Milieuhandhavingscollege

Transcriptie

1 Milieuhandhavingscollege Arrest MHHC-13/15-VK van 7 maart 2013 In de zaak van de heer [ ] wonende te [ ] voor en namens wie optreedt mr. Geert AMPE, advocaat, met kantoor te 8400 OOSTENDE, Kerkstraat 38, bij wie keuze van woonplaats is gedaan, hierna de verzoekende partij te noemen, tegen het VLAAMSE GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering, voor en namens wie optreedt mr. Filip VINCKE, advocaat, met kantoor te 8580 AVELGEM, Kasteelstraat 13, bij wie keuze van woonplaats is gedaan, hierna de verwerende partij te noemen, ingeschreven in het register van de beroepen op 13 juli 2012 onder nummer 12/MHHC/33-M, MHHC-13/15-VK 7 maart

2 heeft het Milieuhandhavingscollege het volgende overwogen: 1. Voorwerp van het beroep Het beroep is gericht tegen de beslissing 10/AMMC/893-M/LDF van 13 juni Met deze beslissing legt de gewestelijke entiteit aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete op van 234,55 euro, vermeerderd met de opdeciemen die van toepassing waren voor de strafrechtelijke geldboeten, aldus gebracht op euro, dit wegens het vangen en onder zich houden van beschermde vogels en het bezit van verboden vangtuigen. 2. Verloop van de rechtspleging 2.1. Op 27 oktober 2010 beslist de procureur des Konings te Brugge om het milieumisdrijf niet strafrechtelijk te behandelen. Met een brief van 20 januari 2011 brengt de gewestelijke entiteit de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. Met een brief van 7 februari 2011 bezorgt de verzoekende partij haar verweer aan de gewestelijke entiteit. Op haar vraag wordt de verzoekende partij op 24 juli 2011 door de gewestelijke entiteit gehoord. Op 13 juni 2012 legt de gewestelijke entiteit de voormelde bestuurlijke geldboete op. De kennisgeving van deze beslissing aan de verzoekende partij gebeurt op 20 juni Met een aangetekende brief van 12 juli 2012 stelt de verzoekende partij beroep in tegen de beboetingsbeslissing. Het verzoekschrift bevat een inventaris van de overtuigingsstukken. De geïnventariseerde stukken zijn eraan toegevoegd. De verwerende partij dient op 24 juli 2012 bij de griffie een dossier in met een kopie van de bestreden beslissing en de stukken op grond waarvan de gewestelijke entiteit haar beslissing heeft genomen. De verwerende partij dient op 3 september 2012 een memorie van antwoord in. De verzoekende partij dient op 10 oktober 2012 een memorie van wederantwoord in. De verwerende partij dient op 30 oktober 2012 een laatste memorie in Bij beschikking 12/MHHC/33-M/B1 van 14 december 2012 heeft de kamervoorzitter de behandeling van het beroep vastgesteld op de zitting van 24 januari De verzoekende partij is op de zitting vertegenwoordigd door mr. Vincent CHRISTIAENS loco mr. Geert AMPE, haar raadsman. De verwerende partij is vertegenwoordigd door mr. Filip VINCKE, haar raadsman. Bestuursrechter Josef NIJS brengt verslag uit. De partijen werden gehoord. MHHC-13/15-VK 7 maart

3 De debatten werden gesloten en de zaak wordt voor uitspraak in beraad genomen. 3. Ontvankelijkheid 3.1. Het beroep dat op 12 juli 2012 is ingediend met een aangetekende brief, is tijdig en regelmatig naar vorm. Er stellen zich geen problemen met betrekking tot andere aspecten van de ontvankelijkheid van het beroep en de verwerende partij werpt desbetreffend geen excepties op. Het beroep is ontvankelijk. 4. Feiten De feiten die relevant zijn voor de beoordeling van het voorliggend beroep kunnen als volgt worden samengevat. Op 5 oktober 2010 stellen twee toezichthouders van het Agentschap voor Natuur en Bos tijdens hun dienstronde vanop de openbare weg vast dat in de tuin van de woning van de verzoekende partij gelegen te [ ] een grote volière staat met naar schatting een tachtigtal ongeringde fazanten. Na toestemming tot huiszoeking te hebben verkregen stellen zij verder vast dat in een kleine volière twee groenlingen en twee ongeringde patrijzen opgesloten zijn en in een met netten overspannen kooi nogmaals twintig ongeringde fazanten en twee jonge rode patrijzen (alectoris rufa). Achteraan de tuin worden twee trechtervallen aangetroffen en in de bijgebouwen en aanhorigheden liggen enkele stroppen, klemmen, een oud mistnet en een klein slagnet. Van deze vaststellingen stellen de toezichthouders proces-verbaal op. De fazanten, in totaal 112 stuks, en de twee rode patrijzen worden op initiatief van de verbalisanten overgebracht naar het Vogelopvangcentrum te Beernem dat instaat voor vernietiging. De verzoekende partij deelt mee dat hij jachtwachter is voor twee jachtrechthouders uit de buurt van Beernem. Als gevolg van het opgestelde proces-verbaal wordt bij besluit van 24 november 2010 van de arrondissementscommissaris het jachtverlof van de verzoekende partij voorlopig ingetrokken en bij besluit van de gouverneur van de provincie West-Vlaanderen van 14 maart 2011 wordt haar het recht ontzegd om vuurwapens en bijhorende munitie te bezitten. 5. Beoordeling 5.1. De gewestelijke entiteit kwalificeert de vastgestelde feiten als een milieumisdrijf overeenkomstig artikel , 2 van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (hierna DABM), meer bepaald als een schending van: - de artikelen 10 en 12 van het besluit van de Vlaamse regering van 15 mei 2009 met betrekking tot soortenbescherming en soortenbeheer (hierna Soortenbesluit) dat het opzettelijk vangen, respectievelijk onder zich hebben van beschermde vogelsoorten, in casu twee groenlingen en twee rode patrijzen, verbiedt; - artikel 16, 3, Soortenbesluit dat het onder zich hebben van mistnetten, slagnetten en klemmen verbiedt; - artikel 19 van het Jachtdecreet van 24 juli 1991 (hierna Jachtdecreet) dat het onder zich houden van stroppen verbiedt. In de bestreden beslissing stelt de gewestelijke entiteit bovendien terecht vast dat, bij gebreke aan enige overgangsregeling in het Soortenbesluit, het houden van 112 ongeringde fazanten en 2 MHHC-13/15-VK 7 maart

4 ongeringde oudere patrijzen geen milieumisdrijf uitmaakt omdat deze vogels dateren van voor het Soortenbesluit en reeds volwassen waren bij de inwerkingtreding van het [besluit] en dus niet meer konden geringd worden. Het Milieuhandhavingscollege stelt dan ook vast dat de overbrenging van deze vogels naar het Vogelopvangcentrum met het oog op vernietiging, op zijn zachtst uitgedrukt, voorbarig was. Zij legt met toepassing van de artikelen tot en met DABM en artikel 76 van het besluit van de Vlaamse regering van 12 december 2008 tot uitvoering van titel XVI van het DABM een alternatieve bestuurlijke geldboete op Met haar beroep beoogt de verzoekende partij de bestreden beslissing te horen vernietigen en voor recht te horen zeggen dat elke vordering ( ) dient te worden afgewezen als niet-toelaatbaar, althans niet-ontvankelijk, minstens ongegrond en er geen grond bestaat tot het opleggen van welkdanige alternatieve bestuurlijke geldboete, minstens dat een substantiële vermindering van de bestuurlijke geldboete zich opdringt. Zij voert ter ondersteuning van haar beroep volgende bezwaren aan: - de schending van de termijn van 30 dagen bepaald in artikel , 1, DABM en van de termijn van 180 dagen bepaald in artikel , eerste lid, DABM, minstens de schending van de redelijke termijn waarbinnen de gewestelijke entiteit gehouden is te beslissen; - de schending van de rechten van verdediging met nietigheid van het proces-verbaal van vaststelling tot gevolg; - de afwezigheid van een milieumisdrijf in hoofde van de verzoekende partij; - in subsidiaire orde, de schending van de artikelen en DABM gelet op de kennelijke wanverhouding tussen de feiten en de opgelegde geldboete. In de bezwaren waarin de schending van de termijnen bepaald in de artikelen en DABM en van de redelijke termijn wordt aangevoerd zet de verzoekende partij uiteen dat: - wat de termijn van 30 dagen bepaald in artikel DABM betreft, de gewestelijke entiteit uiterlijk op 5 november 2010 kennis had van de beslissing van de procureur des Konings zodat de verzoekende partij uiterlijk op 5 december 2010 op de hoogte moest gebracht zijn van het voornemen van de gewestelijke entiteit om haar een bestuurlijke geldboete op te leggen doch zulks pas op 20 januari 2011 gebeurde zodat de gewestelijke entiteit dan ook vervallen [was] van het recht om een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen; - wat de termijn van 180 dagen bepaald in artikel DABM betreft, de kennisgeving op 20 januari 2011 gebeurde en de bestreden beslissing dateert van 13 juni 2012 of 510 dagen later zodat ook om deze reden de gewestelijke entiteit vervallen [was] van het recht om een bestuurlijke geldboete op te leggen temeer het decreet klaar en duidelijk het ruimtelijk kader creëert waarbinnen de alternatieve bestuurlijke geldboete kan worden opgelegd ; - wat de redelijke termijn betreft, er sprake is van een kennelijke overschrijding met dien verstande dat er onmogelijk nog een geldboete kan worden opgelegd. Met betrekking tot het belang dat de verzoekende partij heeft bij het aanvoeren van voormelde termijnoverschrijdingen laat zij gelden dat zij van bij het begin gesmeekt [heeft] op een snelle afhandeling van de procedure, en dit gelet op de enorme impact die één en ander heeft gehad op zijn persoonlijk leven, evenals op dit van zijn echtgenote, temeer zij en zijn echtgenote ( ) eenvoudige lieden [zijn] die altijd correct hebben geleefd, met eerbied voor recht en Wet, en die gedurende gans hun leven nooit met het gerecht in aanraking zijn gekomen. Zij beklemtoont dat ze belang had bij een snelle afhandeling omdat zij de spanning van heel deze procedure niet kan verdragen en er ziek van is geworden, dat zij rechtstreeks schade lijdt nu de Arrondissementcommissaris en de Gouverneur deze zaak aangrijpen, om hem het recht te ontzeggen, zowel verder te jagen, als wapens in zijn bezit te hebben. De verzoekende partij benadrukt verder, onder verwijzing naar haar brieven aan de gewestelijke entiteit van 26 januari, 7 februari, 29 maart, 16 juni en 28 september 2011 en 23 maart en 14 juni 2012, waarvan kopie bij haar verzoekschrift is gevoegd, dat zij eindeloos [heeft] aangedrongen, opdat men werk zou maken van de procedure temeer het nochtans een uiterst simpele zaak [betreft] die MHHC-13/15-VK 7 maart

5 geen enkele vorm van complexiteit heeft en dat het ver gekomen [is] dat een burger, zoals verzoeker, de Overheid moet in gebreke stellen opdat men toch maar een beslissing zou nemen terzake het (al of niet) opleggen van een alternatieve bestuurlijke geldboete. In de memorie van wederantwoord verwijst de verzoekende partij naar een door haar aangehecht medisch attest dd.14 juli 2012 betreffende haar gezondheidstoestand. Tevens betoogt zij dat, indien zij tijdig van de bestreden beslissing kennis had gekregen, zij er zowel de Gouverneur als de Arrondissementscommissaris had kunnen op wijzen dat de zwaarste inbreuk die haar werd ten laste gelegd, met name het illegaal houden van 112 ongeringde fazanten en 2 oude ongeringde patrijzen, niet werd weerhouden, hetgeen ongetwijfeld van aard zou zijn geweest, om, zowel de Gouverneur als de Arrondissementscommissaris, toen reeds, dat wil zeggen voor het jachtseizoen 2011/2012 hun standpunt te herzien, en met andere woorden verzoeker toen reeds de gunst te verlenen van de stopzetting van de intrekking van de wapenvergunning, en de gunst te verlenen van het afleveren van een nieuw jachtverlof, voor het jachtseizoen 2011/ De verwerende partij repliceert, onder verwijzing naar de rechtspraak van het Milieuhandhavingscollege, dat de beslissingstermijn bepaald in artikel DABM een termijn van orde is waarvan de overschrijding niet wordt gesanctioneerd. Zij besluit hieruit dat, in tegenstelling tot wat de verzoekende partij voorhoudt, de loutere overschrijding van deze termijn niet leidt tot het verval van het recht om een alternatieve geldboete op te leggen. Betreffende de aangevoerde schending van de redelijke termijn citeert de verwerende partij volgende overweging uit de rechtspraak van het Milieuhandhavingscollege: Opdat de schending van de redelijke termijn op ontvankelijke wijze kan worden voorgedragen en derhalve tot vernietiging van de bestreden beslissing kan leiden, dient de verzoekende partij aan te tonen, minstens redelijk aanneembaar te maken, dat zij getuigt van het rechtens vereiste belang. Het staat meer bepaald aan de verzoekende partij om minstens redelijkerwijze aanneembaar te maken dat zij in concreto is benadeeld door de vertraging bij het nemen van de bestreden boetebeslissing. Zij betoogt dat van de voorgehouden ziektetoestand niets bewezen is, dat er evenmin enig verband [is] tussen het uitblijven van de beslissing en de beweerde ziekte en dat indien zou blijken dat de verzoekende partij ziek is, deze ziekte dateert van voor huidige zaak. De intrekking van haar recht van wapenbezit en van haar jachtverlof zijn beslissingen die genomen zijn door respectievelijk de gouverneur en de arrondissementscommissaris, en waar verzoekende partij geen rechtsmiddel heeft tegen aangewend, hetgeen erop duidt dat de verzoekende partij daar ook slechts een relatief belang aan hecht. In haar laatste memorie voegt de verwerende partij hier nog aan toe dat indirecte gevolgen, met name de intrekking van het jachtverlof en de wapenvergunning van de verzoekende partij, niet in aanmerking [kunnen] genomen worden bij de beoordeling van de bestreden beslissing Artikel , 1, DABM bepaalt onder meer: Na de ontvangst van de beslissing van de procureur des Konings [om het milieumisdrijf niet strafrechtelijk te behandelen] brengt de gewestelijke entiteit binnen een termijn van dertig dagen de vermoedelijke overtreder op de hoogte van het voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming. Artikel , eerste lid, DABM bepaalt onder meer: Binnen een termijn van honderdtachtig dagen na de kennisgeving [door de gewestelijke entiteit aan de vermoedelijke overtreder van het voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen] beslist de gewestelijke entiteit over het opleggen van een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming. In het voorliggende beroep staat het ontegensprekelijk vast dat de decretaal bepaalde termijnen overschreden werden. De termijn van 30 dagen bepaald in artikel , 1, DABM met meer dan 40 dagen: de beslissing van de procureur des Konings om het milieumisdrijf niet strafrechtelijk te behandelen werd op 27 oktober 2010 genomen doch slechts op 5 november 2010 door de gewestelijke entiteit ontvangen en de kennisgeving aan de verzoekende partij gebeurde pas op 20 januari MHHC-13/15-VK 7 maart

6 De termijn van 180 dagen bepaald in artikel , eerste lid, DABM met meer dan 320 dagen: de kennisgeving van de gewestelijke entiteit aan de verzoekende partij van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen, dateert van 20 januari 2011 en de bestreden beslissing werd pas op 13 juni 2012 genomen. Terecht beklemtoont de verwerende partij dat de termijn bepaald in artikel , eerste lid, DABM geen vervaltermijn, maar een termijn van orde is. Hetzelfde geldt ook voor de termijn bepaald in artikel , 1, DABM. De decreetgever heeft immers geen sanctie voorgeschreven die de overschrijding ervan van rechtswege bestraft zodat de loutere overschrijding van deze termijnen niet tot gevolg heeft dat de gewestelijke entiteit de bevoegdheid verliest om alsnog een beslissing te nemen (of, zoals de verzoekende partij het uitdrukt, vervallen is van het recht een boete op te leggen). Voor zover met het bezwaar van de overschrijding van de termijnen bepaald in de artikelen , 1, en , eerste lid, DABM, de vernietiging van de bestreden beslissing wegens bevoegdheidsverlies van de gewestelijke entiteit wordt beoogd, faalt het in rechte en is het derhalve ongegrond De omstandigheid dat de overschrijding van de beslissingstermijn bepaald in artikel , eerste lid, DABM niet uitdrukkelijk is gesanctioneerd, ontslaat de gewestelijke entiteit er evenwel niet van om binnen een redelijke termijn, volgend op de kennisgeving aan de vermoedelijke overtreder van haar voornemen om een bestuurlijke geldboete al dan niet vergezeld van een voordeelontneming op te leggen, een beboetingsbeslissing te nemen. Te dezen is de termijn van 180 dagen waarbinnen de gewestelijke entiteit geacht wordt een beslissing te nemen, zoals hogerop vermeld, met meer dan 320 dagen overschreden. Noch in de bestreden beslissing, noch in de door de verwerende partij ontwikkelde memories, wordt voor deze laattijdigheid enige verantwoording gegeven. Te dezen stelt het Milieuhandhavingscollege bij nazicht van de dossierstukken vast dat de verzoekende partij bij brief van 7 februari 2011 haar schriftelijk verweer aan de gewestelijke entiteit heeft overgemaakt met uitdrukkelijk verzoek om gehoord te worden, dat op 24 juni daaropvolgend de hoorzitting plaatsvond en dat op 13 juni 2012, of ongeveer een jaar later, de bestreden beslissing werd genomen. De bestreden beboetingsbeslissing verantwoordt op geen enkele wijze waarom de gewestelijke entiteit al die tijd niets heeft ondernomen of wat haar verhinderde de verzoekende partij vroeger te horen en daaropvolgend een beslissing te nemen. Dit klemt des te meer nu blijkt dat het dossier niet omvangrijk is en ook niet getuigt van een bijzondere complexiteit. Deze vaststellingen nopen het Milieuhandhavingscollege ertoe te besluiten dat een onredelijk lange termijn is verstreken alvorens de bestreden beslissing werd genomen en dat derhalve de redelijke termijneis, beginsel van behoorlijk bestuur, door de gewestelijke entiteit werd miskend Opdat evenwel het aangevoerde bezwaar op ontvankelijke wijze kan worden voorgedragen en derhalve tot vernietiging van de bestreden beslissing kan leiden, dient de verzoekende partij aan te tonen, minstens redelijk aanneembaar te maken, dat zij getuigt van het rechtens vereiste belang. Het staat meer bepaald aan deze partij om minstens redelijk aanneembaar te maken dat zij in concreto is benadeeld door de vertraging bij het nemen van de bestreden beboetingsbeslissing. Supra, onder randnummer 5.2., heeft het Milieuhandhavingscollege het standpunt van de verzoekende partij betreffende haar belang bij het bezwaar inzake de schending van de redelijke termijn weergegeven. Inzonderheid wegens de ernstige impact van de bestuurlijke beboetingsprocedure op de verzoekende partij en de spanning die dergelijke procedure meebrengt werd door de verzoekende partij bij de gewestelijke entiteit herhaaldelijk schriftelijk aangedrongen op een snelle beslissing. Dit temeer uit het schrijven van 7 februari 2011 van de raadsman van de verzoekende partij en uit het verslag van de hoorzitting die op 24 juni 2011 plaatvond, blijkt dat de brief van 20 januari 2011 waarbij aan de verzoekende partij kennis werd gegeven van het voornemen om haar een bestuurlijke geldboete op te leggen voor haar een zware schok [betekende] vooral door het erin vermelde maximale boetebedrag zodat zij sindsdien geen oog meer [heeft] dichtgedaan. MHHC-13/15-VK 7 maart

7 Samen met de verzoekende partij stelt het Milieuhandhavingscollege vast dat in dit schrijven verwezen wordt naar het opgestelde proces-verbaal van overtreding, naar de toepasselijke regelgeving en naar de maximale alternatieve bestuurlijke geldboete die, voor het in hoofde van de verzoekende partij weerhouden milieumisdrijf, kan worden opgelegd. De verzoekende partij heeft er dan ook het raden naar welke concrete geldboete haar mogelijks opgelegd zal worden. Dit klemt des te meer nu de kennisgeving van 20 januari 2011 uitvoering geeft aan een bepaling, artikel , 1, DABM, die de gewestelijke entiteit in wezen een hoorplicht oplegt. De kern van de hoorplicht bestaat in de verplichting om de betrokkene in de gelegenheid te stellen om op nuttige wijze voor zijn standpunt op te komen. De mogelijkheid om nuttig voor het eigen standpunt op te komen vereist onder meer dat hem voorafgaandelijk wordt medegedeeld welke belastende maatregel of maatregelen de hem verweten feiten kunnen meebrengen. Voor wat de bestuurlijke beboeting op grond van titel XVI DABM betreft, vergt de invulling van deze verplichting, gezien de uitermate ruime vork tussen de decretale minimum- en maximumboeten, redelijkerwijze dat de gewestelijke entiteit in de kennisgeving ex artikel , 1, DABM mededeelt welke orde van grootte de concreet te verwachten geldboete kan bedragen. Evenzeer terecht houdt de verzoekende partij voor dat een tijdige beboetingsbeslissing haar vlugger duidelijkheid zou verschaft hebben omtrent haar statuut van jachtwachter en mogelijks van aard zou geweest zijn om de beslissing van de gouverneur en van de arrondissementscommissaris te beïnvloeden temeer nu door de gewestelijke entiteit werd geoordeeld dat het houden van de 112 fazanten en de twee oudere patrijzen geen milieumisdrijf vormde. De gedurende meer dan 500 dagen durende onzekerheid en angst omtrent de zware geldelijke sanctie die haar kon worden opgelegd, mede de langdurige onduidelijkheid omtrent haar toekomstperspectieven als jachtwachter, maakt te dezen voor de verzoekende partij dan ook een concreet en rechtmatig moreel belang uit dat de vernietiging van de bestreden beslissing wegens schending van de redelijke termijn kan rechtvaardigen. Het Milieuhandhavingscollege stelt dan ook vast dat op het ogenblik dat de bestreden beslissing werd genomen de gewestelijke entiteit ingevolge schending van de redelijke termijnvereiste niet meer over enige beslissingsbevoegdheid beschikte zodat de bestreden beslissing met bevoegdheidsoverschrijding is genomen en dienvolgens onwettig is. Het bezwaar, voor zover het de schending van de redelijke termijn tot voorwerp heeft en dienvolgens de vernietiging van de bestreden beslissing beoogt ten gevolge van bevoegdheidsverlies van de gewestelijke entiteit, is gegrond Nu de eventuele gegrondverklaring van de overige bezwaren tot geen ruimere vernietiging kan leiden, dringt een verder onderzoek ervan zich niet op De behandeling van het beroep door het Milieuhandhavingscollege heeft geen kosten met zich gebracht, zodat een beslissing over de kosten van het geding zonder voorwerp is. MHHC-13/15-VK 7 maart

8 Om deze redenen beslist het Milieuhandhavingscollege: 1. Het door de verzoekende partij ingestelde beroep is ontvankelijk en gegrond in zoverre het de vernietiging beoogt van de bestreden beslissing ten gevolge van bevoegdheidsverlies van de gewestelijke entiteit. 2. De bestreden beslissing 10/AMMC/893-M/LDF van de gewestelijke entiteit van 13 juni 2012, wordt vernietigd. Dit arrest is uitgesproken in Brussel op de openbare zitting van 7 maart 2013 door het Milieuhandhavingscollege, dat samengesteld is uit: Jan HEYMAN Carole M. BILLIET Ludo DE JAGER Luk JOLY Josef NIJS Peter SCHRYVERS voorzitter ondervoorzitter bestuursrechter bestuursrechter bestuursrechter bestuursrechter bijgestaan door Xavier VERCAEMER griffier De griffier, De voorzitter, Xavier VERCAEMER Jan HEYMAN MHHC-13/15-VK 7 maart