Hemochromatose en bloeddonatie: van wetenschappelijke evidentie tot wetgeving. Veerle Compernolle

Transcriptie

1 Hemochromatose en bloeddonatie: van wetenschappelijke evidentie tot wetgeving Veerle Compernolle 09/12/ Rode Kruis-Vlaanderen - Hemochromatose

2 Genetische variatie - ijzermetabolisme Blood, Camaschella 2005

3 Genetische variatie - hemochromatose Hemochromatose: (Erfelijke) stofwisselingsziekte opname van ijzer in de darm niet goed wordt gereguleerd frequente aderlatingen zijn noodzakelijk om het teveel aan ijzer te verwijderen Kaukasische bevolking hoogste prevalentie in landen in het noorden van Europa (link met de veroveringen van de Vikings [Milman N.; Clin Genet 2003]) Blood, Camaschella 2005

4 Genetische variatie - ijzermetabolisme Superdonor? 09/12/ Rode Kruis-Vlaanderen - Hemochromatose

5 Genetische variatie - ijzermetabolisme Superdonor? 09/12/ Rode Kruis-Vlaanderen - Hemochromatose

6 Genetische variatie - ijzermetabolisme HIF- 1α erythropoietin Erythropoietin Receptor Transferrin receptor hepcidin transferrin 09/12/ Rode Kruis-Vlaanderen - Hemochromatose Torti, Blood Transfusion 2013 (11): 553

7 Genetische variatie - ijzermetabolisme Sorensen, Transfusion 2016 (56): 622 Blood, Camaschella 2005

8 Inleiding: hemochromatose In sommige landen (waaronder België) wordt het bloed weggegooid omwille van: Vrijwilligheid van de bloedgift? Verhoogd risico op microbiële contaminatie?

9 Behandelde vragen Vraag 1: Wat is het huidige beleid rond het gebruik van dit bloed in verschillende landen wereldwijd? Vraag 2: Is bloed van hemochromatosepatiënten zonder complicaties veilig en effectief voor bloedtransfusie?

10 VRAAG 1 - Wat is het huidige beleid rond het gebruik van dit bloed in verschillende landen wereldwijd?

11 Rondvraag naar beleid wereldwijd Cross-sectionele studie: studieopzet vragenlijst via internet (SurveyMonkey ) 8 vragen over huidig beleid rond hemochromatose en bloeddonatie Respondenten: 44 bloedcentra in 41 landen Respons: 80 % 35 respondenten uit bloedcentra in 33 landen

12 Resultaten: Vraag 1 Hoeveel bloedcentra accepteren de volgende individuen als bloeddonor, op voorwaarde dat alle andere vereisten voor bloeddonatie zijn vervuld? Aantal bloedcentra Symptomatisch, in behandeling voor te hoge ijzergehalte Symptomatisch, onderhoudstherapie Asymptomisch (hersteld), onderhoudstherapie Asymptomische dragers, abnormaal ijzergehalte Asymptomische dragers, normaal ijzergehalte Geen van bovenstaande individuen = 31% van de bloedcentra

13 Resultaten: grote variabiliteit in beleid

14 Survey Published in Vox Sanguinis

15 VRAAG 2 - Is bloed van hemochromatosepatiënten zonder complicaties veilig en effectief voor bloedtransfusie?

16 Methodologie Systematische review Volgens de methodologie van de Cochrane Collaboration 2 onafhankelijke reviewers Databanken: The Cochrane Database of Systematic Reviews, MEDLINE en Embase Types studies: Randomized controlled trials (RCTs), controlled clinical trials, cohort studies, case-control studies, case-series, in vitro studies Kwaliteitsbeoordeling: GRADE methodiek

17 Resultaten Potentieel relevante studies n = 3470 Studies geselecteerd voor evaluatie van het totale artikel n = 80 Geïncludeerde studies n = 6 Studies geëxcludeerd op basis van de titel en abstract n = 3390 Duplicaten n = 164 Triplicaten n = 1 Niet relevant n = 3224 Studies geëxcludeerd op basis van de evaluatie van het totale artikel n = 74 Niet beschikbare studies n = 2 Andere taal n = 6 Studie design criteria n= 40 Populatie criteria n = 17 Interventie criteria n = 5 Uitkomst criteria n = 4

18 Resultaten 6 observationele studies Veiligheid - Virale infecties: 2 studies Veiligheid - Bacteriële infecties: 3 studies Effectiviteit - 1 studie

19 Resultaten 6 observationele studies Veiligheid - Virale infecties: 2 studies Referentie Populatie Gemeten uitkomst Resultaten Sanchez et al Bloedstalen van bloeddonoren, incl 197 HC patiënten (niet in behandeling, geschikt als donor) Screening voor hepatitis B Ab, syfilis, HIV, hepatitis C virus, hepatitis B antigen en human T-lymphotropic virus Geen significante verschillen Leitman et la Opeenvolgende donaties (gedurende 27 maand) van130 HC patiënten met bewezen ijzer-overload Seroconversie voor transfusie overdraagbare infecties Geen seroconversies

20 Resultaten Veiligheid - Bacteriële infecties: 3 studies Referentie Populatie Gemeten uitkomst Resultaten Jolivet- Gougeon et al (in vitro studie) -26 personen met ijzeroverload -35 met genormaliseerd ijzerlevel -33 gezonde donoren Antibacteriële acitiviteit van serum stalen tegen Salmonella typhimurium LT2 Significante vermindering voor personen met ijzeroverload tov de rest Jolivet- Gougeon et al HC patiënten -303 gezonde donoren Antilichamen tegen Yersinia pseudotuberculosis en enterocolitica in serum stalen Geen significant verschil Bullen et al (in vitro studie) -5 HC patiënten met ijzer-overload -5 gezonde donoren Groei van Vibrio vulnificus in bloedstalen Significant hoger in patiënten met ijzer-overload

21 Resultaten Effectiviteit: 1 studie: Luten et al Referentie Populatie Gemeten uitkomst Resultaten Luten et al Bloedstalen van 8 hemochromatose patiënten met bewezen ijzer-overload en 15 gezonde donoren, bewaard gedurende 50 dagen Verschillende hematologische, biofysische en biochemische variabelen in rodebloedcelconcentraten Geen significante verschillen Kwaliteitsbeoordeling: Kwaliteit van de body of evidence (6 studies): laag tot erg laag (reden: beperkingen in studieopzet)

22 Samenvatting: literatuuronderzoek Genetische diagnose; geen aderlatingen Ijzerstapeling; Symptomen orgaanaantasting Ontijzerd onderhoudstherapie Bacteriële infecties

23 Systematic review Published in J. of Hepatology

24 Frankrijk effectiveit (Transfusion 2016, Cognasse online) In vitro studie No differences in bioactivity of soluble immunomodulatory factors in the RBC supernatans Small differences (phosphatidylserine ; hemolysis in HH) RBC patiënten hemochromatose: geschikt voor transfusie

25 Australië (Transfusion, 2016 (online)) Retrospectieve cohort studie (data ) Donoren met hemochromatose (A) (elk stadium!) Jaarlijks gemiddeld donoren Totaal donaties Vrijwillige donoren (B) Jaarlijks gemiddeld donoren Totaal donaties TTI : significant lager bij groep A 8.4 vs 21.6 / donaties Bacteriële contaminatie niet verschillen 43.0 vs 45.9/ donaties

26 EBP: 1ste peiler WETENSCHAPPELIJKE STUDIES VOORKEUR + BELANGEN VAN DE DOELGROEP SPECIALISTENADVIES + PRAKTIJKERVARING Conclusie: Er kon geen evidence gevonden worden die aantoont dat dit bloed onveilig is of van onvoldoende kwaliteit om gebruikt te worden in bloedtransfusies, wanneer het ijzerlevel terug genormaliseerd is

27 EBP: 2e peiler WETENSCHAPPELIJKE STUDIES VOORKEUR + BELANGEN VAN DE DOELGROEP SPECIALISTENADVIES + PRAKTIJKERVARING In verschillende landen die dragers en/of patiënten toelaten als donor bijv. US, Canada, Australië, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Zweden geen neveneffecten of problemen gerapporteerd Veel ongekende hemochromatose patiënten zijn donor geen neveneffecten of problemen gerapporteerd

28 EBP: 3e peiler Hemochromatose patiënten opnemen in de donorpool is ook relevant voor: kwaliteit en comfort van patiënten met hemochromatose die in behandeling zijn voldoening en gevoel van betrokkenheid van deze patiënten WETENSCHAPPELIJKE STUDIES VOORKEUR + BELANGEN VAN DE DOELGROEP SPECIALISTENADVIES + PRAKTIJKERVARING

29 Hemochromatose: algemene conclusie Wetenschappelijke bewijs + dagelijkse praktijkervaring + belangen van de doelgroep: er zijn geen redenen om deze patiënten, met een normaal ijzerlevel, niet op te nemen in de donorpool WETENSCHAPPELIJKE STUDIES VOORKEUR + BELANGEN VAN DE DOELGROEP SPECIALISTENADVIES + PRAKTIJKERVARING Verschil in beleid (heden) vraag naar standaardisatie over het gebruik van bloed van asymptomatische hemochromatose patiënten

30 Regelgeving Europese Directive Belgische wetgeving (oa Wet van 5 juli 1994 betreffende bloed en bloedderivaten van menselijke oorsprong)* Medische richtlijn Donorselectie DvB Hoge Gezondheidsraad Rondzendbrieven FAGG Evidentie 24/04/ Rode Kruis Vlaanderen Slide 30 * Gewijzigd door KB 1 feb 2005 en de wet van 19 juli 2011

31 Samenvatting: Hoge gezondheidsraad herzien in 2013 Genetische diagnose; geen aderlatingen Ijzerstapeling; Symptomen orgaanaantasting Ontijzerd onderhoudstherapie - Vrijwillige en altruïstische karakter van bloedgift - Hoger risico op bacteriële contaminatie - Risico op ijzertoxiciteit - verstoring van de homeostase van andere metaalionen

32 Wetswijziging 15 februari 2016 Wet van 15 februari 2016 tot wijziging van de wet van 5 juli 1994 betreffende bloed en bloedderivaten van menselijke oorsprong wat het erkennen van het altruïstisch karakter van bloeddonatie door personen met hemochromatose betreft Bloeddonatie wordt mogelijk voor personen met hemochromatose die in de onderhoudsfase zijn Nog wachten op uitvoeringsbesluiten Genetische diagnose; geen aderlatingen Ijzerstapeling; Symptomen orgaanaantasting Ontijzerd onderhoudstherapie

33 CEBaP

34 Vragen?