3 nader ingaan bij de bespreking van de resultaten van het veldonderzoek dat in 2013 is uitgevoerd. Invoering zonegewijze parkeervergunning (BN2) Voor het vergunninghoudersparkeren bestond van oudsher een systeem waarbij bewoners een parkeervergunning kregen voor hun eigen straat en enkele aangrenzende straten. Dat systeem had twee nadelen: - op drukke momenten was het in een aantal straten voor bewoners vaak lastig om een parkeerplaats te vinden in de beperkte zone waar ze mochten parkeren; - het was administratief bijzonder bewerkelijk. Het systeem kenmerkte zich door ca. 90 verschillende, elkaar deels overlappende vergunninghoudersgebiedjes. Stilstaan in de toekomst voorzag in een nieuwe indeling voor het vergunninghoudersparkeren voor bewoners, waarbij 6 vergunninghouderszones werden onderscheiden. Daardoor zouden bewoners met hun vergunning in een beduidend groter gebied kunnen parkeren 4. Sinds 1 januari 2011 is de nieuwe zone-indeling van kracht. Ten opzichte van de zone-indeling die was opgenomen in stilstaan in de toekomst is het aantal zones binnen de tangenten teruggebracht van 4 naar 3. Daarnaast zijn kort na de invoering in overleg met de bewoners van een drietal straten, de zonegrenzen iets aangepast. Opheffen laag tarief (BN4) Op een aantal locaties in de binnenstad kon tegen een (zeer) laag tarief geparkeerd worden (te weten, 0,80 per uur met een maximum van 1,60 per dag). Deze laag tarief parkeerplaatsen waren van oorsprong bedoeld voor de werknemers; echter gezien het forse prijsverschil ten opzichte van het hoge tarief waren deze parkeerplaatsen in de praktijk ook aantrekkelijk voor bezoekers. Dit leidde tot zoekverkeer en (parkeer)overlast in bepaalde (woon)gebieden. Ook met het oog op de herontwikkeling van het Santrijngebied was het opheffen van het laag tarief wenselijk. Voorkomen moet immers worden dat een situatie zou gaan ontstaan dat in de directe omgeving van de parkeergarage goedkoper geparkeerd zou kunnen worden op straat dan in de nieuw te bouwen parkeergarage zelf. Gezien de doelstellingen van stilstaan in de toekomst zijn de laag tarief parkeerplaatsen per 1 april 2012 omgezet naar parkeerplaatsen met hoog tarief (de parkeerplaatsen die ook interessant zijn voor betalende bezoekers) en vergunninghoudersplaatsen (de parkeerplaatsen die meer in woongebieden gelegen zijn). Vanaf 1 juli 2012 geldt voor een groot deel van de voormalige laag tarief parkeerplaatsen echter weer een maximaal dagtarief. Dit dagtarief bedraagt twee maal het uurtarief (= 3,80 per 1 januari 2013). De reden hiervoor is dat een aantal van de voormalige laag tarief parkeerplaatsen vanaf 1 april 2012 een groot deel van de week leeg stond. Daarnaast was de parkeeroverlast in de buurten rondom de binnenstad toegenomen als gevolg van het afschaffen van het laag tarief. Uit het onderzoek dat is uitgevoerd als onderdeel van deze evaluatie (zie ook hoofdstuk 3) blijkt dat de betreffende parkeerplaatsen inmiddels weer redelijk gebruikt worden. Invoering parkeerregulering koopzondagen (BN5) Tot medio 2010 vond parkeerregulering plaats van maandag tot en met zaterdag. De reguleringstijden waren afgestemd op de openingstijden van de winkels. De koopzondagen vormden daarop echter een uitzondering; het betaald parkeren en het vergunninghoudersparkeren was dan niet van 4 Voor bedrijfs-, zorg- en onderhoudsvergunningen worden geen zones onderscheiden; deze vergunningen zijn geldig voor alle vergunninghoudersplaatsen. 5

7 kracht. Daar de parkeerdruk op koopzondagen hoog was, is door de centrumbewoners bij de vorige evaluatie (2008) verzocht om ook op koopzondagen over te gaan tot parkeerregulering. Parkeerregulering op koopzondagen was niet alleen wenselijk vanuit het oogpunt van leefbaarheid, maar ook gezien het streven de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren. Er was voor de bezoekers en werknemers namelijk geen enkele stimulans om op koopzondagen in de parkeergarages te parkeren omdat gratis op straat geparkeerd kon worden (terwijl voor de garages wel betaald moest worden). In september 2010 is het gereguleerd parkeren op koopzondagen ingevoerd. Bezoekers en bewoners zijn inmiddels ruimschoots gewend aan de nieuwe situatie. Vastleggen parkeernormen (BN8) Om te waarborgen dat bij nieuwe ontwikkelingen voldoende parkeerplaatsen worden gerealiseerd, wordt gewerkt met zogenaamde parkeernormen. Deze normen geven aan hoeveel parkeerplaatsen er bij een bepaalde ontwikkeling minimaal moeten komen. De basis hiervoor vormen de landelijke kengetallen van de stichting CROW. In stilstaan in de toekomst zijn deze kengetallen vertaald naar concrete parkeernormen voor de Oosterhoutse situatie voor een aantal veel voorkomende functies. De juridische borging van parkeernormen vindt plaats via de bouwverordening en via bestemmingsplannen. In oktober 2012 zijn door het CROW nieuwe kengetallen gepubliceerd. Deze kengetallen vallen voor een aantal functies hoger uit dan de kengetallen uit de vorige CROW richtlijn. Daarnaast voorziet de nieuwe CROW richtlijn in uitbreiding van het aantal functies en is een aantal functies ook verder gedifferentieerd (er wordt in de nieuwe CROW richtlijn bijvoorbeeld onderscheid gemaakt in 4 typen supermarkten en 5 typen hotels). Als gekeken wordt naar de meest voorkomende functies (wonen en bedrijvigheid) dan blijkt dat de parkeernormen zoals die in 2009 zijn vastgesteld door de gemeenteraad nog vallen binnen de bandbreedte (de CROW richtlijnen kennen een onder- en bovengrens) van de nieuwe kengetallen van het CROW. Wat dat betreft is er geen noodzaak de parkeernormen aan te passen. Voor functies waarin de gemeentelijke parkeernormen niet voorzien, wordt (en werd) teruggevallen op de meest recente richtlijnen van het CROW. Onderzoeken mogelijkheden medegebruik private parkeerterreinen (BN9) In de binnenstad liggen private parkeerterreinen die op zaterdagen en koopzondagen niet gebruikt worden. Het meest centraal gelegen zijn de parkeerterreinen behorende bij de banken. Om het parkeren van de binnenstadsbezoekers zoveel mogelijk te faciliteren is in 2011 onderzocht wat de mogelijkheden zouden zijn om deze terreinen op zaterdagen open te stellen voor bezoekers van de binnenstad. Uit de gesprekken die hierover zijn gevoerd met de banken, is gebleken dat de banken daar vanuit veiligheidsoverwegingen geen medewerking aan kunnen verlenen (landelijk beleid). Het parkeerterrein van Thuisvester ligt beduidend minder gunstig ten opzichte van de binnenstad. Bovendien wordt dit terrein op zaterdagen al gebruikt voor het parkeren van voertuigen behorende bij de zaterdagmarkt. Vandaar dat medegebruik van dit terrein niet onderzocht is. Herinvoeren betaalde 1 ste bewonersvergunning (BP1) Eén van uitgangspunten van het beleid van de gemeente is dat de veroorzaker van een administratieve handeling daarvoor betaalt. Vandaar dat per 1 januari 2011 de betaalde 1ste parkeervergunning voor bewoners is heringevoerd. Het tarief voor de 1ste parkeervergunning bedraagt 33,60 per jaar (per 1 januari 2013). Zoals blijkt uit de financiële benchmark in hoofdstuk 4 is Oosterhout daarmee relatief goedkoop. 6

8 Fiscaliseren vergunninghoudersparkeren (BP2) Bij de vaststelling van stilstaan in de toekomst in 2009 is door de gemeenteraad een amendement aangenomen. Dit amendement kwam er op neer dat alle vergunninghoudersparkeerplaatsen in de binnenstad zouden moeten worden omgezet naar betaalde parkeerplaatsen ( gefiscaliseerd ), waarbij voor deze parkeerplaatsen het hoge uurtarief zou moeten gaan gelden in combinatie met een maximale parkeerduur van 2 uur. Gezien een aantal te verwachten praktische problemen en bezwaren vanuit bewoners van de binnenstad is een maatwerkoplossing uitgewerkt. Dit heeft erin geresulteerd dat de gemeenteraad in juni 2010 heeft besloten om slechts een deel van de vergunninghoudersparkeerplaatsen (ca. 250 plaatsen) om te zetten naar betaalde parkeerplaatsen. Voorts is besloten geen maximale parkeerduur in te stellen en de huidige parkeerduurbeperking voor een aantal betaalde parkeerplaatsen in de binnenstad op te heffen, zodat voor de hele binnenstad een uniform regime ging gelden. Per 1 april 2012 zijn deze maatregelen gerealiseerd. Invoeren bel- en SMS parkeren Hoewel niet opgenomen in stilstaan in de toekomst is ook het bel- en SMS parkeren ingevoerd in Oosterhout. Per 1 januari 2013 kunnen bezoekers van de binnenstad hun parkeergeld betalen met de mobiele telefoon. Dit heeft als belangrijk voordeel dat alleen betaald wordt voor de tijd die daadwerkelijk wordt geparkeerd. Deze maatregel vloeide feitelijk al voort uit de evaluatie van het parkeerbeleid in 2008, maar was in het kader van de bezuinigingsopgave tijdelijk geparkeerd. Medio 2012 is door het college besloten om deze maatregel alsnog door te voeren (Nog) niet uitgevoerd De volgende maatregelen zijn (nog) niet uitgevoerd: - BN3: beperken geldigheidsduur kraskaart - BN6: uitbreiden reguleringstijden Santrijngebied - BN7: uitgeven parkeervergunningen koppelen aan mogelijkheid parkeren eigen terrein (POET); - BN10: realiseren van een dynamisch parkeerverwijssysteem - BN11: onderzoeken transferiumfunctie Ter Horst - BO01: bouwen parkeergarage Santrijn - BO02: onderzoeken parkeergarage Schapendries Beperken geldigheidsduur kraskaart (BN3) Voor bezoekers van mensen die woonachtig zijn in de binnenstad ( sociale bezoekers ) bestaat de mogelijkheid om tegen gereduceerd tarief met een kraskaart te parkeren. Deze kraskaart is de hele dag geldig. Om oneigenlijk gebruik door andere doelgroepen (m.n. werknemers) te voorkomen, voorzag stilstaan in de toekomst erin dat de geldigheidsduur van de kraskaart zou wordt beperkt tot een periode van 5 uur aangesloten. Medio 2012 heeft het college besloten deze wijziging niet door te voeren. De vrees was namelijk dat het opheffen van het laagtarief oneigenlijk gebruik van kraskaarten in de hand zou werken. Er zijn echter geen signalen die daar thans op wijzen. Wel is een andere aanpassing doorgevoerd. Kraskaarten worden sinds medio 2012 voorzien van een uitgiftedatum om te voorkomen dat reeds eerder gebruikte kraskaarten opnieuw worden gebruikt. 7

9 Uitbreiden reguleringstijden Santrijngebied (BN6) Na herontwikkeling van het Santrijngebied is het wenselijk om de reguleringstijden uit te breiden naar de avondperiode (tot uur). Verwacht mag worden dat anders met name tijdens de theateravonden grote parkeeroverlast zal ontstaan in het Santrijngebied. Voorzien is immers dat het aantal parkeerplaatsen op straat fors gereduceerd wordt. En als er in de directe omgeving gratis geparkeerd kan worden, zal er voor theater- en horecabezoekers maar een beperkte stimulans zijn om in de parkeergarage te parkeren. Om die reden is het, niet alleen vanwege het bezetten van parkeerplaatsen voor bewoners, maar ook vanwege de exploitatie van de parkeergarage wenselijk dat er gedurende de avondperiode in de directe omgeving niet gratis geparkeerd kan worden. Invoering van deze maatregel is pas voorzien bij opening van de nieuwe parkeergarage. Uitgeven parkeervergunning koppelen aan mogelijkheid parkeren op eigen terrein (BN7) Stilstaan in de toekomst voorzag erin dat bij de uitgifte van parkeervergunningen een koppeling zou worden gelegd met het al dan niet kunnen parkeren op eigen terrein: de zogenaamde POET regeling. Deze regeling kwam er op neer dat mensen die konden parkeren op eigen terrein nog maar voor één parkeervergunning in aanmerking zouden komen. Daarvoor zou dan ook een aangepast tarief gaan gelden, namelijk het tarief dat anders voor een 2de parkeervergunning in rekening zou worden gebracht. Voorzien was dat de POET regeling in 2012 zou worden ingevoerd. De gedachte achter de POET regeling was, dat het areaal aan openbare parkeerplaatsen efficiënter benut zou kunnen worden. Tevens zou invoering van de POET regeling leiden tot minder auto s in het straatbeeld en zodoende bijdragen aan de kwaliteit van de openbare ruimte. In 2011 is de invoering van de POET regeling voorbereid. Er is onder meer geïnventariseerd welke woningen in de binnenstad beschikten over parkeergelegenheid op eigen terrein. Uit deze inventarisatie is gebleken dat de POET regeling een aantal praktische bezwaren kende. Het voornaamste bezwaar was dat van een groot aantal parkeerplaatsen in de binnenstad niet te achterhalen is, wie de feitelijke gebruikers zijn. Daarnaast is gebleken dat er ondanks de uitgebreide inventarisatie een groot aantal twijfelgevallen resteerde. Zo wordt er in de praktijk op diverse locaties op eigen terrein geparkeerd terwijl deze parkeerplaatsen qua afmetingen niet voldoen aan de POET normen. Een gevolg van het bovenstaande zou zijn, dat een groep vergunninghouders zich in de praktijk aan de regeling zou kunnen onttrekken. Dientengevolge zou er rechtsongelijkheid kunnen ontstaan. Tevens bleek dat het draagvlak voor de POET regeling bij bewoners beperkt was. De POET regeling werd vooral als een lastenverzwaring en inbreuk op de privacy gezien, simpelweg omdat veel mensen hun garage / parkeerplaats al voor een andere functie in gebruik hebben (hobby, berging, parkeren tweede auto) en dientengevolge hun auto op straat moesten parkeren. Op basis van de resultaten van de inventarisatie heeft het college in oktober 2011 besloten af te zien van invoering van de POET regeling. Realiseren dynamisch parkeerverwijssysteem (BN10) Zowel bij de evaluatie van het parkeerbeleid in 2008 als in het mobiliteitsplan is de aanbeveling gedaan om de huidige (grotendeels statische) parkeerverwijzing om te bouwen tot een dynamische verwijzing. Dit om de routekeuze van verkeer dat een parkeerplaats zoekt, te kunnen beïnvloeden. Door de routekeuze van het verkeer te beïnvloeden zou moeten worden bereikt dat het verkeer wordt afgewikkeld via de wegen die daarvoor bestemd zijn, moeten woonstraten in het centrum worden ontzien van parkeerverkeer en kunnen extra verkeersbewegingen ten gevolge van 8

10 zoekverkeer naar vrije parkeerplaatsen worden voorkomen. Daarnaast maakt dynamische parkeerverwijzing het mogelijk om de bestaande parkeercapaciteit in de binnenstad beter te benutten. Stilstaan in de toekomst bevatte een concrete uitwerking voor een dynamisch parkeerverwijssysteem, dat gefaseerd zou kunnen worden doorgevoerd. Voorzien was daarbij dat de 1 ste fase van (de uitbreiding van) het parkeerverwijssysteem in 2011 zou worden gerealiseerd. De uitbreiding van het parkeerverwijssysteem is tot op heden niet gerealiseerd. De reden hiervoor is van financiële aard. Destijds was voorzien dat de investering deels ten laste zou worden gebracht van het parkeerfonds en deels ten laste zou worden gebracht van het investeringsprogramma openbare ruimte. Voor wat betreft het investeringsprogramma openbare ruimte heeft de gemeenteraad in 2011 echter besloten om voor de zogenaamde plichtvariant te kiezen. De plichtvariant komt er op neer dat voorrang wordt gegeven aan onderhoudswerkzaamheden boven nieuwe investeringen (zoals de uitbreiding van het parkeerverwijssysteem). Gezien de opgave die er nog ligt op onderhoudsgebied is het niet de verwachting dat er binnen afzienbare termijn financiële ruimte komt om uitbreiding van het parkeerverwijssysteem vanuit het investeringsprogramma openbar ruimte te bekostigen. Ook het parkeerfonds liet geen ruimte voor een uitbreiding van het parkeerverwijssysteem. Er is weliswaar sprake van een positieve parkeerexploitatie en een positief saldo in het parkeerfonds, maar dat is noodzakelijk om het te verwachten exploitatietekort op de te bouwen parkeergarage in het Santrijngebied op te vangen. Wel is in 2013 besloten om langs een aantal invalswegen dynamische tekstborden te plaatsen in combinatie met reclameuitingen. Via deze dynamische tekstborden kunnen bezoekers van de binnenstad o.a. geïnformeerd worden over zaken op het gebied van verkeer en parkeren. Onderzoeken transferiumfunctie Ter Horst (BN 11) In stilstaan in de toekomst zijn ook de mogelijkheden voor een transferium in Oosterhout verkend. De conclusie daarvan was, dat de potenties voor een transferium in Oosterhout zeer beperkt waren. Echter op de langere termijn zou deze functie mogelijk een plaats kunnen krijgen in het gebied Ter Horst, als onderdeel van de voorziene ontwikkeling van Ter Horst tot bedrijventerrein. Aangezien de ontwikkeling van Ter Horst niet voor 2020 aan de orde is, is de mogelijkheid om dit te combineren met een transferium nog niet nader onderzocht. Bouwen parkeergarage Santrijn (BO1) In 2012 is het geactualiseerde masterplan voor de herontwikkeling van het Santrijngebied vastgesteld. Ten aanzien van het masterplan uit 2008 is het programma naar beneden bijgesteld. Dit heeft ook consequenties gehad voor de te bouwen parkeergarage. Het geactualiseerde masterplan gaat uit van een openbare parkeergarage van orde grootte 275 parkeerplaatsen. De huidige planning gaat er vanuit dat in 2014 met de bouw van de parkeergarage wordt gestart. Het streven is de parkeergarage medio 2016 in gebruik te nemen. 9

11 Onderzoeken parkeergarage Schapendries (BO2) In het actieplan Stadshart uit 2009 is onder meer de ambitie uitgesproken om ook een openbare parkeergarage onder het Schapendries en De Braak te realiseren. Dit zou mogelijk zijn bij een herontwikkeling van het complex De Doelen. Een nader onderzoek naar een eventuele parkeergarage onder het Schapendries en De Braak is nog niet uitgevoerd aangezien er momenteel geen concrete ideeën zijn voor de herontwikkeling van De Doelen. Daar komt bij dat de parkeerterreinen rond het Slotjesveld (die op relatief korte afstand gelegen zijn) voorlopig in hun huidige vorm gehandhaafd blijven waardoor een parkeergarage onder het Schapendries / De Braak thans ook exploitatietechnisch bijzonder lastig te realiseren zal zijn Synthese Nr. Maatregel Stand van zaken BN1 uitbreiden gereguleerd gebied - draagvlakonderzoek uitgevoerd in beperkte gebiedsuitbreiding in draagvlakonderzoek 2013: afhankelijk van resultaten tussentijdse evaluatie BN2 invoeren zonegewijze parkeervergunning - gerealiseerd in 2011 BN3 beperken geldigheidsduur kraskaart - wordt niet uitgevoerd - vanaf medio 2012 worden kraskaarten wel van geldigheidsdatum voorzien BN4 opheffen laag tarief - gerealiseerd in 2012 BN5 invoeren parkeerregulering koopzondagen - gerealiseerd in 2010 BN6 uitbreiden reguleringstijden Santrijngebied - gekoppeld aan opening nieuwe parkeergarage (medio 2016) BN7 invoeren POET regeling - wordt niet uitgevoerd BN8 vastleggen parkeernormen - gerealiseerd in 2009 BN9 onderzoeken mogelijkheden medegebruik private parkeerterreinen - onderzoek uitgevoerd in Geen vervolgacties BN10 realiseren dynamisch parkeerverwijssysteem - (nog) niet gerealiseerd - plaatsing dynamische tekstborden langs invalswegen in 2013 BN11 onderzoeken transferium Ter Horst - ontwikkeling Ter Horst > 2020 BP1 herinvoeren betaalde 1 ste bewonersvergunning - gerealiseerd in 2011 BP2 fiscaliseren vergunninghoudersparkeren - gerealiseerd in 2012 in afgeslankte vorm BO01 bouwen parkeergarage Santrijn - start bouw in 2014; opening in 2016 BO02 onderzoeken parkeergarage Schapendries - afhankelijk van ontwikkelingen rond de Doelen en het stadskantoor 10

12 3. Het effect Dit hoofdstuk richt zich met name op de effecten van het beleid. Daarbij wordt eerst ingegaan op het parkeeraanbod ( 3.1.) en de parkeervraag ( 3.2.), waarbij onder meer een vergelijking wordt gemaakt met de situatie in 2008 (voor vaststelling stilstaan in de toekomst ). Vervolgens wordt ingegaan op de ervaringen van bezoekers, bewoners en ondernemers ( 3.3.) Het parkeeraanbod Binnen de centrumtangenten bevinden zich orde grootte openbare parkeerplaatsen, inclusief de parkeerplaatsen aan de tangenten zelf. Het betreft ca betaalde parkeerplaatsen (waarvan 900 in de drie parkeergarages), ca parkeerplaatsen voor vergunninghouders en ca. 200 parkeerplaatsen die niet gereguleerd zijn ( gratis ). Afbeelding 3.1. laat zien hoe deze parkeerplaatsen grosso modo over de binnenstad verdeeld zijn. Het zwaartepunt voor wat betreft het betaald parkeren bevindt zich in de zuidwesthoek van de binnenstad. De niet gereguleerde parkeerplaatsen bevinden zich in de zuidoosthoek van het centrum (Zandheuvel e.o.). Afbeelding 3.1. Parkeeraanbod binnen de tangenten 11

13 Buiten de tangenten bevinden zich ook betaalde parkeerplaatsen en vergunninghoudersparkeerplaatsen. Het betreft in het totaal zo n 550 vergunninghoudersplaatsen en ca. 50 betaalde parkeerplaatsen. Het merendeel van deze gereguleerde parkeerplaatsen bevindt zich in de straten ten westen van de Van Liedekerkestraat en ten noorden van de Strijenstraat. Als de situatie vergeleken wordt met de situatie in 2009 is binnen de tangenten sprake van een beperkt uitbreiding van het aantal betaalde parkeerplaatsen (+80). Het aantal vergunninghoudersparkeerplaatsen is nagenoeg hetzelfde gebleven en het aantal gratis parkeerplaatsen is beperkt afgenomen. De toename van het aantal betaalde parkeerplaatsen is een direct gevolg van het fiscaliseren van een deel van het vergunninghoudersparkeren. Een aantal vergunninghoudersparkeersplaatsen is daarbij omgezet naar betaalde parkeerplaatsen. Daar staat echter tegenover dat een deel van de laagtariefparkeerplaatsen weer is omgezet naar vergunninghoudersplaatsen (bv. aan het Giethuiserf). Daardoor is het aantal betaalde parkeerplaatsen per saldo maar beperkt toegenomen en is het aantal vergunninghoudersparkeerplaatsen nagenoeg hetzelfde gebleven. Buiten de tangenten is het aantal vergunninghoudersparkeerplaatsen beperkt toegenomen t.o.v Dit als gevolg van de invoering van vergunninghoudersparkeren in de Van Wijngaardestraat De parkeervraag Parkeerdruk en motief Om inzicht te krijgen in het gebruik van de parkeerplaatsen in de binnenstad zijn een parkeerdruk en een parkeermotiefmeting uitgevoerd. De parkeerdruk is in beeld gebracht op zowel een doordeweekse dag (donderdag 7 maart) als op een zaterdag (9 maart). Het parkeermotiefonderzoek is alleen op zaterdag uitgevoerd aangezien de zaterdag als maatgevend moet worden beschouwd. Parkeerdruk De resultaten van de parkeerdrukmeting die is uitgevoerd op donderdag 7 maart (aan het begin van de middag) staan weergegeven in afbeelding 3.2. Van de openbare parkeerplaatsen binnen de tangenten is minder dan de helft bezet; de gemiddelde parkeerdruk over de gehele binnenstad bedraagt 48%. De parkeerdruk in het oostelijke deel van de binnenstad is daarbij hoger dan in het westelijke deel van de binnenstad. De hoogste parkeerdruk binnen de tangenten heeft het gebied in de zuidoost hoek, waar gratis geparkeerd kan worden. De parkeerdruk in deze straten ligt gemiddeld rond de 77%. Daarbij dient wel als kanttekening te worden geplaatst dat er als gevolg van werkzaamheden in de omgeving van de St. Josephstraat (ontwikkeling Meester van t Hof ) waarschijnlijk sprake is van een enigszins vertekend beeld. De parkeergarages hebben een bezettingsgraad van gemiddeld 40%. Het algemene beeld is, dat er ruim voldoende parkeercapaciteit binnen de tangenten is. Er is ook sprake van een redelijk gelijkmatige spreiding van de parkeerdruk en er zijn slechts enkele straten waar het druk (= parkeerdruk > 85%) is. Buiten de tangenten treffen we de hoogste parkeerdruk aan in het gebied ten zuiden van de Ridderstraat. Vooral in de omgeving van het stadskantoor (Slotjesveld en Slotlaan) is sprake van een relatief hoge parkeerdruk. Dit zal in belangrijke mate ook aan het stadskantoor gerelateerd zijn. 12

14 Afbeelding 3.2. Parkeerdruk donderdag 7 maart s middags De resultaten van de parkeerdrukmeting die is uitgevoerd op zaterdag 9 maart (aan het begin van de middag) staan weergegeven in afbeelding 3.3. Van alle openbare parkeerplaatsen binnen de tangenten is iets meer dan 70% bezet. De hoogste parkeerdruk binnen de tangenten heeft het gebied in de zuidwest hoek van het centrum met een gemiddelde parkeerdruk van 83%. In het bijzonder de parkeergarages waren goed bezet; zowel de parkeergarage Arendshof als de parkeergarage Bouwlingcentre ( Jumbo ) was vol. In de parkeergarage Forvm was nog wel plaats (bezettingsgraad < 50%). Het algemene beeld is, dat er voldoende parkeercapaciteit binnen de tangenten is. Echter de parkeerdruk in het zuidwesten van het centrum is relatief hoog en in een aantal straten en op een aantal terreinen in dit deel van het centrum ligt de parkeerdruk boven de 85%. In de andere delen van de binnenstad is het beduidend minder druk, maar ook daar is op een aantal locaties (veelal de grotere terreinen) een parkeerdruk van meer dan 85% gemeten. Als gekeken wordt naar de parkeerdruk per regime (zie tabel 3.1), dan valt op dat de parkeerdruk gemiddeld genomen het hoogst is op de betaalde parkeerplaatsen. Vergunninghoudersparkeerplaatsen worden minder intensief gebruikt omdat hier veelal maar een beperkte doelgroep kan parkeren. 13

15 Afbeelding 3.3. Parkeerdruk zaterdag 9 maart s middags Garages Betaald Vergunningen Gratis Oosten (groen) X 68% 56% 70% Zuidwesten (geel) 89% 81% 68% X Noordwesten (blauw) X 74% 58% X Totaal 89% 73% 59% 70% Tabel 3.1. Parkeerdruk binnen de tangenten, onderscheiden naar regime Buiten de tangenten is de hoogste parkeerdruk gemeten in het gebied ten noorden van de Strijenstraat. Vooral de gratis parkeerplaatsen ten westen van de Hoofseweg waren goed bezet. In het gebied ten zuiden van de Ridderstraat was de parkeerdruk het hoogst in de Slotlaan e.o.. In de omgeving van het stadskantoor was het minder druk dan op de donderdag. 14

16 Als de resultaten van het onderzoek vergeleken worden met de resultaten uit 2009, dan blijkt dat op de zaterdagmiddag de parkeerdruk iets is afgenomen. Zowel binnen de tangenten als in het gebied daar omheen zijn minder geparkeerde auto s aangetroffen. Binnen de tangenten is een beperkte verschuiving van de parkeerdruk waar te nemen. In vergelijking met 2009 is de parkeerdruk in de zuidwest hoek van het centrum toegenomen, terwijl het in het oostelijke deel van het centrum minder druk is. Parkeermotief Binnen het parkeerbeleid worden drie doelgroepen onderscheiden, te weten bewoners, bezoekers en werknemers. Via een parkeermotiefmeting is onderzocht waar deze doelgroepen parkeren. Voor het gebied waar betaald parkeren en / of vergunninghoudersparkeren geldt, zijn de motieven bepaald aan de hand van de betalingsbewijzen of vergunningen die in geparkeerde auto s zijn aangetroffen. Voor de niet gereguleerde straten zijn de motieven bepaald middels kentekenregistratie (zie ook bijlage 2). De resultaten van de parkeermotiefmeting zijn weergegeven in afbeelding 3.4. Afbeelding 3.4. Parkeermotieven zaterdag 9 maart s middags 15

17 Afbeelding 3.4. laat zien, dat het zwaartepunt voor wat betreft het bezoekersparkeren in het zuidwestelijke deel van het centrum ligt. Driekwart van de auto s die in dat gebied parkeren, horen toe aan bezoekers. In de overige delen van het centrum is het parkeren van bewoners het dominante motief. Werknemers parkeren binnen de tangenten vooral in het oostelijke deel van de binnenstad. Buiten de tangenten parkeren werknemers vooral in het gebied ten zuiden van de Ridderstraat. Ten opzichte van de tellingen uit 2009 is het aandeel bezoekers binnen de tangenten afgenomen met ca. 13%. Dit is in lijn met de bevindingen uit de jaarlijkse passantentellingen die eveneens laten zien dat het aantal bezoekers van de binnenstad een dalende lijn vertoont (zie afbeelding 3.5). Voorts dient daarbij te worden opgemerkt dat in 2009 alle gebruikers van de parkeergarages als bezoekers zijn aangemerkt (terwijl het ook deels abonnementhouders betreft). Ook buiten de tangenten zijn minder bezoekers waargenomen. Deels zal dit een gevolg zijn van het gevoerde beleid (bv. invoering vergunninghoudersparkeren Van Wijngaardestraat) en de algehele ontwikkeling van het aantal bezoekers. Echter deels zullen hieraan ook andere factoren ten grondslag liggen. Zo was het onderzoeksgebied kleiner 5 dan het gebied dat in 2009 is onderzocht. Afbeelding 3.5. ontwikkeling aantal bezoekers binnenstad Oosterhout Ook het aandeel werknemers dat binnen de tangenten parkeert, is afgenomen ten opzichte van 2009 (- 18%). Aannemelijk is dat dit een rechtstreeks gevolg is van het gevoerde beleid (afschaffen laag tarief). Het aantal werknemers dat buiten de tangenten parkeert, is daardoor toegenomen in het gebied ten zuiden van de Ridderstraat. Ten noorden van de Strijenstraat daarentegen zijn juist minder werknemers waargenomen. Dit hangt waarschijnlijk samen met de uitbreiding van het vergunninghoudersparkeren daar. Ten opzichte van 2009 is wel een hoger aandeel bewoners waargenomen dat binnen de tangenten parkeert. Een verklaring hiervoor is niet direct te geven. 5 Gezien de uitkomsten van het draagvlakonderzoek dat in 2010 is uitgevoerd, is besloten het gebied ten westen van de Julianalaan buiten beschouwing te laten. Daarnaast is ook het gebied ten zuiden van de Brabantlaan / Burggraafstraat niet onderzocht, gezien de afstand t.o.v. de binnenstad. 16

18 Uitgifte vergunningen Het aantal uitgegeven parkeervergunningen geeft eveneens een beeld van de parkeervraag van verschillende doelgroepen. Tabel 3.2. bevat een overzicht voor de periode ste bewonersvergunningen de bewonersvergunningen Bedrijfsvergunningen Zorgvergunningen Onderhoudsvergunningen Kraskaarten Tabel 3.2. Aantal uitgegeven vergunningen Uit de tabel blijkt dat het aantal uitgegeven vergunningen voor bedrijven en zorginstellingen de afgelopen jaren redelijk constant is gebleven. Het afschaffen van het laag tarief (medio 2012) heeft niet tot gevolg gehad dat bedrijven meer vergunningen hebben aangevraagd voor hun personeel. Het aantal bewonersvergunning is met ongeveer 10% afgenomen. Aangenomen mag worden dat dit een direct gevolg is van het afschaffen van de gratis 1 ste parkeervergunning per 1 januari Wat met name opvalt, is de sterke toename in de verkoop van kraskaarten (+ 55%). Dit kan slechts ten dele verklaard worden door het gevoerde beleid. Zo is het aannemelijk dat een deel van de toename van 2012 t.o.v samenhangt met de afschaffing van het laag tarief. Voorheen kon een deel van de sociale bezoekers immers ook gebruik maken van de laag tarief parkeerplaatsen. Er zijn echter geen signalen dat kraskaarten sinds de afschaffing van het laag tarief worden misbruikt om het parkeren van werknemers te faciliteren (die vrees bestond in 2009 wel). Uit een nadere analyse van de verkoop van de kraskaarten blijkt verder dat deze vooral veel worden verkocht aan mensen die woonachtig zijn in zorginstellingen (zoals De Doelen) en aan mensen die wonen in gebieden met overwegend vergunninghoudersplaatsen. Daarnaast worden in de kraskaarten in de praktijk ook (oneigenlijk) gebruikt door gezinnen die meerdere auto s hebben, maar per saldo voordeliger uit zijn bij het gebruik van kraskaarten in plaats van een tweede vergunning. Op kleine schaal is sprake van oneigenlijk gebruik van kraskaarten door enkele bedrijven in de binnenstad, die kraskaarten verstrekken aan hun klanten Nadere analyses Op de data die verkregen is met het veldwerk is een drietal nadere analyses uitgevoerd. Daarbij is specifiek gekeken naar: A) uitwijkgedrag van bezoekers en werknemers naar straten buiten het gereguleerde gebied; B) het gebruik van de voormalige laagtarief parkeerplaatsen; C) het gebruik van de gefiscaliseerde vergunninghouderplaatsen; Ad A) Uitwijkgedrag In 2009 is een aantal gebieden benoemd dat mogelijk voor invoering van betaald en / of vergunninghoudersparkeren in aanmerking zou komen vanwege uitwijkgedrag van bezoekers en werknemers vanuit het gereguleerde gebied. Op een aantal van deze gebieden is nader ingezoomd: 17

19 Als gekeken wordt naar het niet gereguleerde gebied binnen de tangenten,(zandheuvel e.o.) dan ligt de parkeerdruk op zaterdagmiddag rond de 70%. Het dominante motief is bewonersparkeren. Alleen op het parkeerterrein bij de St. Antoniuskerk zijn relatief veel auto s van werknemers aangetroffen. In het gebied ten noordwesten van de Strijenstraat is het gereguleerd parkeren per 1 januari 2013 uitgebreid. Uit het parkeeronderzoek blijkt dat de parkeerdruk in de direct aangrenzende straten (Putterstraat, Zwaluwstraat en Van Duivenvoordestraat) hoog is (> 85%). Daarnaast wordt in deze straten ook relatief veel geparkeerd door werknemers. Aannemelijk is dat dit deels werknemers betreft die in de binnenstad werken. Echter ook een deel van de werknemers zal werkzaam zijn bij de bedrijven die aan (met name het westelijke deel van) de Van Duivenvoordestraat gevestigd zijn. Het gebied ten zuidwesten van de Ridderstraat heeft een parkeerdruk van rond de 55%.. Alleen langs de Slotlaan (> 85%) en het aangrenzende deel van de Huize Limburgstraat is sprake van een relatief hoge parkeerdruk; in alle overige straten ligt de parkeerdruk onder de 75%. In het gebied zijn vooral auto s van bewoners en werknemers aangetroffen. De auto s van werknemers staan vooral in de straten die grenzen aan het gereguleerde gebied zoals de Stadhouderslaan, de Huize Limburgstraat en het noordelijke deel van de Bouwlingstraat. Klachten over ongewenst parkeren van werknemers en bezoekers van de binnenstad komen vooral uit de Van Duivenvoordestraat, de Stadhouderslaan en de Huize Limburgstraat. Ook vanuit de Van Wijngaardestraat zijn de afgelopen jaren de nodige klachten gekomen, maar in deze straat mag sinds 1 januari 2013 uitsluitend nog door vergunninghouders geparkeerd worden. Uitgaande van bovenstaande resultaten is het aan te bevelen om nogmaals een draagvlakonderzoek uit te voeren voor de niet gereguleerde straten in het gebied ten noordwesten van de tangenten. Voor het ongereguleerde gebied binnen de tangenten is er geen noodzaak om het draagvlakonderzoek te herhalen. De parkeerdruk in dat gebied wordt primair veroorzaakt door het parkeren van de bewoners zelf. De parkeeroverlast (en klachten) in het gebied ten zuiden van de tangenten spitst zich toe op een beperkt aantal straten. Invoering van gereguleerd parkeren in deze straten, zou waarschijnlijk uitsluitend leiden tot verplaatsing van het probleem naar aangrenzende straten. Verwacht mag ook worden dat er buiten eerstbedoelde straten geen draagvlak zal zijn voor gereguleerd parkeren omdat de problematiek beperkt is. Vandaar dat een draagvlakonderzoek wordt afgeraden. Ad B) voormalig laag tarief Medio 2012 zijn de voormalig laag tarief parkeerplaatsen opgeheven. Deels zijn deze omgezet naar vergunninghoudersplaatsen (Giethuiserf, Marie Curiehof, Santrijnhof en Van Liedekerkestraat) en deels naar parkeerplaatsen met een hoog tarief, waarbij voor de meeste locaties (De Braak, parkeerterrein Klappeystraat, Torenplein en Valkenplein) een maximaal dagtarief geldt. In tabel 3.3. is weergegeven wat de gemiddelde bezettingsgraad van de voormalige laagtarief parkeerplaatsen is. Vooral de parkeerplaatsen die zijn omgezet naar vergunninghoudersparkeren hebben een lage bezettingsgraad. Meest in het oog springende locaties zijn daarbij de parkeerplaatsen langs de Van Liedekerkestraat en het Santrijnhof die grotendeels leeg staan. Omgezet naar Donderdagmiddag Zaterdagmiddag - Vergunninghouders 28% 42% - Betaald parkeren 43% 63% Tabel 3.3. Parkeerdruk voormalige laagtarief parkeerplaatsen 18

20 Op de zaterdag laat de bezettingsgraad van de parkeerplaatsen die zijn omgezet naar betaald parkeren grote verschillen zien. Het parkeerterrein De Braak is nagenoeg vol, terwijl Arendsplein West en het Valkenplein maar voor ongeveer de helft bezet zijn. Als gekeken wordt naar de doelgroepen die van deze parkeerplaatsen gebruik maken, dan zijn dat overwegend werknemers / langparkeerders. Alleen De Braak laat een meer gemêleerd gebruik zien en wordt ook door bewoners en bezoekers gebruikt. Op het Arendsplein West parkeren vrijwel uitsluitend bezoekers; voor deze locatie geldt ook geen dagtarief. Ook de opbrengsten uit de parkeermeters laten zien dat op De Braak, Torenplein en Valkenplein nog relatief veel langparkeerders staan. Bijna 50% van de parkeertickets die op deze locaties verkocht wordt, betreft dagkaarten. Gezien het zeer beperkte gebruik van de vergunninghoudersplaatsen langs de Van Liedekerkestraat en de parkeerplaatsen op het Santrijnhof is het aan te bevelen om deze locaties om te zetten naar betaald parkeren met een maximaal dagtarief, waarbij de mogelijkheid om met een bewonersvergunning te parkeren, gehandhaafd blijft. De parkeerplaatsen kunnen dan ook door andere doelgroepen gebruikt worden, waardoor het gebruik naar verwachting zal toenemen. Voor Arendsplein West wordt voorgesteld om een maximaal dagtarief in te voeren. Deze locatie wordt in vergelijking met een aantal andere voormalig laagtarief locaties beperkt gebruikt. Van de invoering van een maximaal dagtarief op deze locatie is in 2012 afgezien omdat de vrees bestond dat Arendsplein West dan een aantrekkelijke locatie voor werknemers zou blijven. Echter werknemers kunnen inmiddels een goedkoop abonnement voor de parkeergarage Arendshof afnemen. Ad C) Gefiscaliseerde vergunninghoudersplaatsen Medio 2010 is besloten om een deel van de vergunninghoudersplaatsen om te zetten naar betaald parkeren ( te fiscaliseren ). Per 1 april 2012 is uitvoering gegeven aan dat besluit. Bekeken is door welke doelgroepen de gefiscaliseerde parkeerplaatsen thans gebruikt worden 6. Ongeveer 2/3 van de auto s die zijn aangetroffen op de gefiscaliseerde plaatsen hoort toe aan bewoners. Over het algemeen waren er ook nog voldoende vrije plaatsen. De locaties die vooral in trek lijken te zijn bij betalende bezoekers zijn de voormalige vergunninghoudersplaatsen in de Bouwlingstraat, Heuvelstraat en op het parkeerterrein aan de Mathildastraat De mening van Bezoekers van de binnenstad Om in beeld te brengen hoe bezoekers van de Oosterhoutse binnenstad het parkeerbeleid ervaren, is op 7 en 9 maart ook een mondelinge enquête afgenomen. De vragenlijst is opgenomen als bijlage 4. In het totaal zijn iets meer dan 400 enquêtes ingevuld. Van de mensen die de enquête hebben ingevuld, kwam ruim 40% uit Oosterhout zelf. Circa 30% kwam uit de directe omgeving (regio Breda Tilburg). De belangrijkste motieven om het centrum te bezoeken, waren winkelen (70%) en boodschappen doen (20%). 80% van de mensen die geënquêteerd zijn, zijn regelmatige bezoekers ( meerdere keren per maand of vaker) van de Oosterhoutse binnenstad. 6 Voor niet alle locaties was dit mogelijk. Sommige parkeerplaatsen (Bredaseweg en Rulstraat) maakten onderdeel uit van een grotere onderzoekssectie. 19

21 Alleen mensen die met de auto naar de binnenstad zijn gekomen, zijn geënquêteerd. Daarbij is in eerste instantie gevraagd waarom mensen met de auto komen. Dit blijkt vooral vanwege het gemak te zijn (40%) of omdat men met meerdere personen reisde of spullen moest meenemen. Bij de enquête is mensen gevraagd waar ze hun auto parkeren en wat de reden is om voor die locatie te kiezen. De resultaten hiervan staan weergegeven in tabel 3.4. en 3.5. Locatie Percentage Parkeergarages 45% Parkeerterreinen 33% Straat (betaald) 2% Parkeerterreinen Slotjesveld 14% Straat (gratis) 7% Tabel 3.4. Locatiekeuze parkeren Reden Percentage Gewoonte / ik parkeer hier altijd 32% Beschikbaarheid / plaats vrij 11% Ligt op mijn aanrijdroute 14% Parkeerverwijzing gevolgd 1% Mogelijkheid om achteraf te betalen 1% Dichtbij bestemming 12% Het parkeertarief 3% Gratis kunnen parkeren 26% Tabel 3.5. Redenen locatiekeuze parkeren Van de respondenten kiest ca. 80% voor een betaalde locatie. De parkeergarages zijn daarbij favoriet. Van de mensen die aangeeft gratis te parkeren, staat het grootste deel op één van de parkeerterreinen aan het Slotjesveld. De belangrijkste reden om op een bepaalde locatie te parkeren, is gewoontegedrag; mensen hebben een vaste locatie waar ze hun auto parkeren. Daarnaast speelt ook het geografisch aspect (ligt op aanrijdroute of ligt dichtbij bestemming) een belangrijke rol bij de locatiekeuze. Circa een kwart van de respondenten heeft aangegeven te kiezen voor een bepaalde locatie omdat men daar gratis kan parkeren. Vooral voor veel mensen die op de gratis locaties parkeren, was dit de belangrijkste reden. Echter ook een deel van de mensen die in de parkeergarage Bouwlingcentre parkeert, voert dit als reden aan (bij 10,- euro aan boodschappen kan 2 uur gratis geparkeerd worden). Ook niet beïnvloedbare factoren spelen soms een rol bij de locatiekeuze. Zo hebben op de zaterdag ook respondenten aangegeven dat ze in een parkeergarage parkeerden omdat ze dan droog stonden (het regende op zaterdag 9 maart). Verhoudingsgewijs gaven op de zaterdag ook meer mensen aan dat ze in één van de parkeergarages stonden dan op de donderdag. Als de resultaten worden vergeleken met de bezoekersenquête die in 2008 is afgenomen, dan blijkt dat het aandeel mensen dat betaald parkeert nagenoeg hetzelfde is gebleven. Wel is het aandeel mensen dat aangeeft in een parkeergarage te hebben geparkeerd toegenomen. Ook in 2008 was gewoonte de belangrijkste reden om op een bepaalde locatie te parkeren, gevolgd door het tarief en nabijheid. 20

22 Om te bepalen hoe bezoekers het parkeerbeleid in Oosterhout ervaren, is de respondenten gevraagd om rapportcijfers toe te kennen aan een aantal onderdelen van het parkeerbeleid. De resultaten daarvan zijn opgenomen in tabel 3.6. Tevens zijn in tabel 3.6. de scores uit de enquête van 2008 opgenomen. Rapportcijfer 2013 Rapportcijfer 2008 Bereikbaarheid stadscentrum per auto 7,7 7,5 Parkeerverwijssysteem 7,4 6,6 Beschikbaarheid vrije parkeerplaatsen 7,4 6,3 Vindbaarheid parkeerplaatsen 7,5 Kwaliteit parkeervoorzieningen 7,5 6,9 Kwaliteit betaalautomaten 7,3 6,6 Hoogte parkeertarieven 5,9 5,0 Looproutes naar het stadscentrum 7,7 7,3 Loopafstand naar het stadscentrum 7,7 7,5 Tabel 3.6. Beoordeling parkeervoorzieningen Oosterhout Geconcludeerd kan worden dat bezoekers van de binnenstad over het algemeen tevreden zijn met het gevoerde beleid; vrijwel alle onderdelen scoren een ruime voldoende. Ten opzichte van de enquête die in 2008 is afgenomen is de score op alle onderdelen ook verbeterd. Deels is dit te herleiden tot het gevoerde beleid en een aantal maatregelen die de afgelopen jaren zijn getroffen. Zo is de informatievoorziening over parkeren verbeterd, zijn er nieuwe betaalautomaten geplaatst, kan er sinds medio 2011 met de pinpas worden betaald en is sinds begin 2013 ook belparkeren mogelijk. Niet onverwachts, scoort de hoogte van de parkeertarieven het laagst; dat zie je ook terug bij vergelijkbare onderzoeken die in andere gemeenten zijn afgenomen waar betaald parkeren geldt. Overigens is ook expliciet gevraagd of mensen die betaald parkeren op de hoogte waren van het parkeertarief. Ca. 40% van deze respondenten gaf aan, geen idee te hebben wat het tarief was. Bezoekers uit Oosterhout zelf beoordelen de meeste onderdelen niet wezenlijk anders dan bezoekers van buiten Oosterhout. Alleen als het gaat om de hoogte van het parkeertarief wijken de beoordelingen duidelijk af. Bezoekers uit Oosterhout zelf oordelen beduidend positiever (6,3) over het parkeertarief dan bezoekers van buiten Oosterhout (5,4). Per 1 januari 2013 is het mogelijk om het parkeergeld in Oosterhout per mobiele telefoon te betalen ( bel- en SMS parkeren ). Bij het afnemen van de enquête is gevraagd of mensen met deze mogelijkheid bekend zijn en hiervan wel eens gebruik hebben gemaakt. Van de respondenten heeft 75% aangegeven hiervan nog geen gebruik te hebben gemaakt. Veruit de belangrijkste reden hiervoor is dat men (nog) niet bekend was met deze optie. Het is derhalve aan te bevelen de mogelijkheid van bel- en SMS parkeren nadrukkelijker onder de aandacht te brengen bij bezoekers Bewoners van de binnenstad Om een beeld te krijgen hoe bewoners van de binnenstad het parkeerbeleid ervaren, is gebruik gemaakt van de jaarlijkse buurt- en dorpsenquête. Daarin is bewoners (o.a.) gevraagd om een oordeel te geven over het parkeren in de omgeving van de woning. 21

23 Uit tabel 3.7. blijkt dat bewoners van het centrum beduidend minder tevreden zijn over het parkeren dan gemiddeld in Oosterhout. Echter ook hier is een positieve tendens zichtbaar. Als de cijfers namelijk worden vergeleken met de buurt- en dorpsenquête uit 2008 dan is het aantal mensen dat tevreden is toegenomen en het aantal dat ontevreden is, is afgenomen (in 2008 was de meerderheid van de centrumbewoners ontevreden over parkeren in de woonomgeving). Tevreden Neutraal Ontevreden Oosterhout centrum Oosterhout gemiddeld Tabel 3.7. Tevredenheid over parkeervoorzieningen woonomgeving Ook uit de jaarlijkse centrumscan, die sinds 2006 wordt afgenomen, blijkt dat centrumbewoners positiever over het parkeren in het centrum zijn. Tot en met 2009 stond parkeerproblemen bovenaan in de top 5 van punten die aandacht behoefte. Vanaf 2010 is dat echter niet meer het geval. Het onderwerp komt nog wel steeds terug in de top 5 van aandachtspunten Ondernemers in de binnenstad In de centrumscan wordt ook de mening van de ondernemers in de binnenstad gepeild. Parkeren staat daarbij sinds 2009 bovenaan de lijst van aandachtspunten. De ondernemers zijn vooral ontevreden over de hoogte van de parkeertarieven. Door WSO (Winkelstad Oosterhout; het orgaan waarin de winkeliers in het centrum vertegenwoordigd zijn) is ervoor gepleit de tarieven aanzienlijk te verlagen omdat dat tot een toename van het aantal bezoekers aan de binnenstad zou leiden. Als het gaat om de uitvoering van Stilstaan in de toekomst vragen de ondernemers vooral aandacht voor het uitblijven van de uitbreiding / aanpassing van het parkeerverwijssysteem Synthese Sinds de vaststelling van het nieuwe parkeerbeleid eind 2009 is het aantal betaalde parkeerplaatsen binnen de tangenten beperkt toegenomen (+80 plaatsen). Het aantal vergunninghoudersplaatsen is nagenoeg hetzelfde gebleven en het aantal gratis parkeerplaatsen is iets afgenomen. De toename van het aantal betaalde parkeerplaatsen is een gevolg van het fiscaliseren van een deel van het vergunninghoudersparkeren. Een aantal vergunninghoudersparkeersplaatsen is daarbij omgezet naar betaalde parkeerplaatsen. Daar staat echter tegenover dat een deel van de voormalige laagtariefparkeerplaatsen weer is omgezet naar vergunninghoudersplaatsen. Daardoor is het aantal betaalde parkeerplaatsen per saldo maar beperkt toegenomen en is het aantal vergunninghoudersparkeerplaatsen nagenoeg hetzelfde gebleven. Buiten de tangenten is het aantal vergunninghoudersplaatsen beperkt uitgebreid. Dit als gevolg van de invoering van vergunninghoudersparkeren in de Van Wijngaardestraat. 22

24 Uit de tellingen die zijn uitgevoerd, blijkt dat het aanbod aan parkeerplaatsen voldoende is. De parkeerdruk binnen de tangenten bedraagt minder dan 50% op donderdagmiddag. Op zaterdagmiddag ligt de gemiddelde parkeerdruk net boven de 70%. De parkeerdruk in het zuidwesten van het centrum is relatief hoog en in een aantal straten en op een aantal terreinen in dit deel van het centrum ligt de parkeerdruk boven de 85%. Twee van de drie parkeergarages waren vol. In andere delen van de binnenstad is het beduidend minder druk. Met name op de parkeerterrein in het noordoostelijke deel van de binnenstad waren nog plaatsen vrij. Ten opzichte van 2009 is er sprake van een beperkte daling van de parkeerdruk. Er zijn minder geparkeerde auto s van bezoekers aangetroffen, hetgeen in lijn is met de resultaten van de passantentellingen die de afgelopen jaren zijn uitgevoerd. Binnen de tangenten zijn ook minder auto s van werknemers aangetroffen; als gevolg van het afschaffen van het laag tarief parkeert een groter deel van deze doelgroep buiten de tangenten. Als gekeken wordt naar de uitgifte van vergunningen dan is sprake van een afname van het aantal bewonersvergunningen met ca. 10%. De afschaffing van de gratis eerste parkeervergunning voor bewoners is daarvan de oorzaak. Het aantal vergunningen voor bedrijven en zorginstellingen is ongeveer gelijk gebleven. De uitgifte van kraskaarten ( bezoekersvergunning ) is de afgelopen jaren sterk gegroeid (+55% t.o.v. 2009). Dit kan slechts ten dele verklaard worden door het gevoerde beleid. Bezoekers van de Oosterhoutse binnenstad oordelen positief over het parkeren in de binnenstad. Vrijwel alle onderdelen van het parkeren scoren een ruime voldoende. Ten opzichte van 2008 is de score op alle onderdelen ook verbeterd. Bewoners van de binnenstad zijn minder positief over het parkeren dan bewoners in de rest van Oosterhout. Echter de centrumbewoners oordelen positiever over parkeren dan een aantal jaren terug (in 2008 was de meerderheid nog ontevreden; in 2013 is de meerderheid tevreden). De ondernemers in de binnenstad onderschrijven het gevoerde beleid, maar zijn ontevreden over de hoogte van de parkeertarieven en het uitblijven van de uitbreiding van het parkeerverwijssysteem. Op basis van de resultaten van het veldonderzoek dat is uitgevoerd, is het volgende aan te bevelen: het draagvlakonderzoek in het gebied ten noordwesten van de tangenten herhalen om vast te stellen of er draagvlak is voor een verdere uitbreiding van het betaald parkeren / vergunninghoudersparkeren; het parkeerregime van de parkeerplaatsen langs de Van Liedekerkestraat (westzijde) en het zuidelijke deel van het Santrijnhof wijzigen van vergunninghoudersparkeren naar betaald parkeren, waarbij voor beide locaties ook het maximale dagtarief gaat gelden. De mogelijkheid om met een bewonersvergunning te parkeren, blijft daarbij gehandhaafd; het maximaal dagtarief in te voeren voor Arendsplein West. Daarnaast dient het belparkeren beter onder de aandacht te worden gebracht van bezoekers van de binnenstad en zou gekeken moeten worden op welke wijze het gebruik van de parkeerterreinen in het noordoostelijke deel van de binnenstad verder kan worden gestimuleerd, met name ook met als doel de parkeerdruk op het zuidwestelijke deel van de binnenstad te verminderen. 23

25 4. De financiën In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de financiële kant van het parkeerbeleid. De parkeertarieven worden vergeleken met de tarieven van een aantal andere gemeenten in de omgeving ( 4.1.). Daarnaast komt de ontwikkeling van de opbrengsten en de kosten over de periode aan bod ( 4.2.) Benchmark tarieven Betaald parkeren In stilstaan in de toekomst is ook het tarievenbeleid vastgelegd (zie kader). Tarievenbeleid Het parkeren in de parkeergarages moet goedkoper zijn dan het parkeren op straat. Dit om het parkeren in de garages zoveel mogelijk te stimuleren. Dit uitgangspunt geldt zowel voor het parkeren van bezoekers als voor het parkeren van werknemers. Het aantal tariefgroepen dient zo beperkt mogelijk te zijn. Bij voorkeur geldt er één tarief voor het parkeren op straat en één tarief voor het parkeren in de garages. De tarieven van zowel het betaald parkeren (op straat en in de parkeergarages) als het vergunninghoudersparkeren worden periodiek bijgesteld. Dit ten einde kostenstijgingen te compenseren en vanuit het oogpunt van kostenneutraliteit van het totale parkeerbeleid. De tarieven voor het betaald parkeren dienen in verhouding te staan tot de parkeertarieven van omliggende gemeenten. De uitgifte van parkeervergunningen aan bewoners van het gereguleerde gebied geschiedt kostendekkend in die zin dat de administratieve lasten gedekt worden door de opbrengsten. Eén van de uitgangspunten van het beleid is dat de tarieven in Oosterhout in verhouding moeten staan tot de parkeertarieven van omliggende gemeenten. Daartoe is in 2013 wederom een benchmark uitgevoerd. De resultaten daarvan zijn weergegeven in tabel 4.1. Op basis van de benchmark kan gesteld worden dat de parkeertarieven in Oosterhout in verhouding zijn tot de tarieven in de omgeving. Parkeren in de parkeergarages is in Oosterhout relatief goedkoop en het maximale dagtarief dat voor een aantal parkeerterreinen geldt, is laag. Gemeente parkeergarages straat (hoog) straat (laag) dagtarief Breda 2,00-2,40 2,00 1,20 3,50 14,00 Tilburg 1,70-1,90 2,20 6,00 15,10 Etten-Leur 1,40 1,60 1,40 7,00 Roosendaal 1,80 1,80 1,20 8,00 Waalwijk n.v.t. 1,10 1,95 0,80 4,80 Oosterhout 1,40-1,80 7 1,90 3,80 Tabel 4.1. Tarieven betaald parkeren [in / uur] 7 Het tarief van 1,40 per uur ( normaal tarief ) geldt voor de parkeergarages Arendshof en Bouwlingcentre. Voor de parkeergarage Forvm hanteert de exploitant een tarief van 1,80 per uur. 24

26 Het laag tarief dat in een aantal gemeentes geldt, heeft betrekking op locaties die op grotere afstand van de binnenstad gelegen zijn. Oosterhout kent geen laag tarief (meer), maar beschikt met het Slotjesveld wel over een grote gratis parkeervoorziening op loopafstand van de binnenstad. Alle gemeentes kennen naast een uurtarief ook een maximaal dagtarief. In Tilburg en Breda loopt dat bijzonder uiteen. Het lage dagtarief in Tilburg en Breda geldt voor enkele terreinen (Breda) en een parkeergarage (Tilburg) die op grotere afstand van de binnenstad gelegen zijn. Voor de overige parkeergarages en betaalde parkeerplaatsen in de binnenstad geldt een beduidend hoger dagtarief. In Roosendaal geldt het maximale dagtarief voor alle betaalde parkeerplaatsen op straat. In Etten- Leur, Waalwijk en Oosterhout geldt het dagtarief maar voor een deel van de betaalde parkeerplaatsen op straat. Daarnaast geldt het dagtarief in Etten Leur ook voor de parkeergarage. Als gekeken wordt naar de ontwikkeling van de parkeertarieven over de periode is in Oosterhout sprake geweest van een beperkte stijging van het tarief. Conform het besluit van de raad uit 2009 is het tarief eenmaal in de twee jaar met 0,10 per uur verhoogd. Ook in vrijwel alle andere gemeenten zijn de tarieven de afgelopen jaren gestegen. Daarbij valt vooral de stijging van het tarief van de parkeergarages in Breda op (in 2009 nog 1,40 per uur). In Waalwijk zijn de parkeertarieven op een aantal locaties verlaagd. Het gaat hier om een tijdelijke maatregel vanwege de bouwactiviteiten rondom de herontwikkeling van het winkelcentrum De Els. Op sommige locaties geldt de tariefsverlaging bovendien alleen op maandag tot en met donderdag om mensen te stimuleren om niet op de piekmomenten te winkelen Parkeervergunningen Ook voor de parkeervergunningen is een benchmark uitgevoerd. De resultaten daarvan staan weergegeven in tabel 4.2. Gemeente Bewoner 1 ste Bewoner 2de Bedrijf Breda 96,00 96,00 480,00 Tilburg 80,20-143,00 141,00-203,80 108,60-608,40 Etten-Leur 40,00 64,00 320,00 Roosendaal 48,00 73,20 336,00-402,00 Waalwijk 13,45-411,80 13,45-411,80 13,45-534,55 Oosterhout 33,60 106,80 285,00-430,20 Tabel 4.2. Tarieven parkeervergunningen [in / jaar] Gesteld kan worden dat de tarieven van parkeervergunningen bijzonder uiteenlopend zijn: In Waalwijk en Tilburg is het tarief van een 1 ste bewonersvergunning mede afhankelijk van de locatie van het huisadres van de aanvrager. Voor bepaalde zones geldt een hoger tarief. In Waalwijk is het tarief van de 1 ste bewonersvergunning tevens afhankelijk van het al dan niet beschikken over parkeergelegenheid op eigen terrein; Breda en Waalwijk hanteren geen afwijkend tarief voor een 2 de bewonersvergunning; in de andere gemeenten in de benchmark is een tweede vergunning duurder dan de eerste. Daarnaast is het zo dat in veel gemeenten (Breda, Tilburg, Etten Leur en Roosendaal) tweede (of volgende) parkeervergunningen voor bewoners alleen verleend worden als de parkeerdruk dat toestaat. Oosterhout kent een dergelijke beperking niet; 25

27 In Tilburg en Oosterhout is het tarief van een bedrijfsvergunning afhankelijk van het aantal vergunningen dat een bedrijf aanvraagt; Tilburg en Roosendaal kennen ook een goedkopere bedrijfsvergunning die alleen tijdens kantoortijden geldig is (niet op koopavonden en in het weekend). Uit de benchmark kan worden geconcludeerd dat de 1 ste bewonersvergunning in Oosterhout relatief goedkoop is. Een 2 de bewonersvergunning daarentegen is in vergelijking wat duurder. Echter deze wordt wel altijd verstrekt, terwijl in veel andere gemeenten in de praktijk geen tweede vergunningen meer worden afgegeven. De tarieven voor bedrijfsvergunningen zijn gemiddeld. Als gekeken wordt naar de ontwikkeling van de tarieven van de parkeervergunningen over de periode dan is sprake van een beperkte stijging. In Oosterhout worden de tarieven jaarlijks geïndexeerd (inflatiecorrectie). Ook de andere gemeenten volgen overwegend deze lijn. Wat verder nog opvalt uit de benchmark is dat de vijf gemeenten waarmee Oosterhout vergeleken is bij de uitgifte van parkeervergunningen (al dan niet rechtstreeks) ook een relatie leggen met het al dan niet kunnen parkeren op eigen terrein. Als de aanvrager kan beschikken over eigen parkeergelegenheid dan is deze in Waalwijk een (beduidend) hoger tarief voor een vergunning verschuldigd. In Breda en Tilburg kan men in dat geval alleen een 2 de bewonersvergunning aanvragen. Roosendaal en Etten Leur hanteren een regeling specifiek gericht op nieuwbouwsituaties Ontwikkeling kosten en opbrengsten Tabel 4.3. geeft een overzicht van de ontwikkeling van de kosten en opbrengsten van het parkeren over de periode Uit de tabel blijkt dat de kosten een enigszins grillig verloop laten zien over de afgelopen jaren. Met name de kapitaallasten en de kosten van de bewaakte fietsenstallingen zijn toegenomen. De stijging van de kapitaallasten hangt samen met de aanschaf van nieuwe betaalautomaten in Ook zijn er in 2010 reeds extra betaalautomaten besteld vooruitlopend op de fiscalisering van (een deel van) het vergunninghoudersparkeren. Deze automaten zijn in 2012 geplaatst. De grootste stijging betreft echter de post personeelskosten van de bewaakte fietsenstallingen. De kosten van GO! voor de bemensing van de fietsenstallingen zijn weliswaar niet gestegen (er was zelfs sprake van een lichte daling in 2012), maar het besluit om vanaf 2012 ook concernoverhead in rekening te brengen op personeel van derden is hier debet aan. De kosten van parkeerhandhaving en de ambtelijke uren die gemoeid zijn met parkeren (uitgifte vergunningen e.d.) zijn over de periode afgenomen. Per saldo lagen de totale kosten daardoor in 2012 op ongeveer hetzelfde niveau als in De baten uit parkeren laten over de periode een gestage groei zijn. De opbrengsten uit de parkeermeters zijn toegenomen als gevolg van de periodieke verhoging van de parkeertarieven. Daarnaast heeft ook het afschaffen van het laag tarief in 2012 naar verwachting tot extra inkomsten geleid. De opbrengsten uit vergunningen zijn toegenomen door het afschaffen van de gratis eerste parkeervergunning voor bewoners. Daarnaast leidt ook toegenomen verkoop van kraskaarten tot extra inkomsten uit vergunningen. Per saldo was er over de periode sprake van een aanzienlijk positief saldo op het product betaald parkeren. Dit saldo is maar gedeeltelijk in het parkeerfonds gestort. Dit komt met name omdat in 2011 besloten is het positieve saldo ten laste te brengen van de algemene reserve. 26

28 KOSTEN Kapitaallasten - parkeerapparatuur fietsenstallingen Beheer en onderhoud Parkeerapparatuur Parkeercontrole Exploitatie fietsenstallingen - personeelskosten overige kosten Personeelskosten (ambtelijke inzet) TOTAAL KOSTEN BATEN Parkeermeters Parkeervergunningen Naheffingsaanslagen (incl. mulderfeiten) TOTAAL BATEN SALDO baten lasten Concernafdracht Storting in Parkeerfonds Saldo parkeerfonds (inc. rentebijschrijving) Tabel 4.3. Kosten en baten parkeren 27

29 5. Trends en ontwikkelingen Veranderend consumentengedrag De invloed van internet op het consumentengedrag is de afgelopen jaren fors toegenomen. Producten worden in toenemende mate via internet gekocht en ook voorafgaand aan aankopen oriënteren consumenten zich steeds meer via internet. Mede als gevolg daarvan is sprake van een terugloop van bezoekersaantallen van winkelgebieden in binnensteden. Daarnaast is ook in toenemende mate sprake van een tweedeling in consumenten: enerzijds een groep consumenten die veel doelgerichter de binnenstad bezoekt en er ook korter verblijft, anderzijds een groep consumenten voor wie winkelen meer een sociale functie heeft en waarvoor de beleving van het winkelen steeds belangrijker wordt. Wat beide groepen met elkaar gemeen hebben, is dat gemak, ook als het op parkeren aankomt, belangrijk is. Het is de verwachting dat de trend van teruglopende bezoekersaantallen zich de komende jaren door zal zetten. Wat dat betreft, ligt het in de lijn der verwachting dat de parkeerdruk de komende jaren verder zal dalen. Qua parkeren dient het de consument, die vaak kan kiezen uit verschillende winkelgebieden, zo gemakkelijk mogelijk worden gemaakt. De afgelopen jaren zijn wat dat betreft al een aantal belangrijke stappen gezet (invoering mogelijkheid om per PIN te betalen, invoering realtime parkeren via de mobiele telefoon en uitbreiding aantal betaalde parkeerplaatsen). Het is zaak deze lijn te continueren. Met name op het gebied van informatievoorziening kan nog winst worden geboekt; zo zijn consumenten nog onvoldoende bekend van de mogelijkheid van realtime parkeren in Oosterhout en kan de informatie over parkeren beter worden ontsloten (zie ook onderstaand). We worden steeds mobieler We worden steeds mobieler. Met name de verkoop van smartphones is de afgelopen jaren fors gestegen. In 2012 beschikte bijna 60% van de Nederlanders over een smartphone. Ook op het gebied van parkeren bieden smartphones mogelijkheden. Zo kan bijvoorbeeld het parkeergeld ermee betaald worden (o.a. in Oosterhout). Daarnaast kan via smartphones in toenemende mate ook realtime informatie over verkeer en parkeren worden geraadpleegd. Hiervoor zijn diverse apps op de markt en het is aan gemeenten en exploitanten van parkeergarages om de data hiervoor beschikbaar te stellen. In 2012 is de grootste exploitant van parkeergarages in Nederland (Q-Park) hiertoe reeds overgegaan. De sterke opkomt van smartphones en de mogelijkheden om daarmee realtime informatie over verkeer en parkeren te raadplegen, maakt het belang van een parkeerverwijssysteem in de nabije toekomst minder groot. Echter er zal altijd ook een groep mensen blijven die geen gebruik zal maken van smartphones of vergelijkbare apparaten. Met name voor deze groep is het te adviseren om op een aantal strategische locaties parkeerverwijsborden te handhaven of toe te voegen. Verdere digitalisering handhaving Er is een tendens zichtbaar dat gemeenten (de handhaving van) hun parkeerbeleid verder digitaliseren. Zo zijn de papieren parkeervergunningen in een aantal gemeenten al afgeschaft en verdwijnen in Amsterdam dit jaar ook de gewone parkeerkaartjes en kan alleen nog maar op 28

30 kenteken worden betaald. Handhaving vindt in toenemende mate plaats door het scanen van kentekens van voertuigen. In grotere gemeenten worden daarvoor inmiddels speciale scanauto s ingezet. Voor een gemeente met de schaal voor Oosterhout zijn deze mogelijkheden thans nog niet interessant. Wel zullen deze ontwikkelingen worden gevolgd. Uitgangspunt is daarbij dat verdere digitalisering alleen plaatsvindt als dat tot efficiencyvoordelen (=lagere kosten) leidt, zonder dat dat ten koste van de service aan de burger of de bezoeker. 29

31 6. Conclusies en aanbevelingen 6.1. Conclusies In december 2009 is stilstaan in de toekomst vastgesteld door de gemeenteraad. In stilstaan in de toekomst is het parkeerbeleid voor de middellange termijn (2020) vastgelegd. Stilstaan in de toekomst voorzag in een aantal maatregelen gekoppeld aan een uitvoeringsplanning. Gesteld kan worden dat een groot deel van de maatregelen die voorzien was voor de periode is uitgevoerd. Er zijn echter ook maatregelen die niet zijn uitgevoerd. Deels betreft het bewuste keuzes om af te zien van bepaalde maatregelen (aanpassing geldigheidsduur kraskaart en invoering POET regeling), deels is dit ingegeven door financiële redenen (uitbreiding parkeerverwijssysteem). Met de uitgevoerde maatregelen wordt bijgedragen aan de doelstellingen van het parkeerbeleid: De maatregelen leveren een positieve bijdrage aan de leefbaarheid van de binnenstad. De vergunninghouderszones zijn verruimd, waardoor het voor bewoners makkelijker is geworden om een parkeerplaats te vinden. Het parkeren op de koopzondagen wordt gereguleerd, waardoor de parkeeroverlast is afgenomen. Een aantal laag tariefparkeerplaatsen is omgezet naar vergunninghoudersplaatsen. Daardoor zijn er meer parkeerplaatsen beschikbaar voor bewoners en is er minder zoekverkeer. Tot slot is het gebied waar vergunninghoudersparkeren geldt, beperkt uitgebreid. Daardoor is de parkeeroverlast in de Van Wijngaardestraat aanzienlijk afgenomen. Dat sprake is geweest van een positief effect op de leefbaarheid blijkt ook uit de centrumscan en de buurt- en dorpsenquête. Beide onderzoeken laten zien dat centrumbewoners positiever over het parkeren in de binnenstad oordelen dan een aantal jaren terug. Als het gaat om het economisch functioneren van de binnenstad is het aantal betaalde parkeerplaatsen binnen de tangenten beperkt uitgebreid. Uit de tellingen die zijn uitgevoerd als onderdeel van de evaluatie, blijkt dat het aanbod aan parkeerplaatsen afdoende is; op de zaterdagmiddag ligt de gemiddelde parkeerdruk binnen de tangenten net boven de 70%. De toename van het aantal betaalde parkeerplaatsen binnen de tangenten is het resultaat van het fiscaliseren (= omzetten naar betaald parkeren) van een deel van het vergunninghoudersparkeren. Daarnaast is het laag tarief afgeschaft. Een groot deel van de voormalige laagtarief parkeerplaatsen is omgezet naar parkeerplaatsen met een hoog tarief in combinatie met een maximaal dagtarief (van 2x het uurtarief). Deze maatregel heeft tot gevolg gehad dat een deel van de langparkeerders (veelal werknemers) niet langer meer van deze parkeerplaatsen gebruik maakt, waardoor de beschikbaarheid van deze parkeerplaatsen voor bezoekers is vergroot. Verder zijn de afgelopen jaren maatregelen getroffen om het parkeren voor bezoekers klantvriendelijker te maken. Zo kan bij alle automaten met de pinpas worden betaald en is het sinds 2013 ook mogelijk om realtime het parkeergeld te betalen met de mobiele telefoon. Voor het economisch functioneren van de binnenstad is het voorts belangrijk dat Oosterhout zich qua parkeertarieven niet uit de markt prijst. Op basis van de benchmark die is uitgevoerd, kan gesteld worden dat de tarieven in lijn zijn met de tarieven in de regio. De parkeertarieven in Oosterhout zijn de afgelopen jaren beperkt gestegen; het tarief is conform het besluit van de raad uit 2009 eenmaal in de twee jaar met 0,10 per uur verhoogd. Ook in vrijwel alle andere gemeenten in de regio zijn de tarieven de afgelopen jaren gestegen. 30

32 Net als in 2009 is een enquête onder bezoekers van de binnenstad afgenomen onder andere om in beeld te brengen hoe het parkeerbeleid wordt ervaren. Uit de resultaten blijkt dat bezoekers van de Oosterhoutse binnenstad overwegend positief over het parkeren in de binnenstad oordelen. Uitgezonderd het parkeertarief scoren alle aspecten van het parkeren een ruime voldoende. Voorts is ook een positieve tendens waarneembaar; bezoekers oordelen positiever dan in De ondernemers in de binnenstad zijn beduidend minder positief. Het parkeerbeleid wordt wel onderschreven, maar de ondernemers hebben vooral moeite met de hoogte van de parkeertarieven. Zij hebben er op aangedrongen de tarieven fors te verlagen in de hoop dat daarmee het aantal bezoekers aan de binnenstad zou aantrekken. Als het gaat om de uitvoering van Stilstaan in de toekomst vragen de ondernemers vooral aandacht voor het uitblijven van de uitbreiding / aanpassing van het parkeerverwijssysteem. Ruimtelijke kwaliteit draagt bij aan zowel de leefbaarheid als het economisch functioneren van de binnenstad. Vanuit het oogpunt van ruimtelijke kwaliteit is het streven het parkeren zoveel mogelijk te faciliteren in parkeergarages. Het tarievenbeleid en de reguleringstijden zijn daarop afgestemd. De voornaamste kwaliteitsslag die de komende jaren nog moet worden gemaakt, betreft de herontwikkeling van het Santrijngebied, waarbij een aantal parkeerterreinen zal verdwijnen en het parkeren geconcentreerd zal worden in een ondergrondse parkeergarage. Om de bereikbaarheid van de binnenstad te verbeteren, voorzag Stilstaan in de toekomst in de realisatie van een dynamisch parkeerverwijssysteem. Enerzijds moest hiermee bereikt worden dat verkeer naar het centrum en de parkeergarages via de daarvoor meest geschikte wegen zou rijden. Anderzijds zou daarmee de verkeersdruk over de tangenten beter verdeeld kunnen worden en zou het wachtrijvorming en zoekverkeer kunnen beperken (hetgeen ook een positief effect op de leefbaarheid zou hebben). Aan deze maatregel is nog geen uitvoering gegeven. Uit de tellingen die zijn uitgevoerd als onderdeel van de evaluatie, blijkt dat het aanbod aan parkeerplaatsen voldoende is. Echter de parkeerdruk in het zuidwesten van het centrum is relatief hoog, terwijl in het noordoostelijke deel van het centrum juist nog plaatsen vrij zijn. Wat dat betreft, kan een dynamisch parkeerverwijssysteem zeker meerwaarde hebben; dat maakt het namelijk mogelijk om de bestaande parkeercapaciteit efficiënter te benutten. Vandaar dat wordt aanbevolen (zie 6.2) om alsnog over te gaan tot vervanging / uitbreiding van de parkeerverwijzing. Kostenneutraliteit was één van de uitgangspunten van het nieuwe parkeerbeleid. Daartoe is onder meer het parkeerfonds ingesteld, met name bedoeld om de exploitatietekorten op de nieuw te bouwen parkeergarage in het Santrijngebied op te vangen. Als gekeken wordt naar de totale parkeerexploitatie, dan laten de kosten een enigszins grillig verloop laten zien over de afgelopen jaren. Met name de kapitaallasten (als gevolg van de aanschaf van nieuwe betaalautomaten in 2010) en de kosten van de bewaakte fietsenstallingen zijn toegenomen. De (forse) kostenstijging voor de fietsenstallingen is een gevolg van het besluit om vanaf 2012 ook concernoverhead in rekening te brengen op personeel van derden. De baten uit parkeren laten over de periode een gestage groei zijn. De opbrengsten uit de parkeermeters zijn toegenomen als gevolg van de periodieke verhoging van de parkeertarieven. Daarnaast heeft ook het afschaffen van het laag tarief in 2012 naar verwachting tot extra inkomsten geleid. De opbrengsten uit vergunningen zijn toegenomen door het afschaffen van de gratis eerste parkeervergunning voor bewoners. Daarnaast leidt ook de toegenomen verkoop van kraskaarten tot extra inkomsten uit vergunningen. Per saldo was er over de periode sprake van een aanzienlijk positief saldo op het product betaald parkeren. Dit saldo is echter maar gedeeltelijk in het parkeerfonds gestort. 31

33 6.2. Aanbevelingen Op basis van de resultaten van de evaluatie is er geen noodzaak tot aanpassing van het beleid. Wel wordt aanbevolen om: nogmaals een draagvlakonderzoek uit te voeren voor de invoering van gereguleerd parkeren in een aantal straten ten noordwesten van de tangenten. Het gaat om: Putterstraat, Sperwerstraat (gedeeltelijk), Van Duivenvoordestraat, Van Wassenaarveld, Van Vianenstraat, Slotbossestraat en Van Gistelstraat. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat de parkeerdruk in een aantal van deze strate hoog is en dat er relatief veel geparkeerd wordt door werknemers. Afhankelijk van de resultaten van het draagvlakonderzoek kan betaald parkeren en/of vergunninghoudersparkeren worden ingevoerd; betaald parkeren met een maximaal dagtarief (ter hoogte van 2x het uurtarief) in te voeren voor het westelijke deel van de Van Liedekerkestraat en het Santrijnhof. Het betreft voormalige laag tariefparkeerplaatsen die medio 2012 zijn omgezet naar vergunninghoudersplaatsen. Het blijkt dat deze parkeerplaatsen in de praktijk maar zeer beperkt gebruikt worden. Door het regime te wijzigen naar betaald parkeren, met een maximaal dagtarief kunnen deze parkeerplaatsen ook door andere doelgroepen gebruikt worden; het maximaal dagtarief in te voeren voor Arendsplein West. Hiervan is in 2012 afgezien omdat de vrees bestond dat Arendsplein West dan een aantrekkelijke locatie voor werknemers zou blijven. Echter werknemers kunnen inmiddels een goedkoop abonnement voor de parkeergarage Arendshof afnemen; alsnog over te gaan tot uitbreiding en gedeeltelijke vervanging van het dynamisch parkeerverwijssysteem. Gezien de sterke opkomst van smartphones e.d. is een minder grootschalige uitbreiding dan opgenomen in stilstaan in de toekomst echter aan te bevelen. Uitgangspunt daarbij is dat op een aantal strategische locaties dynamische informatie over de parkeergarages wordt aangeboden. Deze informatie dient tevens digitaal ontsloten te worden zodat deze ook via andere kanalen (bv. internet en smartphone) te raadplegen is; Daarnaast is het in zijn algemeenheid aan te bevelen om de informatievoorziening over parkeren richting bezoekers van de binnenstad nog te optimaliseren. Onder andere de mogelijkheden van belparkeren zouden beter onder de aandacht moeten worden gebracht bij het winkelend publiek. 32

34 Bijlage 1. Uitbreiding gereguleerd gebied In stilstaan in de toekomst is een aantal gebieden benoemd dat zich mogelijk zou lenen voor de invoering van betaald en / of vergunninghoudersparkeren. Afhankelijk van de mate van parkeeroverlast waren deze gebieden ingedeeld in drie prioriteiten (zie afbeelding 1). Afbeelding 1. Potentieel te reguleren gebieden In de gebieden met de 1 ste prioriteit is in 2010 een draagvlakonderzoek uitgevoerd om in beeld te brengen of er in de betreffende gebieden voldoende draagvlak (> 50% voorstanders) voor de invoering van vergunninghouders en/of betaald parkeren was. Uit de draagvlakonderzoek bleek, dat er in geen van de drie onderzochte gebieden een meerderheid voor de invoering van vergunninghoudersparkeren was: in het gebied ten westen van de Julianalaan was er duidelijk geen draagvlak. Bijna 80% van de mensen die gereageerd hadden, was tegen. in het gebied Zandheuvel e.o. en het gebied ten noorden van de Strijenstraat hielden vooren tegenstanders elkaar meer in evenwicht (respectievelijk 44% en 49% voor). In het gebied Zandheuvel e.o. was ook duidelijk sprake van een geografische scheiding van voor- en tegenstanders: de voorstanders wonen bijna allemaal in de St. Josephstraat en het noordelijke deel van de St. Vincentiusstraat. In het gebied ten noorden van de Strijenstraat daarentegen woonden de voor- en tegenstanders verspreid over het gehele gebied. 33

35 In de gebieden met 2 de en 3 de prioriteit is in 2010 geen draagvlakonderzoek uitgevoerd. De resultaten van het onderzoek dat was uitgevoerd als onderdeel van de actualisatie van het parkeerbeleid in 2009 gaven daartoe onvoldoende aanleiding. 34

36 Bijlage 2: Bepaling parkeermotieven Gereguleerd gebied De parkeermotieven zijn bepaald aan de hand van de betalingsbewijzen die in geparkeerde auto s zijn waargenomen. De volgende indeling is daarbij gebruikt: bewoners: geparkeerde voertuigen waarbij tijdens een telronde een bewonersvergunning is aangetroffen; werkers: geparkeerde voertuigen waarbij tijdens een telronde een bedrijfsvergunning, onderhoudsvergunning of zorgvergunning is aangetroffen; bezoekers: geparkeerde voertuigen waarbij tijdens een telronde een parkeerticket of kraskaart is aangetroffen. Voor de terreinen waar ook tegen dagtarief kan worden geparkeerd, zijn de motieven bepaald door kentekenregistratie. Voor de parkeergarages is informatie opgevraagd bij de exploitanten. De parkeergarages Arendshof en Bouwlingcentre hebben aangegeven hoeveel abonnementshouders er ten tijde van het onderzoek in de garages stonden. Deze abonnementhouders zijn aangemerkt als werknemers. Niet gereguleerd gebied In het niet gereguleerde gebied (en op de vijf parkeerterreinen waar met een dagkaart kan worden geparkeerd) zijn op vastgestelde meetmomenten de eerste vier karakters van de kentekens van geparkeerde voertuigen genoteerd. De vastgestelde momenten waren voor 6.00 uur, tussen en uur en tussen en uur (de methode). Aan de hand van de genoteerde kentekens is de parkeerduur bepaald en is afgeleid welke motief een voertuig krijgt toegewezen. De categorieën zijn als volgt onderverdeeld: bewoners: geparkeerde voertuigen die tijdens de nachtronde (voor 6.00 uur) zijn aangetroffen, worden verondersteld van bewoners te zijn. werknemers: geparkeerde voertuigen die niet tijdens de nachtronde zijn aangetroffen, maar wel in de ronde van 10:00 uur en in de ronde van 14:00 uur zijn waargenomen; bezoekers: de geparkeerde voertuigen, die niet aan bovengenoemde voorwaarden voldoen (dus voertuigen die alleen om uur of om uur zijn waargenomen). Deze methode verschaft goed inzicht in de motieven. Wel kan het zijn dat bezoekers die de binnenstad gedurende een langere tijd bezoeken, ten onrechte als werknemers zijn geclassificeerd. 35

37 Bijlage 3: Resultaten parkeerdruk en motiefmeting 36

38

39 1

40 2

41 3

42 Bijlage 4: vragenlijst bezoekersenquête

43 1

44 2