drs. A. B. Sakkers Algemeen voorzitter Transport en Logistiek Nederland (TLN) Datum: A. Stam Penningmeester Transport en Logistiek Nederland (TLN)

Transcriptie

1

2 De Arbcatalgus Transprt en Lgistiek beschrijft de maatregelen m arbeidsrisic's, die het veilig en geznd werken in de weg staan, p te lssen f te reduceren. Het betreft zeven verversactiviteiten en vijf generieke nderwerpen. De Arbcatalgus is vastgesteld en ndertekend dr vertegenwrdigers van Transprt en Lgistiek Nederland, FNV Bndgenten en CNV Vakmensen. drs. A. B. Sakkers Algemeen vrzitter Transprt en Lgistiek Nederland (TLN) Datum: A. Stam Penningmeester Transprt en Lgistiek Nederland (TLN) Datum: E. van Aggele Vrzitter Sciale Cmmissie Transprt en Lgistiek Nederland (TLN) Datum: H. van den Dungen Bestuurder FNV Bndgenten Datum: H. A. Meijerman Bestuurder CNV Vakmensen Datum:

3 ARBOCATALOGUS TRANSPORT EN LOGISTIEK nvember 2011

4

5 De Arbcatalgus Transprt en Lgistiek beschrijft de maatregelen m arbeidsrisic s, die het veilig en geznd werken in de weg staan, p te lssen f te reduceren. Het betreft zeven verversactiviteiten en vijf generieke nderwerpen. De Arbcatalgus is vastgesteld en ndertekend dr vertegenwrdigers van Transprt en Lgistiek Nederland, FNV Bndgenten en CNV Vakmensen. Vr akkrd: drs. A. B. Sakkers Algemeen vrzitter Transprt en Lgistiek Nederland (TLN) Datum: A. Stam Penningmeester Transprt en Lgistiek Nederland (TLN) Datum: E. van Aggele Vrzitter Sciale Cmmissie Transprt en Lgistiek Nederland (TLN) Datum: H. van den Dungen Bestuurder FNV Bndgenten Datum: H. A. Meijerman Bestuurder CNV Vakmensen Datum:

6

7 INHOUDSOPGAVE 1. ARBOCATALOGUS... 7 Tepassinggebied... 7 Lptijd... 7 Evaluatie... 7 Beschikbaarheid... 7 Afwijken... 7 Wettelijke grndslag... 7 Weging maatregelen... 7 Cmmunicatie en Implementatie... 7 Vaststelling BEELDSCHERMWERK... 8 Inleiding... 8 Wettelijke grndslag... 8 Maatregelen DIESELMOTOREMISSIE IN OMSLOTEN RUIMTE Inleiding Wettelijke grndslag Definities Maatregelen GEVAARLIJKE GASSEN IN ZEECONTAINERS Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen ONDERHOUDSWERKPLAATS Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen WAREHOUSE/DISTRIBUTIECENTRUM/MAGAZIJN Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen AFVALSTOFFENVERVOER Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen AUTOTRANSPORT Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen BOUWMATERIALENVERVOER Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen KIEPAUTO S Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen RIJDENDE MELK ONTVANGST Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen VERHUISVERVOER Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen ZEECONTAINERVERVOER Inleiding Wettelijke grndslag Maatregelen... 98

8

9 1. ARBOCATALOGUS Tepassinggebied Deze Arbcatalgus is van tepassing p werkgevers en werknemers die vallen nder de CAO vr het berepsgederenverver ver de weg en verhuur van mbiele kranen. Lptijd De Arbcatalgus heeft een lptijd van vijf jaar en gaat in p 1 januari Evaluatie Tegen het einde van de lptijd wrdt de inhud van de Arbcatalgus geëvalueerd. Bepaald wrdt f aanpassingen f wijzigingen p nderdelen van de Arbcatalgus zijn gewenst. Een evaluatie kan vervregd wrden uitgeverd p verzek van één van de sciale partners. Een uitzndering is gemaakt vr het nderwerp gevaarlijke gassen in zeecntainers : hiervr vindt een eerste evaluatie plaats na één jaar. Beschikbaarheid De Arbcatalgus is vrij tegankelijk p de website van Geznd Transprt. Afwijken Het is een werkgever tegestaan m p een andere manier invulling te geven aan de wettelijke bepalingen uit de Arbwet dan beschreven in deze Arbcatalgus. Hij dient aan te tnen dat minimaal hetzelfde effect p het veilig en geznd werken wrdt bereikt. Wettelijke grndslag De Arbcatalgus beschrijft p welke wijze werkgevers en werknemers invulling gegeven aan de wettelijke bepalingen uit de Arbwet. De wettelijk grndslag wrdt per nderwerp aangegeven. Weging maatregelen De in de Arbcatalgus pgenmen maatregelen zijn technisch, ecnmisch en rganisatrisch haalbaar. Ze wrden ingedeeld in drie categrieën, waarbij de arbeidshygiënische strategie is gevlgd: Drie sterren maatregel : Bltstelling aan het arbeidsrisic wrdt vrkmen dr een brnaanpak : Bltstelling aan het arbeidsrisic wrdt beperkt dr technische en rganisatrische maatregelen Een ster maatregel: Bltstelling aan het arbeidsrisic blijft aanwezig, maar de werknemer wrdt beschermd tegen de mgelijke gevlgen Cmmunicatie en Implementatie Na vaststellen van de Arbcatalgus wrden de werkgevers en werknemers p de hgte gebracht van de afspraken uit de Arbcatalgus. Een cmmunicatieplan zal dr Geznd Transprt in samenwerking met de sciale partners wrden pgesteld. Om te stimuleren dat werkgevers en werknemers daadwerkelijk aan de slag gaan met de plssingen uit de Arbcatalgus wrdt een implementatieplan pgesteld. Ok dit zal Geznd Transprt in samenspraak met de sciale partners pstellen en uitveren. Vaststelling De Arbcatalgus vr vijf generieke nderwerpen en vr zeven verversactiviteiten is vastgesteld in nvember Namens Transprt en Lgistiek Nederland hebben de heren Sakkers, Stam en Van Aggele ndertekend, vr FNV Bndgenten de heer Van Den Dungen en vr CNV Vakmensen de heer Meijerman. Arbcatalgus Nvember 2011 Pagina 7 van 101

10 2. BEELDSCHERMWERK Inleiding Beeldschermwerk is het verwerken van gegevens met de hulp van een cmputer waarbij een grafisch scherm (het beeldscherm) en inverhulpmiddelen (tetsenbrd en muis) gebruik wrden, ngeacht f het plaats vindt in een kantr, magazijn f p een baliewerkplek. Het werken met een laptp (grafisch scherm met geïntegreerde invermiddelen) valt nder beeldschermwerk. Een grafisch scherm (display f mnitr) in de cabine van de vrachtwagen f machine vallen niet nder deze definitie van beeldschermwerk. Wettelijke grndslag De Arbcatalgus beschrijft p welke wijze werkgevers en werknemers invulling gegeven aan de wettelijke bepalingen uit de Arbwet. - Beeldschermwerk Arbbesluit Artikel 5.10, 6.2, 6.3 en 6.4 Arbregeling Artikel 5.1 en 5.2 Maatregelen 1. Vrlichting, instructie en tezicht Vrlichting, instructie en tezicht beperkt de mgelijke gevlgen van het arbeidsrisic beeldschermwerk en is een twee sterren maatregel vanuit de arbeidshygiënische strategie. De zrg vr gede arbeidsmstandigheden is een verantwrdelijkheid van de werkgever. Hij creëert de vrwaarden m veilig en geznd te kunnen werken en de werknemer maakt gebruikt van de mgelijkheden die de werkgever biedt. Om dit laatste uit te veren dient de werknemer p de hgte te zijn van het arbeidsrisic, de mgelijke gevlgen en he ermee m te gaan in de dagelijkse praktijk. Deze taak van vrlichting en instructie ligt bij de werkgever. De werkgever hudt tezicht p het naleven van de instructies gericht p veilig en geznd werken. Mgelijkheden zijn.a. het werkverleg, de functineringsgesprekken en de steekprefsgewijze cntrle p de werkplek. Indien een werknemer zich niet hudt aan de instructies neemt de werkgever maatregelen. De maatregel dient in verhuding te staan tt het mgelijke gevaar vr persnen en mgeving dr het niet nakmen van de afspraken. De maatregel kan variëren van een waarschuwing (mndeling f schriftelijk) tt een sanctie (bete en zelfs in het uiterste geval ntslag). Het del en de werkwijze rndm het nemen van deze maatregelen zijn vraf in samenspraak tussen werkgever en werknemer (f diens vertegenwrdiging) vastgesteld. De werkgever zrgt dat de werknemer p de hgte is van mgelijke gevlgen en hudt bij wat hij gedaan heeft m de werknemer er te te brengen de regels na te leven. De werknemer is verplicht m in zijn den en laten tijdens het werk naar vermgen zrg te dragen vr zijn eigen veiligheid en gezndheid en die van anderen. Naar vermgen wil zeggen in vereenstemming met zijn pleiding en de dr de werkgever gegeven werkinstructies. Indien een werknemer tijdens de uitvering van zijn werk de inschatting maakt dat de veiligheid en gezndheid van hem zelf f anderen in gevaar kmt, meldt hij dit direct bij de werkgever en samen wrdt gezcht naar een plssing. 2. Oplssen knelpunten Het plssen van knelpunten beperkt de mgelijke gevlgen van het arbeidsrisic beeldschermwerk (een twee sterren maatregel vanuit de arbeidshygiënische strategie). Arbcatalgus Beeldschermwerk Nvember 2011 Pagina 8 van 101

11 Indien minimaal 2 uur per dag aan het beeldscherm gewerkt wrdt, wrden de vlgende knelpunten pgelst: WERKTAKEN EN WERKTIJDEN Knelpunt 1. De werknemer werkt 2 uur f langer aaneengeslten aan het beeldscherm. Maatregelen Beeldschermwerk dient na 2 uur nderbrken te wrden dr andere werkzaamheden f een pauze. De richtlijn is een duur van 10 minuten. Het is k mgelijk de beeldschermwerkzaamheden krtdurend te nderbreken in plaats van één maal per 2 uur. Vrbeelden zijn het halen van kffie en thee, naar tilet gaan, printje phalen e.d. In de pauze (.a. lunchpauze) wrdt er niet drgewerkt. 2. De werknemer vert vrnamelijk gegevens in. Het is mntn werk Een pauzesftwareprgramma kan ndersteuning bieden. De aaneengeslten duur van het mntn inverwerk wrdt beperkt tt maximaal één uur. De inverwerkzaamheden wrden afgewisseld met andere bureau- f beeldschermwerkzaamheden. WERKPLEKINRICHTING EN HET GEBRUIK VAN HULPMIDDELEN Knelpunt 3. De werknemer zit gedraaid aan het beeldscherm. 4. De werknemer kijkt mhg f mlaag naar het beeldscherm. 5. De werknemer ziet de teksten p het beeldscherm niet scherp en / f buigt naar vren m de teksten p het scherm te lezen. 6. De werknemer kan, ndanks aanpassingen (zie punt 5) de teksten, p het scherm niet scherp zien. 7. De werknemer heeft een beeldschermbril ndig. 8. De werknemer gebruikt een leesbril, een bril met een leesgedeelte f een cmputerbril en kijkt mhg Maatregelen Het beeldscherm is recht vr de werknemer geplaatst; in één kijkrichting met het tetsenbrd. Het beeldscherm wrdt p een dusdanige hgte geplaatst dat de bvenzijde van het scherm ngeveer p ghgte staat. Een in hgte instelbaar mnitr heeft de vrkeur. De kijkafstand, de lettergrtte f de beeldgrtte wrden aangepast. De kijkafstand dient bij vrkeur te liggen tussen 60 en 90 cm en is afhankelijk van de grtte van het scherm. Bij het gebruik van een TFT scherm dient extra aandacht te zijn vr de kijkafstand Dr middel van een visustest dient nagegaan te wrden f de werknemer in aanmerking kmt vr een beeldschermbril. De visustest vrmt een nderdeel van het Preventief Medisch Onderzek (PMO). De werkgever heeft een regeling vr de aanschaf van een beeldschermbril. De cmputerbril dient gecntrleerd te wrden. De kijkafstanden p de werkplek dienen vereenkmen met die waarvr de sterkte van de glazen bepaald zijn. Bij het gebruik van een leesbril f een bril met een Arbcatalgus Beeldschermwerk Nvember 2011 Pagina 9 van 101

12 naar het scherm. Een cmputerbril wrdt k wel een beeldschermbril genemd. 9. De werknemer werkt met meerdere prgramma s tegelijk en het scherm biedt nvldende verzicht. (Dit geldt met name vr de planning en financiële administratie). 10. De werknemer ndervindt hinder van spiegelingen van het buitenlicht f znlicht p het beeldscherm. 11. De werknemer gebruikt twee beeldschermen, die p een verschillende hgte staan en p een verschillende plek p het bureau. 12. De werknemer zit geregeld gedraaid mdat er te weinig ruimte is vr de twee tetsenbrden en twee muizen bij het gebruik van twee beeldschermen. 13. De werknemer werkt miniaal twee uur per dag aan een laptp en het tetsenbrd en muis vrmen één geheel met het beeldscherm. 14. De kabels van tetsenbrd en muis zijn te krt m deze vóór de werknemer te plaatsen. 15. De rug, bvenbenen en nderarmen van de werknemer wrden nvldende ndersteund dr de bureaustel. leesgedeelte wrdt het beeldscherm in verhuding lager gezet m het mhg kijken te vrkmen. De grtte van het beeldscherm wrdt zdanig aangepast dat er vldende verzicht is. De vrkeur gaat uit naar een beeldscherm met een diameter van 19 tt 21 inch. Of er wrdt gebruik gemaakt van twee beeldschermen. Het beeldscherm wrdt bij vrkeur haaks p het raam geplaatst. Indien dit niet mgelijk is, wrdt gebruik gemaakt van een zn- f helderheidwering De beeldschermen wrden p dezelfde afstand en hgte geplaatst vlak naast elkaar. De werknemer zit in het midden. De vrkeur gaat uit naar het gebruik van één tetsenbrd en één muis vr beide beeldschermen. Of er wrden twee werksituaties gecreëerd p één bureau en de werknemer wisselt steeds van de ene naar de andere werkplek. De laptp wrdt p een verhger (laptphuder) geplaatst en een ls tetsenbrd en muis wrden aangeslten. De kabels van muis en tetsenbrd dienen vldende lang te zijn en niet het psitineren te belemmeren. Een bureaustel dient minimaal de vlgende instelmgelijkheden te hebben: - zithgte - zitdiepte - hgte van de blling van de rugleuning - hgte van de armsteunen - de afstand tussen de armsteunen - de zithek. He grter het instelbereik, he grter het percentage werknemers dat gebruik kan maken van de bureaustel. Bij aanschaf van nieuwe stelen dient hiermee rekening gehuden te wrden. 16. De bureaustel is niet Een bureaustel met de basis instelmgelijkheden (zie 15) Arbcatalgus Beeldschermwerk Nvember 2011 Pagina 10 van 101

13 aangepast aan het lichaamspstuur. 17. De hgte van het bureau is in f verstelbaar maar is niet afgestemd p de lichaamslengte werknemer. is geschikt vr werknemers znder een afwijkend lichaamspstuur. Vr de laatste (klein, lang, dik f dun) dient nagegaan te wrden f aanpassingen aan de stel gewenst zijn. En z ja m welke aanpassingen het gaat. De vrkeur gaat uit naar een in hgte instelbaar bureau, zdat vr elke werknemer het bureau in hgte gesteld kan wrden vr een zittende werkhuding. Het bureau kan handmatig verstelbaar zijn; dat wil zeggen de werknemer vert het zelf uit (bv elektrisch f mechanisch mechanisme). Of instelbaar; dat wil zeggen het bureau is in te stellen dr het uit- f inschuiven van de pten (de werknemer kan het niet zelf uitveren). He grter het instelbereik, he grter het percentage werknemers dat gebruik kan maken van het bureau. Bij aanschaf van nieuwe bureaus dient hiermee rekening gehuden te wrden. Een verstelbaar bureau heeft de vrkeur bven een instelbaar bureau. Geschakelde bureaus wrden beschuwd als niet instelbare bureaus. De hgte wrdt afgestemd p de langste medeweker en de verigen gebruiken een vetensteun. Eventueel kan het beeldschermwerk k afwisselend staand en zittend uitgeverd wrden aan een zgenaamde zitstatafel. 18. Het bureau is niet in hgte instelbaar en staat te laag. 19. Het bureau is niet in hgte instelbaar en staat te hg. 20. De werknemer heeft nvldende ruimte p het bureau. 21. De werknemer heeft nvldende ruimte vr de benen. 22. De werknemer klemt de hrn van de telefn tussen hfd en schuders m tijdens het telefneren de handen vrij te hebben vr het bedienen van tetsenbrd en muis. 23. De werknemer kijkt steeds f geregeld naar dcumenten die rechts f links van het tetsenbrd liggen. Met klssen wrdt het bureau pgehgd f het bureau wrdt vervangen. Dr het gebruik van een vetensteun wrdt het verschil tussen gewenste en daadwerkelijke hgte pgevangen. De hgte van de stel wrdt afgestemd p de bureauhgte. De minimale afmetingen van een bureau vr beeldschermwerk zijn 80 (diepte) bij 120 cm (breedte). Afhankelijk van werktaken, waarbij bijvrbeeld mappen en papieren gebruikt wrden, is een grter bureau gewenst. De vrije beenruimte dient minimaal 60 cm breed en 65 cm diep te zijn en de vetruimte 80 cm diep. De dikte van het bureaublad is inclusief draagcnstructie maximaal 5 cm. Een headset f een telefn met speakerstand dient gebruikt te wrden. Een bij vrkeur in hgte instelbare dcumentenhuder wrdt geplaatst tussen tetsenbrd en mnitr. Of de dcumenten liggen tussen tetsenbrd en vrzijde bureau. Arbcatalgus Beeldschermwerk Nvember 2011 Pagina 11 van 101

14 24. Het werkblad staat te hg f te laag bij staand werken. De hgte van het werkblad dient p ellebghgte van de staande werknemer te zijn. 25. De werknemer verricht beeldschermwerk p een baliewerkplek en cmbineert de beeldschermtaken met receptie- en balietaken. Aan alle vrwaarden vr het werken met een beeldscherm wrdt vldaan. Indien dit in het gedrang kmt met de balie- receptietaken wrdt p basis van een taakanalyse een plssing gezcht. WERKUITVOERING Knelpunt 26. De werknemer heeft geen ndersteuning van de nderarmen. 27. De werknemer heeft een knik in de plsen tijdens het typen en steunt af p de plsen, bv p het bureaublad f p een plssteun. 28. De werknemer muist alleen rechts- f linkshandig. 29. De werknemer steunt af p de pls tijdens het muizen, bijvrbeeld p het bureaublad f p een plssteun. 30. De werknemer is niet p de hgte van gezndheidsklachten in relatie met beeldschermwerk De bureaustel, het bureau en het beeldscherm hebben vldende instelmgelijkheden, maar de werknemer maakt er geen gebruik van. Maatregelen Ondersteuning van de nderarmen is mgelijk p de armleuningen van de stel f het bureaublad. De hgte van de armleuningen en de hgte van het bureau wrden aangepast. Het tetsenbrd dient in de laagste bij blind typen f in de één na laagste stand te staan. De ndersteuning van de nderarm legt de basis vr het vrkmen van de knik in de plsen en het afsteunen. Bij vrkeur dient de muis zwel met de rechter als met de linker hand bediend te kunnen wrden. De ndersteuning van de nderarm biedt de basis vr een neutrale stand van de pls en een ntspannen huding van de hand. De plsteun wrdt verwijderd. Elke werknemer is vrgelicht ver de gezndheidsrisic s bij het werken aan het beeldscherm en is geïnstrueerd he hiermee m te gaan. De vrlichting en instructie wrdt 1 x per 4 jaar herhaald en bestaat minimaal uit: - gezndheidsklachten gelkaliseerd in de nek, schuders en armen dr beeldschermwerk - de gbelasting en beeldschermwerk - het afstemmen van de werkplek p lichaamsafmetingen en taken. De vrlichting en instructie kan zwel mndeling als schriftelijk plaats vinden. Mndeling bijvrbeeld in een wrkshp, een tlbxmeeting f p het werkverleg. Schriftelijk bijvrbeeld dr middel van een infrmatieflder f het persneelshandbek. Arbcatalgus Beeldschermwerk Nvember 2011 Pagina 12 van 101

15 WERKOMGEVING Knelpunt 31. De werknemer ndervindt regelmatig hinder van kude f tcht. 32. De werknemer ndervindt geregeld hinder van pratende f telefnerende cllega s. Het verstrt zijn cncentratie. 33. De werknemer ndervindt geregeld hinder van te weinig licht f schaduwvrming. 34. De werknemer ervaart hinder van een afname van de luchtkwaliteit en hinder van ruis dr het kpieerapparaat en de printer 35. De werknemer heeft te weinig ruimte vr de drgang naar het bureau, de kast e.d. Maatregelen Nagegaan dient te wrden wat de kude en tcht verrzaakt en welke maatregelen daarbij passen. Mgelijke plssingen zijn: - Gebruik headset - Stilte werkkamers - Plaatsen van wanden - Aandacht vr akestiek ruimte - Onderlinge afspraken maken De verlichting wrdt aangepast. Een kpieerapparaat en printer staat bij vrkeur niet in de werkruimte, waar de werknemer de gehele dag zit. Het maakt verschil f de printer f kpieerapparaat staat p een eenpersnskamer f in een grte werkruimte met meerdere werkplekken. Te verwachten is dat de luchtkwaliteit afneemt indien een kpieerapparaat f printer meer dan prints per maand maakt. Vldende luchtverversing dient geregeld te zijn en het kpieerapparaat f printer dient geplaatst te wrden in een andere ruimte dan waar de werknemers zitten.. Een werkruimte heeft minimale afmetingen ndig. Eén drgang vr één persn is minimaal 60 cm. Wanneer twee werknemers elkaar meten kunnen passeren is de drgang minimaal 90 cm. Arbcatalgus Beeldschermwerk Nvember 2011 Pagina 13 van 101

16 3. DIESELMOTOREMISSIE IN OMSLOTEN RUIMTE Inleiding Dieselmtremissie (DME) is de uitstt (fijnstfdeeltjes) van verbrandingsprducten van diesel. Het kmt vr bij diesel aangedreven arbeidsmiddelen en bestaat uit een heveelheid van txische en vaak k kankerverwekkende stffen. Wettelijke grndslag De Arbcatalgus beschrijft p welke wijze werkgevers en werknemers invulling gegeven aan de wettelijke bepalingen uit de Arbwet. - Dieselmtremissie Arbbesluit Artikel 3.5g, 4.1 t/m 4.5, 4.10a t/m 4.10d, 4.11 t/m 4.23 en Arbregeling Artikel 4.20c Definities Omslten ruimte Een lds, magazijn, nderhudswerkplaats en p- & verslaghal is vlgens de Arbwet een mslten ruimte als deze aan minimaal 3 zijden vrzien is van aansluitende wanden en vrzien is van een dak, dan wel aan 4 zijden vrzien is van aansluitende wanden znder dak. Zijn in een wand peningen gemaakt dr het pen zetten van deuren f ramen, dan tellen deze wanden als geslten wanden mee. Vr vale f rnde ruimtes is ng sprake van een binnenactiviteit als niet meer dan een aaneengeslten stuk van 25% van de ttale ppervlakte van de wanden ntbreekt. Arbeidshygiënische strategie en vervangingsmaatregelen Bij het verminderen van de bltstelling aan DME wrdt p basis van de vervangingsplicht en de arbeidshygiënische strategie de vlgende vlgrde van maatregelen aangehuden vr een mslten ruimte: Drie sterren maatregel (vervangingsmaatregel) de uitstt van DME wrdt vrkmen dr het vervangen van de dieselmtr (brnaanpak) de DME uitstt kmt niet terecht in het magazijn, lds, p-, f verslaghal dr een rechtstreekse afver van de DME uitstt naar buiten de mslten ruimte (cnfrm de stand der techniek) de DME uitstt wrdt gereduceerd dr het nemen van maatregelen gericht p de dieselmtr f p het gebruik van een effectief retfilter. Indien maatregelen genmen wrden cnfrm de brnaanpak en de stand der techniek dienen naast deze maatregelen aanvullende maatregelen genmen te wrden. Zij reduceren de bltstelling aan DME en wrden ingedeeld in technische en rganisatrische maatregelen. Het gebruik van Persnlijke Beschermingsmiddelen vindt alleen plaats in uitznderingssituaties. Vervangingsmaatregelen De dieselmtr is vervangen dr een elektrmtr f dr een gasmtr met uitlaatkatalysatr. Maatregelen brnaanpak Deze maatregelen vrkmen de uitstt van DME in een mslten ruimte: - Het diesel aangedreven vertuig blijft buiten - Er is een directe afver van DME p de uitlaat van het mtrvertuig naar een veilige plek buiten. Maatregelen cnfrm de stand der techniek Onder maatregelen cnfrm de stand van de techniek wrdt verstaan het gebruik van een Eur 4, 5 f EEV-mtr (EEV= Enhanced Envirnmental friendly Vehicle), een Stage 3b mtr, een Tier 4 mtr f het gebruik van verige dieselmtren met een effectief retfilter. Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 14 van 101

17 Aanvullende maatregelen De aanvullende maatregelen vrkmen niet de uitstt van dieselrk, maar verminderen de bltstelling aan DME. Ze zijn in te delen in rganisatrische f technische maatregelen. Aanvullende rganisatrische maatregelen 1. Vrlichting bltgestelde persnen Elke werknemer die bltgesteld wrdt aan DME wrdt ver de brnnen, de risic s, de gezndheidseffecten en beheersmaatregelen vrgelicht. 2. Rijgedrag Elke werknemer die een diesel aangedreven vertuig f arbeidsmiddel bestuurt rijdt rustig, kiest een z krt mgelijke rijrute en laat de mtr niet nndig draaien. 3. Ruting De rijrute in een binnenruimte is z krt mgelijk. Bij de inrichting van de lds, magazijn f verslaghal wrdt hier rekening mee gehuden. 4. Telating magazijn, lds f verslaghal Afspraken wrden gemaakt ver wie wel en wie niet in de binnenruimte werkzaam dient te zijn indien er sprake is van DME-bltstelling. 5. Kude start Indien een kude start in een binnenruimte niet vrkmen kan wrden, wrdt dit bij vrkeur uitgeverd znder dat andere werknemers in de buurt werkzaam zijn en er wrdt direct na het starten rustig weggereden. Aanvullende technische maatregelen 1. Preventief mtrnderhud Elk diesel aangedreven vertuig f arbeidsmiddel wrdt minimaal jaarlijks nderhuden en z ndig vaker bij afwijkingen aan de mtr. 2. Schnere brandstffen De werkgever nderzekt f de te te passen brandstffen de DME kunnen beperken. Vrbeelden zijn laagzwavelige diesel. 3. Scheiding werkruimtes De werkgever gaat na waar een scheiding van werkruimtes het aantal aan DME bltgestelde werknemers vermindert. Afspraken ver het geslten huden van tegangsdeuren wrden gemaakt. 4. Optimalisering luchtverversing en ventilatie Dr de luchtverversing te vergrten, wrdt de bltstelling aan DME beperkt. De werkgever gaat na welke maatregelen hij kan nemen. 5. Kude start Indien een kude start in een binnenruimte niet vrkmen kan wrden, wrdt de ventilatie geptimaliseerd. Bij het nemen van de aanvullende maatregelen gaat het niet m een keuze van maatregelen, maar m een cmbinatie van maatregelen. Effectief retfilter Onder een effectief retfilter wrdt verstaan een retfilter met gravimetrisch afvangrendement van ten minste 70 %. Dit rendement wrdt ver het algemeen gehaald dr een geslten retfilter te gebruiken en regelmatig te nderhuden. Situatiebeschrijving in een lds, magazijn, p-, verslaghal De situatiebeschrijving zals pgenmen bij de beschrijving van activiteiten geeft de DME uitstt weer in de bestaande situatie. - Situatie 1. Er is geen bltstelling aan DME dr brnnen in de werksituatie. De brn van DME is weggenmen. - Situatie 2. Er is een bltstelling aan DME verrzaakt dr brnnen in de werksituatie, maar deze is beperkt drdat brnmaatregelen genmen zijn f maatregelen cnfrm de stand der techniek - Situatie 3. Er is sprake van een DME-bltstelling verrzaakt dr brnnen in de werksituatie en deze is niet beperkt dr maatregelen zals in situatie 2. Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 15 van 101

18 Eur, Stage, Tier De aanduiding Eur-mtr wrdt vrbehuden aan vertuigen die aan het wegverkeer deelnemen. Vr de mtren van vertuigen die in principe niet bedeld zijn m deel te nemen aan het wegverkeer wrdt de Eurpese aanduiding Stage gebruikt f de Amerikaanse aanduiding Tier. Tt de laatste hren heftrucks, srteerkranen, shvels en aggregaten. Maatregelen 1. Vrlichting, instructie en tezicht Vrlichting, instructie en tezicht beperken de mgelijke gevlgen van het arbeidsrisic DME. Dit is een twee sterren maatregel uit de arbeidshygiënische strategie.. De zrg vr gede arbeidsmstandigheden is een verantwrdelijkheid van de werkgever. Hij creëert de vrwaarden m veilig en geznd te kunnen werken en de werknemer maakt gebruikt van de mgelijkheden die de werkgever biedt. Om dit laatste uit te veren dient de werknemer p de hgte te zijn van het arbeidsrisic, de mgelijke gevlgen en he ermee m te gaan in de dagelijkse praktijk. Deze taak van vrlichting en instructie ligt bij de werkgever. De werkgever hudt tezicht p het naleven van de instructies gericht p veilig en geznd werken. Mgelijkheden zijn.a. het werkverleg, de functineringsgesprekken en de steekprefsgewijze cntrle p de werkplek. Indien een werknemer zich niet hudt aan de instructies neemt de werkgever maatregelen. De maatregel dient in verhuding te staan tt het mgelijke gevaar vr persnen en mgeving dr het niet nakmen van de afspraken. De maatregel kan variëren van een waarschuwing (mndeling f schriftelijk) tt een sanctie (bete en zelfs in het uiterste geval ntslag). Het del en de werkwijze rndm het nemen van deze maatregelen zijn vraf in samenspraak tussen werkgever en werknemer (f diens vertegenwrdiging) vastgesteld. De werkgever zrgt dat de werknemer p de hgte is van mgelijke gevlgen en hudt bij wat hij gedaan heeft m de werknemer er te te brengen de regels na te leven. De werknemer is verplicht m in zijn den en laten tijdens het werk naar vermgen zrg te dragen vr zijn eigen veiligheid en gezndheid en die van anderen. Naar vermgen wil zeggen in vereenstemming met zijn pleiding en de dr de werkgever gegeven werkinstructies. Indien een werknemer tijdens de uitvering van zijn werk de inschatting maakt dat de veiligheid en gezndheid van hem zelf f anderen in gevaar kmt, meldt hij dit direct bij de werkgever en samen wrdt gezcht naar een plssing. 2. Maatregelen bij diverse activiteiten De werkgever berdeelt welke situatie p hem van tepassing is en neemt de daarbij beschreven maatregelen. Wanneer de mstandigheden veranderen (bijvrbeeld nieuwbuw, wijzigingen in het werkprces), neemt hij maatregelen m z veel mgelijk in een hger situatie te kmen (1 is het hgste niveau). Teruggaan in situatieniveau is niet tegestaan in bestaande situaties. Vr vertuigen van derden in de lds, magazijn, p-, verslaghal geldt hetzelfde als vr de eigen vertuigen. De werkgever maakt afspraken met derden ver de telating van Eur 3 mtren f lager znder effectief retfilter. Er zijn tien activiteiten beschreven in het kader van de ntwikkeling van de Arbcatalgus DME vr de mslten ruimte. De beschreven activiteiten zijn: A. Het gebruik van een hef- f reachtruck met een hefvermgen van 4 tn f minder in een lds f magazijn B. Het gebruik van een hef- f reachtruck met een hefvermgen van meer dan 4 tn in een lds f magazijn C. Het naar binnen en buiten rijden van diesel aangedreven bestelbussen f vrachtaut s in een magazijn, lds f verslaghal m gederen te laden en te lssen D. Het gebruik van de eigen dieselmtr tijdens het laden en lssen in een lds f magazijn; E. Het werken met shvels en srteerkranen in p- & verslaghallen Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 16 van 101

19 F. Het naar binnen en buiten rijden van kranen, vrachtaut s, bestelbussen, shvels in een nderhudswerkplaats G. Het testen en prefdraaien van kranen, vrachtaut s, bestelbussen, shvels in een nderhudswerkplaats H. Niet-vertuig gebnden diesel aangedreven cmpressren en aggregaten in een magazijn, lds f verslaghal I. Het vervangen van de inbuw retfilter; J. Overige situaties. Van elke activiteit wrden drie situaties beschreven. Vr elke situatie wrdt aangegeven welke maatregelen genmen dienen te wrden. A. Het gebruik van een hef- f reachtruck met een hefvermgen van 4 tn f minder Beschrijving: In veel bedrijven wrden vr de laad- en lshandelingen hef- en reachtrucks gebruikt. Ze kunnen zwel alleen in het magazijn, lds p-f verslaghal rijden f dit afwisselen met het rijden p het buitenterrein. Indien de hef- f reachtruck rijdt in een mslten ruimte geldt het vlgende: Situatie 1 - De hef- en reachtrucks zijn elektrisch aangedreven f gas aangedreven met een uitlaatkatalysatr. Maatregelen: Geen. Situatie 2 - De hef- en reachtrucks zijn diesel aangedreven en hebben een Tier 1,2 f 3 mtr met een effectief retfilter. Maatregelen: De diesel aangedreven hef- f reachtruck dient vervangen te wrden dr een hef-f reachtruck met een elektrisch aandrijving f een gasmtr met uitlaatkatalysatr. Situatie 3 - De hef- en reachtrucks zijn diesel aangedreven en hebben een Tier 1,2 f 3 mtr znder effectief retfilter. Maatregelen: - Vervangingsmaatregel De diesel aangedreven hef- f reachtruck dient vervangen te wrden dr een hef- f reachtruck met een elektrisch aandrijving f een gasmtr met uitlaatkatalysatr. B. Het gebruik van een hef- f reachtruck met een hefvermgen van meer dan 4 tn Beschrijving: In veel bedrijven wrden vr de laad- en lshandelingen regelmatig (dagelijks) hef- en reachtrucks gebruikt. Ze kunnen zwel alleen in het magazijn, lds p- f verslaghal rijden f dit afwisselen met het rijden p het buitenterrein. Indien de hef- f reachtruck rijdt in een mslten ruimte geldt het vlgende: Situatie 1 - De hef- en reachtrucks zijn elektrisch aangedreven f beschikken ver een gasmtr met uitlaatkatalysatr. - De gederen wrden geladen en gelst met een bvenlpkraan. - In verleg met de afzender is het gewicht van de gederen dusdanig verlaagd dat een elektrische heftruck tt 4 tn vlstaat. Maatregelen: Geen. Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 17 van 101

20 Situatie 2 - De diesel aangedreven hef- en reachtrucks zijn vrzien van Stage 3b mtr f Tier 4 f hger.. - De diesel aangedreven hef- en reachtrucks met een Stage 1,2 f 3 f Tier,2 f 3 mtr zijn vrzien van een effectief retfilter. Maatregelen: - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. Situatie 3 - De diesel aangedreven hef- f reachtruck heeft een Stage 1, 2 f 3a mtr f Tier 1,2 f 3 mtr en is niet vrzien van een effectief retfilter. Maatregelen - Vervangingsmaatregelen De hef- f reachtruck wrdt vervangen dr een hef f reachtruck met een gasmtr met uitlaatkatalysatr f een elektrmtr. De hef- f reachtruck wrdt vervangen dr een hef f reachtruck met een Stage 3b f Tier 4 mtr f hger. - Cnfrm de stand van de techniek: De diesel aangedreven hef- f reachtruck wrdt vrzien van een effectief retfilter. - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. C. Het naar binnen en buiten rijden van gederen en afvalstffen met diesel aangedreven bestelbussen en vrachtaut s Beschrijving: In veel bedrijven wrden in een lds, magazijn, p- f verslaghal gederen geladen en gelst. De vrachtwagen f bestelbus rijdt naar binnen en wrdt daar geparkeerd. Na het lssen en laden rijdt de vrachtwagen f bestelbus weer naar buiten. De dieselmtr draait alleen tijdens het naar binnen en buiten rijden. In een aantal situaties treedt een piekbelasting p, mdat in een krte tijd (bv ½ tt 1 uur) de meeste bestelbussen en vrachtaut s naar binnen en naar buiten rijden. Indien er sprake is van een kude start geeft dit extra DME uitstt. Situatie 1 - Het verladen van gederen vindt plaats aan een dckshelter, waarbij de bestelbus en vrachtwagen in de buitenlucht blijven. - Opslag van gederen en afvalstffen vindt in de buitenlucht plaats. - De bestelbus en vrachtwagen zijn vrzien van een gasmtr met katalysatr. Maatregelen: Geen. Situatie 2 - De bestelbussen en vrachtwagens zijn vrzien van een Eur 4, 5 f EEV-mtr. - De bestelbussen en vrachtwagens met een Eur 3 mtr f lager zijn vrzien van een effectief retfilter. - Er is een rechtstreekse afver van de uitlaatgassen dr middel van een afverslang p de uitlaat. Maatregelen: - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 18 van 101

21 Situatie 3 De bestelbussen en vrachtwagens met een Eur 3 mtr f lager zijn niet vrzien van een effectief retfilter. Maatregelen: - Vervangingsmaatregelen De diesel aangedreven bestelbus f vrachtwagen wrdt vervangen dr een gasmtr met uitlaatkatalysatr. - Maatregelen brnaanpak Rechtstreekse afver van de uitlaatgassen dr middel van een afverslang p de uitlaat. - Maatregelen cnfrm de stand der techniek De diesel aangedreven bestelbus f vrachtwagen wrdt vrzien van een effectief retfilter. De diesel aangedreven bestelbus f vrachtwagen wrdt vervangen dr een bestelbus f vrachtwagen met een Eur 4, 5 f EEV-mtr. Er dient één maatregel gekzen te wrden uit de bvenstaande vier maatregelen. - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. D. Het gebruik van de dieselmtr tijdens het laden en lssen Beschrijving: In veel bedrijven wrden in een lds, magazijn, p-, f verslaghal gederen geladen en gelst. De vrachtwagen rijdt naar binnen, draait statinair tijdens het laden en lssen en rijdt weer naar buiten. Het statinair draaien is ndig m bv de autlaadkraan f kraakpersunit te bedienen. Of er zit een aparte diesel aangedreven mtrunit p de vrachtaut die vr een pmp (bijvrbeeld tanktransprt) wrdt gebruikt. Of er is sprake van een specifieke situatie, waarbij uit veiligheidsverwegingen de mtr draait; bijvrbeeld bij geldtransprt. Indien DME uitstt tijdens het laden en lssen vrkmen wrdt dr het uitzetten van de mtr, vallen het laden en lssen nder activiteit C. Dit wrdt bereikt dr: - De vrachtwagen wrdt niet gelst met de eigen autlaadkraan, maar bijvrbeeld met een elektrisch aangedreven laad- en lshulpmiddel. - De vertuiggebnden diesel aangedreven applicaties wrden tijdens het verblijf in de mslten ruimte elektrisch aangedreven, bijvrbeeld met krachtstrm. Indien de dieselmtr draait tijdens het laden en lssen, gelden de vlgende situaties: Situatie 1 - Het vertuig lst zelf buiten de mslten ruimte, waarna p andere wijze (bijvrbeeld met een elektrische heftruck) de gederen naar het magazijn, lds, p-, f verslaghal wrden verplaatst. Maatregelen: Geen. Situatie 2 - De vertuigen zijn vrzien van een Eur 4, 5 f EEV-mtr f hebben een effectief retfilter. - Er is een rechtstreekse afver van de uitlaatgassen dr middel van een afverslang p de uitlaat. Maatregelen: - Aanvullende maatregelen Alle technische en rganisatrische maatregelen dienen genmen te wrden. Situatie 3 Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 19 van 101

22 - In de mslten ruimte wrdt de diesel aangedreven applicatie gebruikt, zals de laad- en lsinrichting f de autlaadkraan. De vertuigen zijn vrzien van een Eur 3 mtr f lager en zijn niet vrzien van een effectief retfilter. Maatregelen: - Vervangingsmaatregel De diesel aangedreven vrachtwagen wrdt vervangen dr een vrachtwagen met een gasmtr met uitlaatkatalysatr. - Maatregelen brnaanpak Er is een rechtstreekse afver van de uitlaatgassen dr middel van een afverslang p de uitlaat. - Maatregelen cnfrm de stand der techniek De diesel aangedreven bestelbus f vrachtwagen wrdt vervangen dr een bestelbus f vrachtwagen met een Eur 4, 5 f EEV-mtr. De diesel aangedreven vrachtwagen wrdt vrzien van een effectief retfilter. Er dient één maatregel gekzen te wrden uit de bvenstaande maatregelen. - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. E. Het werken met shvels en srteerkranen Beschrijving: In p- en verslaghallen wrden bijvrbeeld de gestrte afvalstffen met behulp van shvels en srteerkranen vergeslagen in cntainers f vrachtaut s. De shvels zijn vaak niet alleen gebnden aan de verslaghal, maar rijden k elders p het terrein. De srteerkranen werken vrnamelijk in de verslaghal en verplaatsen zich ver krte afstanden tussen de srteervakken. Situatie 1 - De afvalstffen wrden rechtstreeks in de cntainers vr transprt gestrt f de afvalstffen wrden met behulp van een elektrisch aangedreven srteer- f prtaalkraan vergeslagen. Maatregelen: Geen. Situatie 2 - De shvel en srteerkraan zijn vrzien van Stage 3 b f Tier 4 mtr. - De shvel en srteerkraan met een Stage 1, 2 f 3a f Tier 1, 2 f 3 mtr zijn vrzien van een effectief retfilter. Maatregelen: - Maatregelen cnfrm de stand der techniek De cabine van shvels en kranen die regelmatig (langer dan 15 minuten per dag) in een mslten ruimte werkzaamheden verrichten zijn vrzien van een verdrukcabine met verdrukfiltersysteem die vrzien is van een actief klfilter en een P1, P2 en P3- filterunit. Dit filtersysteem is vrzien van een verzadigingsindicatr die een akestisch signaal geeft als het filter verzadigd is. - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. Situatie 3 - De shvel f srteerkraan heeft een Stage 1, 2 f 3a f Tier 1,2 f 3 mtr f lager en is niet vrzien van een effectief retfilter. Maatregelen - Maatregelen cnfrm de stand der techniek De shvel f srteerkraan wrdt vervangen dr een shvel f srteerkraan met een Stage 3b mtr f Tier 4. De shvel f srteerkraan wrdt vrzien van een effectief retfilter. Er dient één maatregel gekzen te wrden uit de bvenstaande twee maatregelen. En Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 20 van 101

23 tevens dient de cabine van shvels en kranen die regelmatig (langer dan 15 minuten per dag) in een mslten ruimte werkzaamheden verrichten, te zijn vrzien van een verdrukcabine met verdrukfiltersysteem die vrzien is van een actief klfilter en een P1, P2 en P3-filterunit. Dit filtersysteem is vrzien van een verzadigingsindicatr die een akestisch signaal geeft als het filter verzadigd is. - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. F. Het naar binnen en buiten rijden van mbiele kranen, vrachtaut s, bestelbussen f shvels in een nderhudswerkplaats Beschrijving: Vr een nderhudsbeurt rijden kranen, vrachtaut s, bestelbussen en shvels de nderhudswerkplaats naar binnen, nderhud vindt plaats en ze rijden daarna weer naar buiten. Een bezwarende factr is de kude start. Situatie 1 - Diesel aangedreven vertuigen wrden met behulp van andere hulpmiddelen in en uit de nderhudswerkplaats gereden. Opmerking: Gedurende de lptijd van de Arbcatalgus wrdt nagegaan wat f dit realiseerbaar is. Maatregelen: Geen. Situatie 2: Diesel aangedreven vertuigen rijden p eigen kracht de nderhudswerkplaats in f uit. - Vrachtwagens en bestelbussen zijn vrzien van een Eur 4, 5 f EEV-mtr f een mtr met een effectief retfilter. - Kranen en shvels hebben een Stage 3b f een Tier 4 mtr f zijn vrzien van een effectief retfilter. - Er is een rechtstreekse afver van de uitlaatgassen dr middel van een afverslang p de uitlaat. Deze wrdt bevestigd vrdat het vertuig naar binnen rijdt. Maatregelen: - Aanvullende maatregelen Alle technische en rganisatrische aanvullende maatregelen dienen genmen te wrden. Situatie 3: - Diesel aangedreven vertuigen met een Eur 3 mtr f lager f Stage 1, 2 f 3a f Tier 1, 2 f 3 mtr znder effectief retfilter f ntregelde mtren Eur 4, 5, EEV, Stage 3b en Tier 4 rijden p eigen kracht de nderhudswerkplaats in en uit. Maatregelen: - Maatregelen brnaanpak Er is een rechtstreekse afver van de uitlaatgassen dr middel van een afverslang p de uitlaat. - Maatregelen cnfrm de stand der techniek De diesel aangedreven bestelbus, vrachtwagen, srteerkraan f shvel wrdt vrzien van een tijdelijke effectief retfilter. Er dient één maatregel gekzen te wrden uit de bvenstaande maatregelen. - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 21 van 101

24 G. Het testen en prefdraaien van mbiele kranen, vrachtaut s, bestelbussen, shvels in een nderhudswerkplaats Beschrijving: Tijdens het nderhud wrden de vertuigen getest. Situatie 1 - Deze situatie is niet van tepassing mdat DME inherent vrijkmt bij het testen en prefdraaien van dieselmtren en het niet mgelijk is de brn weg te nemen. Situatie 2 - Het testen en prefdraaien vindt plaats in een daarvr ingerichte testruimte. Op de uitlaat is een afverslang aangeslten. Maatregelen: - Aanvullende rganisatrische maatregelen Vrlichting bltgestelde persnen: elke werknemer die bltgesteld wrdt aan DME wrdt ver de brnnen, de risic s, de gezndheidseffecten en beheersmaatregelen vrgelicht. Telating testruimte: afspraken wrden gemaakt ver wie wel en wie niet in de binnenruimte werkzaam dient te zijn indien er sprake is van DME-bltstelling. - Aanvullende technische maatregelen Scheiding werkruimtes: de werkgever gaat na waar een scheiding van werkruimtes het aantal aan DME bltgestelde werknemers verminderd kan wrden. Afspraken ver het geslten huden van tegangsdeuren wrden gemaakt. Optimalisering luchtverversing en ventilatie: dr de luchtverversing te vergrten, wrdt de bltstelling aan DME beperkt. De werkgever gaat na welke maatregelen hij kan nemen. Situatie 3 - Het testen en prefdraaien vindt plaats in een daarvr ingerichte testruimte. Op de uitlaat is geen afverslang aangeslten. Maatregelen: - Maatregelen brnaanpak Een afverslang dient p de uitlaat bevestigd te wrden. - Aanvullende rganisatrische maatregelen Vrlichting bltgestelde persnen: elke werknemer die bltgesteld wrdt aan DME wrdt ver de brnnen, de risic s, de gezndheidseffecten en beheersmaatregelen vrgelicht. Telating testruimte: afspraken wrden gemaakt ver wie wel en wie niet in de binnenruimte werkzaam dient te zijn indien er sprake is van DME-bltstelling. - Aanvullende technische maatregelen Scheiding werkruimtes: de werkgever gaat na waar een scheiding van werkruimtes het aantal aan DME bltgestelde werknemers vermindert kan wrden. Afspraken ver het geslten huden van tegangsdeuren wrden gemaakt. Optimalisering luchtverversing en ventilatie: dr de luchtverversing te vergrten, wrdt de bltstelling aan DME beperkt. De werkgever gaat na wat de mgelijkheden zijn. Opmerking Persnlijke Beschermingsmiddelen: Wanneer tijdens het prefdraaien de testruimte met wrden betreden, bijvrbeeld vr het afstellen van de mtr, draagt de werknemer een halfgelaatmasker type P3 (FFP3). Dit kan zwel p situatie 2 als 3 van tepassing zijn. H. Niet-vertuig gebnden cmpressren en aggregaten Beschrijving: Niet-vertuig gebnden cmpressren en aggregaten zijn p zichzelf staande arbeidsmiddelen die gebruikt wrden m elektriciteit, perslucht f mechanische energie te leveren. Vrbeelden zijn de Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 22 van 101

25 aandrijving van een shredder f een ndstrmaggregaat. Situatie 1 - De cmpressren en aggregaten zijn elektrisch aangedreven f zijn vrzien van een gasaangedreven mtr met uitlaatkatalysatr. - De diesel aangedreven cmpressren en aggregaten staan buiten de mslten ruimte in de buitenlucht f in een aparte afgeslten ruimte pgesteld, waarbij de uitlaatgassen niet via deuren en ramen weer in de mslten ruimte kunnen kmen. De bediening van deze arbeidsmiddelen vindt buiten de mslten ruimte plaats. Maatregelen: Geen. Situatie 2 - De diesel aangedreven cmpressren en aggregaten zijn vrzien van een Stage 3b f Tier 4 mtr. - De diesel aangedreven cmpressren en aggregaten zijn vrzien van een mtr Stage1, 2 f 3a f Tier 1, 2 f 3 mtr met een effectief retfilter Maatregelen: - Maatregelen brnaanpak De uitlaatgassen wrden via brnafzuiging buiten de binnenruimte geleid. - Aanvullende maatregelen Alle technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. Situatie 3 - De diesel aangedreven cmpressren en aggregaten hebben een Stage 1, 2 f 3a f Tier 1, 2 f 3 mtr en zijn niet vrzien van een retfilter. Maatregelen: - Vervangingsmaatregelen De diesel aangedreven cmpressren en aggregaten wrden vervangen dr elektrisch f gas-aangedreven cmpressren en aggregaten - Maatregelen brnaanpak De uitlaatgassen wrden via brnafzuiging buiten de binnenruimte geleid. - Maatregelen stand der techniek De diesel aangedreven cmpressren en aggregaten wrden vervangen dr een Stage 3b f een Tier 4 mtr. Er wrdt een effectief retfilter geplaatst p de cmpressren en aggregaten. - Aanvullende maatregelen Alle technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. I. Vervangen van inbuw retfilter Beschrijving: Tijdens het vervangen van een inbuw retfilter kmt een heveelheid retdeeltjes vrij. Om de bltstelling tijdens het vervangen tt een aanvaardbaar niveau terug te brengen dient de vlgende werkwijze gevlgd te wrden. Werkwijze: 1. De mtr is te allen tijde uit. 2. De werknemer draagt gedurende de gehele handeling een P3 halfgelaatsmasker. 3. Tijdens het verwijderen van het retfilter wrdt een brnafzuiging z dicht mgelijk bij de handelingen gehuden. 4. Het retfilter wrdt vrzichtig van het uitlaatsysteem geschven zdat er z min mgelijk retdeeltjes vrij kmen. 5. Als het retfilter wrdt weggegid wrdt deze in een kunststf zak gelegd en dichtgemaakt vrdat deze wrdt afgeverd. Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 23 van 101

26 6. Als het retfilter schngeblazen met wrden, dan vindt dit plaats dr een brnafzuiging te gebruiken en in de richting van de brnafzuiging te blazen. 7. Het terugplaatsen f inbuwen van het retfilter vindt rustig plaats zdat er z min mgelijk retdeeltjes uit het verige deel van het uitlaatsysteem vrij kmen. 8. Het pruimen van gemrste retdeeltjes vindt nat plaats en niet met een bezem en stffer & blik. J. Overige activiteiten De bltstellingssituatie DME is in kaart gebracht dr de brnnen, bltgestelde persnen en tijdsperide te inventariseren en de situatie wrdt niet beschreven zals genemd in de situaties A tt en met I. Situatie 1 - Omdat bij de verige activiteiten een brn van DME aanwezig is, is situatie 1 niet van tepassing. Situatie 2 - Er is sprake van DME bltstelling die beheerst wrdt dr een brnaanpak f dr maatregelen cnfrm de stand der techniek. Maatregelen: - Aanvullende maatregelen Alle technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. Situatie 3 Er is sprake van DME bltstelling die niet beheerst wrdt dr een brnaanpak f dr maatregelen cnfrm de stand der techniek. Maatregelen: - Vervangingsmaatregel De diesel aangedreven applicatie wrdt vervangen dr een gasmtr met uitlaatkatalysatr f een electrmtr. De brn van DME wrdt verplaatst naar buiten de mslten ruimte. - Maatregelen brnaanpak Er is een rechtstreekse afver van de uitlaatgassen dr middel van een afverslang p de uitlaat. - Maatregelen cnfrm de stand der techniek De diesel aangedreven applicatie wrdt vrzien van een effectief retfilter. - Aanvullende maatregelen Alle aanvullende technische en rganisatrische maatregelen wrden genmen. Opmerking Wanneer de maatregelen zals beschreven in de situatie 2 en 3 niet mgelijk zijn, wrden andere maatregelen genmen p basis van de gewenste 70% reductie van DME ten pzichte van de nulmeting. Het uitveren van metingen naar elementair klstf p de werkplek vindt plaats vlgens NEN-EN 689 "Werkplekatmsfeer. Leidraad vr de berdeling van de bltstelling bij inademing van chemische stffen vr de vergelijking met de grenswaarden en de meetstrategie", 1e druk, april Aanbevlen wrdt zwel het bltstellingniveau p de arbeidsplek (statinaire meting) als de individuele bltstelling (PAS-meting) van de bltgestelde werknemers uit te veren. De statinaire meting vindt plaats p de plek waar de hgste bltstelling te verwachten is. Bij vrkeur wrdt p iedere werkplek in de mslten ruimte een statinaire meting uitgeverd, 1 achtergrndmeting in de buitenlucht en bij vrkeur 2 PAS-metingen bij 2 verschillende functinarissen. De mnsternamekp bevindt zich ter hgte van de ademzne. Het del van de metingen is de ht spts in kaart te brengen en m een reëel beeld te krijgen van de DME-bltstelling in de mslten ruimte. Arbcatalgus Dieselmtremissie in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 24 van 101

27 BIJLAGE 1 Schematisch verzicht Situatie 1: Situatie 2: Situatie 3: Er is geen bltstelling aan DME dr brnnen in de werksituaties. De brn van DME is weggenmen. Er is een bltstelling aan DME verrzaakt dr brnnen in de werksituatie, maar deze is beperkt drdat brnmaatregelen genmen zijn f maatregelen cnfrm de stand der techniek. Er is sprake van DME-bltstelling verrzaakt dr brnnen in de werksituatie en deze is niet beperkt dr maatregelen cnfrm de stand der techniek f dr brnmaatregelen. Activiteiten in magazijn, lds, p-, f verslaghal SITUATIE 1 SITUATIE 2 SITUATIE 3 A Hef/reachtruck < 4 tn - Elektrisch aangedreven - Gas aangedreven met uitlaatkatalysatr B Hef/reachtruch > 4 tn - Elektrisch aangedreven - Gas aangedreven met uitlaatkatalysatr - Gebruik bvenlaadkraan - Verlagen gewicht gederen < 4 tn C D E F G Naar binnen en buiten rijden van vrachtwagens en bestelbussen, mtr staat uit tijdens het laden en lssen Naar binnen en buiten rijden van vrachtwagens, mtr staat aan tijdens het laden en lssen (PTO) Het werken met shvels en srteerkranen in p- & verslaghallen Het in en uit de nderhudswerkplaats rijden van srteerkranen, vrachtaut s, bestelbussen en shvels Het testen en prefdraaien van srteerkranen, vrachtaut s estelbussen en shvels in een nderhudswerkplaats - Gas aandrijving met uitlaatkatalysatr - Dckingstatin - Buiten laden en lssen - Tier 4 mtr - Tier 1, 2 f 3 mtr met effectief retfilter - Stage 3b mtr - Tier 4 mtr - Stage 1, 2 f 3a mtr en effectief retfilter - Tier 1, 2 f 3 mtr met effectief retfilter - Eur 4, 5 f EEV-mtr - Eur 3 mtr f lager met effectief retfilter - Rechtstreekse afver uitlaatgassen - Buiten laden en lssen - Eur 4, 5 f EEV-mtr - Eur 3 mtr f lager met effectief retfilter - Rechtstreekse afver uitlaatgassen - Elektrisch aangedreven srteer- f prtaalkraan - Rechtstreekse strt in de cntainer vr transprt - De mtr staat uit, het vertuig wrdt p een andere manier naar binnen en buiten gereden - Stage 3b mtr - Tier 4 mtr - Stage 1, 2 f 3a mtr en effectief retfilter - Tier 1, 2 f 3 mtr met effectief retfilter - Eur 4, 5 f EEV-mtr - Stage 3b mtr - Tier 4 mtr - Stage 1, 2 f 3a mtr en effectief retfilter - Tier 1, 2 f 3 mtr met effectief retfilter - Rechtstreeks afver uitlaatgassen - In aparte testruimte met rechtstreekse afver van uitlaatgassen - Tier 1, 2 f 3 mtr znder effectief retfilter - Stage 1, 2 f 3a mtr znder effectief retfilter - Tier 1, 2 f 3 mtr znder effectief retfilter - Eur 3 mtr f lager znder effectief retfilter - Eur 3 mtr f lager znder effectief retfilter - Stage 1, 2 f 3a mtr znder effectief retfilter - Tier 1, 2 f 3 mtr znder effectief retfilter - Eur 3 mtr f lager znder effectief retfilter - Stage 1, 2 f 3a mtr znder effectief retfilter - Tier 1,1 f 3 mtr znder effectief retfilter - In aparte testruimte znder rechtstreekse afver van uitlaatgassen Arbcatalgus Dieselmtremissie (DME) in mslten ruimte Nvember 2011 Pagina 25 van 101