Uitvoeringsprogramma Overvecht

Transcriptie

1 doe mee in Overvecht Wijk actieplan Maart Onder de noemer Doe Mee in Overvecht gaan gemeente, corporaties, bewoners en andere organisatie de komende jaren aan het werk om van Overvecht een krachtwijk te maken: een vitale woon-, werk- en leefomgeving waar het prettig wonen is en waar mensen betrokken zijn bij de samenleving. Op basis van een probleemanalyse van de wijk en een inventarisatie van wat er al gebeurt, is een strategie ontwikkeld voor de extra aanpak die noodzakelijk is. Deze strategie is uitgewerkt in concrete meetbare doelen. Om die doelen te bereiken is een samenhangend pakket maatregelen ontwikkeld dat de komende jaren in de wijk zal worden uitgevoerd.

2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 Probleemanalyse 5 Kansen en positieve ontwikkelingen 5 Strategie aanpak krachtwijk Overvecht 5 Doelstellingen 6 Doelstellingen korte termijn 6 Doelstellingen lange termijn 7 De aanpak 7 Uitvoeringsprogramma Deel 1 Wijkactieplan overvecht 13 Hoofdstuk 1 Inleiding 15 Hoofdstuk 2 Probleemanalyse 17 Hoofdstuk 3 Bestaande activiteiten 21 Hoofdstuk 4 Focus en doelstellingen 23 Hoofdstuk 5 De aanpak op hoofdlijnen 25 Hoofdstuk 6: Financiën wijkactieplan Deel 2 uitvoeringsprogramma 2008/ Hoofdstuk 7 De maatregelen 35 Hoofdstuk 8 Maatregelen en projecten met mogelijke dekking uit andere financieringsbronnen 43 Hoofdstuk 9 Organisatie 45 Bijlage 1 47 Beschikbaar totaal flexibel budget 2008 en 2009 voor Overvecht 47 Bijlage 2 49 Uitvoeringsprogramma WAP Overvecht Totaal (flexibel en belegd) 49

3 Samenvatting Onder de noemer Doe Mee in Overvecht gaan gemeente, corporaties, bewoners en andere organisatie de komende jaren aan het werk om van Overvecht een krachtwijk te maken: een vitale woon-, werk- en leefomgeving waar het prettig wonen is en waar mensen betrokken zijn bij de samenleving. Op basis van een probleemanalyse van de wijk en een inventarisatie van wat er al gebeurt, is een strategie ontwikkeld voor de extra aanpak die noodzakelijk is. Deze strategie is uitgewerkt in concrete meetbare doelen. Om die doelen te bereiken is een samenhangend pakket maatregelen ontwikkeld dat de komende jaren in de wijk zal worden uitgevoerd. Probleemanalyse Kansen en positieve ontwikkelingen Overvecht is een wijk in beweging. De oorspronkelijke bevolking Gelukkig heeft Overvecht ook sterke kanten. Er is veel openbare vergrijst in een hoog tempo en maakt plaats voor jonge gezinnen. ruimte met groen: parken en binnenterreinen die mogelijkheden Van de kinderen en jongeren in de wijk is 75% van allochtone bieden voor recreatie en ontmoeting. Al sinds een aantal afkomst. De wijk heeft relatief veel kwetsbare bewoners. Veel jaren investeren gemeente, corporaties, bewoners en andere sociale problematiek gaat schuil achter de voordeur. Een relatief organisaties in Overvecht om verbeteringen tot stand te brengen. 4 groot deel van de kinderen groeit op in probleemgezinnen. De Er zijn plannen voor ingrijpende herstructurering in de Gagel en 5 woningvoorraad is eenzijdig: 75% bestaat uit sociale huur. De de Spoorzone. Er vindt nieuwbouw plaats van zes basisscholen blokken 10-hoogflats in combinatie met de grote hoeveelheid die zullen worden omgevormd tot brede scholen. Dankzij de openbare ruimte leiden tot een gevoel van anonimiteit onder aanpak Sociale Wijkontwikkeling en het Programma Doe Mee zijn bewoners. De werkloosheid is twee keer zo hoog als in Utrecht en bewoners in beweging gebracht en actief geworden. Ook op het de armoedeproblematiek is in Overvecht het grootst van de hele gebied van veiligheid is er de laatste jaren veel gebeurd, zowel op stad. Het opleidingsniveau is laag en het schoolverzuim is hoog. het gebied van preventie als op repressief gebied. Dit biedt een Integratie gaat niet vanzelf in Overvecht. Ouderen en jongeren goede basis om met de extra aanpak op voort te bouwen. mixen slecht en dat geldt ook voor allochtonen en autochtonen. De veiligheidssituatie is verre van gunstig. De criminaliteit ligt Strategie aanpak krachtwijk Overvecht boven het gemiddelde van de stad. Daarbij gaat het vooral om Ondanks de vele inspanningen zijn de problemen in Overvecht nog jongerenoverlast, vandalisme, autokraak en geweld ( met name steeds groot en is de wijk op het lijstje van 40 aandachtswijken huiselijk geweld). De Overvechters zijn minder gezond dan de van minister Vogelaar terechtgekomen. De maatschappelijke gemiddelde inwoner van Utrecht en sporten minder. Naast een problematiek is zo ernstig dat de komende 10 jaar substantiële ongezonde leefstijl en problemen als overgewicht, kampen veel extra investeringen noodzakelijk zijn om de negatieve spiraal bewoners ook met psychosociale problemen. waarin de wijk en haar bewoners zich bevinden om te buigen in een positieve richting. In het wijkactieplan is beschreven welke aanpak nodig is om in de wijk een duurzame verbetering tot stand te brengen. De strategie voor de wijkverbetering bestaat uit een tweesporenaanpak. Het eerste spoor bestaat uit sociale investeringen die erop gericht zijn de huidige bewoners meer kansen te bieden. Het tweede spoor is gericht

4 op integrale (fysiek en sociaal) vernieuwing van de wijk om te Doelstellingen In 2011 willen wij het volgende bereikt hebben: In 2018 willen wij het volgende bereikt hebben: komen tot een gevarieerder woningaanbod en daarmee een De strategie is vertaald in doelstellingen. Voor het spoor van de A. Het percentage bewoners dat overlast ervaart H. Het percentage woningen buiten de sociale gevarieerdere bevolkingssamenstelling. Op deze wijze snijdt sociale investeringen wordt in eerste instantie een perspectief van jongeren neemt af van 42% naar 38% huursector neemt toe van 25% naar 35%; het mes aan twee kanten. Bewoners die stijgen op de sociale van 4 jaar aangehouden. Voor het spoor van de integrale (28% in 2018); I. Het percentage leerlingen met een achter- ladder kunnen doorstromen naar een betere woning binnen de wijkvernieuwing gaan wij uit van een periode van 10 jaar. B. Het aantal inbraken en autokraken in de wijk standsscore neemt af van 69% naar 55%; wijk en tegelijkertijd wordt de wijk aantrekkelijker voor bewoners neemt af met 33% (45% in 2018); J. Het percentage huishoudens met een bijstands- van buiten de wijk. Het spoor van de sociale investeringen Doelstellingen korte termijn C. Het percentage leerlingen dat doorstroomt uitkering neemt af van 13.8% naar 10.5%; krijgt vorm in een samenhangend pakket aan maatregelen om De doelstellingen voor de sociale aanpak zijn voor een groot deel naar HAVO/VWO neemt toe van 27% naar 30% K. Het percentage niet-werkende werkzoekenden de opeenstapeling van problemen bij kansarme huishoudens rechtstreeks gericht op de focus jeugd en hun ouders. Voor een (35% in 2018); tussen de 15 en 26 jaar neemt af van 4.6% aan te pakken. Het accent ligt hierbij op het bieden van een ander deel hebben zij betrekking op verbeteringen voor de wijk D. Het vroegtijdig schoolverlaten neemt af met naar 4%; nieuw perspectief aan deze bewoners met een sterk accent als geheel die tevens cruciaal zijn voor kinderen om veilig en 60% (70% in 2018); L. Het percentage bewoners met een negatieve op ondersteuning (waar nodig), zelfontplooiing, participatie en gezond op te kunnen groeien. E. Het rapportcijfer voor de sociale cohesie neemt toekomstverwachting over de wijk neemt af sociale stijging. In deze aanpak kiezen we voor een meerjarige toe van 4.4 naar 4.7 (5.4 in 2018); van 44% naar 30%. inzet en duurzame oplossingen. Voor de sociale aanpak is het doel dat over 4 jaar: F. Het rapportcijfer voor het algemeen oordeel Jonge kinderen en hun ouders meer perspectief hebben; over een buurt neemt toe van 5.1 naar 5.5 Om te volgen of de doelen behaald worden zullen wij de uitvoering Om de effectiviteit van de sociale investeringen optimaal te maken, Jongerenoverlast en criminaliteit is afgenomen en (6.2 in 2018); monitoren op de genoemde indicatoren. De startsituatie per focussen we op maatregelen die het meest van belang zijn voor bewoners zich veiliger voelen; G. Het percentage bewoners (16-54 jaar) met een indicator wordt in een nulmeting vastgelegd. Deze meting zal het realiseren van een trendbreuk. Uit analyses van wijkcijfers, De sociale structuur in de wijk hechter is; matig tot slecht ervaren gezondheid van 26% jaarlijks herhaald worden. landelijke rapportages en uit consultatie van andere steden blijkt De woonomgeving aantrekkelijker is met meer gebruiks- naar 23% (18% in 2018). 6 dat het investeren in jeugd cruciaal is. Bewoners en professionals mogelijkheden voor kinderen en andere bewoners; De aanpak 7 uit Overvecht komen tot een vergelijkbare conclusie en leggen De gezondheid van jong en oud in Overvecht verbeterd is. Doelstellingen lange termijn De problematiek in Overvecht is omvangrijk en complex. daarbij vooral het accent op jonge kinderen (tot 12 jaar) en hun De doelstellingen voor de langere termijn zijn vooral gericht op Een intensieve en integrale aanpak op meerdere terreinen is ouders. Dit thema is dan ook gekozen als de centrale focus voor Om te kunnen meten of we deze doelstellingen halen zijn ze het vergroten van differentiatie in het woningaanbod en daarmee noodzakelijk om daadwerkelijk een trendbreuk tot stand te het wijkactieplan Overvecht. vertaald in meetbare indicatoren. De metingen van 2006 zijn op het vergroten van de variatie in de bevolkingssamenstelling. brengen. De aanpak loopt langs twee sporen en bestaat uit de hierbij (voorlopig) het referentiepunt. Uit de nulmeting van de Ook de doelen op het gebied van het bestrijden van volgende bouwstenen: Het spoor van de integrale wijkvernieuwing concentreert zich aanpak krachtwijken zullen definitieve cijfers komen voor de onderwijsachterstanden en werkloosheid vallen onder de lange vooral in de Gagel en de Spoorzone waar fysieke herstructurering nulsituatie van elke indicator. termijn doelstellingen vanwege de hardnekkigheid van deze Spoor 1 hand in hand gaat met investeringen op sociaal-economisch problematiek. Sociale investeringen gericht op de huidige bewoners: gebied, veiligheid en onderwijs. In dit wijkactieplan is slechts een Bij het kiezen van de streefwaarden is rekening gehouden met het A. Vergroten kansen voor kinderen tot 12 jaar en deel van deze gebiedsaanpakken opgenomen, namelijk vooral feit dat Overvecht zich nog in een neerwaartse spiraal bevindt. Voor de aanpak van de wijkvernieuwing is het doel dat hun ouders: geïntegreerd aanbod van hulpverlening, vrije het deel sociale maatregelen dat op korte termijn wordt ingezet. Eerst moet een dalende trend gestopt worden alvorens de lijn zal er over 10 jaar: tijdsbesteding en onderwijs. gaan stijgen. Meer differentiatie is in het woningaanbod; B. Doe Mee: activering van bewoners naar participatie, Samengevat betekent de tweesporenstrategie voor Meer variatie is in de bevolkingssamenstelling; werken gezondheidsbevordering. Overvecht: De sociale aanpak die op korte termijn wordt ingezet zal, bij Minder onderwijsachterstand en werkloosheid; C. Verbeteren leefbaarheid en veiligheid. Sociale investeringen in het vergroten van gebleken effectiviteit, na 2011 worden voortgezet. Uiteraard Meer vertrouwen bij bewoners in de buurt. kansen voor bewoners, met het accent op jonge kinderen en hun ouders. willen wij de stijgende lijn van deze indicatoren doorzetten naar Daarom hebben wij in dat rijtje de streefcijfers voor 2018 Spoor 2 Integrale gebiedsontwikkeling: Integrale gebiedsontwikkeling in de Gagel en tussen haakjes opgenomen. D. Integrale vernieuwingsaanpak de Gagel. de Spoorzone. E. Integrale vernieuwingsaanpak de Spoorzone.

5 De integrale gebiedsontwikkeling in de Gagel en de Spoorzone wordt uitgewerkt in de gebiedsplannen en gebiedsprogramma s die in het kader van Utrecht Vernieuwt zijn en worden opgesteld. In dit wijkactieplan zijn alleen die maatregelen uit de gebiedsaanpakken opgenomen die de komende 4 jaar worden uitgevoerd. Onder elke van deze bouwstenen uit het wijkactieplan Uitvoeringsprogramma Niet voor alle maatregelen uit het wijkactieplan zijn middelen beschikbaar. Op basis van de beschikbare middelen van gemeente en corporaties zijn de prioriteiten uit het wijkactieplan uitgewerkt in een Uitvoeringsprogramma De onderstaande Maatregelen-Doel Matrix is een samenvatting De maatregelen en de doelen: een samenvattend schema Alle maatregelen uit het programma dragen bij aan een of meerdere doelstellingen. In het onderstaande schema is een overzicht van alle maatregelen opgenomen en is te zien aan welke doelstelling elke maatregel een bijdrage levert. Doelstellingen valt een veelheid aan maatregelen. Deze maatregelen worden in onderlinge samenhang met elkaar ingezet, zodanig dat er meerwaarde ontstaat. Dit kan meerwaarde zijn op het niveau van een gezin doordat tegelijkertijd moeder aan werk geholpen wordt, vader hulp krijgt bij inburgering en kinderen begeleiding krijgen bij hun school en toegeleid worden naar actieve vrije tijdsbesteding. Het kan ook meerwaarde zijn op het niveau van een buurt doordat tegelijkertijd extra toezicht en handhaving wordt ingezet, een kwaliteitsverbetering in de openbare ruimte wordt van alle maatregelen uit het Uitvoeringsprogramma. Een nadere uitwerking van deze projecten is opgenomen in deel 2. Maatregelen A Ervaring overlast door jongeren B Aantal inbraken en autokraken C Doorstroming naar HAVO/VWO D Vroegtijdig schoolverlaten E Rapportcijfer sociale cohesie F Algemeen oordeel over de buurt G Gezondheid H Woningen buiten de sociale huursector I Leerlingen met een achterstandsscore J Huishoudens met een bijstandsuitkering K Niet-werkende werkzoekenden L Bewoners met negatieve toekomstverwachting gerealiseerd, een voorziening voor jongeren beschikbaar komt en de betrokkenheid van de bewoners bij het gebied vergroot wordt. Alleen door op samenhangende wijze in het hele gezin of de hele buurt te investeren kunnen complexe probleemsituaties Spoor 1 A Vergroten kansen voor kinderen tot 12 jaar en hun ouders: geïntegreerd aanbod van hulpverlening, vrije tijdsbesteding en onderwijs A1 Extra schoolmaatschappelijkwerk A2 Oudercoaches duurzaam doorbroken worden. Het Uitvoeringsprogramma voor A3 Samen Starten Overvecht bestaat daarom uit een veelheid en diversiteit aan A4 Jeugdadviesteams maatregelen die door een gerichte inzet in onderlinge samenhang A5 Zorgoverleg risicokinderen het verschil gaan maken in de gezinnen, de buurten en de wijk in zijn totaliteit. A6 Casemanagement Multi-problem A7 BSO A8 Experiment tussen dwang en drang A9 Extra Speel Mee A10 Meer Speeltuinwerk A11 Extra Vrijetijdsbesteding A12 Aanleggen Playground A13 Ruimte voor jongeren A14 Kinderactiviteiten Kiwi + + A15 Forumschool coördinatie A16 Talentontwikkeling A17 Buitensportruimte BSO A18 Vreedzame school/wijk A19 Ouders betrekken

6 Doelstellingen Doelstellingen Maatregelen A Ervaring overlast door jongeren B Aantal inbraken en autokraken C Doorstroming naar HAVO/VWO D Vroegtijdig schoolverlaten E Rapportcijfer sociale cohesie F Algemeen oordeel over de buurt G Gezondheid H Woningen buiten de sociale huursector I Leerlingen met een achterstandsscore J Huishoudens met een bijstandsuitkering K Niet-werkende werkzoekenden L Bewoners met negatieve toekomstverwachting Maatregelen A Ervaring overlast door jongeren B Aantal inbraken en autokraken C Doorstroming naar HAVO/VWO D Vroegtijdig schoolverlaten E Rapportcijfer sociale cohesie F Algemeen oordeel over de buurt G Gezondheid H Woningen buiten de sociale huursector I Leerlingen met een achterstandsscore J Huishoudens met een bijstandsuitkering K Niet-werkende werkzoekenden L Bewoners met negatieve toekomstverwachting Spoor 1 B Doe Mee: activering van bewoners naar participatie, werk en gezondheidsbevordering B1 Voortzetten Matching Overvecht Spoor 2 D Integrale vernieuwingsaanpak de Gagel: D1 Wonen en Kansenonderzoek B2 Ucee Station D2 Versterken Backoffice B3 Bijdrage Cultuurcentrum Stefanus D3 Ontmoetingsflat B4 Voortzetten en uitbreiden Big Move D4 De Boog B5 Voortzetten LadyFit D5 Leerwerkbanen B6 Happinez D6 Werkhotel B7 Opvoedingsondersteuning D7 Verbeteren gebruik binnenterreinen B8 Voortzetten inzet ontmoetingsflat ACA Complex D8 Intensief beheer in en onder complexen B9 Banen/stage bouw Brede Scholen B10 Jobcoaching/jobhunting B11 Jongerencultuur B12 Buurtgerichte gezondheidsbevordering B13 Maatschappelijke opvang pension Jaap Edendreef + + B14 Ruimte voor nieuwe initiatieven Spoor 1 C Verbeteren leefbaarheid en veiligheid C1 Verbeteren inrichting en beheer binnenterreinen Spoor 2 E Integrale vernieuwingsaanpak Spoorzone E1 Wonen en Kansen E2 Versterken Backoffice E3 Ontmoetingsflat E4 Portiekgesprekken Camera Obscura E5 Activiteitenwinkel Vader Rijn College E6 Jongerenteam Vader Rijn E7 Tijdelijke Maatregelen buurthuis de Bram C2 Sociale Wijkontwikkeling E8 Afsluiten binnenterrein Vulcanusdreef + + C3 Intensief buurtbeheer E9 Verbeteren binnenterrein Cleopatradreef C4 Lokaal Maatwerk E10 Bewaken kwaliteit woonomgeving Camera Obscura + + C5 Stevige toezichthouders E11 Ontwerp onderdoorgang Camera Obscura + + C6 Groepsaanpak overlastgevende jongeren C7 Aanpak overlastgevende gezinnen C8 Uitbreiden aanpak woonoverlast C9 Politiekeurmerk Veilig Wonen C10 Cameratoezicht

7 12 13 Deel 1 wijkactieplan overvecht

8 Hoofdstuk 1 Inleiding Samen werken, samen leven is het motto van het huidige kabinet. Samenleven speelt zich voor een groot deel af binnen wijken. In de eerste helft van 2007 presenteerde minister Vogelaar het Actieplan Krachtwijken waarin zij aangeeft in 40 wijken met ernstige problemen het tij te willen keren. In de veertig geselecteerde wijken worden de komende 10 jaar extra investeringen gedaan op het gebied van Wonen, Werken, Leren, Integreren en Veiligheid. Deze aanpak heeft tot doel de aandachtswijken om te buigen naar krachtwijken: wijken waar mensen kansen hebben en weer graag willen wonen. Vier wijken in Utrecht werden door het Rijk aangewezen als Er was bij bewoners en professionals grote overeenstemming krachtwijk: Overvecht, Kanaleneiland, Ondiep en Zuilen-Oost. over wat de focus en de belangrijkste pijlers van het plan zouden Utrecht besloot Hoograven hier als gemeentelijke krachtwijk aan moeten zijn. Men pleitte voor een praktische, uitvoerende aanpak toe te voegen. Rond de zomer van 2007 is er voor elke wijk een en waarschuwde voor vernieuwingsdrift. Liever niet teveel nieuwe wijkactieplan opgesteld, ook voor Overvecht. Een wijk van Utrecht plannen ontwikkelen, maar doorgaan op de ingeslagen weg, zo waar woningzoekenden ooit met graagte de flats in de ruime, luidde de boodschap. Er is vooral behoefte aan het doorzetten, 14 groene woonomgeving betrokken maar die sinds een aantal jaren intensiveren en structureel maken van de aanpak die reeds in 15 in een negatieve spiraal is geraakt. Inmiddels is er een veelheid gang is gezet. Dit geldt met name voor de gebiedsaanpakken aan maatregelen en activiteiten in uitvoering om de leefbaarheid in de Gagel en de Spoorzone, waar gemeente en corporaties en veiligheid in de wijk te verbeteren. Gemeente en corporaties reeds fors investeren in vernieuwing en voor het Programma gaan investeren in vernieuwing van woningen, de woonomgeving Doe mee en de aanpak Nieuwe Coalities. Wijkactieplan en en de sociale infrastructuur. Echter, de problematiek blijft. Onder Uitvoeringsprogramma Overvecht bouwen daarom voort op de andere door de groeiende instroom van kwetsbare bewoners. Een maatregelen die reeds in gang zijn gezet. Dat wil niet zeggen dat intensivering van de inzet (zowel fysiek als sociaal) is noodzakelijk wij blind kiezen voor meer van hetzelfde. Wij stellen voor om de om de wijk weer in een positieve spiraal te krijgen. Voor u ligt het succesvolle maatregelen uit te breiden waardoor het bereik en uitvoeringsprogramma waarin de extra aanpak staat het effect ervan groter wordt en we doen voorstellen om hiaten beschreven die van Overvecht weer een krachtwijk moet maken. in de aanpak op te vullen. Daarnaast kiezen we voor focus: het bundelen van krachten op die problemen die voor de wijk het Rond de zomer van 2007 hebben lokale organisaties onder regie meest cruciaal zijn. Wij kiezen voor een integrale benadering van de gemeente hun kracht en inventiviteit ingezet om met waarin zaken op meerdere beleidsterreinen in hun samenhang elkaar in beeld te brengen wat er nodig is om in Overvecht het worden opgepakt. Daarin zitten de 5 beleidsterreinen van het verschil te maken. Er zijn bijeenkomsten geweest met scholen, Rijksactieplan Krachtwijken verweven. Voor Overvecht voegen politie, corporaties, instellingen op het gebied van zorg en wij het thema Gezondheid toe vanwege de zwaarte van de welzijn, gemeentelijke diensten en bewonersorganisaties. Om de problematiek op dit terrein. bewonersinbreng in het plan te versterken zijn er straatinterviews gehouden in het Groot Winkelcentrum Overvecht en is er gesproken met verschillende groepen: jongeren, (allochtone) vrouwen, winkeliers en ouderen.

9 Doe Mee in Overvecht, de succesvolle slogan van de aanpak in Overvecht, blijft het motto waaronder wij de komende tijd gezamenlijk aan de slag gaan met de uitvoering van dit plan. Bewoners, professionele en vrijwillige organisaties, de gemeente en het Rijk, alleen als zoveel mogelijk mensen meedoen zal het lukken om van Overvecht weer een krachtwijk te maken. Opbouw Wijkactieplan/Uitvoeringsprogramma Dit Uitvoeringsprogramma is een compilatie van het wijkactieplan en het uitvoeringsprogramma en is ingedeeld in twee delen. Deel 1 is afkomstig uit het wijkactieplan Overvecht. Het bevat Hoofdstuk 2 Probleemanalyse Overvecht is een naoorlogse wijk gebouwd in de jaren Er wonen mensen. Overvecht is een wijk in beweging. De pioniers van weleer vergrijzen en maken plaats voor jonge gezinnen. De leeftijdsopbouw bestaat uit uitersten. Het kinderaantal in de wijk is groot en neemt verder toe, maar ook het percentage ouderen is relatief hoog. Het aantal niet-westerse allochtonen stijgt snel en is momenteel ongeveer gelijk aan het aantal autochtone bewoners. Van de kinderen en jongeren is 75% van allochtone afkomst. 30% van de Overvechtse jongeren behoort tot de groep risicojeugd. een omschrijving van de problemen in Overvecht, de ambities voor verbeteringen op het gebied van wonen, werken, leren, veiligheid en integreren voor de komende 10 jaar en een globale schets van de gewenste aanpak. Deel 1 brengt in beeld welke inzet de komende jaren nodig is in Overvecht om een omslag tot stand te brengen. Deel 2 bevat het uitvoeringsprogramma In dit deel staat omschreven welke projecten er in de komende De wijk heeft relatief veel kwetsbare bewoners: mensen die geen werk hebben, in armoede leven, psycho-sociale problemen hebben of niet goed geïntegreerd zijn. De wijk heeft een eenzijdige woningvoorraad waarin sociale huurwoningen oververtegenwoordigd zijn. Driekwart van de woningen bestaat uit 10-hoogflats die zeer kenmerkend zijn voor de wijk. bewoners met een negatieve toekomstverwachting iets af. Toch is dit nog tweemaal zo hoog als in de rest van de stad. In dit hoofdstuk geven wij een beknopt overzicht van de belangrijkste problemen in Overvecht. 2.1 Wonen 16 twee jaar zullen worden uitgevoerd op basis van de beschikbare De woningen zijn in het algemeen ruim en betaalbaar. Ook De woningvoorraad is eenzijdig: 75% bestaat uit sociale huur. 17 middelen. Over dit programma is voor de jaren 2008 en 2009 overeenstemming bereikt tussen gemeente en corporaties. Uitgangspunt van zowel de gemeente als de corporaties is dat de maatregelen ook na 2009 doorlopen zodat duurzame effecten bereikt kunnen worden. Daarnaast bevat deel 2 een overzicht van maatregelen waarvoor naar verwachting aanvullende financiering vanuit het Rijk en de Provincie beschikbaar komt plus een overzicht van activiteiten uit het wijkactieplan waarvoor nog aanvullende middelen gezocht moeten worden. kenmerkend voor de wijk is de ruime opzet en het vele groen. Niet alleen de oorspronkelijke bewoners verouderen, ook de openbare ruimte is niet meer de jongste en begint slijtage te vertonen. De gebruikskwaliteit van de openbare ruimte behoeft verbetering. In Overvecht is van oudsher een sterk bewonerskader actief dat veelal bestaat uit mensen die al lang in de wijk wonen. De laatste jaren ontstaan er ook initiatieven vanuit jongeren, vrouwen en moskeeën gericht op verbeteringen in de wijk. Overvecht is een wijk die in Utrecht een hoge positie inneemt op de verkeerde lijstjes. Op bijna alle sociale indicatoren scoort de wijk laag. De snelle veranderingen in de bevolkingssamenstelling in combinatie met de anonimiteit van de flats, leiden tot problemen op meerdere terreinen. Veel sociale problematiek gaat schuil achter de voordeur. Enkele jaren geleden scoorde de wijk het laagst van de stad op het vertrouwen dat bewoners hadden in de toekomst. Deze negatieve toekomstverwachting lijkt uit te komen want de Overvechter van nu denkt behoorlijk negatief over zijn buurt. Het rapportcijfer dat bewoners hun wijk geven is tussen 2004 en 2006 gezakt van een 6,1 naar een 5,1. Tegelijkertijd nam het percentage De grote blokken van portiekflats met 10 verdiepingen leiden tot een gevoel van anonimiteit onder bewoners. De woningen zijn verouderd en een deel van de woningen verkeert in slechte staat. Portieken zijn vervuild en de betrokkenheid van bewoners bij hun omgeving en bij elkaar is beperkt. De woningmarktpositie van de woningen, zowel huur als koop, is minder gunstig dan gemiddeld in Utrecht. De eenzijdigheid van de woningvoorraad beperkt de mogelijkheden voor bewoners om in hun eigen wijk een wooncarrière te kunnen maken. Bewoners met kansen en perspectief vertrekken bij gebrek aan aantrekkelijke doorstroommogelijkheden binnen de wijk. Hun plaats wordt ingenomen door kwetsbare huishoudens. De openbare ruimte is groot met veel groen, maar ook hier overheerst de anonimiteit. Vervuiling wordt door bewoners als het belangrijkste probleem genoemd. Er wordt weinig gebruik gemaakt van de openbare ruimte. De mogelijkheden die de openbare ruimte biedt voor sport en spel voor kinderen en jongeren worden onvoldoende benut.

10 2.2 Werken De werkloosheid is twee keer zo hoog als in Utrecht, in sommige buurten zelfs 3 maal zo hoog. Overvecht telt een relatief grote groep langdurig werklozen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Opvallend is het hoge aantal autochtone arbeidsongeschikten. Bewoners in Overvecht hebben gemiddeld het minst te besteden van heel Utrecht en de wijk heeft naar verhouding de meeste huishoudens rond het sociaal minimum. Onder de bewoners met een bijstandsuitkering bevinden zich veel (voormalige) vluchtelingen. Op het bedrijventerrein aan de noordzijde van de wijk is veel leegstand. De ondernemers hier, zien een negatieve spiraal en maken plannen om het tij te keren. 2.3 Leren Het opleidingsniveau van 52% van de huishoudens is laag. 69% van de leerlingen komt met een achterstand de basisschool binnen. Nog geen 50% van de leerlingen volgt een vervolgopleiding boven VMBO-niveau. aan de achterstand van de ouders. Een groot deel van de ouders heeft problemen met de opvoeding van de kinderen. Er is een tekort aan taalcursussen voor deze groepen. De afstand tussen autochtone en allochtone jongeren is groot, evenals tussen ouderen en jongeren. 2.5 Veiligheid De veiligheidssituatie in Overvecht is verre van gunstig. De criminaliteit ligt voor een flink aantal delicten boven het gemiddelde van de stad Utrecht. Daarbij gaat het om overlast, jongerenoverlast, vandalisme, autokraak en geweld (met name huiselijk geweld). Het aantal bewoners dat zich wel eens onveilig voelt in de buurt is in twee jaar gestegen van 43% naar bijna 50%. Jeugdcriminaliteit en overlast behoren tot de belangrijkste problemen in dit gebied. Het aantal woninginbraken en autokraken stijgt. Geweld en huiselijk geweld komen relatief veel voor in de wijk. Een deel van de kinderen in de leeftijd van 8 tot 12 jaar vertoont ernstig overlastgevend gedrag. Bij ouders is er sprake van onvermogen om hun kinderen op het rechte pad te ingrijpende vernieuwing van de woningen en voorzieningen in de wijk. De wijk kent een groot aantal actieve bewoners en de samenwerking tussen instellingen is goed. De laatste jaren zijn er veel positieve ontwikkelingen op gang gekomen. De Sociale Wijkaanpak, Nieuwe Coalities en het Programma Doe Mee in Overvecht hebben bewoners letterlijk en figuurlijk in beweging gebracht. Onder de jeugd is veel talent en potentieel dat onder andere tot uiting komt via het multimediaproject Ucee-station. 2.7 Samengevat De ontwikkelingen in Overvecht zijn zorgelijk. De bevolking verandert in een hoog tempo in een kwetsbare bevolking waarvan een groot deel werkloos is, laag opgeleid en weinig sociale contacten heeft. De waardering van bewoners voor de wijk is laag en een groot deel van de mensen verwacht dat de wijk verder achteruit zal gaan. Gelukkig is er ook potentie in de wijk en zijn er ontwikkelingen in gang gezet om het tij te keren. Hierop voortbouwend biedt het wijkactieplan een krachtige en onmisbare impuls om van Overvecht weer een krachtwijk te maken. 18 In Overvecht is het absolute verzuim (kinderen niet op een school houden. 19 ingeschreven) het hoogst van de hele stad. De autochtone kinderen gaan meestal buiten de wijk op school waardoor het percentage allochtone kinderen op de basisscholen extra hoog is. Een kwart van de kinderen uit groep 7 en 8 draagt twee of meer risicofactoren met zich mee. Verhoudingsgewijs veel kinderen groeien op in probleemgezinnen. Eén op de 3 huishoudens met kinderen is een éénoudergezin. Het aantal multiproblemgezinnen is relatief hoog. Een aanzienlijk deel van de ouders heeft psychische klachten. Hen valt de opvoeding zwaar. Dit in combinatie met de opleidingsachterstand die veel ouders hebben, maakt dat de kinderen onvoldoende mogelijkheden krijgen om zichzelf te ontwikkelen. 2.4 Integreren De wijk kent een grote instroom van kwetsbaren. Weinig woningzoekenden kiezen bewust voor het wonen in Overvecht. Oudere bewoners (voor 75% autochtoon) en jongere bewoners (voor 75% allochtoon) mixen slecht. In de wijk wonen bijna potentieel inburgeringsplichtigen en ruim genaturaliseerden. De achterstand van de kinderen van deze groepen is gerelateerd 2.6 Gezondheid In Overvecht is sprake van fikse gezondheidsproblematiek. Het percentage bewoners met ziekte en beperkingen is hoger dan gemiddeld. Bewoners sporten veel minder dan het landelijk gemiddelde. Veel bewoners hebben een ongezonde levensstijl en kampen met psychosociale problemen en overgewicht. Ook overgewicht bij kinderen is een groot probleem. Er is sprake van isolement en eenzaamheid onder bewoners. De zelfredzaamheid is laag en een deel van de bewoners heeft een passieve leefstijl die bovenstaande fysieke en psychosociale problemen versterkt. Relatief veel allochtone bewoners hebben gezondheidsproblemen die hun integratie in de samenleving bemoeilijken. 2.6 Kansen Gelukkig heeft Overvecht ook sterke kanten. Er is veel openbare ruimte met veel groen. De parken zijn opgeknapt. De binnenterreinen bieden mogelijkheden om samen met bewoners de aantrekkelijkheid en het gebruik van de directe woonomgeving te versterken. Er zijn plannen gemaakt voor

11 Hoofdstuk 3 Bestaande activiteiten Het werken aan de leefbaarheid van de wijk is niet nieuw in Overvecht. In dit hoofdstuk geven wij een globale schets van de aanpak die op elk van de zes beleidsterreinen van de aanpak krachtwijken reeds in gang is gezet. 3.1 Wonen In Overvecht is een aantal kleinschalige woningbouwprojecten in uitvoering bijvoorbeeld op voormalige schoollocaties, Fort Blauwkapel, woningbouw voor starters aan de Yavaridreef en nieuwbouw boven winkelcentrum Overkapel. Voor het tot het project van AC Delco en ROC/ASA waar 40 jongeren een leer-werktraject doorlopen in een garagebedrijf. Stadswerken voert een project uit waarin vroegtijdige schoolverlaters scholing krijgen en werkervaring opdoen in het onderhoud van de openbare ruimte. Centrumkwadrant zijn plannen in voorbereiding. Onder andere voor winkels, 450 extra woningen en ruimte voor Ondernemers van het bedrijventerrein in het noorden van maatschappelijke voorzieningen. In de openbare ruimte worden Overvecht werken aan ideeën voor ingrijpende vernieuwing samen met bewoners speelplekken heringericht evenals een groot van het gebied. Ook wordt bij dit bedrijventerrein gekeken naar binnenterrein. De parken zijn de afgelopen periode opgeknapt mogelijkheden om een kansenzone te creëren. Het project en vernieuwd. Gemeente en corporaties werken aan plannen Wijk in Bedrijf heeft ondersteuning geboden aan bedrijven en 20 voor ingrijpende herstructurering van delen van de wijk. In het winkeliers, wat ertoe geleid heeft dat de organisatiegraad van 21 gebied de Gagel en in de Spoorzone is een ambitieuze aanpak winkeliers en ondernemers in de wijk hoger is geworden. Er is in voorbereiding. De fysieke aanpak van de wooncomplexen gaat permanente aandacht voor de leefbaarheid en veiligheid in en daarbij gepaard met een geïntegreerde gebiedsaanpak op het om de winkelcentra. Winkelcentrum de Gagel is kort geleden gebied van werk, scholing, veiligheid en sociale infrastructuur. geheel vernieuwd, de nieuwbouw van Winkelcentrum Overkapel Het gaat in deze gebieden om nieuwbouw en renovatie van een met daarboven woningen is in uitvoering en deze zomer is een groot aantal woningen en om twee tehuizen die vervangen worden samenwerkingsovereenkomst getekend voor uitbreiding van het door nieuwe woningen. Tevens vindt nieuwbouw plaats van zes Grootwinkelcentrum in het zogenoemde Centrumkwadrant. basisscholen en vindt omvorming plaats van basisscholen naar brede scholen. In het huidige woningbestand zijn maatregelen 3.3 Leren genomen om de bevolkingssamenstelling te beïnvloeden in Er zijn circa vijftien voorschoolgroepen in de wijk die ongeveer de de richting van meer differentiatie. Onder de noemer Lokaal helft van de 2 en 3-jarigen bereiken. Er is een stedelijk Masterplan maatwerk krijgen kansrijke huishoudens uit de hoogbouw Primair Onderwijs dat voorziet in nieuwbouw van de scholen in voorrang in de woningtoewijzing. Overvecht. Een aantal basisscholen heeft een naschools aanbod voor leerlingen van groep vijf en zes. Op de scholen vindt een 3.2 Werken veelheid aan maatregelen plaats om onderwijsachterstanden De aanpak van de werkeloosheid is tot nu toe veelal via stedelijke van kinderen te bestrijden. Hierbij wordt samengewerkt met lijnen verlopen. SOZAWE en UWV hebben reïntegratietrajecten instellingen in de wijk. Sinds enkele jaren wordt in Overvecht ontwikkeld in combinatie met taalactivering en zorg. In de het project Vreedzame school uitgevoerd om de houding en wijk wordt ingezet op een combinatie van leren en werken om vaardigheden van kinderen in het omgaan met elkaar en hun voortijdig schoolverlaten tegen te gaan en jongeren beter voor omgeving positief te beïnvloeden. Om ouders te begeleiden is er te bereiden op de arbeidsmarkt. Dit heeft onder andere geleid schoolmaatschappelijk werk en wordt opvoedingsondersteuning

12 geboden. De VMBO-school en het ROC zijn sterk gericht op de wijk en werken samen met vele partners aan activiteiten om de kansen van de leerlingen te vergroten. Zo is er een project Veiligheid in en om de school, een coachingsproject en een leer-werkwinkel in het nabij gelegen station Overvecht. Voor volwassenen is er een aanbod volwasseneneducatie in de wijk. 3.4 Integreren 500 allochtonen per jaar krijgen een gecombineerd traject van inburgering en integratie. Daarnaast kent Overvecht het programma Doe Mee, een activeringsaanpak om bewoners uit te dagen om in actie te komen. In de vier meest problematische gebieden (Henriettedreef en omstreken, Wolgadreef/Neckardreef, Zambesidreef en omstreken en Ibisdreef en omstreken) is 3.6 Gezondheid Om de gezondheidssituatie in de wijk te verbeteren worden er activiteiten georganiseerd om de kennis over gezondheid en leefstijlverandering te vergroten, bijvoorbeeld in de vorm van voorlichtingsactiviteiten, een vrouwengezondheidsdag en het project Gezond Gewicht Overvecht. Vanuit de eerstelijnsgezondheidszorg is gestart met het programma Big Move. Daarnaast wordt ingezet op vroegtijdig signaleren van problemen bij kinderen onder andere vanuit het Ouder Kind Centrum (OKC), de Utrechtse variant van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Onderdeel zijn de Jeugd Advies Teams. Het OKC is de spin in het web voor de aanpak van de problematiek rond opvoeden en opgroeien. Voor ouderen en mensen met een beperking komt Hoofdstuk 4 Focus en doelstellingen De afgelopen jaren zijn in Overvecht veel activiteiten voorbereid en uitgevoerd die tot doel hadden de negatieve ontwikkelingen positief te beïnvloeden. Uit contacten met bewoners en uit de cijfers blijkt dat er weer iets meer vertrouwen in de toekomst van de wijk is. Echter, de wijk staat pas aan het begin van deze ontwikkeling. De resultaten zijn nog broos en kwantitatief beperkt in relatie tot de omvang van de problematiek. Een deel van de extra activiteiten is gefinancierd uit tijdelijke middelen die na 2007 niet langer beschikbaar zijn. Er is een forse structurele intensivering van de maatregelen nodig om van Overvecht daadwerkelijk een krachtwijk te maken. Met dit uitvoeringsprogramma geven we vorm aan die extra investering. een programma Sociale wijkontwikkeling in uitvoering. In er een woonservicezone waardoor zij langer in de wijk kunnen een aantal flats worden onder de noemer Van binnen naar blijven wonen. 4.1 Overvecht in de aan-stand we in toenemende mate ook voor de hele jonge tieners sancties buiten intensieve huisbezoeken gehouden in combinatie In dit hoofdstuk geven wij aan wat er in Overvecht extra moet en handhavingsinstrumenten moeten gaan inzetten. Daarnaast met ontmoetingsmogelijkheden in een buurtflat en het gebeuren om de wijk in een opwaartse spiraal te krijgen. Uit is het noodzakelijk de preventieve inzet te intensiveren om te samen met bewoners herinrichten van het binnenterrein. Het analyse van de actuele situatie in de wijk is naar voren gekomen voorkomen dat risicokinderen afglijden naar criminaliteit. Daarom 22 Cultuurhuis Stefanus (voormalige kerk) is ingericht als culturele dat er vooral behoefte is aan het doorzetten en uitbreiden van kiezen wij als centrale focus voor dit plan: Kinderen tot 12 jaar en 23 ontmoetingsruimte voor de wijk. 3.5 Veiligheid De veiligheidsaanpak in Overvecht richt zich op het tegengaan en de preventie van criminaliteit en overlast. De aanpak Utrecht Veilig! krijgt vorm in een integrale buurtaanpak in combinatie met maatregelen voor specifieke doelgroepen. Hierbij wordt intensief samengewerkt tussen gemeente, politie, wijkwelzijnsorganisatie en andere partijen. Het gebied de Gagel heeft de status van urgentiegebied Utrecht Veilig!. Hier vindt een geconcentreerde inspanning van gemeente, politie en Openbaar Ministerie plaats om de criminaliteit te verminderen en het veiligheidsgevoel van bewoners te vergroten. De aanpak is zowel preventief als repressief. Daarnaast vinden er activiteiten plaats gericht op jongeren (Jongeren Op Straat, Vreedzame wijk, Jongeren als toezichthouders) en hun ouders (buurtvaders, speeltuinmoeders). De andere gebieden in Overvecht zijn aandachtsgebieden. Hier is sprake van een verhoogde inzet vanuit de gemeente met name op de aanpak van jongeren. perspectiefrijke activiteiten die de afgelopen periode in gang zijn gezet. Daarom bouwen wij met het wijkactieplan voort op de bestaande aanpak. We werken vanuit kansrijke initiatieven en vitale coalities die in de wijk aanwezig zijn. Steeds meer mensen in de aan-stand krijgen, dat is wat we met de aanpak willen bereiken. Tegelijkertijd werken we aan structurele vernieuwing van grote delen van de wijk door herstructurering van het woningbestand in samenhang met een breed sociaal programma. Dit combineren we met intensief beheer in kwetsbare gebieden die buiten de vernieuwingsgebieden vallen. 4.2 Focus Om de effectiviteit te vergroten leggen wij de focus van de aanpak op maatregelen die het meest cruciaal zijn voor het realiseren van een trendbreuk in Overvecht. Uit analyse van cijfers en raadpleging van bewoners en professionals uit het gebied blijkt dat de groep kinderen tot 12 jaar en hun ouders als cruciaal gezien wordt voor de toekomst van de wijk. In de huidige aanpak is er al ruim aandacht voor veelplegers, risicojongeren en de 12-plusgroep die zichzelf door overlastgevend gedrag in de kijker speelt. Helaas neemt de overlast van kinderen onder de 12 jaar toe en zullen hun ouders. De aanpak is tweeledig: kansen bieden gaat hand in hand met normen stellen en handhaven. 4.3 Bouwstenen Daarnaast zetten we in op de uitvoering van een integrale vernieuwingsaanpak van twee grote deelgebieden in de wijk in combinatie met een activeringsprogramma en een gerichte interventie op de leefbaarheid van kwetsbare locaties buiten die deelgebieden. Concreet betekent dit: Integrale gebiedsontwikkeling in de Gagel en de Spoorzone; Activering: waaronder voortzetten en uitbouwen van het Programma Doe Mee in Overvecht; Leefbaarheid en veiligheid: waaronder Intensief beheer in en om de 10-hoogflats buiten de Gagel en de Spoorzone. 4.4 Doelen Met de extra inzet streven wij de volgende doelen na: Korte termijn ( ) Meer perspectief voor kinderen tot 12 jaar en hun ouders; Minder overlast van kinderen tot 12 jaar;

13 Minder criminaliteit en een groter gevoel van veiligheid; Een sterkere sociale cohesie; Een hogere kwaliteit van de woonomgeving; Verbetering van de gezondheid van bewoners. Over 8 tot 10 jaar willen wij op deze indicatoren het volgende bereikt hebben (ten opzichte van 2006) a. Het percentage bewoners dat overlast van jongeren ervaart neemt af van 42% naar 28%; b. Het aantal inbraken en autokraken in de wijk neemt af met Hoofdstuk 5 De aanpak op hoofdlijnen In dit hoofdstuk beschrijven wij globaal de extra maatregelen die de komende jaren nodig zijn om in Overvecht het verschil te maken. We richten ons daarbij in eerste instantie op de periode 2008 tot en met Ook na die periode zal naar verwachting nog een flink aantal jaren een Lange termijn ( /2018) Meer differentiatie in het woningaanbod; Meer variatie in de bevolkingssamenstelling; 45%; Het percentage leerlingen dat doorstroomt naar HAVO- VWO neemt toe van 27% naar 35%; c. vergelijkbare inzet noodzakelijk zijn om een structurele verbetering op gang te brengen. Raamwerk van de aanpak is de focus en de gekozen bouwstenen. De aanpak zoals wij die Minder onderwijsachterstand en werkloosheid; Meer vertrouwen bij bewoners in de toekomst. d. e. Het vroegtijdig schoolverlaten neemt af met 70%; Het rapportcijfer voor de sociale cohesie neemt toe van 4,4 naar 5,4; schetsen in dit hoofdstuk is de gewenste aanpak. Niet voor de gehele aanpak zijn middelen beschikbaar. In deel 2 werken we de aanpak uit in concrete maatregelen die de komende jaren Om deze doelen te concretiseren benoemen wij een aantal f. Het rapportcijfer over het algemeen buurtoordeel neemt op basis van de beschikbare middelen daadwerkelijk wordt uitgevoerd. subdoelen gekoppeld aan meetbare indicatoren. In Overvecht toe van 5,1 naar 6,2; zetten wij met onze aanpak in op het keren van een neerwaartse g. Het percentage bewoners (16-54 jaar) met een matig tot trend. Dat betekent dat wij naast ambitieus, ook realistisch zijn slecht ervaren gezondheid neemt af van 26% naar 18%. 5.1 Spoor 1 Zoals gezegd, steun en begeleiding is maar één pijler van in het kwantificeren van de effecten. Voor een deel van deze Sociale investeringen gericht de aanpak. In situaties waar kinderen daadwerkelijk overlast subdoelen verwachten wij met onze aanpak binnen 4 jaar al Over 8 tot 10 jaar willen wij daarnaast de volgende subdoelen op de huidige bewoners veroorzaken of criminele handelingen uitvoeren, zal streng verbeteringen te realiseren. Een deel van de doelen zal pas na bereikt hebben: A Vergroten kansen voor kinderen tot 12 jaar en hun ouders opgetreden worden. Politie en OM zullen ook naar deze groep langere tijd bereikt worden. Enerzijds omdat het bestrijden van h. Het percentage woningen buiten de sociale huursector De aanpak voor kinderen tot 12 jaar en hun ouders bestaat repressief optreden en samen met gemeente en andere partijen 24 werkloosheid en onderwijsachterstanden een zaak is van lange neemt toe van 25% naar 35%; voor het grootste deel uit preventieve maatregelen gericht op zoeken naar mogelijkheden om het scala aan repressieve 25 adem. Anderzijds omdat een deel van de effecten pas optreedt i. Het percentage leerlingen met een achterstandsscore ondersteuning en het bieden van kansen. Een belangrijk element instrumenten uit te breiden. Ook de aanpak van de ouders nadat de aanpak ver gevorderd dan wel afgerond is. Dit geldt met neemt af van 69% naar 55%; is echter ook het tegengaan van overlast en criminaliteit door van deze groep is niet vrijblijvend. Wij constateren dat er een name voor de herstructurering van delen van de wijk. j. Het percentage huishoudens met een bijstandsuitkering jonge kinderen. De toenemende verjonging van de daders maakt hiaat ligt tussen drang en dwang in die situaties waarin ouders neemt af van 13,8% naar 10,5%; het noodzakelijk dat politie en Openbaar Ministerie (OM) ook voor weigeren mee te werken aan hulpverlening terwijl hun situatie Binnen 4 jaar streven wij de volgende meetbare subdoelen k. Het percentage niet-werkende werkzoekenden tussen de de jonge overlastveroorzakers gepast repressief gaan optreden. of die van hun kinderen onhoudbaar is voor henzelf of hun na (t.o.v. 2006): 15 en 26 jaar neemt af van 4,6% naar 4%; De preventieve aanpak bestaat uit een pakket aan maatregelen omgeving. Wij willen samen met het Rijk onderzoeken of we de a. Het percentage bewoners dat overlast van jongeren ervaart Het percentage bewoners met een negatieve toekomstl. gericht op risicokinderen. We beginnen jong: het aantal (naar verwachting kleine) groep onwillige ouders zover kunnen neemt af van 42% naar 38%; verwachting voor de wijk neemt af van 44% naar 30%. voorscholen wordt uitgebreid zodat alle doelgroepkinderen een krijgen dat zij hun verantwoordelijkheid als ouder waarmaken. b. Het aantal inbraken en autokraken in de wijk neemt af voorschool kunnen bezoeken en we investeren in vroegsignalering Bijvoorbeeld door het verhalen van schade, het verplichten tot met 33%; 4.5 Monitoring bij kinderen van 0 tot 2 jaar. Spil in de maatregelen voor kinderen opvoedingsondersteuning of het uitbreiden van mogelijkheden c. Het percentage leerlingen dat doorstroomt naar HAVO/ Om te volgen of de doelen behaald worden zullen wij de uitvoe- tussen 4 en 12 jaar en hun ouders zijn de Forumscholen met hun van de Raad voor de Kinderbescherming. VWO neemt toe van 27% naar 30%; ring monitoren op de genoemde indicatoren. Als startpunt is bij naschoolse aanbod, schoolmaatschappelijk werk en activiteiten d. Het vroegtijdig schoolverlaten neemt af met 60%; bovengenoemde subdoelen vooralsnog de situatie van 2006 ge- om ouders bij de school te betrekken. We realiseren een speciale B Doe Mee: activering van bewoners naar participatie, werk e. Het rapportcijfer voor de sociale cohesie neem toe van nomen. Om exact het effect van de extra maatregelen te kunnen time-outklas op scholen en breiden de mogelijkheden voor en gezondheidsbevordering 4,4 naar 4,7; bepalen is eind december 2007 een nulmeting uitgevoerd. Vervol- laagdrempelige, gevarieerde vrije tijdsbesteding fors uit. Er zal Het programma Doe Mee in Overvecht is er de afgelopen periode f. Het rapportcijfer voor het algemeen oordeel over de buurt gens zal jaarlijks de voortgang per subdoel gemeten worden. meer toezicht op speelplaatsen gerealiseerd worden. Ouders in geslaagd een behoorlijk aantal Overvechters te verleiden tot neemt toe van 5,1 naar 5,5; spelen een cruciale rol in de aanpak. Wij breiden het aanbod van deelname aan activiteiten en tot het leveren van een bijdrage aan g. Het percentage bewoners (16-54 jaar) met een matig tot opvoedingsondersteuning uit, zetten oudercoaches in voor ouders de wijk. De meest succesvolle elementen uit deze aanpak worden slecht ervaren gezondheid neemt af van 26% naar 23%. die intensievere begeleiding nodig hebben bij de opvoeding en er voortgezet en uitgebreid. komt meer begeleiding voor multiproblem gezinnen.

14 De komende tijd investeren we met name op de volgende onderdelen: 5.2 Spoor 2 Integrale gebiedsontwikkeling E Integrale vernieuwingsaanpak de Spoorzone Een deel van het gebied de Spoorzone (8.500 inwoners) maakt een 1. Opvoedingsondersteuning en participatie van met name D Integrale vernieuwingsaanpak de Gagel negatieve ontwikkeling door. Fysieke verbeterprojecten stagneren moeders; In het gebied de Gagel ( inwoners) hebben gemeente en er is sprake van toenemende sociale problematiek. Om het 2. Wijkgerichte gezondheidsbevordering; en corporaties een ambitieus programma ontwikkeld waarin tij in dit gebied te keren is gekozen voor een gebiedsgerichte 3. Laagdrempelig beweeg- en sportaanbod; herstructurering gepaard gaat met een forse kwaliteitsverbetering aanpak waarin vernieuwing van woningen en woonomgeving 4. Activering naar werk en scholing; in de openbare ruimte en een breed sociaal programma. Tussen hand in hand gaan met een intensief sociaal programma. 5. Uitbouwen Vreedzame wijk en jeugdparticipatie via nu en 2011 zal een start gemaakt worden met het vervangen of basisscholen; renoveren van een groot aantal woningen. Door verkoop van Voor de verbeteraanpak van dit gebied zetten wij de volgende 6. Vergroten bewegings- en ontmoetingsmogelijkheden in de corporatiewoningen en door nieuwbouw zal het eigen huizenbezit maatregelen in: openbare ruimte. toenemen. Herstructureren van zwakke delen van de wijk, versterken van stabiele delen; C Verbeteren leefbaarheid en veiligheid De 10-hoogflats vormen door hun dominante doch anonieme aanwezigheid in combinatie met hun concentratie van kwetsbaren een grote zorg binnen Overvecht. Een aantal van deze 10-hoogflats valt buiten de vernieuwingsaanpak van de Gagel en de Spoorzone. Hier zijn echter wel extra maatregelen noodzakelijk om verpaupering te voorkomen. In en om deze flats Een samenhangend pakket aan maatregelen op sociaal gebied wordt uitgevoerd om duurzame verbetering in de wijk op gang te brengen. Dit pakket bestaat uit activiteiten op het gebied van veiligheid, jongeren, gezondheid, integratie en inburgering en werkgelegenheid. De schakel tussen de woningvernieuwing en het sociale programma ligt in het woonkansenonderzoek dat corporaties inzetten bij hun bewoners. Mensen worden individueel Versterken van de gebruiksmogelijkheden van de openbare ruimte voor kinderen tot 12 jaar; Woonwensenonderzoek+: huisbezoeken met vervolginterventies per gezin (casemanagement); Intensiveren sociaal programma: sport- en spelaanbod, wijkgerichte gezondheidsbevordering, opvoedingsondersteuning en hulpverlening met accent op 26 zal intensivering van het beheer plaatsvinden. benaderd over hun woon-leefsituatie, werk en inkomen, opleiding kinderen tot 12 jaar; 27 De komende tijd zullen we de volgende maatregelen nemen: en opvoeding en krijgen desgewenst ondersteuning bij het oplossen van hun problemen vanuit een speciaal daarvoor Forumscholen als spil in de wijk en activiteiten in en om het Vader Rijn College; 1. Inzetten complexbeheerders/buurtbeheerders in en om de ingerichte backoffice van instanties (aanpak Achter de voordeur ). Nieuwbouw van voorzieningen, onder andere voor flats, meer toezicht en handhaving, schoonmaakacties en Tevens wordt geïnvesteerd in de aantrekkelijkheid van de jongerenactiviteiten. een integrale onderhoudsploeg; voorzieningen en het maatschappelijk vastgoed op het gebied van 2. Samen met bewoners herinrichten binnenterreinen; onderwijs, zorg, welzijn, cultuur en sport. Het Activeringscentrum 3. Verhogen veiligheid onder andere door aanpak SoZaWe wordt ook voor de Gagel de spil in de aanpak van de Woonoverlast; werkloosheid en het stimuleren van bedrijvigheid. Onderdeel van 4. Verbeteren beheer door inzet leerwerkbanen en het programma is bovendien het wijkakkoord Overvecht Noord ondergrondse afvalinzameling. dat maatregelen bevat op het gebied van wonen, welzijn en zorg met als doel dat ouderen langer in de wijk kunnen blijven wonen. Tevens zullen wij onderzoeken op welke wijze Lokaal Maatwerk (bijzondere wijze van woningtoewijzing) voor de 10-hoogflats Het cultureel centrum in de voormalige Stefanuskerk groeit uit tot dé culturele wijkvoorziening. buiten de vernieuwingsgebieden waarvoor dit nog niet van kracht is, kan worden toegepast. Om de leefbaarheid en veiligheid in de hele wijk te verbeteren zetten wij stevige toezichthouders in (BOA s), die de leemte vullen tussen jongerenwerk en politie. Deze stevige toezichthouders treden corrigerend op bij jongerenoverlast en zijn aanwezig op momenten en plaatsen waar dit het hardst Om het Programma de Gagel in zijn geheel te kunnen uitvoeren zijn meer middelen nodig dan momenteel beschikbaar zijn bij gemeente en corporaties. Het deel van het programma dat aansluit bij de focus van dit actieplan is als extra maatregel opgenomen. nodig is.

15 Hoofdstuk 6 Financiën Wijkactieplan Willen we alle maatregelen uit het wijkactieplan uitvoeren de komende vier jaar, dan is dit het kostenplaatje: Kosten extra maatregelen Overvecht eenmalig Aanpak kinderen tot 12 jaar en hun ouders Aanpak de Gagel Aanpak Spoorzone Programma Doe Mee Leefbaarheid 10-hoogflats Organisatiekosten Flexibel deel (5% van het jaarbudget) Totaal (NB Dit is exclusief de investeringen van gemeente en corporaties in de vernieuwingsgebieden De Gagel en de Spoorzone). Voor een totaaloverzicht van de maatregelen verwijzen wij naar het Wijkactieplan Overvecht (september 2007)

16 30 31 Deel 2 uitvoeringsprogramma 2008/2009

17 Inleiding Niet voor alle maatregelen uit het wijkactieplan zijn middelen beschikbaar. Op basis van de beschikbare middelen heeft prioriteitstelling plaats gevonden binnen het wijkactieplan. Bij de prioriteitstelling hebben naast de reacties vanuit de gemeenteraad ook de reacties van bewoners en andere wijkorganisaties een rol gespeeld. Daarnaast is de inhoud van dit programma tot stand gekomen op basis van de onderhandelingen met de corporaties. De middelen om dit programma mee uit te voeren zijn in eerste instantie afkomstig van de corporaties en van de gemeente. Daarnaast zal naar verwachting ook de provincie een bijdrage leveren aan de uitvoering van het wijkactieplan en zal een deel van de maatregelen worden gefinancierd uit Brede Doeluitkeringen van het Rijk. De financiële dekking voor het uitvoeringsprogramma 2008 en Zowel aan de zijde van de gemeente als van de corporaties is het 2009 is geregeld in de afspraken tussen gemeente en corporaties. uitgangspunt dat de middelen ook na twee jaar nog beschikbaar De dekking bestaat uit gemeentelijk budget, flexibel inzetbaar geld blijven. De verwachting is dan ook dat de projecten die nu in 32 van de corporaties en een aantal belegde projecten die door de gang gezet zijn bij gebleken succes ook na 2009 nog kunnen 33 corporaties worden uitgevoerd. In totaal is er voor Overvecht voor doorlopen flexibel beschikbaar: Inzet Gemeente Flexibel Inzet Corporaties Flexibel Totaal Daarnaast investeren de corporaties in natura in de uitvoering van het wijkactieplan in de vorm van een aantal belegde projecten. Voor een financieel overzicht van projecten verwijzen wij naar bijlage 1 en bijlage 2. Voor een deel van de aanpak komt naar verwachting op korte termijn geld beschikbaar vanuit de provincie en het Rijk. Een ander deel van de maatregelen uit het wijkactieplan zal niet op korte termijn worden uitgevoerd omdat er nog geen zicht is op mogelijke financieringsbronnen. Dit Uitvoeringsprogramma betreft een periode van twee jaar.

18 Hoofdstuk 7 De maatregelen 7.1 Spoor 1 Sociale investeringen gericht op de huidige bewoners A4 Uitbreiden capaciteit Jeugdadviesteam / interne zorgcoördinatie. Sneller en beter inspelen op vraag uit de wijk door uitbreiden capaciteit van het jeugdadviesteam en interne zorgcoördinatie. A Vergroten kansen voor kinderen tot 12 jaar en hun ouders Budget: 2008: / 2009: Trekker: gemeente Utrecht, GG&GD Hulpverlening en begeleiding voor kinderen en hun ouders. Extra samenhangend hulpaanbod voor kinderen in kwetsbare situaties A5 Zorgoverleg op basisscholen over risicokinderen. Minimaal 300 leerlingen met probleemgedrag worden beter geholpen door structureel zorgoverleg. Budget: 2008: / 2009: Trekker: gemeente Utrecht, GG&GD A1 Meer hulpverlening voor kinderen / inzet schoolmaatschappelijkwerk. Meer uren hulpverlening en schoolmaatschappelijk werk om A6 Casemanagement multiproblemgezinnen. onder andere in te zetten op First offenders, snelle signalering Inzet drie extra casemanagers om problemen in multiproblem- en aanpak in samenwerking met politie, probleemsituaties van gezinnen aan te pakken. 34 kinderen en ouders. Budget: 2008: / 2009: (waarvan B: 35 Budget: 2008: / 2009: Portaal ) Trekker: gemeente Utrecht, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) A7 BSO++ Buitenschoolse Opvang met extra hulpverlening A2 Extra inzet Marokkaanse oudercoaches. en zorg. Problemen met kinderen kunnen voorkomen worden door extra Inrichten ruimte voor Buitenschoolse opvang en organisatie van begeleiding van gezinnen door een Marokkaanse oudercoach. deze opvang voor risico kinderen die extra aandacht en zorg Uitbreiding met drie coaches om meer gezinnen te kunnen nodig hebben. bereiken. Budget: 2008: / 2009: Budget: 2008: / 2009: A8 Experiment tussen dwang en drang. A3 Samen starten. Experiment in samenwerking met het Rijk om te komen tot een Problemen voorkomen door vroegtijdige signalering van mogelijke aanpak in situaties waarin ouders niet mee willen werken aan problemen van kinderen van 0-2 jaar. opvoedings- en hulpverleningstrajecten van hun kind. Budget: 2008: 0 /2009: Budget: 2008: / 2009: Trekker: gemeente Utrecht, Gemeentelijke Geneeskundige Trekker: gemeente Utrecht, Wijkbureau en Gezondheidsdienst (GG&GD)

19 Uitbreiden vrijetijdsbesteding voor kinderen en A14 Kinderactiviteiten Kiwi/de Bakkerij B Doe mee: activering van bewoners naar participatie, B5 Voortzetten LadyFit. jongeren Om kinderen te stimuleren tot actieve vrijetijds- Stimuleren ontmoeting en participatie in buurtactiviteiten op het werk, gezondheidsbevordering Vrouwen worden gezonder en doorbreken hun isolement door besteding om overlast en onveiligheid tegen te gaan zal het gebied van sport en cultuur. Succesvolle projecten gestart in het kader van Sociale deelname aan sportactiviteiten. aanbod van laagdrempelige activiteiten op het gebied van Budget: 2008: (B) Herovering (Pechtold-gelden) worden voortgezet. Dekking Budget: 2008: / 2009: vrijetijdsbesteding worden uitgebreid. Trekker: Mitros voor de eerste helft van 2008 was al geregeld. Het programma : Sport & Recreatie Doe Mee in Overvecht houdt als zelfstandig programma A9 Extra Speel Mee Forumscholen Basisscholen in Overvecht worden omge- op te bestaan en de activiteiten worden opgenomen in het B6 Happinez. Problemen op straat voorkomen door het op straat aanbieden vormd tot forumscholen met aanbod van buitenschoolse uitvoeringsprogramma van het wijkactieplan. Integrale zorg- en gezondheidsaanpak van mensen met multi- van activiteiten met begeleiding. activiteiten. complexe problematiek. Budget: 2008: / 2009: Investeren in jongeren in het kader van Doe Mee Budget: 2008: / 2009: A15 en A16 Forumschool coördinatie en Talentontwikkeling. Trekker: gemeente Utrecht, GG&GD Ontwikkelen van een breed naschools programma-aanbod en B1 Voortzetting matching Overvecht. A10 Meer Speeltuinwerk activiteiten gericht op talentontwikkeling; betreft cofinanciering Jongeren naar bijbaantjes en stages leiden door het organiseren B7 Voortzetten project preventieve Mogelijkheden van actieve vrijetijdsbesteding vergroten door Impuls brede School/combinatiefuncties. van de juiste koppeling tussen werkzoekenden en banen en extra opvoedingsondersteuning in gebied de Gagel openingstijden van speeltuinen te verruimen. Budget: 2008: n.v.t. / 2009: begeleiding van jongeren op benodigde vaardigheden ouders vergroten hun kennis en vaardigheden over Budget: 2008: / 2009: Budget: 2008: / 2009: opvoeding door het volgen van een cursus. Budget: 2008: / 2009: A17 Buitensportactiviteiten. A11 Extra vrijetijdsbesteding In het naschoolse aanbod van de verlengde schooldag worden B2 Ucee Station. 36 Uitbreiding aanbod vrijetijdsbesteding voor kinderen tot 12 jaar. twee keer per maand activiteiten georganiseerd in samenwerking Vergroten betrokkenheid van jongeren door digitaal platform vóór B8 Voortzetten extra inzet ontmoetingsflat ACA-complex. 37 Budget: 2008: / 2009: met st. Klein Galgenwaard. en dóór jongeren. De extra inzet bij de succesvolle ontmoetingsflat in het ACA- (waarvan B: 5000 Bo-Ex) Budget: 2008: / 2009: (B) Budget: 2008: / 2009: (waarvan B: complex wordt voortgezet. Trekker: Mitros Mitros , Portaal per jaar) Budget: 2008: / 2009: A12 Aanleggen playground A18 Forum Vreedzame school / vreedzame wijk. Het aanleggen van een Richard Krajicek Playground in combinatie Basisscholen besteden aandacht aan conflicthantering en B3 Bijdrage cultuurcentrum Stefanus. Bevorderen van werkgelegenheid met een Johan Cruyff/KNVB court. omgangsvormen. De Stefanus heeft zich ontwikkeld tot het culturele centrum van Budget: 2008: / 2009: (B, waarvan Budget: 2008: / 2009: Overvecht. Ucee Station opereert vanuit dit centrum. Er wordt B9 Banen/stage, bouw brede scholen. Mitros en Portaal ) een bijdrage aan de exploitatie geleverd. Werkervaringsplaatsen en leerwerkbanen in de herstructurering Budget: 2008: / 2009: van de wijk. A19 Forum Ouders betrekken. Budget: 2008: / 2009: (B) A13 Ruimte voor jongeren Ouders worden meer betrokken bij activiteiten op school. Trekker: Bo-Ex Meer mogelijkheden voor ontmoeting en recreatie voor jongeren Budget: 2008: / 2009: Bevorderen gezondheid en opvoeding in het kader door realiseren extra ruimte. van Doe Mee. B10 Jobcoaching/jobhunting. Budget: 2008: / 2009: Inburgeraars worden ondersteund bij het vinden van een baan. B4 Voortzetten en uitbreiden Big Move. Budget: 2008: / 2009: Circa 300 deelnemers nemen deel aan een activerend bewegings- programma. Budget: 2008: / 2009: Trekker: gemeente Utrecht, GG&GD

20 Cultuurbevordering C2 Sociale Wijkontwikkeling. C7 Aanpak ernstig overlastgevende gezinnen. D Integrale vernieuwingsaanpak De Gagel Activiteiten in het kader van Sociale Wijkontwikkeling worden Aanpak dwang- en drangmaatregelen per gezin voor vier gezinnen Bewoners kansen bieden in de Gagel Bewoners in de B11 Jongerencultuur. uitgebreid naar 10-hoogflats buiten de gebiedsaanpakken de per jaar. Gagel worden thuis bezocht en waar nodig ondersteund. Diverse culturele projecten in de wijk. Gagel en de Spoorzone. Budget: 2008: / 2009: Budget: 2008: / 2009: Budget: 2008: / 2009: Trekker: gemeente Utrecht, OOV D1 Wonen & Kansen onderzoek de Gagel. (B, Mitros , Portaal ) Trekker: gemeente Utrecht, Wijkbureau Bewoners worden thuis bezocht en problemen en kansen worden Trekker: Mitros, Portaal C8 Uitbreiden aanpak woonoverlast. geïnventariseerd. C3 Intensief buurtbeheer. Uitbreiden project Woonoverlast om snel en effectief te kunnen Budget: 2008: / 2009: (B) Gezondheid en maatschappelijke opvang Door de woningcorporaties worden in de wijk extra complex- ingrijpen in overlastsituaties. Trekker: Portaal beheerders ingezet. Deze zijn ook actief in de 10-hoogflats buiten Budget: 2008: / 2009: (B) B12 Buurtgerichte gezondheidsbevordering. de gebiedsaanpakken. Trekker: Bo-Ex D2 Versterken backoffice in relatie tot Wonen & Kansen 500 tot 1000 bewoners bezoeken bijeenkomsten over gezond- Budget: 2008: / 2009: (B, Mitros onderzoek. heidsbevordering , Bo-Ex , Portaal ) Tegengaan woninginbraken en beveiligen openbare Vervolg op het wonen & kansen onderzoek: geconstateerde Budget: 2008: / 2009: Trekker: Portaal, Mitros, Bo-ex ruimte Corporaties investeren in veiliger wonen. problemen achter de voordeur worden aangepakt door extra inzet Trekker: gemeente Utrecht, GG&GD op het gebied van (schuld-)hulpverlening, gezinsbegeleiding, C4 Lokaal maatwerk. C9 Politiekeurmerk Veilig Wonen toeleiden naar werk, enzovoort. B13 Maatschappelijke opvang pension Jaap Edendreef. Onderzocht wordt op welke wijze Lokaal Maatwerk als tijdelijke Tegengaan woninginbraken, inbraak kelderboxen en gevoelens Budget: 2008: / 2009: Bijdrage aan het onrendabele deel van deze opvangvoorziening. maatregel van woningtoewijzing kan worden uitgebreid naar de van onveiligheid door beveiligen woningen, flatgebouw en open- Budget: 2008: / 2009: (B, Bo-Ex) 10-hoogflats buiten de Gagel en de Spoorzone. bare ruimte. 38 Trekker: Bo-Ex Budget: n.v.t. Budget: 2008: / 2009: (B, Mitros D3 Ontmoetingsflat / wijkkantoor. 39 Trekker: gemeente Utrecht, StadsOntwikkeling (SO) Portaal , Bo-Ex ) In woningen in de flats kunnen bewoners elkaar ontmoeten. Ruimte voor nieuwe initiatieven Trekker: Mitros, Portaal en Bo-Ex Budget: 2008: / 2009: (B: Bo-Ex Aanpak overlastgevende jongeren en gezinnen eenmalig, Portaal 2x ) B14 Ruimte voor nieuwe initiatieven. Er wordt stevig ingezet op het terugdringen van overlast door C10 Cameratoezicht. Trekker: Bo-Ex, Portaal Budget voor nieuwe initiatieven in de wijk. jongeren en gezinnen Cameratoezicht bij complexen. Budget: 2008: / 2009: (B Mitros) Budget: 2008: / 2009: (B Bo-Ex) Investeren in jongeren in de Gagel. Er wordt Trekker: Mitros C5 Stevige toezichthouders (straatcoaches). Trekker: Bo-Ex geïnvesteerd in voorzieningen en werk voor jongeren. Het inzetten van tien stevige toezichthouders die de leemte C Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid vullen tussen politie en jongerenwerk en corrigerend optreden bij Programmacommunicatie D4 Uitbreiden de Boog (jongerenvoorziening). Verbeteren leefbaarheid in en rond de 10-hoogflats jongerenoverlast. Buurthuis de Boog wordt uitgebreid met een tijdelijke Er wordt extra geïnvesteerd in de leefbaarheid in en rond Budget: 2008: (waarvan naar verwachting C11 Programmacommunicatie. jongerenvoorziening. de 10-hoogflats buiten de gebiedsaanpakken de Gagel door OOV)/ 2009: Budget om over de inhoud en voortgang van het uitvoerings- Budget: 2008: / 2009: 0 en de Spoorzone; het betreft zowel fysieke als sociale Trekker: gemeente Utrecht, Openbare Orde en Veiligheid (OOV) programma in de wijk te communiceren. (B: Mitros , P ) maatregelen. Budget: 2008: / 2009: Trekker: gemeente Utrecht, DMO C6 Groepsaanpak overlastgevende en criminele Trekker: gemeente Utrecht, Wijkbureau C1 Verbeteren inrichting, gebruik en beheer binnenterreinen jeugdgroepen. D5 Leerwerkbanen. Het binnenterrein aan de Schooneggendreef/Stroyenborchdreef Individuele dwang- en drangmaatregelen voor leden van criminele 7.2 Spoor 2 Stadswerken begeleidt jongeren in het opdoen van werkervaring wordt heringericht in nauwe samenwerking met bewoners. groepen. Integrale gebiedsontwikkeling in het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Budget: 2008: / 2009: Budget: 2008: / 2009: Budget: 2008: / 2009: (B, Mitros Portaal ) Trekker: gemeente Utrecht, OOV (waarvan 2 x B Portaal) Trekker: Mitros, Portaal Trekker: gemeente Utrecht, Stadswerken (SW)