MHHC-11/ /5-VK. advocaat. hierna de. tegen. hierna de

Transcriptie

1 Milieuhandhavingscollege Tussenbeslissing MHHC-11/5-VK van 300 maart 2011 In de zaak van de NV [ ] met vennootschapszetel te [ ] voor en namens wie optreedt de heer [ ], raadsman-niet advocaat met kantoor gevestigd te [ ] bij wie keuze van woonplaats is gedaan, hierna de verzoekende partij te noemen, tegen het VLAAMSE GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering, voor en namens wie optreden mrs. Jan BERGE en Justin SIMENON, advocaten, met kantoor te 3000 LEUVEN, Naamsestraatt 165, bij wie keuze van woonplaats is gedaan, hierna de verwerende partij te noemen, ingeschreven in het register van de beroepenn onder nummer 10/MHHC/8-M, MHHC-11/ /5-VK 30 maart

2 heeft het Milieuhandhavingscollege het volgende overwogen: 1. Voorwerp van het beroep Het beroep is gericht tegen de beslissing nummer 09/AMMC/46-M/TR van 25 mei 2010 van de gewestelijke entiteit waarbij zij aan de verzoekende partij een totale alternatieve bestuurlijke geldboete van euro oplegt, vermeerderd met de opdeciemen die van toepassing zijn voor de strafrechtelijke geldboeten, aldus gebracht op ,50 euro, alsook een voordeelontneming van 750 euro en dit wegens de toerekening van volgende milieumisdrijven: - het niet in bezit hebben van een geactualiseerd intern noodplan (45 euro vermeerderd met de opdeciemen of 247,50 euro); - het oppompen van meer dan het vergunde debiet grondwater (808 euro vermeerderd met de opdeciemen of euro); - het niet melden van kleine wijzigingen van de milieuvergunning (182 euro vermeerderd met de opdeciemen of euro); - het ontbreken van een vloeistofdichte bekleding aan de muur (91 euro vermeerderd met de opdeciemen of 500,50 euro); - het ontbreken van de lozingsnorm voor boor (1023 euro vermeerderd met de opdeciemen of 5.625,50 euro); - het ontbreken van een vloeistofdichte vloer van de laad- en losplaats (182 euro vermeerderd met de opdeciemen of euro); - het niet op veilige wijze afleveren van de stoffen natriumhydroxide en waterstofchloride (182 euro vermeerderd met de opdeciemen of euro). 2. Verloop van de rechtspleging 2.1. Op 16 juli 2009 meldt de procureur des Konings van Kortrijk aan de afdeling Milieu-inspectie, buitendienst West-Vlaanderen, dat hij de door deze afdeling vastgestelde milieumisdrijven niet strafrechtelijk zal behandelen. Met een brief van 2 september 2009 bezorgt de afdeling Milieuinspectie, buitendienst West-Vlaanderen, deze beslissing aan de gewestelijke entiteit. Met een brief van 29 september 2009 brengt de gewestelijke entiteit, overeenkomstig artikel , 1, van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (hierna DABM), de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om wegens de vastgestelde milieumisdrijven een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. Met een brief van 28 oktober 2009 bezorgt de verzoekende partij haar verweer aan de gewestelijke entiteit. Op haar vraag wordt de verzoekende partij op 16 november 2009 door de gewestelijke entiteit gehoord. Met een faxbericht van 16 december 2009 bezorgt de verzoekende partij aan de gewestelijke entiteit een aanvulling op haar verweer, waarna zij per van 22 maart 2010 nog een laatste update over de stand van zaken betreffende proces-verbaal IE64.H LNE geeft. Op 25 mei 2010 neemt de gewestelijke entiteit de thans bestreden beslissing waarbij de voormelde alternatieve bestuurlijke geldboeten en de voordeelontneming worden opgelegd. De kennisgeving van deze beslissing aan de verzoekende partij gebeurt op 4 juni 2010 met een aangetekende brief Met een aangetekende brief van 2 juli 2010 stelt de heer [ ], raadsman-niet advocaat, namens de verzoekende partij beroep in tegen die beslissing. In haar verzoekschrift vraagt de verzoekende partij aan het Milieuhandhavingscollege het beroep gegrond te verklaren. Op de zitting preciseert de verzoekende partij dat het voorwerp van haar MHHC-11/5-VK 30 maart

3 beroep de bestuurlijke geldboeten betreft, waarvan zij meer bepaald een kwijtschelding, minstens een vermindering vraagt. In het verzoekschrift is een inventaris van de overtuigingsstukken opgenomen. De geïnventariseerde overtuigingsstukken zijn eraan toegevoegd. De verwerende partij dient op 8 juli 2010 bij de griffie een dossier in met stukken, op grond waarvan de gewestelijke entiteit haar beslissing heeft genomen. De verwerende partij dient op 21 september 2010 een memorie van antwoord in. De verzoekende partij dient op 22 november 2010 een memorie van wederantwoord in. De verwerende partij dient op 4 januari 2011 een laatste memorie in Het beroep is voor behandeling vastgesteld op de openbare zitting van 17 februari De verzoekende partij is op deze zitting vertegenwoordigd door de heer [ ], gevolmachtigde bestuurder, en haar raadsman-niet advocaat. De verwerende partij is vertegenwoordigd door haar advocaat, meester Justin SIMENON. Bestuursrechter Josef NIJS brengt verslag uit. De partijen worden gehoord. De debatten worden gesloten en de zaak wordt voor uitspraak in beraad genomen. 3. Ontvankelijkheid 3.1. Met betrekking tot de ontvankelijkheid van het beroep ratione temporis gedraagt de verwerende partij zich naar de wijsheid van het Milieuhandhavingscollege. Zij doet dit ook voor wat betreft de ontvankelijkheid op het vlak van de vereiste procesbevoegdheid / hoedanigheid, onder voorbehoud dat de raadsman van de verzoekende partij een schriftelijke machtiging voorlegt overeenkomstig art , tweede lid DABM. Ter zitting legt de raadsman-niet advocaat van de verzoekende partij volgende stukken voor: - een kopie van de gecoördineerde tekst van 13 juni 2001 van de statuten van de verzoekende partij, - een kopie van de wijziging van de statuten van 13 juni 2001, - een kopie van de akte van 11 juni 2005, houdende herbenoeming van de leden van de raad van bestuur, en - een uittreksel uit de notulen van de raad van bestuur van 16 februari Uit deze stukken blijkt dat de raad van bestuur van 16 februari 2011 bevestigt ( ) dat zij de volgende beslissingen heeft genomen : - de beslissing om in rechte te treden tegen de beslissing van het opleggen van de geldboete en tot het instellen van beroep bij het Milieuhandhavingscollege ; - de beslissing tot aanstelling van de heer [ ] om als raadsman van de NV [ ] op te treden en hem te gelasten met een mandaat ad litem, en - de beslissing om de heer [ ] volmacht te geven om namens de raad van bestuur op de zitting van het Milieuhandhavingscollege te verschijnen en alle vereiste handelingen te stellen in het kader van de procedure. Eveneens ter zitting werpt de verwerende partij op dat de beslissing om in rechte te treden dagtekent van 16 februari 2011, dus na het verstrijken van de termijn om bij het Milieuhandhavingscollege beroep in te dienen, zodat ze bijgevolg laattijdig is Artikel DABM bepaalt: MHHC-11/5-VK 30 maart

4 De partijen kunnen zich in een procedure voor het Milieuhandhavingscollege laten bijstaan of vertegenwoordigen door een raadsman. Uiterlijk op de zitting van het Milieuhandhavingscollege legt de raadsman een schriftelijke machtiging voor, behalve als hij: 1 ingeschreven is als advocaat of als advocaat-stagiair; 2 samen met de betrokken partij op de zitting verschijnt. De vereiste dat de schriftelijke volmacht van een raadsman-niet advocaat uiterlijk ter zitting dient te worden voorgelegd, moet, in het licht van artikel DABM, wat de rechtspersonen betreft, zo worden begrepen dat het bevoegde orgaan van de rechtspersoon tot uiterlijk op de zitting gerechtigd is om de beslissing houdende lastgeving tot vertegenwoordiging in rechte, te bekrachtigen. De vraag die in het voorliggende beroep rijst, is te weten of het bevoegde orgaan van de rechtspersoon er tevens tot op het ogenblik van de zitting toe gerechtigd is de beslissing om in rechte te treden te bekrachtigen. Immers, blijkens de overgelegde stukken heeft de raad van bestuur van de verzoekende partij op 16 februari 2011 zijn beslissing om in rechte te treden, dit is om beroep in te dienen tegen de bestreden beslissing, bekrachtigd. Nu de soepele en praktisch geïnspireerde regeling waarvoor de decreetgever op dit punt ten aanzien van de vertegenwoordiging bij volmacht heeft gekozen haar nut grotendeels verliest indien het tegenovergestelde zou worden aangenomen, moet worden besloten dat artikel DABM, wat de rechtspersonen betreft, ook inhoudt dat de beslissing om in rechte te treden tot op het tijdstip van de zitting door het bevoegde orgaan van de rechtspersoon mag worden bekrachtigd. Te dezen geldt dit des te meer nu de raadsman-niet advocaat het beroep tijdig namens de verzoekende partij ter griffie heeft ingediend en de beslissing tot procesvertegenwoordiging, waarvan deze akte van rechtspleging blijk geeft, de uitvoering is van de beslissing om in rechte te treden. De door de verwerende partij voorgedragen exceptie is ongegrond Het beroep, dat op 9 juni 2010 per aangetekende brief is ingediend, is tijdig en regelmatig naar vorm. Er stellen zich geen problemen met betrekking tot andere aspecten van de ontvankelijkheid van het beroep. Het beroep is derhalve ontvankelijk. 4. Feiten 4.1. De verzoekende partij is een metaalbewerkingsbedrijf. Voor haar exploitatie beschikt zij over een milieuvergunning van 30 mei 2002 en over een milieuvergunning voor grondwaterwinning van 30 november 2006, beiden afgeleverd door de deputatie van de provincie West-Vlaanderen. Aan deze vergunningen zijn algemene, sectorale en bijzondere milieuvoorwaarden gekoppeld Het bedrijfsafvalwater van deze inrichting wordt geloosd in de openbare riolering die het via een collector afvoert naar het RWZI van Roeselare en vandaar naar het oppervlaktewater de Mandel Naar aanleiding van een monsternamecampagne van het geloosde afvalwater, die liep van 4 tot 12 mei 2009, en daaropvolgend van een ambtshalve inspectie die op 9 en 16 juni 2009 werd uitgevoerd in het kader van geïntegreerde controles van GPBV-bedrijven (zijnde bedrijven die vallen onder de toepassing van de Richtlijn 2008/1/EG van het Europees Parlement en de Raad van 15 januari 2008 inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging) uit de chemie- en galvanosector, stelt een toezichthouder bij de afdeling Milieu-inspectie, buitendienst West-Vlaanderen, van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid op 17 juni 2009 lastens de verzoekende partij een proces-verbaal op wegens diverse schendingen van de milieuhygiëneregelgeving. Inzonderheid wordt vastgesteld dat: MHHC-11/5-VK 30 maart

5 - het interne noodplan, opgelegd als bijzondere voorwaarde in de milieuvergunning van 30 mei 2002, te summier en niet meer actueel is; - tijdens de jaren 2007 en 2008 een aanzienlijke hoeveelheid meer grondwater werd gewonnen dan het vergunde jaarlijkse debiet van 3600 m³; - ten overstaan van de vergunde toestand kleine wijzigingen zijn opgetreden zodat een aanpassing van de milieuvergunning noodzakelijk is; - de inrichting niet beschikt over een milieuzorgsysteem en weinig tot geen procedures heeft voor het lossen van gevaarlijke stoffen, voor de waterzuiveringsinstallatie en voor het opvolgen van de behandelingsbaden; - de muren in het lokaal waar de behandelingsbaden zijn opgesteld niet voorzien zijn van een vloeistofdichte bekleding van één meter hoog; - de inrichting niet beschikt over een lozingsnorm voor fluoriden en boor niettegenstaande bij de analyse van het bedrijfsafvalwater verhoogde waarden voor fluoriden en boor werden gedetecteerd; - de vloer van de losplaats voor de producten NaOH en HCI niet vloeistofdicht is en niet voorzien is van opvangmogelijkheden bij een calamiteit en evenmin van een overvulbeveiliging zodat deze producten niet op veilige wijze kunnen worden gelost. De bijlagen van dit proces-verbaal omvatten onder meer het beoordelingsverslag van de GPBVinspectie van 9 en 16 juni 2009 en de aanmaning aan de verzoekende partij om passende maatregelen te nemen teneinde aan de vastgestelde tekortkomingen te verhelpen Uit de stukken van het dossier, inzonderheid uit de briefwisseling tussen de verzoekende partij en de gewestelijke entiteit, blijkt dat de verzoekende partij, gevolg gevend aan deze aanmaning, reeds een aantal initiatieven heeft genomen en een aantal andere initiatieven aankondigt om zich in regel te stellen met de vigerende regelgeving. 5. Beoordeling 5.1. De gewestelijke entiteit kwalificeert de vastgestelde feiten als milieumisdrijven als vermeld in artikel , 2 DABM en meer bepaald als schendingen van: - artikel 22 van het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning (hierna Milieuvergunningsdecreet); - artikel 43 van het besluit van de Vlaamse Regering van 6 februari 1991 houdende de vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (hierna VLAREM I); - de artikelen en van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (hierna VLAREM II). De gewestelijke entiteit oordeelt dat de in het proces-verbaal vermelde milieumisdrijven bewezen zijn. Zij heeft met toepassing van artikel DABM de onderscheiden alternatieve bestuurlijke geldboeten opgelegd De verzoekende partij neemt een enig middel ( bezwaar ) uit de schending van de artikelen en van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, artikel 3 van de wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen de materiële motiveringsplicht, het zorgvuldigheidsbeginsel en het redelijkheidsbeginsel als algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Zij splitst het middel op in twee onderdelen In het eerste onderdeel werpt de verzoekende partij de schending op van artikel DABM en van artikel 3 van de wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen (hierna Motiveringswet) doordat: - voor wat betreft de schending van artikel DABM, de gewestelijke entiteit de hoogte van de onderscheiden boetebedragen voornamelijk motiveert vanuit de ernst van het milieumisdrijf en de frequentie en aan de beoordeling van de omstandigheden in het voordeel van de overtreder ( ) weinig aandacht [wordt] besteed ( ) ; MHHC-11/5-VK 30 maart

6 - voor wat betreft de schending van artikel 3 Motiveringswet, uit de bestreden beslissing niet blijkt waarom in casu beduidend meer gewicht wordt gegeven of moet worden gegeven aan het element ernst van het misdrijf ( ) In het tweede onderdeel betoogt de verzoekende partij dat de bestreden beslissing artikel DABM, het redelijkheids- en zorgvuldigheidsbeginsel als algemene beginselen van behoorlijk bestuur en artikel 3 Motiveringswet in samenlezing met de materiële motiveringsplicht schendt, doordat zij, wat de milieumisdrijven onvergund winnen van grondwater en lozing van boor zonder lozingsnorm betreft, zonder afdoende motivering vanuit het oogpunt van de ernst van het misdrijf een onredelijk hoge en met de feiten disproportionele bestuurlijke geldboete oplegt. Voor wat de onvergunde winning van grondwater betreft, stelt zij inzonderheid dat: - de motivering niet evenredig is met de hoogte van de opgelegde geldboete; - de bestreden beslissing de bestuurlijke geldboete van 808 euro, vermeerderd met de opdeciemen euro, niet afdoend en pertinent motiveert door louter te verwijzen naar de overschrijdingspercentages van het vergunde debiet, en - uit de motivering had moeten blijken dat de gewestelijke entiteit, in toepassing van het zorgvuldigheidsbeginsel, bij het bepalen van de hoogte van de geldboete het gegeven had betrokken dat op het onvergunde opgepompte grondwater heffingen werden betaald. Wat de hoge bestuurlijke geldboete voor het ontbreken van een norm voor boor betreft, argumenteert de verzoekende partij dat de motivering van de bestreden beslissing enkel verwijst naar de tijdens de campagne gemeten concentraties voor boor-totaal waarbij een overschrijding van 51 maal het indelingscriterium werd vastgesteld. Zij wijst erop dat de gemeten concentraties niets zeggen over de schadelijkheid, en dus over de ernst, van het milieumisdrijf en dat zij dan ook niet kunnen worden aangevoerd ter motivering van de hoogte van de boete. Dit klemt, aldus de verzoekende partij, des te meer aangezien de meting gebeurde tijdens een zeer uitzonderlijke en tijdelijke piekconcentratie en er geen rekening werd gehouden met het verdunningseffect dat optreedt doordat het bedrijfsafvalwater wordt geloosd in de riolering en vandaar via de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Roeselare wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater. De verzoekende partij verwijst verder naar een recent advies van de Vlaamse Milieumaatschappij waarin het voorkomen van piekconcentraties van boor in het geloosde afvalwater wordt bevestigd en waarin een lozingsnorm wordt voorgesteld die circa 18 maal het indelingscriterium overschrijdt. Tot slot laat zij opnieuw gelden dat uit de bestreden beslissing niet blijkt of de omstandigheden waarin de feiten zijn gepleegd een voor haar positieve invloed hebben gehad op de vaststelling van de hoogte van de bestuurlijke geldboete De verwerende partij repliceert als volgt Zij stelt vooreerst vast dat de verzoekende partij de in de bestreden beslissing weerhouden milieumisdrijven niet betwist zodat de gewestelijke entiteit op wettige wijze kon overgaan tot het opleggen van de alternatieve bestuurlijke geldboeten en het voorliggende beroep dan ook enkel betrekking heeft op de hoogte van de boete. Zij beklemtoont dat het vaststellen van het bedrag van de bestuurlijke geldboete behoort tot de discretionaire bevoegdheid van de gewestelijke entiteit en dat deze hierbij de voorschriften van de artikelen , en DABM in acht heeft genomen. Zij repliceert dat, anders dan de verzoekende partij voorhoudt, de bestreden beslissing op uitdrukkelijke wijze de concrete omstandigheden waarin de feiten zijn gepleegd in overweging heeft genomen en dat zij hierbij rekening heeft gehouden met de voor de verzoekende partij positieve (gunstige) en negatieve (ongunstige) factoren. Wat de in aanmerking genomen negatieve omstandigheden betreft, wordt verwezen naar de vaststelling dat de milieumisdrijven in professioneel verband werden gepleegd en naar het gegeven dat er gedurende jaren nauwelijks inspanningen werden geleverd of maatregelen genomen om de MHHC-11/5-VK 30 maart

7 milieuregelgeving na te leven waardoor het risico op een calamiteit met een negatieve milieu-impact is blijven bestaan en steeds maar groter werd. De in aanmerking genomen positieve omstandigheden zijn weergegeven in de overweging dat met de overige aangehaalde argumenten van de overtreder rekening wordt gehouden bij het bepalen van de hoogte van de boete; dat dit in het bijzonder geldt voor de bereidheid van de overtreder om voor de vastgestelde schendingen maatregelen te nemen of in het vooruitzicht te stellen om zich (op korte termijn) in regel te stellen en de wil om gelijkaardige milieumisdrijven in de toekomst te vermijden. Verder stipt de verwerende partij aan, onder verwijzing naar de desbetreffende overwegingen van de bestreden beslissing, dat deze beslissing, wat de ernst van de vastgestelde milieumisdrijven betreft, inzonderheid het onvergund winnen van grondwater en het lozen van boor zonder lozingsnorm, op pertinente en afdoende wijze is gemotiveerd. Zij is dan ook de mening toegedaan dat de bestreden beslissing de in het middel aangehaalde bepalingen en beginselen van behoorlijk bestuur niet schendt en vraagt het beroep te verwerpen Wat de rechtspleging betreft, inzonderheid de termijnen voor het indienen van memories, verzoekt de verwerende partij tot slot in haar laatste memorie het Milieuhandhavingscollege om na te gaan of het neerleggen van de memorie van wederantwoord gebeurde binnen de termijn bedoeld in art juncto art DABM Met betrekking tot de gegrondheid van het beroep oordeelt het Milieuhandhavingscollege als volgt Het Milieuhandhavingscollege stelt vast, en dit is vooralsnog een loutere vaststelling, dat uit de bestreden beslissing niet, minstens niet afdoende, blijkt op grond van welk decretaal of reglementair voorschrift de gewestelijke entiteit geoordeeld heeft dat het feit dat voor de chemische stof boor geen lozingsnorm aanwezig is, als een milieumisdrijf moet worden gekwalificeerd. Ongeacht de vaststelling dat de bestreden beslissing aldus prima facie artikel 3 Motiveringswet schendt, is het ontbreken van een afdoende juridische grondslag voor de desbetreffende beboeting problematisch vanuit het oogpunt van de beboetingsbevoegdheid van de gewestelijke entiteit. Immers artikel DABM bepaalt dat een alternatieve bestuurlijke geldboete uitsluitend kan worden opgelegd voor een milieumisdrijf. In de hypothese dat de afwezigheid van een lozingsnorm voor boor niet als een milieumisdrijf kan gekwalificeerd worden, heeft de gewestelijke entiteit onwettig, want zonder bevoegdheid, hiervoor een alternatieve bestuurlijke geldboete opgelegd. De uitoefening van bevoegdheid raakt de openbare orde en aldus ziet het Milieuhandhavingscollege zich verplicht hieromtrent een ambtshalve middel op te werpen. Teneinde de rechten van partijen te vrijwaren en in het bijzonder teneinde hen toe te laten standpunt in te nemen, heropent het Milieuhandhavingscollege, enkel wat dit rechtspunt betreft, ambtshalve de debatten Voor wat de overige punten van het beroep en de beslissing over de kosten betreft, houdt het Milieuhandhavingscollege de zaak verder in beraad. MHHC-11/5-VK 30 maart

8 Om deze redenen beslist het Milieuhandhavingscollege: 1. Het door de verzoekende partij ingestelde beroep is ontvankelijk. 2. De debatten worden ambtshalve heropend. 3. Aan de partijen wordt de gelegenheid geboden om uiterlijk op vrijdag 29 april 2011 een aanvullende memorie in te dienen. 4. Het beroep wordt voor verdere behandeling vastgesteld op de zitting van 12 mei 2011 om 14 u. Deze beslissing is uitgesproken in Brussel op de openbare zitting van 30 maart 2011 door het Milieuhandhavingscollege, dat samengesteld is uit: Jan HEYMAN Carole M. BILLIET Ludo DE JAGER Luk JOLY Josef NIJS Johan CEENAEME bijgestaan door Xavier VERCAEMER voorzitter ondervoorzitter bestuursrechter bestuursrechter bestuursrechter plaatsvervangend bestuursrechter griffier. De griffier, De voorzitter, Xavier VERCAEMER Jan HEYMAN MHHC-11/5-VK 30 maart