KETENAKKOORD KUNSTSTOFKRINGLOOP

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "KETENAKKOORD KUNSTSTOFKRINGLOOP"

Transcriptie

1 KETENAKKOORD KUNSTSTOFKRINGLOOP Ondergetekenden: Inzameling Prducenten nieuwe prducten NGO s Bek & Verburg Dess Stichting Nrdzee Circulus BV/Berkel Milieu NV ESE bv ECNC Land & Sea Grup/Ver. Kust & Zee Green Serendipity/Tassenbl Interface Plastic Sup Fundatin IHC Merwede Philips Stichting Sterke Yerke Kninklijke Bammens BV StarSck Waste Free Oceans De Milieujutter Terschelling Ned. Rubber- en Kunststfindustrie (NRK) Nature Grup Rtterdam (NGRP) PlasticsEurpe Nederland 1-lavenhedrijven Our Oceans Challenge VNCI Grningen Seaprts Saraswater Kennisinstellingen/cnsultancy Havenbedrijf Amsterdam The Ocean Cleanup DPI Value Centre Havenbedrijf Rtterdam VOMS ECN NV Prt f Den Helder IMSA Amsterdam Verwerking (recycling) Investments in Sustainable Innvatins (ISI) Financiële instellingen AKG Plymers NIOZ ABN-AMRO Atter Plymer Science Park Cumapl Hgeschl Stenden Tpsectr Chemie Mrssinkhf Rymplast TNO Tpteam Chemie Perpetual Plastic BV TU Delft Pyril Universiteit Twente Overheden Recycling Avenue Wageningen UR (mcl IMARES) KIMO SITA WASTE Ministerie EZ Van Werven Waste Free Waters Ministerie l&m Hgeschl Windesheim hierna tezamen k genemd Partijen, hebben de gezamenlijke ambitie m binnen twee jaar beslissende stappen te zetten gericht p het creëren van een duurzame markt van zwel de integrale prductieketen van grndstffen naar kunststf prducten, het gebruik van deze prducten dr bedrijven en cnsumenten, alsk het hergebruik van materialen en prducten na afdanking. Deze kunststf kringlp wrdt vrmgegeven dr zveel mgelijk verduurzaming in de prductieprcessen, dr engineering en design van prducten gericht p breed hergebruik en dr kunststf afvalstrmen p een milieuverantwrde wijze in te zamelen, te srteren, en z hgwaardig mgelijk fysisch f chemisch te verwerken tt nieuwe grndstffen en prducten en waarbij lekkages uit het systeem van de kringlp zveel mgelijk wrden vrkmen. Tevens is uitgangspunt dat bij dit alles de cncurrentiepsitie van Nederland wrdt versterkt, zals in de delstelling van het grene grei prgramma is aangegeven. Dit ketenakkrd is een cncrete bijdrage aan het gezamenlijk streven van kabinet en uiteenlpende partijen in de samenleving m nze ecnmie via een grene grei strategie te transfrmeren naar een circulaire ecnmie. Het akkrd zal een verbinding vrmen tussen bestaande en nieuwe activiteiten, sturing geven aan de activiteiten van partijen, geslten en te sluiten cncrete Green Deals en de innvatiecntracten van de relevante tpsectren veden. Ok andere partijen zijn van harte welkm k na ndertekening - m zich aan te sluiten bij dit initiatief mits zij een bijdrage willen en kunnen leveren aan de realisatie van de delstellingen van dit ketenakkrd. Deze vereenkmst verbindt activiteiten van Partijen die willen bevrderen dat kunststffen en kunststf prducten bijdragen aan een duurzame samenleving, dat verspilling van grndstffen wrdt tegengegaan, 1 Daar waar in het verlengde van kunststf materialen het lgisch is m k te werken aan rubber, wrdt dit meegenmen. Ketenakkrd Kunststfkringlp -1-

2 w.. die willen vrkmen dat kunststf afval he minuscuul k in het milieu terecht kmt en stimuleren dat daar waarde kunststffen in het milieu kmen f zijn gekmen, deze wrden ingezameld en z verantwrd mgelijk wrden verwerkt. Daarmee wrdt ingezet p de vlgende vier subdelstellingen: Meer duurzame prducten p de markt (reduce, replace, redesign); Brede implementatie van duurzame keten verdienmdellen (circulaire business mdellen, renew); Duurzamer gebruik (reduce, reusej van prducten en materialen; Meer en betere recycling (renew, recycle: inzameling, srtering, bewerking en hergebruik materialen). Vertrekpunt is energie van partijen Mmenteel zijn al veel partijen vanuit hun eigen drive, expertise en mgelijkheden actief m de kunststf kringlp te sluiten als het gaat m de integrale prductieketen van grndstffen naar kunststf prducten, het gebruik van deze prducten dr bedrijven en cnsumenten, hergebruik van materialen en prducten na afdanking, alsk het vrkmen van en de terugdringing van kunststf zwerfvuil in het milieu. Deze partijen willen met de intrductie van nieuwe prducten, gerecyclede materialen f diensten waarde geven aan het ingezamelde kunststf. Daardr kunnen kunststffen zveel mgelijk en z hgwaardig mgelijk wrden teruggebracht in de kringlp. De kunststfindustrie is actief p het gebied van bedrijfs- en prductntwikkeling (redesign van prducten en diensten en circulaire business mdellen), p het gebied van substitutie dr alternatieve (bv. bibased) materialen, maar k in de tepassing van gerecyclede materialen in hun prducten. Deze duurzame prducten verlagen de ec-ftprint tijdens het gebruik, leiden tt kstenbesparingen vr gebruikers en vergrten de cncurrentiepsitie van de in de keten deelnemende bedrijven, zals de sterke tename van kunststfprducten vr bv. verpakkingen en mbiliteit illustreert. Organisaties en bedrijven werken samen naar prductie znder zwerfafval ( zer pellet lss, clean sweep ). Recyclingbedrijven investeren in verbetering van srteer- en recyclingmgelijkheden (zals via granuleren, chemische f feedstck recycling). Er is een succesvl burgerinitiatief m hergebruik van plastic tassen te stimuleren dr intrductie van de tassenbl, in het kader van de Raamvereenkmst Verpakkingen 2 is een campagne gelanceerd mag het een tasje minder zijn m hergebruik te stimuleren en nndig gebruik te ntmedigen. Er zijn k rganisaties die streven naar een Eurpees verbd p strten f naar terugdringing van eenmalig gebruik van plastic tasjes. Andere partijen ntwikkelen inzamel- en verwerkingsystemen bij bedrijven, huishudens, p stranden en evenemententerreinen, in havens en p schepen. Weer andere partijen richten zich p het bestrijden van het mariene zwerfvuil. Deze partijen bedenken en ntwikkelen inzamel- en verwerkingssystemen m lekkages uit het systeem - het zwerfvuil in ceanen, zeeën en rivieren, p stranden, in havens en grachten - in te zamelen, en prberen via bewustwrdingscampagnes (zals met gerichte inzamelacties) het gedrag van burgers en bedrijven die hun afval achtels weggien te beïnvleden ter vrkming van meer kunststf zwerfvuil in het milieu. Dat vraagt m een mentaliteits- en gedragsverandering bij deze gebruikers; een traject van lange adem. Er zijn k partijen die nderzek den naar vermindering van nndig gebruik van kunststf (verpakkingen), naar redesign f nieuwe samenstellingen van prducten (bibased plymeren) en prcessen f meer in zijn algemeenheid naar nieuwe verdienmdellen m verderp in de keten kunststf adequaat terug te kunnen winnen. Al deze activiteiten van Partijen hebben niet alleen een psitief effect p het milieu, maar kunnen k een psitief effect hebben p de ksten van grndstffen, de ksten van afvalinzameling en verwerking, en in het geval van zwerfvuil k p de bedrijfscntinuïteit van bedrijven die met kunststf zwerfvuil wrden gecnfrnteerd, zals de zeevaart, de visserij, de havens, strandgemeenten en paviljenhuders. De verbinding tussen deze partijen en met bedrijven, rganisaties, kennisinstellingen, NGO s en verheden kan met dit ketenakkrd beter wrden gelegd. 2 In de Raamvereenkmst Verpakkingen II, getekend dr Ministerie l&m, VNG en prducenten en imprteurs van verpakte prducten zijn afspraken gemaakt m tt verdere sluiting van verpakkingsketens verdere sluiting kunststfketen - te kmen. Ter ndersteuning van dit prces is het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) pgericht. Het KIDV laat nderzek uitveren en maakt reeds bestaand nderzek tegankelijk,.a. dr het pstellen van factsheets waarin bjectief een thema in kaart wrdt gebracht. Daarnaast tetst zij f afspraken wrden nagekmen. Van de pgedane kennis kan dr de partners van dit ketenakkrd gebruik wrden gemaakt, Ketenakkrd Kunststfkringlp -2-

3 Bedrijven spannen zich in m in de keten geznde business cases te ntwikkelen Universiteiten, kennisen nderwijsinstellingen, nn-guvernementele rganisaties en verheden kunnen bijdragen aan een enabling envirnment dr bevrdering van bewustwrding, kennispbuw en -verspreiding en versterking van het juridische kader. Dit alles m samen de delen van dit ketenakkrd m de kunststf kringlp te sluiten, mgelijk te maken en verdere lekkages uit de kringlp te vrkmen. Het maatschappelijk belang van kunststf De rubber- en kunststfindustrie is een kennisintensieve en hgwaardige industrietak. Het is vr de bedrijven gebruikelijk m nieuwe technlgieën in te zetten, grndstffen uit diverse brnnen te gebruiken, zals uit fssiele brn, bimassa f recyclaat. De kunststf recyclingindustrie is effectief in het inzamelen, srteren en het kunststf afval te verwerken tt regranulaat dat uitstekend in nieuwe prducten kan wrden tegepast. Ok de verduurzaming dr inzet van bimassa neemt te, hewel in vlume ng bescheiden. Het is een meerjarige transitie, die vrm krijgt dr verschillende initiatieven, zals de Green Deal gren certificaten vr kunststf prducten. Het design fr next use greit tt stand der techniek en daarmee wrden prducten z ntwrpen dat in het afvalstadium deze gemakkelijk kunnen wrden gerecycled. Een speciale grep is die van cmpsteerbare en degradeerbare prducten. Deze vaak van bimassa vervaardigde prducten vallen uiteen in C0 2 en H20. Alleen in een industriële cmpsteermgeving vallen de prducten in 10 weken uiteen, anders duurt dat vele jaren. Het is een interessante nichemarkt, maar degradeerbare prducten kunnen geen plssing zijn vr het zwerfvuil prbleem, dat vraagt namelijk m een gedragsaanpassing. De kern hij bidegradeerbare prducten is m de prduct/markt match te vinden vr ptimale inzetbaarheid. Deze plssingsrichtingen wrden daar ingezet waar de grtste kansen en duurzaamheideffecten liggen. De schaarste aan grndstffen krijgt terecht veel aandacht in maatschappij, plitieke en bedrijfsleven. Efficiënt mgaan met grndstffen, zals kunststffen, lie en gas is van belang. Vr de prductie van kunststffen wrdt slechts 4% van het ttale vlume lie en gasgebruik ingezet. Eurpees en in Nederland is cnsensus ver het belang van hergebruik van kunststf. Nederland heeft met ca. 95% hergebruik f energieterugwinning een 8e plaats in het Eurpa van de 28. Nederland kent al jaren een strtverbd p brandbare afvalstffen, zals kunststffen. Dit is een mie startpsitie, maar het terugdringen van de terugwinning van de energie ten faveure van fysisch en chemisch hergebruik biedt nieuw handelingsperspectief p het sluiten en geslten huden van de kunststf kringlp. De ntwikkeling van een infrastructuur vr chemische f feedstck recycling is een belangrijk nieuw inzicht en vraagt een beleidsaanpak vergelijkbaar met de bibased ecnmy. Ndzaak vr kringlpsluiting en aanpak van kunststf zwerfvull Kunststf prducten zijn van grte waarde in de samenleving. De materiaal- en prductvrdelen zrgden vr een snel grei van tepassingen, zwel p nieuwe prductie als dr substitutie van andere materialen. Ten pzichte van 1970 is de mzet in Nederland in keer grter en heeft een ecnmische mvang van 7,6 miljard. Wereldwijd wrdt ca. 285 miljen tn kunststf in prducten verwerkt. In Nederland wrdt jaarlijks 1,8 miljen tn verbruikt, p een prductie van ca. 5 miljen tnen vrmt daarmee de basis vr een sterke exprtpsitie van de plymeer- en bredere chemische industrie. De tepassingen zijn zeer uiteenlpend naar prduct, markt en functie. Kunststf prducten faciliteren nze veiligheid, gezndheid, cmfrt en welzijn. Als verpakking vr vedingsmiddelen, als buwprduct f in de autmtive en elektrtechnische industrie dragen kunststffen bij aan de sterkte, functinaliteit, veiligheid, hudbaarheid, hygiëne en energie-efficiëntie. Vr tepassingen in de medische-, sprt- en vrije tijd sectren zijn kunststffen inmiddels niet meer weg te denken en bieden ze tt nu te ngekende mgelijkheden. Het is dan k niet verwnderlijk dat in de huidige wereld - met een tenemende bevlking en welvaart - steeds meer kunststf wrdt tegepast. Bvendien zijn kunststffen zeer ec efficiënt en is de klimaat benefits/burden balans zeer psitief (factr 5 tt 9 vr alle kunststffen). Gebruik van kunststfprducten leidt tt substantiële besparing in anderen ketens. Uit een studie van Denkstatt 2 uitstt die verrzaakt wrdt dr het prduceren van kunststfverpakkingsmaterialen wrdt gecmpenseerd met een vijf- tt negenvudige besparing van energie (= C0 2 emissies) tijdens de gebruiksfase. Een ander sterk vrbeeld zijn de kunststf islatiematerialen, bij deze materialen wrdt de energie m ze te prduceren reeds na 6 maanden gebruik teruggewnnen. 3 is gebleken dat de C0 3 Denkstatt The impact f plastics life cycle energy cnsumptin and greenhus gas emissins in Eurpe, Vienna, Austria, June 2010 Ketenakkrd Kunststfkringlp -3-

4 Terwijl kunststf prducten in de gebruiksfase dus efficiënt zijn, zien we een ander beeld in de afvalfase. Dan blijkt het afval management frs te haperen. In Nederland geldt dat niet vr de (fysische) afvalmanagement systemen; de inzamelsystemen vr zakelijk en huishudelijk afval werken ged, net als aanvullende prgramma als Nederland Schn. In Nederland wrdt al veel afval ingezameld, verbrand met energie terugwinning f gerecycled. Wij hebben enkele decennia terug het strten van afval teruggedrngen en zijn ten vergestapt p verbranding met energie terugwinning. Tch zijn deze systemen en campagnes niet in staat te vrkmen dat dr nzrgvuldig gedrag van burgers en bedrijven een relatief zeer klein, maar strend, deel van het afval, als restafval in het milieu terecht kmt. Ok met betrekking tt de bestrijding en verwerking van zwerfvuil maken we in Nederland stappen. Z blijken diverse marktpartijen al veel kunststf materialen te kunnen recyclen en wrdt nder de Raamvereenkmst Verpakkingen gekeken naar verdere verduurzamingmgelijkheden van verpakkingen. We staan hierbij echter ng maar aan het begin wat er mgelijk is en we kunnen als BV Nederland internatinaal nze kplperspsitie uitbuwen dr nze kennis en expertise verder te ntwikkelen, te verwaarden en te exprteren. In vele (ecnmisch minder ntwikkelde) landen is het prbleem van zwerfvuil veel grter. Als we de situatie in die landen niet weten m te buigen, kan dit k vr Nederland - grte gevlgen hebben vr milieu, klimaat, bidiversiteit, vedselveiligheid en uiteindelijk vr nszelf en nze gezndheid. Mndiaal gezien is het van belang het (ngecntrleerd) strten van afval te stppen. Het inrichten van gede inzamelsystemen is ndig. Ok zijn we nu technlgisch in staat m kunststffen beter te recyclen waardr verbranden steeds minder ndig wrdt. Om recycling naar een hger plan te brengen, is naast fysische recycling, k chemische f feedstck recycling absluut ndig zdat kan wrden vrkmen dat grndstffen uit de kringlp verdwijnen. In de vrige eeuw hebben landen bewust afval in de zee en ceanen gestrt. Helaas duurt die praktijk in smmige delen van de wereld vrt. Jaarlijks belandt wereldwijd ng steeds ngeveer 10 miljen tn afval en zwerfvuil in nze ceanen en zeeën waarvan een substantieel deel bestaat uit kunststf. Dit kunststfafval kan langdurig aanwezig blijven kunststf afval is één van de grte pkmende mndiale milieuvraagstukken kunststf in zee schat UNEP dat jaarlijks ngeveer zeezgdieren sterven dr verstikking, verstrikking f uithngering. Daarnaast kunnen kunststffen gedurende hun verblijf in de ceaan hrmnverstrende f kankerverwekkende chemische stffen pnemen die gebnden aan (micr)plastics mgelijk een risic kunnen vrmen vr de kwaliteit van de vedselketen. 4. Juist deze vervuiling van nze zee als gevlg van k 5. Als gevlg van het In Nederland is de heveelheid zwerfvuil beperkt, zeker in relatie tt de heveelheid kunststf die in de afvalfase terecht kmt en wrdt verwerkt. Dat neemt niet weg, dat k hier ng veel aanknpingspunten vr betrkken partijen zijn m tt plssingen te kmen. De tp 10 van vrwerpen die p het strand wrden gevnden, laten zien dat vral (resten van) verpakkingen, plastic flesjes, visnetten, ballnnen, tasjes en peuken hun weg via rivieren, stranden, kpvaardij en visserij hun weg naar het zeemilieu vinden. Deze tp 10 biedt een helder aanknpingspunt m samen gericht naar plssingen te zeken. Een internatinale aanpak van kunststf zwerfafval in zee is ndzakelijk en kansrijk. De verspreiding van zwerfvuil in zeeën en ceanen blijft niet beperkt tt natinale grenzen. Nederland richt zich dan k internatinaal p een gede aansluiting met reeds in gang gezette initiatieven zals de EU Radmap fr a Resurce Efficient Eurpe en de hieraan gerelateerde Eurpean Innvatin Partnerships en Hrizn 2020, het OSPAR Reginale Actie Plan, p de tijdens Ri 20 aangenmen delstelling vr een significante reductie van manen zwerfvuil in 2025 en p het in het 7e Milieu Actie Prgramma pgenmen vrstel vr een kwantitatieve EU delstelling. Maar k richt de internatinale aanpak zich p het stimuleren van grene grei dr nieuwe bedrijvigheid te ntwikkelen p het gebied van recycling en waste management waarmee we die kennis en technlgie hg aangeschreven in het buitenland aan andere landen kunnen verwaarden. Gede ervaringen zijn in de watersectr pgedaan. Beleidscntext De Nederlandse inzet is gericht p een kansgerichte aanpak m de kunststf kringlp te sluiten enerzijds en kunststf zwerfafval in het milieu terug te dringen anderzijds. De kringlpsluiting vindt in Eurpese Cmmissie, GROENBOEK ver een Eurpese strategie vr kunststfafval in het milieu, 2013 UNEP, Vear Bk 2011: Emerging issues in ur glbal envirnment, 2011 Ketenakkrd Kunststflcringlp -4-

5 verschillende kaders plaats: lkaal, natinaal, reginaal en mndiaal. Hier kunnen drie beleidsvelden elkaar versterken: het prgramma Van Afval naar Grndstf, waarin kringlpsluiting van grndstffen zals kunststf wrdt gestimuleerd; het prgramma Bibased Ecnmy, waar.a. de ntwikkeling van bibased kunststffen als alternatief van kunststffen van fssiele rsprng, wrdt gestimuleerd; de implementatie van de Eurpese Kaderrichtlijn Mariene Strategie, waarbinnen de aanpak van manen zwerfvuil en het realiseren van een gedragsverandering een pririteit is. De gekzen aanpak sluit eveneens ged aan p het tpsectrenbeleid van het kabinet, waarbij multistakehlder samenwerking gericht p het initiëren, ndersteunen en versnellen van innvaties centraal staan en die hij kunnen dragen aan het versterken van de internatinale cncurrentiepsitie van ns bedrijfsleven in het buitenland. Gemeenschappelijke stip p de hrizn Het versnellen en versterken van initiatieven biedt kansen vr het beken van maatschappelijke resultaten, die aantnen dat (persnlijke) inzet en drive van stakehlders, maar k slimme samenwerking met andere partijen lnt. Daarmee ntstaat handelingsperspectief vr mensen en instellingen die streven naar efficiënte inzet van grndstffen, vergrening van grndstffen, efficiënt gebruik en ntdening van kunststf prducten, die willen vrkmen dat kunststf afval in het milieu kmt, en daar waarde kunststffen in het milieu terecht kmen f zijn gekmen, dat deze effectief wrden ingezameld, z duurzaam mgelijk wrden verwerkt en als grndstf wrden teruggebracht in de kringlp. Randvrwaarden in het prces Vr versnelling van de innvaties is het van belang dat bedrijven in de keten met elkaar samenwerken en dat rganisaties en kennisinstellingen (van universiteiten en hgeschlen tt cnsultants) nauw bij het prces betrkken zijn. Zdende is het mgelijk m state f the art kennis beschikbaar te krijgen vr bedrijven en verheden en ntvangen kennisinstellingen in ruil daarvr een scherper inzicht in de tekmstige kennisbehefte van bedrijven en verheden. Belangrijk in dat kader is k dat nieuwe kennis wrdt gedeeld met nieuwe generaties waarvr pleidingsprgramma s wrden ntwikkeld. De verheid stelt zich in dit prces p als gelijkwaardige partner die meedenkt, meedet, haar steentje bijdraagt dr p te treden als neutral brker. De verheid kijkt k welke andere bijdragen zij kan leveren, zals kaders stellen dr beleid en regelgeving, ptreden als launching custmer, en dr het aanbieden van de eigen netwerken in binnen- en buitenland. Er bestaat geen garantie p succes. Maar netwerken kunnen een bijznder krachtige invled uitefenen p plitieke en maatschappelijke prcessen. Veel meer dan de verheid, individuele bedrijven f instellingen alleen zuden kunnen bereiken. Met dit netwerk kunnen wij de kansen van sluiting van de kunststf kringlp vergrten, handelingsperspectieven met cncrete business cases ntwikkelen en belemmeringen uit de weg ruimen. Dit alles met het del m ver 2 jaar te kunnen zeggen dat we de kunststf kringlp zichtbaar p een aantal punten hebben geslten en lekkages uit het systeem meetbaar hebben verminderd. En tt slt zijn er k buiten Nederland kansen m via handel en ntwikkelingssamenwerking de hier ntwikkelde diensten en prducten, kennis en expertise te verwaarden. Dit gezamenlijke del kan alleen tt stand kmen als Partijen elkaar vertruwen, de Partijen zich cmmitteren aan eigen ambities, cncreet bijdragen aan het gemeenschappelijke del dr zich cncreet in te zetten en dr nderling heldere afspraken te maken ver wat zij de kmende twee jaar waar mgelijk met elkaar - gaan den. Het is niet alleen een kwestie van meer bewustwrding en de juiste technlgie, maar k van investeringen in de ndzakelijke prcesindustrie, engineering en design, verduurzamen van de marktvraag, de vrming van nieuwe ketens, en een uitgekiende mix van marktinterventies dr de verheid. Innvatieve bedrijven kunnen de markt creëren als zij hierin wrden ndersteund dr de juiste kennis en technlgie en de juiste randvrwaarden in wet- en regelgeving. Daarm kan deze markt alleen ntstaan dr een gezamenlijke inspanning van bedrijfsleven, kennisinstellingen en de verheid en NGO s, platfrms en buitenlandse partijen. Ketenakkrd Kunststfkringlp -5-

6 Prcesafspraken Partijen maken de vlgende prcesafspraken: 1. Platfrm/netwerken: Het Nederlands Platfrm Kunststf Kringlp (NPKK) wrdt dr ndertekening van dit ketenakkrd gelanceerd, waarin Partijen samenwerken m het gezamenlijke del te bereiken. Vr 1 februari 2014 wrden nderling afspraken gemaakt ver vrmgeving van de gvernance van het platfrm. De rijksverheid zal in dat kader vr de eerste twee jaar persnele capaciteit vrijmaken m het NPKK een stabiele basis te bezrgen. Partijen dragen in kind bij aan de ndersteuning van het platfrm (bv. dr beschikbaarstelling van vergaderfaciliteiten). Partijen stimuleren dat reginale en (inter) natinale netwerken waar zij aan deelnemen, hun krachten bundelen en/f activiteiten afstemmen waarbij k andere (nieuwe) partijen wrden betrkken die in het vervlg een bijdrage kunnen leveren aan de realisatie van de gezamenlijke delstelling. Daarte wrdt vr 1 april 2014 een gezamenlijke stakehlderanalyse afgernd. De vrtgang van de uitvering van het ketenakkrd vrmt twee maal per jaar het centrale nderwerp tijdens de vr- en najaarsbijeenkmsten van het NPKK. 2. Green Deals: Partijen zeken elkaar in de keten p t.b.v. meer synergie in hun activiteiten en investeringen, zals die van inzamelaars van kunststf afval in havenntvangstvrzieningen, vissershavens en p stranden, srteerders en verwerkers van kunststf grndstfgebruikers. Waarbij z mgelijk binnen het kmende jaar cncrete Green Deals (zals met standgemeenten en -paviljenhuders, sectren Visserij, scheepvaart en havens, en in specifieke prductketens) wrden afgeslten. Ok wrdt verkend f het pruimen en recyclen van afval uit zee en rivieren businesscases pleveren (bijvrbeeld in havens, het prject Schne Maas f andere strmgebieden). De te maken afspraken maken nder meer nderdeel uit van het ng vast te stellen KRM Prgramma van Maatregelen, het prgramma Bibased Ecnmy en het prgramma Van Afval naar Grndstf. 3. Agenda wet- en regelgeving: Medi 2014 wrdt de Tweede Kamer p de hgte gesteld van de uitkmst van besprekingen binnen het NPKK mtrent de vraag: Welke ambitieuze delen meten gezamenlijk wrden vastgesteld m innvaties in de kunststf kringlp daadwerkelijk verder te helpen? Tegen welke cncrete juridische belemmeringen lpen Partijen aan die hen het meilijk maken m met hun marktactiviteiten de kringlp te sluiten? Welke daarvan blijken plsbaar binnen Nederland, welke meten geagendeerd wrden in Eurpa (zals EVOA, End-f-Waste, REACH) f p mndiaal niveau (IMO, ISO)? Partijen dragen hiervr actief en z cncreet mgelijk de bendigde infrmatie aan. De verheid kppelt regelmatig terug aan Partijen wat de resultaten zijn van de Nederlandse inzet in EU- en andere internatinale gremia en waar Partijen kunnen bijdragen aan de (gezamenlijke) beïnvleding van deze gremia. 4. Kennisaenda: Partijen werken samen aan de ntwikkeling van een vraaggericht Onderzek- en Opleidingsprgramma vr Rubber en Kunststf dat binnen een jaar aan de relevante tpsectren wrdt aangebden en/f in Green Deals wrdt pgenmen, waarna Partijen zich actief inzetten m het prgramma uitgeverd te krijgen. Partijen werken in dat kader samen aan het inzichtelijk krijgen van de verschillende strmen kunststf in de prductie-, gebruik- en afvalfase die mgebgen kunnen wrden naar hergebruik (in kwantiteit, kwaliteiten en ptentiële ksten en baten). Daarte wrdt een eerste integrale material flw analysis gepresenteerd en plaatsen geïdentificeerd waar lekkages in het systeem kunnen ptreden. Partijen werken in datzelfde kader samen m te kmen tt een meetprgramma waarmee de tever van zwerfvuil (micr- en macrplastics) van land naar zee kan wrden vastgesteld en de effecten van de genmen maatregelen kan wrden bepaald. 5. Internatinale agenda: Partijen werken gezamenlijk aan een internatinaal prgramma Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en afstemming daarvan met het Meerjarig strategisch plan (MJSP) van het ministerie van Buitenlandse Zaken gericht p exprt van kennis en expertise van Partijen Ketenakkrd Kunststfkringlp -6-

7 rnd de inzameling en verwerking van kunststf afval en hergebruik van gerecyclede kunststffen in nieuwe prducten. 6. Cmmunicatieagenda en mijidalen : Partijen ntwikkelen nder het mtt Duurzaam Den een gezamenlijke cmmunicatie aanpak waarin zij elkaar kunnen aanvullen en versterken (helder maken wat de pgave is, helder ver het vetlicht brengen van behaalde resultaten). Ten beheve van het cncept KRM Prgramma van Maatregelen wrdt rnd de zmer 2014 een Natinale Cnferentie gerganiseerd m input vr het prgramma te bespreken, zdat een breed draagvlak ntstaat vr de inhud en uitvering ervan. Internatinaal wrdt aangeslten p het OSPAR Reginale Actie Plan (vastgesteld zmer 2014). De Partijen hebben de gezamenlijke ambitie m eind 2014/begin 2015 een Eurpese Cnferentie te rganiseren waarbij de verbinding wrdt gemaakt met andere landen, bedrijven, NGO s en kennisinstellingen binnen en buiten Eurpa. In het najaar van 2015 wrden de resultaten van dit ketenakkrd p de vlgende Innvatie Estafette gepresenteerd. Partijen zetten zich ervr in m p dat mment zichtbare resultaten te tnen als resultaat van de unieke samenwerking tussen Partijen in Nederland. Getekend p 12 nvember 2013 tijdens de Innvatie-Estafette in de RAI te Amsterdam: BAMMVS Ketenakkrd Kunststfkringlp -7-

8 i Mrssinkhf Rymplast Matthijs Veerman mir-rumpiait D 16 Perpetual Plastic B.V. Jnas Martens. 17 Recycling Avenue RecyclingAvenue NrbertFraunhlcz 18 SITA Jan van der Meer 19 Van Werven Tn van der Giessen Prducenten_nieuwe_prducten 20 Dess Rudi Daelmans it ESE BV Arjan van Wessem ( Interface Interface Rb Bgaard Philips Henk de Bruin PHILIPS 24 Pyril Jhn Kuijpers,. 25 StarSck Eric Rsen 26 Nederlandse Rubber- en Jhn Vetman Kunststfindustrie (NRK) NOn 27 PlasticsEurpe PlasticsEurpe Nederland StufKaasenbrd,/ 28 Vereniging Nederlandse Clette Alma CI Chemische Industrie (VNCI) Kennisinstellingen/cnsultancy 29 DPlValueCentre ArieBruwer «b.q. VALUECENTRE - 30 ECN ECN Rebecca Gren 31 IMSA Amsterdam Arthur ten Wlde 1. II ::: IMSA AMSTERDAM ï Investments in Sustainable Yvn Wlthuis i Innvatins (ISI) +-, 33 OZ Kninklijk NederInd, lnstouut vr Onderzek der Nederlands Instituut vr Onderzek der Zee (NIOZ) Klaas Timmermans 34 PULYMH Plymer Science Park Ed Kijman SCIENCE PARK Hgeschl Stenden Rudy Flkersma Stenden iiiiivatin TNO Jan Hegee 37 TU Delft Jan-Henk Welink TUDeIft 39 UNIVERSITEIT TWENTE. Universiteit Twente Wilma Dierkes fl. WAI3ENINGEN WageningenUR: - Departement Arian Steenbruggen Omgevingswetenschappen IMARES Tamm Buit,/ \/ 40 WASTE Sphie van den Berg 41 te Waste Free Waters Gij sbert Tweehuijsen Ketenakkrd Kunststfkringlp -8-

9 }Cetenakkrd Kunststfkring]p -9-

10 BIJLAGE BIJ KETENAKKOORD KUNSTSTOFKRINGLOOP In deze bijlage presenteren de individuele partijen zichzelf, waarbij men tnt vanuit welke ambities en drivers de eigen instelling werkt m welke cncrete delstellingen vr de kmende twee jaar te realiseren. Daarnaast geeft men hierin aan wat men daarvr van andere partijen in de keten, in de guden driehek ndig heeft m hierin succesvl te zijn. Inzameling 6 Bek & Verburg Bek & Verburg is al reeds 50 jaar in de rl van inzamelaar van Scheepsafvalstffen actief in de havens van Nederland. Bek & Verburg heeft een heldere ambitie, het schnmaken en huden van de zeeën. Deze ambitie begint bij de basis, afval (waarnder plastic) hrt niet in de zee terecht te kmen. Afval dat al in zee ligt prbeert Bek & Verburg met partners weer uit de zee te halen, en z ged als mgelijk klaar te maken vr hergebruik/recycling. Bek & Verburg zet zich in m in 2020 al het plastic afval dat aan brd is van schepen welke de Nederlandse havens bezeken (waar Bek & Verburg actief is) in te zamelen en te verwerken. Dit wil Bek & Verburg bewerkstelligen dr: Verbeteren van de bewustwrding van zeevarenden aan de brn, drmiddel van gastclleges en prjecten. Het stimuleren van scheiden aan brd van het schip drmiddel van belning. Het aanbieden van expertise met betrekking tt scheepsafval vr verige ketenpartners. Bek & Verburg streeft er naar dat 100% van alle zeeschepen welke de Nederlandse havens bezeken, hun plastic afval reeds hebben gesrteerd. Tevens streeft Bek & Verburg er naar dat de waarde van afval dr zeevarenden wrdt ingezien. Afval is it een prduct geweest en dat met het k weer wrden. Bek & Verburg zet in p het verkrten van de keten, dr aan de brn al (grf) vr te scheiden. Dr aan deze brn al te scheiden is de kans z klein mgelijk dat kunststf wrdt verntreinigd met andere stffen. Samen met andere partners meten deze grep individuen wrden bereikt, waardr een samenwerking met havenbedrijven en andere inzamelaars van belang is. Daarnaast zijn er gede eindverwerkers ndig welke de ingezamelde plastic strmen kunnen verwerken, dit m de gelfwaardigheid van de keten te garanderen. Circulus BV en Berkel Milieu NV Een afvalvrije regi in Dat betekent niet meer dan 10 kilgram huishudelijk restafval per inwner per jaar en verder 100% hergebruik van alle gesrteerde materialen (waarnder kunststffen) afkmstig van huishudens uit ns verzrgingsgebied, met gezamenlijk inwners. Gemeenten zijn Apeldrn, Deventer en Zutphen, Epe, Brummen, Brnckhrst, Lchem en Desburg. De uit ns restafval brngescheiden kunststf verpakkingsafval is van in ttaal 3800 tn in 2010 tegenmen naar 6500 tn in In 2015 zullen we verantwrdelijk zijn vr het srteren en vermarkten naar hergebruik van het brngescheiden kunststf materiaal. Del is m het hergebruik percentage na srtering naar 85% te brengen. Landelijk wrdt nu 76% gerealiseerd. Kennis ver de factren die in de keten het hergebruikpercentage negatief dan wel psitief beïnvleden. Dat kan véôr ns in de keten betrekking hebben p prduct- en materiaal ntwerp en na ns p srtering en hergebruik; Samenwerking m negatieve factren gezamenlijk terug te dringen en psitieve factren te stimuleren. 6 De indeling naar inzameling, verwerking, prducenten nieuwe prducten is hier wat arbitrair. Het geeft een grve indeling. Smmige partijen zijn zwel inzamelaar als NGO f cnsultant, verwerker en prducent, etc. Ketenakkrd Kunststfkringlp -10-

11 Green SerendiDitv/TassenBl Dr middel van de TassenBl hergebruik van plastic tassen p praktische wijze mgelijk maken, bibased en duurzame verpakkingen stimuleren en laten zien wat er wel mgelijk is in plaats van wat er allemaal niet kan. Daarbij kan Green Serendipity meedenken ver inzamelsystemen en hergebruiksystemen. Del 2 jaar: TassenBllen in alle supermarkten, biblitheken en basisschlen van Nederland. Onafhankelijk expertisecentrum met een verzicht van alle state-f-the-art mgelijkheden p het gebied van bibased/duurzame retailverpakkingen. Spnsren die hun duurzame bdschap p duurzame wijze willen cmmuniceren binnen supermarkten, basisschlen en biblitheken. Cntacten bij retailers die plastic verpakkingen willen verminderen. Cntacten bij bedrijven die hun plastic (retail)verpakkingen willen verduurzamen. Cntacten met leveranciers van bibased / duurzame verpakkingen (internatinaal). IHC-Merwede Bijdrage leveren aan de plssing vanuit de maritieme expertise en eigen technlgie. Eerste varende prttype plastic harvester testen p een geschikte lcatie. Sluitende business case, ndersteuning van verheid vr draagvlak.a. wetgeving, financiering en risic beheersing. Kninklijke Bammens BV Kninklijke Bammens is gespecialiseerd in afvalsystemen, sinds Wij gelven dat het praktischer, schner en duurzamer kan en daar werken wij keihard aan, iedere dag met passie en aandacht denken wij steeds een stap verder. Kninklijk Bammens wil in deze tijd p technlgische ntwikkeling van inzamelsystemen samenwerken met partijen die belang hebben bij een plssing van het plastic zwerfvuil dr kennisuitwisseling met een gezamenlijke inzet te ntwikkelen en te implementeren. Dit geeft invulling aan nze ambitie als nderneming m cntinue te zeken naar mgelijkheden m een psitieve bijdrage te leveren aan mens en milieu en de daaraan gekppelde verantwrdelijkheid. Het verder ntwikkelen van prducten vr het inzamelen en scheiden van kunststffen uit afval en reststrmen; Stimuleren en ndersteunen van initiatieven die de afvalprblematiek van kunststf helpen p te lssen. Infrmatie waar plastic vervuiling grt is bv stranden en havens. Samenwerking met bedrijven en verheden. De Milieujutter Terschelling Op Terschelling het meest milieuvriendelijke strand van Nederland te realiseren en te nderhuden dr glas, plastic en ander milieubelastend materiaal te jutten met bewners en bezekers van het eiland. Niet alleen nuttig, maar k ntspannend en vral bewustzijn verhgend he grt het prbleem Plastic in zee is. Niet direct afveren maar k tijdelijk shwen. Z mgelijk het met de hand geraapte materiaal geschikt te maken vr hergebruik / te recyclen dr srteren, schnmaken en ter waardering aanbieden aan afnemers. Zie vr meer inf: Delen ver 2 jaar: met ged materiaal een verrassende jutavntuur gerealiseerd te hebben p juist niet de strandvergangen maar daar waar de miste en zelden bezcht ngerepte zandvlakten langs de gehele nrdkust van Terschelling. Dr beleving en uitleg een leuke activiteit te realiseren vr cngresgangers, bedrijf- en schluitjes, maar k individuele bewner en bezeker van Terschelling. Ketenakkrd Kunststfl<ringlp -11-

12 Begrip bij de Nederlandse regering te hebben gekweekt dat milieubelastend afval aangespeld p de stranden van de Nederlandse kust geen gemeentelijke verantwrdelijkheid is, maar minimaal een Natinale en eigenlijk een Eurpese / Mndiale verantwrdelijkheid is. Hierdr zu dan k minimaal in eerste instantie een Natinaal fnds meten kmen ter dekking van de afverksten van het aangespelde milieubelastend materiaal i.p.v de gemeentelijke kas per stuk strand. De kringlp van plastic te hebben verkleind dr afnemers van plastic afval uit zee te hebben gevnden, die bereid zijn een bijdrage te leveren aan de ksten van afver plastic uit zee. Steun van natinale verheid bij het maken van een fnds ter dekking van de ksten van pruimen van de stranden van milieubelastend materiaal uit zee en dit prbleem k internatinaal aan te kaarten en ander landen / rganisaties p hun (mede)verantwrdelijkheid van plastic in zee te wijzen. Financiering en spnsring van ged rijdend materiaal p het strand ter vervanging van het huidige tweedehands en bijna versleten tractr en aanhanger. Hulp en technlgie m het gejutte materiaal zdanig te behandelen dat het vr hergebruik geschikt is f te recyclen is. Assistentie bij het verbeteren van de inf tijdens en het vraf prmten van deze natuur beleving bij bedrijven en schlen. Prima basis vr lesmateriaal en start schn huden eigen schlplein en/f eigen bedrijfsterrein. Ondersteuning vr verbetering website en meer gebruik van scial media. Nature Grup Rtterdam (NGRP Ambitie Nature wil dr het pzetten van een wereldwijd netwerk van haven ntvangst installaties zrgen dat schepen geen (plastic) afval in zee gien. Het ingezamelde afval zal p de meest duurzame manier verwerkt wrden. Plastic zal indien mgelijk gerecycled wrden en anders mgezet wrden in lie. In de kmende drie jaar zal Nature s netwerk van haven ntvangst installaties uitgebreid wrden van de huidige Eurpese havens, naar Hustn, Midden-Osten en Verre Osten. Bij alle lcaties zal een plastic naar lie systeem wrden pgezet. Internatinale wet- en regelgeving met ervr zrgen dat geen enkel afval van schepen meer verbrd gezet mag wrden en betere cntrles in de havens die meten tezien p naleving. Our Ocean Challenge Wij gebruiken Plastic Sep als uitgangspunt en streven naar het ntwikkelen van duurzame ndernemingen p het gebied van sea-farming, het up-cyclen van afvalstrmen en duurzame energieprductie. Our Oceans Challenge (OOC) gelft dat deze milieu-uitdaging kan wrden mgezet in kansen dr middel van het verbinden van vaardigheden zals engineering, nderzek en ndernemen. Zie verder: Eén nline Challenge Cycle is afgernd. Na aflp van nze eerste nline Challenge cyclus hebben we de ideeën met de hgste ptentie geselecteerd en vrzien van de middelen m hun cncepten uit te werken tt een business case. Jint ventures pgericht tussen OOC partners en tijdens de nline fase geselecteerde ndernemingen. Met zicht p de uitvering van deze ndernemingen, het prichten van duurzame bedrijven in nze ceanen. Het succes van OOC van succes hangt vlledig af van anderen. We hebben deelnemers (ndernemers, ntwerpers) ndig die hun ideeën, inspiratie en visie p het nline platfrm willen delen. En wij zeken diverse Partners uit invledrijke bedrijven die, niet alleen dr middel van financiële steun maar k dr het delen van expertise en middelen, deel uit willen maken van OOC. Zie hiernder in de matrix welk partners wij mmenteel ng zeken. Ketenakkrd Kunststfkringlp -12-

13 CHALIENGE & CORPORATE SPONSORSEIP SP0NSORSHP INCUBAT1ON VENTURING FUNOING 5.1(150 CORPORATE PARTNER 4/ 4/ EUR 50k EUR Nk KNOWLEOGE PARTNER 4/ NA T8D EUR5Gk NGO PARTNER 4, NA TED TED SME PARTNER OptInal EUR5E 180 SPONSOR NA NA EURTBD NA Saraswater Ambitie: Plastic uit het water (zet, zut) te halen met de dr Frans de Waard bedachte pveegunit. De unit kan van verschillende afmetingen zijn en al dan niet p/in een vaartuig gemaakt zijn. Een eerste pveegunit p ware grtte gerealiseerd en grndig uitgetest en peratineel te hebben. Een inventarisatie van lcaties in Nederland waar hardnekkige plastic vervuiling is; Hetzelfde als bvenstaand, maar dan in zut water en k buiten Nederland; Een ruimte m een cntainer neer te zetten en daar een pveegunit grndig uit te testen. Financiering (fndsen, spnsring). The Ocean Cleanu Elk jaar prduceren we ngeveer 300 miljen tn plastic, een deel daarvan verdwijnt via de rivieren in de ceaan. Dr de strming belandt het plastic uiteindelijk in vijf rnddraaiende strmingen, k wel gyres genemd. De plastic deeltjes verrzaken niet alleen directe sterfte bij vgels en vissen, er vindt k accumulatie plaats van p het plastic geadsrbeerde schadelijke rganische stffen in de vedselketen van vissen. Wij als mensen zijn affiankelijk van deze vedselketen. Dr de gigantische mvang van het gebied waar het plastic rnddrijft, is uitgerekend dat de beste huidige plssing er jaar ver zu den m een gyre leeg te vissen. Maar waarm zuden we ns dr de ceaan verplaatsen, als de ceaan zich k dr ns kan verplaatsen? Dr een platfrm p een plek te fixeren kan de strming het werk den, en kan er veel geld, tijd en emissie bespaard wrden. Drijvende slide barrières tussen de platfrms kunnen het plastic cncentreren, en zrgen vr een grte spanwijdte. Op deze manier zu één gyre zichzelf in slechts vijf jaar schn kunnen maken. Omdat er geen net gebruikt wrdt, kunnen k de kleinste deeltjes pgeruimd wrden. De strming van het water gaat in zijn geheel nder de barrières dr, alleen de deeltjes met een psitief drijfvermgen kmen mhg in het statinaire gebied vr de barrières. Deeltjes met een neutraal drijfvermgen, zals planktn strmen dus gewn nder de barrière dr, en vissen kunnen er gewn langs zwemmen. Dit in tegenstelling tt het traditinele gebruik van netten, waar veel zeeleven in verstrikt raakt. Dr dit principe in alle vijf gyres te te passen kunnen we in ttaal zeven miljen tn plastic uit de ceaan vissen, dr gebruik te maken van de natuurlijke strming. Daarnaast zuden we deze technlgie k willen gebruiken in rivieren m te vrkmen dat het plastic de ceaan bereikt. Op dit mment hebben we schaalmdellen getest bij het NIOZ in Yerseke en een halve tn plastic uit Hawaii (ligt in Nrth-Pacific gyre) geanalyseerd m de beste recycling mgelijkheden te nderzeken. We zijn bezig met het mdelleren (CFD) van de strmingen in de ceaan en m de drijvende barrières, met het uitwerken van het ntwerp van de drijvende barrières en met de mgelijkheden tt verankering midden p de ceaan. Tevens wrdt er aandacht besteed aan de eclgische vraagstukken en de impact p zeeverkeer en de regelgeving daarmtrent. Op dit mment hpen we deze eerste studie te kunnen publiceren in het tweede kwartaal van Vervlg: wanneer we het cncept vldende hebben drgelicht, gesimuleerd en getest (p schaal), zullen we de bevindingen publiceren en versturen naar de 300+ internatinale media kanalen die zich hiervr hebben aangemeld. Fase twee zal dan hpelijk spedig van start kunnen gaan. Tijdens deze fase gaan we p grtere schaal testen en werken we te naar een pilt van een gedeelte van het systeem in de zee. Dit wrdt gezien als laatste stap naar een eerste platfrm in de Oceaan. Samenwerking met partijen die kunnen bijdragen met kennis, technlgie en het ter beschikking stellen van nderzeks- en fabricagefaciliteiten Financiering (fndsen, spnsring) Ketenakkrd Kunststfkringlp -13-

14 Vereniging Ondernemingen Milieudienstverlening tbv de Scheepvaart (VOMS Alle plastic afval van de scheepvaart inzamelen en zveel mgelijk terug in de kringlp brengen m3 per jaar plastic afval inzamelen bij de scheepvaart. 50% van het ingezamelde plastic terug in de kringlp. Rijksverheid/havens: afgifteverplichting plastic afval en handhaving Scheepvaart: gescheiden afgifte plastic afval Eindverwerkers: verbetering afgiftemgelijkheden gemengd plastic afval Verwerking (recycling) AKG Plvmers AKG Plymers wil haar (in bijna 45 jaar) pgebuwde imag in kunststfrecycling verder prfessinaliseren; de transfrmatie van kunststfrecycling bedrijf naar leverancier van (secundaire) grndstffen zal daarbij centraal staan. Het bedrijf wil zich als leverancier van meer dan 20 ktn hgwaardige PE en PP cmpunds, gebaseerd p Pst Cnsumer Waste, ng beter prfileren in de kunststfverwerkende industrie. AKG Plymers wil het prductievlume de kmende 2 jaar verhgen met tenminste 50%. Vrts willen wij het imag van recyclaat verbeteren, hierte zullen wij diverse samenwerkingsverbanden aangaan met ndernemingen, nderwijs en verheid. Het sluiten van de keten met hgwaardige PE/PP recycle cmpunds kan alleen als alle partijen in de keten hun samenwerking verlenen; gemeentes en verheden zullen daarin een leidende rl hebben, verbranding van kunststf afval met beperkt wrden en de inzameling hiervan zal gedegen en ksten besparend gerganiseerd meten wrden; bedrijven en cnsumenten zullen meten accepteren dat het gebruik van kunststffen k 1 p 1 het recyclen van kunststffen met zich mee brengt; de hierdr verkregen recyclaten zullen een nuttige en z hgwaardig mgelijke tepassing meten vinden. Atter In 2020 realiseert Nederland dr nascheiding in aanvulling p brnscheiding èn dr verdere integratie en samenwerking in de keten meer dan 75% hergebruik van kunststf verpakkingsafval van huishudens en bedrijven. Nascheidingscapaciteit uitbreiden m nascheiding (in aanvulling p brnscheiding) aan al haar gemeentelijke en bedrijfsklanten aan te kunnen bieden. Srteer- en verwerkingsinstallaties realiseren m de keten verder te ptimaliseren. Vergeding vanuit de prducentenverantwrdelijkheid (Afvalfnds) vr hergebruik van kunststf verpakkingsafval uit zwel huishudelijk als bedrijfsafval. Betere samenwerking tussen prducenten, nascheiders en srteerders vr herkenbaarheid en srteerbaarheid van verpakkingen in het srteerprces. Betere samenwerking tussen prducenten en nascheiders, srteerders en verwerkers vr betere aansluiting van vraag naar regranulaat met de geleverde kwaliteit uit de recyclingprductie. Cumapl Binnen 5 jaar de meest duurzame plyester leverancier wrden, dr plyesters te up- en recyclen met daarnaast de pstart van de prductie van bibased plyesters. De verwerkingscapaciteit te vergrten tbv up- en recycling van plyester tt tn per jaar; Ketenakkrd Kunststfkringlp -14-

15 100% bibased prducten uitte ntwikkelen met bijbehrend businessplan vr het cmmercieel p de markt kunnen brengen van 100% bibased PET met een capaciteit van tn per jaar; Een uitgewerkt businessplan m meilijk mechanisch te recyclen plyester afvalstrmen m te kunnen zetten in plylen, een waardevlle grndstf vr de plyurethaan industrie, en mgelijk een eerste pstart van de prductie ervan. Infrmatie met betrekking tt de markt vr plyurethaan, evt. samenwerking met een partij die al actief hierin is; Financiering vr het upgraden van de bestaande plymerisatielijn m deze geschikt te maken vr de prductie van bipetloo. Mrssinkhf Rymplast Mrssinkhf Rymplast is een bedrijf met meer dan 50 jaar histrie in hgwaardige kunststf recycling. Mrssinkhf Rymplast richt zich p het invullen van de grndstfbehefte van de kunststf verwerkende industrie met hgwaardige recyclaten. De ambitie van Mrssinkhf Rymplast is m naast pst-industriële feedstck versterkt hgwaardige herwnnen grndstffen uit pst-cnsumer kunststffen te prduceren. Om invulling te geven aan de steeds kritischer materiaaleisen uit de kunststfverwerkende industrie en de hge eisen welke aan recyclaat wrden gesteld p basis van Eurpese regelgeving, zal Mrssinkhf Rymplast zich verder ntwikkelen als leverancier van hgwaardige recyclaten. In de kmende twee jaar wil Mrssinkhf Rymplast, waar p basis van kwaliteit mgelijk, meer pst cnsumer feedstck inzetten vr de prductie van hgwaardige recyclaten. Een belangrijke factr zal daarbij de kwaliteit van beschikbare pst-cnsumer kunststffen zijn. Mrssinkhf Rymplast wil participeren in geslten kringlpsystemen vr mnstrmen pst-cnsumer en pst-industriële kunststf uit- en afvallen. Daarnaast wil Mrssinkhf Rymplast bijdragen aan de ptimalisatie van inzameling & srtering. Deze ptimalisatie met leiden tt een ecnmisch en eclgisch zinvlle inzameling van kunststffen, welke uiteindelijk geschikt zijn vr hgwaardige verwerking. Om prductie van hgwaardige grndstffen met vldende afzetmgelijkheden in de Eurpese markt mgelijk te maken, zal het streven meten zijn m de kwaliteit van gesrteerde pst-cnsumer kunststf uitvallen p een hger niveau te brengen. Om daarte te kmen zal de fcus meten verschuiven van kwantiteit van inzameling naar kwaliteit vr recycling. De fcus met zijn m kunststffen in te zamelen waarvr na een inzamel-, srteer,- en recycleprces hgwaardige eindtepassingen zijn. Naast kwaliteit van inzameling- en srtering zal daarm de kmende jaren de fcus meten liggen p het zeken & vinden van nieuwe tepassingen vr recyclaat en verhgde inzet van recyclaat in bestaande tepassingen. Perpetual Plastic BV Plastic wrdt pas afval als er geen waarde meer p kan wrden geplakt dr de lkale ecnmie. Perpetual Plastic maakt hier een interventie in dr het plastic direct bruikbaar te maken als grndstf vr 3D-printers. De ambitie is m deze activiteit p internatinaal niveau uit te rllen via een netwerk van 3d-printers gekppeld aan afvalstrmen. Daarmee wrdt waardevlle grndstf gered van verbrandingsinstallaties en de strtplaats/het milieu. Vral in buitenlandse gemeenten waar het afvalbeleid tekrt schiet kan dit een grte impact maken. Delen 2 Jaar: PP wil binnen 2 jaar het internatinale platfrm vrmen vr gerecyclede grndstffen vr de 3D printer markt. Zij willen dit bereiken dr het kppelen van de juiste lkale en internatinale stakehlders aan hun systeem. Daarbij fcussen ze zich met hun design achtergrnd p het creëren van een geweldige user experience, hetgeen mensen activeert m de waarde van plastic in te zien. Via de prducten die PP zelf heeft ntwikkeld, kan uiteindelijk wrden gemeten he veel kilgram plastic er wrdt gerecycled in de 3D-printer m de impact te kunnen kwantificeren. De kracht van het cncept ligt beslten in het feit dat een cnsument direct het afval dat hij in zijn hand (f huis) heeft, ergens in kan stppen: een recycler+3d-printer cmb. Dit geeft een gevel Ketenakkrd Kunststfkringlp -15-

16 van waarde. Dit met technisch mgelijk wrden vr z veel mgelijk kunststffen. Hierbij kunnen kennisinstituten een rl spelen. Prducenten van plastic verpakkingsmateriaal wrdt gevraagd m verderp in de keten het afval makkelijker identificeerbaar te maken vr hergebruik in ns 3d-printer netwerk. Samenwerking met prducenten van biplastics is al in gang gezet maar kan ng wrden versterkt. Biplastics werken heel ged in 3d-printers. Daarentegen meten er wel systemen beschikbaar zijn vr het uiteindelijk cmpsteren daarvan. Afvalstrmbeheerders en verwerkers hebben wellicht ng reststrmen die wij kunnen tepassen en daarvr gaan we graag in gesprek. Lkale verheden die de ambitie hebben m hun plastic afval beter aan te pakken, kunnen zich aanmelden vr pilts m ns cncept/systeem te implementeren. Omdat elke lkale ecnmie verschillend is, wrdt het altijd een plssing p maat. Pvril Binnen 5 jaar wil Pyril ca. 20 raffinaderijen in prductie hebben met elk een capaciteit van tt tn per jaar m plastic afval m te zetten in lie. De eerste raffinaderij in de Rtterdamse haven (Btlek) met binnen twee jaar vlledig peratineel zijn en de prductie met dan zijn pgeverd tt zijn maximale capaciteit ( tn per jaar). Aanver van vldende plastic afvalstffen; Bekendheid geven aan (mgelijkheden van samenwerking met) het bedrijf Pyril. Recvcling Avenue Recycling Avenue biedt sinds 10 jaar technlgie cnsulting aan p het gebied van afvalverwerking vr de recycling industrie en vr andere bij de recycling betrkken partijen. Recycling Avenue cmbineert een brede prcestechnlgische kennis p het gebied van scheidingstechnlgie met ruime ervaring in de ntwikkeling van prcesplssingen vr kunststfafval. Onze ambitie is m met nze knw-hw een substantiële bijdrage te leveren aan het sluiten van de plastic kringlp. Implementatie p prductieschaal van een mede dr Recycling Avenue ntwikkelde scheidingstechnlgie vr de hgwaardige recycling van gemengde kunststfstrmen uit verpakkingsafval. Mede-/samenwerking met ns m het hierbven genemde del te realiseren SITA SITA gaat een ng actievere rl spelen m de kringlp van kunststf te sluiten p basis van het principe van de circulaire ecnmie. Dit det SITA dr: maximaal in te zetten p het vrkmen dan wel maximaal scheiden van kunststf verpakkingsafval; het leveren van een actieve bijdrage aan bewustwrding, mtivatie en stimulering van de gescheiden inzameling en de ptimalisering van de recycling van kunststffen; haar ervaring en expertise in te zetten m gemeenten te ndersteunen en te faciliteren, m meer kunststf verpakkingen in te zamelen en te recyclen en hgwaardiger terug te brengen in de keten p een kstenefficiënte wijze; zich te blijven inzetten m prducenten, met nze (praktijk)kennis, te adviseren ver het ntwerp van hun verpakkingen m de srteerbaarheid te verhgen. SITA zal bijdragen aan het realiseren van 60% gescheiden inzameling van kunststf verpakkingsafval uit huishudens en bedrijven in Nederland. Daarbij zal SITA, dr het tepassen van verbeterde srteer- en recyclingtechnieken, zrgen dat minimaal 80% daadwerkelijk als secundaire grndstf kan wrden ingezet. SITA streeft er hierbij naar, dat srtering en recycling grtendeels in Nederland zal plaatsvinden, waarbij SITA k maatschappelijke delen (zals werkgelegenheid, scial return en transparantie) in genschuw neemt. Ketenakkrd Kunststfkringlp -16-

KETENAKKOORD KUNSTSTOFKRINGLOOP

KETENAKKOORD KUNSTSTOFKRINGLOOP KETENAKKOORD KUNSTSTOFKRINGLOOP Ondergetekenden: Inzamelaars Prducenten nieuwe prducten Windesheim Bek & Verburg Dess Schuttelaar & Partners Circulus BV Ecchain Triple Benefit Green Serendipity ESE BV

Nadere informatie

Ambitie HAS Hogeschool: Afvalvrij in Resultaten afgelopen 3 jaar Zie bijlage 1: Grafieken. Samenwerking Ecosmart

Ambitie HAS Hogeschool: Afvalvrij in Resultaten afgelopen 3 jaar Zie bijlage 1: Grafieken. Samenwerking Ecosmart Ambitie HAS Hgeschl: Afvalvrij in 2025 HAS Hgeschl is hét hger berepspleidings- en expertisecentrum in Zuid Nederland in het dmein van agr, fd en leefmgeving. Als zelfstandige tp-hgeschl leiden we studenten

Nadere informatie

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen UITWERKING

Nadere informatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie Duurzaam inzetbaar in een vitale rganisatie Vitaliteit en bevlgenheid vrmen sleutelbegrippen vr het ptimaal en duurzaam inzetten van medewerkers. Vitale medewerkers bruisen van energie, velen zich fit

Nadere informatie

Subsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant -

Subsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant - Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant - prvincie Nrd-Brabant - Het del van de Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant (ECOINNONB) is het realiseren van een aantal delstellingen uit het

Nadere informatie

Business Breakthrough Biomimicry. Green Business Benefits oktober 2015

Business Breakthrough Biomimicry. Green Business Benefits oktober 2015 Business Breakthrugh Bimimicry ktber 2015 Business Breakthrugh Bimimicry Wat is de achtergrnd van het traject? Veel prduct- en prcesntwerpen ntlenen ideeën en principes aan vrbeelden uit de natuur. Het

Nadere informatie

Bibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau

Bibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau Biblitheek en basisvaardigheden Handreiking vr een structurele aanpak p lkaal niveau 1 Inhud Een structurele aanpak van laaggeletterdheid p lkaal niveau 3 1. Draagvlak bij de gemeente 3 2. Draagvlak in

Nadere informatie

Introductie MVO Prestatieladder

Introductie MVO Prestatieladder Intrductie De is een certificeerbare nrm vr Maatschappelijke Verantwrdelijkheid van Organisaties (MVO). De nrm is gemaakt vr rganisaties die hun eigen MVO ambities en perfrmance aantnbaar willen maken,

Nadere informatie

Lokale subsidies voor energiebesparing en duurzame energie

Lokale subsidies voor energiebesparing en duurzame energie RETS RESpedia Lkale subsidie vr energieprjecten Ec Centre Wales Jake Hllyfield Lkale subsidies vr energiebesparing en duurzame energie Diverse lkale verheden in Wales hebben uiteenlpende maatregelen genmen

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

Transmuraal Programma Management

Transmuraal Programma Management Transmuraal Prgramma Management Een prpsitie van Vitha versie 1 Inhudspgave 1 Inleiding... 3 2 Transmurale behandelpraktijken... 3 2.1 Transmurale zrg nader gedefinieerd... 3 2.2 Transmurale zrg in de

Nadere informatie

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'.

Nadere informatie

Subsidies waar weidegang als voorwaarde kan worden gesteld

Subsidies waar weidegang als voorwaarde kan worden gesteld Bijlage 1 Weidegang stimuleren dr middel van subsidies Het is ged mgelijk m weidegang in de melkveehuderij te stimuleren met behulp van bestaande subsidies. Dit is een verzicht van de agr- en landbuwsubsidies

Nadere informatie

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica Prgramma Welzijn en Zrg Nieuwe Zrg en Dmtica Aanleiding De mgelijkheden vr het langer zelfstandig thuis blijven wnen, meten wrden verbreed. Technlgische ntwikkelingen die zrg p afstand en het participeren

Nadere informatie

Projectvoorstel gemeente Leeuwarden voor de kandidaatstelling van Leeuwarden/Ljouwert als Europese Hoofdstad van Cultuur 2018

Projectvoorstel gemeente Leeuwarden voor de kandidaatstelling van Leeuwarden/Ljouwert als Europese Hoofdstad van Cultuur 2018 Prjectvrstel gemeente Leeuwarden vr de kandidaatstelling van Leeuwarden/Ljuwert als Eurpese Hfdstad van Cultuur 2018 Inleiding. Het cllege van burgemeester en wethuders heeft samen met Gedeputeerde Staten

Nadere informatie

Beweeg Mee! De gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) 1 in de collectieve verzekering voor de minima van de gemeente Den Haag

Beweeg Mee! De gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) 1 in de collectieve verzekering voor de minima van de gemeente Den Haag Beweeg Mee! De gecmbineerde leefstijlinterventie (GLI) 1 in de cllectieve verzekering vr de minima van de gemeente Den Haag Mensen niet alleen aan het bewegen brengen, maar k aan het bewegen huden. Dat

Nadere informatie

OO: De sector van de verwerking van duurzame voeding ontwikkelen

OO: De sector van de verwerking van duurzame voeding ontwikkelen OO: De sectr van de verwerking van duurzame veding ntwikkelen Uitdagingen Op het vlak van milieu - Verwerkte duurzame vedingswaren aanbieden aan verbruikers: het aanbd vergrten m de milieu-impact van het

Nadere informatie

Visie op de webpresentatie. gemeente Eindhoven

Visie op de webpresentatie. gemeente Eindhoven Visie p de webpresentatie gemeente Eindhven Inhud 1 Inleiding 3 2 Basisgedachte beheften ntvanger centraal 3 2.1 Onderscheidende kwaliteiten websites 3 2.2 Verbinding essentieel 4 2.2.1 Verbinding extern

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT BIJLAGE 1 IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT 1. Inleiding Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling

Nadere informatie

Beleidsplan 2014 Versie Zomer 2014

Beleidsplan 2014 Versie Zomer 2014 Beleidsplan 2014 Versie Zmer 2014 Pagina 1 van 6 Beleidsplan 2014 Supprt t Cnnect Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting SUPPORT TO CONNECT. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen, activiteiten

Nadere informatie

Start duurzame inzetbaarheid

Start duurzame inzetbaarheid Start duurzame inzetbaarheid Een praktijkcasus Dr: Rlf Weijers, Pauline Miedema Hewel duurzame inzetbaarheid een veelbesprken thema is, blijft het lastig m het cncreet te maken en er handen aan veten aan

Nadere informatie

SIG Groene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015

SIG Groene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015 SIG Grene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015 Inleiding Hiernder treft u het jaarverslag 2014 en het jaarplan 2015 van de Special Interest Grup Grene ICT & Duurzaamheid aan. Het jaarverslag

Nadere informatie

Themadag 'Agrocomplex Scheldemond: samen een wereld te winnen?!' Verslag

Themadag 'Agrocomplex Scheldemond: samen een wereld te winnen?!' Verslag Themadag 'Agrcmplex Scheldemnd: samen een wereld te winnen?!' 27 nvember 2009, IJzendijke Vr inleidingen zie handuts. Verslag Vragenrnde na inleidingen Langs beide kanten van de grens zijn verschillende

Nadere informatie

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Rapprt Bekend maakt bemind Onderzek naar de bekendheid van en waardering vr het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Over het CAOP Het CAOP is hét kennis- en dienstencentrum p het gebied van arbeidszaken

Nadere informatie

I. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken... 10 II. Klankbordgroep... 10 III. Afvalfonds Verpakkingen... 10 IV. Nedvang... 11 V. Onderzoeksbureau voor

I. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken... 10 II. Klankbordgroep... 10 III. Afvalfonds Verpakkingen... 10 IV. Nedvang... 11 V. Onderzoeksbureau voor Cntents 1. De pilt Drankenkartns... 3 I. Waarm wrdt er een pilt uitgeverd?... 3 II. Wat wil men bereiken met deze pilt?... 3 III. He wrdt er gezrgd vr uitkmsten die bruikbaar zijn... 3 IV. He wrden de

Nadere informatie

Projectomschrijvingen van het Uitvoeringsprogramma 2012-2015 Visie Openbaar Vervoer 2020

Projectomschrijvingen van het Uitvoeringsprogramma 2012-2015 Visie Openbaar Vervoer 2020 Vrdracht Prvinciale Staten van Nrd-Hlland Vrdracht Haarlem, juli 2012 Onderwerp: Uitveringsprgramma 2012-2015 Visie Openbaar Verver 2020 Bijlage: Prjectmschrijvingen van het Uitveringsprgramma 2012-2015

Nadere informatie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke

Nadere informatie

ECP 13 mei 2013. Monika Sormann, dept. EWI

ECP 13 mei 2013. Monika Sormann, dept. EWI ECP 13 mei 2013 Mnika Srmann, dept. EWI Beleidsinstrumentarium 2 Vlaanderen in Actie Vlaanderen in Actie (ViA) is het tekmstprject vr Vlaanderen. Vlaanderen wil tegen 2020 uitmunten als een ecnmisch innvatieve,

Nadere informatie

Kenneth Smit Consulting -1-

Kenneth Smit Consulting -1- Versneld en cntinu verbeteren van de perfrmance en de resultaten van uw medewerkers en rganisatie. Perfrmance en rendementsverbetering van uw rganisatie is de fcus waarp de activiteiten van Kenneth Smit

Nadere informatie

Transportbedrijf J. Wessels & Z.N. B.V. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Transportbedrijf J. Wessels & Z.N. B.V. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Transprtbedrijf J. Wessels & Z.N. B.V. Maatschappelijk Verantwrd Ondernemen 2014 2015 1 MVO Maatschappelijk Verantwrd Ondernemen is de laatste jaren meer een vanzelfsprekendheid dan uitzndering gewrden.

Nadere informatie

GS brief aan Provinciale Staten

GS brief aan Provinciale Staten GS brief aan Prvinciale Staten Pstadres Prvinciehuis Pstbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-hlland.nl Datum zie verzenddatum Aan Prvinciale Staten Bijlagen 2 Onderwerp Infrmatie ver het

Nadere informatie

IT Management Group. Samenvatting PRINCE2 2009

IT Management Group. Samenvatting PRINCE2 2009 IT Management Grup Samenvatting PRINCE2 2009 ITIL is a Registered Trade Mark f the Office f Gvernment Cmmerce in the United Kingdm and ther cuntries. PRINCE2 is a Registered Trade Mark f the Office f Gvernment

Nadere informatie

Beleidsplan 2014 tot en met 2016

Beleidsplan 2014 tot en met 2016 Blessed Generatin Nederland Falkejacht 25 9254 EJ Hurdegaryp Beleidsplan 2014 tt en met 2016 Blessed Generatin Nederland (0511) 47 21 37 - www.blessedgeneratin.nl - inf@blessedgeneratin.nl KvK 01100560

Nadere informatie

De huidige wijze waarop de subsidiegelden worden uitgegeven is een verdeling van de subsidie ten behoeve van:

De huidige wijze waarop de subsidiegelden worden uitgegeven is een verdeling van de subsidie ten behoeve van: Stichting Ontwikkelingssamenwerking Lingewaard Inhudelijk en financieel jaarverslag ver 2012 Was het jaar 2011 een jaar van nzekerheid en verleg met de gemeente he in de tekmst met ntwikkelingssamenwerking

Nadere informatie

ALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT

ALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT ALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT De Dienstenrichtlijn met de cnsument een ruimere keuze bieden, meer waar vr zijn geld geven en een vlttere tegang tt diensten in de hele EU verzekeren WAAROM

Nadere informatie

c. Relatiebeheer algemene en éénmalige groepen d. Relatiebeheer maatschappelijke organisaties e. Contacten en samenwerking met bedrijven

c. Relatiebeheer algemene en éénmalige groepen d. Relatiebeheer maatschappelijke organisaties e. Contacten en samenwerking met bedrijven Inhudspgave Inleiding 1. Huidige situatie 2. Delstellingen 2014 2.1 Algemeen Del 2.2 Jaarvisie 3. Actieplan 3.1 Algemeen Del 3.2 Jaarvisie a. Cördinatie b. Relatiebeheer kerken c. Relatiebeheer algemene

Nadere informatie

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020.

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020. Handleiding Handleiding Cmmunicatie vr Prmtren Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020 1 Eurpese Unie Inhud 1 Inleiding... 1 2 De minimale cmmunicatieverplichtingen... 1 a) Weergave

Nadere informatie

Stichting Animal Fellows. Beleidsplan. Versie februari 2016

Stichting Animal Fellows. Beleidsplan. Versie februari 2016 Stichting Animal Fellws Beleidsplan Versie februari 2016 Stichting Animal Fellws beleidsplan versie februari 2016 Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting Animal Fellws te Breda. Het verslag mvat

Nadere informatie

Kantines tegen voedselverspilling

Kantines tegen voedselverspilling Kantines tegen vedselverspilling Principe: zwel klanten als kantinepersneel aanspren m vedselverspilling te verminderen Kantines van administraties, ng's, schlen f bedrijven zijn plekken waar grte heveelheden

Nadere informatie

12VK22-B Verkiezingsprogramma s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over duurzaamheid 1 augustus 2012

12VK22-B Verkiezingsprogramma s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over duurzaamheid 1 augustus 2012 B. Duurzaamheid Interesse Kerk in Actie gaat in het bijznder uit naar Mndiale crises en sciale & eclgische transitie 1 Vergrening van het belastingstelsel Maatschappelijk verantwrd ndernemen met integrale

Nadere informatie

Beleidsnotitie 2013-2016. 100, uw welzijns- en zorgnetwerk. Vastgesteld op 26 april 2013

Beleidsnotitie 2013-2016. 100, uw welzijns- en zorgnetwerk. Vastgesteld op 26 april 2013 Beleidsntitie 2013-2016 100, uw welzijns- en zrgnetwerk Vastgesteld p 26 april 2013 1 1 Inleiding Begin 2012 maakte 100, uw welzijns- en zrgnetwerk een drstart, na vier jaar nder de naam Zwel NN vanuit

Nadere informatie

Hergebruikinitiatieven

Hergebruikinitiatieven Hergebruikinitiatieven Principe: materialen en verpakkingen hergebruiken vr ze afval wrden Hergebruik betekent de terugwinning en het hergebruik van prducten f nderdelen ervan: hergebruik van de verschillende

Nadere informatie

Alle secundaire scholen, binnen de regio MidLim, met een klasgroep in de 2de of 3de graad waarin: o o o o o

Alle secundaire scholen, binnen de regio MidLim, met een klasgroep in de 2de of 3de graad waarin: o o o o o Klas-in-zicht Een negatieve grepsdynamiek, leerlingen die niet met elkaar vereen kunnen kmen, een vertrebelde relatie tussen leerlingen en leerkrachten, meilijk les kunnen geven dr strend gedrag, zijn

Nadere informatie

Sociaal akkoord arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Stedendriehoek en Noord-Veluwe

Sociaal akkoord arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Stedendriehoek en Noord-Veluwe Sciaal akkrd arbeidsmarkt Zrg en Welzijn Stedendriehek en Nrd-Veluwe De aanleiding tt het vrmen van een sciaal akkrd In 2013 waren ruim 57860 (brn: WGV Zrg en Welzijn) inwners in de regi s Stedendriehek

Nadere informatie

BIZ Plan Westermaat Bedrijventerrein Westermaat te Hengelo

BIZ Plan Westermaat Bedrijventerrein Westermaat te Hengelo BIZ Plan Westermaat Bedrijventerrein Westermaat te Hengel Hengel, 4 juni 2010 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. De Experimentwet Bedrijven Investerings Zne 3. Activiteiten van het BIZ 4. Waarm een BIZ 5. De

Nadere informatie

Meerjaren beleidsplan 2015-2020

Meerjaren beleidsplan 2015-2020 Meerjaren beleidsplan 2015-2020 Inhudspgave Visie 1 Missie 1 Uitvering 1 Meer bijen in Nederland 2 Franchisefrmule 2 Educatie 3 Oppervlak drachtplanten vergrten 3 Kansen vr mensen afstand tt de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Aanvraagformulier Uitvoeringsverordening EBU - NOMMIF. 1 van 9. 1.1. Gegevens van de hoofdaanvrager

Aanvraagformulier Uitvoeringsverordening EBU - NOMMIF. 1 van 9. 1.1. Gegevens van de hoofdaanvrager Let p: Alleen de aanvragen die vlden aan strategische agenda van de Ecnmic Bard Utrecht (EBU) en het tpsectrenbeleid in de regi kmen in aanmerking vr subsidie. Alleen vlledig ingevulde en ndertekende frmulieren

Nadere informatie

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba.

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba. Agressiemanagement Bedrijven, rganisaties en schlen krijgen steeds vaker met agressie te maken. Wanneer je met mensen werkt, bestaat er immers de kans p cnflicten. Z n cnflict kan escaleren in bedreigingen,

Nadere informatie

Communicatieplan eindopdracht PD

Communicatieplan eindopdracht PD Cmmunicatieplan eindpdracht PD Een nieuwe identiteit Renée Krpraal, Patrick van Bxtel en Michel Janse INHOUDSOPGAVE Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 6 Pagina 8 Pagina 10 Pagina 11 Pagina 12 Pagina

Nadere informatie

re-integratie jobcaoching praktijkleerwerktraject De Pastorie diverse branches social return

re-integratie jobcaoching praktijkleerwerktraject De Pastorie diverse branches social return jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting MatchWinners Rermnd jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting Matchwinners Rermnd 1. Intr Sinds 2009 biedt

Nadere informatie

VGSO Nieuwsbrief extra editie over komende gemeenteraadsverkiezingen

VGSO Nieuwsbrief extra editie over komende gemeenteraadsverkiezingen VGSO Nieuwsbrief extra editie ver kmende gemeenteraadsverkiezingen Hierbij ntvangt u een extra nieuwsbrief van de VGSO. Deze nieuwsbrief staat vrijwel geheel in het teken van de gemeenteraadsverkiezingen

Nadere informatie

Aanvraagformulier cofinanciering LEF

Aanvraagformulier cofinanciering LEF Aanvraagfrmulier cfinanciering LEF 1. Aanvraag vr delstelling: Welke delstellingen uit het Ecnmisch Actieprgramma 2016 2019 zijn delstellingen die u met uw prject gaat realiseren f aan bij gaat dragen?

Nadere informatie

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden?

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden? Omgevingsscan Achtergrnd prject De gemeente Drdrecht heeft het plan pgevat de prblematiek rndm (merendeels verslaafde) dak- en thuislze mensen in haar stad aan te pakken. In dit kader heeft de gemeente

Nadere informatie

Statenvoorstel nr. PS/2014/341

Statenvoorstel nr. PS/2014/341 Statenvrstel nr. PS/2014/341 Initiatiefvrstel Cde Maatschappelijke Participatie Datum Inlichtingen bij 23 april 2014 mevruw G.J. Overmeen-Bakhuis Aan Prvinciale Staten Onderwerp Initiatiefvrstel Cde Maatschappelijke

Nadere informatie

SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE SEPTEMBER 2017

SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE SEPTEMBER 2017 SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE 23 28 SEPTEMBER 2017 1.WAARDENKAARTEN Hiernder wrden de waardenkaarten weergegeven. Uit 24 kaarten zijn er 6 gekzen die centraal staan bij dit team en het

Nadere informatie

Innovatie stimuleert concurrentie op kosten, gemak en transparantie, en brengt daarmee nieuwe keuzemogelijkheden voor consument en bedrijven.

Innovatie stimuleert concurrentie op kosten, gemak en transparantie, en brengt daarmee nieuwe keuzemogelijkheden voor consument en bedrijven. Hrzitting/Rndetafelgesprek Vaste Cmmissie vr Financiën Herziene Richtlijn Betaaldiensten (PSD 2) 15 nvember 2017 Inbreng namens Hlland FinTech Financiële innvatie is van grt belang vr cnsument en bedrijfsleven.

Nadere informatie

EU-subsidies voor gemeentes

EU-subsidies voor gemeentes EU-subsidies vr gemeentes Organiseren van de verwerving 12 januari 2010 In deze presentatie 1. Intrductie: De EU-regelingen 2. Het nderzek van BB / PNO Cnsultants 3. EU-subsidieverwerving dr gemeenten

Nadere informatie

FAQ Innovatieve bedrijfsnetwerken versie 18 november 2015

FAQ Innovatieve bedrijfsnetwerken versie 18 november 2015 FAQ Innvatieve bedrijfsnetwerken versie 18 nvember 2015 Wanneer kan het IBN effectief van start gaan? De steun aan een innvatiecluster kan p zijn vregst starten p de eerste werkdag van de maand die vlgt

Nadere informatie

Infovergadering algemene offerteaanvraag 2012/10252

Infovergadering algemene offerteaanvraag 2012/10252 Infvergadering algemene fferteaanvraag 2012/10252 Onderwerp: een samenwerking realiseren p het vlak van strategie en creatie vr de cmmunicatie van de VDAB, m tt eenvrmigheid te kmen in de interne en externe

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

Ter vergelijking met de MJA3-doelstelling worden de indices voor productieproces, keten en duurzame energie gesommeerd.

Ter vergelijking met de MJA3-doelstelling worden de indices voor productieproces, keten en duurzame energie gesommeerd. MJA3 cnvenant Methdiek energieefficiency Alle inspanningen van bedrijven gericht p energiebesparing in het prductieprces en in de keten en met het g p de inzet van duurzame energie, wrden gehnreerd: zij

Nadere informatie

Risicomanagement in zorgbouwprojecten. Centrum Zorg en Bouw

Risicomanagement in zorgbouwprojecten. Centrum Zorg en Bouw Risicmanagement in zrgbuwprjecten Centrum Zrg en Buw Inhud Zelfscan; Rl CZB bij risicmanagement; Wat kunt u verwachten? Vraag Past uw initiatief in het strategisch huisvestingsplan van de rganisatie? Het

Nadere informatie

Pedagogisch beleidsplan 2011-2013. Christelijke Peuterspeelzaal Lotje

Pedagogisch beleidsplan 2011-2013. Christelijke Peuterspeelzaal Lotje Pedaggisch beleidsplan 2011-2013 Christelijke Peuterspeelzaal Ltje Inhudspgave 1. Inleiding 2. Visie 3. Delen 4. Uitwerking van de delen 4.1 Liefdevlle benadering 4.2 Bijbelse waarden en nrmen 4.3 Emtinele

Nadere informatie

Noord-Holland Noord: één grote proeftuin voor (duurzame) energie en energie innovatie

Noord-Holland Noord: één grote proeftuin voor (duurzame) energie en energie innovatie Nrd-Hlland Nrd: één grte preftuin vr (duurzame) energie en energie innvatie Waarm? Energie en duurzaamheid als Banenmtr Hgwaardige werkgelegenheid Oude en nieuwe energie: USP s Kansen: Aanleg Optimale

Nadere informatie

Regeling: strategisch plan duurzame ontwikkeling werknemer

Regeling: strategisch plan duurzame ontwikkeling werknemer Regeling: strategisch plan duurzame ntwikkeling werknemer Lptijd : 1 maart 2017 t/m 31 december 2018 Aanbd vr metalektrbedrijven He verandert u daadwerkelijk het gedrag en de werkwijze van teams/afdelingen

Nadere informatie

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen

Nadere informatie

PROJECTOPROEP "be Circular - be Brussels" Kandidatuurdossier 2016

PROJECTOPROEP be Circular - be Brussels Kandidatuurdossier 2016 Kandidatuurfrmulier vr luik 4 PROJECTOPROEP "be Circular - be Brussels" Kandidatuurdssier 2016 Vr gratis begeleiding bij de implementatie van de methde "Resilience Design" ter identificatie van de relevante

Nadere informatie

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen. 1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische

Nadere informatie

Ouderen en cultuur. Dit convenant komt voort uit de overtuiging van de ondertekenaars dat:

Ouderen en cultuur. Dit convenant komt voort uit de overtuiging van de ondertekenaars dat: Ouderen en cultuur Cnvenant Ministerie van OCW, Ministerie van VW, tichting RCOAK, Fnds luyterman van L, Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA), Fnds vr Cultuurparticipatie (FCP),

Nadere informatie

PLAN VAN AANPAK PUBLIC RELATIONS REGIONAAL COÖRDINATIE TEAM WAPENBROEDERS ZUIDELIJK NEDERLAND (versie 6)

PLAN VAN AANPAK PUBLIC RELATIONS REGIONAAL COÖRDINATIE TEAM WAPENBROEDERS ZUIDELIJK NEDERLAND (versie 6) REGIONAAL COÖRDINATIE TEAM WAPENBROEDERS ZUIDELIJK NEDERLAND www.wapenbrederszuid.nl PLAN VAN AANPAK PUBLIC RELATIONS REGIONAAL COÖRDINATIE TEAM WAPENBROEDERS ZUIDELIJK NEDERLAND (versie 6) Inleiding Onder

Nadere informatie

NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding

NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN 1. Inleiding De pdracht van het AB VrZW bij de vaststelling van het dekkingsplan fase 1 p 18 ktber 2013 luidde: nderzek de mgelijkheden

Nadere informatie

Excellente werving, Excellente studenten. Studentenwerving

Excellente werving, Excellente studenten. Studentenwerving Excellente werving, Excellente studenten Studentenwerving Ondersteuningstraject werving Vraag vanuit de Centres en Centra Gebaseerd p ndersteuningsvraag Individuele benadering, inzichten vr iedereen 2

Nadere informatie

1. Een wereld te winnen!

1. Een wereld te winnen! 1. Een wereld te winnen! We hebben als KWBN een wereld te winnen. Wandelen is znder twijfel een van de meest tegankelijke vrmen van bewegen en daarmee bereikbaar vr velen. Ruim 10 miljen mensen in Nederland

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3: Special De Wet werk en zekerheid en het inrichten van regionale vervangingscentra.

Nieuwsbrief 3: Special De Wet werk en zekerheid en het inrichten van regionale vervangingscentra. Nieuwsbrief 3: Special De Wet werk en zekerheid en het inrichten van reginale vervangingscentra. Frans Thmassen, directeur Onderwijs & Jeugd en EduStaf www.bmcimplementatie.nl De Wet werk en zekerheid

Nadere informatie

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren

Nadere informatie

PROJECTWEDSTRIJD Promoot de Week van de Fair Trade 2015!

PROJECTWEDSTRIJD Promoot de Week van de Fair Trade 2015! PROJECTWEDSTRIJD Prmt de Week van de Fair Trade 2015! De Week van de Fair Trade is een jaarlijkse campagne die als del heeft m Belgen te sensibiliseren rnd fair trade. Het is een initiatief van het Trade

Nadere informatie

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen.

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen. Categrie C Per aspect van het framewrk zijn nrmen pgesteld. Vetgedrukt zijn de verplichte nrmen. Organisaties die nder categrie C vallen, zullen verder zijn met het implementeren van kwaliteitssystemen

Nadere informatie

FACTSHEET SAMENWERKING COA

FACTSHEET SAMENWERKING COA FACTSHEET SAMENWERKING COA LOCATIE EN GEMEENTE VOOR JEUGDHULP AAN ASIELZOEKERSKINDEREN Factsheet samenwerking COA lcatie en gemeente vr jeugdhulp aan asielzekerskinderen INLEIDING ALGEMEEN Met de inwerkingtreding

Nadere informatie

Groundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension. D2.1 GIFTED MODEL November 2012

Groundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension. D2.1 GIFTED MODEL November 2012 Grundbreaking Innvative Financing f Training in a Eurpean Dimensin D2.1 GIFTED MODEL Nvember 2012 Prject Reference n. 517624-LLP-1-2011-1-AT-GRUNDTVIG-GMP Wrkpackage n. WP 2 Mdelling Deliverable n. D 2.1

Nadere informatie

Kwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Tweede Kwartaal 2014

Kwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Tweede Kwartaal 2014 Kwartaalrapprtage Stichting Nieuwe Generatie Brasil Tweede Kwartaal 2014 Want ik had hnger en jullie gaven mij te eten, ik had drst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen

Nadere informatie

3D Printers en Techniek op de basisschool

3D Printers en Techniek op de basisschool 3D Printers en Techniek p de basisschl Waarm 3D printen met leerlingen p de basisschl? Aanleiding van 3Dkanjers m met 3D printen vr leerlingen p de basisschl te starten is de, breed gedeelde, cnstatering

Nadere informatie

Samenvatting mediapartners Shopping2020

Samenvatting mediapartners Shopping2020 Samenvatting mediapartners Shpping2020 Samenvatting eindrapprt expertgrep Supply Chain De supply chain van de tekmst wrdt gekenmerkt dr cntinue verandering en vraagt m flexibiliteit. De veranderende retailmgeving

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet DB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 30 september 2014 NUMMER : WM/MIW/SSl/8372 OPSTELLER : J.M.U. Geerse, 0522-276864

Nadere informatie

Pedagogische Civil Society

Pedagogische Civil Society Pedaggische Civil Sciety Nieuwkmer in het cntinuüm van pvedndersteuning? 4 juni 2010 Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Welkm Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Werkzaam bij SO&T: kwaliteit in Opveden

Nadere informatie

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa)

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa) PEDAGOGISCHE VISIE A. Algemeen De pedaggische visie vertelt he de schl met leerlingen, persneel en uders van leerlingen wil mgaan en wat de schl verwacht ten aanzien van de relatie tussen leerlingen en

Nadere informatie

NOORD-NEDERLAND 2030: Europees koploper klimaatambitie

NOORD-NEDERLAND 2030: Europees koploper klimaatambitie NOORD-NEDERLAND 2030: Eurpees kplper klimaatambitie Nrd-Nederland 2030: Eurpees kplper klimaatambitie Onze tekmstvisie Als het aan ns ligt is Nrd-Nederland in 2030 dé regi waar we ged kunnen leven, ged

Nadere informatie

: Subsidieaanvraag Transformatie en innovatieplannen SW bedrijf (Motie Kerstens cs.)

: Subsidieaanvraag Transformatie en innovatieplannen SW bedrijf (Motie Kerstens cs.) Betreft: Van : Subsidieaanvraag Transfrmatie en innvatieplannen SW bedrijf (Mtie Kerstens cs.) : DZB Leiden, SWA Alphen aan den Rijn en Maregrep NV te Vrhut Arbeidsmarktregi Hlland Rijnland Aanvrager :

Nadere informatie

Actieplan Werk maken van de Roosendaalse jeugd

Actieplan Werk maken van de Roosendaalse jeugd Actieplan Werk maken van de Rsendaalse jeugd We willen werk maken van de Rsendaalse jeugd. Je gaat naar schl, hebt werk f leert en werk tegelijk. Dat is vr ns het uitgangspunt. Perspectief vr de jeugd

Nadere informatie

Otten, J Artikel ESAA, 2009 Risicomanagement: een geïntegreerde benadering

Otten, J Artikel ESAA, 2009 Risicomanagement: een geïntegreerde benadering Risicmanagement: een geïntegreerde benadering Cpyright: Alle rechten zijn vrbehuden aan de auteur(s) van dit dcument en Auditing.nl 1 Risicmanagement Een geïntegreerde benadering Auteur: Jan Otten 10 juli

Nadere informatie

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken.

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Ondersteuning gericht p kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van persnen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Bea Maes KU Leuven Een veld in beweging Vlwaardig burgerschap

Nadere informatie

Plan van aanpak. Nieuwe Beloningssystemen

Plan van aanpak. Nieuwe Beloningssystemen Plan van aanpak Nieuwe Belningssystemen 1 Inleiding Vr de zmer bden de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Stichting Afvalfnds met een brede calitie van maatschappelijke partners aan, m een plan

Nadere informatie

Beleidsplan Versie 01 maart 2013

Beleidsplan Versie 01 maart 2013 Beleidsplan 2013-2017 Versie 01 maart 2013 beleidsplan stichting Westlander Nstalgie versie 01 maart 2013 def 04-04-2013 Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting Westlander Nstalgie. Het plan mvat

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2016 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2016 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid

Nadere informatie

Onderwerp Wijziging van de Verordening tot het kunnen verlenen van een alleenrecht voor Concern voor Werk. Aan de raad. Status: ter besluitvorming

Onderwerp Wijziging van de Verordening tot het kunnen verlenen van een alleenrecht voor Concern voor Werk. Aan de raad. Status: ter besluitvorming N. 218419-1 Emmelrd, 14 januari 2014. Onderwerp Wijziging van de Verrdening tt het kunnen verlenen van een alleenrecht vr Cncern vr Werk. Advies raadscmmissie [ ] Aan de raad. Status: ter besluitvrming

Nadere informatie

Het project is een samenwerking van 4 partijen betrokken bij de inzameling van afval, met als penvoerder Eurobins (bekend van de Kliko).

Het project is een samenwerking van 4 partijen betrokken bij de inzameling van afval, met als penvoerder Eurobins (bekend van de Kliko). Prjectplan Clumbus 1. Naam en krte mschrijving Het prject heeft de naam Clumbus Inzamelsysteem gekregen. Het betreft een cmpleet nieuw en uniek inzamelcncept vr huishudelijk afval. Het gaat uit van een

Nadere informatie

Verandertrajecten voor individuele medewerkers

Verandertrajecten voor individuele medewerkers Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Verandertrajecten vr individuele medewerkers Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek

Nadere informatie

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563 Inspectie Werk en Inkmen Tezicht Gemeentelijk Dmein De Gemeenteraad Pstbus 11563 2502 AN Den Haag Prinses Beatrixlaan 82 2595 AL Den Haag Telefn (070) 304 44 44 Fax (070) 304 44 45 www.lwiweb.nl Cntactpersn

Nadere informatie

Red levens! Voorkom dat onbevoegden het spoorgebied betreden

Red levens! Voorkom dat onbevoegden het spoorgebied betreden Red levens! Vrkm dat nbevegden het sprgebied betreden Prijzengeld: 5000,- Deadline: zndag 26 augustus 2012 Intrductie PrRail is verantwrdelijk vr de aanleg, het nderhud, de veiligheid en het beheer van

Nadere informatie

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012 Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:

Nadere informatie