E en boek d at vooral voor de oningew ijde een w ereld m oet doen openen. H oofdgroepen,

Transcriptie

1 E en boek d at vooral voor de oningew ijde een w ereld m oet doen openen. H oofdgroepen, schelpvorm en en schelpsculpturen in de uiteenlopendste uitvoeringen, k le u re n en k leu rpatro n en, h et verzam elen in vroeger tijden en heden, m o nstruo siteiten, zeldzam e schelpen, schelpen en de mens, de schelpen in de kunst, dat zijn alle onderw erpen, die w e van Dance ook u it zijn andere boeken w el kennen, m aar die nu in een fraaie typografische vorm geving, ondersteund door zeer mooie k leurenfoto s voor een zeer lage prijs in ieders bezit kunnen kom en. Z ulke boeken vorm en een enorm e stim ulans voor het verzam elen van schelpen, te m eer ook daar zij zoals in dit boek in het bijzonder, tevens een culturele achtergrond belichten. G een determ inatieboek, m aar w el een boek om te bezitten. B.E. THE ENCYCLOPEDIA OF SH ELLS door S. PET E R DANCE 26 x 20 cm; 288 pagina s; ong kleurenfoto s. M cg raw -H ill Book Com pany, New York. $ 19.95; B landford P ress Ltd., Londen H et eerste boek over schelpen van alle w ereldzeeën in kleur, d at op encyclopaedische wijze is uitgegeven. We hebben reeds m eer boeken van P e te r Dance een vakm an op dit gebied besproken en ook dit boek k rijgt w eer een w oord van lof toegezwaaid. De afbeeldingen en daar is het in een schelpenboek toch vaak om begonnen zijn van zeer goede kw aliteit. H et is een encyclopedie, m aar w e m oeten niet alle soorten van een bepaald geslacht verw achten. In to taal w orden ongeveer 2000 soorten besproken. D esalniettem in zal het zijn w aard e als determ ineerw erk zeker n iet missen. H et boek is grotendeels gebaseerd op de nieuw ste system atische indelingen, v erw erk t in m oderne w erken als The living V olutes e.d. Voor het overige deel w o rdt de conservatieve indeling gehandhaafd. Na een inleidend hoofdstu k w aarin de geb ru ik elijk e onderw erpen als vorm en, groei, kleur, voeding, b e weging, het verzam elen en p rep areren en de geografische verspreiding aan de orde kom en, volgt een determ inatiesleutel die to t het bepalen van de fam ilienaam leidt. P er geslacht w ordt een aan tal vertegenw oordigers beschreven en enkele daarvan op h u n b eu rt w eer voorzien van een afbeelding. De beschrijving zegt iets over de determ inatiekenm erken van de vorm, de kleur, de afm eting en het voorkom en. H et geheel is erg overzichtelijk en een voordeel is zeker dat foto en te k st nauw verbonden zijn. E sn goed boek, d at h et aanschaffen zeker w aard is. THE SHELL MAKERS, INTRODUCING M OLLUSKS door G. ALAN SOLEM 16 x 24 cm; 289 pagina s, 12 k leu ren p laten en vele zw art-w it foto s en tekeningen. Jo h n W iley & Sons, London Vele boeken, die op h et gebied van m ollusken het licht zien, zijn system atische d eterm in atiew erk en. Zij o m vatten een b e paald w erelddeel, soms een enkele fam ilie. D it boek vorm t daarop een uitzondering, w ant w ie m et dit boekje m eent w eer V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie februari 1976 L iteratuur 53

2 enkele stappen verder te kom en bij het d eterm ineren vergist zich deerlijk. H et is ook de bedoeling van de schrijver geenszins. De schrijver stelt hier, zoals de titel aangeeft, h et dier centraal en behandelt van d aaru it een aan tal zeer lezensw aardige onderw erpen. H ierdoor krijgt de lezer een zeer n u ttig e inform atie over de bouw v an h e t dier en het p ro d u k t d at door hem ontstond: de schelp. De schrijver is een specialist op landslakken en een groot deel van het boek is aan deze d ieren gewijd, hetgeen n iet betekent, d at h e t voor m ariene m alacologen oninteressant zou zijn. 13 afgeronde hoofdstukken vu llen het boek, zoals: soortenrijkdom, v erw an tsch ap pen, tw eekleppigen, de radula, h et ontstaan van landslakken, de verspreiding van m ollusken. V ooral h et hoofdstuk over de radula, geïllustreerd m et prachtige foto s van rad u la s volgens de S canning-e lectron-m icroscope-techniek, is heel bijzonder. H ierdoor w orden details aan h et licht gebracht, w aarv an m en h e t bestaan n au w e lijks kon verm oeden. H et boek besluit m et een lijst van de in h et boek besproken m ollusken system atisch gerangschikt, een literatuuropgave n aar onderw erpen, een v erklarende lijst van v ak term en en aanw ijzingen voor h et in leven houden van m ollusken. M idden in het boek 12 bladzijden m et kleurenfoto s van levende w eekdieren, die nog eens de schoonheid van het weke, vaak veronachtnaam de dier laten zien. Een boek d at er door zijn inhoud eens helem aal uitsprin g t. M AKROSKOPISCHE PRA PA RA TIONSTECHNIK Teil II W irbellose door Dr. Rudolf PIECHOCKI 18 x 25 cm; 349 pagina s; 156 afbeeldingen (foto s en tekeningen). VEB G ustav Fischer V erlag, Jena. 2e druk DM 32. De titel van dit belangrijke boek zou de in druk kunnen w ekken dat het alleen de prepareerm ethoden van ongew ervelde dieren behandelt, m aar de schrijver heeft ook de w erkgang die d aaraan voorafgaat, de verzam eltechniek zeer uitvoerig b e handeld, D at m aakt dit boek to t een zeer w aardevol geheel en v ersch aft de v e r zam elaar v an ongew ervelde dieren een enorm e schat aan gegevens. De au teu r nam zelf deel aan verschillende buitenlandse expedities, w at hem een schat aan erv arin g opleverde. Voorts bestudeerde hij de literatu u r, die grotendeels in vaktijdschriften verborgen ligt en b rach t dit tezam en in deze 2e druk. Volgens de schrijver is er de laatste ja re n veel m eer gepubliceerd over de vangtechnieken dan over de nauw elijks gew ijzigde prepareerm ethoden. H et boek om vat het gehele rijk der ongew ervelde dieren. Vele ongew ervelde dieren leven in de zee en daarom zal m enige m a lacoloog en zeeaquarianer zeer vele nuttige gegevens aantreffen, die hem v an dienst k u n n en zijn bij het verzam elen en p rep a re re n van zijn vondsten voor de collectie. M isschien kunnen bij een volgende d ru k een aantal, w at ouderw ets getekende, afbeeldingen in een m o dern er jasje gestoken w orden. Een enorm uitgebreide literatu u rlijst verw ijst n aar boeken en tijdschriftartikelen, w aarin specialistische verzam eltechnieken uitvoeriger aan de orde kom en dan dat hier in verband m et de om vang van h et boek m ogelijk is. VITA M ARINA Zeebiologische docum entatie februari 1976 Literatuur 54

3 AM ERICAN SEASHELLS door R. TUCKER ABBOTT 23 x 29 cm; 663 pagina s; 4000 illu straties en 24 kleurenplaten. V an N ostrand Reinhold, N ew York. 2e d ru k $ Dit boek w aarvan de eerste d ru k in 1954 verscheen en dat lang als een stan d aard w erk geb ru ik t w erd voor het determ i neren van A m erikaanse soorten, beleeft nu een tw eede druk, die er zijn mag. M et een om vang als een zw are bijbel om vat het boek 6500 soorten, w aarvan er niet m inder dan 3000 volledig beschreven en m eestal ook van een afbeelding voorzien zijn. De nieuw e editie is in vergelijking m et de oudere ste rk uitg eb reid en h e t v e r schijnen van dit stan d aard w erk zal door vele m alacologen bijzonder op prijs gesteld w orden. A lle zeven klassen dus ook de m odernste zijn in het boek vertegenw oordigd. De figuren zijn direct bij de tek st afgebeeld, hetgeen zeker een vooruitgang op de eerste druk betekent. H et boek is nu uitgebreid m et de longslakken de P ulm onata zoals de M elam pidae en de T runcatellidae, hetgeen alleen m a ar toe te juichen is. Ook in dit standaard w erk zullen w e w eer naam sveranderingen aantreffen, w elke deels door de au teu r zelf, deels door anderen w erden voorgesteld. B elangrijk is dat in het boek ook steeds de synoniem en genoem d w orden, zodat w e in de doolhof van de steeds w ijzigende nom enclatuu r toch w el de w eg zullen vinden. Een enorm e literatu u rlijst besluit het boek, terw ijl ook in de te k st vaak n aar lite ra tu u r w ordt verw ezen. De prijs voor dit u itsteken d e boek d at geografisch zo n groot gebied om vat b e te k en t een w at forse uitgave, m aar daarvoor w eet m en zijn bibliotheek dan ook v errijk t m et een w aardevol standaardw erk. MARINE AQUARIUM K EEPIN G door STEPEN SPO TTE 26 x 18 cm; 171 pagina s; 94 fig. (zw art-w it foto s en tek en in gen), 15 kleurenfoto s. Jo h n W iley & Sons, New Y ork, London. Geb Het aan tal handboeken voor het in rich ten en onderhouden van zeeaquaria is niet groot en v an de verschenen boeken b ere i ken m aar zeer w einige een gunstige critiek. D it boek w ijkt hier van af. De schrijver heeft zich de m oeite gegeven een aan tal belangrijke onderw erpen als w atersam enstelling, filtering, eiw itafschuim ing, voedering, infectieverschijnselen goed en duidelijk u it de doeken te doen. In het boek heb ik vele echt goede practische tips aangetroffen, w elke de beginner op een goed spoor zetten. H et boek is n atu u rlijk A m erikaans georiënteerd, m a ar zeker ook in ons land heel goed bruikbaar. De tekst is duidelijk to the p o in t en w ordt door foto s, tab ellen en in stru ctielijstjes goed ondersteund. Bij de aquarium inrichting stuit ons het nam aken van koralen m et behulp van ru b b e r en glasvezels m isschien w at tegen de borst, terw ijl h et ho ofdstuk over de V ITA M ARIN A Zeebiologische docum entatie april 1976 L iteratuur 55

4 bevolking van h et aquarium n aar m ijn gevoel w el w at m agertjes is. Ik m is geheel de raadgevingen voor h et veldw erk, zowel in de m ethodiek als in de m aterialen. V aak w ordt verw ezen n aar de handelaar. Toch h eeft dit boek zijn kw aliteiten, w an t ju ist aan de techniek v a n h e t aqu arium w aarop het zeeaquarium houden zo vaak stra n d t w ordt veel aandacht gegeven. L icht in het aquarium LICH T IN HET AQUARIUM door R. K übler. 13 x 19,5 cm; 69 pagina s; 2 z w a rt/w it foto s, 28 z w a rt/w it te k e ningen en diagram m en. N ederlandse bew erking: Dr. J. D. van R am shorst en B. M. van R am shorst-h inlopen. B.V. W. J. Thiem e & Cie, Z utphen. ƒ 7,50. Ofschoon in dit boekje m et geen w oord over het zeew ateraquarium gerept w ordt, k u n n en wij h et de zeeaquariaan van h a rte aanbevelen. H et tra c h t een einde te m aken aan de vaak op geen of zeer onvolledige gegevens gebaseerde stellingen w elke op het te rrein van de aquarium verlichting in omloop zijn. De schrijver geeft zonder veel theorie er bij te h alen een duidelijk inzicht in w at licht in feite is en w elke relatie er bestaat tussen licht en leven. D aarnaast w o rd t hier een hoeveelheid practische kennis aan de hand gedaan, w aarm ede ook de liefhebber van h et zeeaquarium zijn voordeel k an doen. J. H. L. ElSEVtERS ' SCHELPENGIDS,, ELSEVIERS SCHELPENGIDS door A. P. H. OLIVER N ederlandse v ertalin g H. de Vries. 11% x 19 cm; 320 pagina s; 1100 kleurtekeningen. E lsevier N ederland BV., A m sterdam P aperback, ƒ O orspronkelijk een uitg av e in h e t Engels. N u op de N ederlandse m a rk t m et de bedoeling een gids te zijn voor de steeds g ro ter w ordende groep v an schelpenverzam elaars. De h o nd erden kleurafbeeldingen van Jam es Nicholls zijn van goede kw aliteit. N atuurlijk legt een dergelijk boek door zijn om vang beperkingen op. H et is begrijpelijk dat m en bij d eterm inatie n iet altijd de gezochte soort zal aantreffen. D e m eest bekende fam ilies krijgen ook de m eeste aandacht, zodat een populaire fam ilie als de C onidae veel plaats (13 p agin a s) k rijg t toebedeeld, te rw ijl alle tw eeklep pig en sam en m et de koppotigen, sto o ttan den en k ev erslak k en zeggen en schrijven 6 pagina s beslaan. Als dit echt een boek m oet zijn voor verzam elaars, dienen ook deze klassen goed vertegenw oordigd te zijn. Z ek er de tw eekleppigen. De v e r m elding van Spisula elliptica als enige vertegenw oordiger van de M actridae en m et een zo sum m iere beschrijving en afbeelding kom t ons heel vreem d voor. Jam m er ook dat de v erta ler zich n ie t gehouden heeft aan de algem een geldende technische te rm en en nam en bij de beschrijving van de soorten. V oorts ontbreken lite ra tu u r verw ijzingen. O ndanks deze tekortkom ingen vinden wij h et toch een alleszins b ru ik b a a r boek. Z eker een boek d at propaganda zal m aken voor h et schelpenverzam elen. B.E. V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie april 1976 L iteratuur 56

5 M ALAKOZOOLOGIE door K. J. GÖTTING 17 x 25 cm; 320 pagin a s; 160 tekeningen. G ustav F ischer V erlag, S tu ttg art Ingeb. DM 64,. W anneer w e vele schelp enboeken de revue laten passeren, blijkt dat de schrijvers doorgaans de m eeste aandacht schenken aan de afbeeldingen van schelpen en iets v ertellen over de determ inatiekenm erken, m aar over de anatom ie de in w en dige bouw - - van het dier zelf, zijn organen, zintuigen en de fysiologie van die organen vinden w e doorgaans geen le tte r geschreven. D aarom is het zo verheugend dat de au teu r G ötting in dit zeker niet eenvoudige w erk de g e hele stam van de w eekdieren ju ist op de onderw erpen zoals hierboven aangeduid, doorlicht. W ie nu w el eens precies w il w eten hoe een oog van een slak of inktvis gebouw d is, v indt de uitleg daarvan ondersteund door vele fraaie figuren in dit boek. M aar m eer dan alleen dit sim pele voorbeeld. O nderw erpen als spieren, spijsvertering, uitscheiding, zenuw stelsels, voortp lan tin g en em bryonale ontw ikkeling kom en u itvoerig aan de orde. N ogm aals geen eenvoudig boek, m aar w ie zich in dergelijke m aterie w il verdiep sn en m eer van w eekdieren w il te w eten kom en dan alleen de naam, vindt in dit boek een enorm e bron van inform atie. H et tw eede deel van het boek is gewijd aan een system atisch overzicht van de w eekdieren, w aarbij dient te w orden aangetekend dat de schrijver zich daarvoor gebaseerd heeft op de w erken van Thiele en Zilch, hetgeen tot gevolg heeft dat de plaatsing van een aan tal genera in een bepaalde fam ilie w el aanvechting oproept. O verigens is h et la atste w oord in de system atiek zeker nog niet gesproken. Wij m enen dan ook dat vooral het anatom ische deel van grote w aarde voor de serieuze m alacoloog zal zijn. Een uitgebreide literatu u rlijst en register com pleteren het geheel. MARINE MOLLUSCAN GENERA OF W ESTERN NORTH AMERICA: AN ILLUSTRATED KEY door A. M yra K EEN en Eugene COAN 2e editie; 16 x 23 Vs cm; 208 pagina s; vele zw art-w it tekeningen. S tanford U niversity Press, Californië Geb. $ 8,75. De titel geeft exact de inhoud van dit boek weer. H et is een g eïllustreerd e determ inatiesleutel, m et behulp w aarv an de v e r zam elaar een bepaalde schelp in zijn specifieke geslacht kan thuisbrengen. Zoals de au teu r in het voorw oord o p m erk t m oeten w e een duidelijk onderscheid m aken tussen een boek w aarm ee de m alacoloog een schelp op naam kan brengen dus zuiver d eterm inatie en een boek dat alleen of tevens een inzicht geeft in de classificatie van soorten, genera, fam ilies, superfam ilies enz. enz. V ITA M ARINA - Zeebiologische docum entatie augustus 1976 L iteratuur 57

6 Ju ist in de m eer populaire boeken w orden w elisw aar de fam ilienam en genoemd, m aar zeer vaak in een vrij w illekeurige volgorde gerangschikt. Dit boek w il nu juist de brug slaan tussen h et gemis aan system atische inform atie in de populaire boeken en de zeer gespecialiseerde en ver doorgevoerde system atiek, die vaak m onografieën v an een bepaalde soort in een bepaald m ilieu k enm erkt. H et eerste gedeelte van het boek w ordt ingenom en door determ inatietabellen voor de geslachten van de G astropoda, de Pelecypoda, de Polyplacophora, de Aplacophora, de Scaphopoda en de Cephalopoda. D aarna volgen van de zelfde klassen de system atische indelingen. V ervolgens een lange lijst over voorkom en, diepte en m ilieu, een naam lijst van alle afgebeelde soorten, een verklaring van alle gebruikte k u n stterm en en een literatuurverw ijzing. CARTA D IDENTITA DELLE CONCHIGLIE DEL M EDITER- RANEO Vol. 1 G astropoda door P ietro PARENZA N 17 x 24 cm; 283 pagina s; 1010 soortafbeeldingen in zw art-w it tekeningen. Bios Taras, T aranto Ingen. L Een in het Italiaans geschreven w erk over de m ollusken van het M iddellandse Zeegebied, in d it deel b ep erk t to t de G astro poda. N iettem in w orden in dit boek 1010 soorten besproken en kunnen w e spreken van een gedegen w erk, dat ons n iet bij de zeldzam ere en kleinere soorten in de steek laat zoals de m eeste m eer populaire boeken v aak doen. Na een inleiding w orden de soorten achtereenvolgens in een k o rtere of langere bespreking opgesomd. A an het eind van het boek vinden w e 53 pagina s m et zeer goede zw art-w it tekeningen, elk voorzien van een num m er dat m et het num m er van de bespreking correspondeert. H ier ligt een zw ak punt in het boek. D oordat de nam en van de schelpen niet bij de platen zijn afgedrukt, geeft dit veel heen en w eer geblader. O nderaan de pagina of op de blanco ach terk an t van de voorgaande pagina w as ruim te genoeg gew eest voor h et afdrukken van de nam en. O pvallend is ook w el, dat de schrijver k ennelijk gevoelig is voor het sp litten v an een soort in v e r schillende v ariaties e.d. W ie dit boek m et dat van N ordsieck vergelijkt zal o n td ek ken dat van een nom enclatorische eenheid op m eerdere plaatsen geen sprake is, h etgeen voor bezitters van beide boeken w el enige v erw arrin g zal stichten. D it alles neem t n iet weg dat w e toch blij zijn m et dit boek, om dat het voor verzam e laars, die zich sterk bezighouden m et de m ollusken van de M iddellandse Zee, een goede inform atiebron betekent bij h u n determ inatiew erk. OOSTERSCHELDE O PEN/DICHT door diverse au teu rs 13% x21% cm; 88 p ag in a s; enige z w a rt-w it afbeeldingen Te bestellen door storting of overschrijving van ƒ 8,50 op postgironum m er ten nam e van de S tichting D ijkverhoging Oosterschelde, postbus 1000, B aarn. Zie v erd er Algem een, bladzijden 33 en 34. V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie augustus 1976 L iteratuur 58

7 THE a ü l BOOKi THE M UREX BOOK, An illu strated cataloque of R ecent M uricidae (M uricinae, M uricopsinae, O cenebrinae) door RUTH H. FAIR. 21% x 28 cm; 138 pagina s; 23 zw a rt-w it platen m et 363 afb. U itgave: R uth H. F air, Honolulu. $ 8. gebrocheerd. De fam ilie M uricidae om vat vele aantrekkelijke soorten, die daarom ook zeer geliefd zijn om te verzam elen. H et is dan ook prettig, dat R uth F air m oeite nog kosten gespaard heeft om deze catalogus als eigen uitgav e h et licht te doen zien. Na een inleiding m et bedankjes aan vele instituten, die m edew erking verleenden, volgt een hoofdstuk w aarin een en ander over de nom enclatuur en de gebruikte typografische aanduidingen w ordt verklaard. D aarna het system atische overzicht van de fam ilies m et de 3 subfam ilies M uricinae, M uricopsinae en O cenebrinae, de genera, de subgenera en de typespecies. E lke genus- en subgenusaanduiding gaat vergezeld van h u n k enm erken, w aarm ee ze van elk aa r te onderscheiden zijn. De catalogus de eigenlijke soortbeschrijving is alfabetisch gerangschikt. Ook de synoniem en zijn opgenom en. Jam m er dat bij de soortbeschrijving niet naar elders in de lijst voorkom ende synoniem en w ordt verw ezen. A an het slot 23 fotoplaten m et totaal 363 afbeeldingen. De foto s zijn n iet allem aal even duidelijk. V ele m issen elk detail. Jam m er dat aan h et illu stratiev e deel niet w at m eer aandacht is gegeven. H et w as de m oeite w aard gew eest. De binding is slecht. Na 4 k eer bladeren raak ten reeds een aantal bladeren los. Toch een boek om te bezitten, w an t het zal zijn n u t als d eterm in atiew erk zeker bew ijzen. SPHAERECHINUS GRANULARIS-VIOLETTER SEEIG EL door A. STRENGER 16 x 24 cm; 68 pagina s; 31 z w a rt-w it tekeningen. Uitg. G ustav Fischer Verlag, S tu ttg a rt (H eft 18) DM 22.. Dit boekje m aakt deel u it van de serie Grosses Zoologische P raktikum. H et is bedoeld als praktik u m h an d leid in g voor biologen en gaat m isschien voor de beginnende stran d tip p elaar of zeeaquanianer w at te diep op de stof in. Toch is het een verrukkelijk boekje voor hen, die zich w illen verdiepen in de levensw ijze en de ingew ikkelde m a ar boeiende bouw van het inw endige van zeeappels. Zeeappels zijn dieren, w elke we tijdens het veldw erk (vooral in de M iddellandse Zee) nogal dikw ijls tegenkom en. Ook in het aquarium zijn het opm erkelijke dieren, vooral w anneer we ze m et hun bijzonder voortbew egingsm echanism e langs de voorruit zien schuiven. H et dier in zijn bew egingen gadeslaan roept vragen op over hoe zit dat nu allem aal in elkaar. E n ju ist daarop zal dit u iterst vakkundig geschreven en g etekende boekje an tw o ord geven. V ITA M ARINA - Zeebiologische docum entatie decem ber 1976 L iteratuur 59

8 ELSEV IERS GROOT ZEEAQUARIUM BOEK door K. P ro b st en J. Lange 21% x 30 cm; 216 pagina s; ruim 200 k leurenfoto s en tekeningen. Elsevier N ederland B.V. Am sterdam. ƒ 69,. E en steeds stijgende belangstelling voor h et zee-aquarium, brengt ook mee-r handboeken op de m arkt. N iet altijd van de beste kw aliteit. M aar dit kan zeker n ie t gezegd w orden van dit fraaie handboek voor de b eginner en de gevorderde, dat door tw ee vakm ensen w erd sam engesteld. De m odernste inzichten op het technische v lak zow el als op h et gebied van de verzorging zijn erin v erw erkt. G elukkig w ordt de dierenw ereld van M iddellandse Zee, B retagne en de N oordzee n ie t vergeten, al n e m en de tropische zeedieren toch ook hier w eer een belangrijke plaats in. N a een hoofdstuk over het n a tu u r lijke m ilieu van zeedieren, gaan de schrijvers uitvo erig in op het aq u a rium als leefm ilieu voor de te v an gen of te kopen zeedieren. Dit is belangrijk, om dat vaak juist dit onderw erp erg oppervlakkig w ordt afgedaan. Voor hen die zelf op vangst w illen gaan, is de voorlichting w el w at aan de sum m iere kant, m aar is niet de ervaring in het veld ook h ier de beste leerm eester? Een groot system atisch gedeelte is gew ijd aan de bespreking van vele vissen, m aar gelukkig kom en ook vele soorten lagere dieren aan bod. In de lijst van openbare aquaria in Europa m is ik helaas toch nog wel enkele. Bij een h erd ru k zou de lijst w at uitgebreiding kunnen krijgen. T ypografisch niets dan lof. S terk aanbevolen. Het boek voor ü De 216 bladzijden van Elseviers G ro o t Z eeaquarium boek verschaffen een schat van praktische aanwijzingen, o.a. over de nabootsing van de natuurlijke leefmilieus der zeedieren m et hun verschillen in temperatuur, licht, waterkwaliteit en bodemgrond. Verder vindt u een beschrijving van de belangrijkste visgroepen en deskundige aanwijzingen voor de verzorging van zeldzame ongewervelde dieren. Plus de aanschaf resp. vangst van zeedieren, het vervoer, de verzorging, het juiste voedsel, gedrag enz. Elseviers G ro o t Z eeaquarium boek - een indrukwekkend standaardwerk m et ruim 200 schitterende kleurenfoto s en instructieve tekeningen - voor f 69,- bij elke boekhandel o f dierenspeciaalzaak. E e n u itg a v e v a n E ls e v ie r V ITA M ARIN A Zeebiologische docum entatie decem ber 1976 L iteratuur 60

9 DE TOEKOM ST VAN DE OCEANEN door E lisabeth MANN BORGESE. 2 9 x 2 5 cm; 252 bladzijden; vele k leurplaten. N ederlandse v ertaling door M. C. M eijer-k ouw e. Uitg. W. G aad eb.v, A m erongen Geb. ƒ 89,50. We leven op het ogenblik in het ja a r der Oceanen, een project v an h et W ereldnatuurfonds, in sam enw erking m et de N ed erlandse ta k w aarv an dit boek is uitgegeven. Na een voorw oord door prof. dr. J. Tinbergen w ordt in een trilogie: I. het toneel, II. de acteurs, III. het dram a, een boeiend v erh aal geschreven over hetgeen m et de oceanen aan de hand is. V ele geofysische en biologische gegevens m et fraaie kleurenfoto s van allerlei diersoorten gaan vooraf aan een beschrijving van het gebruik van de oceanen door de mens, zoals de visserij, de zeevaart, de exploitatie. D an kom t de schrijfster to t de kern: de enorm e schade, die de m ens in een steeds grotere om vang en m et steeds grotere snelheid de oceanen toebrengt. Een aangrijpend verhaal, dat in een voortreffelijke N ederlandse vertaling een huiveringw ekkend beeld schept. H elaas zeker geen fantasie, zoals nu w eer al te zeer blijkt, w anneer w e denken aan het enorm e olieveld op de A tlantische Oceaan als gevolg van h et b rek en van een tank er. Het boek is bepaald niet goedkoop, m aar desondanks behoort een ied er en zeker degene die door zijn hobby getuigt van zijn belangstelling voor het leven in de zeeën, het althans gelezen te hebben. W e kunnen slechts de w ens uitspreken, dat het alarm sein van de schrijfster in zo breed m ogelijke k rin g w ordt gehoord en dat tijdig veel tijd is er trouw ens n iet w ordt onderkend, dat de oceanen, hoe onm etelijk ook, toch b ep erk t zijn in hun opnam ecapaciteit van vuil en ook n iet een o n u itp u t telijke levende h ave bezitten. W. F. HET ZEE-AQUARIUM VOOR BEGINNERS door C raig S. BARKER 14 x 20 cm; 96 pagina s; 26 z w a rt-w it- en 91 k leu ren fo to N ederlandse vertaling: A nnet B irkhoff D rukkerij/u itgeverij H elm ond B.V., Helm ond ƒ 12,50. Reeds eerder hebben wij ons genoodzaakt gevoeld de argeloze koper te w aarschuw en voor een bepaald boek, helaas m oeten wij het nu w ederom doen. De ste rk toenem ende belangstelling voor het houden van zeeaquaria verleidt uitgevers ertoe dn m a rk t te overspoelen m et een grote stroom boeken op dit gebied, en ja m m e r genoeg zit er dan nog w el eens w at k af on d er het koren. H et enige w at eigenlijk in het voordeel van het hier besproken boekje k an w orden opgem erkt is d at de m eeste foto s redelijk goed zijn; de tekst die v eelal op een hinderlijke m anier tussen de platen is w eggestopt is veel te sum m ier en soms ro nduit nietszeggend. Ook de sam enhang tussen tekst en foto s is vaak ver te zoeken. Zo staan op blz. 22 een ozonisator en een eiw itafschuim er afgebeeld, w aarover v erd er in de te k st m et geen w oord gerept w ordt. V erder staan er regelrechte fouten in, zo w ordt een areom eter consequent dat w el als aero m eter aangeduid. A l m et al V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie december 1976 L iteratuu r 61

10 een uitgave w aaraan duidelijk veel te w einig zorg is besteed, het dikw ijls vreem de N ederlands nog b u iten beschouw ing gelaten. W ie ƒ 12,50 w il uitgeven voor een aan tal redelijke foto s k u n n en wij n atu u rlijk n iet tegenhouden, m a a r afgaande op de tite l van dit boekje k an slechts opgem erkt w o r den dat de vlag h ier zeer beslist de lading n iet dekt. W.V. DIE W ELT DER DELPH IN E door ELG IN CIAM PI 18x21 cm; 150 pagina s; 45 zw a rt-w it foto s. A lbert M üller V erlag, S tu ttg art DM 26,. 150 pagina s boordevol opm erkelijke, spannende en volkom en nieuw e w aarnem ingen, gedaan aan h et gedrag van dolfijnen. De dieren w aarv an m en dagelijks m eer inzicht w eet te v e r w erven om trent h u n buitengew oon hoog ontw ikkelde in te lligentie. H et is een relaas dat vlot en boeiend geschreven is door de onderw aterfotograaf en film er E lgin Ciampi, onder m eer op de plaats w aar onze bekende F lip p er u it de T V -serie vertoefde. Hij v erte lt ons over dolfijnen op h et liefdespad, de geboorte, de strijd tegen haaien, de bescherm ingszin van jong en m ens, als speelkam eraad, ko rtom als dieren w a a r van m en k an gaan houden. H et boek vestigt zelfs de aandacht op de m ogelijkheden, w elke dolfijnen in dienst van de m ens kunnen hebben. M en denkt aan functies als loods voor schepen, als speurder n aar drenkelingen en verlo ren voorw erpen alsm ede als jag er op onderw atersm okkelaars. Wij vragen ons af w at die wijze dolfijn denkt van onze plannen. Hij kan spreken. A fw achten dus m a ar w at w e te horen krijgen. NATIONAL GEOGRAFIC MAGAZINE Reeds eerder hebben wij een lijst gegeven van de num m ers van het bekende N ational G eografie M agazine, w aarin een artik el over een of ander zeebiologisch onderw erp is opgenom en, teneinde u aldus in staat té stellen gem akkelijk n a te gaan w elke num m ers voor u interessant kunnen zijn (bladzijden literatu u r 33, 34 en 42). Die overzichten strek ten zich u it over de periode to t en m et H ierna volgt een vervolg over de ja re n 1974 to t en m et W ellicht slaagt u erin een of m eer v an deze num m ers an tiq u arisch op de kop te tikken. N U M M E R T IT E L O N D E R W E R P 1974 m a a rt A lgae: the Live-givers w ieren augustus S om ething s Fishy A bout th a t F in! Iracundus signifer oktober G hosts of the G ulf S tream ; B lue-w ater P lankton plankton november T he Red Sea s Sharkproof Fish Pardachirus 1975 ap ril In to the L airs of S leeping Sharks haaien juni Strange M arch of the Spiny Lobster Am. Langoest september 1 he Strangest Sea Rainbow ; W orld Beneath the Red Sea Rode Zee 1976 ja n u ari E xquisite L iving Fossil; T h e C ham bered N autilus N autilus feb ru ari A drift on a R aft of Sargossum w ier m a a rt At H om e W ith R ig h t W hales walvissen m ei T ru k Lagoon atolleven decem ber Whales of the W orld (m et kaart m et verschillende w alvissoorten) walvissen V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie decem ber 1976 L iteratuur 62