Initiatiefvoorstel Beter debatteren in commissie en raad

Transcriptie

1 1 gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Raadsnummer O4.RZOP8.OOZ Initiatiefvoorstel Beter debatteren in commissie en raad Samenvatting Door GroenLinks is in een motie aan de deelnemers van de debattraining gevraagd om met voorstellen te komen voor een andere wijze van de debatteren. Dit initiatiefvoorstel is het antwoord op dit verzoek. De belangrijkste elementen van de voorgestelde andere wijze van debatteren zijn: het uit elkaar halen van de informatiefase en de debatfase; het laatste woord aan de raad geven in plaats van aan het college. Ontwerp besluit 1. in te stemmen met het invoeren van een nieuwe manier van debatteren in de commissie en de raad zoals beschreven in dit voorstel ; 2. het college te verzoeken om in overleg met de griffier te komen tot een procedure voor het per e- mail bij de behandelende ambtenaar inwinnen van technische informatie over een voorliggend raadsvoorstel; Bijlagen Referendabel nee

2 Raadsnnmmer 04.RIO38.OOz Ini ti ati efvoorstel 1 Inleiding en probleemstelling Begin 2004 is er door de raad een werkconferentie gehouden over de verdere uitwerking van het dualisme in Eindhoven. In de discussie die naar aanleiding hiervan is gevoerd is vastgesteld dat het goed zou zijn als de debatten in de commissies "dualer" worden en dat er een debattraining voor de raads- en commissieleden wordt georganiseerd. Door een aantal raads- en commissieleden is vervolgens een cursus Duaal Debatteren van het Nederlands debatinstituut gevolgd. De deelnemers aan de cursus waren zeer enthousiast over deze manier van debatteren en pleiten in lijn met de uitkomst van de werkconferentie voor het invoeren van een andere wijze van debatteren in de commissies en de raad. Door GroenLinks is op basis hiervan een motie ingediend, waarin is voorgesteld om door de debatgroep een voorstel voor een nieuwe manier van debatteren te laten opstellen. Deze motie is in de vergadering van 12 juli 2004 aangenomen. Dit voorstel is de uitwerking van bovengenoemde motie. In het voorstel wordt geschetst op welke wijze het debat in de commissie en raad anders vorm zou kunnen krijgen. In dit voorstel is als uitgangspunt de bespreking van een raadsvoorstel van het college genomen. De behandeling van een initiatiefvoorstel zal ongeveer hetzelfde verlopen, maar dan met de initiatiefnemer in de rol van het college. 2 Geldende bestuurlijke kaders De huidige verordening op de raadscommissies en de aangenomen motie van GroenLinks zijn de bestuurlijke kaders. 3 Wat willen we bereiken: Meetbare doelstellingen Het invoeren van een andere wijze van debatteren is geen doel op zich. Door anders te debatteren wordt nagestreefd dat: 1. geschilpunten tussen de fracties helderder worden voor zowel het publiek als de fracties zelf; 2. het debat en de uitkomsten hiervan bijdragen aan een heldere en eenduidige besluitvorming in de raad 3. de debatten interessanter worden om te volgen en om aan deel te nemen. 4. er een duidelijk onderscheid is tussen commissie- en raadsvergaderingen;

3 Raadsnummer 04.RIO38.OOZ 4 Wat doen we om het probleem op te lossen: Voorkeursvariant en alternatieven Vooraf Zoals gezegd is het invoeren een andere wijze van debatteren geen doel op zich. Achterliggend idee is dat door een andere manier van debatteren het voor de burgers en politici zelf helderder wordt wat de verschillen zijn tussen de diverse fracties. Daarnaast is het echter in een politiek stelsel als het Nederlandse ook belangrijk dat er voor de fracties en het college de ruimte is om af te tasten op welke wijze compromissen gesloten kunnen worden. Een nieuwe manier van debatteren moet in principe voor beide doelen ruimte bieden. Daarnaast is het uit efficiency overwegingen belangrijk dat de commissie ook bij een andere manier van debatteren blijft functioneren als zeef voor de raad. Dat betekent dat het na afloop van de commissievergaderingen duidelijk moet zijn over welke voorstellen in de raad nog verder gediscussieerd moet worden en over welke voorstellen niet. Gewenste veranderpunten Een belangrijke hindernis die in de commissie genomen moet worden om tot een andere manier van debatteren te komen, is de tweeslachtigheid die momenteel de commissievergaderingen kenmerkt. De commissievergaderingen worden enerzijds gebruikt voor het stellen van zowel technische, toelichtende als politieke vragen aan het college en anderzijds voor het duidelijk maken van het standpunt van een fractie. Over het algemeen lopen beide zaken door elkaar heen. Het komt natuurlijk het debat niet ten goede als de helft van de fracties hun mening nog niet gevormd heeft omdat ze nog vragen heeft over het voorstel. Om een goed debat te kunnen voeren moet de informatiefase en de debatfase uit elkaar worden getrokken. De informatiefase moet zijn afgerond voordat aan het debat kan worden begonnen. Daarnaast richten veel fracties zich in de commissie en de raad traditiegetrouw nog tot het college in plaats van met elkaar in debat te gaan. Dit wordt in de hand gewerkt doordat het college zowel in de commissie als in de raad het laatste woord heeft. Ook principieel is dit onjuist, het college heeft zijn eerste termijn feitelijk in het voorstel dat ter tafel ligt. In de huidige situatie heeft het college dus eigenlijk drie termijnen tot zijn beschikking en heeft de mogelijkheid om aan het einde van het debat nog uitspraken te doen waar de raad niet meer op kan reageren. Voor de raadsbehandeling is belangrijk dat het debat in de commissie niet wordt overgedaan. In de afgelopen maanden zijn al een aantal grote stappen gezet om dit zoveel mogelijk te vermijden, in dit voorstel wordt dit verder uitgewerkt Gelet op het bovenstaande wordt voorgesteld om de huidige vergaderwijze op de volgende punten te wijzigen:

4 Raadsnummer 04.RZ038.00? 1. de informatie- en debatfase wordt uit elkaar getrokken. Fracties kunnen technische informatie via (of desgewenst telefonisch of mondeling) krijgen van de ambtenaar die het stuk heeft opgesteld. Technische en toelichtende vragen komen dus niet meer aan de orde tijdens de commissiebehandeling (of raadsbehandeling); 2. het raadsvoorstel wordt beschouwd als de eerste termijn van het college. Dit betekent dat in tweede termijn de commissie respectievelijk de raad het laatste woord heeft; 3. op basis van de commissiebehandeling en een eventuele nadere toelichting van het college, wordt voor alle op de raadsagenda opgenomen discussieonderwerpen een korte notitie opgesteld over de overblijvende geschilpunten. De discussie in de raad beperkt zich in principe tot deze punten, tenzij een partij van te voren aangeeft ook nog over een ander punt te willen praten. Moties en amendementen worden bij voorkeur ruim voor de raadsvergadering in concept aangeleverd. Op die manier kunnen ze op de vrijdag voor de raadsvergadering worden rondgestuurd en kan iedereen zich hierop voorbereiden. In de bijlage is het bovenstaande uitgewerkt in een schema voor de werkwijze van de commissie en van de raad. Succesfactoren Hoewel bovenstaand een aantal structuuraanpassingen worden voorgesteld, is het succes van een nieuwe manier van debatteren vooral een kwestie van cultuur. Fracties moeten ook in de praktijk bereid zijn om de nieuwe werkwijze te hanteren, dat betekent: voorafgaande aan de vergadering de informatie inwinnen die nodig is om een standpunt te bepalen; accepteren dat de voorzitter in de vergadering geen ruimte meer geeft voor het stellen van technische en toelichtende vragen. tijdens de vergadering met een heldere mening komen en geen verstoppertje spelen om af te wachten wat de wethouder er van vindt; beseffen dat de voorzitter weliswaar de bewaker is van de spelregels, maar dit alleen kan zijn als de fracties hem daarvoor de ruimte geven; zeker in de begintijd als commissie regelmatig evalueren hoe het debat is verlopen en wat er beter kan. Daarnaast is het belangrijk dat de raadsstukken meer zijn toegesneden op het debat (dit traject loopt) en het verzamelen van informatie op een eenvoudige en gestructureerde wijze mogelijk is. Hiervoor dient geregeld te worden dat de raadsleden over een raadsvoorstel per vragen kunnen stellen aan de behandelende ambtenaar en dat deze vragen binnen korte termijn (twee dagen)

5 Raadsnummer 04.RIO38.OOZ worden beantwoord. In veel andere gemeenten, b.v. Enschede en Helmond is een dergelijke werkwijze overigens al gebruikelijk. De voorstellen die hier zijn gedaan zijn niet rechtstreeks in strijd met de geldende verordening op de raadscommissies en het reglement van orde van de raad. Het is dus nog niet noodzakelijk om deze meteen aan te passen. Als er behoefte aan is kan op termijn, als wat duidelijker is hoe de nieuwe werkwijze functioneert, dit alsnog gebeuren. 5 Wat kost het Aan dit voorstel zijn geen kosten verbonden. Een raadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Deelnemers aan de debattraining M, Fiers, PvdA L. van Dooting h, D66 H.Jacobs, VVD S. Bulut Kapucu, PvdA

6 Raadsnummer o4.rzo38.ooz Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van het presidium; besluit: l. in te stemmen met het invoeren van een nieuwe manier van debatteren in de commissie en de raad zoals beschreven in dit voorstel ; 2. het college te verzoeken om in overleg met de griffier te komen tot een procedure voor het per bij de behandelende ambtenaar inwinnen van technische informatie over een voorliggend raadsvoorstel; Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 20 december A. Sakkers, voorzitter. J. Verheugt, griffier.

7 gemeente Eindhoven Bijlage 1 Werkwijze commissie en Raad Werkwijze commissie Fase Werkwijze 0 Informatie inwinnen 1 Eerste termijn: Debat 2 Tweede termijn: Reactie college 3 Tweede termijn: Conclusie fracties 4 Conclusie voorzitter De informatie- en debatfase wordt uit elkaar getrokken. Fracties kunnen (technische) informatie via (of desgewenst telefonisch of mondeling) krijgen van de ambtenaar die het stuk heeft opgesteld. Technische vragen komen dus niet meer aan de orde tijdens de commissiebehandeling. Dit betekent ook dat er tijdens de commissiebehandeling veel minder behoefte zal zijn aan ambtelijke ondersteuning. Het voorliggende voorstel wordt beschouwd als de eerste termijn van het college. In de vergadering zijn dus allereerst de fracties aan het woord. De voorzitter bepaalt wie als eerste het woord krijgt. Hij zal een fractie kiezen waarvan hij vermoedt dat deze het debat op een goede manier aan kan zwengelen. Logischerwijze zal dit meestal een tegenstander van het voorstel zijn, maar dat is niet verplicht. In dit stadium houden de fracties nog stevig vast aan hun eigen mening en proberen die zo goed mogelijk te verdedigen. Interrupties (ook door het college) worden door de voorzitter daar waar mogelijk toegelaten, om het debat levendig te houden. Aan het einde van de eerste termijn vraagt de voorzitter aan de fracties wat hun voorlopige standpunt is over het voorstel. Het college krijgt nadat de fracties aan het woord zijn geweest de kans om het voorstel te verdedigen tegen de ingebrachte tegenargumenten en eventueel toezeggingen te doen. In tegenstelling tot de huidige situatie heeft de raad het laatste woord. Dit om te voorkomen dat het college nog uitspraken kan doen waar de raad niet meer op kan reageren. In deze termijn geven de fracties hun reactie op de voorlopige standpunten van de andere fracties en de inbreng van het college. Fracties kondigen hier zo veel mogelijk aan welke moties en amendementen ze zullen gaan indienen voor de raadsbehandeling. De voorzitter geeft aan of naar zijn mening het voorstel in de raad als discussieonderwerp of niet-discussieonderwerp dient te worden behandeld. In het eerste geval geeft hij tevens samenvattend aan wat de resterende geschilpunten zijn die in de raad nog worden besproken en welke moties en amendementen zijn aangekondigd. De commissie geeft vervolgens aan of ze instemt met de conclusie van de voorzitter. Werkwijze raad Fase Werkwijze 1 Eerstetermijn: Debat 2 Tweede termijn: Het voorliggende voorstel eventueel met nadere toelichting wordt gehanteerd als de eerste termijn van het college. De voorzitter licht het voorstel kort toe. Reden hiervoor is dat als het voorstelniet gepresenteerd wordt, het voor externen (burgers) heel moeilijk wordt om het debat te volgen. Het debat verloopt als in de commissie, maar beperkt zich in principe tot de in de commissie vastgestelde overblijvende geschilpunten. De fracties dienen in deze fase hun moties en amendementen in. Het college krijgt nadat de fracties aan het woord zijn geweest de kans om het voorstel te

8 Reactie college 3 Tweede termijn: Debat over moties en amendementen 4 Stemming verdedigen tegen de ingebrachte tegenargumenten, te reageren op aangekondigde moties en amendementen en eventueel toezeggingen te doen. In tegenstelling tot de huidige situatie heeft de raad het laatste woord. Dit om te voorkomen dat het college nog uitspraken kan doen waar de raad niet meer op kan reageren. In deze fase kunnen de fracties zich uitspreken over ingediende moties en amendementen en de reactie van het college hierop. Kan eventueel aan het einde van de vergadering