VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

Transcriptie

1 STUK 679 ( ) Nr.1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING JUNI 2017 VRAGEN OM UITLEG Commissie voor Onderwijs en Vorming van vrijdag 23 juni 2017 Hebben aan de werkzaamheden deelgenomen: Vaste leden: de heer Bruno De Lille, voorzitter, mevrouw Liesbet Dhaene, de heer Paul Delva, mevrouw Khadija Zamouri Plaatsvervanger: de heer Jef Van Damme Verontschuldigd: de heer Dominiek Lootens-Stael 1502

2 2 INHOUD 1. Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) - Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de diversiteit van de leerkrachten in het Nederlandstalig Brussels onderwijs - Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de begeleiding van schoolgaande vluchtelingen die omwille van het sluiten van opvangvoorzieningen, moeten verhuizen - Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over het M-decreet en de begeleiding in het Nederlandstalig Brussels onderwijs - Vraag om uitleg van de heer Paul Delva aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de nieuwe projectsubsidie Student N Brussel

3 3 1. Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) Voorzitter: mevrouw Liesbet Dhaene Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de diversiteit van de leerkrachten in het Nederlandstalig Brussels onderwijs De heer Bruno De Lille (Groen): Kifkif ging op zoek naar diversiteitscijfers onder de leerkrachten. Ze hebben er eigenlijk niet veel rond gevonden. Enkel een studie van het Minderhedenforum uit Daaruit bleek dat slechts 1% van de leerkrachten een allochtone afkomst had. Dit resultaat was echter een ruwe schatting op basis van namenlijsten, bij gebrek aan bestaande cijfers en statistieken. Dus niet echt heel precies. Vervolgens ging de organisatie te rade bij de hogescholen om te weten te komen hoeveel studenten uit de lerarenopleidingen een migratieachtergrond hebben. De meeste scholen houden geen cijfers bij. Voor veel hogescholen blijkt het bijhouden van cijfers over diversiteit taboe te zijn. Ze vrezen dat het te stigmatiserend zou zijn door te focussen op specifieke etnischculturele minderheden. De Karel De Grote hogeschool in Antwerpen is een uitzondering. Hun beleidsmedewerker diversiteit schat dat er tussen 0 en 0,5% leerkrachten in het Antwerpse onderwijs een migratieachtergrond heeft. Van de 126 studenten in de lerarenopleiding secundair onderwijs aan de KDG blijken er welgeteld 10 roots te hebben in niet EU15-landen. Specifiek wat de grootste migrantengroepen uit Antwerpen betreft d.w.z. de Turkse en de Marokkaanse gaat het om slechts 2 studenten. In de opleiding lager onderwijs kunnen er dit jaar 4 studenten met allochtone roots afstuderen. En in het kleuteronderwijs waren er bij de afgestudeerden van vorig jaar 3 studenten met allochtone roots: één Indonesisch en twee Marokkaanse meisjes. Heel recent heeft professor Els Consuegra van de VUB een representatieve steekproef georganiseerd naar de diverse achtergrond van de leerkrachten. Zij stelt vast dat slechts 5% van de leerkrachten in Vlaanderen een grootmoeder heeft die in het buitenland is geboren. Bovendien bevinden die buitenlandse wortels zich grotendeels in buurlanden zoals Frankrijk, Nederland en Duitsland. Het aantal leerkrachten met roots in Marokko, Turkije of Oost-Europa is zeer beperkt. Op 6 maart 2017 riep Vlaams minister Hilde Crevits in De Standaard jongeren met een migratieachtergrond op om sneller te kiezen voor een carrière in het onderwijs. De minister zei toen: Nochtans zou religie of migratieachtergrond geen hinderpaal mogen zijn bij de doorstroming naar een job in het onderwijs. Het moet om de kwalificaties en competenties gaan. Nochtans zijn 2 van de voornaamste struikelblokken voor jongeren met een migratieachtergrond het doopattest in het katholiek onderwijs en het hoofddoekenverbod. Dat laatste zeggen studenten met migratie-achtergrond van de Karel de Grote Hogeschool zelf in een petitie gericht aan de minister. Wat is de situatie voor het Brussels hoofdstedelijk gewest? Heeft de collegevoorzitter zicht op de Brusselse situatie? Wil de collegevoorzitter zelf werk maken van het bijhouden van cijfers? Hoe zit het met de samenwerking met de Brusselse hogescholen?

4 4 Welke maatregelen heeft de collegevoorzitter genomen om jongeren met een migratieachtergrond te doen kiezen voor een carrière in het onderwijs? Het hoofddoekenverbod is ook volgens de studenten zelf blijkbaar een belangrijke struikelblok. Welke mogelijkheden ziet de collegevoorzitter om deze struikelblok weg te werken? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: De elementen voor de vraag komen uit een interview van KifKif met de heer Piet Pieters, docent economie en beleidsmedewerker diversiteit van de Karel De Grote Hogeschool in Antwerpen. In tegenstelling tot de steekproef van professor Els Consuegra, Onderwijskundige van de VUB, wiens artikel in de krant De Tijd u aanhaalt, zijn de aangehaalde cijfers niet representatief, noch wetenschappelijk onderbouwd. De Vlaamse Gemeenschap houdt geen cijfers bij over de herkomst van de leerkrachten in haar onderwijs. Hoewel deze gegevens wel interessant zouden kunnen zijn, acht zij het verzamelen ervan een moeilijke opdracht. Immers, de achtergrond of herkomst is een moeilijk te definiëren begrip, terwijl het meten van deze private informatie, gevoelig kan liggen bij zowel leerkrachten als scholen. Ook moet de doelstelling en het gebruik van dergelijke informatie voldoen aan de criteria van de Vlaamse Toezichtcommissie (VTC), die waakt over het gebruik van persoonsgegevens. De Vlaamse Gemeenschap plant wel een herkomstmonitor binnen de lerarenmonitor die, als onderdeel van het Vlaams Horizontaal Integratiebeleidsplan, tussen 2017 en 2019 resultaten zal opleveren. De Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) beschikt niet over cijfers met betrekking tot de herkomst van leerkrachten in Brussel. Er zijn wel enkele cijfers beschikbaar over de nationaliteit van studenten in de bachelor lerarenopleiding in Brussel. Bij de Erasmushogeschool heeft een kleine 2% van de studenten een nationaliteit die niet uit de Europese Unie van de 15 komt, bij Odisee heeft geen enkele student een andere nationaliteit dan die uit de Europese Unie van de 15. Nationaliteit als meetcriterium is overigens niet meer representatief, zeker niet in de grootstad Brussel. Het is aldus zeer moeilijk om uitspraken te doen over mogelijke oorzaken van verhoudingen in het lerarenkorps of over mogelijke beweegredenen van studenten en leerkrachten met een migratieachtergrond. Wat betreft de aantrekkingskracht van het onderwijs, startte de Vlaamse overheid de invoering van de niet-verplichte en niet-bindende oriënteringsproef Columbus, bedoeld om studenten secundair onderwijs beter te oriënteren naar het hoger onderwijs. Zij startte ook met de verplichte, niet-bindende toelatingsproef met remediëringstrajecten in de lerarenopleiding, wat in voorgaande commissies al aan bod is gekomen. De VGC is al een aantal jaren aan de slag om het leerkrachtenberoep aantrekkelijker te maken voor de Brusselaars en voor de leerlingen van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. - Er is de algemene, jaarlijkse campagne Lesgeven in Brussel, (videospot in cinema s). - Het project Ketjes met Talent laat Brusselse scholieren uit de 3de graad secundair onderwijs proeven van het lesgeven en laat hen ontdekken of dit een studierichting is waarvoor ze willen gaan. Het project wil hen vooral laten ervaren wat het inhoudt om leerkracht te zijn via een korte, maar intensieve kennismaking. Namen er in het

5 5 schooljaar , 15 leerlingen deel, dan zijn dat er in het huidige schooljaar, 146. Een succes. - Het beroep van leerkracht komt aan bod op de jaarlijkse VGC-studiekeuzebeurs. - De tweetalige lerarenopleiding bij de Erasmushogeschool Brussel en de Haute École Francisco Ferrer die momenteel ontwikkeld wordt, heeft als doel de talenten en de aanleg voor talen van de studenten uit het Nederlandstalig en Franstalig onderwijs in Brussel te valideren, om zo het onderwijs nog sterker, taliger en toekomstgerichter te maken. Voor de VGC is het belangrijk dat alle leerlingen en studenten, ongeacht hun achtergrond, een toekomst kunnen uitbouwen op basis van hun talenten en interesses. Wat betreft religieuze drempels in het onderwijs, daar gaat elk onderwijsnet anders mee om, er zijn geen algemeen geldende regels. De heer Bruno De Lille (Groen): Het antwoord lag voor een deel in de lijn van de verwachtingen. Mijn vraag is voor een deel bedoeld om de bewustwording en de urgentie ervan misschien wat groter te maken omdat de overheid er iets aan moet doen. Het klopt inderdaad dat de cijfers die werden aangehaald niet wetenschappelijk zijn. Ik heb dat ook zelf gezegd. Alleen komen ze overeen met de realiteit. Precieze cijfers geven een juister beeld van de grootte van het probleem. Maar het is niet zo dat men niets kan doen, zolang men niet die cijfers heeft. Leerkrachten hebben een zeer grote voorbeeldfunctie. Er is een soortgelijke discussie over het aantal leerkrachten dat teveel in één hoek zit. Er zijn teveel mannelijke leerkrachten en dit kan iets uitstralen naar leerlingen waardoor er misschien een boodschap wordt gegeven die niet meteen een wenselijke boodschap is. Mijn vraag heeft ook betrekking op de maatregelen die er worden genomen om mensen te motiveren les te geven of warm te maken voor het lerarenberoep. Kunnen deze maatregelen niet specifieker naar die doelgroep worden gericht? Vandaag zijn er vooral algemene maatregelen, algemene campagnes, die zich tot iedereen op dezelfde manier richten. Ik denk dat er misschien toch wat specifiekere inspanningen moeten gedaan worden om die doelgroep extra aan te zetten een lerarenopleiding te volgen. Ik heb de indruk dat in het Franstalig net de gemengdheid groter is. Ik weet niet of dit louter toeval is of dat er specifieke acties rond werden ondernomen. Misschien kunnen we door contacten te leggen met het Franstalig onderwijs lessen trekken uit wat zij hebben gedaan. Ik wil de collegevoorzitter uitnodigen hiervoor wat stappen te zetten. Hij heeft gelijk als hij zegt dat nationaliteit niet representatief is. Maar het gaat ook niet over nationaliteit. Het gaat over de roots en culturele achtergrond. Dit kunnen we wel achterhalen zonder dat er sprake is van een schending van de privacy. Het is volgens mij interessant en ik denk dat we uit deze informatie lessen kunnen trekken. Met betrekking tot de religie blijft iedereen de bal maar naar elkaar doorschuiven met als resultaat dat we in een situatie zitten die het voor bepaalde groepen heel moeilijk maakt. We moeten durven kijken naar wat er bv. in Angelsaksische landen gebeurt. De manier waarop zij er mee omgaan is veel opener en stelt geen problemen.

6 6 *** Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de begeleiding van schoolgaande vluchtelingen die omwille van het sluiten van opvangvoorzieningen, moeten verhuizen De heer Bruno De Lille (Groen): Vluchtelingenwerk Vlaanderen maakt zich grote zorgen over de vele jonge vluchtelingen die omwille van het sluiten van verschillende opvanginitiatieven moeten verhuizen. Deze verhuis op zeer korte termijn zorgt voor onnodige instabiliteit en weegt psychologisch zwaar op de vele kinderen en jongeren die opgevangen worden. Deze jonge mensen hebben al een bijzonder traumatische ervaring achter de rug: er is niet alleen de oorlog in hun thuisland, het verlies van familie en vrienden, en van bezit, maar ook de overtocht en de lange moeilijk reis. Het is daarom van groot belang dat er een stabiele veilige omgeving kan geschapen worden voor deze jongeren. Een vaste school en betrokken leerkrachten (met voldoende hulp en zorg), de vriendschappen die vaak op school ontstaan, een vaste thuis, enz. maken het voor de jongeren mogelijk om opnieuw met vertrouwen de toekomst te zien. Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen verwoordt het zo: "Hun vlucht was al een traumatische ervaring, maar gedwongen verhuizingen zijn in het bijzonder voor kinderen des te pijnlijker. Continuïteit in hun opvang, begeleiding, schoolgaan, zijn van extra groot belang wil je ze een min of meer normale ontwikkeling kunnen geven." Mijn vragen gaan over de situatie in het Nederlandstalig Brussels onderwijs en hoe wij jonge schoolgaande vluchtelingen helpen. Wordt het Brussels onderwijs via het OCB, of andere kanalen, op de hoogte gebracht van eventuele verhuizen van schoolgaande vluchtelingen van en naar Brussel? Zijn er schoolgaande vluchtelingen in het Nederlandstalig Brussels onderwijs die omwille van het sluiten van opvanginitiatieven moeten verhuizen? Zo ja, hoe wordt vanuit de scholen en het OCB (eventueel in samenwerking met andere organisaties) de begeleiding van deze verhuis verzorgd. Zijn er gegevens bekend van schoolgaande vluchtelingen die omwille van gesloten opvanginitiatieven verhuisd zijn naar het Brussels hoofdstedelijk gewest en in een Nederlandstalige Brusselse school les volgen? Ook hier de vraag hoe de onderwijsinstelling wordt ondersteund in de begeleiding van de schoolgaande vluchteling en zijn/haar context? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Met betrekking tot de eerste vraag kan ik antwoorden dat er geen structurele informatiestroom is over schoolgaande vluchtelingen die verhuizen van of naar het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Binnen de Vlaamse en federale overheid staat het registratiesysteem niet op punt. Redenen hiervoor zijn: - De definitie van anderstalige nieuwkomers binnen onderwijs, verschilt met de definitie van vluchteling bij Fedasil;

7 7 - Pas als scholen 4 tot 6 anderstalige nieuwkomers hebben, wordt het zichtbaar in Discimus, de databank van de Vlaamse Gemeenschap die alle leerlingen van het Nederlandstalig onderwijs bevat; - Discimus bevat enkel de actuele adresgegevens, het is geen databank die de hele geschiedenis bijhoudt; - Soms wordt het Lokaal Overlegplatform (LOP) betrokken in het zoeken naar een nieuwe school, soms niet. Vlaanderen-breed zijn er hier verschillen; - De info van Fedasil en het Rode Kruis over de verhuisbewegingen van de gezinnen wordt niet altijd even goed geregistreerd. Naar aanleiding van de sluiting van 15 collectieve opvanginitiatieven hebben Vlaams minister bevoegd voor Onderwijs en Staatssecretaris bevoegd voor Asiel en Migratie beslist dat er periodiek overleg zal worden georganiseerd tussen het Agentschap voor Onderwijsdiensten (Agodi) van de Vlaamse Gemeenschap en Fedasil. Tijdens dit overleg zullen er afspraken gemaakt worden over transfers van leerlingen om zo de continuïteit van de schoolloopbaan te verzekeren, de schooltaal te kunnen behouden, ervoor te zorgen dat de verhuis en de voorbereiding ervan tijdens een schoolvakantie kan plaatsvinden of dat er gezamenlijke communicatie is naar het opvangcentrum en de school. In de opvangcentra probeert men steeds één aanspreekpunt te organiseren voor onderwijs, in functie van een betere stroomlijning van de communicatie. Deze maatregelen moeten de impact op de school minimaliseren. Wat we wel krijgen - zij het met enige vertraging - zijn cijfers over de leerlingen die als anderstalige nieuwkomers geregistreerd worden in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Alhoewel anderstalige nieuwkomers en vluchtelingen niet hetzelfde zijn, is er wel een grote overlapping. De cijfers tonen aan dat, in vergelijking met september 2016, het aantal anderstalige nieuwkomers verhoudingsgewijs niet noemenswaardig meer is gestegen in vergelijking met de voorbije jaren. Concreet telde het basisonderwijs in september 2016, 90 anderstalige nieuwkomers. Dat zijn er 2 minder ten opzichte van september In het secundair onderwijs waren er in september 2016, 203 anderstalige nieuwkomers terwijl er in het voorgaande schooljaar in september, 145 werden geregistreerd. Begeleiding van de onderwijsinstellingen Het OCB ondersteunt scholen wanneer zij een vraag stellen rond anderstalige nieuwkomers. Die ondersteuning draagt bij tot een verhoging van de professionalisering van de school, de directie en de leraren. Er is: - een intervisiegroep Anderstalige Nieuwkomers, waar leerkrachten ervaringen en tips uitwisselen; - een vorming Anderstalige Nieuwkomers; - een Groeiboek Anderstalige Nieuwkomers, door het OCB samengesteld op basis van de ervaringen uit de vormingen, contacten met scholen en de intervisiegroep; - Specifiek voor de doelgroep Anderstalige Nieuwkomers organiseert de VGC overigens al meer dan een decennium de Zomerschool in de zomervakantie, en sinds enkele jaren de Lenteschool in de paasvakantie. Dit 'Speelplein voor Anderstalige Nieuwkomers' houdt sterk rekening met het welbevinden en de specifieke noden van de anderstalige nieuwkomers. Hoe beter kinderen zich voelen in een spelomgeving, hoe meer en diepgaander zij een andere taal

8 8 kunnen oppikken. Er wordt tevens sterk gefocust op taalvaardigheid Nederlands, zodat de integratie in de Brusselse samenleving en het Nederlandstalig onderwijs, kan worden versterkt. De heer Bruno De Lille (Groen): Ik heb een aantal interessante dingen gehoord, maar het blijft me verwonderen dat we over bepaalde zaken zo weinig informatie hebben. Het gaat hier over vluchtelingen die in opvanginitiatieven zitten. De overheid weet alles van deze vluchtelingen. Het is ook de overheid zelf die beslist een aantal opvanginitiatieven te sluiten en mensen elders onderbrengen. Alle informatie is eigenlijk voorhanden en toch slaagt men er niet in om scholen voldoende en correct te informeren. De reeds opgezette initiatieven of de initiatieven die men nu tracht op te zetten zijn interessant, maar ik heb heel sterk de indruk dat dat op een hoger niveau zit. Dat dit niet echt doorstroomt naar de scholen die vluchtelingen als leerling hebben. Hoeveel leerlingen ze krijgen, verandert niet veel aan de zaak. Het gaat om kinderen met specifieke noden waarvoor we onze verantwoordelijkheid moeten opnemen en die we moeten begeleiden. Ik heb de indruk dat men dat over het hoofd ziet. Als men de situatie wil verbeteren door te kijken naar wat de impact in de school is, is dat niet goed. Ik zou graag vertrekken vanuit de impact op het kind, de jongeren die moeten verhuizen. Ik begrijp dat het OCB moet wachten tot ze vragen krijgen. Ze kunnen zelf niet proactief reageren. Eigenlijk laten we hier kansen liggen. We nemen onze verantwoordelijkheid, naar die kinderen toe, niet en bovendien nemen we risico s. Mensen die met zo een trauma s moeten leven, laten wij voor een stuk aan hun lot over. De kans dat het misloopt wordt wel een stuk groter dan wanneer we hen goed opvolgen en laten integreren in onze maatschappij. Ik begrijp niet waarom deze problematiek zo amateuristisch wordt aangepakt. Ik leg de schuld en de verantwoordelijkheid zeker niet bij de scholen. Zij zijn mee slachtoffer in dit verhaal. Ik zou aan de collegevoorzitter willen vragen om zowel bij zijn collega in Vlaanderen, als bij Fedasil, erop aan te dringen dat ze zich meer proactief gedragen. Volg de vluchtelingen waar ze terechtkomen en zorg dat de kinderen en jongeren goed begeleid worden wanneer ze van school moeten veranderen. *** Vraag om uitleg van de heer Bruno De Lille aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over het M-decreet en de begeleiding in het Nederlandstalig Brussels onderwijs De heer Bruno De Lille (Groen): De titel in De Morgen zegt alles: "Realitycheck voor het M- decreet: meer kinderen keren terug naar het buitengewoon onderwijs". Drie jaar na de invoering van het M-decreet, waarbij de M staat voor Maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, moeten we vaststellen dat de kritiek die Groen bij de start heeft geuit, helaas realiteit is. Groen is absoluut voorstander van inclusief onderwijs. De Verenigde Naties vragen dit trouwens. België is één van de weinige landen die achterblijven op dit vlak. Het M- decreet was trouwens een antwoord op het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap van Maar Groen heeft steeds gesteld dat er voldoende middelen, personeel en ondersteuning voor het gewoon onderwijs nodig is om een succesvolle overgang mogelijk te

9 9 maken. Ik denk dat hier het schoentje knelt. Er werd gesteld dat leerkrachten de nodige ondersteuning zouden krijgen, maar in de praktijk blijkt dat dit niet het geval is. Wat vorig jaar al duidelijk was, met name de terugkeerbeweging, werd dit jaar bevestigd. De inschrijfcijfers van het Ministerie van Onderwijs zijn duidelijk: tussen oktober 2016 en 1 februari 2017 zetten 158 kleuters, 770 lagere schoolkinderen en 342 leerlingen uit het secundair onderwijs opnieuw de stap naar het buitengewoon onderwijs. Het is niet de grote uittocht uit het gewoon onderwijs, maar maakt wel duidelijk dat het gewoon onderwijs meer ondersteuning nodig heeft om kinderen en jongeren met een beperking het onderwijs te bieden dat ze nodig hebben. Voor al die kinderen die terug zijn gegaan, betekent dit een negatieve ervaring. Ook voor hun ouders en leerkrachten. Het is extra erg omdat deze beweging voorspeld was. Vorig jaar hebben we deze kwestie al aangekaart in deze Raad. Blijkbaar konden toen geen cijfers gegeven worden voor het Nederlandstalig Brussels onderwijs. Zijn deze gegevens nu wel beschikbaar? Hebben we nu zicht op de leerlingenbewegingen tussen gewoon en buitengewoon onderwijs voor de Nederlandstalige Brusselse scholen? Hoe zit het met de vraag naar redelijke aanpassingen? Vorig jaar waren er blijkbaar geen specifieke vragen,... is dit ondertussen veranderd? Zijn ouders op de hoogte dat ze aanpassingen kunnen vragen? Wat is de evolutie inzake de leerlingen die GON-begeleiding krijgen? In uw antwoord vorig jaar gaf u aan dat het gemeentelijk onderwijs in Brussel 3 VTE kregen toegewezen en dat het de school Kasterlinden is die voor de ondersteuning zou zorgen. Wat is de evaluatie hiervan? De scholen van het vrije net en van de GO! groep kregen geen VTE toegewezen, maar konden beroep doen op de toegewezen ondersteuners van niet-brusselse scholen. Wat is hiervan de evaluatie? De heer Paul Delva (CD&V): Ik wil even opmerken dat binnen de Vlaamse Regering een aantal aanpassingen aan het M-decreet werden goedgekeurd. Er is ook een verhoging van het budget met 15 miljoen euro. Het is bovendien de bedoeling dat er meer aandacht gaat naar kinderen met een matige en verstandelijke handicap. In deze discussie vind ik het belangrijk voor Brussel dat het nieuwe akkoord zich ook uitspreekt over de ontwikkeling van net-overschrijdende regionale ondersteuningsnetwerken. Een aantal buitengewone onderwijsinstellingen zoals bv. Kasterlinden kunnen voor eind juni laten weten of ze zo een netwerk willen opstarten. Dergelijk netwerk kan worden aangegaan met partners uit het gewone onderwijs. De bedoeling is dat binnen het netwerk kennis, ondersteuning en expertise wordt uitgewisseld tussen scholen uit het gewoon en buitengewoon onderwijs. De bedoeling is scholen uit het gewoon en buitengewoon onderwijs dichter bij mekaar te brengen. Weet de collegevoorzitter of een school uit het buitengewoon onderwijs zich aangegeven heeft om een regionaal ondersteuningsnetwerk op te richten?

10 10 Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Ik verwijs naar mijn antwoord op vragen van u en mevrouw Dhaene vorig jaar: de Vlaamse gemeenschap heeft geen concrete data over de bewegingen tussen het gewoon en het buitengewoon onderwijs. Zij meldt ons dat de datawarehouse of gegevensverzamelingsbank, die deze gegevens zou kunnen leveren, nog in volle ontwikkeling is. De VGC behandelt geen leerlinggebonden, individuele, gegevens. Wel hebben we de leerlingenaantallen in het buitengewoon onderwijs in Brussel, waarbij het totaal aantal leerlingen de voorbije jaren constant is gebleven, het aantal schommelt tussen de en leerlingen. Aantal leerlingen in Brussel 1 februari februari februari februari 2017 BuKO BuLO BuSO SOM Een bevraging bij de verschillende Brusselse onderwijsnetten levert ons de volgende, zij het onvolledige, informatie op. Voorlopig keerden er geen leerlingen terug naar het BuBaO. Er is wel melding van een 6-tal leerlingen die terugkeerden naar BuSO. Uit de bevraging bleek ook dat er een 10-tal zogenaamde gepaste en redelijke aanpassingen werden uitgevoerd vanuit het zorgbeleid in het gewoon onderwijs. Deze aanpassingen betreffen diverse maatregelen om leerachterstand te vermijden bij kinderen met een beperking of leermoeilijkheden, bijvoorbeeld de STICORDI -maatregelen: Stimuleren, Compenseren, Remediëren, Differentiëren, Dispenseren. Voorbeelden van deze maatregelen zijn technische hulpmiddelen in de klas, leerhulp of een aangepast curriculum. De scholen en hun CLB s hebben de taak om de ouders te informeren over de mogelijkheid om gepaste en redelijke aanpassingen te vragen aan de school. Vanuit scholen die buitengewoon onderwijs organiseren, worden ook leerlingen, met een beperking of leerstoornis, begeleid in het gewoon onderwijs, het gaat om de zogenaamde GONwerking. Ook de school voor buitengewoon onderwijs Kasterlinden van de VGC, biedt begeleiding aan in het gewoon onderwijs in Brussel en in Vlaanderen. De voorbije jaren schommelde het aantal begeleide leerlingen tussen de 169 en de 186 leerlingen. GON-begeleiding Kasterlinden 1 februari februari februari 2017 BaO SO SOM In het schooljaar kreeg Kasterlinden middelen om 3 voltijdse equivalenten (VTE) in te zetten voor de pre-waarborgregeling in het basisonderwijs, een bijkomende maatregel waarbij leerkrachten van het buitengewoon onderwijs worden ingezet ter ondersteuning van hun collega s in het gewoon onderwijs. Concreet gaat het om de inzet van paramedische, medische, sociaal psychologische en/of orthopedagogische personeelsuren.

11 11 Vlaanderen-breed was de evaluatie van de pre-waarborgregeling zeer positief, eind 2016 werd het rapport voorgesteld. In Brussel gaven leerkrachten en de basisscholen aan, in een bijkomende specifieke bevraging van Kasterlinden, dat hun handelingsbekwaamheid in het onderwijs aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, werd versterkt. De netverantwoordelijken van het GO! en het vrije onderwijsnet in Brussel gaven aan dat ze momenteel over te weinig gegevens beschikken, om correct de pre-waarborgregeling te kunnen evalueren. Dit schooljaar kreeg Kasterlinden, in het kader van de waarborgregeling in het basisonderwijs, meer middelen toegekend dan het vorige schooljaar, de middelen resulteren vandaag in ondersteuning in 5 basisscholen van het Stedelijk en Gemeentelijk onderwijs in Brussel. Vanaf 1 september 2017 gaan het GON en het ION En de waarborgregeling op in de nieuwe ondersteuningsnetwerken. Deze netwerken worden momenteel samengesteld en worden aangestuurd door een school uit het buitengewoon onderwijs. Er is een regionaal ondersteuningsnetwerk in de maak, maar meer info kan daar nog niet worden over gegeven. De heer Bruno De Lille (Groen): Ik weet niet goed hoe ik de cijfers moet interpreteren. Aan de ene kant zou ik blij kunnen zijn met het feit dat er in Brussel niet veel leerlingen terugkeren naar het buitengewoon basis- of secundair onderwijs. Aan de andere kant zegt u dat er geen grote schommelingen zijn geweest in de scholen van het buitengewoon onderwijs. Het kan dus ook dat in Brussel, in vergelijking met Vlaanderen, de overstap van het buitengewoon naar het gewoon onderwijs veel minder werd gemaakt. Ik kan dit niet afleiden uit de cijfers. Ik weet niet of u dat zelf weet. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Neen. De heer Bruno De Lille (Groen): Het zou goed zijn om dit toch eens nader te onderzoeken. Het is immers de bedoeling dat men naar veel meer inclusie gaat. De scholen van buitengewoon onderwijs moeten de uitzonderingen worden. In de Vlaamse Gemeenschap is het nu eigenlijk een systeem geworden. Zodra er een probleem is, wordt een kind naar het buitengewoon onderwijs gestuurd. Dit is één van de zaken waartegen de Verenigde Naties heeft gereageerd. Men moet vertrekken vanuit de idee dat een kind sowieso in een normale school zit en als het echt niet gaat, mits de nodige ondersteuning, moet er specifiek onderwijs worden voorzien. In België is dit niet zo. Ik zou het heel jammer vinden dat het M-decreet niet houdbaar is en dat we terug moeten naar het oude systeem. Dit is volgens mij nog slechter. Er moeten alleen meer middelen komen. 15 miljoen euro extra is goed, maar niet voldoende omdat er momenteel 2 systemen naast mekaar bestaan. Dit vergt extra kosten. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Ik heb een lang gesprek gehad met de Kinderrechtencommissaris van de Verenigde Naties over inclusief onderwijs. Indien men in heel de wereld heel hard pleit voor inclusief onderwijs, doet men dit omdat men ervan overtuigd is dat de leerwinst, die door een kind wordt geboekt in het gewoon onderwijs, groter is dan deze in het buitengewoon onderwijs. Het buitengewoon onderwijs is spijtig genoeg

12 12 niet overal in de wereld goed ontwikkeld. Om het beeld hiervan te nuanceren heb ik de kinderrechtencommissaris uitgenodigd voor een bezoek aan Kasterlinden. Ik sta achter de idee van inclusief onderwijs, maar in Brussel moeten we dit idee wat nuanceren. De heer Bruno De Lille (Groen): Het is niet de kwestie dat we de kwaliteit van ons buitengewoon onderwijs in vraag stellen, want dit is inderdaad zeer goed. Maar het gaat er bv. ook over hoe ervoor wordt gezorgd dat kinderen met een beperking ook deel uitmaken van de maatschappij. Met de nodige ondersteuning blijkt dat een aantal kinderen met een beperking soms in het gewoon onderwijs wel meer leerwinst boeken dan wanneer ze worden afgezonderd. Ik heb er verschillende gesprekken over gevoerd, onder andere met medewerkers van de GRIP vzw. Zij zijn heel erg voor inclusief onderwijs, maar hun grootste bekommernis is dat er nu 2 zaken met elkaar worden vergeleken die niet met elkaar kunnen worden vergeleken. *** Vraag om uitleg van de heer Paul Delva aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over de nieuwe projectsubsidie Student N Brussel De heer Paul Delva (CD&V): Op de VGC-website onderwijsinbrussel.be las ik onlangs dat er vanaf september een nieuwe subsidie zal kunnen worden aangevraagd, onder de naam Student N Brussel. Alle studenten die in een Brusselse hoger onderwijsinstelling school lopen zullen ze kunnen aanvragen. Niet alleen de Brusselse student, die in de stad woont. Over de concrete voorwaarden werden nog niet alle details gecommuniceerd. De VGC mikt op initiatieven die duidelijk inzetten op het gegeven Brussel als studentenstad. Dit is logisch iedereen, zowel langs Nederlandstalige als Franstalige kant, moet hier werk van maken om Brussel als studentenstad te promoten. De organisatie kan uit een studentenvereniging komen, maar dat is geen bindend criterium, zo blijkt uit de informatie op de website. Het project moet wel samenwerking en uitwisseling tussen studenten aanmoedigen en Brussel en de stad promoten. Begin mei werd in de Raad de begrotingswijziging 1&A besproken. In deze begrotingswijziging zat ook een toename van euro voor diverse subsidies studentenzaken. In totaal is er voor subsidies studentenzaken dit jaar euro opzijgezet. Past deze nieuwe projectsubsidie in de extra euro op het artikel diverse subsidies studentenzaken? Bij navraag tijdens de commissievergadering begin mei, zei u dat studentenverenigingen initiatieven kunnen ontwikkelen om hun leden buiten de campus te brengen en Brussel beter te leren kennen. Hiervoor zullen zij van de VGC een subsidie kunnen krijgen. Echter, deze subsidielijn kan ook door individuele studenten gebruikt worden. Gaat dit over hetzelfde? Zo ja, is er een verschuiving geweest bij de uitwerking van deze subsidie? Welke concrete criteria zullen er gehanteerd worden voor de uitbetaling van de subsidie?

13 13 Wie zal de subsidieaanvragen evalueren? Zal dit bijvoorbeeld gebeuren door de administratie of het bestaande platform Studentenzaken? Kan u een stand van zaken opmaken van dit overlegplatform? Hoe vaak is dit platform ondertussen samengekomen en welke zaken werden er besproken? Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Het reglement met betrekking tot deze projectsubsidie werd goedgekeurd op het College van 23 mei Voor de implementatie van dit subsidiereglement is in de begroting van 2017 een bedrag van euro voorzien op het artikel Diverse subsidies Studentenzaken. De projectsubsidie geeft invulling aan het engagement van de VGC om concrete maatregelen te nemen om Brussel te ontwikkelen als ontmoetingsplaats voor studenten. Concreet wil de VGC studenten en studentenorganisaties verbonden aan de Nederlandstalige hoger onderwijsinstellingen in Brussel ondersteunen die inzetten op de verbinding tussen Brusselse studenten onderling, de studenten en hun omgeving en de studenten en de andere bewoners van Brussel of op de promotie van Brussel als leef-, leer- en werkstad voor studenten. In het reglement staat dat de subsidie-aanvrager de initiatiefnemer moet zijn van het project, en ingeschreven is of een aantoonbare band heeft met een Nederlandstalige hoger onderwijsinstelling in Brussel. Als het om een vzw of een studentenraad gaat, moet deze zijn zetel of correspondentieadres hebben in het Brussels hoofdstedelijk gewest. Dit houdt in dat niet één individuele student, maar wel enkele (vanaf 2) studenten die samenwerken en aldus juridisch gezien- een feitelijke vereniging vormen, een project zouden kunnen opzetten. Niet iedere student is immers lid van een bestaande studentenvereniging. Maar elke groep studenten moet wel de kans krijgen om een subsidie aan te vragen voor een interessant project. De maximale subsidie is zoals in het reglement opgenomen euro. Voor initiatieven van grotere omvang kan - mits motivatie - een hogere subsidie worden aangevraagd en toegekend. De voorwaarden in het reglement zullen daarbij duidelijk worden gecommuniceerd en dienen als leidraad voor de beoordeling: 1. Het ingediende project moet aantonen dat het inzet op het versterken van het gemeenschapsgevoel van de Brusselse studenten onderling, het versterken van de link tussen student en Brussel en/of Brusselaars, of het promoten van Brussel als leef-, leeren werkstad voor studenten. 2. Het project moet zich eveneens richten op studenten aan een Brusselse hoger onderwijsinstelling en/of op Brusselaars. Het wordt door deze studenten georganiseerd, er is een duidelijke band met Brussel of een Brussel-gerelateerde thematiek en het vindt plaats binnen het Brussels hoofdstedelijk gewest. De beoordeling van de aanvragen zal gebeuren door de administratie van de VGC. Daarbij kan advies worden gevraagd aan adviesraden. De werkgroep Studentenzaken volgt de projectsubsidie op, evenals de aanvragen en de toekenning door middel van een vast agendapunt op de vergaderingen. Er wordt ook vooropgesteld om aanvragen die hoger zijn dan 5000 euro op de werkgroep te bespreken alvorens een voorstel van subsidietoekenning voor te leggen aan het College.

14 14 De werkgroep Studentenzaken kwam in academiejaar driemaal samen, namelijk op 24 november 2016, 20 februari 2017 en 19 mei Volgend academiejaar worden deze momenten aangehouden met een toevoeging van een startoverleg eind september Bij dit startoverleg zijn de nieuwe studentenvertegenwoordigers voor academiejaar en de huidige leden van de werkgroep samen aanwezig om een goede overdracht te verzekeren. Volgende agendapunten werden besproken: - vastlegging van een afsprakennota voor de werking van de werkgroep; - bespreking van de voorstellen voor de ondersteuning van studenten in Brussel; - vragen rond sport voor studenten in Brussel; - pistes rond visibiliteit van Brussel als studentenstad; - optimaliseren van communicatie naar het studentenpubliek vanuit VGC; - evaluatie van bestaande projecten van de VGC voor studenten (o.a. Study Spaces); - facilitering samenwerking studentenvertegenwoordigers Brussel in functie van communicatie noden/vragen naar een breder Brussels beleid; - projectsubsidie Student N Brussel; - en andere.