Samenvatting haalbaarheidsstudie invoering diftar. in de gemeente Heusden

Transcriptie

1 Samenvatting haalbaarheidsstudie invoering diftar in de gemeente Heusden Zeist, juli 2005

2 2 Samenvatting Met de invoering van diftar wordt een bijdrage geleverd aan het realiseren van de volgende doelstellingen: Het verbeteren van afvalscheiding en afvalpreventie; Rechtvaardige kostenverdeling conform het principe de vervuiler betaalt ; Optimalisatie van de afvalinzameling. De gemeenteraad van de gemeente Heusden heeft al op 26 september 2000 een voorkeur uitgesproken voor het realiseren van deze doelstellingen. Hiertoe heeft zij een principe besluit genomen voor de invoering van diftar op basis van volume/frequentie. Als onderdeel van de nulmeting is een geactualiseerde haalbaarheidstudie uitgevoerd van de gevolgen van de mogelijk invoering van diftar op basis van volume/frequentie in de gemeente Heusden. Inzamelmiddelen De basis voor de invoering van diftar is de invoering van een containermanagementsysteem. Met behulp van een dergelijk systeem wordt op eenduidige wijze vastgelegd welk huishouden welke container in gebruik heeft en is het mogelijk elke geleegde container te registreren. Hiertoe worden alle containers voorzien van een chip en de inzamelwagens van antennes. Rendement invoering diftar Door de invoering van diftar treedt een verschuiving en een vermindering op van het totale afvalaanbod. Dit betekent onder andere meer glas naar de glascontainer en meer papier naar de papiercontainer. Ook wordt naar verwachting meer gebruik gemaakt van de milieustraat. Door dit gedrag en door preventie, dit is het zoveel mogelijk voorkomen van het ontstaan van afval, neemt het aanbod restafval af. Om het scheidingsgedrag te stimuleren dienen de voorzieningen voor de eenvoudig te scheiden fracties, zoals glas en papier, geoptimaliseerd te worden. In de gemeente Heusden wordt circa 100 kilogram restafval per inwoner meer ingezameld dan in vergelijkbare diftargemeenten. Voor gft-afval bedraagt dit verschil circa 35 kilogram per inwoner. In Tabel 1 wordt op basis van ervaring in vergelijkbare gemeenten en de samenstelling van het restafval in de gemeente Heusden een overzicht Samenvatting diftar de gemeente Heusden

3 3 gegeven van de minimaal haalbaar geachte reductiepercentages in de gemeente Heusden als gevolg van de invoering van diftar. Tabel 1 Minimaal haalbare afvalreductie in de gemeente Heusden. Frequentie en volume/frequentie Reductie restafval 25 % Reductie gft-afval 30 % Integrale benadering De invoering van diftar is meer dan technische aanpassingen aan de inzamelwagen en inzamelmiddelen alleen. Voor het aanmaken van een correcte individuele aanslag moeten ook wijzigingen op het gebied van organisatie, financiën, administratie, ICT en communicatie worden doorgevoerd. Aangezien deze onderdelen nauw met elkaar samenhangen zal de invoering van diftar integraal, dus rekening houdend met alle facetten, plaats moeten vinden. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar: Administratie en organisatie: voor de implementatie van diftar zijn in de beheersfase aanpassingen van de administratieve organisatie vereist. Voor de uitvoering van containermanagement is extra structurele personele inzet nodig. Op basis van gegevens van de geregistreerde inzameling van containers vindt bij de invoering van diftar verwerking van de gegevens tot gespecificeerde heffingen per huishouden plaats. Hiertoe is uitbreiding van de huidige software bij de afdeling belastingen vereist. Voor het opleggen van de gespecificeerde aanslagen is eveneens een verhoging van de personele inzet nodig. Met genoemde inzet is bij de doorrekening rekening gehouden. Juridische inbedding; de invoering van diftar moet juridisch worden ingebed. Hierbij worden de APV of afvalstoffenverordening en de belastingverordening aangepast. Ook worden protocollen opgesteld voor registratie van de inzameling en beheer van gegevens. Handhaving en ongewenst gedrag; invoering van diftar kan ongewenst afvalgedrag tot gevolg hebben. Ervaring leert dat deze effecten beperkt zijn en korte tijd na de start van diftar wegebben. Ongewenst gedrag is verschillend van aard en vraagt een gedifferentieerde aanpak. Preventieve handhaving door toezicht, communicatie en voorlichting is in de meeste gevallen voldoende voor het bereiken van het gewenste gedrag. Inzet van repressieve handhaving moet echter niet worden geschuwd. Meer inzet van toezicht en controle vormt een onderdeel van de invoering van diftar.

4 4 Flankerend beleid; het flankerend beleid is het geheel van voorzieningen ter bevordering van preventie- en scheidingsgedrag. Met andere woorden; inwoners moeten zoveel mogelijk de gelegenheid hebben hun afval optimaal gescheiden aan te bieden en te voorkomen dat afval ontstaat. Communicatie en voorlichting: voor succesvolle invoering van diftar is draagvlak bij inwoners vereist. Hiervoor is gerichte en gestructureerde communicatie noodzakelijk. De communicatie is gericht op het verhogen van kennis over afval en verandering van houding en afvalaanbiedgedrag van de inwoners. Financiële consequenties Indien de minimaal haalbaar geachte reducties worden gerealiseerd zal de gemiddelde afvalstoffenheffing in de gemeente als gevolg van de invoering van diftar onder overigens gelijkblijvende omstandigheden ten minste gelijk blijven, zie Tabel 2. Dit betekent echter niet dat ieder huishouden na invoering evenveel afvalstoffenheffing betaalt als daarvoor. Huishoudens die meer dan de gemiddelde hoeveelheid afval aanbieden zullen na invoering van diftar meer betalen dan voor de invoering van diftar, terwijl huishoudens die minder afval dan gemiddeld aanbieden minder gaan betalen. Tabel 2 Overzicht kosten en baten diftar in de gemeente Heusden per jaar Frequentie en volume/ frequentie Verwachte investeringskosten 9,00 Verwachte structurele kosten 19,00 Totale kosten 28,00 Minimaal verwachte baten - 28,00 SALDO (besparing) 0,00 Draagvlak voor diftar In het bewonersonderzoek, uitgevoerd in het kader van de nulmeting, zijn onder andere vragen gesteld over ontwijkgedrag en het draagvlak voor diftar. Van de 1000 geselecteerde huishoudens heeft 44 procent de vragenlijst ingevuld en geretourneerd. Van de inwoners van de gemeente Heusden weet slechts 25 procent hoeveel zij jaarlijks betalen aan afvalstoffenheffing. Bij de eventuele invoering van diftar zal de bewustwording van de huidige kosten voor afvalinzameling dan ook een belangrijk aandachtspunt zijn. Samenvatting diftar de gemeente Heusden

5 5 Circa 65 procent van de inwoners zegt voorstander te zijn van een afvalstoffenheffing die afhankelijk is van het afvalaanbod. Eenzelfde percentage verwacht dat een dergelijk systeem een verbetering van afvalscheiding tot gevolg heeft. Indien gevraagd wordt of zij zelf ook daadwerkelijk beter gaan scheiden als gevolg van een financiële prikkel, zegt slechts 28 procent dit ook te gaan doen. Ruim 80 procent van de inwoners verwacht dat als gevolg van de invoering van diftar het ontwijkgedrag, het bewust verkeerd aanbieden van afval, toe zal nemen. Zo n 30 procent van de inwoners zegt na invoering van diftar ook daadwerkelijk afval mee te nemen naar werk en/of familie. Conclusies Diftar is een goed instrument om de scheidingsresultaten te verbeteren. De eventuele invoering van diftar in de gemeente Heusden sluit goed aan op het gemeentelijk beleid voor het behalen van de landelijke scheidingsdoelstellingen. Ook sluit diftar goed aan bij het principe de vervuiler betaalt. De eventuele implementatie van diftar dient integraal opgepakt te worden en staat niet los van de rest van de inzamelstructuur. Dit betekent dat voldoende voorzieningen voor de inzameling van eenvoudig te scheiden fracties zoals papier, glas en textiel aanwezig moeten zijn en ook dient een integraal tariefsysteem voor alle haal- en brengvoorzieningen te worden opgezet. Bij een integrale aanpak dienen alle afdelingen, die binnen de gemeentelijke organisatie op enige wijze betrokken zijn bij het opleggen van een gedifferentieerd heffing voor huishoudelijk afval, tijdig betrokken te worden. De eventuele invoering van diftar in de gemeente Heusden zal, onder overigens gelijkblijvende omstandigheden, niet leiden tot een stijging van de gemiddelde hoogte van de afvalstoffenheffing.