Afvalond. derzoek. Diftar. Attituden van. aanzien van. burgers ten Marintel BV

Transcriptie

1 Afvalond derzoek gemeente Boxtel Attituden van burgers ten aanzien van Diftar 2012 Marintel BV

2 Afvalond derzoek gemeente Boxtel Attituden van burgers ten aanzien van Diftar Copyright 2012 Marintel BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijk toestemming van Marintel BV. Dit rapport is geleverd onder de leveringsvoorwaarden van de MOA. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 2

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Hoofdstuk 1: Verantwoording Inleiding Doelstelling Gedragswetenschappelijke achtergronden Onderzoeksopzet en dataverzameling Verwerking en analyse Representativiteit en betrouwbaarheid Onderzoeksteam Hoofdstuk 2: Resultaten Inleiding Volume restafvalcontainer Huidig afvalgedrag Tevredenheid huidige inzamelsysteem Attitude ten aanzien van het Diftar principe Invloed van Diftar op afvalgedrag Hoofdstuk 3: Conclusies en aanbevelingen Bijlagen Bijlage 1, vragenlijst Bijlage 2, open antwoorden Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 3

4 Hoofdstuk 1: Verantwoording 1.1 Inleiding Momenteel wordt het huishoudelijk afval in gemeente Boxtel alternerend opgehaald middels afvalcontainers. Hiervoor wordt een standaardset afvalcontainers ter beschikking gesteld voor burgers in een laagbouwwoning. Deze set bestaat uit een 240 liter grijze (voor restafval) en een 140 liter groene container (voor groente-, fruit- en tuinafval). Burgers die in een hoogbouwwoning wonen, kunnen gebruik maken van verzamelcontainers; het scheiden van GFT is slechts beperkt mogelijk voor deze burgers. Het kunststof verpakkingsafval wordt tweewekelijks ingezameld middels plastic zakken van Nedvang. De afvalstoffenheffing in de gemeente Boxtel is gebaseerd op de grootte van het huishouden. Burgers die dat willen, kunnen een extra groene of grijze container aanvragen, waarvoor zij extra moeten betalen. Het is tevens mogelijk om een kleine (140 liter) grijze container aan te vragen, maar burgers betalen hiervoor evenveel als voor een grotere (240 liter) grijze container. De gemeente Boxtel overweegt om in de komende jaren een gedifferentieerd tarief voor de afvalstoffenheffing (Diftar) in te voeren, waarbij burgers een vast bedrag betalen, gebaseerd op de grootte van de minicontainers (volumesysteem). Ook andere vormen van Diftar worden overwogen, bijvoorbeeld het volume-frequentiesysteem, waarbij wordt betaald per aanbieding van de afvalcontainers, waarbij het bedrag per volume varieert. Bij de te nemen beslissing voor het al dan niet invoeren van Diftar, wil de gemeente Boxtel de mening van haar burgers meenemen, hiertoe is een onderzoek uitgevoerd door Marintel BV. Dit rapport geeft inzicht in de houdingen van de bewoners van gemeente Boxtel over verschillende vormen van Diftar. Daarnaast zijn ook de meningen, ervaringen en behoeften van de bewoners ondervraagd over de huidige manier van afvalinzameling. In het eerste hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van het onderzoeksproces: doelstelling, gedragswetenschappelijke achtergronden onderzoeksopzet en dataverzameling, representativiteit en betrouwbaarheid, verwerking en analyse en onderzoeksteam. 1.2 Doelstelling Het doel van het onderzoek is het verkrijgen van inzicht in de meningen van de inwoners van Boxtel over huidige tariefstructuur voor afvalverwerking en mogelijke alternatieven voor de tariefstructuur. Daarnaast komt tevens de tevredenheid, gedrag en behoeften ten aanzien van de huidige afvalinzameling aan de orde. De volgende thema s komen in het onderzoek aan bod: 1. Meningen over verschillende tariefstructuren voor de afvalverwerking; 2. Klanttevredenheid, gedrag en behoeften ten aanzien van de inzameling; 3. Knelpunten en verbeterpunten die inwoners ervaren bij het aanbieden van afval; 4. Gepercipieerde veranderingen in afvalgedrag, indien Diftar wordt ingevoerd. De resultaten van het onderzoek kunnen door de gemeente Boxtel gebruikt worden om een weloverwogen keuze te maken voor het al dan niet invoeren van Diftar. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 4

5 1.3 Gedragswetenschappelijke achtergronden Het geïntegreerd model van beredeneerd gedrag (Fishbein & Cappella, 2006) is ontstaan uit de alombekende Theory of Planned Behavior (Ajzen, 1985, 1991; Ajzen & Madden, 1986). In dit geïntegreerd model zijn de voornaamste variabelen opgenomen die de potentie hebben om bewust gedrag te voorspellen. Hoewel de meeste mensen zelf vaak het tegendeel beweren, is slechts 5% van al ons gedrag bewust. De overige 95% is onbewust, ofwel routinematig gedrag (Pol, Swankhuisen & Van Vendeloo, 2009, p. 52). Figuur 1: geïntegreerd model van beredeneerd gedrag (Fishbein & Cappella, 2006) Huidig gedrag Gedragsovertuigingen & evaluaties Attitude Externe omstandigheden Demografische kenmerken Attitude t.o.v. afvalscheiding Neiging tot conformatie aan algemene norm Subjectieve norm Intentie Gedrag Persoonlijkheid Interventie & media aandacht Controle overtuigingen & gepercipieerde invloed Eigen effectiviteit Vaardigheden Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 5

6 Het geïntegreerd model van beredeneerd gedrag toegepast op Diftar Het weggooien van afval is voor velen een vorm van routinematig gedrag. Maar door de invoer van het Diftar vindt een interventie plaats om dat routinegedrag te doorbreken. Hiermee wordt getracht om mensen bewust te laten nadenken over het uit te voeren gedrag. Een dergelijke interventie zorgt er dus voor dat routinegedrag wordt omgezet in bewust gedrag. Dit maakt het geïntegreerd model van beredeneerd gedrag een geschikt hulpmiddel om toekomstig gedrag te voorspellen. Hieronder wordt een specifieke uitwerking van het model weergegeven voor Diftar. Routinematig scheid ik mijn afval slechts in beperkte mate. Intervention: Het DIFTAR-principe wordt geïntroduceerd. Behavioral beliefs & outcome evaluations: als ik mijn routines voortzet, gaat dit me meer geld kosten. Attitudes: Ik sta positiever tegenover het scheiden van afval, omdat het me geld bespaart. Intention: Ik ga voortaan beter letten op het scheiden van mijn afval. Behavior: Ik scheid een groot deel van mijn afval beter dan voorheen. Figuur 1 geeft deze toepassing schematisch weer. Marintel BV onderzocht of de interventie inderdaad het gewenste effect heeft op de behavioral beliefs, attitudes en gedragsintenties van de burgers. Dit model diende dan ook als uitgangspunt voor het opstellen van de vragenlijst (zie bijlage 1). 1.4 Onderzoeksopzet en dataverzameling De vragenlijst is in nauw overleg met de Gemeente Boxtel ontworpen. Marintel BV toetste de vragenlijst op de uitgangspunten die nodig zijn om de resultaten optimaal te kunnen verwerken. De uitgangspunten zijn onder andere doelmatigheid, nauwkeurigheid, eenduidigheid en begrijpelijkheid van de vragen. De vragenlijst is opgenomen in bijlage 1. Voor het uitvoeren van het onderzoek is gekozen voor een combinatie van twee veldwerkmethodieken, namelijk webquestionnaires en telefonische interviews. Voor de combinatie van deze onderzoeksmethodieken is gekozen, omdat op deze wijze zoveel mogelijk burgers de kans hebben gekregen om deel te nemen aan het onderzoek. Zowel burgers zonder computer of internetaansluiting als burgers die niet in de telefoongids zijn opgenomen, of alleen een mobiele telefoonaansluiting hebben, kregen de kans om deel te nemen aan het onderzoek. Daardoor kon de volledige doelgroep van het onderzoek worden bereikt. Webquestionnaire Een deel van de burgers van de gemeente Boxtel is per brief uitgenodigd om deel te nemen aan de webquestionnaire. Het voordeel van het gebruik van de webquestionnaire is, dat veel burgers in korte tijd kunnen worden benaderd voor deelname, en dat hun antwoorden direct in de computer worden opgeslagen. De vragenlijst kon door de burgers via de website van Marintel bereikt worden. Gedurende het veldwerk zijn burgers van de gemeente Boxtel per post benaderd voor deelname aan het onderzoek. De uitnodigingsbrieven zijn door gemeente Boxtel verzonden. In eerste instantie zijn 1035 burgers benaderd voor deelname aan het onderzoek. Vanwege een tegenvallende respons, is in overleg met de gemeente Boxtel besloten om een nieuwe mailing te verzenden aan 798 burgers. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 6

7 De burgers konden in de periode van 4 mei tot en 22 mei 2012 de vragenlijst online invullen. De burgers hebben gemiddeld 18 minuten gedaan over het invullen van de webquestionnaire. Tweederde van de burgers heeft 10 tot 26 minuten gedaan over het invullen van de webquestionnaire. De afgesproken responstijd was 10 minuten, met een gemiddelde responstijd van 18 minuten is het doel aldus ruimschoots overschreden. Telefonische interviews Een deel van de burgers van de gemeente Boxtel is telefonisch uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Het voordeel van het uitvoeren van telefonische interviews is, dat doorgevraagd kan worden bij onduidelijkheden in de antwoorden van burgers en dat vragen die voor burgers onduidelijk zijn nader kunnen worden toegelicht. Daarnaast beschikt circa 11% van de Nederlandse bevolking niet over een internetaansluiting thuis (Bron: ComScore). Door de combinatie van onderzoeksmethodieken, hebben alle burgers van de gemeente Boxtel de kans gehad om deel te nemen aan het onderzoek. Tijdens het veldwerk zijn 324 burgers van de gemeente Boxtel telefonisch benaderd voor deelname aan het onderzoek. De telefoonnummers zijn door Marintel aangekocht bij een onafhankelijke database leverancier. De interviews zijn in de periode van 8 mei tot en met 22 mei 2012 computergestuurd (CATI) afgenomen door een team van vier interviewers. In totaal zijn er 200 telefonische interviews uitgevoerd. De gesprekken zijn gevoerd op werkdagen tussen 11:00 en 19:00 en duurden gemiddeld 13 minuten. Tweederde van de interviews duurde tussen de 10 en 17 minuten. 1.5 Verwerking en analyse De verkregen informatie, uit de webquestionnaires en de telefonische interviews, is opgeslagen op de server van Marintel BV. Vervolgens is data-cleaning toegepast om (logische) inconsistenties in de antwoorden van respondenten te achterhalen en - indien mogelijk - te herstellen. Na de data-cleaning hebben statistische analyses in SPSS plaatsgevonden op basis waarvan frequentietabellen zijn verkregen. Daarnaast is er gezocht naar verbanden tussen de verschillende vragen en zijn verwachtingen, die zijn ontstaan in de ontwikkelingsfase van het onderzoek, getoetst doormiddel van de volgende analyses: Kruistabellen en correlatiematrices: hierin is onderzocht of de uitkomsten op twee verschillende vragen onderling samenhangen óf of er verschillen zijn tussen verschillende subdoelgroepen. Regressieanalyse: hierin is onderzocht welke variabelen bepaalde andere variabelen beïnvloeden. Aspecten die in deze analyses zijn meegenomen zijn leeftijd, gezinsgrootte, woningtype en inzamelmiddel (type container). Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 7

8 1.6 Representativiteit en betrouwbaarheid Bij het uitvoeren van een onderzoek waarbij het nemen van steekproeven, meten en interpreteren aan de orde is, heeft men altijd te maken met onzekerheden. Het maakt daarbij niet uit of men een indicatief of een representatief onderzoek uitvoert. De statistiek en de keuze van methodiek trachten deze onzekerheden te minimaliseren, waardoor de resultaten uit een onderzoek het beeld van de totale populatie zo dicht mogelijk benaderen. Om inzicht te krijgen in de representativiteit van een onderzoek worden drie factoren onderzocht, namelijk: 1. de grootte van de steekproef; 2. de wijze waarop de steekproef tot stand is gekomen (steekproeftrekking); 3. de kans op bias (systematisch afwijkingen binnen de steekproef). Onder representativiteit van een onderzoek verstaan we: de mate waarin de uitkomsten uit een onderzoek voldoende inzicht geeft in de totale populatie van circa doelgroepleden. Ad a: de grootte van de steekproef Voorafgaand aan het onderzoek is met de gemeente Boxtel afgesproken, dat een steekproefgrootte van 400 respondenten voldoende is om uitspraken te kunnen doen over de gehele populatie. Uiteindelijk hebben 421 respondenten deelgenomen aan het onderzoek, waarvan 409 respondenten alle vragen hebben beantwoord. Bij een steekproefgrootte van 421 respondenten is de foutmarge, op gemeenteniveau, gelijk aan 4,7%. Dit houdt in dat wanneer in het onderzoek gevonden wordt dat 50% van de respondenten tevreden is over de afvalinzameling in de gemeente Boxtel, dit percentage in werkelijkheid (als iedereen ondervraagd zou worden) wellicht op 45,3% of 54,7% uit zou kunnen komen. Ad b: de wijze waarop de steekproef tot stand is gekomen Uit de door de gemeente Boxtel aangeleverde gemeentelijke adressen is een steekproef getrokken. Bij het bepalen van de steekproef is rekening gehouden met of de respondenten in een laagbouw- of een hoogbouwwoning wonen. Er is afgesproken dat de verdeling zou bestaan uit circa 300 respondenten die wonen in een laagbouwwoning en circa 100 respondenten die wonen in een hoogbouwwoning. Gemeente Boxtel heeft een NAW bestand aangeleverd ten behoeve van de steekproeftrekking. Door Marintel is een aselecte steekproef getrokken, rekening houdend met de verdeling over het type woning. De uitnodigingen zijn vervolgens door de gemeente Boxtel verzonden. Door Marintel zijn bij een onafhankelijke database leverancier 500 telefoonnummers aangekocht. Deze telefoonnummers zijn willekeurig geselecteerd. De bestanden van deze leverancier bevatten geen mobiele telefoonnummers. Circa 9% van de Nederlandse huishoudens beschikt niet over een vaste telefoonaansluiting (bron: Eurobarometer). Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 8

9 De respons is weergegeven in onderstaande tabel. Type respondent Aantal benaderd Aantal deelnemers Responspercentage Webquestionnaire % Telefonische interviews % Totaal % Ad c: de kans op bias Naast de steekproeftrekking zijn er meerdere factoren die kunnen zorgen voor een vertekening van de onderzoeksresultaten. Deze invloed wordt bias genoemd. Het is onder andere van belang dat de steekproef, wat betreft enkele demografische kenmerken zoals bijvoorbeeld leeftijd, zoveel mogelijk lijkt op de populatie. Hieronder wordt de opbouw van de steekproef vergeleken met de populatie. Leeftijd In de grafiek links is de leeftijdsopbouw van de inwoners van de gemeente Boxtel weergegeven (de populatie). De grafiek rechts geeft de leeftijdsverdeling van de burgers die deel hebben genomen aan het onderzoek weer (de steekproef). In eerste instantie kwam de leeftijdsverdeling van de steekproef niet geheel overeen met de verdeling in de populatie. Door het toepassen van statistische maatregelen, waarbij de antwoorden van burgers in de ondervertegenwoordigde leeftijdsgroepen tot 30 jaar en 30 tot 39 jaar relatief zwaarder meetellen dan de antwoorden van de burgers in de oververtegenwoordigde leeftijdsgroepen 50 tot 59, 60 tot 69 en 70 tot 79 jaar, kunnen toch representatieve uitspraken worden gedaan over de meningen van de burgers in Boxtel. Populatie vanaf 20 jaar (n=23.029) Steekproef (n=421) 25% 26% Voor correctie Na correctie 14% 16% 19% 19% 18% 9% 5% 4% 14% 19% 16% 16% 19% 18% 17% 10% 6% 6% 5% < > 80 < > 80 Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 9

10 Gezinsgrootte In de steekproef zijn relatief minder eenpersoonshuishoudens opgenomen dan in de populatie voorkomen. 30% 35% Populatie (12.649) Steekproef (n=421) Gemiddelde: 2,6 41% 12% 15% 7% 18% 13% 19% 8% of meer of meer Type woning Om zowel uitspraken te kunnen doen over burgers die wonen in een laagbouw als burgers die wonen in een hoogbouwwoning, is in het ontwerp van het onderzoek besloten in verhouding meer burgers die wonen in een hoogbouwwoning te betrekken bij het onderzoek, dan die in de populatie zijn opgenomen. Populatie (n=12.751) Hoogbouw; 15% Laagbouw zonder tuin; 2% Steekproef (n=421) Hoogbouw; 24% Laagbouw; 85% Laagbouw met tuin; 74% Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 10

11 Inzamelmiddel (n=421) Omdat de gemeente Boxtel geen gegevens kan aanleveren over de verdeling van inzamelmiddelen in de populatie, is het niet mogelijk een vergelijking te maken tussen de populatie en de steekproef wat betreft type inzamelmiddel. Verzamelcontainer; 14% Meerdere grijze; 5% 140L grijze; 11% 240L grijze; 70% Non-respons analyse In onderzoek kan sprake zijn van een non-respons bias, wat inhoudt dat doelgroepleden die niet hebben deelgenomen aan het onderzoek, andere antwoorden zouden geven dan de doelgroepleden die wel hebben deelgenomen. Om een duidelijk beeld te krijgen in hoeverre sprake is van een dergelijke bias, is tijdens de telefonische interviews gevraagd naar de reden waarom burgers niet deelnamen. Redenen non-respons (124 burgers) Wilde niet deelnemen, reden niet nader gespecificeerd 51%; Geen tijd om deel te nemen 15%; Doet nooit mee aan onderzoek 4%; Anders 17%; - Respondent slechthorend, kan interviewer niet (goed) verstaan; - Behoort niet tot doelgroep (telefoonnummer winkel); - Wilde eerst een brief van de gemeente ontvangen; - Wantrouwend over doel onderzoek. De genoemde redenen van non-respons hangen niet samen met de inhoud van het onderzoek en zullen daarom niet van invloed zijn op de resultaten van het onderzoek. Op basis van het aantal respondenten dat heeft deelgenomen aan het onderzoek, de vergelijking van de steekproef met de populatie op een aantal verschillende kenmerken en de non-respons analyse kan geconcludeerd worden dat het onderzoek representatief is voor de burgers in de gemeente Boxtel, rekeninghoudend met een kleine vertekening op basis van gezinsgrootte. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 11

12 1.7 Onderzoeksteam Het onderzoeksteam van Marintel bestond uit een hoofdverantwoordelijke onderzoeksleider en een ondersteunende onderzoeksleider. Beide onderzoeksleiders zijn opgeleid in één van de gedragswetenschappen en hebben reeds meerdere jaren ervaring met het uitvoeren van marktonderzoek binnen de afvalbranche. Een tijdelijke aanvulling van het projectteam door de programmeur, de methodoloog en extra onderzoeksmedewerkers was afhankelijk van de fase van het onderzoek. Alle medewerkers die werkzaamheden hebben verricht voor dit onderzoek, hebben een opleiding in één der gedragswetenschappen voltooid of zijn meerderejaars student gedragswetenschappen aan de HAN of Radboud Universiteit Nijmegen. De methodoloog van Marintel BV is SPSS gecertificeerd. Marintel BV is lid van de MarktOnderzoeksAssociatie en houdt zich aan de gestelde wet- en regelgeving wat betreft de uitvoering van onderzoek, waaronder de Wet op Bescherming Persoonsgegevens. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 12

13 Hoofdstu H k 2: Resu ultaten Inleidin ng Dit D hoofdstuk ge eeft inzicht in de e antwoorden van alle 421 resp pondenten die deelnamen d aan het afvalonderz zoek binnen Ge emeente Boxtel. De D vragen zijn aan a alle respond denten voorgele egd, tenzij ande ers vermeld in de tekst. De antwoorden worde en weergegeven n in grafieken, wordclouds w en opsommingen. o T Tevens zijn, ter illustratie, enke ele letterlijke an ntwoorden opge enomen in dit ho oofdstuk. Marintel M voert sttandaard extra analyses uit om m verbanden te onderkennen en significante ve erschillen tusse en variabelen te duiden. In dit hoofdstuk h worde en relevante verrbanden en vers schillen weerge egeven. Afvalinzamelin A ng in Boxtel Afvalonderzoek k Attituden van bu urgers ten aanzien van v Diftar In opdrracht van Gemeente e Boxtel 2012 Marintel BV 13

14 2.2 Volume restafvalcontainer Zou u overwegen uw grijze container voor huisvuil om te wisselen voor een kleiner exemplaar, indien u ook een lager tarief betaalt voor de afvalstoffenheffing? Eén antwoord mogelijk. N=316, vraag alleen gesteld aan respondenten die een 240L of meerdere grijze containers in gebruik hebben. Kleiner exemplaar; 35% Geen kleiner exemplaar; 53% Ik wacht af; 13% Denkt u dat een grijze container met een volume van 180L groot genoeg is voor uw huishouden? Eén antwoord mogelijk. N=316, vraag alleen gesteld aan respondenten die een 240L of meerdere grijze containers in gebruik hebben. Weet niet; 13% Extra analyses: Naarmate burgers hun afval beter scheiden, staan zij positiever tegenover een grijze container met een volume van 180L. Nee; 31% Ja; 57% Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 14

15 2.3 Huidig afvalgedrag Welk gedeelte van de volgende afvalstromen houdt u gescheiden van het restafval? Eén antwoord mogelijk per afvalstroom, n=421 Oud papier Glas 90% 81% 4% 5% Extra analyses: Naarmate burgers ouder zijn, scheiden zij een groter gedeelte van het glasafval van het restafval. KCA Textiel Plastic 79% 70% 70% 4% 8% 5% 6% 4% 5% 7% 16% 7% 7% Naarmate een huishouden uit meer personen bestaat, wordt een groter gedeelte van het GFT en plastic verpakkingsafval gescheiden gehouden van het restafval. Elektrisch GFT Luiers 10% Luiers GFT 69% 66% Elektrisch Plastic 86% Textiel 6% KCA 7% 5% Glas 7% 16% 10% 6% Oud papier % 2% 66% 69% 70% 70% 79% 81% 90% 51-75% 0% 6% 7% 6% 8% 4% 4% 3% 26-50% 2% 3% 5% 4% 5% 2% 3% 2% 1-25% 0% 3% 2% 2% 3% 3% 4% 1% 0% 10% 16% 7% 16% 7% 5% 5% 2% NVT 86% 6% 10% 3% 7% 7% 3% 1% Burgers die wonen in een laagbouwwoning scheiden hun afval in het algemeen beter dan burgers die in een hoogbouwwoning wonen. Logischerwijs wordt het GFT afval beter gescheiden door burgers die in een laagbouwwoning wonen. Andere afvalstromen die beter gescheiden worden door burgers met een laagbouwwoning zijn: Plastic verpakkingsafval; Klein chemisch afval; Textiel. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 15

16 Hieronder staan een aantal redenen om afval niet te scheiden. Kruis aan hoe belangrijk deze redenen voor u zijn. Eén antwoord mogelijk per stelling, n=274 die niet al hun afval altijd scheiden Stank / ongedierte Onvoldoende mogelijkheden Inzamelpunten (te) ver weg Niet vaak genoeg geleegd Niet nuttig, komt bij elkaar Betaal grijze, daar in Niet belangrijk 10% 13% 22% 14% 12% 25% 14% 22% 14% 12% 12% 12% 19% 20% 31% 25% 28% 13% 10% 13% 32% 7% 9% 26% 31% 36% 38% 39% 37% 31% 51% Extra analyses: Naarmate burgers jonger zijn vinden zij de reden containers worden niet vaak genoeg geleegd belangrijker. Meer burgers die wonen in een hoogbouw dan een laagbouwwoning scheiden het afval niet omdat zij onvoldoende scheidingsmogelijkheden hebben. Naarmate burgers een groter deel van hun afval gescheiden houden, vinden zij de verschillende redenen om afval niet te scheiden minder belangrijk. Kost te veel moeite 8% 15% 37% 39% Heel belangrijk Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Heel onbelangrijk NVT Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 16

17 Hieronder staan een aantal redenen om afval juist wel te scheiden. Kruis aan hoe belangrijk deze redenen voor u zijn. Eén antwoord mogelijk per stelling, n=420 die al hun afval of een deel van hun afval scheiden Beter voor het milieu Is een gewoonte 60% 47% 34% 38% 11% Extra analyses: Naarmate burgers jonger zijn vinden zij de reden bak voor restafval is te klein als ik niet scheid belangrijker. Een kleine moeite (Moreel) verplicht 44% 35% 35% 40% 12% 20% 9% Naarmate een huishouden uit meer personen bestaat, wordt de reden bak voor restafval is te klein als ik niet scheid belangrijker gevonden. Kosten voor mij lager Bak restafval te klein 22% 16% 16% 16% 18% 14% 16% 23% 18% 21% 10% 11% Thuis te composteren 8% 15% 17% 28% 27% Heel belangrijk Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Heel onbelangrijk NVT Meer burgers die wonen in een laagbouw dan een hoogbouwwoning scheiden het afval omdat de bak voor restafval anders te klein is of omdat de kosten lager zijn bij beter scheiden. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 17

18 Denkt u dat u zelf invloed hebt op de hoeveelheid afval die u produceert? Eén antwoord mogelijk, n=409 Nee; 47% Extra analyses Burgers die denken invloed te hebben op de hoeveelheid afval die zij produceren, zijn gemiddeld jonger (56 jaar) dan burgers die denken dat zij hier geen invloed op hebben (61 jaar). Ja, nam elijk door; 53% Ja, namelijk door: N=217 respondenten die denken invloed te hebben op de hoeveelheid afval die zij produceren. De meest genoemde antwoorden zijn: Letten op hoeveelheid verpakking bij boodschappen (80 maal genoemd); Slimmer / bewuster inkopen doen / minder eten weggooien (35 maal genoemd); Eigen tas meenemen (28 maal genoemd); Composteren (4 maal genoemd); Ja / Nee of Nee / Nee sticker (3 maal genoemd). Een volledig overzicht van alle letterlijke antwoorden, is opgenomen in bijlage 2, vraag 20. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 18

19 2.4 Tevredenheid huidige inzamelsysteem Hoe tevreden bent u over de wijze waarop de volgende afvalstromen ingezameld worden in uw gemeente? Eén antwoord mogelijk per afvalstroom, n=421 Restafval Oud papier GFT 91% 84% 77% 10% Glas Plastic Textiel 75% 73% 66% 14% 11% 20% 13% 8% KCA Klein elektrisch 58% 55% 20% 22% 12% 10% 10% 12% Luiers 86% Tevreden Neutraal Ontevreden NVT Extra analyses: Naarmate burgers ouder zijn, zijn zij meer tevreden over de inzameling van glas, KCA, textiel, oud papier en klein elektrisch afval. Naarmate een huishouden uit meer personen bestaat, is men minder tevreden over de inzameling van oud papier. Meer burgers die wonen in een laagbouw dan een hoogbouwwoning zijn tevreden over de inzameling van restafval en GFT. Tevreden burgers scheiden een groter gedeelte van hun afval, met uitzondering van oud papier en luiers. Ruimte voor toelichting Een volledig overzicht van alle letterlijke antwoorden, is opgenomen in bijlage 2, vraag 11. De meest genoemde antwoorden zijn: Ik ben tevreden over huidig systeem (61 maal genoemd); De groene container in zomer / snoeiseizoen vaker legen (24 maal genoemd); Oud papier vaker ophalen (20 maal genoemd); Zakken voor plastic verpakkingen waaien weg / rommelig straatbeeld (14 maal genoemd); Meer plaatsen voor inleveren KCA en / of elektrisch afval (10 maal genoemd); Plastic vaker ophalen (4 maal genoemd); Diftar is een eerlijker systeem / ontevreden over huidig betaalsysteem (3 maal genoemd); Bang voor afvaltoerisme bij Diftar (1 maal genoemd). Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 19

20 Hoe kan de gemeente u helpen om uw afval beter te scheiden? Open vraag, n=409. De meest genoemde antwoorden zijn: Niet nodig / goed zoals het is (117 maal genoemd); Meer containers voor blik / kca / textiel in de buurt (38 maal genoemd); Containers voor plastic verpakkingen (17 maal genoemd); Meer scheidingsmogelijkheden bieden aan flatbewoners (14 maal genoemd); Milieustraat goedkoper / gratis maken (9 maal genoemd); GFT vaker ophalen in de zomer (8 maal genoemd); Scheiden van afval belonen (6 maal genoemd); Door diftar / vervuiler betaalt in te voeren (4 maal genoemd); Papier vaker ophalen (3 maal genoemd). Een volledig overzicht van alle letterlijke open antwoorden, is opgenomen in bijlage 2, vraag 21. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 20

21 2.5 Attitude ten aanzien van het Diftar principe Geeft u aan in hoeverre u het eens bent met onderstaande stellingen: Eén antwoord mogelijk per stelling, n=421 Vervuiler betaalt Kosten gebaseerd op aantal personen Iedereen hetzelfde betalen Kosten gebaseerd op inkomen 14% 29% 11% 50% 69% 16% Eens Neutraal Oneens 14% 17% 17% 33% 55% 75% Extra analyses: Naarmate burgers ouder zijn, zijn zij het meer eens met de stelling kosten moeten gebaseerd worden op inkomen en minder eens met de stelling de vervuiler moet betalen. Naarmate een huishouden uit meer personen bestaat, is men het meer eens met zelfde bedrag voor iedereen en minder eens met kosten moeten gebaseerd worden op inkomen en kosten moeten gebaseerd worden op aantal personen. Meer burgers die wonen in een hoogbouw dan een laagbouwwoning zijn het eens met de stelling de vervuiler betaalt. Staat u achter het principe de vervuiler betaalt, als dat zou betekenen dat u zelf (iets) meer zou moeten betalen voor uw afval? Eén antwoord mogelijk, n=421 Nee; 35% Ja; 65% Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 21

22 Bent u bereid iets meer te betalen voor uw afval, indien u hiermee een bijdrage kan leveren aan het milieu? Eén antwoord mogelijk, n=421 Misschien; 13% Ja; 57% Extra analyses: Naarmate burgers hun afval beter scheiden, zijn zij meer bereid om iets meer te betalen voor hun afval, indien ze daarmee een bijdrage kunnen leveren aan het milieu. Nee; 31% In onderstaande tabel is weergegeven hoeveel de respondenten die bereid zijn te betalen voor hun afval, daadwerkelijk willen betalen: Bedrag per maand Minimum 0,05 Maximum 100 Meest voorkomend (n=19) 2 Gemiddelde 8,02 Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 22

23 Als u het voor het zeggen had, naar welk betaalsysteem voor het inzamelen van huisvuil gaat dan uw voorkeur uit? Geef uw 1e en 2e voorkeur aan. Eén antwoord mogelijk per voorkeur. N=409, twaalf burgers hebben deze vraag niet beantwoord en zijn gestopt met het invullen van de vragenlijst. Gezinsgrootte Vast bedrag Per kilo 21% 25% 23% 12% 13% 24% Extra analyses: Naarmate burgers hun afval beter scheiden, geven zij minder de voorkeur aan betalen op basis van gezinsgrootte en meer de voorkeur aan betalen per kilo aangeboden afval. Lediging 12% 20% Volume en lediging Volume 9% 10% 16% 15% Eerste voorkeur Tweede voorkeur Kunt u uw antwoord toelichten? De meest genoemde antwoorden zijn: Diftar / vervuiler betaalt is eerlijker / rechtvaardiger (161 maal genoemd); Vrees voor deponeren afval in andermans container / slot op container (40 maal genoemd); Vrees voor afvaltoerisme / zwerfafval (25 maal genoemd); Vervuiler betaalt is een duur systeem vanwege administratief systeem (18 maal genoemd). Een volledig overzicht van alle letterlijke open antwoorden, is opgenomen in bijlage 2, vraag 16. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 23

24 2.6 Invloed van Diftar op afvalgedrag De invoering van het afvalsysteem waarbij u betaalt voor de hoeveelheid afval die u produceert, heeft gevolgen voor het afvalgedrag van burgers. Geeft u hieronder aan hoe waarschijnlijk het is dat onderstaande gevolgen voor u van toepassing zijn. Eén antwoord mogelijk per gevolg, n=409. Beter scheiden 30% 27% 17% 15% 11% Gedrag verandert niet 27% 27% 15% 18% 12% Minder vaak aanbieden Milieustraat Opletten bij aankoop 17% 14% 18% 27% 29% 24% 13% 21% 18% 22% 22% 26% 21% 14% 15% Verbranden Dumpen openbare prullenbak Dumpen openbare ruimte Naar buurgemeente zonder Diftar 9% 26% 29% 28% 27% 61% 55% 60% 63% Mee naar werk 18% 43% 30% Zeer waarschijnlijk Waarschijnlijk Neutraal Onwaarschijnlijk Zeer onwaarschijnlijk NVT Extra analyses Naarmate burgers jonger zijn is het waarschijnlijker dat zij: Afval beter gaan scheiden; Afval beperken door het te verbranden; Afval dumpen in de openbare ruimte; Afval naar de milieustraat brengen; Afval naar openbare prullenbakken brengen; Containers minder vaak aan de weg zetten. Naarmate een huishouden uit meer personen bestaat, is het waarschijnlijker dat zij: Afval naar een buurgemeente brengen; Afval beperken door het te verbanden; Afval naar de milieustraat brengen; Afval naar openbare prullenbakken brengen. Meer burgers die wonen in een hoogbouw dan in een laagbouwwoning denken dat hun afvalgedrag niet verandert. Naarmate burgers hun afval beter scheiden, is het waarschijnlijker dat zij: Afval (nog) beter gaan scheiden; Afval beperken door rekening te houden met aankoop en hergebruik; Hun afvalgedrag niet verandert. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 24

25 Stel u betaalt per lediging van uw grijze container. Wat zou u doen als uw grijze container nog niet helemaal gevuld is en de ophaaldag is over twee dagen? Eén antwoord mogelijk. N=315, vraag alleen gesteld aan burgers die een minicontainer hebben. Vul aan; 12% Aan straat; 34% Extra analyses Naarmate burgers hun afval beter scheiden, zijn zij meer geneigd te wachten tot de volgende lediging. Wacht tot volgende lediging; 55% Ik vul de grijze container aan totdat deze vol zit met: Meerdere antwoorden mogelijk. N=37, vraag alleen gesteld aan burgers die de container aanvullen. Anders namelijk: Ander afval van mezelf Afval van de straat 5% 82% Vier respondenten vullen de grijze container aan met iets anders dan afval van de straat of zichzelf. De meest genoemde antwoorden zijn: Anders 11% Eventueel met grof vuil aanvullen (2 maal genoemd); Afspraken maken met de buren (1 maal genoemd); Aanvullen met afval van de buren (1 maal genoemd); In huis kijken wat er weg kan (1 maal genoemd). Een volledig overzicht van alle letterlijke open antwoorden, is opgenomen in bijlage 2, vraag 18. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 25

26 Als een afvalsysteem wordt ingevoerd waarbij u betaalt per keer dat u afval aan straat zet of in de verzamelcontainer gooit / voor het formaat van uw container, hoe zou uw scheidingsgedrag dan veranderen? Eén antwoord per type afval, n=409 Plastic GFT Glas Textiel Oud papier Klein elektrisch KCA 16% 16% 14% 10% 10% 8% 8% 82% 82% 84% 88% 89% 89% 90% Luiers 10% 88% Beter scheiden Geen verandering Minder goed scheiden NVT Extra analyses Naarmate burgers jonger zijn, gaan zij na invoering van Diftar, glas, plastic verpakkingen en oud papier beter scheiden. Meer burgers die wonen in een hoogbouw dan in een laagbouwwoning gaan het GFT, plastic verpakkingsafval, KCA en kleine elektrische apparaten beter scheiden, wanneer Diftar wordt ingevoerd. Naarmate burgers hun afval slechter scheiden, gaan zij de volgende afvalstromen beter scheiden indien Diftar wordt ingevoerd: Plastic verpakkingsafval; Klein elektrisch afval; Oud papier; Textiel; Glas; KCA. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 26

27 Ruimte voor opmerkingen Hieronder zijn enkele quotes opgenomen van opmerkingen die burgers naar aanleiding van het onderzoek hebben gemaakt. Afval moet gewoon gratis te storten zijn, waar dan ook. Afval is toch een probleem van alle mensen. Betalen doe je bij aankoop (ook voor de kosten van zwerfvuil ), dus hoe meer vervuilend, hoe duurder het product. Blijf het afval inzamelen op de huidige wijze. Andere inzameling leidt tot ontwijkend gedrag, zoals: -afval mee naar het werk -afval in sloten gooien -afval bij de buren in de kliko dumpen, het leidt tot fricties. De gemeente doet, vind ik, al meer dan zat. De mentaliteit van de mensen verander je niet makkelijk. Ik denk dat, dat moet beginnen op de scholen, waar de leerlingen zelf hun rommel moeten opruimen IN HUN VRIJE TIJD. Ik hoop dat de gemeente een eerlijke en goede keuze maakt. Kleine gemeentes kunnen helaas niks doen aan de hoeveelheid verpakkingsmateriaal dat leveranciers om hun producten doen. Misschien kan de Gemeente nog meer publiciteit aan het onderwerp geven, zodat het meer onder de aandacht komt. Ik vind het echt prima dat de gemeente Boxtel voor het nemen van een beslissing de mening van haar inwoners vraagt via deze enquête; compliment! Maak het systeem niet te ingewikkeld. Degenen die al goed scheiden, gaan het niet anders doen. Degenen die de gaten in de regels willen zoeken, vinden die toch wel en anderen en het milieu zijn daar de dupe van. Ik vind dat mensen die wel goed scheiden, beloond moeten worden. Zorg ervoor dat het voor hen in ieder geval niet duurder wordt. Een volledig overzicht van alle letterlijke open antwoorden, is opgenomen in bijlage 2, vraag 22. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 27

28 Hoofdstuk 3: Conclusies en aanbevelingen Omdat de gemeente Boxtel overweegt een gedifferentieerd tarief voor de afvalstoffenheffing (Diftar) in te voeren en in de keuze voor het invoeren van Diftar de mening van haar burgers wil meenemen, is de mening over en het gedrag van burgers na invoering van Diftar in kaart gebracht. Het onderzoeksontwerp is gebaseerd op het geïntegreerd model van beredeneerd gedrag (Fishbein & Cappella, 2006). In dit geïntegreerd model zijn de voornaamste variabelen opgenomen die de potentie hebben om bewust gedrag te voorspellen. Figuur 1: geïntegreerd model van beredeneerd gedrag (Fishbein & Cappella, 2006) Huidig gedrag Gedragsovertuigingen & evaluaties Attitude Externe omstandigheden Demografische kenmerken Attitude t.o.v. afvalscheiding Neiging tot conformatie aan algemene norm Subjectieve norm Intentie Gedrag Persoonlijkheid Interventie & media aandacht Idee van controle & gepercipieerde invloed Eigen effectiviteit Vaardigheden In het onderzoek zijn de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: 1. Meningen over verschillende tariefstructuren voor de afvalverwerking; 2. Klanttevredenheid, gedrag en behoeften ten aanzien van de inzameling; 3. Knelpunten en verbeterpunten die inwoners ervaren bij het aanbieden van afval; 4. Gepercipieerde veranderingen in afvalgedrag, indien Diftar wordt ingevoerd. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 28

29 Huidig gedrag: 60 procent burgers houdt driekwart of meer van de afvalstromen gescheiden van het restafval Vooral oud papier, glas en klein chemisch afval (KCA) wordt door burgers apart gehouden van het restafval. GFT, klein elektrisch afval, textiel en plastic verpakkingsafval wordt in mindere mate apart gehouden van het restafval, hoewel ook deze afvalstromen door tweederde van de burgers wordt gescheiden van het restafval. De kans bestaat dat het daadwerkelijke scheidingspercentage lager ligt dan dat op basis van het burgeronderzoek geconcludeerd wordt. Bij het ondervragen van burgers bestaat de mogelijkheid dat zij bewust of onbewust een positiever beeld scheppen van het eigen gedrag, men spreekt dan over sociale wenselijkheid. Enige voorzichtigheid bij het interpreteren van de percentages met betrekking tot het scheidingsgedrag, is dan ook raadzaam. Sociale wenselijkheid In een grijs gebied tussen onbewuste en bewuste verdraaiing bevindt zich de neiging van de respondent tot het geven van sociaal wenselijke antwoorden. Veel mensen zijn hier bij bepaalde vragen toe geneigd (Pouwer, Van der Ploeg & Bramsen, 1998). De respondent probeert dan het antwoord te geven waarvan hij of zij denkt dat de onderzoeker dat graag horen wil, of waarvan diegene denkt dat het sociaal meer aanvaardbaar is dan het werkelijke antwoord. Daarnaast hebben mensen graag een positief beeld van zichzelf, zonder dat dit überhaupt beoordeeld wordt door onderzoekers. Men wil zich als redelijk en aanvaardbaar mens voordoen (Brinkman, 2000). Demografische kenmerken: burgers meer tevreden over inzameling naarmate zij ouder zijn Leeftijd Uit onderzoeken die Marintel regelmatig voor gemeenten en afvalinzamelaars uitvoert komt veelal naar voren dat leeftijd en afvalscheidingsgedrag met elkaar samenhangen. Naarmate burgers ouder zijn, scheiden zij hun afval beter en zijn tevens meer tevreden over de afvalinzameling. Ook in de gemeente Boxtel vinden we dit verband. Het verband tussen leeftijd en scheidingsgedrag kan op twee manieren verklaard worden. Het kan een generatie danwel een levensfase effect zijn. Een generatie effect houdt in dat burgers die zijn opgegroeid in een bepaalde periode (denk aan de protest ( ), pragmatische ( ) en grenzeloze (1986-heden) generatie) meer dan burgers die zijn opgegroeid in een andere periode de norm afval hoor je te scheiden hebben geïnternaliseerd en daardoor hun afval beter scheiden. Indien het inderdaad een generatie effect is, dan zal dit effect in de loop der tijd niet meer aanwezig zijn. Immers, met het verstrijken van de tijd zal een generatie en de daarbij behorende normen en waarden ophouden te bestaan. Een levensfase effect houdt in dat burgers in bepaalde levensfasen het scheiden van afval belangrijker vinden. Zo zullen ouders van (jonge) kinderen wellicht beter scheiden omdat zij het goed voorbeeld willen geven aan hun kinderen of zullen gepensioneerden hun afval wellicht beter scheiden, omdat zij hier meer tijd voor hebben. Jongeren zullen hun afval wellicht minder goed scheiden, omdat het scheiden van afval niet stoer is. Een levensfase effect heeft aldus te maken met de leefstijl van een groep burgers in dezelfde leeftijdscategorie, denk aan schoolgaande jongeren, jonge ouders en gepensioneerden. Het grootste gedeelte van de bevolking bevindt zich vroeg of laat in al deze levensfasen. Indien het inderdaad een levensfase effect is, dan zal dit effect ook in toekomstig onderzoek worden gevonden. Immers, burgers die nu to de groep schoolgaande jongeren behoren, behoren over tien jaar wellicht tot de groep jonge ouders. Om zeker te weten welk van bovenstaande effecten sprake is, dient een herhaalmeting te worden uitgevoerd. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 29

30 Hoogbouw versus laagbouw Een ander verband dat in dit onderzoek en in soortgelijke onderzoeken vaak aangetroffen wordt, is het verband tussen type woning en afval gedrag. Over het algemeen scheiden burgers die in een appartement of flat wonen hun afval slechter dan burgers die in een laagbouw woning wonen. In Boxtel worden het GFT, KCA, textiel en de plastic verpakkingen slechter gescheiden door flatbewoners. Een mogelijke verklaring voor dit verband is de beperkte ruimte voor de opslag van afval die bewoners van een appartement of flat hebben in vergelijking met bewoners van een laagbouw woning. Daarnaast hebben burgers die in een flat of appartement wonen, vaak minder mogelijkheden om hun afval te scheiden. In Boxtel zouden burgers die wonen in een hoogbouwwoning het op prijs stellen als hen meer mogelijkheden geboden worden om hun afval goed te kunnen scheiden. Houding ten aanzien van afvalscheiding: milieubehoud belangrijkste reden om afval te scheiden Het merendeel van de burgers onderschrijft het belang van het scheiden van afval voor het milieu: 94% scheidt zijn afval omdat dit beter is voor het milieu Let op: ook hier kan sociale wenselijkheid een rol spelen, daar het sociaal aanvaardbaarder is om afval te scheiden uit milieubehoud, dan omdat het bijvoorbeeld kosten bespaart. Ruim de helft van de burgers is tevens bereid iets meer te betalen voor het afval, op het moment dat ze hiermee een bijdrage kunnen leveren aan het milieu. De bedragen die burgers noemen lopen zeer uiteen. Daarnaast is ruim viervijfde van mening dat het scheiden van afval een kleine moeite of een gewoonte is. Een reden om afval niet te scheiden, is de stankoverlast en het ongedierte dat op het afval afkomt, eenderde van de burgers ziet dit als een probleem. Slechts 15% van de burgers is van mening dat het scheiden van afval niet nuttig is, omdat het uiteindelijk toch weer samen komt. Over het huidige afvalinzamelsysteem, is het merendeel van de burgers tevreden. Vooral over de inzameling van het restafval zijn de burgers (91%) tevreden. Over de inzameling van oud papier is 84% tevreden en over GFT, glas en plastic verpakkingen is circa driekwart van de burgers tevreden. Het minst tevreden zijn burgers over de inzameling van Klein Chemisch Afval (KCA) en kleine elektrische apparaten, ruim de heft van de burgers is tevreden over de inzameling hiervan. Het merendeel van de burgers vindt het dan ook niet nodig dat de gemeente iets verandert aan de inzamelstructuur. Wijzigingen die burgers op prijs zouden stellen, zijn het vaker legen van de groencontainers in de zomerperiode en het vaker ophalen van oud papier. De gemeente kan de burgers helpen bij de afvalscheiding door meer wijkverzamelpunten in te richten, containers voor plastic verpakkingsafval, meer scheidingsmogelijkheden bij hoogbouw en beter communiceren over de inzameldagen van de verschillende afvalstromen. Persoonlijkheid: - Deze aspecten zijn in dit onderzoek niet meegenomen - Interventie: invoering van Diftar In dit onderzoek is het Diftar-principe, ook wel de vervuiler betaalt genoemd, voorgelegd aan burgers. Ruim tweederde van de burgers staat achter het principe de vervuiler betaalt. Ook wanneer men zelf iets meer zou moeten gaan betalen, staat tweederde van de burgers achter dit principe. Wel vrezen burgers dat buurtbewoners afval gaan deponeren in andere containers, waardoor men niet alleen voor het eigen afval betaalt. Een slot op de container zou in dit geval een oplossing kunnen zijn volgens de burgers. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 30

31 Gedragsovertuigingen en evaluaties - Deze aspecten zijn in dit onderzoek niet meegenomen - Attitudes: de vervuiler betaalt is rechtvaardiger Zoals eerder vermeld is milieubehoud de belangrijkste reden voor burgers om het afval te scheiden en is meer dan de helft van de burgers bereid iets meer te betalen voor zijn afval als dit beter is voor het milieu. Ten aanzien van Diftar is het merendeel van de burgers van mening dat dit een eerlijker of rechtvaardiger systeem is dan een betaling gedifferentieerd op gezinsgrootte of een vast bedrag voor iedereen. Dat toch iets meer burgers voorstander zijn van betalen op basis van gezinsgrootte of een vast bedrag, wordt onder andere veroorzaakt door de angst voor het dumpen van afval, die hieronder beschreven wordt. Idee van controle en gepercipieerde invloed - Deze aspecten zijn in dit onderzoek niet meegenomen - Eigen effectiviteit: 53 procent burgers denkt invloed te hebben op hoeveelheid veroorzaakt afval Iets meer dan de helft van de burgers denkt zelf invloed te hebben op de hoeveelheid afval die veroorzaakt wordt. Deze burgers denken invloed te hebben door te letten op de hoeveelheid verpakking en het meenemen van een eigen tas bij het boodschappen doen, en door bewuster inkopen te doen, waardoor minder eten hoeft te worden weggegooid. Iets minder dan de helft van de burgers is van mening, dat zij geen invloed hebben op de hoeveelheid afval die veroorzaakt wordt. Ook mensen die van mening zijn invloed te hebben op de hoeveelheid afval die zij produceren, kunnen worden gehinderd in het zo goed mogelijk omgaan met afval, bijvoorbeeld door fabrikanten die producten onnodig verpakken. Uit dit onderzoek komt naar voren dat onvoldoende scheidingsmogelijkheden (27%), de afstand tot de inzamelpunten (19%) en het niet vaak genoeg ledigen van de containers (17%) gezien worden als voornaamste belemmeringen in het scheiden van afval. Een te kleine afvalbak is voor eenderde van de burgers een reden om goed te scheiden, aangezien de bak bij niet scheiden te klein is. Neiging tot conformatie aan algemene norm - Deze aspecten zijn in dit onderzoek niet meegenomen - Subjectieve norm: bijna driekwart burgers voelt zich moreel verplicht om afval te scheiden Met subjectieve norm bedoelen we het gedrag dat anderen van ons verwachten, in dit geval met betrekking tot afvalscheiding. Bijna driekwart van de burgers voelt zich moreel verplicht om afval te scheiden. Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 31

32 Gedragsintentie: scheidingsgedrag ruim helft burgers verandert niet na invoering Diftar Ruim de helft van de burgers denkt dat de invoering van Diftar geen invloed heeft op het eigen scheidingsgedrag. Eveneens ruim de helft zal beter opletten met het scheiden van afval. Andere opties om de hoeveelheid afval te verminderen die burgers overwegen zijn het minder frequent aanbieden van containers, vaker naar de milieustraat gaan en beter opletten bij aankoop en hergebruik van producten (42% - 44%). Vooral de afvalstromen plastic verpakkingen, GFT en glas denken burgers beter te gaan scheiden. Een kleine minderheid (< 10%) zal afval gaan dumpen, verbranden of meenemen naar het werk, wanneer Diftar wordt ingevoerd. Wanneer burgers per lediging gaan betalen, zet eenderde de afvalcontainer aan de straat, ongeacht of deze volzit. Tweederde zet de container niet aan de straat, maar wacht tot de volgende lediging (55%) of vult de container aan (12%). De container zal vooral worden aangevuld met ander afval uit het eigen huishouden (82%), wat inhoudt dat deze burgers hun afvalscheiding slechter gaan scheiden. Zoals al eerder vermeld denken vrezen burgers dat burgers dat anderen hun afval zullen dumpen in de container, wanneer Diftar wordt ingevoerd, waardoor zij teveel betalen voor hun afval. Ook zijn burgers bang dat anderen afval zullen dumpen in de natuur. In onderstaande tabel is het huidige scheidingsgedrag en de invloed van Diftar op het scheidingsgedrag weergegeven: Afvalstroom Deel burgers dat Na invoering Diftar meer dan 75% scheidt Beter scheiden Slechter scheiden Oud papier 90% 10% 1% Glas 81% 14% 2% KCA 79% 8% 2% Plastic 70% 16% 2% Textiel 70% 10% 2% Klein elektrisch afval 69% 8% 2% GFT 66% 16% 2% NB: houdt rekening met sociale wenselijkheid, zoals uitgelegd op pagina 29 NB: houdt tevens rekening met de groep burgers die de container gaat aanvullen met ander afval (12%) en burgers die afval gaan dumpen (circa 7% à 8%) Afvalonderzoek Attituden van burgers ten aanzien van Diftar In opdracht van Gemeente Boxtel 2012 Marintel BV 32