Milieuhandhavingscollege

Transcriptie

1 Milieuhandhavingscollege Arrest MHHC-13/99-VK van 27 november 2013 In de zaak van de NV [ ] met maatschappelijke zetel te [ ] voor en namens wie optreedt mr. Louis CHRISTOFFELS, advocaat, met kantoor te 3620 LANAKEN, Stationsstraat 150, bij wie keuze van woonplaats is gedaan, hierna de verzoekende partij te noemen, tegen het VLAAMSE GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering, voor en namens wie optreden mrs. Steve RONSE en Meindert GEES, advocaten, met kantoor te 8500 KORTRIJK, President Kennedypark 6/24, bij wie keuze van woonplaats is gedaan, hierna de verwerende partij te noemen, ingeschreven in het register van de beroepen op 22 april 2013 onder nummer 13/MHHC/28-M, MHHC-13/99-VK 27 november

2 heeft het Milieuhandhavingscollege het volgende overwogen: 1. Voorwerp van het beroep Het beroep is gericht tegen de beslissing 12/AMMC/246-M/WVM van 11 maart Met deze beslissing legt de gewestelijke entiteit aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete op van 2472 tweeduizend vierhonderdtweeënzeventig euro zijnde 412 euro (vierhonderd en twaalf euro) te vermeerderen met de opdeciemen (x6) conform artikel DABM, dit wegens het niet naleven van de in de milieuvergunning, als bijzondere milieuvoorwaarde, opgelegde lozingsnorm voor de parameter totaal stikstof. 2. Verloop van de rechtspleging 2.1. Op 10 februari 2012 beslist de procureur des Konings te Tongeren om het milieumisdrijf niet strafrechtelijk te behandelen. Met een brief van 8 mei 2012 brengt de gewestelijke entiteit de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. Met een brief van 14 mei 2012 bezorgt de verzoekende partij een verweer aan de gewestelijke entiteit. Op 11 maart 2013 legt de gewestelijke entiteit de voormelde bestuurlijke geldboete op. De kennisgeving van deze beslissing aan de verzoekende partij gebeurt op 22 maart Met een aangetekende brief van 18 april 2013 stelt de verzoekende partij beroep in tegen de beboetingsbeslissing. Het verzoekschrift bevat een inventaris van de overtuigingsstukken. De geïnventariseerde stukken zijn er aan toegevoegd. De verwerende partij dient op 7 mei 2013 bij de griffie een dossier in met een kopie van de bestreden beslissing en de stukken op grond waarvan de gewestelijke entiteit haar beslissing heeft genomen. De verwerende partij dient op 21 juni 2013 een memorie van antwoord in Bij beschikking 13/MHHC/28-M/B1 van 4 september 2013 heeft de kamervoorzitter de behandeling van het beroep vastgesteld op de zitting van 10 oktober De verzoekende partij is op de zitting vertegenwoordigd door mr. Ralph NEVEN, die optreedt loco mr. Louis CHRISTOFFELS, haar raadsman. De verwerende partij is vertegenwoordigd door mr. Gilles DEWULF, die optreedt loco mrs. Steve RONSE en Meindert GEES, haar raadslieden. Bestuursrechter Josef NIJS brengt verslag uit. De partijen worden gehoord. De debatten worden gesloten en de zaak wordt voor uitspraak in beraad genomen. MHHC-13/99-VK 27 november

3 3. Ontvankelijkheid Het beroep, dat op 18 april 2013 is ingediend met een aangetekende brief, is tijdig en regelmatig naar vorm. Er stellen zich geen problemen met betrekking tot andere aspecten van de ontvankelijkheid ervan en de verwerende partij werpt desbetreffend geen excepties op. Het beroep is ontvankelijk. 4. Feiten De feiten die vaststaan en relevant zijn voor de beoordeling van het voorliggend beroep zijn de volgende De verzoekende partij exploiteert een rubberverwerkend bedrijf gevestigd te [ ] aan de [ ]. Zij beschikt hiervoor onder meer over een milieuvergunning afgeleverd door de bestendige deputatie van de provincie Limburg op 20 september Luidens deze vergunning werd zij onder andere vergund voor het lozen van bedrijfsafvalwater in de openbare riolering met een debiet van 15 m³/uur, 30 m³/dag en 6000 m³/jaar. Als bijzondere exploitatievoorwaarde legt de vergunning voor de parameter totaal stikstof een emissiegrenswaarde op van 150 mg/l Op 8 november 2011 begeven twee toezichthouders van de afdeling Milieu-inspectie zich naar het bedrijf met het oog op het uitvoeren van een ambtshalve controle van het bedrijfsafvalwater. Het bedrijfsafvalwater is grotendeels afkomstig van de installatie waarin de rubberen profielen worden gevulkaniseerd. Uit de analyseresultaten van het bemonsterde bedrijfsafvalwater blijkt dat per liter bedrijfsafvalwater 449 mg totaal stikstof aanwezig is. Van deze vaststellingen wordt een proces-verbaal opgesteld. 5. Beoordeling 5.1. De gewestelijke entiteit kwalificeert de vastgestelde feiten als een milieumisdrijf overeenkomstig artikel , 2, van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (hierna DABM), meer bepaald als schendingen van artikel 22 van het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunningen (hierna Milieuvergunningsdecreet) en artikel 43 van het besluit van de Vlaamse regering van 6 februari 1991 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (hierna VLAREM I), bepalingen die de exploitant van een ingedeelde inrichting er onder meer toe verplichten om de voor de inrichting geldende exploitatievoorwaarden na te leven, met name de schending van de als bijzondere exploitatievoorwaarde opgelegde lozingsnorm van 150 mg/l voor de parameter totaal stikstof. Zij legt met toepassing van de artikelen tot en met DABM en artikel 76 van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2008 tot uitvoering van titel XVI DABM de voormelde alternatieve bestuurlijke geldboete op Met haar beroep beoogt de verzoekende partij het hoger beroep ontvankelijk en gegrond te verklaren en de bestreden beslissing te hervormen door geen geldboete te weerhouden. In haar verzoekschrift voert zij ter ondersteuning van haar beroep één bezwaar, opgesplitst in twee onderdelen, aan. MHHC-13/99-VK 27 november

4 In het eerste bezwaaronderdeel betoogt de verzoekende partij dat de gewestelijke entiteit bij de beoordeling van de ernst van het milieumisdrijf geen rekening heeft gehouden met de vaststelling dat de hoge lozingsconcentratie voor de parameter totaal stikstof het gevolg is van het op het ogenblik van de monstername in behandeling zijnde product (profielen die een grote hoeveelheid zout meenemen naar de spoelinstallatie) en met het feit dat de totale lozing aan zout ( ) echter ver beneden de toegelaten hoeveelheden blijft. Om tot dit laatste standpunt te komen, redeneert zij vergund te zijn voor 150 g/m³ [totaal stikstof], 30 m³/dag [bedrijfsafvalwater], 6000 m³/jaar [bedrijfsafvalwater], dus 4,5 Kg/dag, 900 Kg/jaar [totaal stikstof]. Vermits zij gemiddeld 2,98 m³ per dag [loost] (volgens officiële documenten van waterheffing van VMM), loost zij zelfs met de vastgestelde normoverschrijding van 449 mg/l maar Kg/dag of 269,4 Kg/jaar totaal stikstof In het tweede bezwaaronderdeel beklaagt zij er zich over dat bij de beoordeling van de hoogte van de geldboete geen rekening is gehouden met de omstandigheid dat tijdens de in 2012 en 2013 uitgevoerde onaangekondigde controles geen overschrijding van de emissiegrenswaarde voor de parameter totaal stikstof werd vastgesteld en met het feit dat zij een volledig nieuwe en dure spoelinstallatie met zoutrecuperatie-unit plaatste De verwerende partij begrijpt het eerste onderdeel in een zeer brede lezing als een minimaliseren van de ernst van de overschrijding van de emissienorm, die de ernst van de overtreding viseert in het licht van artikel DABM. Zij repliceert dienaangaande, dat de in de milieuvergunning opgelegde maximum lozingsnorm voor totaal stikstof van 150 mg/l bijna 3 keer overschreden is en zulks door de verzoekende partij niet wordt betwist. Verder verwijst zij naar en citeert zij artikel 22 Milieuvergunningsdecreet en artikel 43 VLAREM I. Deze vaststelling geeft, aldus de verwerende partij, dan ook onmiskenbaar aanleiding tot het opleggen van een bestuurlijke alternatieve geldboete. Het argument van de verzoekende partij als zou deze overschrijding enkel te wijten zijn aan de grillige vorm van de behandelde producten doet volgens haar geen afbreuk aan de voorzorgplicht die beide bepalingen aan een exploitant opleggen. Zij herinnert eraan dat de gewestelijke entiteit in het kader van artikel DABM over een discretionaire bevoegdheid beschikt mits zij binnen de grenzen blijft van de decretale maximumboete. Zij citeert verder uitgebreid de bestreden beslissing en besluit dat het bezwaar van de verzoekende partij dat de ernst van het milieumisdrijf uitermate gerelativeerd moet worden, geen steek houdt Het tweede bezwaaronderdeel doet zij af als onduidelijk, niet relevant en onbewezen. Zij verwijst opnieuw naar de algemene voorzorgplicht die de geschonden bepalingen aan elke exploitant opleggen. Zij beklemtoont voorts dat de verzoekende partij geen automatisch recht [heeft] op de toepassing van bepaalde verzachtende omstandigheden en dat de aanvaarding van verzachtende omstandigheden facultatief is zodat de rechter er rekening mee kan houden, doch daar geenszins toe verplicht is. Zij besluit tot de onontvankelijkheid, minstens de ongegrondheid van het bezwaaronderdeel Het enig bezwaar beoogt in wezen vast te stellen dat de bestreden beslissing onwettig is wegens schending van artikel DABM. Artikel DABM bepaalt dat wanneer de gewestelijke entiteit een bestuurlijke geldboete oplegt, zij de hoogte ervan moet afstemmen op de ernst van de milieu-inbreuk of het milieumisdrijf en tevens rekening moet houden met de frequentie waarmee en de omstandigheden waarin de vermoedelijke overtreder de milieu-inbreuk of het milieumisdrijf heeft gepleegd of beëindigd. Van een schending van deze bepaling kan alleen dan sprake zijn indien de gewestelijke entiteit op kennelijk onredelijke wijze toepassing heeft gemaakt van de erin vermelde waarderingscriteria. De verzoekende partij acht de bestreden beslissing meer bepaald onwettig wat betreft de beoordeling van de ernst van het weerhouden milieumisdrijf en wegens het niet in aanmerking nemen van omstandigheden waarin het milieumisdrijf werd beëindigd De bestreden beslissing heeft in meerdere omstandige overwegingen de ernst van de overschrijding van de maximaal toegelaten emissiegrenswaarde voor de parameter totaal stikstof MHHC-13/99-VK 27 november

5 hoofdzakelijk beoordeeld vanuit het oogpunt van de schadelijke gevolgen voor de mens en het leefmilieu. De verzoekende partij heeft deze motivering op geen enkel punt tegengesproken, laat staan weerlegd. Het Milieuhandhavingscollege stelt vast dat het vanwege de gewestelijke entiteit niet onredelijkheid is om de grillige vormen van de op het ogenblik van de monstername te vulkaniseren rubberen profielen - ten gevolge waarvan veel zouten in de spoelinstallatie terecht komen en vandaar in het bedrijfsafvalwater - niet in haar beoordeling van de zwaarwichtigheid van het milieumisdrijf te betrekken. Immers, het vulkaniseren van rubberen voorwerpen, al dan niet met grillige vormen, maakt deel uit van het voorwerp van de vergunde inrichting zodat de verzoekende partij haar productieproces hierop diende af te stemmen, hetgeen, zoals later is gebleken na de plaatsing van de spoelinstallatie met zoutrecuperatie-unit, zeker mogelijk was. De vorm van de te vulkaniseren profielen biedt weliswaar een verklaring voor de hoge zoutconcentratie doch laat de beoordeling van de ernst van de overschrijding van de lozingsnorm onverkort. Evenmin acht het Milieuhandhavingscollege het argument van de verzoekende partij, [dat] de totale lozing aan zout ( ) ver beneden de toegelaten hoeveelheden blijft relevant. De verzoekende partij betwist de gemeten overschrijding van de emissiegrenswaarde voor totaal stikstof niet. Deze in de milieuvergunning van 20 september 2000 bepaalde lozingsnorm legt een autonome verplichting op waaraan het bedrijfsafvalwater op ieder ogenblik dient te voldoen. De redenering van de verzoekende partij is dan ook niet van aard afbreuk te doen aan de door de gewestelijke entiteit in acht genomen redelijkheid bij de beoordeling van de ernst van de feiten. Het eerste onderdeel van het bezwaar is ongegrond Aangaande het tweede onderdeel van het bezwaar, oordeelt het Milieuhandhavingscollege als volgt. Naar de verzoekende partij aanvoert, en de verwerende partij niet tegenspreekt, houdt te dezen de overschrijding van de bijzondere vergunningsvoorwaarde voor de parameter stikstof rechtstreeks verband met het voorkomen van de producten die ten tijde van de vaststellingen werden behandeld in het vulkaniseringsproces. Het verweer dat de verzoekende partij op 14 mei 2012 bij de gewestelijke entiteit indiende, preciseert dienaangaande: grillig gevormde rubberen profielen nemen meer zout mee uit het zoutbad naar de spoelzone, van waaruit zij in het bedrijfsafvalwater terecht komen. Aldus blijkt het risico op een overschrijding van de toepasselijke lozingsnorm inherent te zijn aan de bedrijfsactiviteit van de verzoekende partij, zoals zij ten tijde van de vaststelling van het milieumisdrijf werd gevoerd. Het plaatsen van een nieuwe spoelinstallatie met zoutrecuperatie-unit vormt een structurele oplossing voor dit risico, ook voor de toekomst. Anders dan de verwerende partij lijkt voor te houden, verplicht artikel DABM de gewestelijke entiteit ertoe om bij het bepalen van het boetebedrag onder meer rekening te houden met de omstandigheden waarin de overtreder de milieumisdrijven heeft beëindigd. In haar net vermelde verweer bij de gewestelijke entiteit maakte de verzoekende partij melding van haar voornemen om een spoelinstallatie met zoutrecuperatie-unit te plaatsen voor het einde van Ter staving van dit voornemen legde zij verschillende stukken neer, waaronder een offerte. Naar blijkt uit foto s die als bijlage bij het verzoekschrift zijn gevoegd, is deze installatie naderhand inderdaad gebouwd en gemonteerd. Te dezen zou het kennelijk redelijk zijn geweest om deze structurele beëindiging van de beboete problematiek te betrekken in de beoordeling van de op te leggen geldboete. Door dit niet te doen, heeft de gewestelijke entiteit artikel DABM geschonden. Het verwijt, daarentegen, dat de gewestelijke entiteit er rekening mee had moeten houden dat er geen nieuwe overschrijdingen van de lozingsnorm werden vastgesteld bij controles na 8 november 2011, kan niet worden gevolgd. Daargelaten de vaststelling dat het een bewering betreft die door geen enkel dossierstuk is gestaafd, vermag de verzoekende partij, in het licht van de schets die zij zelf maakte van haar bedrijfsactiviteit en de impact van de vorm van de behandelde producten op de naleving van de ter sprake staande lozingsvoorwaarde, aldus niet te overtuigen dat een einde was gesteld aan de beboete problematiek. Op dit punt is er dan ook geen sprake van kennelijke onredelijkheid in de beoordeling die de gewestelijke entiteit maakte van de op te leggen geldboete. Het tweede bezwaaronderdeel is in de aangegeven mate gegrond en leidt tot een vermindering van de opgelegde boete. MHHC-13/99-VK 27 november

6 5.5. Ambtshalve bezwaar. Artikel , tweede lid, DABM bepaalt dat een opgelegde bestuurlijke geldboete vermeerderd wordt met de opdeciemen die van toepassing zijn voor de strafrechtelijke geldboeten. Het aantal opdeciemen waarmee de strafrechtelijke geldboeten moeten verhoogd worden is geregeld bij de wet van 5 maart 1952 betreffende de opdécimes op de strafrechtelijke geldboeten. Artikel 2 van de wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen inzake justitie (II) heeft in artikel 1, eerste en tweede lid, van de wet van 5 maart 1952, zoals gewijzigd bij de wetten van 26 juni 2000 en 7 februari 2003, het woord vijfenveertig telkens vervangen door het woord vijftig. Deze bepaling is op 1 januari 2012 in werking getreden. Dit brengt concreet mee dat elke strafrechtelijke geldboete, opgelegd voor feiten gepleegd vanaf 1 januari 2012, moet vermenigvuldigd worden met een factor 6, daar waar voordien een factor 5,5 van toepassing was. Overeenkomstig artikel , tweede lid, DABM moet bijgevolg ook in de bestuurlijke beboeting voor feiten gepleegd vanaf 1 januari 2012 een vermenigvuldigingsfactor 6 worden toegepast. Het Milieuhandhavingscollege stelt vast dat de bestreden beslissing aan de verzoekende partij een bestuurlijke geldboete heeft opgelegd van 412 euro ( ) te vermeerderen met de opdeciemen (x6) conform artikel DABM, samen euro, daar waar de weerhouden feiten nochtans van 8 november 2011 dateren. Door aldus te beslissen, heeft de bestreden beslissing het algemeen rechtsbeginsel van de non-retroactiviteit van de strafwet, zoals tevens verwoord door artikel 7.1. van het Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, geschonden. Het beginsel van de non-retroactiviteit raakt de openbare orde gezien het berust op de noodzaak de stabiliteit en de zekerheid van de bestaande rechtsverhoudingen, zoals onder meer deze tussen de rechtsonderhorigen en de overheid, te vrijwaren en aldus eveneens de naleving van het rechtszekerheidsbeginsel te garanderen. Precies dit rechtszekerheidsbeginsel is een van de meest fundamentele rechtsbeginselen die aan de gehele rechtsorde en dus aan de rechtstaat ten grondslag liggen. Nu het bezwaar de openbare orde raakt, is het Milieuhandhavingscollege van oordeel dat zij de plicht heeft dit ambtshalve in het geding te brengen. Uit het proces-verbaal van de zitting van 10 oktober 2013 blijkt dat de partijen in de gelegenheid werden gesteld om omtrent het opgeworpen ambtshalve bezwaar hun standpunten uiteen te zetten. Het bezwaar, in de mate dat het de opdeciemen viseert, is gegrond. De partiële vernietiging van de bestreden beslissing, met indeplaatsstelling zoals in onderhavig dictum bepaald, dringt zich op De behandeling van het beroep door het Milieuhandhavingscollege heeft geen kosten met zich gebracht, zodat een beslissing over de kosten van het geding zonder voorwerp is. MHHC-13/99-VK 27 november

7 Om deze redenen beslist het Milieuhandhavingscollege: 1. Het door de verzoekende partij ingediende beroep is ontvankelijk en in de aangegeven mate gegrond. 2. De beslissing 10/AMMC/246-M/WVM van 11 maart 2013 van de gewestelijke entiteit wordt vernietigd in zoverre zij een alternatieve bestuurlijke geldboete van 412 euro oplegt, vermeerderd met de opdeciemen die ten tijde van het opleggen van de geldboete van toepassing waren voor de strafrechtelijke geldboeten, aldus gebracht op euro. 3. De alternatieve bestuurlijke geldboete wordt verminderd tot 350 euro, vermeerderd met de opdeciemen die op het ogenblik van het plegen van de feiten van toepassing waren voor de strafrechtelijke geldboeten, aldus gebracht op euro. Dit arrest is uitgesproken in Brussel op de openbare zitting van 27 november 2013 door het Milieuhandhavingscollege, dat samengesteld is uit: Carole M. BILLIET Ludo DE JAGER Luk JOLY Josef NIJS Peter SCHRYVERS Johan CEENAEME ondervoorzitter plaatsvervangend, wettig verhinderd bij de uitspraak bijgestaan door Xavier VERCAEMER griffier. De griffier, De ondervoorzitter, Xavier VERCAEMER Carole M. BILLIET MHHC-13/99-VK 27 november