Voorstel Gemeenteraad VII- A

Transcriptie

1 Voorstel Gemeenteraad VII- A Onderwerp Portefeuillehouder Verordeningen gemeentelijke belastingen en heffingen en de beheerverordening begraafplaatsen 2016, inclusief vergroening leges. Algemeen agendaletter (A) Programma DV Aangeboden aan Raad 19 november 2015 Stuknummer Corsanummer (invulling door Griffie) Wij stellen u voor te besluiten om: 1. Alle legesplichtige activiteiten die een aanmerkelijke bijdrage leveren aan de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen vrij te stellen van leges tot een maximum van euro; 2. De kosten / leges inkomstenderving voor het eerste jaar (2016) te dekken uit het budget flankerend beleid; 3. De maatregel voor een periode van 2 jaar in te voeren en na een evaluatie het vervolgtraject te bepalen. 4. De verordening vast te stellen op de heffing en invordering van: a. Begraafrechten 2016; b. Hondenbelasting 2016; c. Leges 2016; d. Marktgeld 2016 e. Onroerende-zaakbelastingen 2016; f. Precariobelasting 2016; g. Reclamebelasting Centrum 2016; h. Reinigingsheffingen 2016; i. Rioolheffing 2016; j. Toeristenbelasting De kwijtscheldingsverordening 2016 vast te stellen 6. De beheerverordening begraafplaatsen 2016 vast te stellen Inleiding Vergroening leges In het coalitieakkoord, het actieplan duurzaamheid en de programmabegroting is de wens opgenomen de mogelijkheden van het vergroenen van leges te onderzoeken. Hieronder wordt verstaan het toepassen van een financiële prikkel op initiatieven en activiteiten die onder de legesverordening vallen en die een bijdrage leveren aan de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen. Het onderzoek naar deze mogelijkheid is inmiddels uitgevoerd. Gebleken is dat differentiëren in legestarieven juridisch mogelijk is. Hoewel het effect niet in alle gevallen significant is, is het wel een manier om als gemeente te laten zien dat we duurzaam gedrag willen belonen (en de vervuiler (meer) te laten betalen). Enschede kan zich zo landelijk profileren als een vooruitstrevende en innovatieve gemeente. Gemeentelijke belastingen en heffingen In dit voorstel worden de wijzigingen van de belastingverordeningen ten opzichte van 2015 nader toegelicht. Bij het bepalen van de tarieven zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - uit het coalitieakkoord "Duurzaam, Samen, Sterker!" de afspraak om de lastenverzwaring voor de burgers te beperken; - de Programmabegroting ; - het principe de vervuiler betaalt / vergroening leges. Samen met de verordening begraafrechten wordt uw raad ook de gewijzigde beheerverordening begraafplaatsen 2016 ter besluitvorming voorgelegd.

2 Beoogd resultaat Met de voorliggende verordeningen worden de belastingtarieven voor 2016 door de raad vastgesteld. Deze verordeningen vormen de juridische basis voor de gemeentelijke belastingen, het in rekening brengen van leges en rechten voor gemeentelijke diensten en de beoordeling van kwijtscheldingsverzoeken. Hiermee wordt de financiering geregeld van een deel van de gemeentelijke taken. De beheerverordening begraafplaatsen 2016 biedt de kaders voor het beheer en gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen. De leges op bouw- en andere vergunningen worden ingezet als instrument ter ondersteuning van de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen (zoals verwoord in het actieplan duurzaamheid). De verwachting is dat de positieve effecten (indirect) ontstaan als gevolg van de publiciteit en de aantrekkende werking op innovatieve bouwers en investeerders in duurzame energie. Argumenten 1.1 Dit voorstel is een uitwerking van de ambitie zoals verwoord in het coalitieakkoord en het actieplan duurzaamheid In het coalitieakkoord is duurzaamheid één van de prioritaire thema s. Met de uitwerking van dit voorstel wordt invulling gegeven aan het voornemen in het coalitieakkoord de leges te vergroenen. Tevens wordt uitvoering gegeven aan de ambitie uit het actieplan duurzaamheid bij tenminste twee gemeentelijke regelingen of belastingen tariefdifferentiatie toe te passen. 1.2 Een ruime regeling sluit aan bij het actieplan duurzaamheid De vergroening van leges wordt in veel gemeenten op dit moment gekoppeld aan zonne-energie. Met de brede insteek van het actieplan duurzaamheid willen we in Enschede alle mogelijke initiatieven die bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen ondersteunen. Door ook te kiezen voor een brede insteek bij de vergroening van de leges sluiten we geen enkel initiatief uit en zijn we tevens de eerste gemeente in Nederland die kiest voor een ruime regeling. De aanvragen die onder de vergroening vallen, hebben in ieder geval betrekking op bouwactiviteiten, initiatieven die in strijd zijn met bestemmingsplan en evenementenvergunningen. De overige op dit moment nog niet te voorziene aanvragen kunnen terugvallen op de hardheidsclausule in de legesverordening en komen op die manier in aanmerking voor een vrijstelling. De volgende lijst met activiteiten geeft een beeld waar aan gedacht kan worden bij de toetsing of iets voor vrijstelling in aanmerking komt: - de plaatsing van zonnepanelen in veldopstelling (zonnepanelen op daken van particulieren in 90% van de gevallen vergunningvrij); - energieneutraal (ver)bouwen (nul op de meter); - warmtenetaansluiting of aansluiting op andere vormen van duurzame energie (biomassa); - plaatsing kleine en grote windturbines; - groene daken en groene gevels (energiebesparing en klimaatadaptatie); - (ver)bouwen met een > 25 % scherpere Energie Prestatie Coëfficient (EPC norm) (vraagt aan de vooren achterkant meer inzet van de vergunningverlening en handhaving. Deze categorie heeft echter wel het grootste volume en daarmee grootste potentie en is om die reden toegevoegd (EPC norm geldt zowel voor nieuwbouw als voor verbouw en renovatie). 1.3 Een algehele legesvrijstelling is het meest slagvaardig en heeft de grootste PR waarde Voor een beloning van een groene aanvraag zijn verschillende uitvoeringsvormen denkbaar: a. in geld: geen leges heffen of een korting toepassen b. in verruiming van de vergunning: bijvoorbeeld in plaats van 20 m aanbouwen, de vrijheid om 25 meter aan te bouwen c. in dienstverlening: uitgestelde of gespreide legesbetaling Het grootste effect bereiken we door geen leges te heffen. Dit is juridisch mogelijk en brengt geen administratieve lasten met zich mee. Tevens verwachten we hiermee landelijke publiciteit te genereren. Dit kan weer tot extra subsidiestromen leiden en kan een aantrekkende werking op innovatieve bouwers en investeerders in duurzame energieopwekking hebben. Keerzijde is dat de gederfde inkomsten ook maximaal zijn. Om die reden is het wenselijk een onderscheid te maken tussen aanvragen met een kleine en aanvragen met een grote bouwsom. Voor de eerste categorie hanteren we een volledige vrijstelling van de leges. Bij grote aanvragen is het voorstel de eerste , normaliter volgens de verordening in rekening te brengen legeskosten, niet in rekening te brengen (zie ook kanttekening 2.1).

3 Alternatieven liggen in het toepassen van een korting of het verlagen van het percentage (van de bouwsom). Dit is in de uitvoering complexer en minder krachtig. Een verruiming van de vergunning vraagt om nader onderzoek/behoeftepeiling en leent zich daarom meer voor een vervolgfase. Voordeel van de laatste optie uitgestelde of gespreide legesbetaling is dat het afgezien van de ureninzet - geen extra kosten met zich meebrengt. Ook deze optie is op dit moment niet te verkiezen omdat de GBTgemeenten regionaal de lijn hebben gekozen hier niet aan mee te werken. Hiermee is de beloning in de vorm van een legesvrijstelling de meest krachtige en slagvaardige. 2.1 De kosten / legesinkomsten derving van het eerste uitvoeringsjaar (2016) worden gedekt door dit ten laste te brengen van het beschikbare budget flankerend beleid De kosten voor de invoering van deze maatregel zijn vanwege het mislopen van legesinkomsten in grote mate afhankelijk van het aantal (grote) aanvragen dat wordt ingediend. Er is een tweetal opties onderzocht om tot een dekking van deze kosten te komen: a. gebruik maken van het budget flankerend beleid. Het gaat immers om aanloopkosten (in het eerste jaar) om een structurele omslag te realiseren. Voor 2016 is hiervoor een bedrag van beschikbaar. In het tweede uitvoeringsjaar zullen andere financieringsconstructies worden onderzocht, waarbij de vergroening voor een deel betaald wordt uit de verhoging van niet-duurzame aanvragen. Daarnaast zullen naar verwachting de legesinkomsten stijgen als gevolg van een aantrekkende economie. b. Alternatief is dekking uit de AD middelen. Voor 2016 zit daar geen ruimte meer in, dus dat zou betekenen dat niet eerder dan in 2017 met de uitvoering kan worden begonnen. Dit is niet conform de toezegging in de programmabegroting. 3.1 Een gefaseerde invoering maakt het mogelijk om ervaring op te doen en de regeling (financieel) bij te stellen We beschikken op dit moment over te weinig ervaringsgegevens om een goede inschatting te kunnen maken van de kosten. Om het principe van groen gedrag belonen te volgen en tegelijkertijd de vervuiler (meer) te laten betalen, ligt het voor de hand de uitvoering te faseren. In het eerste jaar belonen we de duurzame aanvragen en doen we ervaring op met de aantallen en de financiële effecten. In het tweede jaar kunnen we dan bijvoorbeeld op basis van deze gegevens, de leges op de niet duurzame aanvragen (binnen het wettelijk toegestane kader) verhogen. We hebben dan ook de effecten van de privatisering van de bouwbesluittoetsing en de nieuwe Omgevingswet beter in beeld. Na twee jaar volgt een evaluatie en een afweging of dit traject al dan niet wordt voortgezet. 4. Tarieven conform programmabegroting , geen extra lastenverzwaring In het coalitieakkoord wordt uitgegaan dat de lasten voor de inwoners niet verder stijgen dan een reguliere inflatiecorrectie. Op basis van de behandeling van de Programmabegroting in uw raad is voor 2016 een maximum inflatiecorrectie van 0,8% vastgesteld. In een aantal gevallen worden de leges- en of belastingtarieven met meer dan 0,8% verhoogd. Veelal is dit een uitwerking van eerdere besluitvorming door uw raad. De belastingverordeningen waar dit aan de orde is, worden in dit raadsvoorstel separaat toegelicht. Met een efficiënte dienstverlening en uitvoering van taken willen wij de tarieven van leges en heffingen zo laag mogelijk houden. De kosten die wij maken brengen wij zoveel mogelijk in rekening bij degene die de producten afnemen. De kostendekkendheid van onze tarieven willen wij zoveel mogelijk op 100% hebben. Dit is niet altijd mogelijk. Enerzijds omdat dit leidt tot onredelijk hoge tarieven, anderzijds omdat bepaalde tarieven door het rijk op een maximum worden gesteld. Daar waar de redactie van een verordening is aangepast zonder dat een inhoudelijke wijziging is beoogd en de tarieven in overeenstemming met de algemene beleidslijn met 0,8% zijn verhoogd, wordt dit niet nader toegelicht. 4.c Leges, Rijksnormen Paspoorten, Rijbewijzen, Kansspelautomaten (Titel 1, hoofdstuk 2, 3 en 14) De rijksoverheid heeft de maxima voor paspoortleges per 1 januari 2016 verlaagd. Deze verlaging is in de Legesverordening verwerkt. Het rijk had op het moment dat dit voorstel werd afgerond de maxima voor de rijbewijs- en kansspeltarieven voor 2016 nog niet bekend gemaakt. Indien het rijk deze maxima alsnog verhoogt, zullen wij de tarieven in overeenstemming met de vastgestelde maxima in de Legesverordening 2016 verwerken.

4 Vergroening leges De uitgangspunten vergroening leges, zoals geformuleerd onder argumenten en kanttekeningen 1.1 tot en met 3.1 zijn vertaald in de legesverordening e Tarief bepaling Onroerende zaakbelastingen De OZB-tarieven zijn afhankelijk van de WOZ-waarden. Met ingang van 2007 worden de WOZ-waarden jaarlijks vastgesteld. In 2016 geldt als waardepeildatum Omdat de waarden van alle onroerende zaken jaarlijks opnieuw moeten worden vastgesteld, treden per definitie elk jaar lichte verschuivingen (bijvoorbeeld tussen eigenaren van vrije sector woningen, rijenwoningen en appartementen) in belastingdruk op. De waardebepaling was op het moment dat voorliggend belastingvoorstel moest worden vastgesteld, nog niet volledig afgerond. Op basis van de beschikbare gegevens uit de marktanalyse gaan wij uit van een waardestijging voor woningen van bijna 2 procent en voor niet-woningen van een waardedaling van bijna 3,4 procent. Bij de opbrengstberekening houden wij rekening met een beperkte areaaluitbreiding en de afgesproken inflatiecorrectie van 0,8%. Wij stellen dan ook voor de tarieven als volgt vast te stellen, rekening houdend met de hierboven vermelde opbrengsten en de geprognosticeerde waarden van woningen en niet-woningen per 1 januari Tarieven (% van de WOZ-waarde) Zakelijk recht woningen 0,1724 0,1708 Zakelijk recht niet-woningen 0,3671 0,3829 Gebruik niet-woningen 0,3020 0, h Afvalstoffenheffing Door meer gescheiden (waardevolle) grondstromen (huis-aan-huis) in te zamelen wordt niet alleen een bijdrage geleverd aan de milieu- en duurzaamheidsdoelstellingen, maar kunnen ook de totale kosten voor de inzameling en verwerking worden gedrukt. De afvalstoffenheffing 2016 wordt ten opzichte van 2015 verlaagd met ruim 1,6%. Het tarief wordt 303,36 (2015 = 308,40 euro) voor meerpersoonshuishoudens en voor eenpersoonshuishoudens 269,04 (2015 = 274,08 euro). 4.i Rioolheffing De rioolheffing is een bestemmingsheffing. Daaruit vloeit voort dat de kostendekkendheid maximaal 100% mag zijn. De opbrengsten van de rioolheffingen mogen dus structureel niet hoger zijn dan de begrote kosten. De kostendekkendheid van de rioolheffing in de gemeente Enschede is 100%. De basis voor de ontwikkeling van het tarief rioolheffing ligt in het gemeentelijk rioleringsplan (GRP). Uw raad heeft op 12 oktober jl. het geactualiseerde GRP "Veilig en op Maat" vastgesteld. Daarbij is de tariefsverhoging voor het jaar 2016 vastgesteld op 5,9%. Het tarief voor het jaar 2016 bedraagt 209,16 euro. De tarieven afvalstoffenheffing en rioolheffing in de verordeningen zijn enkele eurocenten lager dan de tarieven die in de programmabegroting staan vermeld. Dit heeft te maken met het feit dat deze bedragen deelbaar moeten zijn door 12. Dit is nodig in verband met verrekening van afvalstoffen- en rioolheffing in geval van verhuizing, ed. Woonlasten De tariefsaanpassingen voor de OZB, afval- en rioolheffing leiden voor een meerpersoonshuishouden (met eigen woning met een gemiddelde WOZ-waarde) tot de volgende woonlastenontwikkeling voor 2016: Woonlastenontwikkeling OZB Eigenaar (2016: lastenverhoging) 259,74 263,82 afvalstoffenheffing (meerpersoons) 308,40 303,36 Rioolheffing 197,64 209,16 TOTAAL 765,78 776,34 Een stijging met 1,4% voor meerpersoonshuishoudingen, die eigenaar/gebruiker zijn van een woning. Voor de huurder van een woning stijgen de woonlasten met 1,3%, want hij/zij betaalt geen onroerende-zaakbelastingen.

5 4. j Toeristenbelasting forfait seizoensplaatsen In de raadsvergadering van 21 september jl. heeft uw raad besloten een toeristenbelasting in te voeren. De verordening treedt op 1 april 2016 in werking. De grondslag voor de toeristenbelasting is het aantal overnachtingen. Het vaststellen van het aantal overnachtingen op vaste jaar- en seizoenplaatsen is arbeidsintensief voor de verblijfsbieder en voor de gemeente als belastingheffer in verband met de controle op de aangiftes. Daarom zijn er in de verordening Toeristenbelasting 2016 voor vaste jaar- en seizoensplaatsen forfaits opgenomen, die uitgaan van een gemiddeld aantal overnachtingen. Indien een forfaitaire berekeningswijze als heffingsgrondslag voor vaste en seizoenplaatshouders wordt gehanteerd, dan moet deze voldoen aan een viertal voorwaarden: De forfaitaire heffingsgrondslag moet worden onderbouwd met een onderzoek waaruit blijkt hoe zich het gemiddeld aantal overnachtingen per persoon en het gemiddeld aantal verblijf houdende personen per kampeermiddel of vakantieonderkomen op een vaste of seizoenplaats, verhouden. Het onderzoek moet binnen de lokale omstandigheden worden verricht. De forfaitaire heffingsgrondslag (het forfait) mag niet meer dan maximaal 25% afwijken van de lokale werkelijkheid. Een forfait moet regelmatig worden onderzocht. De in de verordening opgenomen forfaits zijn gebaseerd op recente onderzoeksgegevens van het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente onder de vijf deelnemende gemeenten, die reeds toeristenbelasting heffen. Wij laten in 2016 toetsen of de nu vastgestelde forfaits aan de in de jurisprudentie gestelde voorwaarden voldoen. Ook de tarieven van de toeristenbelasting worden jaarlijks geïndexeerd. Om de verblijfsbieders de gelegenheid te bieden met de tariefsverhoging rekening te houden in hun bedrijfsvoering corrigeren wij de tarieven telkens met het inflatiepercentage van het voorafgaande jaar. In 2017 stijgen de tarieven daarom ten opzichte van 2016 dus met 0,8%. 6. Beheerverordening begraafplaatsen 2016 De beheerverordening Begraafplaatsen 2016 is op een aantal punten gewijzigd ten opzichte van De wijzigingen dragen bij aan een betere en uitgebreidere dienstverlening en stimuleren het gebruik van duurzame producten. Deze wijzigingen hebben betrekking op : een verruimde openstelling van de begraafplaatsen tussen zonsop- en ondergang, ordemaatregelen, verlengingsmogelijkheid van de algemene graven en de mogelijkheid om bestaande graven van onbepaalde tijd opnieuw uit te geven als graven met een uitsluitend recht voor een bepaalde tijd. Op grond van art. 11 en 14 van de beheerverordening kan het college nadere regels stellen met betrekking tot uitgifte, tot indeling en uitgifte van graven. Dit uitvoeringsbesluit is in 2002 vastgesteld. Sindsdien zijn er wijzigingen doorgevoerd en dient het besluit te worden aangepast. Deze wijzigingen hebben betrekking op een uitbreiding van de mogelijkheden van graftypen, urnengedenkplaatsen en verstrooiingsmogelijkheden. Op grond van art. 19 van de beheerverordening kan het college nadere regels stellen met betrekking tot grafbedekkingen. Dit uitvoeringsbesluit geeft regels voor o.a. aanvragen van een vergunning voor gedenktekens en voor de uitvoering van gedenktekens bijv. voor wat betreft de grootte en materiaalgebruik van de gedenktekens. Dit besluit is ook in 2002 vastgesteld en dient in verband met de wijzigingen te worden aangepast. De wijzigingen hebben betrekking op: toepassing van duurzaam materiaal, gedenktekens op algemene graven, fundatie, omvang bij toepassing van winterharde beplantingen, beplanting/losse bloemen op strooivelden en aanbrengen van zitgelegenheden. Kanttekeningen 1.1 Een brede algemene formulering kan tot juridische procedures leiden Een brede toepassing en een regeling die aan de voorkant niet helemaal dichtgetimmerd is, kan bij afwijzing leiden tot juridische procedures. Het ontwikkelen van een juridisch waterdicht systeem met toetsingscriteria vraagt in de voorbereiding en ontwikkeling veel tijd. De verwachting is dat met een toelichtende lijst van activiteiten die onder de regeling vallen, het aantal zienswijzen tot een minimum kan worden beperkt.

6 2.1 Een volledige vrijstelling van leges kan grote financiële consequenties hebben De leges van grote commerciële aanvragen voor windmolens en zonneparken leveren bij een volledige legesvrijstelling een grote kostenpost op. De leges worden immers berekend op basis van een percentage van de bouwkosten (nu 2,8 %). Bij een grote windmolen gaat het al gauw om een bedrag van circa euro aan gederfde leges. Een zonnepark levert per hectare ongeveer euro aan leges op. De kans bestaat dat er volgend jaar al een aanvraag voor een windmolen wordt ingediend (locatie Binnenhaven). Ook de realisatie van een zonnepark behoort in 2016 tot de mogelijkheden. In het actieplan duurzaamheid is de ambitie van 21 hectare opgenomen. Wanneer hiervan in 2016 de helft wordt gerealiseerd, gaat het om euro aan gederfde inkomsten. Hier staat tegenover dat we dan wel een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheidsdoelstelling op het speerpunt Energie hebben geleverd. De gederfde leges kunnen zo oplopen tot een bedrag van meer dan euro. Vooralsnog gaan we uit van een plafondfinanciering tot een bedrag van euro. Dit beheersen we door onderscheid te maken tussen particuliere aanvragen die we volledig vrijstellen van leges en commerciële aanvragen die we begrenzen op een maximum van euro. Op deze laatste categorie brengen we dus maximaal euro in mindering op de leges. Bijdrage aan duurzaamheidsdoelstellingen In de basis zijn de belastingverordeningen bedoeld voor dekking van de kosten van een aantal gemeentelijke taken. Eén van de uitgangspunten die wordt gehanteerd is 'de vervuiler betaalt'. Daarmee wordt een relatie gelegd met de duurzaamheidsdoelstellingen. Vergroening leges De vergroening van de leges en een aantal wijzigingen in de beheerverordening begraafplaatsen 2016 dragen bij aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente Enschede. De verwachting is, dat met de vergroening van de leges een impuls wordt gegeven aan duurzaam bouwen en dat de belemmeringen voor duurzame energieopwekking worden weggenomen. Kosten, opbrengsten, dekking Zoals bij kanttekening 2.1 is aangegeven, is het voor de vergroening van de leges niet mogelijk een exacte inschatting van de gederfde legesinkomsten te maken. Dit is immers afhankelijk van het aantal duurzame aanvragen dat wordt ingediend. De ervaringscijfers uit 2016 leiden tot de opbouw van de tarieven in In de dekking voor 2016 wordt voorzien door een bedrag van euro ten laste van het budget flankerend beleid te brengen. In de bredere zoektocht naar verduurzaming van de leges, kan een bijdrage in de taakstelling gevonden worden daar waar de leges nog niet 100% kostendekkend zijn. De geraamde opbrengsten uit belastingen, leges en heffingen bedragen in 2016 samen 82,3 miljoen euro. Communicatie Na vaststelling door de gemeenteraad worden de vastgestelde verordeningen op de voorgeschreven wijze gepubliceerd en 6 weken ter inzage gelegd in het Stadskantoor. Voor de vergroening van de leges wordt een separaat communicatietraject opgestart. Vervolg Na het eerste uitvoeringsjaar vergroening leges volgt een evaluatie, waarna een nieuw voorstel voor aanpassing van de legesverordening wordt gedaan. Bijlagen 1. Belastingverordeningen 2016: Begraafrechten 2016; Hondenbelasting 2016; Leges 2016; Marktgeld 2016; Onroerende zaakbelastingen 2016; Precariobelasting 2016; Reclamebelasting 2016;

7 Reinigingsheffingen 2016; Rioolheffing 2016; Toeristenbelasting Kwijtscheldingsverordening Beheerverordening begraafplaatsen 2016 Burgemeester en Wethouders van Enschede, De Secretaris, M.J.M. Meijs de Burgemeester, dr. G.O. van Veldhuizen Besluit Van de Raad van de gemeente Enschede, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van Vastgesteld in de vergadering van De Griffier, R.M. Jongedijk de Voorzitter dr. G.O. van Veldhuizen