Hepcidine. Diagnostische waarde en (pre)analytische aspecten

Transcriptie

1 Hepcidine Diagnostische waarde en (pre)analytische aspecten Apr. Edith Vermeulen 21 april 2010

2 Inleiding Inhoud Rol hepcidine in het ijzermetabolisme Nood aan een nieuwe ijzermarker? Vraagstelling Appraisal (Pre)analytische aspecten Evidentie voor diagnostische waarde hepcidine Conclusies To do Referenties

3 1. Inleiding Rol van hepcidine in het ijzermetabolisme

4 Erytropoiese Hypoxie Inflammatie Ijzer Bergamashi et al Makrofaag/ Enterocyt

5 Pietrangelo et al. 2004

6 1. Inleiding Nood aan een nieuwe ijzermarker?

7 Castagna et al. 2009

8 Nood aan een nieuwe ijzermarker? 1. Inflammatie Weiss et al. 2005

9 Nood aan een nieuwe ijzermarker? 1. Inflammatie Nog plaats voor hepcidin? CHr (reticulocyte hemoglobin content) % HYPO (% hypochrome RBC) Reeds ijzerdeficiënte erytropoiese Hepcidin gevoeliger? stfr/ log ferritin

10 stfr/log ferritin Ferritin stfr stfr/log ferritin Inflammatie Ferritin stfr stfr/log ferritin Thomas et al. 2002

11 Nood aan een nieuwe ijzermarker? 2. Kinderen hepcidine screening (in urine)? Brugnara et al. 1999

12 Nood aan een nieuwe ijzermarker? 3. Chronic kidney disease EPO dosis snel verbruik ijzer transiënte functionele ijzerdeficiëntie = factor bij hyporesponsiviteit aan EPO Opsporen: ferritine %HYPO CHr Hepcidine Predictor van hyporesponsiviteit?

13 Nood aan een nieuwe ijzermarker? 4. Hemochromatose Ferritine, TSAT DD/ secundaire ijzerstapeling Diagnose = genetica Therapie target: ferritin < 50 µg/l = CONSENSUSWAARDE Fysiologische relevantie? Hepcidine waarde in therapie-monitoring?

14 1. Inleiding Vraagstelling

15 Vraagstelling Welke (pre)analytische aspecten beïnvloeden hepcidine-bepaling? Verbetert hepcidine de diagnose van ijzerdeficiëntie bij kinderen of volwassenen? Heeft hepcidine een waarde bij hereditaire hemochromatose? LITERATUURSTUDIE

16 2. Appraisal (1/3) 1. (Pre)analytische aspecten van hepcidine bepaling

17 (Pre)analytische aspecten van hepcidine bepaling Prohepcidine versus hepcidine Kwantitatieve bepalingsmethoden Urine of serum Pre-analytische aspecten

18 (Pre)analytische aspecten 1. Prohepcidine versus hepcidine Hepcidine: - weinig antigene epitopen - sterke conservering tussen species Bepaling lang problematisch Prohepcidine als surrogaat-marker CAVE oudere literatuur!

19 (Pre)analytische aspecten 1. Prohepcidine versus hepcidine Prohepcidine bij gezonde personen Studie Tiker et al (n=42) 26 terme, 16 aterme neonaten Roe et al (n=138) Balogh et al (n=20) Terme neonaten Ulukol et al (n=74) Gezonde kinderen 4-12 mo Correlatie met hepcidin Correlatie met ijzerstatus/ anemie Nee (ijzer/ transferrine/ ferritine) Nee (Hb/ ferritine/ TSAT/ stfr/ serum ijzer) Nee (serum ijzer/ TIBC/ TSAT/ ferritine/ WBC/ RBC/ Hb/ Hct/ MCV/ MCH/ MCHC/ reticulocyten) Nee (ferritine) Uitgesproken fysiologische variatie Kemna et al (n=20) Nee Nee (stfr/ TSAT/ ijzer/ NTBI/ ferritine) Huang et al (n=45) Nee Wel met stfr, niet met ferritin

20 (Pre)analytische aspecten 1. Prohepcidine versus hepcidine Prohepcidine bij stoornissen ijzer Studie Kulaksiz et al (n=35 HH, n=59 nierinsufficiëntie met hemodialyse) Roe et al (91 WT, 47 heterozygoot C282, 6 homozygoot) Orhon et al (kinderen van 4-6 mo: n=16 ferriprieve anemie n=54 gezond) Kemna et al (n=20 gezond, n=6 ferriprieve anemie, n=16 inflammatie, n=5 thalassemie) Correlatie met ijzerstatus/ anemie Significante verschillen tussen HH, gezonde controles, nierinsufficiëntie met/zonder renale anemie Geen associatie met ferritine of TSAT, geen verschillen tussen de genotypes Geen verschillen met/zonder anemie Wijde fysiologische variatie Geen verschillen tussen de groepen

21 (Pre)analytische aspecten 1. Prohepcidine versus hepcidine Kemna et al Kulaksiz et al Definitie cut-off?

22 (Pre)analytische aspecten 1. Prohepcidine versus hepcidine Prohepcidine: geen correlatie met ijzerabsorptie Luukkonen et al. 2006, Hadley et al. 2006, Young et al. 2009, Roe et al Geen correlatie met hepcidine in inflammatie Kemna et al. 2005, Kemna et al. 2008, Hoppe et al Andere aandoeningen: Hepatitis, hemodialyse, familiale amyloidose, Geen verband met hepcidine of ijzerstatus

23 (Pre)analytische aspecten van hepcidine bepaling Prohepcidine versus hepcidine Kwantitatieve bepalingsmethoden Urine of serum Pre-analytische aspecten

24 (Pre)analytische aspecten 2. Kwantitatieve bepalingsmethoden Immunodot (Nemeth et al. 2004) Kwantitatieve (pro!)hepcidin ELISA DRG commercieel beschikbaar (2004) Semikwantitatieve SELDI-TOF methoden door gebrek interne standaard Kwantitatieve SELDI-TOF, LC MS/MS, HPLC MS/MS Kwantitatieve ELISA (Ganz et al. 2008), RIA methoden Kwantitatieve ELISA DRG commercieel beschikbaar (2009) Round robin van 8 analysemethoden (Kroot et al. 2009)

25 (Pre)analytische aspecten 2. Kwantitatieve bepalingsmethoden Detail resultaten Kroot et al. WIE IS WIE? Ganz et al. Ashby et al. Koliaraki et al.

26 (Pre)analytische aspecten 2. Kwantitatieve bepalingsmethoden - Most methods are similar in both analytical variation and between-sample variation - Analytische variabiliteit is klein i.v.m totale variatie MAAR Sterke verschillen in absolute waarden

27 (Pre)analytische aspecten 2. Kwantitatieve bepalingsmethoden Detail resultaten Kroot et al.

28 (Pre)analytische aspecten 2. Kwantitatieve bepalingsmethoden Detail resultaten Kroot et al.

29 (Pre)analytische aspecten 2. Kwantitatieve bepalingsmethoden Verklaring sterke verschillen? (i) Verschillende calibratoren (ii) Hepcidine aggregatie in staal of standaard? (iii) Meten van verschillende fracties? (vrij/ gebonden/ totaal) (90% is α2-macroglobuline gebonden) (iv) Interferentie van hepcidin-20 of hepcidin-22 Welke fractie biologisch relevant?

30 (Pre)analytische aspecten van hepcidine bepaling Prohepcidine versus hepcidine Kwantitatieve bepalingsmethoden Urine of serum Pre-analytische aspecten

31 (Pre)analytische aspecten 3. Urine of serum? Urine: -Verschillen tussen klinische groepen significant -Bredere variatie Kemna et al. 2007

32 (Pre)analytische aspecten 3. Urine of serum? r =0.55 Ganz et al (n=24) (Idem bij Kemna et al.) Kroot et al (n=24)

33 (Pre)analytische aspecten 3. Urine of serum? Confounding factors bij hepcidine-bepaling in urine en implicaties Discrepanties tussen studies i.v.m. de correlatie met serumwaarden Isovormen hepcidine-20 en hepcidine-22 Correlatie met serumwaarden onduidelijk Dragen bij tot intermethode-verschillen Biologische relevantie twijfelachtig Gewijzigde eigenschappen van hepcidine in urine? Nierkinetiek nog niet opgehelderd Meer invloed vries/dooi cycli Verschillend diurnaal patroon Hogere between-sample CV bij urine dan serum, bij 6 verschillende methoden Hepcidine-activiteit (binding aan ferroportin) onmeetbaar in urine Interpretatie in nieraandoeningen onduidelijk Minder stabiel dan in serum Verschillend afnameprotocol nodig Interpretatie onduidelijk Discrepantie met andere studie

34 (Pre)analytische aspecten van hepcidine bepaling Prohepcidine versus hepcidine Kwantitatieve bepalingsmethoden Urine of serum Pre-analytische aspecten

35 (Pre)analytische aspecten 4. Pre-analytische aspecten Diurnale variatie

36 (Pre)analytische aspecten 4. Pre-analytische aspecten Trend naar hogere waarden bij ouderen? Ganz et al Wordt niet bevestigd

37 (Pre)analytische aspecten 4. Pre-analytische aspecten Pre-analytische factoren bij (serum) hepcidine bepaling Diurnale variatie Interindividuele variatie Vries/dooi cycli, stabiliteit Hepcidin aggregatie Circadiaans ritme, correleert met serum ijzer Significante verschillen tussen waarden man/ vrouw Trend naar hogere waarden bij ouderen? Correlatie met lichaamsgewicht (obesitas) Invloed van inspanning Afname door vries/dooi cycli is verwaarloosbaar. Hepcidine blijft 8 maand stabiel op -80 C (niet -20 C) Geen invloed van toevoeging protease-inhibitor Beschreven bij hoge concentraties Adhesie aan plastic Beschreven bij hoge concentraties

38 2. Appraisal 2. Evidentie voor de diagnostische waarde van hepcidine

39 Vraagstelling Welke (pre)analytische aspecten beïnvloeden hepcidine-bepaling? Verbetert hepcidine de diagnose van ijzerdeficiëntie bij kinderen of volwassenen? Heeft hepcidine een waarde bij hereditaire hemochromatose?

40 Diagnostische waarde van hepcidine bepaling Opsporen van ijzerdeficiëntie Anemie van chronische ziekte Chronische nieraandoeningen Kinderen IRON DEFICIENCY

41 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 1. Anemie van chronische ziekte Kemna et al Hepcidine is een acute fase eiwit: meerwaarde?

42 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 1. Anemie van chronische ziekte 3 studies in infectie/ inflammatie 1) Cherian et al Afrikaanse vluchtelingen <16 jaar - 35 ijzerdeficiënt (ID), 25 ferriprieve anemie (IDA) Definitie 2 abnormale ijzerparameters (ferritine, transferrine, TSAT, serum ijzer) - Hoge prevalentie infecties Hepcidine lager in groep met ijzerdeficiëntie of ferriprieve anemie, geen invloed co-morbiditeit

43 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 1. Anemie van chronische ziekte 2) Theurl et al IDA n=12 Hb Geen inflammatie Ferritine <30 ng/ml ACD n=15 Hb Chronische inflammatie Ferritine >100 ng/ml Ferritine ng/ml stfr/log ferritine < 1 ACD + IDA n=14 Hb Chronische inflammatie Ferritine ng/ml stfr/log ferritine > 2 Controles n=26 Hb normaal Geen inflammatie Normale ijzerstatus Hepcidine ACD > Controles > IDA ACD > ACD +IDA ACD+IDA = IDA

44 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 1. Anemie van chronische ziekte Theurl et al. 2009

45 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 1. Anemie van chronische ziekte 3) Lasocki et al ICU patienten, >1 week verblijf, Hb < 100 g/l Ijzerdeficiëntie eminence based Patiënten met ID: hepcidine-val, ondanks CRP Cut-off via 100 ROC-curves: µg/l (sensitiviteit 50%; specificiteit 85%)

46 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 2. Chronische nieraandoeningen Babitt et al. 2010

47 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 2. Chronische nieraandoeningen Hepcidine bij CKD Hepcidine bij hemodialyse Ashby, Li, Zaritsky Ashby, Valenti, Costa

48 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 2. Chronische nieraandoeningen r = Verband met egfr: verdere opheldering nodig Peters et al. 2010

49 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 2. Chronische nieraandoeningen Hepcidine verschilt niet significant tussen EPOresponders en niet-responders (Ashby, Malyszko, Kato, Costa) Significant hogere EPO doses bij deze patiënten Costa et al.

50 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 2. Chronische nieraandoeningen Predictie ESA responders versus non-responders? Hepcidin ~ EPO dosis Ashby, et al Kinetische bepaling?

51 Diagnostische waarde: Ijzerdeficiëntie 3. Pediatrie Screening tool (in urine): ijzerdeficiëntie detecteren vóór het ontwikkelen van anemie Geen data Regulatie ijzerabsorptie > 9 maand vb. ferroportin gen expressie

52 Pediatrie TMPRSS6 : Iron-refractory Iron-Deficiency anemia hepcidin onaangepast hoog vroege opsporing van belang Cui et al. 2009

53 Vraagstelling Welke (pre)analytische aspecten beïnvloeden hepcidine-bepaling? Verbetert hepcidine de diagnose van ijzerdeficiëntie bij kinderen of volwassenen? Heeft hepcidine een waarde bij hereditaire hemochromatose?

54 Diagnostische waarde van hepcidine bepaling Waarde bij hemochromatose Diagnose Opvolging therapie IRON OVERLOAD

55 Diagnostische waarde: Hemochromatose Table 5: Characteristics of the hereditary forms of iron overload Classic 1. Diagnose Juvenile HJV-related Hepcidin-related TfR2-related ferroportin disease gene HFE HJV HAMP TfR2 SLC40A1 OMIM type 1 2a 2b 3 4 interaction TfR1? BMP-R ferroportin transferrin hepcidin frequency frequent rare very rare very rare rare hepcidin ( ) severity C282Y homozygoot C282Y/H63D : Normaal à hepcidin HEPCIDIN/FERRITIN RATIO Swinkels et al. 2006

56 Bozzini et al Hepcidine onaangepast laag ten opzichte van ferritine

57 Swinkels et al. 2006

58 Diagnostische waarde: Hemochromatose 2. Opvolging Kan een hepcidine waarde als target worden gebruikt voor opvolging therapie? Lijkt onlogisch Deficiënte regulatie door hepcidin net aan basis ziekte

59 Diagnostische waarde: Hemochromatose 2. Opvolging Piperno et al Phlebotomy

60 Diagnostische waarde: Hemochromatose 2. Opvolging Aderlatingen Ferritine Ferritine <50ng/mL Hogere target Ijzer opname Hepcidine Minimale hepcidine daling

61 3. Conclusies

62 Conclusies (1) (Pre)analytische aspecten Prohepcidine Serum voorkeur, urine =? Hepcidin-25 ELISA commercieel beschikbaar Geen harmonisatie tussen methoden, sterke verschillen in absolute waarden Diurnale variatie: nuchtere afname s ochtends

63 Conclusies (2) 1. Anemie van chronische ziekte Hepcidine heeft potentieel om onderliggende ijzerdeficiëntie op te sporen Geen gegevens van patiënten in grijze zone Nood aan prospectief gevalideerde cut-off

64 Conclusies (2) 2. Chronic kidney disease Niet predictief voor slechte respons op EPO Potentieel van kinetische bepaling??? 3. Pediatrie Alle data met (waardeloze) prohepcidine Geen gegevens

65 Conclusies (3) Hemochromatose Richtinggevend in protocol voor genotypering Hepcidine studies aangewezen voor evalueren ferritine target in opvolging therapie (HFE mutaties)

66 4. To Do

67 Studieprotocol Verzamelen stalen bij duidelijke gevallen ijzerdeficiëntie (n=50) en anemie van chronische ziekte (n=50) + gezonde controles (n=30) Indien populaties duidelijk verschillen: prospectief valideren van cut-off bij 50 patiënten met anemie van onbekende origine

68 Studieprotocol ACD IDA Onduidelijke origine Anemie Hb < 11.5 g/dl Hb < 11.5 g/dl Hb < 11.5 g/dl Chronische ziekte CRP Ja >10 mg/l TSAT <16% Ferritine >100 µg/l <20 µg/l µg/l - Exclusie: transfusie < 1 maand Ijzersupplementatie < 2 maand - Serum, -80 C - Hepcidin ELISA DRG

69 Bedankt voor uw aandacht

70 5. Referenties

71 5. Referenties Ashby DR, Gale DP, Busbridge M, Murphy KG, Duncan ND, et al. Plasma hepcidin levels are elevated but responsive to erythropoietin therapy in renal disease. Kidney Int 2009; 75(9): Babitt JL, Lin HY. Molecular Mechanisms of Hepcidin Regulation: Implications for the Anemia of CKD. Am J Kidney Dis 2010 Feb 25. [Epub ahead of print] Balogh A, Szabó M, Kelen D, Bokodi G, Prechl J, et al. Prohepcidin levels during human perinatal adaptation. Pediatr Hematol Oncol 2007; 24(5): Bergamaschi G, Villani L. Serum hepcidin: a novel diagnostic tool in disorders of iron metabolism. Haematologica 2009; 94(12): Brugnara C. Iron deficiency and erythropoiesis: new diagnostic approaches. Clin Chem 2003; 49(10): Castagna A, Campostrini N, Zaninotto F, Girelli D. Hepcidin assay in serum by SELDI-TOF-MS and other approaches. J Proteomics 2010; 73(3): Cherian S, Forbes DA, Cook AG, Sanfilippo FM, Kemna EH, et al. An insight into the relationships between hepcidin, anemia, infections and inflammatory cytokines in pediatric refugees: a crosssectional study. PLoS One 2008; 3(12): e4030 Costa E, Swinkels DW, Laarakkers CM, Rocha-Pereira P, Rocha S, et al. Hepcidin serum levels and resistance to recombinant human erythropoietin therapy in haemodialysis patients. Acta Haematol 2009; 122(4): Nemeth E, Rivera S, Gabayan V, Ganz T, Olbina G, Girelli D, Nemeth E, Westerman M. Immunoassay for human serum hepcidin. Blood 2008; 112(10): Hadley KB, Johnson LK, Hunt JR. Iron absorption by healthy women is not associated with either serum or urinary prohepcidin. Am J Clin Nutr 2006; 84(1): 150-5

72 Hoppe M, Lönnerdal B, Hossain B, Olsson S, Nilsson F, et al. Hepcidin, interleukin-6 and hematological iron markers in males before and after heart surgery. J Nutr Biochem 2009 Jan; 20(1): 11-6 Huang X, Fung ET, Yip C, Zeleniuch-Jacquotte A. Serum prohepcidin is associated with soluble transferrin receptor-1 but not ferritin in healthy post-menopausal women. Blood Cells Mol Dis 2008; 41(3): Kato A, Tsuji T, Luo J, Sakao Y, Yasuda H, et al. Association of prohepcidin and hepcidin-25 with erythropoietin response and ferritin in hemodialysis patients. Am J Nephrol 2008; 28(1): Kemna E, Pickkers P, Nemeth E, van der Hoeven H, Swinkels D. Time-course analysis of hepcidin, serum iron, and plasma cytokine levels in humans injected with LPS. Blood 2005; 106(5): Kemna EH, Tjalsma H, Podust VN, Swinkels DW. Mass spectrometry-based hepcidin measurements in serum and urine: analytical aspects and clinical implications. Clin Chem 2007; 53(4): Kemna EH, Kartikasari AE, van Tits LJ, Pickkers P, Tjalsma H, et al. Regulation of hepcidin: insights from biochemical analyses on human serum samples. Blood Cells Mol Dis 2008; 40(3): Koliaraki V, Marinou M, Vassilakopoulos TP, Vavourakis E, Tsochatzis E, et al. A novel immunological assay for hepcidin quantification in human serum. PLoS One 2009; 4(2): e4581. Kroot JJ, Kemna EH, Bansal SS, Busbridge M, Campostrini N, et al. Results of the first international round robin for the quantification of urinary and plasma hepcidin assays: need for standardization. Haematologica 2009; 94(12): Kroot JJ, Hendriks JC, Laarakkers CM, Klaver SM, Kemna EH, et al. (Pre)analytical imprecision, betweensubject variability, and daily variations in serum and urine hepcidin: implications for clinical studies. Anal Biochem 2009; 389(2): Kulaksiz H, Gehrke S, Janetzko A, Rost D, Bruckner T, et al. Pro-hepcidin: expression and cell specific localisation in the liver and its regulation in hereditary haemochromatosis, chronic renal insufficiency, and renal anaemia. Gut 2004; 53: Lasocki S, Baron G, Driss F, Westerman M, Puy H, et al. Diagnostic accuracy of serum hepcidin for iron deficiency in critically ill patients with anemia. Intensive Care Med 2010 Mar 6. [Epub ahead of print]

73 Li H, Rose MJ, Tran L, Zhang J, Miranda LP. Development of a method for the sensitive and quantitative determination of hepcidin in human serum using LC-MS/MS. J Pharmacol Toxicol Methods 2009; 59(3): Luukkonen S, Punnonen K. Serum pro-hepcidin concentrations and their responses to oral iron supplementation in healthy subjects manifest considerable inter-individual variation. Clin Chem Lab Med 2006; 44(11): Malyszko J, Malyszko JS, Mysliwiec M. Hyporesponsiveness to erythropoietin therapy in hemodialyzed patients: potential role of prohepcidin, hepcidin, and inflammation. Ren Fail 2009; 31(7): Murphy AT, Witcher DR, Luan P, Wroblewski VJ. Quantitation of hepcidin from human and mouse serum using liquid chromatography tandem mass spectrometry. Blood 2007; 110(3): Nemeth E, Keller C, Taudorf S, Pedersen BK, et al. IL-6 mediates hypoferremia of inflammation by inducing the synthesis of the iron regulatory hormone hepcidin. J Clin Invest 2004;113: Orhon FS, Ulukol B, Hanoluk A, Akar N. Serum pro-hepcidin levels in infants with iron deficiency anaemia. Int J Lab Hematol 2008; 30(6): Peters HP, Laarakkers CM, Swinkels DW, Wetzels JF. Serum hepcidin-25 levels in patients with chronic kidney disease are independent of glomerular filtration rate. Nephrol Dial Transplant 2010; 25(3): Piperno A, Girelli D, Nemeth E, Trombini P, Bozzini C, et al. Blunted hepcidin response to oral iron challenge in HFE-related hemochromatosis. Blood 2007; 110(12): Roe MA, Spinks C, Heath AL, Harvey LJ, Foxall R, et al. Serum prohepcidin concentration: no association with iron absorption in healthy men; and no relationship with iron status in men carrying HFE mutations, hereditary haemochromatosis patients undergoing phlebotomy treatment, or pregnant women. Br J Nutr 2007; 97(3): 544-9

74 Swinkels DW, Janssen MCH, Bergmans J, Marx JJM. Hereditary hemochromatosis: Genetic complexicity and new diagnostic approaches. Clin Chem 2006; 52(6): Swinkels DW, Wetzels JF. Hepcidin: a new tool in the management of anaemia in patients with chronic kidney disease? Nephrol Dial Transplant 2008; 23(8): Theurl I, Aigner E, Theurl M, Nairz M, Seifert M, et al. Regulation of iron homeostasis in anemia of chronic disease and iron deficiency anemia: diagnostic and therapeutic implications. Blood 2009; 113: Thomas C, Thomas L. Biochemical markers and hematologic indices in the diagnosis of functional iron deficiency. Clin Chem 2002; 48(7): Tiker F, Celik B, Tarcan A, Kilicdag H, Ozbek N, et al. Serum pro-hepcidin levels and relationships with iron parameters in healthy preterm and term newborns. Pediatr Hematol Oncol 2006; 23(4): Ulukol B, Orhon FS, Hanoluk A, Akar N. Serum pro-hepcidin levels and relationship with ferritin in healthy non-anaemic infants. Acta Haematol 2007; 118(2): 70-2 Valenti L, Girelli D, Valenti GF, Castagna A, Como G, et al. HFE mutations modulate the effect of iron on serum hepcidin-25 in chronic hemodialysis patients. Clin J Am Soc Nephrol 2009; 4(8): Weiss G, Goodnough L. Anemia of chronic disease. N Engl J Med 2005; 352: 1011 Weiss G, Theurl I, Eder S, Koppelstaetter C, Kurz K, et al. Serum hepcidin concentration in chronic haemodialysis patients: associations and effects of dialysis, iron and erythropoietin therapy. Eur J Clin Invest 2009; 39(10): Young MF, Glahn RP, Ariza-Nieto M, Inglis J, Olbina G, et al. Serum hepcidin is significantly associated with iron absorption from food and supplemental sources in healthy young women. Am J Clin Nutr 2009; 89(2): Zaritsky J, Young B, Wang HJ, Westerman M, Olbina G, et al. Hepcidin--a potential novel biomarker for iron status in chronic kidney disease. Clin J Am Soc Nephrol 2009; 4(6):