nr. 269 van AXEL RONSE datum: 23 januari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Arbeidsmarkt - Knelpuntberoepen en competenties

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 269 van AXEL RONSE datum: 23 januari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Arbeidsmarkt - Knelpuntberoepen en competenties VDAB publiceert elk jaar een lijst met de knelpuntberoepen in Vlaanderen. Per beroep wordt aangegeven waarom het een knelpunt vormt. Er zijn drie mogelijke oorzaken: - kwantitatief tekort: er is een te lage uitstroom uit het onderwijs, bijvoorbeeld omdat te weinig studenten die richting kiezen of omdat er geen schoolse opleiding voor bestaat; - kwalitatief tekort: de kandidaten beschikken niet over de gevraagde bekwaamheden; - specifieke arbeidsomstandigheden: weekendwerk, laag loon, zwaar werk, stress. De knelpuntenlijst 2016 bevestigt het tekort aan technische profielen. Van onderhoudsmecanicien over technicus tot technisch leidinggevende: het blijft voor werkgevers problematisch om voldoende geschikte arbeidskrachten met een technische achtergrond te vinden. Omdat te weinig jongeren kiezen voor een technische opleiding en door de groeiende vervangingsvraag als gevolg van de vergrijzing wordt de problematiek alleen maar groter. Daarnaast blijven ook de andere klassiekers op de knelpuntenlijst: beroepen uit de gezondheidszorg, ICT-specialisten, chef-koks, vrachtwagenbestuurders enzovoort. Daarnaast mogen we gevraagde competenties die nodig zijn op de arbeidsmarkt niet uit het oog verliezen. Ze veranderen in een digatiliserende wereld zelfs jaarlijks van inhoud. We moeten meer inzetten op het ontwikkelen van knelpuntcompetenties. 1. Tot op welk niveau van detail is vandaag informatie beschikbaar voor het beleid en diensten zoals VDAB over de precieze knelpuntcompetenties (op het vlak van talen, ICT, technische competenties, diploma's, domeinkennis, ervaring enzovoort). 2. Is de minister van oordeel dat het aangewezen is om de knelpuntcompetenties in kaart te brengen om de inzet van de middelen in (bij)scholing, onderwijs voor sociale promotie en regulier onderwijs beter te kunnen afstemmen op de evoluerende noden van onze arbeidsmarkt? 3. Wat zijn de meest precaire knelpuntcompetenties (van de verschillende soorten: talen, soft skills zoals waarden en attitudes enzovoort), praktische vaardigheden, (los van de beroepen) op de arbeidsmarkt (VDAB én andere)? 4. Wat zijn de meest gevraagde competenties in de vacatures van VDAB? 5. Wat zijn de meest gevraagde competenties in de vacatures die niet bekend zijn bij VDAB?

2 6. Wat is het aanbod van deze competenties bij de werkzoekenden (voor zover bekend bij VDAB)? 7. Wat is het aanbod van deze competenties bij de werkzoekenden die niet bij VDAB ingeschreven zijn? 8. Wat is het gewenste kennisniveau voor de gevraagde knelpuntcompetenties in de vacatures van VDAB? 9. Wat is het gewenste kennisniveau voor de gevraagde knelpuntcompetenties in de vacatures die VDAB niet kent?

3 PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT ANTWOORD op vraag nr. 269 van 23 januari 2017 van AXEL RONSE 1. VDAB beschikt over een uitgebreide database van zowel werkzoekenden als vacatures die gegevens bevat over gevraagde en vereiste diploma s, competenties, ervaring, talen, enz. Deze data laten toe om vraag en aanbod continu met elkaar te vergelijken in de matching. Maar de gegevens zijn genoteerd door de werkzoekende en werkgever en worden niet gevalideerd door VDAB. Dit zou een enorme werklast inhouden. Daarom is geopteerd voor online-tools die onjuiste of onvolledige gegevens detecteren. 2. Als Vlaamse Overheid hebben we gekozen voor Competent als Vlaamse beroepen- en competentiestandaard en matchen we op basis van competenties om nauwkeuriger werkzoekenden en vacatures te matchen. Daarnaast helpt het ons om de soms overdreven focus op bijvoorbeeld diploma s in selectieprocedures te corrigeren. Zoals u aangeeft moet het ons ook meer inzicht geven in de exacte aard van de tekorten en overschotten op de arbeidsmarkt. Een beter beeld op tekorten en overschotten moet ons inderdaad in staat stellen om de inhoud van opleidingen, zowel binnen als buiten het onderwijs, nog beter af te stemmen op wat de arbeidsmarkt vraagt. Niet toevallig hebben we ervoor gekozen om de eerste trajecten duaal leren en werken uit te werken voor beroepen waar al beroepskwalificatiedossiers voor uitgewerkt zijn. Deze dossiers bevatten immers een gedetailleerde beschrijving, opgesteld door de sectoren, van wat iemand moet kennen en kunnen om in een bepaald beroep aan de slag wil gaan. 3. Het is zeer moeilijk om hierover algemene uitspraken te doen die correct zijn voor de gehele arbeidsmarkt. Waar men het meeste belang aan hecht is immers sterk afhankelijk van het beroep of sector waarvoor men rekruteert of kandideert en verschilt van bedrijf tot bedrijf. Sommige bedrijven hechten voornamelijk belang aan attitudes en motivatie omdat ze bijvoorbeeld een sterk uitgebouwd intern opleidingsprogramma hebben en dus zelf instaan voor het verwerven van de bedrijfsspecifieke en vaktechnische competenties. Voor andere bedrijven is het beschikken over de nodige vaktechnische bagage of het juiste diploma dan weer een noodzakelijke voorwaarde om tijdens een selectieprocedure een kans te maken. Beschikken over de juiste motivatie, attitude en een aantal meer generieke vaardigheden is en blijft voor elke werkgever evenwel cruciaal. 4. VDAB bevraagt werkgevers bij het ingeven van een vacature zowel over vaktechnische competenties als de meer generieke vaardigheden. Voor de generieke vaardigheden kan de werkgever uit 13 competenties kiezen. Op basis van de gegevens van VDAB hechten werkgevers daarbij het meeste belang aan zelfstandig werken, zin voor nauwkeurigheid en zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Voor de vaktechnische competenties maakt VDAB gebruik van Competent en de ruim activiteiten of competenties die daarbinnen gebruikt worden. Het gaat hier vaak om beroepsspecifieke competenties. Dit maakt dat de meest gevraagde vaardigheden ofwel vaardigheden zijn die in verschillende beroepen terugkomen of vaardigheden zijn die specifiek zijn voor de beroepen waarvoor VDAB het meest vacatures ontvangt.

4 De meest gevraagde vaardigheden in de door VDAB gekende vacatures in 2016 zijn: Competentie Aantal keer gevraagd De voorraad opvolgen, tekorten vaststellen. Bestellingen plaatsen Vloeren en meubilair schoonmaken Vloeren, tapijten, meubels en voorwerpen ontstoffen. Kamers verluchten Afwassen en de vaat opbergen. De keuken en het sanitair opruimen en schoonmaken Schoonmaakmaterieel onderhouden en opbergen. Toezien op de productvoorraad Kleding en ander textiel onderhouden en opbergen (wassen, naaien, strijken,...) 9837 Goederen en producten ontvangen. De levering controleren 8903 Schoonmaken: Ramen lappen 8813 De klant verwelkomen. De wensen vaststellen en adviseren over de producten en diensten 8754 Betalingen ontvangen 8291 Dit zijn absolute aantallen en dit zegt niets over het eventuele tekort aan dergelijke competenties op onze arbeidsmarkt. 5. Er bestaan geen publiek beschikbare cijfers over gevraagde competenties voor vacatures die niet bij VDAB gekend zijn. VDAB deelt zijn matching, inclusief het matchen op competenties, met alle partners die daar gebruik van willen maken via een open service. Aldus verrijkte gegevens worden ofwel opnieuw gedeeld met VDAB en dan worden ze meegenomen in bovenstaande cijfers. Dat hoeft echter niet. Indien er geen terugkoppeling naar VDAB is, dan hebben we geen zicht op de gevraagde competenties. 6. Over de generieke vaardigheden bestaan er geen resultaten die vergelijkbaar zijn met die uit de vacatures. Een werkzoekende zal immers in de praktijk meestal aangeven dat hij een generieke vaardigheid heeft en VDAB heeft hier niet meteen een duidelijk beeld op voor alle werkzoekenden. Het aantal werkzoekenden met gescoorde competenties voor de hierboven opgesomde vaktechnische vaardigheden: Competentie Aantal keer gescoord De voorraad opvolgen, tekorten vaststellen. Bestellingen plaatsen Vloeren en meubilair schoonmaken Vloeren, tapijten, meubels en voorwerpen ontstoffen. Kamers verluchten Afwassen en de vaat opbergen. De keuken en het sanitair opruimen en schoonmaken Schoonmaakmaterieel onderhouden en opbergen. Toezien op de productvoorraad Kleding en ander textiel onderhouden en opbergen (wassen, naaien, strijken,...) Goederen en producten ontvangen. De levering controleren Schoonmaken: Ramen lappen 7597 De klant verwelkomen. De wensen vaststellen en adviseren over de producten en diensten 28977

5 Betalingen ontvangen Vergelijking van deze aantallen met de aantallen bij de werkzoekenden laat nog niet toe om harde uitspraken te doen over tekorten en overschotten. Het detecteren van tekorten en dus knelpuntcompetenties vergt meer doorgedreven analyses op het niveau van individuele beroepen of sectoren. 7. VDAB heeft geen informatie over wie niet ingeschreven is bij VDAB. 8. Een competentie in kader van Competent wordt in een vacature gevraagd of niet gevraagd, zonder gradaties. Talen worden gescoord in de vacatures op beheersing van het taalniveau. 9. Zie het antwoord op vraag 5. Hierover zijn geen gegevens beschikbaar.