Renterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Renterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors"

Transcriptie

1 Renterisico Scan Een second opinion voor pensioenfondsen met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid For professional investors 1

2 Onderwerpen > Waarom deze Scan? > Hoe werkt het? > Contact over de scan > Scope en voorbeeld resultaat Regelgeving risico s Curve risico s Matching (of Basis?) risico s Instrument risico s 2

3 Waarom deze Scan? Heeft u zicht op alle aspecten bij het afdekken van renterisico s? De potentiele impact van rentebewegingen op uw resultaat is groot > Veel verschillende aspecten zijn bepalend voor dat resultaat De Scan Renterisico is een second opinion > Brengt de relevante aspecten voor u in kaart > Laat zien hoe uw beleid en inrichting uitpakt bij diverse scenario s > Check op: Zijn alle risico s goed in beeld? Matcht de uitkomst bij de scenario s met wat u ervan verwacht? 3

4 Hoe werkt het? Akkoord op uitvoeren Renterisico Scan > Tekenen NDA spelregels Beschikbaar stellen gegevens benodigd voor de scan > Gegevens beleid met betrekking tot de afdekking van renterisico s > Gegevens huidige portefeuille en instrumenten voor afdekking renterisico Analyse door het Customized Overlay Team van Robeco Investment Services > Doorlooptijd 4 weken Presentatie resultaat, overhandiging rapportage (in powerpoint) > Interactieve sessie over conclusies 4

5 Contact over de scan Indien u als pensioenfondsbestuurder interesse heeft in de Renterisico Scan, neem dan contact op met Wouter de Ridder, Hoofd Sales Investment Solutions Integraal Vermogensbeheer Telefoon Mobiel w.de.ridder@robeco.nl 5

6 Scope van de scan, voorbeeld resultaat In de scan komen de volgende aspecten aan bod: > Regelgeving risico s > Curve risico s > Basis risico s > Instrument risico s Van een aantal aspecten is een voorbeeld opgenomen hoe het resultaat eruit zal zien 6

7 Regelgeving risico s Hieronder vallen: 1. Ultimate Forward Rate, impact op de FTK Curve 2. Ultimate Forward Rate, impact op de Rentegevoeligheid per Looptijd 3. Ultimate Forward Rate, impact op de Totale Rentegevoeligheid 4. Tracking Error onder FTK en UFR 5. Impact op de Marktrentes 6. Algemene risico s met betrekking tot de UFR Voorbeelden: risico s 2 en 5 7

8 Regelgeving risico 2: UFR impact op rentegevoeligheid per looptijd Onderstaande grafiek toont het renterisico (DVO1 profiel) van de verplichtingen op basis van de huidige waardering volgens DNB via de swaprente en de UFR volgens het Septemberpakket Pensioenen 30% 25% Huidig FTK UFR Rentegevoeligheid per Looptijd 20% 15% 10% 5% 0% Totale DVO1 op basis van de UFR is 81% van de DVO1 onder de huidige regelgeving Let op dit percentage is afhankelijk van de rentestand en de curve impact hangt ook af van de exacte implementatie van de UFR (bijvoorbeeld de snelheid van convergentie) Voor de analyses op deze en volgende slides is een verplichtingenprofiel gebruikt van een doorsnee Nederlands pensioenfonds. Rentestanden gebruikt in deze presentatie zijn van 31 juli

9 Regelgeving risico 5: Impact op de marktrentes De 50-jaars rente is ten opzichte van de 20-jaars al behoorlijk gestegen, maar stijgt mogelijk nog verder als gevolg van een massale verkoop van (Nederlandse) pensioenfondsen bij invoering UFR Rente Dec-09 Jun-10 Dec-10 Jun-11 Dec-11 Jun Rente verschil 20 jaars 50 jaars Spread Grote vraag blijft in welke vorm en wanneer de UFR zal gelden voor pensioenfondsen, aangezien er ook veel commentaar is op het begrip van de UFR en de methode die eraan ten grondslag ligt 9

10 Curve risico s Hieronder vallen: 1. Overzicht exposure per looptijd 2. Potentiële impact dekkingsgraad 3. Impact op curve positie van UFR gedreven marktrente Voorbeelden: alle 3 de risico s 10

11 Curve risico 1: Overzicht exposure per looptijd Dit voorbeeld pensioenfonds heeft 60% van de rentegevoeligheid van de verplichtingen afgedekt met investeringen in swaps en staatsobligaties. De totale rentegevoeligheid van de assets en 60% verplichtingen zijn exact hetzelfde. Er is echter wel verschil op welk punt van de rentecurve er rentegevoeligheid zit Onderstaande grafiek toont hoe de rentegevoeligheid verdeeld zit over de curve: Percentage afdekking 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% Verdeling Rentegevoeligheid over de Curve Looptijd Assets 60% van de Verplichtingen Van de verplichtingen valt 37% van de rentegevoeligheid in het 40+ jaar stuk terwijl van de assets dit maar 13% is De grafiek toont dat de rentegevoeligheid van de assets zich concentreert op andere punten van de rente curve dan de verplichtingen Dit betekent dat veranderingen van de vorm van de rente curve van invloed zullen zijn op de dekkingsgraad 11

12 Curve risico 2: Potentiele impact dekkingsgraad Onderstaande grafiek toont de impact die de mismatch op de rentecurve tussen de matching portefeuille en de verplichtingen kan hebben op de dekkingsgraad. Onderstaande grafiek houdt alleen rekening met de schommelingen die ontstaan door de mismatch op de rentecurve (met betrekking tot looptijd) 35% Maandelijkse Dekkingsgraad Impact Kans 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0.1% 0.2% 0.3% 0.4% 0.5% 0.6% 0.7% 0.8% 0.9% 1.0% Schok De mismatch tussen de matching portefeuille en de verplichtingen die nog niet is meegenomen en het voornaamste risico vormt voor dekkingsgraadschommelingenkomt van de swap spread tussen bijvoorbeeld de staatsobligaties en de DNB curve. Hier wordt later uitgebreider op ingegaan Bovenstaande getallen zijn op basis van model aannames en historische maandelijkse renteschokken v.a. Aug

13 Curve risico 3: UFR gedreven marktrente impact op curve positie Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de impact die de openstaande rentecurve positie heeft gehad op dekkingsgraad van het pensioenfonds 0.5% Dekkingsgraad Impact van Rente Curve 0.4% 0.3% 0.2% 0.1% 0.0% -0.1% -0.2% Sep-11 Oct-11 Nov-11 Dec-11 Jan-12 Feb-12 Mar-12 Apr-12 May-12 Jun-12 Jul-12 Maandelijkse P&L Cumulatieve P&L Cumulatief is er bijna 0.5% dekkingsgraad verdiend door deze openstaande positie, waarbij het grootste gedeelte in de maanden april t/m juli is gerealiseerd. Dit komt overeen met de periode dat er veel gesproken is over mogelijke invoering van de UFR en de rentecurve hierdoor erg is versteild 13

14 Basis risico s Hieronder vallen: 1. Hoe Fixed Income asset classes mee te nemen 2. Overzicht Exposures 3. Potentiele Impact Dekkingsgraad Voorbeelden: risico s 2 en 3 14

15 Basis risico 2: Overzicht exposures Onderstaande grafiek laat zien naar welke rentecurve de beleggingen gevoelig zijn. De verplichtingen die deze beleggingen af moeten dekken zijn volledig afhankelijk van de DNB curve 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% Gevoeligheid Beleggingen voor Rentecurve m Euribor Eonia Duitsland Nederland De grafiek laat zien dat de assets ook van andere curves afhankelijk zijn dan de DNB Curve. Dit geeft een basis risico versus de verplichtingen aangezien zeker de laatste tijd bijvoorbeeld Nederlands, Duitse en Swap Curves niet altijd in lijn met elkaar bewegen Op het 30 jaars stuk is bijvoorbeeld voor 10% afhankelijkheid naar de Duitse en Nederlandse rentecurves 15

16 Basis risico 3: Potentiele impact dekkingsgraad Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de impact die de openstaande posities naar de spreads tussen de 6m Euribor curve en de verschillende rente curves heeft gehad op dekkingsgraad van het pensioenfonds 2.0% Dekkingsgraad impact van 'Swap Spreads' 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% -0.5% -1.0% -1.5% -2.0% -2.5% Maandelijkse P&L Cumulatieve P&L Sep-11 Oct-11 Nov-11 Dec-11 Jan-12 Feb-12 Mar-12 Apr-12 May-12 Jun-12 Jul-12 Cumulatief is er ongeveer 0.7% dekkingsgraad verloren door deze openstaande positie. De grafiek laat ook te zien dat er op maandbasis behoorlijke dekkingsgraadschommelingen kunnen zijn door het basisrisico tussen de staatsportefeuille en de DNB curve 16

17 Instrument risico s Hieronder vallen: 1. Tegenpartij kredietrisico Replacement risk Kwaliteit onderpand Gap exposure 2. Liquiditeitsrisico 3. Waarderingsrisico Voorbeelden: risico s 1 en 3 17

18 Instrument risico 1: Tegenpartij kredietrisico De marktwaarde van de swapportefeuille is geconcentreerd naar drie partijen: Bank 3, 4 en 5. Merk op dat de helft van de marktwaarde uitstaat bij partijen met een Baa1 rating en een gemiddelde CDS spread van bijna 3% De swapportefeuille is qua DV01 iets meer gespreid, maar ook hier zijn de twee grootste partijen de meest risicovolle partijen 18,608,837 Marktwaarde -1,150,046 25,484,892-2,333,352-4,208,246 12,176,504 Bank 2 Bank 1 Bank 6 Bank 3 Bank 4 Bank 5 608, ,816 DV01 509, , ,784 Bank 2 Bank 1 Bank 6 Bank 3 Bank 4 Bank 5 156,390 Swap tegenpartij 5yr Senior CDS spread Moody's rating S&P rating Bank A2 A Bank A3 A Bank Baa1 A- Bank Aa2 Aa Bank Baa1 A- Bank A3 A- 18

19 Instrument risico 3: Waarderingsrisico, impact van funding & collateral Onderstaand voorbeeld geeft aan hoe belangrijk het is de juiste modellen en systemen te hebben voor het managen en handelen van derivaten posities LIBOR EONIA Tenor Marktwaarde DV01 Marktwaarde DV Een 50 jaar swap die tegen Eonia wordt verdisconteerd kan 10% meer rentegevoeligheid hebben dan een swap die tegen Euribor wordt verdisconteerd (0.39 versus 0.36) en 5% meer marktwaarde (36.55 versus 34.60) Tabel laat de impact van de verdiscontering met EONIA of LIBOR op de marktwaarde en DVO1 van een receiver swap zien* Wanneer swaps tegen EONIA verdisconteerd worden zal een gedeelte van de rentegevoeligheid ook van de EONIA curve komen Zeker bij langere swaps kan deze gevoeligheid naar de EONIA curve significant worden* *Tabellen zijn gebaseerd op een receiver swap met strike 3.5%, gebaseerd op rentecurves van 16 Jan Bron: Sophis, Robeco 19

20 Belangrijke Informatie Dit document is met zorg samengesteld door Robeco Institutional Asset Management B.V. (Robeco). Het is bedoeld om de lezer te voorzien van informatie over de specifieke capaciteiten van Robeco, maar is geen aanbeveling om bepaalde effecten of beleggingsproducten te kopen of te verkopen. Aan elke belegging zijn risico s verbonden. Beleggingsbeslissingen dienen daarom alleen te worden gebaseerd op het betreffende prospectus en op diepgaand financieel, fiscaal en juridisch advies. De inhoud van dit document is gebaseerd op betrouwbaar geachte informatiebronnen. Er wordt echter geen garantie of verklaring omtrent de juistheid of volledigheid gegeven, noch uitdrukkelijk, noch stilzwijgend. Dit document is niet bedoeld voor distributie aan of gebruik door enig persoon of entiteit in enige jurisdictie of land waar de plaatselijk geldende wet- of regelgeving een dergelijke distributie of gebruik niet toestaat. De informatie in dit document is uitsluitend bedoeld voor professionele beleggers volgens de Wet financieel toezicht of voor personen die volgens andere van toepassing zijnde wetten gerechtigd zijn dergelijke informatie te ontvangen. Historische rendementen worden alleen ter illustratie gegeven en zijn als zodanig geen weergave van de verwachtingen van Robeco voor de toekomst. Werkelijke rendementen kunnen aanzienlijk verschillen van de verwachtingen opgenomen in dit document. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Alle copyrights, octrooien en andere eigendommen in de informatie in dit document zijn het eigendom van Robeco Institutional Asset Management B.V. Er worden geen rechten van welke aard dan ook in licentie gegeven of toegewezen of op andere wijze overgedragen aan personen die toegang hebben tot deze informatie. De informatie in deze publicatie is niet bestemd voor personen in andere landen (zoals burgers of inwoners van de VS), waar het aanbieden van buitenlandse financiële diensten verboden is, of waar de diensten van Robeco niet beschikbaar zijn. Robeco Institutional Asset Management B.V., Rotterdam (Handelsregister nr ), is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten in Amsterdam. 20

Update UFR. Update UFR 17 juli 2015 For professional investors. Inleiding

Update UFR. Update UFR 17 juli 2015 For professional investors. Inleiding 1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 Zero rentes Update UFR 17 juli 2015 For professional investors Update UFR Voor een gemiddeld pensioenfonds stijgt de waardering van de verplichtingen

Nadere informatie

Update over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers

Update over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers Investment Solutions & Research Update oktober 2013 Update over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers Door Peter van der Spek, Remmert Koekkoek, Daniel Lai - Customized Overlay Management

Nadere informatie

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen?

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? 1 Impact regelgeving t.a.v. beleggingsbeleid! "! # $ %&! $' (" ' )* + *! " &,!,, --- 2 Verdisconteringscurve: van economisch

Nadere informatie

De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate

De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate ROCK note Februari 2013 Alleen voor professionele beleggers De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate Johan Duyvesteyn Quantitative Research Martin Martens Quantitative Research Roderick Molenaar

Nadere informatie

Reactie op Septemberpakket Pensioenen Alleen voor professionele beleggers

Reactie op Septemberpakket Pensioenen Alleen voor professionele beleggers FTK Update september 2012 Reactie op Septemberpakket Pensioenen Alleen voor professionele beleggers.. Door Peter van der Spek en Remmert Koekkoek, Customized Overlay Management Roderick Molenaar en Laurens

Nadere informatie

Scenarioplanning voor pensioenfondsen

Scenarioplanning voor pensioenfondsen Scenarioplanning voor pensioenfondsen Expected Returns 2013-2017 Pensioenbestuurders.nl Erasmus Universiteit Rotterdam, 14 mei 2013 Ronald Doeswijk, Chief Strategist Roderick Molenaar, Portfolio Strategist

Nadere informatie

Addendum. Ultimate Forward Rate

Addendum. Ultimate Forward Rate Addendum Ultimate Forward Rate Wilt u meer weten over renterisico s, swaps en swaptions? Neem dan contact op met uw Account-CIO of met onze balansmanagement adviseurs Bas Scholten via bas.schoiten@achmea.ni

Nadere informatie

Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar dividend uit, tenzij een interim dividend wordt uitgekeerd.

Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar dividend uit, tenzij een interim dividend wordt uitgekeerd. Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar uit, tenzij een interim wordt uitgekeerd. Het nettobedrag is in Nederland 15% lager (er geldt een belasting van 15%, die de Nederlandse klant achteraf weer

Nadere informatie

Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten.

Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten. Integrale aanpak Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten. Integrale aanpak Risicobeheersing staat aan de basis van elk beleggingsbeleid. Omdat het renterisico het belangrijkste risico voor pensioenfondsen

Nadere informatie

Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016

Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016 Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB 29 april 2016 1 Uw pensioen bij PGB in 2016 3 september 2015 Pensioenfonds balans 50% 50% Bezittingen Matching portefeuille Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hypotheken

Nadere informatie

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V.

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Algemeen 1. Waarom wordt Robeco Life Cycle Funds N.V. geliquideerd? 2. Waarheen wordt het geliquideerde vermogen overgebracht?

Nadere informatie

Renderen bij een stijgende rente

Renderen bij een stijgende rente ARTIKEL 26 juni 2015 Voor professionele beleggers Renderen bij een stijgende rente Bij stijgende rentes verliezen zowel de verplichtingen als de rentedragende beleggingen van pensioenfondsen waarde. Om

Nadere informatie

Eerste observaties septemberpakket. KCM fiduciair management 26 september 2012

Eerste observaties septemberpakket. KCM fiduciair management 26 september 2012 Eerste observaties septemberpakket KCM fiduciair management 26 september Wat is relevant voor de beleggingen? Rentecurve In lijn met het voorstel van Kamp: Ultimate Forward Rate (UFR) komt er op basis

Nadere informatie

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012.

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Kwartaalbericht 2012 Samenvatting 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website. Beleggingsrendement 4,2%

Nadere informatie

Straks ook een Vestia onder de pensioenfondsen?

Straks ook een Vestia onder de pensioenfondsen? ROCK note Juli 2012 Alleen voor professionele beleggers Straks ook een Vestia onder de pensioenfondsen? Johan Duyvesteyn Quantitative Research Martin Martens Quantitative Research Tom Steenkamp Co-head

Nadere informatie

Renteafdekking op basis van de ultimate forward rate: Bezint eert ge begint?

Renteafdekking op basis van de ultimate forward rate: Bezint eert ge begint? Renteafdekking op basis van de ultimate forward rate: Bezint eert ge begint? Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA 1 Senior Consultant Investment Solutions, Aegon Asset Management Samenvatting Binnen het Financieel

Nadere informatie

Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017

Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Samenvatting In dit artikel onderzoeken wij de consequenties van een sterk stijgende marktrente voor het rentebeleid

Nadere informatie

Algemene vergadering van deelnemers. 21 juni 2016

Algemene vergadering van deelnemers. 21 juni 2016 Algemene vergadering van deelnemers 21 juni 2016 1 Agenda 1. Opening 2. Verslag AV van Deelnemers d.d. 23 juni 2015 3. Verslag van het bestuur 4. Verslag van het verantwoordingsorgaan 5. Verslag van de

Nadere informatie

Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017

Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Samenvatting In dit artikel onderzoeken wij de consequenties van een sterk stijgende marktrente voor het rentebeleid

Nadere informatie

Expected Returns. Lukas Daalder, CIO Robeco Investment Solutions Amsterdam November 2015

Expected Returns. Lukas Daalder, CIO Robeco Investment Solutions Amsterdam November 2015 Expected Returns Lukas Daalder, CIO Amsterdam November 2015 Sophisticated model ontwikkeld voor voorspelling rendement aandelen Geannualiseerd rendement eerste twee jaar : +13,0%... Werkwijze 5 jaars outlook

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Matthijs Claessens 30 september 2010 www.ingim.com Agenda Huidig mandaat bij ING IM Performance, beleid en vooruitzichten

Nadere informatie

Het inflatierisico van pensioenfondsen

Het inflatierisico van pensioenfondsen Het inflatierisico van pensioenfondsen Whitepaper Juli 218 Meer Inflation linked bonds in de portefeuille voor een waardevast pensioen Sinds de economische crisis is de inflatie erg laag. De economie is

Nadere informatie

visie op 2018 Vice seminar a.s.r. vermogensbeheer 1 november 2017 Jack Julicher, Chief Investment Officer

visie op 2018 Vice seminar a.s.r. vermogensbeheer 1 november 2017 Jack Julicher, Chief Investment Officer visie op 2018 Vice seminar a.s.r. vermogensbeheer 1 november 2017 Jack Julicher, Chief Investment Officer de zon schijnt, maar centrale banken vinden het nog fris 2 okt-16 nov-16 dec-16 jan-17 feb-17 mrt-17

Nadere informatie

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1 1. Marktwaardering Dekkingsgraad

Nadere informatie

Vermogensfondsen Bijeenkomst 25 november 2015

Vermogensfondsen Bijeenkomst 25 november 2015 Vermogensfondsen Bijeenkomst 25 november 2015 Providence Capital NV is geregistreerd als beleggingsonderneming bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en legt zich onder meer toe op het verrichten van

Nadere informatie

Long Duration Overlay. Dé oplossing voor de mismatch tussen beleggingen en verplichtingen

Long Duration Overlay. Dé oplossing voor de mismatch tussen beleggingen en verplichtingen Long Duration Overlay Dé oplossing voor de mismatch tussen beleggingen en verplichtingen 2 AEGON: wereldwijde expertise voor financiële veiligheid AEGON N.V. is met ongeveer 27.000 medewerkers wereldwijd

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Marjon Brandenbarg 27 september 2012 www.ingim.com Agenda Mandaat ING Markt en Performance Vooruitzichten 2 2011: Mandaat ING Door het Bestuur

Nadere informatie

De Ultimate Forward Rate Methodiek

De Ultimate Forward Rate Methodiek De Ultimate Forward Rate Methodiek Notitie van het Actuarieel Genootschap 23 augustus 2012 Inleiding Voor het zomerreces heeft de Tweede Kamer een aantal debatten gevoerd over de Hoofdlijnennota herziening

Nadere informatie

De toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist

De toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist Het verleden is helder, maar

Nadere informatie

Asset & Liability Management

Asset & Liability Management Asset & Liability Management Verder gaan is de juiste balans vinden. ALM: inzicht in risico s Zorgen voor balans tussen pensioenverplichtingen en de opbouw van het pensioenvermogen. Het is een kerntaak

Nadere informatie

jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad

jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad 11 - dekkingsgraad SPR gestegen van 102,9% (104,5%) naar 109,1%; - positief resultaat van 51,8 miljoen; - SPR kampt nog met dekkingstekort: geen winstbijschrijving

Nadere informatie

RenteafdekkingonderEMIR & central clearing

RenteafdekkingonderEMIR & central clearing RenteafdekkingonderEMIR & central clearing David van Bragt & Derek Milner Sr. Consultant Investment Solutions & Sr. Portfolio Manager Derivatives & Hedging 27 september 2016 Agenda Een EMIR-proof LDI fonds

Nadere informatie

Hoe onwaarschijnlijk zijn negatieve rentes?

Hoe onwaarschijnlijk zijn negatieve rentes? ARTIKEL 11 maart 2015 Voor professionele beleggers Hoe onwaarschijnlijk zijn negatieve rentes? Negatieve rentes voor obligaties met lange looptijden zijn volgens de financiële markten niet onwaarschijnlijk.

Nadere informatie

De LifeCycle Mix bij Mijn Pensioen. LifeCycle Mix (LCM): online oplossing met maximale transparantie en gemak

De LifeCycle Mix bij Mijn Pensioen. LifeCycle Mix (LCM): online oplossing met maximale transparantie en gemak De LifeCycle Mix bij Mijn Pensioen LifeCycle Mix (LCM): online oplossing met maximale transparantie en gemak Gespecialiseerd team onderhoudt en ontwikkelt LCM WWW.INGIM.COM 2 ING INVESTMENT MANAGEMENT

Nadere informatie

S&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun langlopende swaps te verkopen? Een risicomanagement discussie

S&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun langlopende swaps te verkopen? Een risicomanagement discussie S&V Reflector Dienen de pensioenfondsen hun langlopende swaps te verkopen? Een risicomanagement discussie Juni 2011 Sprenkels & Verschuren wil met dit document haar bijdrage leveren aan een verantwoord

Nadere informatie

Welkom bij het webinar over de beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI in het derde kwartaal van 2015

Welkom bij het webinar over de beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI in het derde kwartaal van 2015 Welkom bij het webinar over de beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI in het derde kwartaal van 2015 Bas Endlich Jacob Vijverberg 1 Marktontwikkelingen derde kwartaal 2015 Geen renteverhoging

Nadere informatie

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Politieke inflatie

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Politieke inflatie Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Politieke inflatie Januari 2017 Achmea Investment Management Zeist Brexit, Trumpflation, en de markt wil het graag geloven Bron: Achmea IM, Bloomberg 2

Nadere informatie

Obligaties hebben hun eigen wil. Antoon Pelsser

Obligaties hebben hun eigen wil. Antoon Pelsser Obligaties hebben hun eigen wil Antoon Pelsser Inhoud Wat is de rente termijnstructuur? Fitten van een obligatiecurve Hedgen met bonds en swaps 2 Principes Risicovrij Curve moet waarde weergeven van risicovrije

Nadere informatie

Financieel risicobeheer op 1 A4. 2 november 2017 Armijn Eikelboom

Financieel risicobeheer op 1 A4. 2 november 2017 Armijn Eikelboom Financieel risicobeheer op 1 A4 2 november 2017 Armijn Eikelboom Financieel Risicobeheer op 1 A4 en in 5 stappen 1 Bepaal en controleer pijngrens en fijngrens 2 Bepaal en controleer omvang risicobudget

Nadere informatie

De tien gouden regels voor het beleggen in aandelen door Aberdeen Asset Management

De tien gouden regels voor het beleggen in aandelen door Aberdeen Asset Management De tien gouden regels voor het beleggen in aandelen door Aberdeen Asset Management Finance Avenue, 14 november 2015 Christophe Palumbo, Senior Business Development Manager Benelux Aberdeen Asset Management

Nadere informatie

De financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 augustus 2014

De financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 augustus 2014 De financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 ustus 2014 Op 31 ustus 2014 liep het kortetermijnherstelplan van Pensioenfonds UWV af. Tegen de verwachting in heeft het pensioenfonds de pensioenen

Nadere informatie

Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015

Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015 Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015 Aandelenfondsen 1/11 Aandelenfondsen 2/11 Aandelenfondsen 3/11 Aandelenfondsen 4/11 Aandelenfondsen 5/11 Aandelenfondsen 6/11 Aandelenfondsen 7/11 Aandelenfondsen

Nadere informatie

Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad

Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2012-1 juli 2012 t/m 30 september 2012 Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2013 t/m 31 december Samenvatting: stijgende aandelen

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2013 t/m 31 december Samenvatting: stijgende aandelen Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2013-1 oktober 2013 t/m 31 december 2013 Samenvatting: stijgende aandelen Nominale dekkingsgraad gestegen van 120,6% naar 123,0% Reële

Nadere informatie

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Jaarcongres Pensioenfederatie 16 mei 2017 14:30-15:15 15:20-16:05 Martin Mlynár 06 2113 8933 +41 76 397 4200 martin.mlynar@robeco.nl

Nadere informatie

NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management

NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management Onderdeel van NN Group N.V. Hoofdkantoor: Den Haag AuM: EUR 180 miljard (per 30 sept. 2015) 1.100 medewerkers Actief in 16 landen in Europa, het

Nadere informatie

Marktwaardedekkingsgraad per 30 september ,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013.

Marktwaardedekkingsgraad per 30 september ,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013. Kwartaalbericht 2013 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 september 2013 122,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement

Nadere informatie

FONDSHUIS ANALYSE - THE BATTLE

FONDSHUIS ANALYSE - THE BATTLE Specialist in ANALYSE - THE BATTLE Today's vs BERKSHIRE HATHAWAY A 30 september 2002 30 september 2012 sep-02 dec-02 mrt-03 jun-03 sep-03 dec-03 mrt-04 jun-04 sep-04 dec-04 mrt-05 jun-05 sep-05 dec-05

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Gevolgen voor pensioenfondsen van Advies Commissie

Gevolgen voor pensioenfondsen van Advies Commissie INVESTMENT SOLUTIONS & RESEARCH UPDATE 31 maart 2014 Voor professionele adviseursbeleggers Gevolgen voor pensioenfondsen van Advies Commissie Jaap Hoek en Roderick Molenaar Portfolio Strategy Parameters

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal juli 2014 t/m 30 september 2014

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal juli 2014 t/m 30 september 2014 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2014-1 juli 2014 t/m 30 september 2014 Nominale dekkingsgraad is gedaald van 123,1% naar 117,0% Beleggingsrendement is 1,8%, Obligaties stegen

Nadere informatie

Samenvatting. Analyses. Kostendekkende premie

Samenvatting. Analyses. Kostendekkende premie Samenvatting Op 14 juli 2015 heeft DNB aangekondigd dat zij de berekeningsmethodiek van de Ultimate Forward Rate (UFR), welke onderdeel vormt van de rekenrente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten. Vermogensbeheer SPMS. 17 november 2014

Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten. Vermogensbeheer SPMS. 17 november 2014 Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten Vermogensbeheer SPMS 17 november 2014 Structuur SPMS (vermogensbeheer) Bestuur SPMS F&C (verantwoord beleggen) Ortec (ALM studie) Bestuursbureau Investment

Nadere informatie

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking

Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Financial Investigator Zeist 19 juni 2017 Frans Dooren directeur Agenda Introductie Nedlloyd Pensioenfonds

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is fors gestegen van 105,7% naar 115,4%. Dit komt

Nadere informatie

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Persbericht ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Hoofdpunten: Verlaging pensioen met 0,5% per 1 april 2013 definitief Mogelijk aanvullende

Nadere informatie

Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's. Joost Driessen 26 maart 2013

Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's. Joost Driessen 26 maart 2013 Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's Joost Driessen 26 maart 2013 Illiquide assets voor lange-termijn beleggers? David Swensen, CIO Yale endowment: "Accepting illiquidity

Nadere informatie

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Deelnemersbrochure Mijn Pensioen 2014 Stichting Pensioenfonds Gasunie Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Een unieke pensioenoplossing: Pensioenopbouw op maat; Altijd online inzage in uw vermogensopbouw.

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%

Nadere informatie

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013.

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement

Nadere informatie

Deutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland

Deutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland In deze nieuwsbrief Voorwoord Dekkingsgraad van uw Pensioenfonds Behaalde rendementen in het tweede kwartaal Overige mededelingen De informatie in dit document is eigendom van en mag noch in haar geheel

Nadere informatie

Nog steeds een stap voor op een stijgende markt

Nog steeds een stap voor op een stijgende markt UPDATE VAN DE PORTEFEUILLEMANAGER Februari 2015 Voor professionele beleggers ROBECO GLOBAL PREMIUM EQUITIES FUND Nog steeds e stap voor op e stijgde markt Christopher Hart, fondsmanager Betere macrovooruitzicht

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Leiden, 3 september 2012

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Leiden, 3 september 2012 Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Leiden, 3 september 2012 Agenda 1. Opening 2. Vaststelling notulen jaarvergadering 8 september 2011 3. Jaarverslag 2011 4. Beleggingsbeleid 5. Terugblik

Nadere informatie

Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN

Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij april 2017 Dit document heeft 5 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 BAC 11 april 2017 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave Strategisch beleggingsbeleid

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2017 t/m 30 juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2017 t/m 30 juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede 2017-1 april 2017 t/m 30 juni 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 110,5% naar 113,6%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Optimaal rente- en inflatiebeheer: een integrale matchingaanpak

Optimaal rente- en inflatiebeheer: een integrale matchingaanpak Optimaal rente- en inflatiebeheer: een integrale matchingaanpak Inleiding Door de malaise op de financiële markten is het voor veel pensioenfondsen zaak om hun financiële beleid (verder) te optimaliseren.

Nadere informatie

FEB/2011 MAAND. Rapportage Vermogensbeheer. Stichting Pensioenfonds Productschappen

FEB/2011 MAAND. Rapportage Vermogensbeheer. Stichting Pensioenfonds Productschappen FEB/2011 MAAND Rapportage Vermogensbeheer Stichting Pensioenfonds Productschappen Inhoudsopgave Inleiding... 2 1. Kerncijfers... 3 1.1. Dekkingsgraad... 3 1.2. Rendement... 4 1.3. Vermogensmutaties...

Nadere informatie

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19 Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015 Stand van zaken SVG 1 van 19 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2014 Vooruitblik 2015 Vragen 2 van 19 Pensioenfonds SVG

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal juli 2017 t/m 30 september Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal juli 2017 t/m 30 september Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 113,6% naar 116,5%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014. Samenvatting: stijgende aandelen

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014. Samenvatting: stijgende aandelen Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014 Samenvatting: stijgende aandelen Nominale dekkingsgraad gestegen van 123,0% naar 123,6% Reële dekkingsgraad

Nadere informatie

Onze modelportefeuilles Superieure rendements-risico karakteristieken

Onze modelportefeuilles Superieure rendements-risico karakteristieken Onze modelportefeuilles Superieure rendements-risico karakteristieken Inleiding De Vries Investment Services is pionier in Nederlands m.b.t. het aanbieden van de beste beleggingsoplossingen. Enkele belangrijke

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Eerste kwartaal januari 2013 t/m 31 maart 2013

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Eerste kwartaal januari 2013 t/m 31 maart 2013 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Eerste kwartaal 2013-1 januari 2013 t/m 31 maart 2013 Nominale dekkingsgraad is gestegen van 116,5% naar 119,9% Beleggingsrendement is 2,2% Het belegd vermogen

Nadere informatie

Openstaande risico s Brexit 29 januari 2019 Alex van den Berg & Erik-Jan van Dijk Zeist

Openstaande risico s Brexit 29 januari 2019 Alex van den Berg & Erik-Jan van Dijk Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Openstaande risico s Brexit 29 januari 2019 Alex van den Berg & Erik-Jan van Dijk Zeist Agenda Alex van

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014. Samenvatting: dalende rente

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014. Samenvatting: dalende rente Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014 Samenvatting: dalende rente Nominale dekkingsgraad gestegen van 123,6% naar 123,7% Reële dekkingsgraad

Nadere informatie

Central clearing vanuit een pensioenfonds perspectief: to clear or not to clear

Central clearing vanuit een pensioenfonds perspectief: to clear or not to clear entral clearing vanuit een pensioenfonds perspectief: to clear or not to clear Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA) Zeist, 13 October 2016 Leontien van den Oever (Principal Risk anager PGG Investments)

Nadere informatie

integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie

integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie Jack Julicher, Chief Investment Officer a.s.r. Oktober 2017 opzet van de presentatie 1. wat is liquiditeit? 2. premie voor illiquide beleggingen

Nadere informatie

Waar staan we met PDN? Presentatie Ledenvergadering Vereniging DSM Gepensioneerden 22 november 2011

Waar staan we met PDN? Presentatie Ledenvergadering Vereniging DSM Gepensioneerden 22 november 2011 Waar staan we met PDN? Presentatie Ledenvergadering Vereniging DSM Gepensioneerden 22 november 2011 1 Vooraf: Pensioenregeling wordt gemaakt door sociale partners (bedrijf;landelijk) Pensioenfonds voert

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 De maand dekkingsgraad ultimo juni is sterk gestegen t.o.v eind maart De beleidsdekkingsgraad is gedaald van

Nadere informatie

Flexibel Spaarpensioen Stichting GE Pensioenfonds

Flexibel Spaarpensioen Stichting GE Pensioenfonds Worksheet A Factsheets Fondsen Flexibel Spaarpensioen Stichting GE Pensioenfonds Datum: ultimo juni 2009 In het kader van het Flexibel Spaarpensioen zijn door uw pensioenfonds 8 fondsen geselecteerd, waarin

Nadere informatie

Zanders: Treasury and Finance Solutions 2-Mar-16 8:49 tel.:

Zanders: Treasury and Finance Solutions 2-Mar-16 8:49 tel.: Interest Rate Swap (IRS) tarieven (EUR) Rij: duur van de fixatie. Kolom: storting per ASK Spot Zero 3 maands 6 maands 9 maands 1 jaar 1,5 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 4-Mar-16 4-Mar-16 6-Jun-16 5-Sep-16 5-Dec-16

Nadere informatie

Betreft: De Ultimate Forward Rate Methodiek / Notitie van het AG

Betreft: De Ultimate Forward Rate Methodiek / Notitie van het AG De heer dr. P.H. Omtzigt Rapporteur Pensioenen Europa namens de Regering en de Tweede Kamer Postbus 20018 2500 EA 's Gravenhage Utrecht, 23 augustus 2012 Betreft: De Ultimate Forward Rate Methodiek / Notitie

Nadere informatie

NN First Class Balanced Return Fund

NN First Class Balanced Return Fund NN First Class Balanced Return Fund Alle Fonds onder de loep cijfers zijn per 31/03/015 Het NN First Class Balanced Return Fonds won in het eerste kwartaal 8,9% Zeer sterke performances van aandelen en

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Nieuwegein, 28 september 2006 Agenda < Huidig Mandaat bij ING IM < Performance, Beleid en Vooruitzichten < Financieel Toetsingskader

Nadere informatie

Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019

Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019 Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019 Opening, mededelingen Toelichting organisatie van het fonds Ontwikkelingen 2018 & 2019 - IORP II & Bestuursmodel - Pensioenakkoord Beleggingen,

Nadere informatie

Wispelturige Cross Currency Basis laat valutahedgebeleid in tact Whitepaper. Augustus 2018

Wispelturige Cross Currency Basis laat valutahedgebeleid in tact Whitepaper. Augustus 2018 Wispelturige Cross Currency Basis laat valutahedgebeleid in tact Whitepaper Augustus 2018 Managementsamenvatting Voor het afdekken van valutarisico gebruiken pensioenfondsen valutaforward contracten (hierna:

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013

Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013 Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2016 t/m 31 maart Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2016 t/m 31 maart Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2016-1 januari 2016 t/m 31 maart 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gedaald van 106,3% naar 98,1%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Renterisico bij banken: een commercieel of investering vraagstuk. VBA ALM conferentie November 2017

Renterisico bij banken: een commercieel of investering vraagstuk. VBA ALM conferentie November 2017 Renterisico bij banken: een commercieel of investering vraagstuk VBA ALM conferentie November 2017 Onderwerpen Waarom staat renterisico plots in de belangstelling Waarom lopen we nu renterisico Hoe stuurt

Nadere informatie

Waar liggen de kansen?

Waar liggen de kansen? Grip op je vermogen Waar liggen de kansen? Bob Homan ING Investment Office 20 april 2012 Welke economie is het snelst gegroeid na invoering van de euro?* a) Zwitserland b) Duitsland c) VS d) Griekenland

Nadere informatie

BELEGGER NIET OP VAKANTIE

BELEGGER NIET OP VAKANTIE BELEGGER NIET OP VAKANTIE Steeds meer handelen vanaf het strand EMBARGO TOT VRIJDAG 4 AUGUSTUS 09.30 UUR Beleggen vanaf het strand en vanuit het buitenland wordt steeds populairder. En daar is geen campingrally

Nadere informatie

Herstelplan PME 2015. Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015

Herstelplan PME 2015. Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015 Herstelplan PME 2015 Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015 1 PME Herstelplan 2015 dekkingraadsjabloon inclusief onderbouwing Dit document bevat het dekkingsgraadsjabloon dat deel uitmaakt

Nadere informatie

Liability Driven Solutions

Liability Driven Solutions Liability Driven Solutions Brochure Inhoud Samenvatting 3 1. Het belang van renteafdekking 5 1.1. Renterisico 5 1.2 Solvabiliteitsbeslag 6 2. Het Strategic Liability Matching (SLM) fonds 7 21. Doelstelling

Nadere informatie

Zanders: Treasury and Finance Solutions 6-Nov-15 9:02 tel.:

Zanders: Treasury and Finance Solutions 6-Nov-15 9:02 tel.: Interest Rate Swap (IRS) tarieven (EUR) Rij: duur van de fixatie. Kolom: storting per ASK Spot Zero 3 maands 6 maands 9 maands 1 jaar 1,5 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 10-Nov-15 10-Nov-15 10-Feb-16 10-May-16

Nadere informatie

2013: de uitdaging blijft

2013: de uitdaging blijft 2013: de uitdaging blijft 2013: Het jaar van de slang Aan de andere kant van het spectrum in de dierenriem is de slang het symbool van yin energie (koel / wijfje). De slang is een wijs teken, dat raadselachtig

Nadere informatie

S&V Reflector. Het beleggingsbeleid van de toekomst? Matching en Return gaan op de schop

S&V Reflector. Het beleggingsbeleid van de toekomst? Matching en Return gaan op de schop S&V Reflector Het beleggingsbeleid van de toekomst? Matching en Return gaan op de schop April 2012 Sprenkels & Verschuren wil met dit document haar bijdrage leveren aan een verantwoord en uitlegbaar beleggingsbeleid

Nadere informatie

Het nieuwe financieel toetsingskader

Het nieuwe financieel toetsingskader WHITE PAPER 24 juli 2014 Voor professionele beleggers Het nieuwe financieel toetsingskader Jaap Hoek Portfolio Strategist Investment Solutions & Research Roderick Molenaar Portfolio Strategist Investment

Nadere informatie

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013).

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013). Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2014 129,5%, een toename van 0,9%-punt ten opzichte van 31 maart 2014. Over de eerste zes maanden steeg de marktwaardedekkingsgraad

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over laagvolatiel beleggen 2012

Veelgestelde vragen over laagvolatiel beleggen 2012 Augustus 2012 Voor professionele beleggers Veelgestelde vragen over laagvolatiel beleggen 2012 Door Pim van Vliet, PhD, Senior Portfolio Manager, Robeco Conservative Equities Robeco onderzoekt sinds 2005

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2015 In het vierde kwartaal van 2015 daalde de wettelijke dekkingsgraad 1 met 0,5% punt van 105,1% naar 104,6%. De actuele dekkingsgraad 2 steeg echter met 1,2%-punt

Nadere informatie