VR MED.0348/1

Transcriptie

1 VR MED.0348/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Technisch nazicht van vier ontwerpen van besuit van de Vaamse Regering tot aanwijzing van de speciae beschermingszones in het kader van de Habitatrichtijn en tot vaststeing van de bijhorende instandhoudingssteingen en prioriteiten in het kader van de Voge- en Habitatrichtijn Op 23 apri 2014 heeft de Vaamse Regering 36 ontwerpbesuiten tot aanwijzing van de speciae beschermingszones in het kader van de Habitatrichtijn en tot vaststeing van de bijhorende instandhoudingssteingen en prioriteiten in het kader van de Voge- en Habitatrichtijn definitief goedgekeurd mits technisch nazicht (VR DOC.0467). Op 9 mei 2014 heeft de Vaamse Regering akte genomen van een eerste technisch nazicht (VR MED.0241). Een tweede, doorgedreven technisch nazicht heeft voor de vier vogende ontwerpen van besuit nog een beperkt aanta wijzigingsvoorsteen opgeeverd die verwerkt zijn in de as bijage toegevoegde, aangepaste ontwerpen van besuit. 1 het besuit van de Vaamse Regering tot aanwijzing met toepassing van de Habitatrichtijn van de speciae beschermingszone 'BE Vaei- en brongebieden van de Zwarte Beek, Boisserbeek en Domme met heide en vengebieden' en tot definitieve vaststeing voor die zone en voor de met toepassing van de Vogerichtijn aangewezen speciae beschermingszone 'BE Miitair domein en de vaei van de Zwarte Beek' van de bijbehorende instandhoudingssteingen en prioriteiten (VR DOC.0467/8BIS) Artike 3, 3, wordt opgeheven. In het onderbouwende rapport voor SBZ-H BE Zwarte Beek werden geijktijdig de en en de prioritaire inspanningen voor de SBZ-V BE ( Zwarte Beek ) opgemaakt. Bij opmaak van het aanwijzingsbesuit voor SBZ-H BE werden in artike 3 foutief ook de vogesoorten waar-voor SBZ-V BE is aangemed, opgenomen. Gezien de aanwijzing enke betrekking heeft op de SBZ-H, moeten deze vogesoorten geschrapt worden uit het aanwijzingsbesuit. 2 het besuit van de Vaamse Regering tot aanwijzing van de speciae beschermingszone 'BE Bossen van het zuidoosten van de zandeemstreek' en tot definitieve vaststeing van de bijbehorende instandhoudingssteingen en prioriteiten (VR DOC.0467/16BIS) In artike 3 wordt een nieuw punt 8 toegevoegd dat uidt as vogt: Voedserijke zoomvormende ruigten van het aagand en van de montane en apiene zones;. Habitattype 6430 werd aangemed voor deze SBZ en werd tot gested in de SBZ, maar het habitattype werd foutief niet opgenomen in artike 3 van het aanwijzingsbesuit. Pagina 1 van 2

2 In bijage 2 wordt op pagina 9, tweede ainea, de zinsnede, keine modderkruiper opgeheven en worden op pagina 11 de vogende bepaingen opgeheven. Keine modderkruiper Cobitis taenia = / Doe: Behoud van de huidige popuaties en areaa, met een mogeijke toename. Doe: Vonde tot goede staat van instandhouding. Streven naar een verbetering van de waterkwaiteit (traagstromende wateren) en een toename van de waterpantenvegetatie. In het onderbouwende rapport tot opmaak van de instandhoudingssteingen werd geijktijdig de steing opgemaakt voor zowe SBZ BE ( Zandeemstreek ) as SBZ BE ( SIGMA ). Bij overzetting van de en per aanwijzingsbesuit werd verkeerdeijk het voor Keine modderkruiper uit SBZ BE eveneens in het aanwijzingsbesuit voor SBZ BE opgenomen. De keine modderkruiper is niet aangemed voor dit SBZ. 3 het besuit van de Vaamse Regering tot aanwijzing van de speciae beschermingszone 'BE Jekervaei en bovenoop van de Demervaei' en tot definitieve vaststeing van de bijbehorende instandhoudingssteingen en prioriteiten (VR DOC.0467/17BIS) In artike 3, 1, worden de woorden 9190 Oude zuurminnende eiken ossen met Quer us robur op zandvakten opgeheven. De steingen voor habitattype 9190 werden in de oop van het overegproces uit het rapport voor dit besuit verwijderd omdat het habitattype niet was aangemed voor deze SBZ. Het habitattype werd foutief toch opgenomen in het artike 3. In artike 3, 2, wordt punt 7 opgeheven. De steingen voor de Europese bever werden in de oop van het overegproces uit het rapport voor dit besuit verwijderd omdat de soort niet was aangemed voor deze SBZ. De soort werd foutief toch opgenomen in het artike 3. 4 het besuit van de Vaamse Regering tot aanwijzing met toepassing van de Habitatrichtijn van de speciae beschermingszone 'BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent' en tot definitieve vaststeing voor die zone en voor de met toepassing van de Vogerichtijn aangewezen speciae beschermingszones 'BE Durme en Middenoop van de Schede', 'BE Schorren en poders van de Beneden- Schede' en het onderdee Bokkersdijk van de speciae beschermingszone 'BE De Kuifeend en Bokkersdijk' van de bijhorende instandhoudingssteingen en prioriteiten (VR DOC.0467/20BIS) Artike 3 wordt vervangen. Bij de opmaak van het ontwerpbesuit voor de SBZ BE werden, door het vergeten van een tekstbewerking, de in het standaardsjaboon opgesomde habitats en soorten niet vervangen door de ijst van habitats en soorten waarvoor de SBZ moet worden aangewezen. Joke SCHAUVLIEGE Vaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Pagina 2 van 2

3 Besuit van de Vaamse Regering tot aanwijzing met toepassing van de Habitatrichtijn van de speciae beschermingszone BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent en tot definitieve vaststeing voor die zone en voor de met toepassing van de Vogerichtijn aangewezen speciae beschermingszones BE Durme en Middenoop van de Schede, BE Schorren en poders van de Beneden-Schede en het onderdee Bokkersdijk van de speciae beschermingszone BE De Kuifeend en Bokkersdijk van de bijhorende instandhoudingssteingen en prioriteiten DE VLAAMSE REGERING, Geet op het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurijke miieu, artike 7, vervangen bij het decreet van 19 jui 2002 en gewijzigd bij het decreet van 12 december 2008, artike 8, artike 13, 1, gewijzigd bij het decreet van 19 jui 2002, artike 36bis, 9, ingevoegd bij het decreet van 19 jui 2002 en gewijzigd bij de decreten van 22 apri 2005, 19 mei 2006, 7 december 2007 en 12 december 2008, artike 36ter, ingevoegd bij het decreet van 19 jui 2002 en gewijzigd bij de decreten van 19 mei 2006, 27 apri 2007 en 8 mei 2009, en artike 51, vervangen bij het decreet van 19 jui 2002 en gewijzigd bij het decreet van 30 apri 2004; Geet op het besuit van de Vaamse Regering van 17 oktober 1988 tot aanwijzing van speciae beschermingszones in de zin van artike 4 van de Richtijn 79/409/E.E.G. van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 2 apri 1979 inzake het behoud van de vogestand; Geet op het besuit van de Vaamse Regering van 24 mei 2002 tot vaststeing van de gebieden die in uitvoering van artike 4, id 1, van Richtijn 92/43/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurijke habitats en de wide fora en fauna aan de Europese Commissie zijn voorgested as speciae beschermingszones; Geet op het besuit van de Vaamse Regering van 3 apri 2009 betreffende de aanwijzing van speciae beschermingszones en de vaststeing van instandhoudingssteingen; Geet op het besuit van de Vaamse Regering van 14 december 2012 tot aanwijzing van de speciae beschermingszone BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent en tot vaststeing voor die zone en voor de met toepassing van de Vogerichtijn aangewezen speciae beschermingszones BE Durme en Middenoop van de Schede, BE Schorren en poders van de Beneden-Schede en het onderdee Bokkersdijk van de speciae beschermingszone BE De Kuifeend en Bokkersdijk van de bijhorende instandhoudingssteingen en prioriteiten, waarmee de Regering het Pagina 1 van 11

4 voorontwerp van instandhoudingssteingen en prioriteiten voor het desbetreffende gebied principiee heeft vastgeegd; Geet op het akkoord van de Vaamse minister, bevoegd voor de begroting, gegeven op 4 december 2012; Geet op het advies van de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen, gegeven op 20 oktober 2011; Geet op het gemeenschappeijk advies / , gegeven op 19 januari 2012/27 januari 2012, het gemeenschappeijk advies / , gegeven op 22 maart 2012/30/ maart 2012 en het gemeenschappeijk advies , gegeven op 28 september 2012, van de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij; Geet op de adviesaanvraag die op 21 december 2011 bij de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij is ingediend, met toepassing van artike 9, 1, van het besuit van de Vaamse Regering van 3 apri 2009 betreffende de aanwijzing van speciae beschermingszones en de vaststeing van instandhoudings steingen; Overwegende dat door de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en door de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij geen advies werd verstrekt binnen de termijnen gested door artike 16, 2, van het decreet van 18 jui 2003 tot regeing van strategische adviesraden; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen op 8 februari 2012 heeft meegedeed dat de termijn voor advies niet gehaad werd en dat de procedure verdergezet mag worden; Geet op de adviesaanvraag die op 21 december 2011 bij de Sociaa-Economische Raad van Vaanderen is ingediend, met toepassing van artike 9, 1, van het besuit van de Vaamse Regering van 3 apri 2009 betreffende de aanwijzing van speciae beschermingszones en de vaststeing van instandhoudingssteingen; Overwegende dat de Sociaa-Economische Raad van Vaanderen op 11 januari 2012 besist heeft geen advies uit te brengen over de voorontwerpen van besuit tot aanwijzing met toepassing van de Habitatrichtijn van de speciae beschermingszones, zoas door de Sociaa-Economische Raad van Vaanderen bekrachtigd op 18 januari 2012; Geet op het decreet van 7 mei 2004 inzake de Sociaa-Economische Raad van Vaanderen, artike 21, dat toestaat dat wordt voorbijgegaan aan de ontstentenis van een akkoord; Geet op het advies /1 t.e.m /1 van de Raad van State, gegeven op 18 september 2013, met toepassing van artike 84, 1, eerste id, 1, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973; Overwegende dat op grond van artike 36bis, 9, van het Natuurdecreet de Vaamse Regering ek gebied dat in aanmerking komt as speciae beschermingszone en dat ze definitief heeft vastgested in de zin van artike 36bis, 6, van het Natuurdecreet, of dat krachtens artike 36bis, 12, van het Natuurdecreet, geacht wordt definitief te zijn vastgested in de zin van artike 36 bis, 6, van het Natuurdecreet, bij besuit as speciae beschermingszone moet aanwijzen; dat ze dat zo spoedig mogeijk moet n, uiterijk binnen zes jaar nadat de Europese Commissie het gebied van communautair beang heeft verkaard; Pagina 2 van 11

5 Overwegende dat het gebied 'BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent' dat bij het besuit van de Vaamse Regering van 24 mei 2002 tot vaststeing van de gebieden die in uitvoering van artike 4, id 1, van Richtijn 92/43/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurijke habitats en de wide fora en fauna aan de Europese Commissie is voorgested as speciae beschermingszone, is vastgested as gebied dat ter uitvoering van artike 4.1 van richtijn 92/43/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurijke habitats en de wide fauna en fora, hierna de Habitatrichtijn te noemen, door het Vaamse Gewest aan de Europese Commissie is voorgested as speciae beschermingszone en daarom, ingevoge artike 36bis, 12, van het Natuurdecreet, geacht wordt definitief te zijn vastgested in de zin van artike 36bis, 6, van het Natuurdecreet; Overwegende dat de Europese Commissie het voormede gebied van communautair beang heeft verkaard bij beschikking 2004/813/EG van 7 december 2004 tot vaststeing, op grond van Richtijn 92/43/EEG van de Raad, van de ijst van gebieden van communautair beang voor de Atantische biogeografische regio; dat het voormede gebied moet worden aangewezen as speciae beschermingszone; Overwegende dat de Europese Commissie evenwe in een per brief van 17 december 2003 overgemaakte eindevauatie van de aangemede gebieden, voor habitattype 1130 as concusie «vonde» aangegeven had, onder de voorwaarde "mits herziening van de perimeters". Met name dienden vogens de Commissie ook het watersysteem zef en aansuitende natuurijke estuariene zones in de afbakening opgenomen te worden om de continuïteit van de evensgemeenschappen angsheen de estuariumgradiënten, zowe ongitudinaa as transversaa te verzekeren. Overwegende dat naar aaneiding hiervan de Vaamse Regering bij een besuit van 15 februari 2008 houdende de definitieve vaststeing van het gebied «Waterzone van het gebied Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent» dat in aanmerking komt as speciae beschermingszone in toepassing van de Habitatrichtijn 92/43/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 21 mei 1992 een aanta wijzigingen heeft aangebracht aan de speciae beschermingszone 'BE Schede- en Durmeestuarium van de Nederandse grens tot Gent'; Overwegende dat de speciae beschermingszones met toepassing van de Habitatrichtijn, moeten worden aangewezen voor de instandhouding van de habitats uit de bijage 1 bij het Natuurdecreet en van de soorten uit de bijage I bij het Natuurdecreet; Overwegende dat artike 10 van het besuit van de Vaamse Regering van 3 apri 2009 betreffende de aanwijzing van speciae beschermingszones en de vaststeing van instandhoudingssteingen, hierna het Procedurebesuit te noemen, de eementen opsomt die een aanwijzingsbesuit moet bevatten; dat overeenkomstig artike 1O van het Procedurebesuit een voorste voor toevoegingen of schrappingen van Europees te beschermen habitats en soorten in het aanwijzingsbesuit opgenomen moet worden as dat vereist is op basis van nieuwe wetenschappeijke gegevens; dat bij de rapportering over de staat van instandhouding van de Europees te beschermen soorten en habitats ter uitvoering van artike 17.1 van de Habitatrichtijn en tijdens de opmaak van het rapport ter onderbouwing van de gewesteijke instandhoudingssteingen van 8 mei 2010as vermed in artike 5 van het Procedurebesuit, en het rapport ter onderbouwing van de instandhoudingssteingen voor dat gebied, vermed in artike 8 van het Procedurebesuit, nieuwe wetenschappeijke gegevens zijn verzamed over het voorkomen van Europees te beschermen soorten en habitats in dat gebied en het beang van dat gebied voor het duurzame voortbestaan van die soorten en habitats in Vaanderen; Pagina 3 van 11

6 Overwegende dat artike 13 van het besuit van de Vaamse Regering van 3 apri 2009 betreffende de aanwijzing van speciae beschermingszones en de vaststeing van instandhoudingssteingen, hierna het Procedurebesuit te noemen, de gebieden opsomt die beantwoorden aan het vereiste in artike 9, 1, eerste id, punt 1 en punt 2. De besissing van de Vaamse regering van 22 jui 2005 inzake de Langetermijnvisie voor het Schede-estuarium, met name inzake de Ontwikkeingsschets 2010, het geactuaiseerd Sigmapan ter beheersing van overstromingsrisico's en het behaen van natuursteingen in het Zeeschedebekken, instandhoudings steingen en fankerende maatregeen voor andbouw en patteandsrecreatie, met name de in bijage 7 bij deze besissing opgenomen instandhoudings steingen van de gebieden "Schorren en poders van de Beneden-Schede" (code: BE ), "Durme en middenoop van de Schede" (code: BE ), "Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent" (code: BE ) en "De Kuifeend en Bokkersdijk" (code: BE ); Overwegende dat op grond van artike 36ter, 1, van het Natuurdecreet ter uitvoering van de Habitatrichtijn en richtijn 79/409/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 2 apri 1979 inzake het behoud van de vogestand, hierna de Vogerichtijn te noemen, de administratieve overheid binnen de speciae beschermingszones de nodige instandhoudingsmaatregeen neemt die moeten beantwoorden aan de ecoogische vereisten van de typen habitats, vermed in bijage 1 van het Natuurdecreet, en de soorten, vermed in de bijagen I, 111 en IV van het Natuurdecreet, asook van de niet in bijage IV van het decreet genoemde en op het grondgebied van het Vaamse Gewest gereged voorkomende soorten trekvoges; Overwegende dat overeenkomstig artike 36ter, 1, van het Natuurdecreet de Vaamse Regering nadere reges kan vaststeen voor de nodige instandhoudingsmaatrege en en de ecoogische vereisten, asook een procedure voor de vaststeing van de instandhoudingsdóe steingen; dat die reges en die procedure zowe geden voor de gebieden die aangewezen zijn met toepassing van de Vogerichtijn, as voor de gebieden die aangewezen zijn met toepassing van de Habitatrichtijn; dat de Vaamse Regering van die bevoegdheid heeft gebruikgemaakt bij het Procedurebesuit; dat as een Europees te beschermen gebied, vastgested ter uitvoering van de Vogerichtijn, en een Europees te beschermen gebied, vastgested ter uitvoering van de Habitatrichtijn, ekaar gehee of gedeeteijk overappen, zoas in dit geva, krachtens artike 8, 1, tweede id, van het Procedurebesuit, de instandhoudingssteingen en prioriteiten voor die gebieden ontworpen kunnen worden op basis van een geïntegreerd rapport; Overwegende dat, krachtens artike 10 van het Procedurebesuit, voor ek gebied dat moet worden aangewezen as speciae beschermingszone op grond van artike 36bis, 9, van het Natuurdecreet, het voorontwerp van instandhoudingssteingen moet worden geïntegreerd in het voorontwerp van aanwijzingsbesuit; dat het besuit dat het gebied 'BE Schede- en Durmeestuarium van de Nederandse grens tot Gent' aanwijst as speciae beschermingszone de instandhoudingssteingen voor dat gebied moet bevatten; Overwegende dat de instandhoudingssteingen voor een Europees te beschermen gebied worden opgemaakt op basis van een rapport dat de componenten, vermed in artike 8 van het Procedurebesuit, bevat; dat in het daarin te formueren voorste van instandhoudingssteingen de prioriteiten worden geïntegreerd; dat waar in het Procedurebesuit prioriteiten zijn gedefinieerd as "een voorrangsorde van instandhoudingssteingen binnen een Europees te beschermen gebied, geet op de Europees te beschermen soorten en habitats waarvoor het gebied is aangeduid, geet op de desbetreffende gewesteijke instandhoudingssteingen en geet op de voor dat Europees te beschermen Pagina 4 van 11

7 gebied bestaande dreiging van achteruitgang en vernietiging met betrekking tot de in dat gebied te beschermen soorten en habitats", die 'voorrangsorde van instandhoudingssteingen' te begrijpen is as de opijsting van een aanta te nemen acties die inspeen op de naar voren geschoven instandhoudingssteingen; dat die acties niet per definitie zuen toeaten om ae instandhoudingssteingen te reaiseren, maar dat het prioritair aanpakken ervan een sterke voorkeur geniet; Overwegende dat, overeenkomstig artike 9 van het Procedurebesuit, voor de SBZ 'Schede- en Durme-estuarium, gebieden buiten Sigma en NOP (natuurontwikkeingspan)' de minister een voorontwerp van instandhoudings steingen en prioriteiten vaststet op basis van 1 het bovenvermede rapport, 2 een door het Agentschap voor Natuur en Bos opgemaakt versag over een consutatie, met betrekking tot dat rapport, van de betrokken groepen in het Europees te beschermen gebied in kwestie, 3 het overeg met de gewesteijke overeggroep, be in artike 3 van het Procedurebesuit, over de in de twee vorige punten vermede documenten; dat het versag over de consutatie van de okae groepen is opgemaakt op 14 juni 20121en dat het bovenvermede overeg met de gewesteijke overeggroep heeft paatsgevonden op 21 februari 2012; 26 jui 2012 en 10 september 2012; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos, voor de SBZ 'Schede- en Durme-estuarium, gebieden buiten Sigma en NOP (natuurontwikkeingspan)'. op grond van de besprekingen bij dat overeg, het ontwerprapport, vermed in artike 8 van het Procedurebesuit heeft afgewerkt en het rapport heeft overhandigd aan de bevoegde minister op 10 oktober 2012; dat het rapport ae componenten bevat die vereist zijn op grond van artike 8 van het Procedurebesuit; Overwegende dat de bevoegde minister, op basis van het haar, voor de SBZ 'Schede- en Durme-estuarium, gebieden buiten Sigma en NOP (natuurontwikkeingspan)' op 10 oktober 2012 overhandigde rapport, het bovenvermede versag over de consutatie en het bovenvermede overeg met de gewesteijke overeggroep, het voorontwerp van de instandhoudings steingen en prioriteiten voor het gebied heeft vastgested; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos rekening heeft gehouden met de ontvangen adviezen , / , / en van de strategische adviesraden; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen in haar advies suggereert dat de Vaamse Overheid zich terdege voorbereidt op mogeijke vervogstappen in ijn met het opende overegproces en daarover ook duideijk communiceert met de overegpartners; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners het overegproces heeft geëvaueerd en bijgestuurd, in samenwerking met de overegpartners het impementatietraject heeft uitgewerkt en dat de overegpartners actief betrokken werden in de werkgroepen rond bestaande kwesties; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen in haar advies voorstet om de aanbeveingen van de WTC verder door te vertaen; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners vijf kwestiewerkgroepen opstartte die een aanta steeds weerkerende kwesties dienden op te ossen, dat de Vaamse Overeggroep besiste de referentiewaarden niet te wijzigen tijdens het huidige proces, gezien dit een voor Europe juridisch onaanvaardbaar uitste voor de goedkeuring van de instandhoudingssteingen en prioritaire Pagina 5 van 11

8 inspanningen zou teweegbrengen, dat in het voorjaar 2013 een WBC rond de referentiewaarden wordt opgestart, waarna deze in functie van de eventuee herziening van de steingen ikv de monitoring en zesjaarijkse rapportering en evauatie door de EC, a dan niet bijgested kunnen worden; dat de gewijzigde instandhoudingssteingen door de WTC opnieuw bekeken werden en de concusie van de WTC hierover voorwaardeijk gunstig was; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen in haar advies vraagt dat er werk wordt gemaakt van een uitvoeringspan in overeg met de groepen, zodat het voor de betrokken actoren duideijk is wie weke en waar en wanneer moet reaiseren; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners een impementatienota heeft opgested, waarin de krachtijnen van de reaisatie werden vastgeegd en dat er voor de figuur van een Natura 2000 management pan per speciae beschermingszone gekozen wordt; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / vragen dat het overeg over de agemene aandachtpunten bij voorkeur voor eind 2012 gebeurt, bijvoorbeed binnen de werkgroepen die de kwesties behandeen; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners de verwerking van de agemene aandachtspunten heeft geïntegreerd in de werking van de vijf opgestarte kwestie-werkgroepen en dat de betrokken sectoren na de resutaten van de kwestie- werkgroepen en de andere overegfora, een samenvatting van de nog reevante aandachtspunten voor de impementatie hebben ingediend, deweke aan de Vaamse regering worden overgemaakt in de 'standpuntennota'; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / vragen dat bij een gefaseerde evauatie van de IHD (ten minste) vogende punten in onderinge afweging mee in rekening gebracht worden: socioeconomische toets, agemene impact van ruimtebesag beperken, vonde waarborgen van de okae gunstige staat van instandhouding in het beang van het behoud van het areaa, beang van een robuust enkader as buffer voor de dynamiek van de open ruimte; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners zowe bij de totstandkoming van de gewesteijke en specifieke instandhoudingssteingen as bij de optimaisatie van de specifieke instandhoudingssteingen binnen de werkgroep kaibratie, deze punten in overweging genomen hebben en overwegende dat niet voor ek Europees te beschermen habitat of soort dat voor een speciae beschermingszone is aangemed of binnen een speciae beschermingszone voorkomt, er gestreefd moet worden naar een okaa goede staat van instandhouding; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / vragen een suitende timing op te steen met prioriteiten voor het vasteggen van de IHD voor ae SBZ-V; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners een Pagina 6 van 11

9 impementatienota heeft opgested, waarin een timing met prioriteiten voor het vasteggen van de S-IHD voor ae SBZ-V werd opgenomen; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / vragen dat de probematiek rond de kaibratie van steingen binnen de werkgroep kaibratie wordt behanded, waarbij een duideijke afweging met de okae socio-economische context bij de kaibratie en de impementatie van de bossteingen wordt benadrukt; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners in de werkgroep kaibratie de steingen heeft gekaibreerd op verschiende manieren en dat hierbij de socio-economische context en de wensen van de groepen in overweging werden genomen binnen de ecoogische randvoorwaarden van de Habitat- en Vogerichtijn en dat ten gevoge van deze oefening de steingen zijn geoptimaiseerd; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / vragen dat het gebruik van vorken voor de steingen verwijzen naar de opende kaibratie- en de impementatiefase van het IHD-proces en Inzake recreatie wijzen op het beang van een passende beoordeing, die de verenigbaarheid van gepande activiteiten en de S-IHD moet nagaan; Overwegende dat in vooriggend rapport geen vorken werden gehanteerd en overwegende dat inzake de verwijzing naar de Passende beoordeing in de kwestiewerkgroep Passende beoordeing in samenwerking met de overegpartners het instrument Passende beoordeing verder werd uitgewerkt; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / vragen aan ANB en INBO om na te gaan of: (1) de S-IHD het behoud van het areaa van Europees beschermde soorten en habitats vonde verzekeren; en (2) de metapopuatie-criteria vonde vervat zijn in de S-IHD; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van punt 1 van het bovenstaand advies bevestigt dat bij het paatsen van en bij de specifieke instandhoudingssteingen maximaa rekening gehouden werd met het behoud van areaa in kritische randhokken, dat in navoging van punt 2 van het bovenstaand advies reeds bij de opmaak van de Gewesteijke instandhoudingssteingen rekening is gehouden met de metapopuatiebenadering, dat bij het paatsen en bij de optimaisatie van de steingen binnen de kaibratiewerkgroep gestreefd werd naar de creatie van grote kernen voor bronpopuaties voor fauna en dat het streven naar grote kernen ook werd vertaad vogens het principe "zuinig ruimtegebruik; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / vragen om tegen eind 2012 een concreet pan van aanpak uit te werken om de LSV-tabeen aan te vuen met kensoortvereisten; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de groepen een pan van aanpak heeft opgemaakt tot wijziging van de LSVI, waarin ook de aanvuing met de kensoortvereisten wordt opgenomen, dat dit pan van aanpak is opgenomen in de impementatienota; Pagina 7 van 11

10 Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / het beang van grensoverschrijdend overeg benadrukken; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies benadrukt dat tijdens de impementatiefase overeg met ae betrokkenen za gebeuren, dus ook grensoverschrijdend overeg indien dit opportuun is om een optimaisatie van inspanningen en resutaat te verkrijgen; Overwegende dat dé Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies / ervoor peiten dat er sne antwoord gegeven wordt op de vraag op weke manier het beheer in bestaande natuur- en bosgebieden za geoptimaiseerd worden. Het principe "de sterkste schouders dragen de zwaarste asten" moet meer duideijkheid krijgen; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners een impementatienota heeft opgested, waarin de krachtijnen van de reaisatie werden vastgeegd, waarin werd uitgewerkt op weke wijze het beheer in bestaande natuuren bosgebieden za geoptimaiseerd worden en waarin het principe "de sterkste schouders dragen de zwaarste asten" verder werd verduideijkt; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies suggereren dat het duideijk geografisch okaiseerbaar probeem van de drinkwatervoorziening in principe gebiedsgericht oposbaar moet zijn; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners bij de optimaisatie van de instandhoudingsen binnen de werkgroep kaibratie, het beang van de drinkwaterwinningen en de socio-economische context in overweging genomen heeft en dat tijdens de impementatiefase gebiedsgericht opossingen gezocht zuen worden voor eventuee resterende probemen; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappe ijk advies van oordee zijn dat in gebieden met groene bestemmingen of in eigendom van een bovenokae overheid er gekozen moet worden om in die gebieden maximae, bijhorende aantaen vogesoorten as steing op te nemen in het icht van zuinig ruimtegebruik, efficiëntie en "sterkste schouders, zwaarste asten"; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners binnen de kaibratiewerkgroep via het principe 'sterkste schouders-zwaarste asten' de steingen zo vee mogeijk binnen de terreinen van de terreinbeherende verenigingen en overheden heeft geaoceerd, dat deze terreinen in het agemeen terreinen met groene bestemmingen zijn, dat door de toepassing van het 'principe zuinig ruimtegebruik' ook de soortensteingen hierdoor maximaa aan deze terreinen werden toegewezen, dat het Agentschap voor Natuur en Bos er op wijst dat een maximae toewijzing van steingen outer op basis van eigendom en bestemming ingaat tegen het principe zuinig ruimtegebruik, tegen de juridische bepaingen uit onder meer de habitatrichtijn en tegen de ecoogische vereisten van de soorten en dat soorten aeen maar tot kunnen gested worden indien er geschikt eefgebied voorkomt of een geschikt eefgebied binnen mogeijk is, waarbij ook rekening moet gehouden worden met de meta-popuatiecriteria; Overwegende dat de Miieu- en Natuurraad van Vaanderen en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij in hun gemeenschappeijk advies Pagina 8 van 11

11 vragen om de afgesproken werkwijze rond kwaiteitsnormen voor habitats te vogen; Overwegende dat het Agentschap voor Natuur en Bos in navoging van het bovenstaand advies in samenwerking met de overegpartners binnen de Vaamse Overeggroep heeft afgesproken om de bede habitatspecifieke kwaiteitsnormen te actuaiseren en in samenwerking met de overegpartners deze kwaiteitsnormen geherformueerd heeft, dat deze geherformueerde kwaiteitsnormen in vooriggend besuit werd opgenomen; Op voorste van de Vaamse minister van Leefmiieu, Natuur en Cutuur; Na beraadsaging, BESLUIT: Artike 1. Dit besuit voorziet in de gedeeteijke omzetting van artike 4.4 van richtijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurijke habitats en de wide fora en fauna. Art. 2. Het op de bijage 1 met de code BE aangemerkte gebied, genaamd Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent, en geegen in de gemeenten Antwerpen, Berare, Beveren, Bornem, Dendermonde, Destebergen, Hamme, Kruibeke, Laarne, Lier, Lokeren, Mee, St-Amands, Temse, Waasmunster, Wetteren, Wicheen, Wiebroek, Zee en Zwijndrecht wordt aangewezen as speciae beschermingszone ter uitvoering van artike 36bis, 9, van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurijk miieu, hierna het Natuurdecreet te noemen, overeenkomstig de bepaingen van artike 10 van het Procedurebesuit. Ruimteijk zijn er vier ecotoopcusters: 1 De ecotoopcusters estuarium en wetands besaan het grootste dee van het Zeeschede-ecosyteem en werden opgenomen in de IHD voor de Zeeschede (IHD-Z) en het geactuaiseerde Sigmapan. De totae oppervakte binnen de habitattypes die onder estuaria vaen, besaan actuee ca ha, waarvan ca ha water (vaargeu). Het estuarien gedeete is een uitgesproken dynamisch miieu met vee gradiëntsituaties (zoet-zout overgangen, sik-schor, ). Het voedseweb in een estuarium is uitermate compex en maakt de basis uit van het gehee estuariene ecosysteem. Wetands daarentegen zijn gebonden aan auviae vaeigronden en iggen grotendees binnendijks (aan de andzijde). Typische terrestrische habitats zijn hier schrae hooianden, natte ruigtes, paatseijk eutrofe, zeer paatseijk drijftien en overgangsveen en auviae bossen. Europees beschermde soorten die hier hun eefgebied vinden zijn Keine modderkruiper, Bittervoorn, Kamsaamander, Poekikker, Gevekte witsnuitibe en Bever en vee Europees beschermde vogesoorten : Ijsvoge, Roerdomp, Bruine kiekendief, Kwartekoning, Woudaap, Bauwborst, Kwak, Lepeaar, Porseeinhoen, Kuut, Purperreiger, Waterrietzanger en de doortrekkende en overwinterende watervoges Pijstaart, Wintertaing, Krakeend, Bergeend, Sobeend en Kokmeeuw. 2 De derde en vierde ecotoopcuster, bosandschap en grasand en moerasandschap in beek en riviervaeien met paatseijke overgangen naar auviaa bos iggen buiten de Sigmagebieden en het NOP (Natuurontwikkeingspan) en zijn niet getijdegeboden. Deze bestaan uit de aagveengebieden de Damvaei (deegebieden 43-46) en de Daknamse meersen (deegebied 56), de Warandeduinen (deegebied 42, andduin en bos), de eerder bosrijke gebieden het Moer/eikenviet (deegebied 29) en het Coohembos Pagina 9 van 11

12 (deegebied 55) en het open andschap van het gebied Gebuispoder (deegebied 53). Binnen het bosandschap komt hier ca 135 ha boshabitats voor, met de auviae bostypes as hoofdmoot. Binnen de aagveengebieden komen ganshavergrasanden, natte ruigte, drijftien en voergangsveen en eutrofe passen voor, paatseijk in overgang naar auviaa bos. Art Het gebied BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent wordt as speciae beschermingszone aangewezen voor de onderstaande habitats van bijage I van het Natuurdecreet, met vermeding van hun Natura2000-code, waarbij het teken "*" aangeeft dat het een prioritaire habitat betreft in de zin van de Habitatrichtijn: Estuaria; Eenjarige pioniervegetaties van sik- en zandgebieden met Saicorniasoorten en andere zoutminnende panten; Schorren met sijkgrasvegetatie (Spatinion maritimae); Atantische schorren (Gauco-Puccineietaia maritimae); Psammofiee heide met Cauna- en Genista-soorten; Open grasand met Corynephorus- en Agrostissoorten op andduinen; Kakhoudende oigo-mesptrofe wateren met benthische Chara spp. Vegetaties; Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamion of Hydrocharition; Rivieren met sikoevers met vegetaties behorend tot het Chenopodietum rubri p.p. en Bidention p.p; * - Soortenrijke heischrae grasanden op arme bodems van berggebieden (en van submontane gebieden in het binnenand van Europa); Grasand met Moinia op kakhoudende, venige of emige keibodem (Eu-Moinion); Voedserijke zoomvormende ruigten van het aagand, en van de montane en apiene zones; Laaggeegen schraa hooiand (Aopecurus pratensis, Sanguisorba officinais); Overgangs- en triveen; Atantische zuurminnende beukenbossen met Iex en soms ook Taxus in de ondergroei (Quercion robori-petraeae of Iici-Fagenion); Sub-Atantische en midden-europese wintereikenbossen of eikenhaagbeukbossen behorend tot het Carpinion-betui; 17 91E0* - Auviae bossen met Anus gutinosa en Fraxinus excesior (Ano- Padion, Anion incanae, Saicion abae). 2. Het gebied BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent wordt as speciae beschermingszone aangewezen voor de onderstaande soorten van bijage II van het Natuurdecreet: 1 Bittervoorn - Rhodeus sericeus amarus; 2 Europese bever Castor fiber; Pagina 10 van 11

13 3 Fint Aosa faax faax; 4 Gevekte witsnuitibe Leucorrhina pectorais; 5 Ingekorven veermuis Myotis emarginatus; 6 Kamsaamander - Triturus cristatus; 7 Keine modderkruiper - Cobitis taenia; 8 Meerveermuis - Myotis dasycneme; 9 Rivierprik Lampetra fuviatiis. Art. 4. Overeenkomstig de bepaingen van artike 9, 1, van het besuit van de Vaamse Regering van 3 apri 2009 betreffende de aanwijzing van speciae beschermingszones en de vaststeing van instandhoudingssteingen, worden de instandhoudingssteingen en prioriteiten van de gebieden BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent, BE Durme en Middenoop van de Schede, BE Schorren en poders van de Beneden-Schede en het dee Bokkersdijk van BE De Kuifeend en Bokkersdijk, vermed in bijage 2 vastgested. Art. 5. De Vaamse minister, bevoegd voor de andinrichting en het natuurbehoud, is beast met de uitvoering van dit besuit. De minister-president van de Vaamse Regering, Kris PEETERS De Vaamse minister van Leefmiieu, Natuur en Cutuur, Joke SCHAUVLIEGE Pagina 11 van 11

14 Bijage 1. Situering van de speciae beschermingszone met de code BE , genaamd 'Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent' Gezien om gevoegd te worden bij het besuit van de Vaamse Regering tot aanwijzing met toepassing van de Habitatrichtijn van de speciae beschermingszone BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent en tot definitieve vaststeing voor die zone en voor de met toepassing van de Vogerichtijn aangewezen speciae beschermingszones BE Durme en Middenoop van de Schede, BE Schorren en poders van de Beneden-Schede en het onderdee Bokkersdijk van de speciae beschermingszone BE De Kuifeend en Bokkersdijk van de bijhorende instandhoudingssteingen en prioriteiten De minister-president van de Vaamse Regering, Kris PEETERS De Vaamse minister van Leefmiieu, Natuur en Cutuur, Joke SCHAUVLIEGE Pagina 1 van 1

15 Bijage 2. De instandhoudingssteingen en prioriteiten van de speciae beschermingszones met de code BE , genaamd Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent, en met de code BE , genaamd Durme en Middenoop van de Schede en het dee Bokkersdijk met de code BE , genaamd De Kuifeend en Bokkersdijk I. Instandhoudingssteingen Legende Symboo Omschrijving Het is een stijging van oppervakte of popuatiegrootte of een verbetering van de kwaiteit. = Het minimae is het behoud van de oppervakte of popuatiegrootte of het behoud van de kwaiteit. In onderstaande tabe met de instandhoudingssteingen voor het gebied worden steingen voor enerzijds het gedeete dat habitatrichtijngebied is en anderzijds het gedeete dat 'zuiver vogerichtijngebied' (ees enke vogerichtijngebied maar geen habitatrichtijngebied) is, niet onderscheiden, maar geïntegreerd. Aan de drie criteria die tegeijk vervud dienen te zijn om deze en voor beide ruimteijk afgebakende gebieden van ekaar te onderscheiden, werd immers niet vodaan. De drie criteria zijn: - het zuiver vogerichtijngebied handet over een reevante oppervakte; - het betreft in dit gebied reevante steingen en; - de steingen die in het gedeete dat zuiver vogerichtijngebied is, gereaiseerd dienen te worden, zijn (reeds in dit stadium) bekend. Hieronder werden 2 tabeen ingevoegd : 1 e ) die de IHD-Zeeschede (IHD-Z) beschrijft en een 2 e) die de IHD van de gebieden buiten het Sigma en NOP opgenomen in rapport 13 zandeemstreek beschrijven. Pagina 1 van 48

16 I. 1 e ) Instandhoudingssteingen voor de IHD-Zeeschede (SBZ gebieden BE Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent en tot vaststeing voor die zone en voor de met toepassing van de Vogerichtijn aangewezen speciae beschermingszones BE Durme en Middenoop van de Schede, BE Schorren en poders van de Beneden-Schede en het dee Bokkersdijk van BE De Kuifeend en Bokkersdijk ) Habitats De voorkomende habitattypes worden opgespitst in twee grote andschapstypes: het estuarium en de terrestrische wetands. Estuarium De Habitatrichtijn onderscheidt meerdere habitattypes binnen estuaria waarvan de vogende in het Begisch dee van het Schede-estuarium voorkomen 1 : habitattype 1130: Estuaria habitattype 1310: Eenjarige pioniersvegetaties van sik- en zandgebieden met Saicornia spp. en andere zoutminnende soorten habitattype 1320: Schorren met sijkgrasvegetatie (Spartinion maritimae) habitattype 1330: Atantische schorren (Gauco-Puccineietaia maritmae) habitattype 3270: Rivieren met sikoevers met vegetaties behorend tot het Chenopodietum rubri p.p. en Bidention p.p habitattype 6430: Voedserijke zoomvormende ruigten van het aagand, en van de montane en apiene zones, subtype verbond van harig wigenroosje. habitattype 91E0: Bossen op auviae grond met Anus gutinosa en Fraxinus excesior (Ano-Padion, Anion incanae, Saicion abae), subtype zachthoutooibos. 1 De SBZ BE is ook aangemed voor habitattype 1140 Bij eb droogvaende sikwadden en zandpaten. De sikken en paten in de Zeeschede worden echter niet tot dit habitattype gerekend omdat ze niet rechtstreeks door zeewater worden beïnvoed. De sikken ressorteren we onder habitattype Pagina 2 van 48

17 De totae oppervakte van deze habitattypes binnen de SBZ s bedraagt momentee ca ha 2, waarvan ca.3460 ha water (vaargeu), 640 ha schor en 530 ha sik. In de brakke zone komen op het schor pioniervegetaties van de habitattypes 1310 en 1320 voor op een zeer beperkte oppervakte (resp. 0.6 en 0.1 ha). Het habitattype 1330 Atantische schorren is iets agemener (48.9 ha); hieronder vaen de brakke schorvegetaties gedomineerd door zeebies en strandkweek en de zite grasanden. De cimaxvegetatie in brakwaterschorren, rietand, vat niet onder dit type. Habitattype 3270 is typisch voor de zoete zone, het zou een oppervakte bedekken van 1.7 ha maar is door zijn zoomvormige voorkomen zeer moeiijk kwantificeerbaar. Een dee van de ruigtevegetaties op de zoete schorren wordt tot habitattype 6430 gerekend (39 ha), het betreft het subtype verbond van harig wigenroosje. De wigenbossen en -struween op de zoete schorren worden tot het habitattype 91E0 gerekend, meer bepaad het subtype zachthoutooibos of wigenvoedbos. Ze nemen meer dan een derde van de totae schoroppervakte in (250 ha). De subtidae habitattypes worden in de habitatrichtijn niet specifiek benoemd. Ook de sikken en zandpaten in het brakke en zoete dee van het estuarium, en een dee van de zoete schorvegetaties (riet, ruigten (zonder harig wigenroosje) en pioniersvegetaties met biezen) en van de brakke schorvegetaties (cimaxvegetatie van riet) worden niet as specifiek habitattype benoemd. Deze vegetatietypes vaen we onder het op andschapsniveau gedefinieerde habitattype 1130 Estuaria. De SBZ Schede- en Durme-estuarium van de Nederandse grens tot Gent is essentiee voor de instandhouding van habitattypes 1130, 1330, 6430 (subtype verbond van harig wigenroosje ) en 91E0 (subtype zachthoutooibos) in Vaanderen, zeer beangrijk voor habitattypes 1320 en 3270 en beangrijk voor habitattype Estuaria zijn verbrede riviermondingen waarangs getijden binnendringen en waar zoet en zout water zich mengen. Het getij dringt op de Schede door tot aan de suizen in Gent (Merebeke), maar ook op de zijrivieren Rupe, Nete, Keine Nete (tot Grobbendonk), Grote Nete (tot Ittegem), Dije (tot Mecheen), Zenne (tot Zemst) en de Durme (tot Lokeren). Estuaria zijn uitgesproken gradiëntmiieus. Het Schedeestuarium wordt gekenmerkt door een ononderbroken zoet-zoutgradiënt, met zoet water tussen Gent en Temse en op de zijrivieren, icht brak water tussen Temse en Antwerpen en op de Rupe en brak water tussen Antwerpen en de grens. De zoutwaterzone bevindt zich verder stroomafwaarts op de Westerschede. Het zoutgehate van het water schommet met het getij, de weersomstandigheden en de seizoenen. Het zoutgehate en haar schommeingen zijn zeer bepaend voor het voorkomen van habitattypes en soorten in het estuarium. Naaste deze zoet-zoutovergang, zijn ook de overgangen tussen diep en ondiep water en intertidaa gebied zeer beangrijk. In het estuarium onderscheiden we het peagiaa, het sik en het schor. Het peagiaa of het subtidae gebied staat steeds onder water zefs bij extreem aag tij. Het intertidae gebied bestaat uit sik, de onbegroeide zone met sib of zand die bij aag water droog vat maar bij ek hoog tij overstroomt en schor, de begroeide zone van het intergetijdegebied die niet bij ek getij overstroomt. Het voedseweb van het estuarium, een fundamentee onderdee van het ecosysteem, is zeer compex. Primaire productie door fytopankton in het water, bodemagen op het sik en hogere panten op de schorren vormt de basis van het voedseweb, samen met organisch materiaa aangevoerd via de bovenopen. Zij dienen tot voedse van zoöpankton, bodemdieren (benthos) en andere ongewerveden, vissen en op het 2 Dit is de totae oppervakte van het habitattype 1130 Estuaria dat op andschapsniveau is gedefinieerd. Vogens de in de gihd gehanteerde definitie van estuaria ressorteren de andere estuariene NATURA2000-habitattypen onder dit overkoepeend type. Pagina 3 van 48

18 schor grazende dieren zoas ganzen, schapen en koeien. Zoöpankton, bodemdieren en ongewerveden vaen op hun beurt ten prooi aan predatoren (voges, vissen ). Het voedseweb is erg verschiend naargeang het zoutgehate van het water. In zout water vormen fytopankton en kiezewieren de basis. In de brakke zone is detritus (in het water zwevende of bezonken organische deetjes) zeer beangrijk. De afbraak van dit organisch materiaa gecombineerd met een beperkte primaire productie (zuurstofproductie) eidt soms tot age zuurstofconcentraties. In het sterk vervuide water van de zoete zone profiteerden vroeger bacteriën van de aangevoerde voedingsstoffen, waardoor het zuurstofverbruik erg hoog ag. Recent is de waterkwaiteit er verbeterd en zorgt primaire productie van fytopankton voor hogere zuurstofconcentraties in het water maar ook voor mogeijke agenboei. Estuaria zijn van nature zeer dynamische systemen. De hydrodynamiek, as gevog van afvoer en getij, veroorzaakt voortdurend geomorfoogische veranderingen. Sedimentatie- en erosieprocessen wisseen ekaar af in ruimte en tijd. In een niet sediment geimiteerd systeem zoas de Zeeschede treedt okaa sedimentatie op waardoor sikken en paten kunnen ontstaan en verder ophogen. Dit proces wordt sterk versned as het sik gekooniseerd wordt door pionierpanten. Verdere sedimentatie en begroeiing eiden op den duur tot het ontstaan van schorren die niet meer dageijks overstromen. Op deze schorren dooroopt de vegetatie verschiende stadia en kan op termijn een cimaxvegetatie ontstaan, rietanden in het brakke en wigenvoedbos in het zoete dee van het estuarium. Wijzigingen in de hydrodynamiek of geomorfoogie van het riviersysteem of extreme events (stormen) kunnen eiden tot erosie van bestaande schorren waarna de schorontwikkeing opnieuw kan starten (Van De Koppe et a., 2005; Van Der Wa et a., 2008). Op de wijze ontstaat een dynamisch evenwicht waarin steeds ae successiestadia aanwezig zijn. Menseijke ingrepen zoas inpoderingen, rechttrekkingen en verruiming van de vaargeu hebben een ingrijpende impact op de hydro- en morfodynamische processen van het estuarium(cox et a., 2003; Van Der Wa et a., 2008). Direct habitatveries tussen 1850 en 1950 was in de eerste paats te wijten aan rechttrekkingen en inpoderingen. Hierdoor nam de beschikbare ruimte voor estuariene processen af. Bovendien veroorzaakten infrastructuurwerken (strekdammen e.d.), verhoging van baggervoumes en zandwinningen, en morfoogische veranderingen in de Westerschede na 1950 een sterke toename van het voedvoume en daarmee gepaard gaand een verhoging van de getijampitude en de getijenergie. Het gemiddede hoog water is de voorbije 150 jaar over het voedige estuarium gestegen met 1 tot 1.5 m. Door de hoge sedimentgehates in de Schede hoogden de schorren mee op, waardoor de heing tussen geu en schor steier werd. Dit veroorzaakt, in combinatie met een verhoogde getijenergie, erosie van schor, sik en ondiepe subitorae zones en zorgt voor bijkomend habitatveries en het ontstaan van schorkiffen (Van Braecke et a., 2006). Andere knepunten die het estuarien ecosysteem negatief beïnvoeden zijn een periodiek te hoge zoetwaterafvoer, een sechte waterkwaiteit en een sterke ichtimitatie. De hoge zoetwaterafvoer bij piekdebieten wordt veroorzaakt door het verhoogd aandee van verharde oppervakte en cutuurand in het stroomgebied en door structuree ingrepen in de wateropen van het stroomgebied gericht op een snee afvoer van water. De verhoogde toevoer van zoet water bij piekdebieten veroorzaakt het afsterven van weinig mobiee brakwater(benthos)soorten en het versned uitspoeen van zoetwater panktongemeenschappen naar de brakke zone waar ze afsterven (Van den Bergh et a., 2003b). De waterkwaiteit van de Zeeschede is de aatste jaren sterk verbeterd, maar ook nu nog is er nergens in het Pagina 4 van 48