PEDAGOGISCH KADER in de opleiding Pedagogisch Werker (PW3) Het aanbieden en begeleiden van ontwikkelingsgerichte activiteiten

Transcriptie

1 PEDAGOGISCH KADER in de opleiding Pedagogisch Werker (PW3) Het aanbieden en begeleiden van ontwikkelingsgerichte activiteiten Afspraken over leren en werken t.b.v. de kinderopvang tussen de aanbieders van kinderopvang en ROC s in de regio Flevoland.

2 Inleiding In de regio Flevoland hebben de convenantpartners, Samen Werken Aan Leren Flevoland, bestaande uit kinderopvangorganisaties en peuterspeelzalen en de 3 ROC s, ROC Friese Poort, Landstede en ROC Flevoland, gezamenlijk afspraken gemaakt over het verbeteren van de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang. Scholen en bedrijven kunnen werken aan een betere en meer relevante onderwijskwaliteit door theorie en praktijk gezamenlijk op elkaar af te stemmen. Een leerwerkomgeving waarin de twee kanten van beroepsonderwijs bij elkaar komen: de praktijk (met zijn werkprocessen, beroepshouding en het toepassen van kennis en vaardigheden) en de school (met de nadruk op theorie, vaardigheden en reflectie). De implementatie van het pedagogisch kader (PK 0-4 jaar, jaar en PK diversiteit) is een hoofddoel van het verbeteren van de samenwerkingspartners tussen onderwijs en de branche Kinderopvang in de regio Flevoland. Deze bijdrage van de werkgroep PK moet leiden tot een betere afstemming van theorie en praktijk. In dit document is het accent gelegd op het verbeteren van het aanbieden en begeleiden van ontwikkelingsgerichte activiteiten. Uit recent onderzoek (2012) door Ruben Fukkink (Universiteit van Amsterdam) is gebleken dat de kwaliteit van Pedagogische Werk op dit gebied als op het gebied van de interactievaardigheden nog tekort schiet. Vanaf schooljaar zal er in de lessen gebruik worden gemaakt van het PK en op basis van deze handleiding aandacht worden besteed aan het aanbieden en begeleiden van ontwikkelingsgerichte activiteiten. Dit product is door de stuurgroep geaccordeerd op 4 februari Namens de SWALF project groep Annemiek Tabak Schoor Liesbeth Verkleij Landstede Dorien Spier Peuter Speelzaal Werk SPN Janneke Wiegers ROC Flevoland Annet Klein SKL Ellie Verduijn ROC Friese Poort Marga Oudshoorn Estro

3 Implementatie Pedagogisch Kader, het verbeteren van samenwerking tussen Onderwijs en Kinderopvang Bij de implementatie van het Pedagogisch Kader (PK) hebben wij de opleiding PW 3 en Proeve B als uitgangspunt genomen Om het PK goed te kunnen implementeren brengt de SWALF projectgroep de volgende adviezen uit: - Voer binnen de opleiding PW het vak Pedagogisch Kader in. Door deze naam aan te passen raken de studenten snel bekend met de term Pedagogisch Kader. Dit vergroot de herkenbaarheid in de praktijk waar het PK een leidraad vormt voor het pedagogisch beleid binnen Kinderopvangorganisaties. Het vak Pedagogisch Kader zou één van de belangrijkste pijlers binnen de PW Opleiding moeten zijn. - Plaats dit vak gemiddeld genomen 3 tot 4,5 uur per week gedurende de hele opleiding van een student op het rooster - Gebruik binnen dit vak alle drie de boeken van het Pedagogisch Kader (o-4 jaar, 4-13 jaar, diversiteit). Deze boeken kunnen uitstekend gebruikt worden naast de methode van Angerenstein. Daarnaast kunnen de boeken van het Pedagogisch Kader ook nog bij andere vakken zoals: Verzorging, Ontwikkelingsgerichte Activiteiten (OGA), Sociale Vaardigheden (SOVA) en zelfs bij Muziek worden gebruikt. De projectgroep gaat er van uit dat door bovenstaande acties het Pedagogisch Kader stevig verankerd wordt binnen de opleiding PW en dat de studenten aan het einde van hun opleiding goed bekend zullen zijn met het Pedagogisch Kader. Om studenten beter voor te bereiden op Proeve B en zo hun handelen te verbeteren ten aanzien van het aanbieden en begeleiden van ontwikkelingsgerichte activiteiten brengt de SWALF projectgroep de volgende adviezen uit: - De student moet leren te allen tijde het kind centraal te zetten bij het uitvoeren en begeleiden van ontwikkelingsgerichte activiteiten - Studenten moeten van het begin af aan in hun opleiding leren planmatig(methodisch) te handelen en als een mantra zich deze vragen stellen: o Wat is het doel van mijn activiteit?, waarom deze activiteit voor deze kinderen?, waarom op deze manier? en waarom op dit moment? - Studenten moeten de volgende drie stappen als onlosmakelijke van elkaar kunnen toepassen om te komen tot planmatig handelen o Iedere ontwikkelingsgerichte activiteit vraagt om voorbereiding, uitvoering, evaluatie - Voor het op een goede manier begeleiden van ontwikkelingsgerichte activiteiten is taal (interactievaardigheden) een hele belangrijke factor die aan het planmatig handelen moet worden gekoppeld. Dit document bevat een lessenplan gericht op het leren planmatig te handelen. Het bevat lessen voor zowel werkveld als onderwijs. Door de afstemming van kennis en opdrachten tussen onderwijs en werkveld krijgen studenten just in time kennis en informatie aangeboden. Proeve A: Ondersteunen bij dagelijkse bezigheden Proeve B: Planmatig werken o Beoordelen & kiezen van spelen speelmateriaal o Het ontwerpen van een activiteiten programma o het uitvoeren van een activiteitenprogramma o Oudergesprek Proeve C: Opvoeden stimuleren en begeleiden Proeve D: Eigen organisatie

4 BPV Proeve Leerjaar 1 (Nieuw KD basis) Leerjaar 2 (hoofdfase) (Nieuw KD profiel) Leerjaar 3 (Nieuw KD keuze) P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 Proeve A Proeve B Proeve C Proeve D ROC Flevoland Landstede ROC FP Leertaak 1 Welke informatie is nodig: Procesinformatie Checklist (eigen didactisch model ROC voor het aanbieden van activiteiten) Observatielijst (bron JSO) bijlage 1 Gecertificeerde assessoren (iemand anders dan werkbegeleider) PK 0-4, 4-13, diversiteit onderdeel lespakket Minimaal 1 maal per jaar overleg tussen docenten/werkveld Kennisinformatie Docenten moeten bekwaamheid/kennis hebben van pedagogiek en/of kinderopvang Dvd + Boekje: Startblokken in de kinderopvang. Boekje: + dvd: op onderzoek uit ( 29.00). Te bestellen via: de webshop van activiteit; centrum voor ontwikkelingsgericht onderwijs. Voor de lessen over observatie zijn scene 2, 5 en 7 goed te gebruiken. De docenten dienen zelf in deze fragmenten vooraf te bekijken en voor studenten vooraf vragen te maken aan de hand waarvan de studenten de pm-er op de dvd gaan observeren. Bijvoorbeeld: welke rol neemt de pm-er aan? wat doet ze tijdens en na het lezen met de kinderen? of gewoon wat doet de pm-er? De andere scenes zijn hoofdzakelijk de kinderen in beeld, maar hier kan ook mee geoefend worden, van wat doet het kind nu. De opbouw van het lessenplan kent een toename in zelfstandigheid en complexiteit. Eenvoudig is door aan minder kinderen tegelijk een activiteit te hoeven aanbieden. Een groepje van 2 tot vier kinderen valt voor een beginner te behappen.

5 Lessenplan: methodisch handelen Periode 1 Bijeenkomst 1 (ROC) Observeren aan de hand van foto s; wat zie je? Verschil leren tussen feiten en meningen, interpretaties Periode 2 Bijeenkomst 1 (ROC) Kennis: theoretische achtergrond ontwikkeling kinderen rekening houden met verschillen Kennis : observatie; bekijken van DVD (zie onder kennisinformatie) met expert bij uitvoering activiteit Periode 2 Bijeenkomst 2 (ROC) Bespreken criteria differentiatie a.d.v. observatielijst (zie onder procesinformatie; bijlage1), DVD wat heb je gezien Procedurele informatie; bespreken stageopdracht Periode 3 Bijeenkomst 1 (BPV) Opdracht; observeert werkbegeleider m.b.v. observatielijst bij voorbereiding, uitvoering, evaluatie van activiteit. bespreekt dit met werkbegeleider Periode 5 Bijeenkomst 1 (BPV) Maak een voorbereiding (op papier mbv didactisch model ROC ) voor een activiteit voor 2 kinderen (verschillend in ontwikkeling) Bespreek dit met je stagebegeleider (pas aan) Voer dit uit en evalueer deze activiteit en het effect van deze activiteit op kinderen (pedagogisch doel/voorbereiding) Periode 6 Bijeenkomst 1 (ROC) Cognitieve feedback Bespreek met je mentorgroep wat heb je gezien op je stageadres? Wat kun je zeggen over aanpak? Wat over je eigen aanpak? Periode 7 Bijeenkomst 6 (ROC) Bereidt op basis van bespreking een vervolgactiviteit voor (voor deze twee kinderen) Periode 8 Proeve B (BPV)

6 BIJLAGE 2 Overzicht van de verdeling van de hoofdstukken uit het Pedagogisch Kader ter voorbereiding op Proeve B Leerjaar 1 Proeve PEDAGOGISCH KADER Opdrachten Periode 1 Kennis van doelgroepen ; Baby, peuter, kind PK 0-4 HST 2 veiligheid en welbevinden HST 10 pedagogisch werker ontwikkeling van emotionele de rol van een PW banden een eigenstandig beroep vertrouwde relatie alg. beroepshouding PW-ouders (kennismaking) samenwerken in een team PW-kinderen HST 2 autonomie en participatie Kind-kind structuur en voorspelbaarheid Een gezonde omgeving en basisbehoeften samenvatting 2 Observatievaardigheden PK 0-4 HST 11 observeren en plannen HST 17 observeren en volgen Observeren Oplettend rondkijken Leren en ontwikkelen Observeren en volgen met een Observeren moet je leren doel Planning van activiteiten en Kenmerken van observeren leerervaringen Dagelijkse organisatie en planning 3 Kennis van taalontwikkeling, stimulering PK 0-4 HST 18 taal en communicatie HST 11 interactievaardigheden Sociale vaardigheden kern informatie en uitleg geven Gespreksvaardigheden belangrijke ontwikkelingen van stimuleren van de ontwikkeling feedbackvaardigheden baby, dreumes,peuter HST 7 Basiscommunicatie sensitieve responsiviteit praten, uitleggen, luisteren 4 PK 0-4 HST 3 ontwikkelen en leren jonge kinderen HST 16 binnen en buitenruimtes hoe leren jonge kinderen? ontwikkelingsfasen baby, dreumes,peuter HST 9 indeling binnen/buitenruimtes veiligheid en welzijn leren en ontwikkelen

7 Leerjaar 2 Periode 5 Kennis van taalontwikkeling, stimulering, achterstand en culturele verschillen spelmateriaal PEDAGOGISCH KADER PK 0-4 HST 3 ontwikkelen en leren jonge kinderen diversiteit HST 4 Samenwerken met ouders verwachtingen, rollen en posities van ouders HST 5 pedagogische doelen HST 4 leren en ontwikkelen hoe leren kinderen? Ontwikkeling in grote lijnen Motorische ontwikkeling Taal en denkontwikkeling HST 7 vier pedagogische doelen Opdrachten HST 8 steunen en stimuleren van spelen en leren voorwaarden scheppen aansluiten bij het spontane leren en spelen stimulerende communicatie HST 11 interactievaardigheden Emotionele ondersteuning Autonomie respecteren Leiding geven en structuur bieden HST 15 spel en activiteitenbegeleiding 6 PK 0-4 HST 10 dagritme HST 11 observeren en plannen Veiligheid en welbevinden Ouders planning voor een langere periode inspelen op het moment planmatigheid globale planning Hoofdstuk 13 Dagritme VVE HST 17 observeren en volgen 7 PK 0-4 HST 4 samenwerken met ouders ouders en eigen kind ouders en de groep HST 7 basiscommunicatie respect voor autonomie structuur en rituelen HST 6 Samenwerken in de groep HST 18; Taal en communicatie

8 8 Proeve B PK 0-4 HST 9 Ruimtes ruimtes voor verschillende leeftijden HST 16 bewegen en zintuiglijk ervaren Leerjaar 3 PEDAGOGISCH KADER Periode 9 PK 0-4 HST 19; Natuur en fysieke omgeving HST 20; Ordenen, meten en rekenen HST 3; Spelen en vrije tijd GP4 Samen verschillend Bijna alle hst 10 Samen Verschillend 11 Alle boeken van het Pedagogisch Kader i.v.m. afstuderen 12 Alle boeken van het Pedagogisch Kader i.v.m. afstuderen HST 8 Pedagogische kwaliteit PK 0-13 Samen Verschillend HST 6 omgaan met diversiteit in een team HST 18 samenwerken met de omgeving PK 0-13 Samen Verschillend HST 7 KO als actieve speler in de wereld Opdrachten