gemeente Eindhoven RaadsvoorstelIntegraal Huisvestingsplan (IHP) Onderwijshuisvesting Voortgezet Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer 13R5437 Inboeknummer 13bst01230 Beslisdatum B&W 26 juni 2013 Dossiernummer RaadsvoorstelIntegraal Huisvestingsplan (IHP) Onderwijshuisvesting Voortgezet Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs Inleiding Kinderen en jongeren hebben recht op goed onderwijs. In Eindhoven wordt dat door de schoolbesturen uitstekend verzorgd. Kinderen en jongeren hebben ook recht op een goede leeromgeving. Daarbij horen voldoende duurzame gebouwen met een goede functionaliteit. Om de onderwijshuisvesting voor de komende jaren structureel inhoudelijk en financieel te borgen, is samen met de betrokken schoolbesturen Voortgezet Onderwijs (VO) en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs (V)SO een Integraal Huisvestingsplan (IHP) opgesteld. Het Primair Onderwijs heeft vooruitlopend op een Integraal Huisvestingsplan vooral geïnvesteerd in de onderlinge samenwerking. De schoolbesturen in het Primair Onderwijs en Kinderopvang (Spil) hebben uitgesproken voor 1 oktober 2013 een Integraal Huisvestingsplan op te kunnen leveren. Zij hebben er vertrouwen in dat zij met de Raad en ambtelijke medewerkers van de gemeente het werk tot een goed einde kunnen brengen. Namens alle schoolbesturen van het Primair Onderwijs (Basisonderwijs en Speciaal Onderwijs) en Kinderopvang (Spil) is dit vertrouwen uitgesproken middels een brief aan de Raad (zie raadsinformatiebrief 13bst01174). Voor het Voortgezet Onderwijs (VO) en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs (V)SO is een concreet uitvoeringsprogramma overeen gekomen voor de periode De voordelen van dit uitvoeringsprogramma zijn evident en divers: een gestructureerde, integrale benadering in plaats van eenzijdig georiënteerde ad-hoc oplossingen, efficiëntere inzet van middelen, kostenbeheersing, duidelijkheid voor schoolbesturen en gemeente, tijdige afstemming met andere maatschappelijke partners, optimaal gebruik van expertise van (regionale) kennisinstellingen en bedrijfsleven bij ontwikkeling en uitvoering, en bovenal een duurzame, gezonde en functionele leeromgeving, zodat leerlingen optimaal gefaciliteerd worden op de toekomst in onze brainportregio. Locaties met tijdelijke lokalen of leegstand worden hiermee ook tot een uiterst minimum in omvang en tijd beperkt. Er is overeenstemming over de koers in de tijd en daarmee ontstaat duidelijkheid en overzicht, voor zowel de gemeente als de schoolbesturen. Het IHP met uitvoeringsprogramma wordt samen in co-creatie geregeld in een financieel

2 moeilijke tijd als een belangrijke bouwsteen voor een goede toekomst voor onze leerlingen. Het IHP past ook in de aanbevelingen van het rapport van de Rekenkamercommissie over onderwijshuisvesting dat in november 2011 verschenen is. De aanbevelingen van de Rekenkamercommissie waren op hoofdlijnen: verbetering van het onderwijshuisvestingsbeleid en de uitvoering in samenwerking met de schoolbesturen en andere betrokken partijen en verbetering van de controlefunctie. Een gedragen IHP is daarvoor een goed instrument. Het Plan van Aanpak om te komen tot een IHP is in december 2011 door het College vastgesteld. De Raad is hierover in januari 2012 geïnformeerd. Het projectplan zou eind december 2012 resulteren in een Integraal Huisvestingsplan. Voor het Primair Onderwijs is deze verwachting al eerder bijgesteld. De Raad is daarover geïnformeerd middels een Raadsinformatiebrief, eind december Voor het VO en (V)SO ligt er nu een IHP met een uitvoeringsprogramma , een voorlopige financiële doorrekening in relatie tot het investeringsvolume vanuit het duidingsoverzicht en een intentieovereenkomst met daarin de overeengekomen uitgangspunten om tot een convenant te komen over de realisatie van het uitvoeringsprogramma. Het IHP uitvoeringsprogramma heeft betrekking op de scholen die onder de zorgplicht van de gemeente vallen. Dit uitvoeringsprogramma heeft primair betrekking op de huisvesting van scholen in het VO en (V)SO die onder de zorgplicht vallen van de gemeente en secundair op daarbij behorende gymaccommodaties. Daarnaast zijn er in Eindhoven diverse scholen die niet onder de zorgplicht vallen van de gemeente. Dit zijn de zogenaamde verticale vmbo s en het Montessori College Eindhoven. Met betrekking tot deze scholen wordt een min of meer stabiele situatie verwacht de komende jaren. Dit is als vertrekpunt meegenomen in het IHP voor de scholen die wel onder de zorgplicht vallen. Bestuurlijk kader b Wettelijke taak De gemeente heeft de zorgplicht voor de huisvesting van het primair en voortgezet onderwijs en dient de schoolbesturen in staat te stellen de leerlingen van de scholen die onder hun bevoegd gezag staan adequaat te huisvesten. b Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college De gemeente en schoolbesturen Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs delen de ambitie van een Integraal Huisvestingsplan op basis van een gemeenschappelijke onderwijsvisie in afstemming met partners in de onderwijskolom, bedrijfsleven en gemeente 2

3 (Brainport en Triple Helix): (collegebesluit en raadsinformatiebrief, dossiernummer ). Doelstelling De doelstelling van het IHP is om een uitvoeringsprogramma voor de komende jaren overeen te komen, teneinde alle leerlingen duurzaam een goede leeromgeving te kunnen bieden. Dit omvat het ontwikkelen van een integrale visie samen met de schoolbesturen en het bepalen van de concreet uit te voeren onderwijshuisvestingsprojecten met bijbehorende budgetten en prioritering in tijd. Voorstel De raad wordt gevraagd in te stemmen met: 1. De rapportage Integraal Huisvestingsplan Voortgezet Onderwijs & (Voortgezet) Speciaal Onderwijs ( ) inclusief de bijlagen; 2. Intentieovereenkomst Onderwijshuisvesting Voortgezet Onderwijs 3. Instemmen met de gewijzigde planning voor het vaststellen van het Integraal Huisvestingsplan voor PO en kinderopvang (spil). Voor het PO/spil is het Integraal Huisvestingsplan uiterlijk 1 oktober 2013 gereed. Argumenten 1.1 Het Integraal Huisvestingsplan Voortgezet Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs is gezamenlijk tussen schoolbesturen en gemeente tot stand gekomen In constructieve co-creatie is door de Voortgezet Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs schoolbesturen en gemeente samen gewerkt om te komen tot een gedragen Integraal Huisvestingsplan. Dit heeft geleidt tot onderstaande afspraken: Behoefte aan onderwijshuisvesting b Overeenstemming over het structureel aantal leerlingen waarop de huisvestingsopgave wordt gebaseerd en de verdeling van het aantal leerlingen over de verschillende scholen; b Acceptatie van een beperkte frictie tussen het structurele aantal leerlingen en het aantal leerlingen waarop de huisvestingsopgave wordt gebaseerd betekent dat de schoolbesturen bij de gemeente geen beroep meer zullen doen op tijdelijke huisvesting bij eventuele ondercapaciteit aan huisvesting; b Er wordt een fusie voorbereid tussen 2 VO-scholen: Lyceum Bisschop Bekkers en Christiaan Huygens college locatie Broodberglaan. De totstandkoming van het IHP heeft daar mede aanleiding toe gegeven. Door de fusie kan deze school een ambitieus en breed onderwijsaanbod leveren op basis van een gezonde bedrijfsvoering; b Via het akkoord is er ook ruimte voor groei afgesproken van het Novalis College. Hiermee wordt de continuïteit en de bedrijfsvoering van deze relatieve kleine VO-school voor de toekomst beter gegarandeerd. 3

4 Beschikbare kwaliteit en kwantiteit onderwijshuisvesting b Er is overeenstemming bereikt over de beschikbare m2 onderwijshuisvesting per school en de kwaliteitscores per school als basis voor de bepaling van de huisvestingsproblematiek en de daaruit voortvloeiende structurele huisvestingsopgave, de zogenaamde duiding. Kaders en visie & ambities mbt (onderwijs)huisvesting en duurzaamheid b Er is een visie op onderwijs en onderwijshuisvesting VO vastgesteld. Centraal staan daarin de thema s: visie op onderwijs, Eindhoven als brainportstad, pluriformiteit in het aanbod, aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt, duurzaamheid, ICT, technologie en design, multifunctionele en flexibele gebouwen, passend onderwijs, school- en wijkontwikkeling; b Met betrekking tot invoering van passend onderwijs is aangegeven dat de verwachte verschuiving van leerlingen van het VSO naar het VO niet leidt tot meer ruimtebehoefte in (bestaande) schoolgebouwen van het regulier VO. De verschuiving leidt mogelijk wel tot behoefte aan enkele kleinere ruimten in een aantal schoolgebouwen; b Er is gezamenlijk een duurzaamheidsambitie opgesteld. Centraal staat daarin het belang van een goede leeromgeving voor de leerlingen om te komen tot optimale leerprestaties. Om duurzaamheid in de stad vorm te geven maakt de gemeente Eindhoven gebruik van de methodiek "The Natural Step". Ook bij de bepaling van de duurzaamheidsambities voor onderwijshuisvesting is in beginsel aangesloten op deze methodiek. De visie op duurzaamheid is voorts gebaseerd op een integrale afweging van inhoudelijke en bedrijfseconomische motieven, waarbij er een brug geslagen is tussen investeren en exploiteren; b Voor de structurele huisvestingsopgave wordt uitgegaan van het principe transformatie bestaande huisvesting, tenzij in plaats van per definitie vervangende nieuwbouw. Per school is dit principe vertaald naar maatwerk. Dit principe is een verschuiving (verrijking) van inzicht ten opzichte van de vigerende verordening; b Stimulering van innovatie door deelname van schoolbesturen en gemeente in een netwerk met kennisinstellingen en bedrijven. Huisvestingsopgave aan de hand van de duiding b Er is overeenstemming over het te hanteren begrippenkader, dat meer alternatieve huisvestingsoplossingen toelaat dan uitsluitend vervangende nieuwbouw en uitbreiding conform de vigerende verordening. Tevens is er overeenstemming over de verantwoordelijkheidsverdeling daarbij; b Er is overeenstemming over de duiding per VO-school, zodat de structurele huisvestingsopgave bekend is; b Er is overeenstemming over de structurele aanpak van alle vastgestelde huisvestingsopgaven van de VO-scholen voor een periode van 12 jaar. Voor elke VO-school is er duidelijkheid wanneer financiële middelen benodigd zijn, waardoor tijdig met de voorbereiding van het bouwplan kan worden 4

5 gestart en niet te veel wordt afgeweken van de gewenste datum van realisatie. Financiële vertaling b Er is een voorlopige financiële doorrekening gemaakt van de huisvestingsopgave VO en (V)SO conform duiding, die nog nader geconcretiseerd wordt. b Vanuit de gedachte van Total Cost of Ownership zullen voor de uitvoering van het huisvestingsprogramma maximaal de exploitatievoordelen van de samenwerking worden benut door middelen voor het uitvoeren van o.a. (groot) onderhoud, energie en schoonmaak in relatie te brengen met de investeringslasten. Er zal sprake zijn van maatwerk per deelopgave. Bovenstaand overzicht van afspraken is met name geënt op het VO. Het (V)SO is bij de plenaire bestuurlijke besprekingen en via het Regionaal Samenwerkings Verband (RSV) van schoolbesturen betrokken. M.b.t. het (V)SO zijn e twee majeure lopende projecten (de zogenaamde losse eindjes); herhuisvesting van de Rungraaf en de Korenaer en herhuisvesting van Mgr. Bekkers. Deze lopende projecten worden voortgezet, waarbij het ontwikkelingsproces gesynchroniseerd wordt met het IHPproces. Risico- en zorgleerlingen zullen zoveel mogelijk in het regulier onderwijs geplaatst worden en het (V)SO zal zo beperkt mogelijk ingericht worden. Er zal in de toekomst vaker sprake zijn van tijdelijke arrangementen, waarbij leerlingen in het regulier onderwijs tijdelijk geheel of gedeeltelijk onderwijs krijgen vanuit het (V)SO. Over een kleine groep van circa leerlingen, de zogenaamde zmolkers dient er nog afstemming plaats te vinden met het RSV. Eind 2013 wordt hierover duidelijkheid verwacht. Afhankelijk daarvan zal adequate onderwijshuisvesting voor deze doelgroep ingeregeld moeten worden. Dit betreft een los eindje met beperkte huisvestingsconsequenties en financiële impact. 2.1 De intentieovereenkomst is gezamenlijk tussen schoolbesturen in het Voortgezet Onderwijs en gemeente tot stand gekomen Er is overeenstemming bereikt over onderwijshuisvestingsvisie en de duurzaamheidsambities, de inhoud van het uitvoeringsprogramma en de financiële kaders. De schoolbesturen VO en de gemeente zijn vastberaden om gezamenlijk te zoeken naar mogelijkheden om de huisvestingsopgave te realiseren binnen het aanwezige budget en rekening houdend met de overige overeen gekomen kaders. Er is een intentieovereenkomst tussen schoolbesturen VO en gemeente opgesteld gericht op het tot stand brengen van een convenant waarbinnen de samenwerking en uitvoering van het uitvoeringsprogramma juridisch geregeld wordt. 5

6 Voor dit convenant zijn de gezamenlijk overeen gekomen uitgangspunten: b Een goed leerklimaat voor alle kinderen. b Garantie op het uitvoeren van de gezamenlijk vastgestelde duurzaamheidambitie. b Een sluitende financiering voor het vastgestelde uitvoeringsprogramma met de gemeentelijke bijdrage vooralsnog conform begroting. b Kennis en expertise van de regio Eindhoven inzetten voor het realiseren van een optimale leeromgeving en leerklimaat. b Garantie voor een optimale besteding van belastinggeld, geen geld aan leegstand. b Bij nieuwbouw is het bouwbesluit voor nieuwbouw leidend. Bij transformatie is het bouwbesluit voor nieuwbouw eveneens uitgangspunt, voor zover dat in redelijkheid mogelijk is. Bij upgrade wordt gestreefd naar het behalen van een kwaliteit conform bouwbesluit voor bestaande bouw voor die onderdelen die meegenomen worden in de upgrade. In het uitvoeringsprogramma is ook de onderwijshuisvestingsopgave voor het (V)SO opgenomen. Voor de periode betreft dit reeds lopende onderwijshuisvestingsprojecten. Het (V)SO heeft tot 1 januari 2015 een iets andere bekostiging met betrekking tot huisvesting dan het VO. Het is logisch als het (V)SO op termijn aansluit bij het beoogde samenwerkingsverband met het VO om ook voor deze projecten te profiteren van de verwachte voordelen. 3.1 PO-actualisering en inhoudelijke doorontwikkeling Spil-voorzieningen In december 2012 was nog de verwachting dat in februari 2013 een akkoord zou kunnen zijn bereikt over de duiding ten aanzien van de huisvestingsopgave en dat er in juni 2013 een oplossing zou zijn voor de knelpunten en het vaststellen van criteria voor de beoordeling ten aanzien van de prioritering met betrekking tot de spilactiviteiten. Geconstateerd moet worden dat deze opgave op dit moment nog niet is ingevuld. Het ontwikkelen van een meerjaren Integraal Huisvestingsplan met een doorkijk naar de lange termijn is in het bereik maar vraagt een verdiepingsslag. (zie Raadsinformatiebrief 13bst01174). De PO-besturen hebben daarom aangegeven extra tijd nodig te hebben voor het opstellen van een IHP tot uiterlijk 1 oktober Kosten Exclusief de reeds goedgekeurde kredieten is op basis van de overeengekomen duiding de investeringsopgave VO en (V)SO vastgesteld voor de periode In eerste instantie is op basis van de VNG-normbedragen voor nieuwbouw en onderbouwde gemiddelde bedragen voor transformatie en upgrade de huisvestingsopgave gekwantificeerd op een bedrag van ruim 72 mln. Het is bekend dat het bouwen van duurzame frisse scholen lastig voor de normbedragen kan geschieden. Het genoemde bedrag van 72 mln is wel het uitgangspunt voor de financiële doorrekening geweest om te kunnen bepalen hoe in 6

7 relatie tussen investeren en exploiteren de huisvestingsopgave conform de gestelde ambities m.b.t. duurzaamheid en binnenklimaat kan worden gerealiseerd binnen de vastgestelde meerjarenbegroting. De doorrekening over een gehele afschrijvingsperiode is van belang om ook goed zicht te krijgen over de financiële consequenties van de huisvestingsopgave na het IHP-uitvoeringsprogramma Voor een efficiënte inzet van de beschikbare middelen is ook gekeken naar de mogelijkheden om de lasten te verlagen. Op dit moment is er nog sprake van forse lasten van tijdelijke huisvesting en huren, die kan worden teruggebracht in relatie tot een frictie van maximaal 6%, zoals overeengekomen met de schoolbesturen. Thans is er sprake van een overcapaciteit van meer dan 15%. Wanneer na uitvoering van het IHP-uitvoeringsprogramma ongeveer m2 minder hoeft te worden gefinancierd levert dat uiteindelijk een overeenkomstige besparing op. Om de meerkosten van het bouwen van duurzame frisse scholen te kunnen financieren is op basis van een objectieve benchmark uitgerekend wat de invloed van de kwalitatieve verbetering van de onderwijshuisvesting betekent voor de exploitatie. De overeenkomst met de schoolbesturen is immers gebaseerd op Total Cost of Ownership, waarin hogere investeringskosten voor kwaliteit in relatie worden gebracht met de exploitatievoordelen als gevolg van duurzaam bouwen. Om de beoogde kwaliteit van huisvesting in relatie met te behalen exploitatievoordelen optimaal te realiseren is in de intentieovereenkomst met de schoolbesturen een hierbij passende vorm van onderlinge samenwerking en samenwerking met de kennisinstellingen TUe en Ruimte OK expliciet als voorwaarde vastgelegd. De belangrijkste factor voor de uiteindelijke financieringslast is de rentecomponent in de kapitaallasten en de wijze van financiering. Er zal onderzocht worden op welke wijze de gemeente de financiële middelen voor uitvoering van de huisvestingsopgave beschikbaar stelt aan de schoolbesturen en waarop, in combinatie met bovenstaande maatregelen, de opgave binnen het totale gezamenlijke nog te bepalen budget blijft. Communicatie De intentieovereenkomst wordt in de tweede helft van augustus 2013 ondertekend door de schoolbesturen en gemeente. Hierover zal ook actief via de media gecommuniceerd worden. Planning en uitvoering De intentieovereenkomst zal als basis dienen voor een convenant. Dit convenant zal ter informatie aan de Raad in augustus 2013 voorgelegd worden en, met goedkeuring van de Raad, uiterlijk 1 november 2013 ondertekend worden door de gemeente en de schoolbesturen VO. In dit convenant zullen ook afspraken gemaakt worden over de verdere implementatie en uitvoering, evaluatie en actualisatie. De 7

8 beoogde implementatie en realisatie van het overeengekomen uitvoeringsprogramma start 1 januari Evaluatie n.v.t. Bijlage(n) Als bijlage(n) bij dit voorstel behoren: b Integraal Huisvestingsplan Voortgezet Onderwijs & (Voortgezet) Speciaal Onderwijs ( ) b Intentieovereenkomst Voortgezet Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs (wordt later nagezonden) a De bijlagen worden meegestuurd Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven,, secretaris. 8

9 Ontwerp Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van ; <Klik hier voor tekst vóór besluit> besluit: 1 <Klik hier voor tekst van besluit> Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van <Klik hier voor datum>, voorzitter., griffier. vco/jd