A fb. 1. Neom enia carinata T ullberg De enige soort van de w orm m ollusken die ingegraven in de bodem leeft.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "A fb. 1. Neom enia carinata T ullberg 1875. De enige soort van de w orm m ollusken die ingegraven in de bodem leeft."

Transcriptie

1 A fb. 1. Neom enia carinata T ullberg De enige soort van de w orm m ollusken die ingegraven in de bodem leeft. -A C U U F E R A - G E S T E K E L D E WEEKDIEREN W. van Putten De gestekelde w eekdieren (O nderstam A culifera) w orden onderverdeeld in drie Klassen, de vrijw el onbekende w orm m ollusken (K lasse Solenogastres) en schildvoetigen (K lasse C audofoveata), terw ijl de derde Klasse, de keverslakken (P la - cophora) b eter bekend is. De kev erslak k en zullen in d it artik el n iet v erd e r behandeld w orden. K LASSE SOLENOGASTRES - W ORM M OLLUSKEN W orm m ollusken hebben een w orm vorm ig lichaam (zie afb. 1) zonder schelp. H et lichaam is zijw aarts afgerond en is volkom en door de m an tel m et cuticula (o p p erhuid) en naaldvorm ige kalklichaam pjes (spicula), (zie afb. 2) bedekt. Ze voeden zich voornam elijk m et dierlijk voedsel zoals m icroörganism en, n eteldieren en hydropoliepen. Bij de w orm m ollusken is de voet sterk gereduceerd, zodat hij hier alleen nog u it een goot m et een aan tal overlangse plooien bestaat. De v o o rtb e w eging gaat door m iddel van de trilh aren van de sterk gereduceerde voet (goot) op een slijmspoor, d at gevorm d w ordt door de voet (vooral de voorkant). De m eeste van de 115 bekende soorten zijn vrij levende zeebodem bew oners, die traag over het bodem slik kruipen, hoew el ook enige soorten parasiteren op n eteldieren en hydropoliepen. Slechts één soort graaft in de bodem. De lengte van de dieren v arie ert van 1,5 mm to t 30 cm. V roeger onderscheidde m en 3 fam lies, m aar tegenw oordig zijn de dieren in één fam ilie (N eom iniidae) m et 50 geslachten ingedeeld, om dat n ad er anatom isch o n d erzoek aan h et licht heeft gebracht dat alle soorten als h et w are een k eten van overgangskenm erken vertonen, zodat alleen een indeling in één fam ilie verantw oord is. U it N oord-e uropa zijn to t nu toe 11 soorten bekend. In het slik, op diepten van m, kom t N eom enia carinata T ullberg 1875 (L. m ax. 30 m m ) voor, hoew el VITA M ARINA Zeebiologische docum entatie april 1973 W eekdieren algemeen 33

2 hij voor de Zw eedse kust ook in h et zand voorkom t. Men heeft hem gevonden in de noordelijke Noordzee, het S kagerrak, h et K attegat en ook in de noordelijke A tlantische oceaan, terw ijl ook een vondst u it de baai van N apels bekend is. D it is de enige soort die in de zeebodem graaft. De veel zeldzam er N eom enia dalyelli K oren en D aniellsen 1877 (20 mm., diepte m ) kom t in de noordelijke Noordzee, aan de Noorse k u st ten zuiden van de B ergenfjord en bij Schotland voor. R upertom enia fodiens Schabl 1955 kom t voor bij de zuidw est k u st van Zweden, terw ijl A lexandrom enia crassa O dhner 1919 (L. 12 mm, diepte m ) alleen nog m aar gevonden is langs de Noorse kust. In hetzelfde gebied zijn ook gevonden W irenia argentea O dhner 1919 (L. 4,5 mm, diepte 150 m ), G ym nom enia pellicuda O dhner 1919 (L. 4,5 mm, diepte vanaf 150 m ), terw ijl D orym enia sarsi K oren en D aniellsen 1877 (L. to t 7 cm, diepte m ), A nam enia borealis K oren en D aniellsen 1877 (L. 4,5 mm, diepte m ), en Sim rothiella m argaritacea (K o re n en D aniellsen 1877) (L. 12 mm, diepte m ) ook nog in de noordelijke A tlantische oceaan voorkom en. Bij B ergen (N oorw egen) zijn onlangs tw ee nieuw e soorten gedregd op een diepte van 690 m, G enitaconia rosea Salvini P law en 1967 (L. m ax. 3,5 m m ) en G enitoconiea astriolonga Salvini P law en 1967 (L. m ax. 2,5.-mm). A aoi/l A fb. 2. K alklichaam pjes (spiculae) van gestekelde w eekdieren. A: C haetoderm a nitidulum L ovén B: Genitoconia rosea Salvini Plaw en DE ANATOM IE VAN DE W ORM M OLLUSKEN D aar h et lichaam afgerond is, is er alleen een m antelholte aan de achterkant, die vaak in een copulatieorgaan v eranderd is. W orm m ollusken bezitten geen echte b ladkieuw en (ctenidiën), m aar in plaats daarvan soms enkele plooien, blaadjes of papillen, die voor de adem haling dienen. V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie april 1973 W eekdieren algemeen 34

3 Som m ige soorten zijn in h et bezit van zogenaam de liefdespijlen, bestaande u it cuticula of kalk, die bij de paring gebruikt w orden. De afvoergangen van deze liefdespijlen zijn bijna altijd gereduceerd en dan w orden de eitjes en h et sperm a via de buisjes (coelom oducten) van het hartzak je door de afvoergangen in h et voorste gedeelte van de m antelholte afgevoerd. De eitjes w orden in het w ate r gelegd en ontw ikkelen zich dan to t vrij zw em m ende larven. In de m ondopening b ev in d t zich de slokdarm, die vaak tot een slu rf is uitgegroeid en in v e rb in ding sta at m et een n aa r voren u itstu lp b aar zintuig (atrium ), dat een functie h eeft bij h e t zoeken v an voedsel. In de slokdarm bevindt zich gew oonlijk een tw eedelige radula. Bij soorten die h u n prooi uitzuigen, zijn de tan d en v an de rad u la vaak gereduceerd A fb. 3. A natom ie van de w orm m ollusken 1. G onade, 2. H artzakje, 3. Term inaal zintuig, 4. M antelholte, 5. A fvoerkanaal voor de geslachtscellen, 6. Liefdespijl, 7. V o etg leu f (goot), 8. Z enuw stelsel, 9. M ondopening, 10. Zintuig, 11. Radula, 12. M iddendarm, 13. S lijm kliertjes, 14. Spicula. K LA SSE CAUDOFOVEATA - Schildvoetigen Schildvoetigen hebben evenals de w orm m ollusken een w orm achtig lichaam zonder schelp (zie afb. 4). H et lichaam is g estrek t en is volkom en door de m antel, m et cuticula en schubvorm ige kalklichaam pjes (spicula), bedekt. De schildvoetigen hebben in plaats van een goot, zoals bij de w orm m ollusken, een u it één of m eer delen bestaande schildvorm ige plaat (g ra af- of voelplaat), die rond of achter de m ondopening ligt. De m eeste schildvoetigen zijn vrij trage dieren, die zich in de grond graven door h et voorste deel van h e t lichaam afw isselend te strek k en en sam en te trekken, terw ijl h e t achterste deel van het lichaam geen functie bij h et graven schijnt te hebben. Schildvoetigen voeden zich voornam elijk m et m icroorganism en, zoals algen en eencelligen. V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie mei 1973 W eekdieren Algemeen 39

4 A lle to t nu toe bekende 49 soorten zijn in h e t bodem sedim ent (m odder, leem of m odderig zand) gravende zeedieren. Zij vorm en verticale of J-v o rm ig e, soms h o rizontale gangen. Men onderscheidt 3 fam ilies (Lim ifossoridae, Prochaetoderm atidae, C haetoderm atidae) m et tezam en 6 geslachten. De fam ilies zijn te onderscheiden aan de ra d u - lae (zie afb. 5). De fam ilie Lim ifossoridae heeft nog een rad u la die u it m eerdere rijen tanden bestaat, terw ijl bij de fam ilie P rochaetoderm atidae de rad u la nog slechts u it enkele dw arsrijen tandjes bestaat. Bij de fam ilie C haetoderm atidae h eeft h e t geslacht Falcidens Salvini P law en 1968 nog 2-0 tanden en enkele v erh ard e stukjes cuticula. H et geslacht C haetoderm a Lovén 1844 h eeft geen of ru d i m entaire tanden m et enkele verharde stukjes cuticula, hoew el deze ook geheel kunnen ontbreken. A fb. 4 Schildvoetigen A: Falcidens sterreri Salvini P law en B: Chaetoderm a n itid u lu m L o vén In E uropa is deze K lasse vertegenw oordigd m et 11 soorten. De fam ilie Lim ifosseridae w ordt in Europa vertegenw oordigd door tw ee soorten nam elijk: Scutopus ventrolineatus Salvini P law en 1968 (L m m ) en Scutopus robustes Salvini P law en 1970 (L. m ax. 6 m m ). De eerste soort is gevonden in N oorw egen en het S kagerrak op een diepte van m, terw ijl ook vondsten bij M arseille en D urban (Z. A frika) bekend zijn. De tw eede soort is to t n u toe alleen gevonden in Noorw egen en ten w esten van Corsica op een diepte van m. U it de vindplaatsen blijkt dat de dieren een groot verspreidingsgebied hebben, hoew el uit de tussenliggende gebieden nog geen vondsten bekend zijn, en d at m en ze voornam elijk heeft gevonden in de diepere delen van de zee en aan de ran d e n ervan. De fam ilie P rochaetoderm atidae w ordt in E uropa door slechts één soort vertegenw oordigd, Prochaetoderm a raduliferum (K ow alevsky 1901) (L. 3 4 m m ) die in de M iddellandse Zee voorkom t. De fam ilie C haetoderm atidae is m et de m eeste soorten in E uropa vertegenw oordigd: Falcidens crossotus Salvini P law en 1968 (L mm, diepte m ) u it h et V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie mei 1973 W eekdieren Algemeen 40

5 noordelijk deel van de A tlantische Oceaan; Falcidens sagittiferus Salvini Plaw en 1988 (L. to t 20 mm, diepte m ) die tot nu toe alleen bij de Noorse kust gevonden is; Falcidens sterreri S alvini P law en 1967 (L. m instens 2,5 mm, diepte m ) die gevonden is in N oorw egen en W est-z w eden; Falcidens gutterosus (K ow alevsky 1901) (L m m ) u it de M iddellandse Zee en v erd er de vier v e r tegenw oordigers van het geslacht Chaetoderm a, C haetoderm a productum W irén 1892 (L. 14 mm diepte m ), C haetoderm a interm edium K nipow itsch 1896 (L. tot 100 mm, diepte m ) uit het A rctische gebied en Cheatoderm a canadense (N ierstrasz 1902) (L. 3 5 cm ) die zowel in N oord A m erika als in de M iddellandse Zee gevonden is. C haetoderm a n itid u lu m Lovén 1844 (L. 1 8 cm, diepte m ) is in de N oordzee en de N oordelijke A tlantische cceaan gevonden, dit is één van de w einige soorten die ook in ondiep w ate r voorkom en, zodat hij ook voor de N ederlandse kust te verw achten is. A fb. 5 R adulae van verschillende A cid ifera A: Genitoconia rosea Salvini P law en B: Scotopus robustes Salvini P law en C: Falcidens crossotus Salvini P law en D: C haetoderm a n itid u lu m L ovén DE ANATOM IE VAN DE SCH ILD V OETIG EN (zie Afb. 6) H et eerste w at o p valt aan schildvoetigen is de eindstandige, stolpvorm ige m a n te l holte, w aarin altijd tw ee bladkieuw en (ctenidiën) aanw ezig zijn. In tegenstelling to t de w orm m ollusken zijn hier de afvoergangen van de éénslachtige geslachtscellen altijd verdw enen, zodat de geslachtscellen via h e t h a r t zakje en de buisjes (coelom oducten) n a a r de m antelholte afgevoerd w orden. De eitjes en h et sperm a w orden vrij in h e t w ate r af gezet. V an d e v erd ere ontw ikkeling van de b evru chte eitjes is nog geen enkele w a a r nem ing gedaan, zodat w e nog n iet w eten of er eerst vrijzw em m ende larv en ontstaan of d at ze d irek t naar de bodem zakken. De in de slokdarm aanw ezige rad u la k an zow el uit m eerd ere rijen tan d en bestaan, als volkom en gereduceerd zijn. VI i A M ARINA Zeebiologische docum entatie juni 1973 W eekdieren algemeen 41

6 A fb. 6 A natom ie van de schildvoetigen 1. M ondopening, 2. V oetschild, 3. Radula, 4. Slijm buis, 5. B la d kieu w en (ctendiën), 6. M antelholte, 1. H artzakje, 8. M iddendarm zak, 9. Einddarm, 10. Gonade, 11. M iddendarm, 12. Z enuw stelsel, 13. Spicula. D aar het onderzoek van de beide klassen lange tijd verw aarloosd is, m oeten we aannem en dat er m eer soorten zijn dan er tot nu toe beschreven zijn en d at hun verspreidingsgebied ongetw ijfeld groter zal zijn dan tot nu toe bekend is. Vooral door het w erk van Dr. L. von Salvini Plaw en, verbonden aan het N atuurhistorisch M useum van W enen, is het te danken dat we de laatste ja re n w at m eer over deze in teressan te dieren te w eten zijn gekom en. LITERATUUR JA E C K E L, Siegfried G.A.: A culifera A placophora und A culifcra P lacophora im G ebiet der N ord- und Ostsee. K icl r Meeresforschungen. 10(2) SA L V IN I PLA W EN, L uitfried von: N eue S candinavischs A placophora (M ollusca, A culifera). Sarsia SA L V IN I PLA W EN, L uitfried von: Ü ber L ebendbcobachtungen an C audofoveata (M ollusca, A culifera), nebst B em erkungen zum Systeem de>' Klass*. Sarsia SA LVANI PLA W EN, L uitfried von: Ü ber einige B eobachtungen an Solenogastres (M ollusca. A ulifera), Sarsia S A L V IN I PLA W EN, L uitfried von: Die N orw egischen C audofoveata (M ollusca, A culifera) Sarsia SA L V IN I PLA W EN. L uitfried von: K ritische Bem erkungen zum Systeem der Solenogastres (M ollusca. A culifera). Zeitschrift für zoologische system atik und evolutionsforschung. 5 (4) S A L V IN I PLA W EN. L uitfried von: N eue F orm en im m arinen M esopsam m on: K om ptozoa und A culifera. Annalen des Natur historischen M useums im W ien G R Z IM E K. B ernard: H et leven der dieren. (3), W eekdieren cn stekelliuidigen Spectrum U trech t VITA M ARINA Zeebiologische docum entatie juni 1973 W eekdieren algemeen 42

INHOUDSOPGAVE SPREEK BEURT SPREEK BEURT IN GROEP 6 SPREEK BEURT IN GROEP 8.

INHOUDSOPGAVE SPREEK BEURT SPREEK BEURT IN GROEP 6 SPREEK BEURT IN GROEP 8. %DVLVVFKRRO+HW3DOHW +HWKRXGHQYDQ HHQVSUHHNEHXUW INHOUDSOPGAVE SPREEK BEURT SPREEK BEURT IN GROEP 5 SPREEK BEURT IN GROEP 6 SPREEK BEURT IN GROEP 7. SPREEK BEURT IN GROEP 8. HOE BEREID IK MIJ N SPREEK BEURT

Nadere informatie

NEDERLANDSE ONREGELMATIGE ZEE-EGELS

NEDERLANDSE ONREGELMATIGE ZEE-EGELS NEDERLANDSE ONREGELMATIGE ZEE-EGELS G. W. Noordhoek Stam : E chinoidea K lasse : E chinoderm ata-s tekelhuidigen I I--------------------------- 1 R egularia Irreg u laria Z ee-appels Z ee-egels E r b estaan

Nadere informatie

onderzoeksopzet WATT Defin itieve versie dd 2 ju li 2010 1 D oel- en vraagstelling De reken kam er beoogt m et dit on derzoek de gem een teraad in zich t te geven in h et on tstaan van de fin an ciële

Nadere informatie

VISSEN VOOR HET ZEEAQUARIUM

VISSEN VOOR HET ZEEAQUARIUM VISSEN VOOR HET ZEEAQUARIUM D o o r G.W.N O O R D H O E K. Illu straties B. E N T R O P. DE HONDSHAAI - Scylliorhinus caniculus (L.) IN L E ID IN G Uit o n d e rstaa n d system atisch overzicht kan de

Nadere informatie

EENDENMOSSELS. Schaaldieren en geen eieren van rotganzen. G. W. Noordhoek

EENDENMOSSELS. Schaaldieren en geen eieren van rotganzen. G. W. Noordhoek Afb. 1. Een groep eendenm ossels - Lepas anatijera L. H et dier linksonder h eeft zijn cirren ju ist w ijd uitgew aaierd. (Foto Bob Entrop) G. W. Noordhoek EENDENMOSSELS Schaaldieren en geen eieren van

Nadere informatie

door M. MELLEMA BLAASWIER - Fucus vesiculosus (L.) EN ENIGE VERWANTEN

door M. MELLEMA BLAASWIER - Fucus vesiculosus (L.) EN ENIGE VERWANTEN BLAASWIER - Fucus vesiculosus (L.) EN ENIGE VERWANTEN door M. MELLEMA H et blaasw ier, Fucus vesiculosus (L.), behoort evenals het suikerw ier, Lam inaria saccharina (L.), to t de hoofdafdeling der bruinw

Nadere informatie

M IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE. G em aakt door Rob van den E yssel 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek

M IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE. G em aakt door Rob van den E yssel 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek M IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE G em aakt door Rob van den E yssel 26-11 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek Bronverm elding Ik heb de inform atie van dit w erkstuk uit m ijn hoofd

Nadere informatie

www.burodb.nl info@burodb.nl

www.burodb.nl info@burodb.nl G em eente Houten Hofstad III Tijdelijke bouw w eg A koestisch onderzoek w egverkeer G em eente Houten Hofstad III Tijdelijke bouw w eg A koestisch onderzoek w egverkeer Datum 20 novem ber 2014 K enm erk

Nadere informatie

o o

o o o o 1 1 1. 2. 3. 4. 1. 2 2. 3. 1 2 2 Elke stam groep kent een team van ped agogisch m edew erkers. Eén van de vaste pedagogisch m edew erkers is aanw ezig op de groep als het kind er is, behoudens

Nadere informatie

PARELS. door P. J. OTJES HET ON TSTA AN VAN DE PA REL

PARELS. door P. J. OTJES HET ON TSTA AN VAN DE PA REL PARELS door P. J. OTJES HET ON TSTA AN VAN DE PA REL Geen andere diersoorten dan m ollusken zijn in sta a t parels te v e r vaardigen en zelfs n iet alle m ollusken bezitten daartoe de m ogelijkheid. Op

Nadere informatie

FILTERS. J. H. Logem ann

FILTERS. J. H. Logem ann FILTERS J. H. Logem ann W AAROM EEN FILTER? In ons artik el over zeew ater (ju n i 1974, A quariologie blz. 37) zagen wij reeds, dat er een chem ische kringloop b estaat in de open zee, die wij in het

Nadere informatie

LEVENSGEVAARLIJKE ZEE-EGELS

LEVENSGEVAARLIJKE ZEE-EGELS A fb. 1. D iadem a a ntillarum P hüippi. G. T. H aneveld LEVENSGEVAARLIJKE ZEE-EGELS E nthousiaste koraalduikers of zw em m ers in tropische en siabtropische w ateren kunnen soms op hoogst pijnlijke wijze

Nadere informatie

v o o r het v e ld w e rk en het practicu m

v o o r het v e ld w e rk en het practicu m A fb. 1. V erklaringen in de tekst. Foto s van de schrijver BOB ENTROP P L A S T IC A L L E R L E I v o o r het v e ld w e rk en het practicu m We w orden nog eens plastic is een uitd ru k k in g die we

Nadere informatie

informatie: schelpen - slakken

informatie: schelpen - slakken informatie: schelpen - slakken Er leven tientallen soorten slakken op het wad en op de bodem van de Noordzee. Hun huisjes vind je vaak als schelpen op het strand. Er zijn slakjes die vooral grazend door

Nadere informatie

A fb. 1. K rabconserven u it ve r schillende w erelddelen. Op de voorgrond. ma ja (L.), ste rk verw a n t aan Paralithodes cam tschatica (Tilesius).

A fb. 1. K rabconserven u it ve r schillende w erelddelen. Op de voorgrond. ma ja (L.), ste rk verw a n t aan Paralithodes cam tschatica (Tilesius). A fb. 1. K rabconserven u it ve r schillende w erelddelen. Op de voorgrond een augustinuskrab, Lithodes ma ja (L.), ste rk verw a n t aan Paralithodes cam tschatica (Tilesius). mm mm Ir. M. M ellem a F

Nadere informatie

9. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et pijn. 10. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et m oeheid. 11. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et andere licham elij

9. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et pijn. 10. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et m oeheid. 11. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et andere licham elij Individueel Transitieplan voor Jongeren N aam : D atum van invullen: 1. Ik kan m ijn A. M IJN A A N D OEN IN G aandoening beschrijven. 2. Ik begrijp w at m ijn arts vertelt. 3. Ik w eet w elke m edicijnen

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Venray F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k V e n

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

Halfjaarbeeld Sociaal Team Gouda januari juni 2015

Halfjaarbeeld Sociaal Team Gouda januari juni 2015 Halfjaarbeeld Sociaal Team Gouda januari juni 2015 Ik ben blij dat ik niet nog later ben gekomen. Dan had het een stuk moeilijker geweest om mijn probleem op te lossen. Nu kan ik nog veel zelf gaan regelen.

Nadere informatie

ZEE WATER J. H. LOGEMANN

ZEE WATER J. H. LOGEMANN ZEE WATER J. H. LOGEMANN INLEIDING V oordat ik nader inga op de behandeling van het w ater, w aarm ede wij ons nieuw e zeeaquarium gaan vullen, m oet mij eerst iets van h et hart. Als wij nam elijk levende

Nadere informatie

Preek over zondag 28 H.C. Orde van dienst middag

Preek over zondag 28 H.C. Orde van dienst middag Preek over zondag 28 H.C. Orde van dienst middag Welkom en mededelingen Voorzang Ps. 111:1, 5, 6 Votum en groet Zingen Ps. 149:1, 3 Gebed Schriftlezing Marc. 14:12-25 Zingen Gez. 179:1, 7, 8 Tekstlezing

Nadere informatie

Experimenteren met grafieken, p.1. Frans van Galen Koeno Gravemeijer

Experimenteren met grafieken, p.1. Frans van Galen Koeno Gravemeijer Experimenteren met grafieken Frans van Galen Koeno Gravemeijer De school moet leerlingen voorbereiden op de toekomst. De w ereld verandert snel en het onderw ijs heeft moeite die veranderingen bij te houden.

Nadere informatie

met de in concept b ijgev o egd e b r ie f om a d vies voor t e leggen aan :

met de in concept b ijgev o egd e b r ie f om a d vies voor t e leggen aan : y H 1 0 M i IJ83 m,vörp Voorgesteld wordt het b ijgev oegd e stuk a f te doen op de hieronder aan gekru iste w ijz e : voor kennisgeving aan te nemen; conform de in concept bijgevoegd e b r i e f ; ter

Nadere informatie

OCTOPUS ALS LEERLING

OCTOPUS ALS LEERLING Afb. 1. Zwemmende Octopus vulgaris Lam. De oogspleet blijft ongeacht de stand van het lichaam en dus ook tijdens het zwem m en horizontaal. OCTOPUS ALS LEERLING D it artikel is een bew erk ing van het

Nadere informatie

Z W E M T O N G. door A. J. de Jonge. A fb. 1. De tong - Solea solea (L.)

Z W E M T O N G. door A. J. de Jonge. A fb. 1. De tong - Solea solea (L.) A fb. 1. De tong - Solea solea (L.) Z W E M T O N G door A. J. de Jonge Door een artikel, in mei 1966 verschenen in een van de dagbladen, zijn wij op het spoor gekom en van een interessant onderzoek n

Nadere informatie

Preek over Haggai 2:11-20 (31-8-2003)

Preek over Haggai 2:11-20 (31-8-2003) Preek over Haggai 2:11-20 (31-8-2003) Orde van dienst morgen Mededelingen Voorzang E.L. 241 (= Opw. 464) Votum en groet Zingen Ps. 81:1, 8, 9 Wetslezing (Ex. 20) Zingen Ps. 24:2, 3 Kindermoment Zingen

Nadere informatie

Borgerhout BIBLIOTHEEK

Borgerhout BIBLIOTHEEK 62-13 Borgerhout BIBLIOTHEEK 3 ü 3 i MODEL DER SCHELDE VAN HANSWEERT TOT OOSTERWEEL (verlengd Mod. 11 P ro ev en in verband m et de dw ars stro m en b i j m a^m m n_vloed_ter hoogte van_de_mttoqj^van_

Nadere informatie

Test 001 SCHOOL RA PPORTA GE

Test 001 SCHOOL RA PPORTA GE Test 001 SCHOOL RA PPORTA GE AANTAL : 48 LEERLINGEN GESLACHT : 22 26 SCHOOL : Test 001 PLAATS : DATUM : 7 november 2018 LEGENDA ruim ondergemiddeld ondergemiddeld gemiddeld bovengemiddeld ruim bovengemiddeld

Nadere informatie

ZEEAQUARIUM TEMPERATUUR

ZEEAQUARIUM TEMPERATUUR ZEEAQUARIUM TEMPERATUUR D o o r J.H. L O G E M A N N. IN L E ID IN G T en e in d e enig b egrip te k rijgen van de tem p e ra tu u rb eh o e fte n van p la n te n en d ieren in het zeea q u a riu m, zullen

Nadere informatie

ONZE WADDENZEE. biotoop van ongekende rijkdom

ONZE WADDENZEE. biotoop van ongekende rijkdom ONZE WADDENZEE biotoop van ongekende rijkdom T w eem aal per etm aal stuw t m et enorm e kracht over onafzienbare afstanden de oceaan n aar b innen, zodat m en niet w eet of m en d it gebied tot de zee

Nadere informatie

KORALEN DWALEND TUSSEN K E N I A S E. door W. Faber

KORALEN DWALEND TUSSEN K E N I A S E. door W. Faber DWALEND TUSSEN K E N I A S E KORALEN door W. Faber W ie K enia hoort, d en k t in de eerste plaats aan w ildparken en fotosafari s. Hij zal m isschien ook denken aan een ver en haast onbereikbaar land,

Nadere informatie

DE PAALWORM TEREDO NAVALIS L. W. FABER

DE PAALWORM TEREDO NAVALIS L. W. FABER DE PAALWORM TEREDO NAVALIS L. d o o r W. FABER Some primal shipworm found some wood, and tasted it and found it good. T hat is why your cousin May Fell with the. dock in the sea today. O G DEN N ASH A

Nadere informatie

TOON UW SCHELPENCOLLECTIE ER IS BELANGSTELLING GENOEG

TOON UW SCHELPENCOLLECTIE ER IS BELANGSTELLING GENOEG TOON UW SCHELPENCOLLECTIE ER IS BELANGSTELLING GENOEG d o o r B. E n tro p. A fb. 1 Toon met gematigde trots uw verzameling aan vrienden en kennissen, maar bedenk dat de vormen- en kleurenrijkdom eigendom

Nadere informatie

Beste bezoeker, lees eerst onderstaande veelgestelde vragen na. Mogelijk bevindt uw antwoord zich er al tussen.

Beste bezoeker, lees eerst onderstaande veelgestelde vragen na. Mogelijk bevindt uw antwoord zich er al tussen. Home > Contact & FAQ Contact Beste bezoeker, lees eerst onderstaande veelgestelde vragen na. Mogelijk bevindt uw antwoord zich er al tussen. Ik ben mijn gebruikerscode of wachtwoord vergeten of ik heb

Nadere informatie

Instructie excelmeetinstrument Op Eigen Benen Vooruit In het datam anagem entprotocolen het voorbeeld m eetplan (bijlage IIprojectplan)w ordt verw ezen naar excelsheets voor het m eten van de centrale

Nadere informatie

De indeling van het dierenrijk zie je hieronder in de mindmaps van Brent, Guus en Febe!

De indeling van het dierenrijk zie je hieronder in de mindmaps van Brent, Guus en Febe! Deze krant is het overzicht van het dierenrijk zoals we het in klas 6 zagen. Ze werd gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling en de uitstap naar het natuurhistorisch museum van Doornik! De indeling

Nadere informatie

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9.

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9. Leven onder water inhoud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 4 3. Vissen 5 4. Kwallen 7 5. Zoogdieren 8 6. Schaaldieren 9 7. Stekelhuidigen 10 8. Zeewier 11 9. Weekdieren 12 10. Filmpje 13 Pluskaarten

Nadere informatie

AQUARIUM BOUW J. H. LOGEMANN

AQUARIUM BOUW J. H. LOGEMANN AQUARIUM J. H. LOGEMANN BOUW T en tijde van h et o n tstaan van Bob E n tro p s zee-aquarium boek lagen de m ogelijkheden voor h et aanschaffen of bouw en van een zeew aterbak anders dan thans. Veel nieuw

Nadere informatie

BEKENDE NEDERLANDSE ZEEWIEREN

BEKENDE NEDERLANDSE ZEEWIEREN A fb. 1. D etailopnam e van knotsw ier, A scophyllum nodosum (L.). M. MELLEMA. BEKENDE NEDERLANDSE ZEEWIEREN WAT Z IJN ZEEW IEREN? De vraag w at w ieren eigenlijk zijn, is niet zo eenvoudig te beantw oorden.

Nadere informatie

Schoolkrant. December 2016

Schoolkrant. December 2016 Schoolkrant December 2016 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen

Nadere informatie

: Zakiya Luijsterburg

: Zakiya Luijsterburg Zakiya Luijsterburg Test 001 INDIV IDUELE RA PPORTA GE NAAM : Zakiya Luijsterburg GEBOORTEDATUM : 31 oktober 2011 GESLACHT : meisje SCHOOL : Test 001 KLAS : 3A PLAATS : DATUM TEST : november 2018 LEGENDA

Nadere informatie

MET VREEMDE VORMEN. A jb. 1. Coscinasterias tenuispina Lam arck, de zeester, die zich vaak door deling voortplant. V erdere details.

MET VREEMDE VORMEN. A jb. 1. Coscinasterias tenuispina Lam arck, de zeester, die zich vaak door deling voortplant. V erdere details. A jb. 1. Coscinasterias tenuispina Lam arck, de zeester, die zich vaak door deling voortplant. V erdere details in de tekst. Z E E S T E R R E N MET VREEMDE VORMEN door Bob E ntrop F oto s van de schrijver.

Nadere informatie

verborgen trappen Utrecht verhaalt: onzichtbaar personeel bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt Doornbur gh/ Stenen huis (architectuur)/

verborgen trappen Utrecht verhaalt: onzichtbaar personeel bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt Doornbur gh/ Stenen huis (architectuur)/ Utrecht verhaalt: verborgen trappen onzichtbaar personeel bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt Doornburgh/ Onzichtbaar (personeel) versie 18 j an 2016/ 1 Doornburgh/ Onzichtbaar (personeel) versie

Nadere informatie

I D A E PECTIN D E EUROPESE

I D A E PECTIN D E EUROPESE D E EUROPESE PECTIN I D A E INLEIDIN G Sinds onheuglijke tijden hebben de fraaie v o r m en en de opvallende kleuren van de Pectinidae de m ens w eten te boeien. B ouw m eesters, beeldhouw ers en andere

Nadere informatie

Jaarverslag. Klachtenadviescommissie. Jaarverslag klachtenadviescommissie 2013 Pag. 1 van 37

Jaarverslag. Klachtenadviescommissie. Jaarverslag klachtenadviescommissie 2013 Pag. 1 van 37 Jaarverslag Klachtenadviescommissie 2013 Zw olle, 7 april 2014 Jaarverslag klachtenadviescommissie 2013 Pag. 1 van 37 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 1. Algemeen... 4 2. Doel van de klachtenadviescommissie...

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Meerlo-Wanssum F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k Provincie L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k M e e

Nadere informatie

T IJD SC H R IF T VAN HET R ADIOGEN OOTSCH AP

T IJD SC H R IF T VAN HET R ADIOGEN OOTSCH AP T IJD SC H R IF T VAN HET NEDERLANDS R ADIOGEN OOTSCH AP TIJDSCHRIFT VAN HET NEDERLANDS RADIOGENOOTSCHAP DEEL X V UITGEGEVEN DOOR HET N E D E R L A N D S RADIOGENOOTSCHAP N ederlands R adiogenootschap»

Nadere informatie

De Noordzee HET ONTSTAAN

De Noordzee HET ONTSTAAN De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

Geef je verleden een toekomst Aan de slag m etsporterfgoed! S ophiebossaert, ArchiefbankVlaanderen

Geef je verleden een toekomst Aan de slag m etsporterfgoed! S ophiebossaert, ArchiefbankVlaanderen Geef je verleden een toekomst Aan de slag m etsporterfgoed! S ophiebossaert, ArchiefbankVlaanderen Program m a Deel1 : Hoe en w aarje archiefbew aren 19u30-20u:Bew aren en ontsluiten van je papieren archief

Nadere informatie

EIGROOTTE EN POSTEMBRYONALE FASE BIJ INKTVISSEN

EIGROOTTE EN POSTEMBRYONALE FASE BIJ INKTVISSEN EIGROOTTE EN POSTEMBRYONALE FASE BIJ INKTVISSEN door DR. KATHARINA MANGOLD-W IRZ Inktvissen of, zoals de zoölogen bij voorkeur en correcter zeggen, koppotigen (C ephalopoda) hebben zover wij w eten sinds

Nadere informatie

No.W /I 's-gravenhage, 15 december 2015

No.W /I 's-gravenhage, 15 december 2015 ... No.W05.15.0336/I 's-gravenhage, 15 december 2015 Bij Kabinetsmissive van 22 september 2015, no.2015001588, heeft Uw e Majesteit, op voordracht van de Minister van Onderw ijs, Cultuur en Wetenschap,

Nadere informatie

V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie februari 1967 L iteratuur 15

V ITA M ARINA Zeebiologische docum entatie februari 1967 L iteratuur 15 TECHNISCHE TERM EN door C. J. van d er KLAAUW en G. J. van DORDT. 19 x 13 cm, 197 pagina s. Z evende geheel herziene druk. 1965. E. J. Brill, Leiden. Ingenaaid / 6.80. De bedoeling van dit zeer handige

Nadere informatie

No.W /I 's-gravenhage, 17 september 2018

No.W /I 's-gravenhage, 17 september 2018 ... No.W05.18.0147/I 's-gravenhage, 17 september 2018 Bij Kabinetsmissive van 15 juni 2018, no.2018001056, heeft Uw e Majesteit, op voordracht van de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderw ijs en Media,

Nadere informatie

CUB. t i r 23. SP2014. Reactie inzake behandeling elektronische dienstverlening burgerlijke stand

CUB. t i r 23. SP2014. Reactie inzake behandeling elektronische dienstverlening burgerlijke stand Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken Aan de leden van de Eerste Kam er der Staten-Generaal Postbus 20017 2500 EA 's-gravenhage (.:S1;- t-we EERSTE Kit.MER NVVB Boerhaavelaan 14 2713 FIX Zoetermeer Postbus

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Simpelveld F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, j u n i 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k

Nadere informatie

Bewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:

Bewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk

Nadere informatie

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e 4 o k t o b e r 2 0 0 6 P r o j e c t n r. 2 9 5 7. 7 2 B o

Nadere informatie

Al g e m e e n : O p a l o n z e a a n b i ed i n g en, a a n v a a r d i n g en, m ed ed el i n g en en o v er een k o m s t en v o o r o n d er s t a a n d e v er r i c h t i n g en z i j n u i t s l

Nadere informatie

No.W /I 's-gravenhage, 21 augustus 2014

No.W /I 's-gravenhage, 21 augustus 2014 ... No.W05.14.0228/I 's-gravenhage, 21 augustus 2014 Bij Kabinetsmissive van 10 juli 2014, no.2014001361, heeft Uw e Majesteit, op voordracht van de Minister van Onderw ijs, Cultuur en Wetenschap, mede

Nadere informatie

M A L A C O L O G I E

M A L A C O L O G I E A fb. 1. George E verhard R um phius (1628-1702), naar een gravure van T. de Later. R u m p h iu s is op oudere leeftijd blind gew orden, hetgeen op deze afbeelding duidelijk is te zien. M A L A C O L

Nadere informatie

Preek over Haggai 2:21-24 ( )

Preek over Haggai 2:21-24 ( ) Preek over Haggai 2:21-24 (14-9-2003) Orde van dienst morgen Mededelingen Voorzang Ps. 65:1, 2 Votum en groet Zingen E.L. 39 (alternatief: Ps. 150) Wetslezing Ef. 4:17-32 Zingen Ps. 26:1, 4, 5 Gebed Kindermoment

Nadere informatie

RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK NTC STAVANGER, AFDELING PRIMAIR ONDERWIJS

RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK NTC STAVANGER, AFDELING PRIMAIR ONDERWIJS RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK NTC STAVANGER, AFDELING PRIMAIR ONDERWIJS School : NTC Stavanger, afdeling primair onderwijs Plaat s : HAFRSFJORD - NOORWEGEN BRIN-nummer : 29RT Onderzoeksnummer :

Nadere informatie

Maarten Waterloo, Guus Braam en Wyncko Tonckens APRIL 2016

Maarten Waterloo, Guus Braam en Wyncko Tonckens APRIL 2016 Maarten Waterloo, Guus Braam en Wyncko Tonckens APRIL 2016 1 Inhoud Achtergrond druppelirrigatie Onderzoekslocaties Installatie van het systeem, innovaties Bodemvocht, vochtspanning en vegetatie Resultaten

Nadere informatie

_ FONDAMENTSTEENEN / SPEL-ENLEESBOEK, VOOR. De Afrikaansche Jet1gd. JliiJN J3oEK MET JwAALF J--ETTEf\S. VlcJFfdE ldi{uk.

_ FONDAMENTSTEENEN / SPEL-ENLEESBOEK, VOOR. De Afrikaansche Jet1gd. JliiJN J3oEK MET JwAALF J--ETTEf\S. VlcJFfdE ldi{uk. _ FONDAMENTSTEENEN. ---- / SPEL-ENLEESBOEK, VOOR De Afrikaansche Jet1gd. JliiJN J3oEK MET JwAALF J--ETTEf\S. VlcJFfdE ldi{uk. De Serie Spel~ en Leesboekjcs die ik mij voorstel onder den titcl van " Fonda.ruentst

Nadere informatie

No.W /I 's-gravenhage, 11 december 2014

No.W /I 's-gravenhage, 11 december 2014 ... No.W05.14.0411/I 's-gravenhage, 11 december 2014 Bij Kabinetsmissive van 14 november 2014, no.2014002187, heeft Uw e Majesteit, op voordracht van de Staatssecretaris van Onderw ijs, Cultuur en Wetenschap,

Nadere informatie

No.W /I 's-gravenhage, 22 november 2018

No.W /I 's-gravenhage, 22 november 2018 ... No.W05.18.0283/I 's-gravenhage, 22 november 2018 Bij Kabinetsmissive van 14 september 2018, no.2018001626, heeft Uw e Majesteit, op voordracht van de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderw ijs en

Nadere informatie

No.W /I 's-gravenhage, 9 september 2016

No.W /I 's-gravenhage, 9 september 2016 ... No.W05.16.0148/I 's-gravenhage, 9 september 2016 Bij Kabinetsmissive van 13 juni 2016, no.2016001218, heeft Uw e Majesteit, op voordracht van de Minister van Onderw ijs, Cultuur en Wetenschap, in overeenstemming

Nadere informatie

Vissoorten Aal Herkenning: Verspreiding: Voedsel: Lengte afgebeelde vis: Lengte tot circa: Snoek Herkenning: Verspreiding: Voedsel:

Vissoorten Aal Herkenning: Verspreiding: Voedsel: Lengte afgebeelde vis: Lengte tot circa: Snoek Herkenning: Verspreiding: Voedsel: Vissoorten Aal Herkenning: Het lichaam is slangachtig van vorm. De borstvinnen bevinden zich direct achter de kop. Op het achterste deel van het lichaam is, zowel onder als boven, een vinzoom aanwezig

Nadere informatie

Deze analyse is gebaseerd op de beschikbare cijfergegevens binnen het Streekplatform+ Meetjesland, dd. 24 januari 2006.

Deze analyse is gebaseerd op de beschikbare cijfergegevens binnen het Streekplatform+ Meetjesland, dd. 24 januari 2006. STATISTISCH PORT RET VAN DE GEM EENT E EV ERGEM Deze analyse is gebaseerd op de beschikbare cijfergegevens binnen het Streekplatform+ Meetjesland, dd. 24 januari 2006. BEVOLKING Evergem is een groeigemeente

Nadere informatie

ILet op: 2N eem de onderkant van het transm issiehuis. 3Schuif het flexibele CR EM E K LEU R IG E tandwiel op het overgebleven

ILet op: 2N eem de onderkant van het transm issiehuis. 3Schuif het flexibele CR EM E K LEU R IG E tandwiel op het overgebleven $ TOM: stap-voor-stap Volg onderstaande stappen om TOM s aandrijving te voltooien. HET RECHTERTRANS- MI55IEHUIS motorophanging bovenkant transmissiehuis middenstuk transmissiehuis De m ontage van het rechtertransm

Nadere informatie

Onderwerp: Datum: 19 nov ember 2007. Onderstaand de v olledige uitspraak.

Onderwerp: Datum: 19 nov ember 2007. Onderstaand de v olledige uitspraak. Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: CIZ handelt niet conf orm de w erkinstructie Palliatief T erminale Zorg; geen indicatie met terugw erkende kracht maar w el scha de Dit betreft een geschil ov

Nadere informatie

Preek over zondag 32 H.C. Orde van dienst middag

Preek over zondag 32 H.C. Orde van dienst middag Preek over zondag 32 H.C. Orde van dienst middag Welkom en mededelingen Voorzang Ps. 92:1, 2 Votum en groet Zingen Ps. 96:1, 5 Gebed Schriftlezing Matth. 5:1-16 Zingen E.L. 392 (= Opw. 434) Tekstlezing

Nadere informatie

SLANGSTERREN EN HUN VOEDING

SLANGSTERREN EN HUN VOEDING A fb. 1. De gew one slangster of O phiura texturata L am. Foto ontleend aan,,h e t 'Lee aquarium 3*. C liché U itg. M ij. Kosmos. W. Faber SLANGSTERREN EN HUN VOEDING Een van de vijf klassen der stekelhuidigen

Nadere informatie

Kaartenset ongewervelde dieren

Kaartenset ongewervelde dieren Kaartenset ongewervelde dieren Deze set met plaatjes is het eerste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met daarbij

Nadere informatie

Kreeftachtigen hebben meestal kleine ogen, waar ze maar weinig mee zien. Ze kunnen wel bijzonder goed ruiken.

Kreeftachtigen hebben meestal kleine ogen, waar ze maar weinig mee zien. Ze kunnen wel bijzonder goed ruiken. Kreeftachtigen Er zijn veel verschillende soorten kreeftachtigen. Van ieder soort leven er vaak zeer grote aantallen in zee. Kreeftachtigen zijn bijvoorbeeld de roeipootkreeftjes, de zeepissebedden en

Nadere informatie

Beste bezoeker, lees eerst onderstaande veelgestelde vragen na. Mogelijk bevindt uw antwoord zich er al tussen.

Beste bezoeker, lees eerst onderstaande veelgestelde vragen na. Mogelijk bevindt uw antwoord zich er al tussen. Home > Contact & FAQ Contact Beste bezoeker, lees eerst onderstaande veelgestelde vragen na. Mogelijk bevindt uw antwoord zich er al tussen. Het inloggen op de website mislukt? Let op bij het ingeven van

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met

Nadere informatie

Q1 Bent u lid van de DIB?

Q1 Bent u lid van de DIB? Q1 Bent u lid van de DIB? Beantw oord: 389 Ov ergeslagen: 0 14,91% 58 85,09% 331 Totaal 389 1 / 15 Q2 Kunt u aangeven waarom u geen lid van de DIB bent? Beantw oord: 314 Ov ergeslagen: 75 Niet meer w erkzaam

Nadere informatie

Twaalfde nieuwsbrief Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost- Twente U.A.

Twaalfde nieuwsbrief Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost- Twente U.A. Twaalfde nieuwsbrief Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost- Twente U.A. Augustus 2017 Voorw oord door voorzitter Herman Nieuwe Wem e Stand van zaken Externe audit Doelsoort uitgelicht: Boom kikker Nieuw

Nadere informatie

HET GESLACHT VENERUPIS IN EUROPA

HET GESLACHT VENERUPIS IN EUROPA A fb. 1. Venerupis ruscuriana (M onterosato) afkom stig van de kustvisserij van M arbella - Costa del S ol - Spanje. 2 '/z x vergroot. (Foto Bob E ntrop) A. J. Bos HET GESLACHT VENERUPIS IN EUROPA H et

Nadere informatie

Preek over Jac. 5:12-20 ( )

Preek over Jac. 5:12-20 ( ) Preek over Jac. 5:12-20 (31-10-2004) Orde van dienst morgen Welkom en mededelingen Voorzang Gez. 401:1, 4 Votum en groet Zingen Ps. 18:1, 9 Leefregels voor christenen Zingen Ps. 25:1, 6 Gebed Kindermoment

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

HUUROVEREENKOMST WINKELRUIMTE

HUUROVEREENKOMST WINKELRUIMTE HUUROVEREENKOMST WINKELRUIMTE en andere bedrijfsruimte in de zin van artikel 7:290 BW Model door de Raad voor Onroerende Zaken (ROZ) op 15 augustus 2008 vastgesteld en op 25 augustus 2008 gedeponeerd bij

Nadere informatie

DE TANDWALVISSEN VOOR ONZE KUST

DE TANDWALVISSEN VOOR ONZE KUST J. C. A. Eikenboom DE TANDWALVISSEN VOOR ONZE KUST A fb. 1. De gew one dolfijn-d elphinus delphis L. De orde der w alvisachtigen zoals wij die nu kennen heeft een ontw ikkeling achter de rug van ongeveer

Nadere informatie

01 eformulieren 02 DIGITALE IVF POLI 03 EGEM 04 DIGITALE PIONIERS 05 ICT-VERNIEUWING IN DE V&V-SECTOR 06 RECHTWIJZER 07 STICHTING NEDERLAND

01 eformulieren 02 DIGITALE IVF POLI 03 EGEM 04 DIGITALE PIONIERS 05 ICT-VERNIEUWING IN DE V&V-SECTOR 06 RECHTWIJZER 07 STICHTING NEDERLAND 01 eformulieren 02 DIGITALE IVF POLI 03 EGEM 04 DIGITALE PIONIERS 05 ICT-VERNIEUWING IN DE V&V-SECTOR 06 RECHTWIJZER 07 STICHTING NEDERLAND BREEDBANDLAND 08 TELEBLIK 09 DigiD 10 BOUWSTENEN VOOR BERICHTENUITWISSELING

Nadere informatie

basis- en kaderberoepsgerichte leerw eg nieuw e beroepsgerichte vakken(d&p, HBR, PIE, ZW)

basis- en kaderberoepsgerichte leerw eg nieuw e beroepsgerichte vakken(d&p, HBR, PIE, ZW) PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING 3 e + 4e Leerjaar VMBO basis- en kaderberoepsgerichte leerw eg nieuw e beroepsgerichte vakken(d&p, HBR, PIE, ZW) SCHOOLJAAR 2017-2018 (Dit document is vanaf 1 oktober

Nadere informatie

Verzorging van de Afrikaanse reuzenslak

Verzorging van de Afrikaanse reuzenslak Verzorging van de Afrikaanse reuzenslak De Afrikaanse reuzenslak (Achatina fulica) komt komt van nature in Afrika voor. De slak heeft een puntig gedraaid huisje. Dat huisje kan bruin zijn, beige, geelachtig,

Nadere informatie

D e afschrikking voorbij

D e afschrikking voorbij D e afschrikking voorbij E e n e m p iris c h e stu d ie n a a r a fs c h rik k in g, g e n e ra le p re v e n tie en re g e l- n a le v in g in d e N e d e rla n d s e a fv a lb ra n c h e K arin van

Nadere informatie

ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R

ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R 8 8 0 0 R O E S E L AR E a d re s o p a a n vra a g P R I J S O P AAN VR AAG re f. P 0 2 3 8 AL G E M E E N R e fe re n ti

Nadere informatie

ENQUETE BIJ REDERS EN SCHEEPSJONGENS IN DE BELGISCHE ZEEVISSERIJ:

ENQUETE BIJ REDERS EN SCHEEPSJONGENS IN DE BELGISCHE ZEEVISSERIJ: MINISTERIE VAN LANDBOUW Bestuur der Economische Diensten DIENST VOOR DE ZEEVISSERIJ Koninginnelaan 59 8400 Oostende ENQUETE BIJ REDERS EN SCHEEPSJONGENS IN DE BELGISCHE ZEEVISSERIJ: - Het "Fonds voor scheepsjongens

Nadere informatie

Onderzoeksrapportage Visie Binnenstad

Onderzoeksrapportage Visie Binnenstad Onderzoeksrapportage Visie Binnenstad Wat vinden de gebruikers van de binnenstad van de binnenstad van Zoetermeer? Auteurs: De trainees van de Gemeente Zoetermeer: Elbrich Bons Alexander Bruin Anita Bukman

Nadere informatie

REGLEMENT ALGEMENE REGELS VOOR HET VERVAARDIGEN VAN EXAMENWERKSTUKKEN NIVEAUS 1 TOT EN MET 4.

REGLEMENT ALGEMENE REGELS VOOR HET VERVAARDIGEN VAN EXAMENWERKSTUKKEN NIVEAUS 1 TOT EN MET 4. Pagina 1 van 6 REGLEMENT ALGEMENE REGELS VOOR HET VERVAARDIGEN VAN EXAMENWERKSTUKKEN NIVEAUS 1 TOT EN MET 4. Artikel 1: Algemeen Te raadplegen overige reglementen: - Algemeen Reglement van toezicht en

Nadere informatie

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER LEERLINGENBLAD VAN:...... DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER 2 EEN WERELD VOL WATER Als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt zie je heel veel blauw. Dat komt omdat onze

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

BLOEI EN ONDERGANG VAN DE AMMONIETEN

BLOEI EN ONDERGANG VAN DE AMMONIETEN BLOEI EN ONDERGANG VAN DE AMMONIETEN door DR. HENRI V A N W AESBERG HE S.J. F oto s van F. Verhaar, tenzij anders verm eld. Afb. 1 Een ammoniet (of nautiloid?), die ongeveer 160 miljoen jaar geleden leefde

Nadere informatie

schip en wer ACHTENDERTIGSTE JAARGANG 25 JU N I 1971 NO. 13

schip en wer ACHTENDERTIGSTE JAARGANG 25 JU N I 1971 NO. 13 O vern em in g van a rtike len enz. zo n d e r toestem m ing van de u itg evers is verboden. Ja a ra bonnem e n t (bij v o o ru itbetalin g) ƒ 31,20, buiten N e d e rlan d ƒ 60,, losse num m ers ƒ 2, 1

Nadere informatie

H ET JAARVERSLAG DER KONINKLIJKE NED ERLANDSCHE REEDERSVEREENIGING

H ET JAARVERSLAG DER KONINKLIJKE NED ERLANDSCHE REEDERSVEREENIGING a L t O h i p e n ' W e r f 14 - D A A G S T I J D S C H R I F T, G E W IJ D A A N S C H E E P S B O U W, S C H E E P V A A R T E N H A V E N B E L A N G E N O RGAAN V A N D E VEREENIG ING V A N TECHNICI

Nadere informatie

Ondernemingsstrategie 2015-2018. Samen w erken aan prettig w onen

Ondernemingsstrategie 2015-2018. Samen w erken aan prettig w onen Ondernemingsstrategie 2015-2018 Samen w erken aan prettig w onen Voorwoord De afgelopen tijd hebben w ij gew erkt aan het positioneren van onze nieuw e stip aan de horizon. Die nieuw e stip w erd onder

Nadere informatie

ABNORMALITEITEN BIJ NEDERLANDSE ZEEMOLLUSKEN

ABNORMALITEITEN BIJ NEDERLANDSE ZEEMOLLUSKEN Afb. 1. W u lk of B uccinum undatum L. Van beide exem plaren w erd m eerm alen de m ondrand beschadigd. D ankzij het regeneratieverm o- gen herstelden de dieren hun schelp m e t behoud van de oorspronkelijke

Nadere informatie