Innovatie stimuleert concurrentie op kosten, gemak en transparantie, en brengt daarmee nieuwe keuzemogelijkheden voor consument en bedrijven.

Transcriptie

1 Hrzitting/Rndetafelgesprek Vaste Cmmissie vr Financiën Herziene Richtlijn Betaaldiensten (PSD 2) 15 nvember 2017 Inbreng namens Hlland FinTech Financiële innvatie is van grt belang vr cnsument en bedrijfsleven. Het leidt tt vernieuwing en cncurrentie die de keuzemgelijkheden vr cnsumenten en bedrijven vergrt. Dat leidt tt betere, meer tegankelijke, gedkpere en transparantere financiele diensten. De herziene richtlijn betaaldiensten (PSD2) geeft de klanten het heft in handen zelf te bepalen van wie ze (innvatieve) financiële diensten willen afnemen en hun bank wrdt verplicht mee te werken m de wensen van de klant te realiseren. Dit sluit aan bij een bredere trend van Open Banking, zals in verschillende landen wereldwijd al te zien is. Dit is vr Eurpa een inhaalslag, waarbij de wetgever het initiatief heeft genmen. De PSD2 biedt nieuwe kansen vr nieuwe klantgerichte en innvatieve plssingen dr betere tegang tt de eigen klantdata van de klant mgelijk te maken. Zwel bestaande financiële dienstverleners als nieuwe tetreders zullen, p basis van de mgelijkheden tt het den van betalingen en het phalen van infrmatie bij banken, klantgerichte diensten ntwikkelen. Nederland lpt, samen met België, achteraan bij de natinale implementatie van PSD2 en het niet halen van de deadline leidt tt veel nzekerheid. Daarnaast wrdt de discusie ver PSD2 te veel geverd vanuit een zrg mtrent privacy, die niet sec vr betaaldiensten maar vr digitale dienstverlening als geheel met wrden geverd. Daarm vragen wij aandacht vr de vlgende zaken: De huidige vertraging leidt tt een grijs gebied vr zwel nieuwe tetreders als banken vanaf 13 januari. Duidelijkheid en snelheid rnd vergunningverlening en de snelle inwerkingtreding van de Regulatry Technical Standards (RTS) zijn belangrijk vr alle partijen in het ecsysteem. Verdere vertraging in implementatie is ngewenst vr de Nederlandse cncurrentiepsitie binnen Eurpa. Bij verdere vertraging zullen nieuwe tetreders en mgelijk bestaande spelers uitwijken naar het buitenland. Alle ndernemingen (en met name Fintech ndernemingen) zijn gebaat bij een Eurpees level-playing field en verdere standaardisering. Natinale pties dienen terughudend te wrden gebruikt. De discussie ver de PSD2 wrdt vertrebeld dr een bredere discussie ver privacy. In het huidige wetsvrstel hudt de klant cntrle ver zijn eigen financiële gegeven, waarbij de gegevensbescherming en de expliciete gedkeuring van de cnsument is gewaarbrgd via specifieke bepalingen in PSD2 en zal verwerking van deze gegevens altijd meten vlden aan de algemene bepalingen in AVG. Een brede discussie ver digitale dienstverlening (waarnder financiële dienstverlening), ver privacy (en security), het vergrten van de kennis en weerbaarheid van cnsumenten en ndernemers en passend tezicht ndersteunen wij graag. Deze discussie met een tijdige implementatie echter niet in de weg staan. Onderstaand treft u een uitgebreidere telichting van nze standpunten. 1

2 Belang van innvatie vr cnsument en bedrijfsleven: Innvatie stimuleert cncurrentie p ksten, gemak en transparantie, en brengt daarmee nieuwe keuzemgelijkheden vr cnsument en bedrijven. Financiële innvatie is afhankelijk van het samenspel tussen beschikbare technlgie, het wetgevend kader en de adptie van technlgie dr de gebruikers. Met de PSD2 wrdt een duidelijk wetgevend kader gecreëerd waarbinnen verdere technlgische ntwikkeling en innvatie kan plaatsvinden. Deze technlgische ntwikkelingen passen in een bredere trend naar Open Banking, die k al binnen en buiten Eurpa een belangrijke ntwikkeling drmaakt. Bijvrbeeld in Nrd- Amerika, Australië en Azië. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat de eindgebruikers zelf eigenaar zijn van hun (financiële) data en zij deze aan specifieke partijen ter beschikking meten kunnen stellen. Hewel een versnelling in fintech innvaties te verwachten is als gevlg van de PSD2, is deze ntwikkeling niet nieuw. Het verstrekken van eigen financiële data aan derden bestaat reeds. Cnsumenten kunnen nu al hun data dwnladen en verstrekken aan derden, bijvrbeeld vr financiële huishudbekjes f financieel advies. Veel ndernemers maken nu al gebruik van bekhudkppelingen vr nline bekhuden. Dit gebeurt echter vaak zeer mslachtig en nieuwe aanbieders zijn afhankelijk van welwillendheid van banken. PSD2 legt basis vr nieuwe klantgerichte en innvatieve plssingen vr cnsument en bedrijfsleven: De richtlijn betaaldiensten biedt veel ruimte vr nieuwe prducten en diensten p basis van financiële gegevens. Deze innvaties zullen niet alleen van nieuwe tetreders kmen, maar k bestaande partijen zullen innveren en nieuwe diensten gaan aanbieden aan hun klanten. De PSD2 zal vrnamelijk innvaties aanjagen p het gebied van betaalgemak en financiële infrmatiediensten. Vrbeelden van betaalgemak zijn een betere klantervaring en sneller afrekenen in (web)winkels maar k gedkpere internatinale betalingen. Daarnaast zullen er k nieuwe betaalapps gericht p specifieke delgrepen wrden ntwikkeld, zals vr uderen f jngeren. Online tegang tt financiële data kan zrgen vr een beter ttaal inzicht en verzicht. Dit zal bijdragen aan nieuwe plssingen p het gebied van grip p dagelijkse bankzaken vr cnsumenten, maar zal k leiden tt beter financieel advies vr krediet, hyptheek en pensien. Ok de financiële weerbaarheid kan beter wrden ingeschat en daarmee kan verkreditering wrden vrkmen. Vr het MKB kan gedacht wrden aan snellere en gedkpere kredietverlening en betere prductkeuzes afhankelijk van gebruik. Daarnaast zullen er prducten en diensten beschikbaar kmen vr cnsument en MKB die vrheen niet beschikbaar waren. Hierbij zullen nieuwe plssingen zich vral richten p hiaten in bestaande dienstverlening en te dure prducten en diensten. Daardr zal vral de nderkant van de markt pfiteren, zals k nu veel nieuwe tetreders zich richten p markten waar de grte spelers wegtrekken. Nederlandse banken en fintech bedrijven staan niet tegenver elkaar: Binnen Eurpese cntext wrdt PSD2 nterecht vrgesteld als een strijd tussen banken en fintech bedrijven. Het gaat hierbij echter vral ver de tegenstelling tussen innvatieve financiële dienstverleners, waarnder k de Nederlandse banken, tegenver behudende partijen. Fintech plssingen wrden namelijk dr alle spelers in de markt ingezet, van nieuwe innvatieve startups tt grte banken. 2

3 Fintech plssingen stellen juist k bestaande financiële instellingen in staat m hun bedrijfsvering te verbeteren, zwel bij reduceren van ksten en risic s maar k bij nieuwe prducten en diensten. Alle Nederlandse banken zijn mmenteel al bezig met experimenteren met fintech partijen, en een enkele bank heeft al tegang via API s mgelijk gemaakt vruitlpend p regelgeving. De eerste resultaten laten zien dat innvatie en samenwerking tussen partijen leidt tt nieuwe kansen vr cnsument en bedrijfsleven en betere en gedkpere prducten en diensten. Aan de kant van de verplichtingen van PSD2 staan alleen banken; zij zullen meten meewerken m infrmatie te leveren f een betaling te verrichten, als de klant (f een adviseur namens hem) dat vraagt. Daarentegen zijn er veel partijen die graag van die infrmatie gebruik maken; naast klanten zelf vele andere dienstverleners, ntstaan uit startups, grte tech partijen f banken zelf. Eurpees level-playing field belangrijk m fragmentatie te vrkmen: Hewel de richtlijn de mgelijkheid biedt aanvullende eisen te stellen, zu het uitgangspunt meten zijn m zveel mgelijk een gelijk Eurpees speelveld te creëren. Innvatieve spelers zijn gebaat bij ruimte vr grensverschrijdende activiteiten en verdere standaardisatie. In de huidige pzet leidt implementatie reeds tt een gefragmenteerd landschap in de 28 Eurpese lidstaten. Nederland heeft nu ng een vrsprng p een grt aantal Eurpese landen bij innvatie in financiële dienstverlening. Willen we p Eurpees niveau echter in de vrhede blijven dan met vertraging en afwijkende implementatie zveel mgelijk wrden beperkt. Ok m internatinaal tegenwicht te bieden aan Amerikaanse spelers, is het ndzakelijk de fragmentatie van de Eurpese markt te beperken. Verdere ntwikkelingen m tt Eurpese standaarden te kmen zijn dan k ndig. Verdere vertraging is ngewenst, duidelijkheid is belangrijkste vr alle partijen: Naast België is Nederland het enige land dat de PSD2 niet binnen de gestelde termijn implementeert. Deze vertraging heeft nadelige gevlgen vr Nederlandse fintech ndernemingen. Verdere vertraging bij implementatie is dan k ngewenst en zal tt meer nduidelijkheid in de markt leiden. Deze nduidelijkheid is nwenselijk vr zwel de Nederlandse banken en nieuwe tetreders en zrgt vr een grijs gebied na 13 januari en inwerkingtreding van de PSD2 in Nederland. Met name de nduidelijkheid ver wanneer Nederland de wet zal implementeren is daarbij nadelig. Bij marktintrducties van innvatieve cncepten kan een vertraging van 3 maanden het verschil maken tussen succes en falen. De huidige vertraging heeft nu al merkbare impact p verschillende Nederlandse fintech ndernemingen. Mmenteel kijken deze partijen naar andere landen vr de vergunningaanvraag; bijvrbeeld Denemarken f Tsjechië. Het vaststellen van de Regulatry Technical Standards (k wel: RTS, de feitelijke beschrijving van he tegang werkt) is van grt belang bij het realiseren en het penstellen van de API s dr banken. De huidige nduidelijkheid ver de exacte eisen vertraagt de tegang dr derde partijen. Tegang tt de banksystemen is pas na 18 maanden verplicht. Onze verwachting is echter dat partijen die PSD2-ready zijn eerder tegang zullen verstrekken nafhankelijk van de PSD2 verplichtingen. Strategische verwegingen binnen de banken alsmede de vraag vanuit de markt zullen hierbij van invled zijn. He verschillende banken hierin zullen ptreden is een individuele keuze. 3

4 Tezicht p nieuwe spelers p de markt vldende sluitend Naast huidige banken en bestaande verige financiële dienstverleners zullen nieuwe tetreders zich p de markt begeven. Nieuwe tetreders zullen net als bestaande dienstverleners aan streng tezicht nderhevig zijn p basis van de vergunning en de binnenkrt in werking tredende Algemene verrdening gegevensbescherming (AVG). Nieuwe tetreders meten aan strenge eisen vlden en een aanvraag wrdt niet lichtvaardig gemaakt; de bendigde PSD2 vergunningvereisten, de verplichte verzekering en de technische vereisten vr het pereren in één f meerdere Eurpese landen vragen frse investeringen. Daarbij zal tegang tt de markt niet eenvudig zijn. Ng steeds stellen mensen veel vertruwen in hun eigen financiële dienstverleners en zullen zij innvaties van hun eigen bank eerder marmen dan van nieuwe partijen. Dit geeft de banken een sterke uitgangspsitie, k na implementatie van de herziene richtlijn betaaldiensten. Nieuwe spelers zullen daarm aan zeer hge eisen meten vlden als het gaat m veiligheid en privacy m het vertruwen van de klant te winnen. Passend tezicht vr nieuwe tetreders p de markt: Er bestaat niet één srt fintech nderneming; verschillende technlgisch gedreven bedrijven zullen verschillende financiële diensten aanbieden. Innvaties vinden.a. plaats p het gebied van betalingsverkeer, sparen, beleggen, hyptheken, verzekeren en pensienen. Deze prducten kennen hun eigen specifieke regulering. Daarm is het niet zinvl m te spreken van één specifieke (light) Fintech vergunning. In het belang van innvatie, en juist m ruimte te geven aan marktwerking, dient tezicht vral prprtineel te zijn in lijn met de aard en risic s van de activiteiten. Hlland FinTech bepleit dan k een zgn. step-up vergunning, waarbij het tezicht meegreit met de nderneming. Klant hudt zelf initiatief en cntrle bij delen van zijn data: Een belangrijk aspect is het delen van specifieke persnlijke data en de expliciete gedkeuring daarvan. Onder PSD2 en de AVG blijft de klant te allen tijde de eigenaar van zijn eigen data. Het delen van financiële gegevens ten beheve van nieuwe technlgische diensten blijft een individuele keuze van de klant. Vr de klant betekent dit wel dat deze zich vldende bewust zijn aan welke partijen zij hun data verstrekken, net zals zij dat nu al met andere gevelige data den. Helderheid in cmmunicatie en duidelijke afspraken tussen gebruikers en third party payment prviders (TPP) zijn daarbij belangrijk en is naar nze mening ged geregeld. Tevens zal het vr de cnsument k vldende duidelijk meten zijn dat verantwrdelijkheden en aansprakelijkheden in de gehele keten verschuiven. Banken kunnen niet verantwrdelijk wrden gehuden vr de TPP, alsk andersm niet. Als gevlg van deze verschuiving in de keten zullen bestaande en nieuwe partijen k plssingen ntwikkelen die bijdragen aan privacy-by-design en een ged verzicht geven van permissies die dr de klant zijn verstrekt. Denk daarbij aan dashbards waarin dergelijke instellingen wrden bijgehuden en die dr de klant kunnen wrden ingetrkken. Daarnaast zal de klant iedere 90 dagen het gebruik van data meten autriseren. Bij het intrekken van die permissie speelt het recht m vergeten te wrden vanuit AVG een essentiële rl. Ok nieuwe fintech ndernemingen vallen nder de werking hiervan en staan nder tezicht van zwel DNB en AP. 4

5 Digitale samenleving en ecnmie vraagt weerbare digitale cnsument. Over het algemeen cnstateren wij dat veel mensen slecht geïnfrmeerd zijn ver de rl van data, privacy en cybersecurity in het digitale tijdperk. Meer educatie is dan k ndig m cnsument en ndernemer weerbaarder te maken. Ng te weinig mensen realiseren zich wat de werkelijke waarde van data is in de digitale ecnmie. Of het nu gaat m het verstrekken van infrmatie aan grte spelers zals Facebk en Ggle, f nieuwe kleinere spelers. Tegelijkertijd zien we wel ng steeds grte terughudend bij het delen van financiële infrmatie aan partijen. De brede discussie ver privacy en gebruik van persnlijke data is daarm zeer relevant en wenselijk. Maar deze speelt breder dan bij financiële dienstverlening alleen. Hlland FinTech Nvember 2017 Hlland FinTech is een inclusief platfrm vr financiële innvatie, waarbij ngeveer 350 Nederlandse en Eurpese ndernemingen aangeslten zijn. Deze ndernemingen zijn nder andere financiële dienstverleners, technlgiebedrijven, investeerders, cnsultants, advcaten alsk innvatieve startups. Hlland FinTech handelt vanuit de vertuiging dat het marmen van nieuwe financiële plssingen nieuwe kansen en mgelijkheden creëert vr zwel mensen en bedrijven. 5