Renteafdekking op basis van de ultimate forward rate: Bezint eert ge begint?
|
|
- Juliaan Claes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Renteafdekking op basis van de ultimate forward rate: Bezint eert ge begint? Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA 1 Senior Consultant Investment Solutions, Aegon Asset Management Samenvatting Binnen het Financieel Toetsingskader (FTK) worden de verplichtingen van pensioenfondsen sinds enige tijd gewaardeerd met behulp van de zogenaamde ultimate forward rate (UFR) rentecurve. In dit artikel gaan we in op het afdekken van renterisico op basis van deze UFR curve. Dit blijkt niet eenvoudig te zijn. Door veranderingen van de rente en door het verstrijken van de tijd treden immers significante afwijkingen op van de gewenste mate van renteafdekking. Een dynamische afdekstrategie is dus noodzakelijk, wat kan leiden tot extra transactiekosten. Een meer fundamenteel punt is dat een risicovrije beleggingsportefeuille, gegeven de huidige renteniveaus, onvoldoende rendement zal genereren om de groei van de verplichtingen op basis van de UFR curve bij te houden. Dus zelfs met een dynamische afdekstrategie zal de UFR dekkingsgraad waarschijnlijk in de komende jaren dalen. Een echt adequate UFR renteafdekking kan dus niet goed worden gerealiseerd. Een ander aandachtspunt is het suboptimale effect van een UFR renteafdekking op het vereiste kapitaal onder het FTK. Ook bestaat de mogelijkheid dat de UFR methodiek in de komende jaren wederom wordt aangepast. Hierdoor blijft in de komende periode parameterrisico bestaan voor pensioenfondsen die hun rentebeleid volledig baseren op de huidige UFR methodiek. Correspondentie kan worden gericht aan: David van Bragt AEGON Asset Management AEGONplein 50 Postbus CE Den Haag Telefoon: +31 (0) DBragt@AEGON.nl
2 De ultimate forward rate: een introductie Veel pensioenfondsen evalueren op dit moment de mate van renteafdekking van hun verplichtingen. Dit komt enerzijds door de historisch lage renteniveaus. Anderzijds hebben pensioenfondsen nu, eenmalig, ook daadwerkelijk de mogelijkheid om hun renteafdekking aan te passen binnen het Financieel Toetsingskader (FTK). In dit kader wordt ook vaak de discussie gevoerd of de renteafdekking het beste gebaseerd kan worden op de marktcurve of op de rentecurve voor de pensioenverplichtingen. Binnen het FTK wordt de contante waarde van de pensioenverplichtingen immers bepaald op basis van een rentecurve die afwijkt van de marktrente. Dit is de zogenaamde UFR rente. 2 Zie de onderstaande figuur voor een illustratie. Figuur 1. De marktrente en de UFR rente per 30 juni De UFR rente wordt door DNB gebruikt voor de waardering van de pensioenverplichtingen. Hieruit blijkt dat er een verschil bestaat tussen de marktrente en de UFR rente voor looptijden groter dan 20 jaar. Dit komt door de zogenaamde ultimate forward rate (UFR) correctie die voor deze looptijden wordt toegepast (zie Langejan et al., 2013). De UFR is de verwachte (1-jaars) forward rente in de verre toekomst. De UFR is per 30 juni 2015 gelijk aan 3,3%. Voor extreem lange looptijden (niet zichtbaar in deze grafiek) zal de UFR rente convergeren naar deze waarde. Het niveau van de UFR wordt overigens gebaseerd op de gemiddelde rente in de afgelopen 10 jaar. Op de langere termijn zal de UFR de marktrente dus volgen (maar wel met een aanzienlijke vertraging). Dit effect is zeer moeilijk af te dekken, omdat de grootte van het effect wordt bepaald door de historische renteontwikkeling. Dit zorgt dus voor een extra complicerende factor als pensioenfondsen het renterisico op basis van de UFR curve willen afdekken. Het renteverschil in Figuur 1 is aanzienlijk voor de langere looptijden. Als voorbeeld: Aegon Asset Management voert veel transacties uit in de (swap) rentemarkt bij het looptijdpunt van 40 jaar. Bij dit looptijdpunt is in het algemeen nog voldoende liquiditeit beschikbaar in de markt. 3 De 40-jaars rente in de (swap) markt was per 30 juni 2015 gelijk aan 1,7%. De UFR rente lag voor dit punt echter op 2,2%, dus 0,5%-punt hoger. Er is dus een significant verschil tussen de UFR rente en de werkelijke
3 situatie in de markt. Dit kan leiden tot kunstmatig lage voorzieningen (en hoge dekkingsgraden), met name voor pensioenfondsen met langlopende verplichtingen. Effect UFR curve op de rentegevoeligheid van de verplichtingen De ultimate forward rate methode heeft ook een grote invloed op de rentegevoeligheid van de verplichtingen van een pensioenfonds. Stel bijvoorbeeld dat de marktrente met 0,5%-punt stijgt in Figuur 1. We krijgen dan de volgende situatie. Figuur 2. Effect van een stijging van de marktrente met 0,5%-punt. Merk op dat de resulterende schok voor lange looptijden van de UFR rente minder groot is. Wat opvalt in deze figuur is dat het effect van een schok in de marktrente op de UFR rente minder groot is voor de langere looptijden. Dit komt doordat de UFR rente voor zeer lange looptijden convergeert naar een vast punt (namelijk 3,3% per ). Hierdoor is dus niet alleen de contante waarde van de pensioenverplichtingen lager, maar ook de rentegevoeligheid. Dit effect zal ook nu weer relatief groot zijn voor pensioenfondsen met zeer langlopende verplichtingen. Doelstelling: stabilisatie van de UFR dekkingsgraad? Voor rapportages richting de toezichthouder (DNB) wordt, zoals gezegd, sinds enige tijd de UFR dekkingsgraad gebruikt. 4 Vanaf 1 januari 2015 wordt deze dekkingsgraad tevens gemiddeld, en wel gedurende 12 maanden, om te komen tot de zogenaamde beleidsdekkingsgraad. Deze beleidsdekkingsgraad is leidend in het FTK toezichtskader en kan dus bepalend zijn voor kortingsmaatregelen. Voor de eenvoud analyseren wij hier uitsluitend het effect van de UFR curve op de actuele dekkingsgraad. Gegeven het feit dat de UFR dekkingsgraad zo centraal staat binnen het huidige toezicht bestaat de wens bij veel pensioenfondsen om de risico s in de ontwikkeling van deze dekkingsgraad zoveel mogelijk te minimaliseren. Zeker in de huidige situatie is dit een logische gedachte. Veel pensioenfondsen voldoen momenteel immers niet aan de vereiste dekkingsgraad (of zelfs de minimaal vereiste dekkingsgraad). De UFR dekkingsgraad is dus zeer belangrijk als het gaat om mogelijke kortingsmaatregelen in de komende jaren. Pensioenfondsen zullen daarom onverwachte bewegingen van deze dekkingsgraad zoveel mogelijk willen beperken.
4 Uitgaande van deze wens onderzoeken we in de rest van dit artikel of de UFR dekkingsgraad in de praktijk gestabiliseerd kan worden. Uit onze analyse blijkt dat dit op de korte termijn inderdaad mogelijk is (mits een dynamische, en dus mogelijk kostbare, afdekstrategie wordt gebruikt). Op de langere termijn is een stabilisatie van de UFR dekkingsgraad echter niet mogelijk, omdat risicovrije beleggingen op dit moment onvoldoende rendement genereren om de UFR dekkingsgraad op een stabiel niveau te houden. Het stabiliseren van de UFR dekkingsgraad leidt in de praktijk dus tot een aantal complicaties. Deze zullen we hieronder puntsgewijs bespreken aan de hand van een eenvoudig voorbeeld. Een UFR renteafdekking moet steeds worden aangepast bij renteveranderingen Zonder aanpassingen van de beleggingsportefeuille zal het UFR afdekpercentage bij renteveranderingen gaan afwijken van het beoogde percentage. Dit komt door het verschil in het niveau van de UFR curve en de marktcurve. Hierdoor varieert ook de rentegevoeligheid van de beleggingen en verplichtingen bij veranderingen van het renteniveau. Met andere woorden: de rentegevoeligheid van de rentegevoeligheid, oftewel de zogenaamde convexiteit, is verschillend. Als voorbeeld: stel we beschouwen een pensioenfonds met een eenvoudige pensioenverplichting, die 40 jaar later leidt tot een eenmalige uitkering. We waarderen deze voorziening pensioenverplichting (VPV) per 30 juni 2015 met de UFR curve en dekken de rentegevoeligheid van deze verplichting (t.o.v. de UFR curve) voor 100% af met een risicovrije 40-jaars (zero) lening in combinatie met een kasbelegging. 5 De (UFR) dekkingsgraad stellen we gelijk aan 100%. Het effect van risicovolle beleggingen (bijvoorbeeld in zakelijke waarden) op de dekkingsgraad wordt in dit artikel niet verder beschouwd. Wij meten de rentegevoeligheid van de beleggingen en verplichtingen met behulp van de zogenaamde DV01. Dit is de waardeverandering die optreedt bij een rentedaling van 0.01% (dus 1 basispunt) van de marktrente. 6 Voor de verplichtingen verschuiven we de marktrente ook met 1 basispunt. Vervolgens berekenen we de bijbehorende UFR curve en bepalen zo de waardeverandering (DV01) van de verplichtingen. De onderliggende verandering van de marktrente is dus identiek voor de beleggingen en de UFR verplichtingen bij de bepaling van de rentegevoeligheid. Indien we nu de rentegevoeligheid van de (UFR) verplichting en de belegging bepalen bij veranderingen van het renteniveau krijgen we het onderstaande resultaat.
5 Figuur 3. Effect van een verandering van de marktrente op de rentegevoeligheid (DV01) van de beleggingen en de verplichtingen. Merk op dat verschillen ontstaan bij grotere renteveranderingen. Dit heeft het volgende effect op het UFR afdekpercentage (oftewel de ratio van de DV01 van de beleggingen en de DV01 van de UFR verplichtingen) en de UFR dekkingsgraad. Figuur 4. Effect van een verandering van de marktrente op de UFR dekkingsgraad en het UFR afdekpercentage. Merk op dat met name het UFR afdekpercentage sterk verandert bij renteveranderingen. We zien dus dat het UFR afdekpercentage significant gaat afwijken van de beoogde 100% bij grotere renteveranderingen. Met andere woorden, om het afdekpercentage op 100% te houden zijn steeds aanpassingen nodig van de beleggingsportefeuille. Zo n dynamische renteafdekking kan natuurlijk worden geïmplementeerd, maar vereist meer onderhoud en leidt dus mogelijk tot extra kosten. Dit effect zal groter zijn voor pensioenfondsen met langlopende verplichtingen, omdat in dat geval het verschil tussen de marktrente en de UFR rente gemiddeld gezien groter wordt. De convexiteit van de beleggingen zou in principe kunnen worden aangepast (verlaagd) door middel van niet-lineaire instrumenten (zoals swaptions). Dit zorgt echter voor veel extra complexiteit en extra kosten (voor de aanschaf van een swaption moet bijvoorbeeld een premie worden betaald). Een andere aanpak zou kunnen zijn om een belegging met een kortere looptijd, en dus een lagere convexiteit, te gebruiken. Dit vergroot echter weer het curverisico, omdat de verplichting en belegging dan gevoelig worden voor verschillende segmenten van de rentecurve.
6 Merk overigens op dat door de grotere convexiteit van de beleggingen de UFR dekkingsgraad goed wordt beschermd voor renteveranderingen (de dekkingsgraad blijft boven de 100% bij positieve én negatieve renteveranderingen in de bovenstaande figuur). In principe zou dit ervoor pleiten om de renteafdekking juist niet dynamisch aan te passen. Maar dan zijn we eigenlijk weer aan het sturen op een stabiele marktwaardehedge Een UFR hedge zal onvoldoende rendement genereren in de loop van de tijd Het is in principe mogelijk om de rentegevoeligheid van de verplichtingen t.o.v. de UFR curve te bepalen en te gebruiken in de vaststelling van de rentehedge. Deze aanpak is hierboven uitgewerkt. Het is echter niet mogelijk om deze UFR renteafdekking te realiseren met risicovrije instrumenten die in de komende periode hetzelfde rendement opleveren als de UFR curve. Als voorbeeld kunnen we weer de 40-jaars lening nemen die in de markt 1,7% oplevert, terwijl voor een goede bescherming van de UFR dekkingsgraad minimaal 2.2% nodig is. Een goede UFR renteafdekking zal dus op de langere termijn onvoldoende rendement genereren om de verplichtingen (o.b.v. de UFR rente) daadwerkelijk goed af te blijven dekken. In werkelijkheid zal het benodigde rendement zelfs hoger zijn dan op het eerste gezicht lijkt. De 40- jaars verplichting en belegging in ons voorbeeld zullen immers (bij een ongewijzigde rentecurve) gaan renderen met de 1-jaars forward rente, omdat de verplichting en belegging na 1 jaar nog maar een looptijd hebben van 39 jaar. Met andere woorden: we moeten rekening houden met het zogenaamde roll-down rendement van de UFR rentecurve en de marktcurve. Deze 1-jaars forward rentes zijn als voorbeeld, per 30 juni 2015, weergegeven in de onderstaande figuur (voor de verplichtingen en de beleggingen). Figuur 5. De 1-jaars forward marktrente en de forward UFR rente per Het verschil tussen deze twee rentecurves geeft een indicatie van het verschil in rendement tussen de UFR verplichtingen en de beleggingen. Merk op dat de forward marktrente voor de beleggingen (ook voor lange looptijden) zeer laag is. De situatie is echter geheel anders voor de verplichtingen: hierbij neemt de forward rente na het 20- jaars punt snel toe tot de UFR waarde van 3,3% bij een looptijd van 60 jaar. Het verschil tussen deze curves (ook weergegeven in deze figuur) geeft bij benadering aan met hoeveel procentpunten de
7 UFR dekkingsgraad per jaar ongeveer zal afnemen. Voor een 40-jaars verplichting en belegging is dit dekkingsgraadverlies ongeveer gelijk aan 1.3%-punt in het eerste jaar. 7 We kunnen dus niet spreken van een adequate afdekking van de UFR dekkingsgraad, omdat, door het grote verschil in rendement, de UFR dekkingsgraad in de loop van de tijd automatisch zal gaan dalen (bij een ongewijzigde rentecurve). en het verstrijken van de tijd verstoort de rentegevoeligheden Het verstrijken van de tijd verstoort ook de kwaliteit van de renteafdekking. Zie als voorbeeld de onderstaande figuur. Hierin tonen wij de rentegevoeligheid van de (40-jaars) verplichting en belegging naarmate de tijd verstrijkt (bij een constante rentecurve). Figuur 6. Verandering van de rentegevoeligheden (DV01 s) gedurende de tijd. Merk op dat de rentegevoeligheid van de UFR verplichtingen stijgt, terwijl de rentegevoeligheid van de beleggingen juist daalt. Uit deze figuur blijkt dat de rentegevoeligheid (DV01) van de verplichtingen sterk stijgt in de loop van de tijd. Dit komt enerzijds door het lagere niveau van de UFR rente bij kortere looptijden en anderzijds doordat bij kortere looptijden de beweging van de marktrente zwaarder wordt meegewogen in de UFR methode. Voor de beleggingen is de rentecurve nagenoeg vlak voor de lange looptijden. Het effect van een andere rente bij een kortere looptijd is dus zeer klein. Door de verkorting van de looptijd wordt de rentegevoeligheid van de beleggingen echter wel lager, zoals zichtbaar is in deze figuur. Dit effect treedt overigens ook op bij de verplichtingen, maar is daar niet dominant. We zien dus dat het UFR afdekpercentage bij ongewijzigde rentecurves in de loop van de tijd automatisch gaat afnemen. Een continue aanpassing van de beleggingen zal dus nodig zijn om het UFR afdekpercentage op hetzelfde niveau te houden. Effect UFR renteafdekking op vereist FTK kapitaal Het hanteren van een UFR renteafdekking heeft ook een impact op het vereist kapitaal dat voor renterisico moet worden aangehouden onder het FTK. Als voorbeeld: stel een pensioenfonds heeft als doelstelling om het vereist kapitaal voor renterisico te minimaliseren. In dit geval moet rekening
8 worden gehouden met de regel dat onder het FTK de rentecurve voor de verplichtingen en de beleggingen met hetzelfde aantal basispunten moet worden geschokt. Als voorbeeld: per 30 juni 2015 moet de 40-jaars UFR rente met 52 basispunten worden verlaagd in het (neerwaartse) FTK renterisicoscenario. Dit betekent dat onder het FTK ook de 40-jaars rente voor de beleggingen met 52 basispunten moet worden verlaagd. Er wordt dus binnen het FTK geen rekening gehouden met de lagere rentegevoeligheid van de FTK curve voor langere looptijden. Een stabilisatie van de UFR dekkingsgraad gaat dus niet samen met een minimalisatie van het vereist eigen vermogen. Mogelijke aanpassing UFR methodiek in de toekomst In de huidige methodiek wordt de hoogte van de UFR gebaseerd op het 10-jaars voortschrijdend gemiddelde van de marktrente. Dit betekent dat de UFR sterk vertraagd reageert op veranderingen van de marktrente. Indien de marktrente op termijn weer gaat stijgen zal de UFR rente dus op een gegeven moment lager worden dan de marktrente. Een dergelijk scenario kan leiden tot een hernieuwde discussie over deze UFR methode, omdat in dit geval de UFR dekkingsgraad lager ligt dan de marktrente dekkingsgraad. Door deze mogelijke toekomstige ontwikkelingen blijft in de komende jaren parameterrisico bestaan voor fondsen die hun rentebeleid nu al volledig baseren op de huidige UFR methodiek. Conclusies In dit artikel hebben we laten zien dat renteafdekking op basis van de UFR curve geen sinecure is. Enerzijds is een dynamische afdekstrategie nodig om de rentegevoeligheid van de (UFR) verplichtingen goed te volgen. Dit kan leiden tot extra transactiekosten. Anderzijds zal structureel te weinig rendement worden gemaakt om de groei van de verplichtingen ook daadwerkelijk bij te houden. Een echt adequate afdekstrategie van de UFR dekkingsgraad is dus niet mogelijk. Een ander aandachtspunt is het suboptimale effect van een UFR renteafdekking op het vereiste kapitaal onder het FTK. Ook bestaat de mogelijkheid dat de huidige UFR methodiek in de toekomst weer wordt aangepast door DNB. Hierdoor blijft in de komende jaren parameterrisico bestaan voor pensioenfondsen die hun rentebeleid baseren op de huidige UFR methodiek. Referenties Langejan, T.W., Van Ewijk, C., Nijman, Th.E., Pelsser, A.A.J., Sleijpen, O.C.H.M. en O.W. Steenbeek, Advies Commissie UFR, 9 oktober Beschikbaar via Smith, A. en T. Wilson, 2001, Fitting Yield Curves with Long Term Constraints, Research Notes, Bacon and Woodrow. Van Bragt, D. en E. Slagter, Ultimate forward rate: The way forward?, VBA Journaal, jaargang 28, nummer 111, najaar 2012.
9 Nawoord Met dank aan Marlies van Boom, Martin Bottenberg en Marcel van Zuilen voor nuttige opmerkingen op een eerdere versie van dit artikel. Noten 1 Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel van de auteur en reflecteert niet noodzakelijk de zienswijze van Aegon, Aegon Nederland of Aegon Asset Management. 2 We gebruiken in dit artikel de UFR curve zoals voorgesteld door de Commissie UFR (zie Langejan et al., 2013). Deze UFR curve is per 15 juli 2015, met een kleine technische aanpassing, ingevoerd door DNB. 3 Voor nog langere looptijden neemt de liquiditeit wel significant af. 4 Met UFR dekkingsgraad bedoelen we dat de verplichtingen o.b.v. de UFR curve en de beleggingen o.b.v. de marktcurve worden gewaardeerd. 5 In de praktijk zal de renteafdekking voor deze lange looptijden waarschijnlijk (gedeeltelijk) met renteswaps worden ingevuld. Voor de eenvoud gaan we in dit artikel echter uit van een zero lening in combinatie met een kasbelegging. 6 De DV01 staat dan ook voor de dollar value of 1 basis point. 7 De exacte afname is afhankelijk van de marktwaarde van de zero lening t.o.v. de UFR waarde van de verplichting.
Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017
Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Samenvatting In dit artikel onderzoeken wij de consequenties van een sterk stijgende marktrente voor het rentebeleid
Nadere informatie10 De ultimate forward rate: introductie en impact op renteafdekking
10 De ultimate forward rate: introductie en impact op renteafdekking Binnen het Financieel Toetsingskader (FTK) worden de verplichtingen van pensioenfondsen vanaf eind september 2012 gewaardeerd met behulp
Nadere informatieWat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017
Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Samenvatting In dit artikel onderzoeken wij de consequenties van een sterk stijgende marktrente voor het rentebeleid
Nadere informatieSamenvatting. Analyses. Kostendekkende premie
Samenvatting Op 14 juli 2015 heeft DNB aangekondigd dat zij de berekeningsmethodiek van de Ultimate Forward Rate (UFR), welke onderdeel vormt van de rekenrente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen
Nadere informatieHoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen?
Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? 1 Impact regelgeving t.a.v. beleggingsbeleid! "! # $ %&! $' (" ' )* + *! " &,!,, --- 2 Verdisconteringscurve: van economisch
Nadere informatieUltimate forward rate: The way forward?
Ultimate forward rate: The way forward? Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA Senior Consultant Investment Solutions, AEGON Asset Management Drs. Erica Slagter FRM 1 Principal Pensioen Actuaris, AEGON Nederland
Nadere informatieUltimate forward rate: The way forward?
Ultimate forward rate: The way forward? Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA Senior Consultant Investment Solutions, AEGON Asset Management Drs. Erica Slagter FRM 1 Principal Pensioen Actuaris, AEGON Nederland
Nadere informatieUpdate over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers
Investment Solutions & Research Update oktober 2013 Update over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers Door Peter van der Spek, Remmert Koekkoek, Daniel Lai - Customized Overlay Management
Nadere informatieAddendum. Ultimate Forward Rate
Addendum Ultimate Forward Rate Wilt u meer weten over renterisico s, swaps en swaptions? Neem dan contact op met uw Account-CIO of met onze balansmanagement adviseurs Bas Scholten via bas.schoiten@achmea.ni
Nadere informatieUpdate UFR. Update UFR 17 juli 2015 For professional investors. Inleiding
1 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 Zero rentes Update UFR 17 juli 2015 For professional investors Update UFR Voor een gemiddeld pensioenfonds stijgt de waardering van de verplichtingen
Nadere informatieReactie op Septemberpakket Pensioenen Alleen voor professionele beleggers
FTK Update september 2012 Reactie op Septemberpakket Pensioenen Alleen voor professionele beleggers.. Door Peter van der Spek en Remmert Koekkoek, Customized Overlay Management Roderick Molenaar en Laurens
Nadere informatieDe Ultimate Forward Rate Methodiek
De Ultimate Forward Rate Methodiek Notitie van het Actuarieel Genootschap 23 augustus 2012 Inleiding Voor het zomerreces heeft de Tweede Kamer een aantal debatten gevoerd over de Hoofdlijnennota herziening
Nadere informatieBetreft: De Ultimate Forward Rate Methodiek / Notitie van het AG
De heer dr. P.H. Omtzigt Rapporteur Pensioenen Europa namens de Regering en de Tweede Kamer Postbus 20018 2500 EA 's Gravenhage Utrecht, 23 augustus 2012 Betreft: De Ultimate Forward Rate Methodiek / Notitie
Nadere informatieAdvies Commissie Parameters 2019 En de effecten naar de situatie per 31 mei 2019
Advies Commissie Parameters 2019 En de effecten naar de situatie per 31 mei 2019 Op 6 juni 2019 heeft de Commissie Parameters 2019 haar advies verzonden aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Nadere informatieDatum 24 november 2015 Betreft Kamervragen van het lid Krol over het bericht 'In 2020 veel meer mensen gekort dan ufr-rapport veronderstelt'
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieSamenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2012-1 juli 2012 t/m 30 september 2012 Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad
Nadere informatieDe schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate
ROCK note Februari 2013 Alleen voor professionele beleggers De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate Johan Duyvesteyn Quantitative Research Martin Martens Quantitative Research Roderick Molenaar
Nadere informatieRenderen bij een stijgende rente
ARTIKEL 26 juni 2015 Voor professionele beleggers Renderen bij een stijgende rente Bij stijgende rentes verliezen zowel de verplichtingen als de rentedragende beleggingen van pensioenfondsen waarde. Om
Nadere informatieRenterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors
Renterisico Scan Een second opinion voor pensioenfondsen met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid For professional investors 1 Onderwerpen > Waarom deze Scan? > Hoe werkt het? > Contact over de scan
Nadere informatieBeleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016
Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB 29 april 2016 1 Uw pensioen bij PGB in 2016 3 september 2015 Pensioenfonds balans 50% 50% Bezittingen Matching portefeuille Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hypotheken
Nadere informatieEen flexibel en efficiënt ontwerp van LDI-strategieën. gegeven de nieuwe EMIR richtlijnen 1
Een flexibel en efficiënt ontwerp van LDI-strategieën gegeven de nieuwe EMIR richtlijnen 1 Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA Senior Consultant Investment Solutions, Aegon Asset Management Drs. Martin Bottenberg
Nadere informatieGevolgen marktwaardering verplichtingen op beleid pensioenfondsen
Gevolgen marktwaardering verplichtingen op beleid pensioenfondsen Inleiding Op dit moment wordt bij pensioenfondsen veel onderzoek gedaan naar de beleidseffecten van het waarderen van pensioenverplichtingen
Nadere informatieS&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun langlopende swaps te verkopen? Een risicomanagement discussie
S&V Reflector Dienen de pensioenfondsen hun langlopende swaps te verkopen? Een risicomanagement discussie Juni 2011 Sprenkels & Verschuren wil met dit document haar bijdrage leveren aan een verantwoord
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieTabel 1.3 Nominale rentetermijnstructuur (zero coupon) Percentages ###
Tabel 1.3 Nominale rentetermijnstructuur (zero coupon) Percentages Looptijd in jaren * toelichting 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37
Nadere informatiejaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad
jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad 11 - dekkingsgraad SPR gestegen van 102,9% (104,5%) naar 109,1%; - positief resultaat van 51,8 miljoen; - SPR kampt nog met dekkingstekort: geen winstbijschrijving
Nadere informatieOnderstaande tabel toont de nieuwe parameters ( ), waarbij tussen haakjes de oude waarden ( ) zijn opgenomen.
Advies Commissie Parameters 2019 Pagina 1 van 5 Op 6 juni 2019 heeft de Commissie Parameters advies uitgebracht over de te hanteren parameters 2020 2024 en over de ultimate forward rate (UFR). Op 11 juni
Nadere informatieRenterisico. Achmea Investment Management
Renterisico Achmea Investment Management Inhoudsopgave 01 Inleiding 3 02 De pensioenbalans 4 03 04 05 06 07 08 Van pensioenuitkeringen naar contante waarde 5 Rentegevoeligheid van de Technische Voorziening
Nadere informatieTwee curves, een wereld van verschil
Twee curves, een wereld van verschil Theo Kocken, Bart Oldenkamp en Joeri Potters Vorig jaar is in Nederland, eerst voor verzekeraars en vervolgens voor pensioenfondsen, nieuwe regelgeving ingevoerd die
Nadere informatieRenteafdekking en renteswaps
Renteafdekking en renteswaps Jitzes Noorman Delegated CIO BMO Global Asset Management - Nederland VBA ALM-Conferentie 2015 5 november 2015 Agenda Investments Beliefs en Renteafdekkingsbeleid Renteafdekking
Nadere informatieCPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen
CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM
Nadere informatieCPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Aan: Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen
CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieEerste observaties septemberpakket. KCM fiduciair management 26 september 2012
Eerste observaties septemberpakket KCM fiduciair management 26 september Wat is relevant voor de beleggingen? Rentecurve In lijn met het voorstel van Kamp: Ultimate Forward Rate (UFR) komt er op basis
Nadere informatieObligaties hebben hun eigen wil. Antoon Pelsser
Obligaties hebben hun eigen wil Antoon Pelsser Inhoud Wat is de rente termijnstructuur? Fitten van een obligatiecurve Hedgen met bonds en swaps 2 Principes Risicovrij Curve moet waarde weergeven van risicovrije
Nadere informatieProductinformatie rentemanagement
Productinformatie rentemanagement 2 Inhoud Uw onderneming en mogelijke renterisico s 3 Renteswap 5 Rentecap 9 Meer informatie De producten in deze brochure zijn rentederivaten. Rentederivaten zijn complexe
Nadere informatieRenterisico. in een pensioenbalans
Renterisico in een pensioenbalans Wilt u meer weten over renterisico s, swaps en swaptions? Neem dan contact op met uw Account CIO of met onze balansmanagement adviseurs Bas Scholten via bas.schoiten@achmea.ni
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 485 Ontvangen ter Griffie op 11 juni 2019. De voordracht voor de vast te stellen algemene maatregel van bestuur
Nadere informatieRegeling parameters pensioenfondsen. Artikel 1. Artikel 2. Regeling parameters pensioenfondsen
Regeling parameters pensioenfondsen Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 19 december 2006, nr. AV/ PB/2006/102565b, tot vaststelling van de parameters voor pensioenfondsen
Nadere informatieHerstelplan. Stichting Personeelspensioenfonds APG
Herstelplan Stichting Personeelspensioenfonds APG PPF APG Herstelplan versie: juni 2015 Herstelplan PPF APG 2015 juni 2015 1. Inleiding In dit herstelplan 2015 voor PPF APG leest u eerst welke uitgangspunten
Nadere informatie3e kwartaal 2017 Den Haag, oktober 2017
Kwartaalbericht 3e kwartaal 2017 Den Haag, oktober 2017 Samenvatting cijfers per 30 september 2017 Dekkingsgraad (UFR): 106,4% Beleidsdekkingsgraad: 103,5% Belegd vermogen: 23,9 miljard Rendement 2017
Nadere informatieNotitie. Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03. C.c. Datum 14 nov 2014. Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959
Notitie Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03 C.c. Datum 14 nov 2014 Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959 Onderwerp Inbreng financieel toetsingskader (FTK) Op 18 november
Nadere informatieDekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012.
Kwartaalbericht 2012 Samenvatting 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website. Beleggingsrendement 4,2%
Nadere informatieKwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014
Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%
Nadere informatieLong Duration Overlay. Dé oplossing voor de mismatch tussen beleggingen en verplichtingen
Long Duration Overlay Dé oplossing voor de mismatch tussen beleggingen en verplichtingen 2 AEGON: wereldwijde expertise voor financiële veiligheid AEGON N.V. is met ongeveer 27.000 medewerkers wereldwijd
Nadere informatieBesluit van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Van 21 december 2012, AV/PB/2012/17948, tot instelling van de Commissie UFR
Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Van 21 december 2012, AV/PB/2012/17948, tot instelling van de Commissie UFR De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
Nadere informatieToelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014
Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader Juni 2014 Inhoudsopgave Wetsvoorstel aanpassing FTK Beleidsdekkingsgraad Premievaststelling Toekomstbestendig indexeren Inhaalindexatie Hersteltermijn
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 TWEEDE KWARTAAL 2017
KWARTAALVERSLAG TWEEDE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2017 bedroeg 112,5% Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2017 bedroeg 0,8% Het rendement van 1 januari tot
Nadere informatieLevensverzekeraars reduceren renterisico met derivaten
Levensverzekeringen worden in de regel voor een lange periode afgesloten. De rente speelt hierdoor voor levensverzekeraars een belangrijke rol. Bij een rentedaling daalt het eigen vermogen van deze sector
Nadere informatieHet nieuwe FTK: plussen en minnen
Het nieuwe FTK: plussen en minnen Onno Steenbeek Johan de Wittlezing Utrecht, 5 juni 2015 HET NIEUWE FTK Waardering verplichtingen & dekkingsgraden Nieuwe parameters Herstelplannen, premie en indexatie
Nadere informatie134 De Pensioenwereld in 2015
14 134 De Pensioenwereld in 2015 Ontwikkelingen in de pensioenmarkt 135 Het nieuwe FTK: oude wijn in nieuwe zakken? Auteurs: Gijs Hoedemaker, Machiel Koper en Alexander van Stee Na de crisis leek er een
Nadere informatieVerklaring beleggingsresultaten en verlaging pensioenen
Verklaring beleggingsresultaten en verlaging pensioenen Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Randstad heeft medio februari 2014 moeten besluiten tot het doorvoeren van een pijnlijke maatregel. Om de
Nadere informatie2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017
Kwartaalbericht 2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017 Samenvatting cijfers per 30 juni 2017 Dekkingsgraad (UFR): 104,9% Beleidsdekkingsgraad: 101,8% Belegd vermogen: 23,5 miljard Rendement 2017 t/m juni:
Nadere informatieDe financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 augustus 2014
De financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 ustus 2014 Op 31 ustus 2014 liep het kortetermijnherstelplan van Pensioenfonds UWV af. Tegen de verwachting in heeft het pensioenfonds de pensioenen
Nadere informatieNieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest
Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1 1. Marktwaardering Dekkingsgraad
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2013 t/m 31 december Samenvatting: stijgende aandelen
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2013-1 oktober 2013 t/m 31 december 2013 Samenvatting: stijgende aandelen Nominale dekkingsgraad gestegen van 120,6% naar 123,0% Reële
Nadere informatieGeacht bestuur, Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen. Postbus AB Amsterdam. Datum 29 augustus 2013.
Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Postbus 98 1000 AB Amsterdam Datum Uw kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer Bijlage(n) 1 Onderwerp Resultaten DNB themaonderzoek beheersing renterisico
Nadere informatieKorte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen. Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten
Korte termijn: onnodig korten van rechten voorkomen Lange termijn: naar een nieuw FTK op basis van nieuwe pensioencontracten De daling van de dekkingsgraden heeft de afgelopen weken een uitgebreide discussie
Nadere informatieRenterisico. in een pensioenbalans
Renterisico in een pensioenbalans Wilt u meer weten over renterisico s, swaps en swaptions? Neem dan contact op met uw Account CIO of met onze balansmanagement adviseurs Bas Scholten via bas.schoiten@achmea.ni
Nadere informatieDatum 2 september 2015 Betreft Kamervragen van de leden Omtzigt (CDA), Ulenbelt (SP) en Krol (50PLUS)
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieUw pensioen en uw risicobereidheid
Uw pensioen en uw risicobereidheid ALV VvGH 24 april 2018 Michiel Kamermans Lid van het bestuur van het Heineken Pensioenfonds 1 Waar gaan we het over hebben Hoe gaat het met het HPF en uw pensioen Wat
Nadere informatieStichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19
Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015 Stand van zaken SVG 1 van 19 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2014 Vooruitblik 2015 Vragen 2 van 19 Pensioenfonds SVG
Nadere informatieHerstelplan 2016. Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG)
Herstelplan 2016 Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG) Onderwerp: Herstelplan PPF APG 2016 Datum: 10 maart 2016 1. Inleiding Deze notitie geeft een overzicht van de uitgangspunten die gehanteerd
Nadere informatieDe Dynamische Strategie Portefeuille DSP
De Dynamische Strategie Portefeuille DSP Onderdeel van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds UWV 1 Inhoudsopgave Waarom beleggen? 4 Beleggen is niet zonder risico s 4 Strategische beleggingsportefeuille
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal juli 2017 t/m 30 september Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 113,6% naar 116,5%; De beleidsdekkingsgraad
Nadere informatieNieuw pensioencontract. DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012
Nieuw pensioencontract DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012 Kernpunten 1. Eén ftk met twee soorten contracten (nominale contract en reële contract) 2. Contracten
Nadere informatieHerstelplan PME 2015. Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015
Herstelplan PME 2015 Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015 1 PME Herstelplan 2015 dekkingraadsjabloon inclusief onderbouwing Dit document bevat het dekkingsgraadsjabloon dat deel uitmaakt
Nadere informatieOnderzoeksresultaten gevolgen van invoering nieuw FTK en gewijzigde UFR. Samenvatting
Onderzoeksresultaten gevolgen van invoering nieuw FTK en gewijzigde UFR Samenvatting Pensioenfondsen zijn de afgelopen tijd geconfronteerd met diverse wijzigingen in de wet- en regelgeving. Sinds 1 januari
Nadere informatieLiability Driven Solutions
Liability Driven Solutions Brochure Inhoud Samenvatting 3 1. Het belang van renteafdekking 5 1.1. Renterisico 5 1.2 Solvabiliteitsbeslag 6 2. Het Strategic Liability Matching (SLM) fonds 7 21. Doelstelling
Nadere informatieLiability-Driven Investing. Beleggingen en verplichtingen in balans voor pensioenfondsen
Liability-Driven Investing Beleggingen en verplichtingen in balans voor pensioenfondsen White Paper September 2016 Samenvatting In deze whitepaper bespreekt Aegon Asset Management hoe liability-driven
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is fors gestegen van 105,7% naar 115,4%. Dit komt
Nadere informatieThemabericht 2012/17. Een realistische rekenrente
Themabericht 2012/17 Een realistische rekenrente Minister Kamp is recent met plannen gekomen om de rekenrente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen waarderen kunstmatig te verhogen. Dit in verband
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Medisch Specialisten. Vermogensbeheer SPMS. 17 november 2014
Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten Vermogensbeheer SPMS 17 november 2014 Structuur SPMS (vermogensbeheer) Bestuur SPMS F&C (verantwoord beleggen) Ortec (ALM studie) Bestuursbureau Investment
Nadere informatieVerslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016
Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Op woensdagmiddag 9 maart, aansluitend aan de jaarbijeenkomst van de Vereniging Gepensioneerden Getronics (VGG), organiseerde Stichting Voorzieningsfonds Getronics
Nadere informatieKwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement
Nadere informatieAdvies Commissie Parameters
Advies Commissie Parameters Voorstel tot herziening van verwachte rendementen Sprenkels&Verschuren Maart 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel
Nadere informatieAlgemene vergadering van deelnemers. 21 juni 2016
Algemene vergadering van deelnemers 21 juni 2016 1 Agenda 1. Opening 2. Verslag AV van Deelnemers d.d. 23 juni 2015 3. Verslag van het bestuur 4. Verslag van het verantwoordingsorgaan 5. Verslag van de
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Derde kwartaal 2015-1 juli 2015 t/m 30 september 2015. Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Derde kwartaal 2015-1 juli 2015 t/m 30 september 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is fors gedaald van 115,4% naar 103,7%. Dit
Nadere informatieKwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 De maand dekkingsgraad ultimo juni is sterk gestegen t.o.v eind maart De beleidsdekkingsgraad is gedaald van
Nadere informatieBeleggingen institutionele beleggers in 2004 met 8,1 procent omhoog
Publicatiedatum CBS-website Centraal Bureau voor de Statistiek 9 december 25 Beleggingen institutionele beleggers in 24 met 8,1 procent omhoog drs. J.L. Gebraad Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen,
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatieHet managen van balansen, risico s, risicoprofielen waar u allen druk mee bezig bent, herken ik dus goed.
Speech Bert Boertje, divisiedirecteur Toezicht pensioenfondsen bij DNB, tijdens het beleggersberaad van Pensioen Pro op 8 oktober 2015, getiteld Beleggen tussen twee vuren. In zijn speech ging Boertje
Nadere informatieRenteswap. omruilen voor vaste swaprente. Hoe werkt een variabele Euribor-rente? Wat is een renteswap? Zo werkt de renteruil
variabele Euriborrente omruilen voor vaste swaprente In dit productinformatieblad leest u in het kort wat een renteswap is, hoe het werkt en wat de voordelen en risico s zijn. De renteswap is een complex
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m ultimo juni 2012 Samenvatting: Nominale dekkingsgraad gedaald van 107,6% naar 101,9% Beleggingsrendement is 1,6%
Nadere informatiereëel financieel toetsingskader (FTK2)
nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale
Nadere informatiePersbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011
Persbericht Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Hoofdpunten: Dekkingsgraad van 94% is te laag: aanvullende maatregelen nodig Beschikbaar vermogen stijgt met ruim 11 miljard Door gedaalde rente nemen
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2016 t/m 31 maart Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2016-1 januari 2016 t/m 31 maart 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gedaald van 106,3% naar 98,1%; De beleidsdekkingsgraad
Nadere informatieMarktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013.
Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement
Nadere informatieKwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind september 2017 is 117,8% en is gestegen ten opzichte
Nadere informatieBeleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk
Beleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid publiceerde op vrijdag 12 juli 2013 het lang verwachte consultatiedocument over de uitwerking
Nadere informatieKWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2018
KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2018 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2018 bedroeg 120,7%. Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2018 bedroeg 0,6%. Het rendement van 1
Nadere informatieCPB Notitie. 1 Inleiding. 2 Evaluatie Wet aanpassing FTK. Vaste Commissie voor SZW
CPB Notitie Aan: Vaste Commissie voor SZW Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever Datum: 16 mei 2018
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2016 t/m 30 juni Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2016-1 april 2016 t/m 30 juni 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gedaald van 98,1% naar 97,9%; De beleidsdekkingsgraad
Nadere informatieLiability Driven Solutions. Renterisico onder controle
Liability Driven Solutions Renterisico onder controle februari 2017 Aegon Asset Management Investment Solutions Februari 2017 Inhoud Samenvatting 3 1. Het belang van renteafdekking 4 1.1. Renterisico 4
Nadere informatieMarktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013).
Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2014 129,5%, een toename van 0,9%-punt ten opzichte van 31 maart 2014. Over de eerste zes maanden steeg de marktwaardedekkingsgraad
Nadere informatiePersbericht. Huidige pensioenregels leiden tot stagnatie herstel
Persbericht Datum 20 oktober Embargo tot 20 oktober tot 00.01 uur Huidige pensioenregels leiden tot stagnatie herstel PMT onderschrijft het WRR conclusie pensioenstelsel in Nederland is te gevoelig De
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2015 t/m 31 december Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2015-1 oktober 2015 t/m 31 december 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 103,7% naar 106,3%; De beleidsdekkingsgraad
Nadere informatieDekkingsgraadsjabloon inclusief DC kapitaal Stichting Pensioenfonds TNO
Dekkingsgraadsjabloon inclusief DC kapitaal Stichting Pensioenfonds TNO Dit document bevat het dekkingsgraadsjabloon inclusief DC kapitaal voor Stichting Pensioenfonds TNO. De uitgangspunten die ten grondslag
Nadere informatieHet nieuwe financieel toetsingskader
WHITE PAPER 24 juli 2014 Voor professionele beleggers Het nieuwe financieel toetsingskader Jaap Hoek Portfolio Strategist Investment Solutions & Research Roderick Molenaar Portfolio Strategist Investment
Nadere informatie