Tekst: Aafje Krug, A+O fonds Rijk, Den Haag. A+O fonds Rijk, Den Haag, juni 2009

Transcriptie

1 Jaarverslag 2008 Stichting A+O fonds Rijk Vastgesteld door het bestuur 20 mei 2009

2 Tekst: Aafje Krug, A+O fonds Rijk, Den Haag A+O fonds Rijk, Den Haag, juni 2009 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke andere wijze ook en evenmin in een retrieval systeem worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 2

3 Inhoudsopgave Jaarverslag Inleiding 4 2. Hoofdlijnen van het beleid 5 3. Activiteiten 7 A. Projecten op eigen initiatief 7 B. Subsidies 14 C. Communicatie Organisatie 19 Voor meer informatie Bezoekadres Lange Voorhout EA Den Haag Postadres Postbus CN Den Haag Telefoon Fax info@aofondsrijk.nl Internet 3

4 1. Inleiding Het Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds voor de sector Rijk (A+O fonds Rijk) stimuleert activiteiten die er voor zorgen dat rijksambtenaren kunnen beschikken over een topconditie op de interne en externe arbeidsmarkt. Deze activiteiten stimuleren rijksambtenaren in het ontwikkelen van realistische loopbaanwensen, zodat de werkgever steeds kan beschikken over voldoende, gekwalificeerde, gemotiveerde medewerkers. Hierbij is een divers samengesteld personeelsbestand van belang. De doelgroep van het A+O fonds Rijk bestaat uit het personeel en de organisaties die onder de reikwijdte van het Sectoroverleg Rijkspersoneel (SOR) vallen, danwel op hun verzoek tot het fonds zijn toegelaten. Het A+O fonds Rijk heeft de vorm van een stichting die wordt bestuurd door werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers. Ook in 2008 heeft het A+O fonds Rijk activiteiten ontplooid op grond van de bovenstaande visie. Bovendien heeft het fonds werkervaringsplaatsen en activiteiten gesubsidieerd die door organisaties van werknemers en werkgevers onder de aandacht van het fonds zijn gebracht. De planmatige inzet van de besteding van middelen wordt jaarlijks tot uitdrukking gebracht in het beleidsplan. Daarin zijn de uitgangspunten en prioriteiten voor de besteding van de middelen opgenomen. Door middel van dit jaarverslag maakt het bestuur van het A+O fonds Rijk het gevoerde beleid inzichtelijk. In dit jaarverslag komen de hoofdlijnen van het beleid naar voren. Vervolgens worden de ingezette activiteiten beschreven die het A+O fonds Rijk in 2008 zelf heeft ondernomen en die waarvoor subsidie aan derden is toegekend. 4

5 2. Hoofdlijnen van het beleid Binnen het beleidskader van het A+O fonds Rijk zijn voor de activiteiten in 2008 twee hoofdlijnen onderscheiden: Projecten op eigen initiatief van het A+O fonds Rijk. Subsidieverlening aan projecten op initiatief van werkgevers en werknemers uit de sector. 2.1 Projecten op eigen initiatief Doel van de projecten op eigen initiatief van het A+O fonds Rijk is om activiteiten te ontwikkelen die bijdragen aan verbeteringen op de arbeidsmarkt en om gerichte kennis te verzamelen in de sector, te ontwikkelen en om te verspreiden richting de sector via onder meer publicaties, (thema-)bijeenkomsten en via de website van het A+O fonds Rijk. Door de verspreiding van kennis kan de hele sector profiteren van de opgedane ervaringen. De projecten op eigen initiatief concentreren zich op drie speerpunten en het thema medezeggenschap. In 2008 waren de drie speerpunten van het A+O fonds Rijk: - Loopbaanontwikkeling en matching. - Arbeidsomstandigheden/gezond werken. - Diversiteit. De activiteiten op eigen initiatief hebben zoveel mogelijk voldaan aan de volgende eisen: Evenwicht tussen werkgevers- en werknemersbelang. Zonder het A+O fonds Rijk komt de activiteit niet of veel moeilijker tot stand. Zoveel mogelijk overdraagbaar naar andere onderdelen van de sector. 2.2 Subsidieverlening De tweede lijn voor de activiteiten van het A+O fonds Rijk is de subsidiëring van projecten uit het veld. Het ging in 2008 om drie categorieën projecten: Intekenen op de speerpunten van het A+O fonds Rijk. Arbeidsmarktprojecten. Werkervaringsplaatsen. Intekenen op de speerpunten van het A+O fonds Rijk Het A+O fonds Rijk is in 2008 gestart met de mogelijkheid voor werkgevers en werknemers in de sector om voorstellen in te dienen voor activiteiten gericht op de speerpunten van het A+O fonds Rijk. Arbeidsmarktprojecten Doel van de subsidieverlening voor arbeidsmarktprojecten is vernieuwingen te bevorderen en activiteiten te stimuleren die buiten de gebaande paden gaan. Het moet gaan om activiteiten op het gebied van arbeidsmarkt-, werkgelegenheids- of scholingsbeleid. Belangrijk criterium voor deze aanvragen is dat de activiteiten aanvullend zijn op de reguliere werkgeverstaak. De resultaten van het project moeten zo veel mogelijk overdraagbaar zijn naar andere onderdelen van de sector. De aanvrager geeft aan welke onderdelen van het project overdraagbaar zijn en hoe deze overdracht kan plaatsvinden. Daarnaast is vereist dat het project wordt geëvalueerd. De subsidieaanvraag moet voorzien in een evaluatie, waarbij getoetst wordt in hoeverre de doelstellingen van het project zijn bereikt en waarin wordt on- 5

6 derzocht tot welke leereffecten het project heeft geleid. Het evaluatierapport wordt ter beschikking gesteld aan het A+O fonds Rijk. Werkervaringsplaatsen Werkervaringsplaatsen hebben tot doel zwakkere groepen op de arbeidsmarkt werkervaring te laten opdoen bij de sector Rijk om zo hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Voorwaarde om in aanmerking te komen voor subsidie was dat deelnemers aan een werkervaringsproject minimaal zes maanden geregistreerd staan als werkloos werkzoekend bij het Centrum voor Werk en Inkomen. Naast werkzoekenden kunnen ook arbeidsgehandicapten, jongeren tot 23 jaar, vluchtelingen, nieuwkomers en herintreders deelnemen aan de werkervaringsplaatsen. De deelnemers aan de werkervaringsplaatsen worden bovenformatief aangesteld. De subsidie voor werkervaringsplaatsen is een combinatie van een loonkostensubsidie en scholingssubsidie. De loonkostensubsidie bedraagt maximaal! en de scholingssubsidie! per deelnemer. Om voor de volledige! loonkostensubsidie in aanmerking te komen moet de aanvrager in samenspraak met de deelnemer een ontwikkelingsplan opstellen. Voor de uitvoering van het ontwikkelingsplan wordt een scholingssubsidie van maximaal! verstrekt. In het ontwikkelingsplan staat hoe de deelnemer geschoold en begeleid wordt naar een volgende functie binnen de organisatie of, indien dit niet mogelijk is, buiten de organisatie. Dit ontwikkelingsplan moet uiterlijk 6 maanden na indiensttreding van de kandidaat worden aangeleverd bij het A+O fonds Rijk. Het fonds verstrekt bij de subsidietoekenning een eenvoudig format. Wanneer de aanvrager geen ontwikkelingsplan indient of wanneer de aanvrager het ontwikkelingsplan niet uitvoert, wordt de loonkostensubsidie vastgesteld op maximaal! In de subsidievoorwaarden voor werkervaringsplaatsen is in 2008 meer accent gelegd op de eindrapportage. Deze eindrapportage dient informatie te bevatten over wat er na afloop van de werkervaringsperiode met de deelnemers is gebeurd: zijn ze ingestroomd in de eigen organisatie of zijn ze elders aan het werk gekomen en zo ja, waar. 6

7 3. Activiteiten A. Projecten op eigen initiatief De projecten op eigen initiatief van het A+O fonds Rijk in 2008 zijn onder te verdelen in de thema s mobiliteit/loopbaanontwikkeling, arbeidsomstandigheden, diversiteit en medezeggenschap. Onderstaand overzicht van de projecten is volgens deze thema s ingedeeld. Mobiliteit/loopbaanontwikkeling Leer je Rijk Via het project Leer je Rijk vergroten medewerkers hun loopbaanmogelijkheden door het verhogen van hun kwalificatieniveau. Doel van het project Leer je Rijk is om in totaal 3500 extra duale trajecten (leerwerktrajecten) en EVC-procedures te realiseren voor het einde van EVC staat voor het erkennen van verworven competenties en voor het ErVaringsCertificaat. Door aan een EVC-traject mee te doen worden competenties, ook opgedaan buiten het werk, zichtbaar gemaakt en erkend. Door EVC in te zetten kan een medewerker deelcertificaten of dipoma's tot op hbo-niveau behalen. Dit gebeurt vaak via een leerwerktraject, een combinatie van leren en werken tegelijkertijd. Nagenoeg alle ministeries doen mee aan dit project. In een speciaal voor dit project opgericht interdepartementaal overleg kunnen de projectleiders van de ministeries ervaringen uitwisselen en kennis opdoen. Voor de functiegroep DIV (Documentaire Informatie Voorziening) heeft het A+O fonds Rijk extra activiteiten georganiseerd. Het A+O fonds Rijk heeft op 27 november 2008 een congres voor DIV-medewerkers georganiseerd. Daaraan hebben 100 medewerkers deelgenomen. Het doel van dit congres was om DIV-medewerkers bewust te maken van de ontwikkelingen binnen hun vakgebied en de gevolgen die dit voor hun toekomstige werk en loopbaan heeft. Tijdens het congres hebben 50 medewerkers zich aangemeld voor een training ter voorbereiding op de EVC-procedure. De training is erop gericht medewerkers te helpen met het beantwoorden van de vraag in welke richting hun loopbaan zich gaat voortzetten. In de publicatie Leer je Rijk, in Praktijk zijn de ervaringen tot nu toe samengebracht. Tussen Rijk en Onderwijs Op 8 april 2008 heeft minister Ter Horst van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een convenant ondertekend met het A+O fonds Rijk, het samenwerkingsverband van de Haagse scholen voor voortgezet onderwijs en het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt. De ondertekening vormde de start van het pilot Tussen Rijk en Onderwijs, met als streven 50 rijksambtenaren, met minimaal een hbo-diploma, de overstap te laten maken naar een baan als leraar in het voortgezet onderwijs in de regio Den Haag. De kandidaten volgen een uitgebreide oriëntatieperiode en een lerarenopleiding. De werkgever Rijk stelt faciliteiten ter beschikking om de overstap te vergemakkelijken, zoals loondoorbetaling tijdens de oriëntatieperiode, gedeeltelijke vergoeding van de opleidingskosten, loonsuppletie gedurende vijf jaar na de overstap en een terugkeergarantie. Met deze pilot wordt ervaring opgedaan met intersectorale mobiliteit op de arbeidsmarkt. 175 rijksambtenaren hebben zich aangemeld als belangstellende voor de pilot. Van deze groep hebben 79 personen een intakegesprek gevoerd en 5 personen hebben in 2008 daadwerkelijk de overstap naar het onderwijs gemaakt. Circa 30 personen zijn bij gebrek aan passende vacatures op een reservelijst geplaatst. Het verkrijgen van voldoende vacatures is een knelpunt in de pilot gebleken. De pilot is verlengd waarbij de aanpak geïntensiveerd wordt op het punt van werving van vacatures om op die manier zoveel mogelijk ambtenaren de overstap te laten maken. 7

8 Taskforce Secretaressen Rijk De Taskforce Secretaressen Rijk is eind 2006 opgericht met het doel om activiteiten te organiseren voor secretaresses en andere managementondersteuners die werkzaam zijn bij de ministeries, de uitvoeringsorganisaties zoals de Belastingdienst, Rijkswaterstaat en de Dienst Justitiële Inrichtingen, en de Hoge Colleges van Staat. Het Ministerie van Defensie valt niet onder de reikwijdte van het A+O fonds Rijk, maar gezien de mogelijke uitwisseling van personeel wordt het burgerpersoneel van Defensie eveneens bij de activiteiten betrokken. De doelgroep bestaat uit ongeveer werknemers. De activiteiten zijn gericht op de verdere professionalisering en loopbaanontwikkeling van deze medewerkers. Sinds februari 2008 ondersteunt het A+O fonds Rijk de Taskforce Secretaressen Rijk zowel inhoudelijk als financieel. Na het succes van het secretaressecongres van september 2007 (zie blz. 16 van dit jaarverslag voor een afzonderlijke rapportage over dit in 2008 afgesloten project) heeft de taskforce de wens uitgesproken om door te gaan met het organiseren van verschillende activiteiten voor deze specifieke doelgroep. Het is de bedoeling dat de Taskforce Secretaressen Rijk op 1 februari 2010 zal zijn ingebed in de sector Rijk. In 2008 zijn diverse activiteiten uitgevoerd. De keuze daarvan is vooral gebaseerd op de wensen en ideeën vanuit de doelgroep zelf. Om ook medewerkers van de uitvoeringsorganisaties nadrukkelijk bij de activiteiten te betrekken, worden de activiteiten zo mogelijk ook op locaties in het land georganiseerd. Zo is er in Utrecht en Den Haag een training Kernkwadranten gehouden. De dag stond in het teken van het ontdekken van kernkwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën. De training werd verzorgd door Schoevers en aangeboden in twee parallelle sessies, één op mbo- en één op hbo-niveau. In vijf groepen, drie in Den Haag en twee in Utrecht, hebben 100 secretaresses deelgenomen. De waardering was hoog, met cijfer 8. Eveneens 100 secretaresses trok de training Netwerken en Protocol, gehouden op Prinsjesdag 2008, aan het Lange Voorhout te Den Haag. De training Netwerken werd verzorgd door LaRed. De training Protocol werd gegeven door Henrik de Groot, die van 1996 tot 2005 hoofd Protocol en Externe Betrekkingen van het Ministerie van BZK was. Tijdens zijn training was er gelegenheid om naar de Gouden Koets te zwaaien en vervolgens een gedeelte van de troonrede te volgen. Hij gaf daarbij uitleg over het protocol tijdens Prinsjesdag zoals de volgorde van de stoet, de kleding, de hoeden e.d. Deze trainingsdag scoorde een 7,7. Er was met name waardering voor de mix van informatie en locatie, inclusief de mogelijkheid om de Koningin in de Gouden Koets van nabij te zien. Verder zijn eind 2008 de voorbereidingen gestart voor het tweede grote IK-secretaresse congres dat in oktober 2009 plaats zal vinden. Het streven is om ook dit jaar weer een kleine secretaresses uit de sector te ontvangen op hun eigen congres. Het netwerk wordt intussen onderhouden door middel van een website (in 2008 vernieuwd) en een digitale nieuwsbrief die elk kwartaal naar de doelgroep wordt verzonden. Loopbaanscan In de CAO 2005/2006 hebben sociale partners afgesproken dat rijksambtenaren die drie jaar in dienst zijn bij het Rijk eens in de vijf jaar een (externe) loopbaanscan mogen laten uitvoeren. Het A+O fonds Rijk is gevraagd om te komen tot een procesbeschrijving voor een aanbod dat recht doet aan deze CAO-afspraak. Het A+O fonds Rijk heeft een werkgroep ingesteld met daarin vertegenwoordigers van de sociale partners en de Mobiliteitsorganisatie. In overleg met deze werkgroep is in 2008 een conceptbestek opgesteld ten behoeve van een Europese aanbestedingsprocedure. De Europese aanbestedingsprocedure wordt door het Inkoop- en aanbestedingscentrum van BZK in samenwerking met het A+O fonds Rijk uitgevoerd. De aanbesteding zou vijf of zes bureaus moeten opleveren met drie pakketten: een licht, middel en zwaar traject. De aanbesteding en de communicatie naar rijksmedewerkers zullen in 2009 gaan plaatsvinden. 8

9 Adoptie coaching Raad en Daad Het A+O fonds Rijk heeft twee schooljaren het coachproject Raad en Daad uitgevoerd, in samenwerking met Radar Advies. In het project coachten rijksambtenaren één op één vmbo-leerlingen. Men trof elkaar tweewekelijks, een schooljaar lang. De coach is nadrukkelijk geen hulpverlener, maar een actieve burger die de jongeren helpt hun eigen talenten te ontwikkelen. De jongeren hebben thuis en in de buurt soms te weinig goede voorbeelden. De coach is voor de jongere vaak een positief rolmodel. Voor de ambtenaren is coachen een blikverruimende ervaring. De koppels bespreken een vervolgopleiding of voorkomen voortijdig schoolverlaten, maar doen ook leuke dingen samen. Gezien het succes van het project is het A+O fonds Rijk op zoek gegaan naar ministeries die een school wilden adopteren. Concreet houdt dit in dat de ministeries het contact met de scholen hebben overgenomen en ervoor zorgen dat er voldoende (getrainde) coaches zijn. De scholen werven de leerlingen, lichten de ouders in en matchen de leerlingen aan de coaches. Daarnaast begeleiden de scholen de coaches en organiseren intervisiebijeenkomsten. In totaal zijn er vijf van de acht deelnemende scholen geadopteerd: de Belastingdienst heeft de school in Heerlen geadopteerd, en SZW, BZK, OCW en VROM hebben een Haagse school geadopteerd. Hiermee zijn de scholen die graag met het project door wilden gaan, gekoppeld aan een ministerie. Analyse uitstroomredenen jonge ambtenaren Eind 2008 is het project analyse uitstroomredenen jonge ambtenaren gestart. Het project heeft tot doel meer zicht te krijgen op de uitstroomredenen van jonge, talentvolle ambtenaren en om in kaart te brengen wat hun behoeftes zijn op het gebied van talentontwikkeling. In 2008 heeft een analyse van de gegevens uit het recente Personeels- en Mobiliteitsonderzoek (POMO) en het Flitspanel plaatsgevonden. De belangrijkste reden voor uitstroom is de ervaren beperkte loopbaanontwikkelingsmogelijkheden bij het Rijk. Op basis van deze uitkomsten zullen in het voorjaar van 2009 twee groepsgesprekken georganiseerd worden met jonge ambtenaren over hun persoonlijke ervaringen en motieven. Het doel van het gesprek is inzicht krijgen in de vertrekredenen en de behoudkansen van de groep ambtenaren tot 35 jaar voor de sector Rijk. De uitkomsten van deze gesprekken zullen voorgelegd worden aan het bestuur van het A+O fonds Rijk met een voorstel voor concrete vervolgactiviteiten. Regeling Blik vooruit Eind 2008 heeft het bestuur van het A+O fonds Rijk besloten de regeling Blik vooruit te willen invoeren. De regeling zal ingaan op 1 juni 2009 en lopen tot 1 november Met deze subsidieregeling wil het A+O fonds Rijk rijksambtenaren, die drie jaar of langer hetzelfde werk doen, stimuleren zelf het initiatief te nemen een cursus of opleiding te volgen die niet direct te maken heeft met hun huidige werkzaamheden om zo hun loopbaanperspectieven te vergroten. Hiervoor wordt een budget van maximaal! per persoon aangeboden tot een maximum van! 1 miljoen. Jonge ambtenarendag Op 27 maart 2008 vond de tweede Jonge Ambtenarendag plaats met als thema Kies je kleur. Het doel van deze overheidsbrede bijeenkomst voor jonge ambtenaren was het blikveld van de doelgroep te verruimen en te netwerken. Het A+O fonds Rijk heeft financieel bijgedragen aan de totstandkoming van de dag en heeft daarnaast samen met VanDoorne- Huiskes de workshop Geef kleur aan je loopbaan verzorgd. Arbeidsomstandigheden Agressie Registratiesysteem Overheid (ARO) In het kader van de rijksbrede aanpak voor het tegengaan van agressie en geweld van burgers tegen overheidspersoneel is, in samenwerking met gemeenten en provincies, een uni- 9

10 form registratiesysteem ontwikkeld, het Agressie Registratiesysteem Overheid (ARO). Dit registratiesysteem is de basis voor analyse en benchmarking van agressieve uitingen tegen overheidspersoneel. Tevens is de registratie het uitgangspunt voor het formuleren en uitvoeren van beleid op de werkvloer. In 2008 zijn bij de Arbeidsinspectie, de Belastingdienst, het Juridisch Loket, de Dienst Justis en de Algemene Inspectiedienst pilots uitgevoerd met het ARO. Orbis en AEF hebben deze pilots geëvalueerd. Uit deze evaluatie en uit de gebruikersacceptatietest is gebleken dat de doelstellingen met het systeem worden behaald, dat het systeem naar behoren werkt en zich leent voor verdere uitrol. Per 1 april 2009 wordt de ontwikkelfase met gemeenten en provincies afgesloten. Voor de sector Rijk wordt het systeem dan overgedragen aan de minister van BZK. De uitrol van het systeem onder rijksonderdelen wordt voorbereid in samenwerking met BZK. Het is de bedoeling dat het ARO op termijn geïntegreerd wordt in P- Direkt. Vervolg arbo+convenant: Toolkit gezondheidsbeleid Justitie Het project Toolkit gezondheidsbeleid Justitie is gestart onder het Arbo+convenant Rijk. Het doel van het project is de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van een Toolkit Gezondheidsbeleid, waarin nieuwe mogelijkheden voor gezondheidsbeleid in kaart worden gebracht en de lijnmanager op dit terrein meer zelfredzaam kon worden gemaakt. Door omstandigheden zijn er bij het ministerie van Justitie in 2008 vrijwel geen vorderingen gemaakt met dit project. In 2009 zal dit project overgedragen worden aan het EC A&G. Vervolg arbo+convenant: benchlearningproject EC A&G Ten tijde van het Arbo+convenant is het benchlearningproject van het EC A&G goedgekeurd door de branchebegeleidingscommissie. Na afloop van het Arbo+convenant is het project overgedragen aan het A+O fonds Rijk. De uitvoering bleef bij het EC A&G liggen. Doel van het project is inzicht verkrijgen in bestaande good practices voor verzuimbeleid, het realiseren van kennisdeling en bewustwording bij lijnmanagers en p&o ers van gezondheidsbeleid. De resultaten van het project worden in het voorjaar van 2009 gepresenteerd aan de sector door middel van een congres. Arbocatalogus In de voorbereidende fase was het project ondergebracht bij het Expertisecentrum Arbeid & Gezondheid. Vanaf februari 2008 is het project vervolgd bij het A+O fonds Rijk. Voor de totstandkoming van de Arbocatalogus is een stuurgroep geformeerd, waarin sociale partners uit de sector Rijk zitting hebben. In deze Arbocatalogus zullen in eerste instantie drie risico s beschreven worden, te weten beeldschermwerk, agressie en geweld, en werkdruk. Dit is bepaald in een kickoff -bijeenkomst met vertegenwoordigers van de deelnemende departementen en Hoge Colleges van Staat. Een werkgroep bestaande uit een externe projectleider, de projectcoördinator van het A+O fonds Rijk en twee inhoudelijke projectleiders van het Expertisecentrum is belast met de dagelijkse uitvoering van het project. In het in september goedgekeurde projectplan zijn onder andere de uitgangspunten en het ambitieniveau vastgelegd, die uiteindelijk als maatstaf moeten dienen voor preventie en beperking van de arbeidsgezondheidsrisico s. Voorts is er veel aandacht voor draagvlakvorming. In november heeft de werkgroep de klankbordgroep, bestaande uit de vertegenwoordigers van de deelnemende departementen en Hoge Colleges van Staat, meegenomen in het maakproces van de deelcatalogus Beeldschermwerk. De werkgroep toetst bij hen bijvoorbeeld de haalbaarheid en niveaus van beschermingsmaatregelen. In december is een eerste schets van de deelcatalogus Beeldschermwerk voorgelegd. Verder is besloten een onderzoek te starten naar overige als prioritair aan te merken risico s. In het voorjaar van 2009 zal een start gemaakt worden met de inventarisatie van overige risico s en zal er een tussenevaluatie aan de stuurgroep worden voorgelegd. Aan de hand van de uitkomst van het onderzoek zullen aan de stuurgroep en het bestuur van het A+O fonds Rijk voorstellen worden gedaan voor de ontwikkeling van deelcatalogi voor de overige risico s, die in 2010 en later in beeld kunnen worden gebracht. 10

11 Onderzoek werkdrukmaatregelen Dit project is in 2005 gestart met als doel kennis te vergaren over werkdrukmaatregelen die in de praktijk succesvol zijn gebleken en de omstandigheden die daarbij een rol spelen. Op verzoek van de BrancheBegeleidingsCommissie Rijk levert het A+O fonds Rijk een financiële bijdrage aan de uitvoering van het instellingsonderzoek in de sector Rijk. Het onderzoek heeft wegens omstandigheden vertraging opgelopen en is begin 2009 in gewijzigde vorm afgerond. Pilots werkdruk Sociale partners hebben eind 2007 het A+O fonds Rijk gevraagd uitvoering te geven aan de CAO-afspraak om door middel van enkele pilots bij rijksonderdelen good practices te ontwikkelen om werkdrukproblemen aan te pakken. Uitgangspunt daarbij is dat ambtenaren meer regelvermogen krijgen ter beheersing van de werkdruk. Het sluitstuk daarvan zou moeten zijn dat, op basis van gevoerd overleg, de manager verplicht is om een geconstateerde onbalans tussen belasting en belastbaarheid te herstellen. Op basis van de uitkomsten kan in het SOR worden bezien welke aanpassingen van de rechten en plichten van werkgever en werknemers in dit verband wenselijk zijn. In 2008 zijn pilots gestart bij VWS, IRF (2x) en DJI (3x) na een uitgebreide intake en analyse door het bureau BMC. In 2009 zal ook een pilot starten bij CFI en zal een publicatie verschijnen met de ervaringen en aanpakken van werkdruk in de pilots. Diversiteit Vervolg Fair Play for older workers In 2005 is het project Fair Play for older workers gestart. Het initiële doel van het project was het bevorderen van de arbeidsdeelname van oudere werknemers. Het secundaire doel was met name het trainen en bewust maken van het management van de verschillen in levensfasen van personeel en de mobiliteitsvragen die daarmee samenhangen. In 2008 is de train-de-trainer-bijeenkomst rondom het managementspel Spelenderwijs op weg naar leeftijdsbewust persooneelsbeleid herhaald. Hierdoor zijn 30 extra trainers opgeleid. Daarnaast vond op 1 november een themabijeenkomst plaats over generatieleren met circa 75 deelnemers. In deze bijeenkomst werd de aandacht gevestigd op de meest recente ontwikkelingen, zoals de theorie over de voordelen en de valkuilen van samenwerking tussen de verschillende generaties werknemers. Ook zijn op deze bijeenkomst nieuwe instrumenten geïntroduceerd, zoals de Handleiding mentoring meester-gezel. De handleiding omvat een systematische en praktische aanpak voor de overdracht van kennis tussen overheidsmedewerkers van verschillende generaties en wordt door het A+O fonds Rijk kosteloos ter beschikking gesteld. In 2009 zal het project Fair Play for Older Workers afgerond worden. Met vijf ministeries en rijksdiensten zullen nog adviesgesprekken worden gevoerd of afgerond over concrete vraagstukken van beleidsontwikkeling en verbetering rondom leeftijdsbewust personeelsbeleid. Onderzoek exit-redenen allochtonen In maart 2008 verscheen in opdracht van het A+O fonds Rijk het Onderzoeksrapport Uitstroom van Allochtonen bij de Rijksoverheid. Het onderzoek is verricht door het Instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Doel van het onderzoek was het in kaart brengen van de redenen voor uitstroom onder allochtonen bij de Rijksoverheid. Uit het onderzoek komt naar voren dat allochtonen bij het Rijk over het geheel gezien vaker dan autochtonen vertrekken uit ontevredenheid met hun functie. Allochtonen zijn ontevreden over hun sociale omgeving: de omgang met collega s en de leidinggevende. Volgens de onderzoekers kan de uitstroom van allochtonen in de sector Rijk worden beperkt door aandacht te vragen voor sociale aspecten, zoals onderlinge relaties en het organisatieklimaat. De onderzoekers bevelen aan gerichte interventies in te zetten, zoals 11

12 teambuilding en training en begeleiding van leidinggevenden. Leidinggevenden zouden zich meer bewust moeten zijn van het nut van diversiteit en de noodzaak om binnen een afdeling een open cultuur te creëren. Dit levert een bijdrage aan de werktevredenheid van allochtonen en de mate waarin zij openheid op het werk ervaren. Tenslotte zou er aandacht moeten zijn voor voldoende doorstroommogelijkheden voor allochtone medewerkers. Het onderzoeksverslag is verspreid naar de ICPR, het Interdepartementale Netwerk Diversiteit en het Multicultureel Netwerk Rijksambtenaren. In het SectorOverleg Rijkspersoneel zal geïnventariseerd worden of verdere activiteiten in lijn met de aanbevelingen van het onderzoek wenselijk zijn. Inventarisatie diversiteit In 2007 is het rapport Diversiteit geïnventariseerd uitgebracht. Het betreft een onderzoek naar nieuwe bevindingen uit de (internationale) literatuur en andere bronnen op het gebied van diversiteitsbeleid. De bevindingen zijn ook in een database opgenomen. Aanleiding voor de inventarisatie was de ontwikkeling van een integraal diversiteitsbeleid voor de sector Rijk. Uit de inventarisatie komt naar voren dat de kritische succesfactoren voor diversiteitsbeleid zijn: draagvlak vanuit het management, een duidelijke visie, voldoende communicatie en voorlichting over het onderwerp, de toegevoegde waarde van diversiteitsbeleid voor de organisatie, aansluiting bij het bestaande beleid, het meten en evalueren van diversiteitparameters en het afrekenen op gestelde doelen. In 2008 zijn de voorbereidingen getroffen om te komen tot een jaarlijkse actualisering die voor het eerst in april 2009 uit zal komen. Coaching en diversiteit De doelstelling van het project Coaching en Diversiteit is bij te dragen aan het makkelijker omgaan met diversiteit op de werkvloer. Dit wordt bereikt door het professionaliseren van de coachpools van de deelnemende rijksonderdelen. Het thema diversiteit wordt geïntegreerd in coachtrajecten op ministeries. Na een startbijeenkomst voor de coördinatoren van de coachpools en een expertmeeting met rijksambtenaren met een biculturele achtergrond georganiseerd in 2007, is in 2008 gestart met de maatwerktrajecten per deelnemend ministerie(onderdeel). De integratie van diversiteit in de coachtrajecten is op verschillende manieren ingevuld: bijvoorbeeld door het organiseren van themabijeenkomsten en trainingsdagen voor de coaches. In totaal doen negen ministerieonderdelen mee aan het project. De uitvoering van dit project loopt tot april Het project wordt afgesloten in maart 2009 met een afsluitende bijeenkomst voor de coaches die hebben deelgenomen aan het project. Multicultureel Netwerk Rijksambtenaren In 2007 is het A+O fonds Rijk gestart met het faciliteren van het Multicultureel Netwerk Rijksambtenaren (MNR). Het doel van het Multicultureel Netwerk Rijksambtenaren (MNR) is om meer diversiteit binnen het Rijk te realiseren. Activiteiten van het netwerk zijn onder andere: intervisie, mentorschap/coaching en het houden van netwerkbijeenkomsten. Daarnaast wil het netwerk een deskundig platform zijn dat geraadpleegd kan worden voor diversiteitsvraagstukken. In samenwerking met het MNR heeft het A+O fonds Rijk het werkplan MNR geschreven. Het A+O fonds Rijk heeft meegedacht over de inhoudelijke invulling en de organisatorische aspecten van de activiteiten. Daarnaast heeft het A+O fonds Rijk een multifunctionele brochure en een logo voor het MNR laten ontwikkelen. Het A+O fonds Rijk zal in 2009 de ontwikkeling van een website voor het MNR begeleiden en financieren. Het A+O fonds Rijk zal ook meedenken over inhoudelijke invulling en verdere positionering van het MNR, zodat vanaf 2010 het netwerk zelfstandig verder kan. Stages allochtonen Op verzoek van de ABVAKABO en het Servicepunt HOA is het A+O fonds Rijk in 2007 gestart met een project om op basis van CV s van kandidaten stageplekken bij het Rijk te vinden. Het A+O fonds Rijk heeft 20 CV s ontvangen van CWI/HOA en uitgezet bij ministeries. Er is geen plaatsing gerealiseerd. Uit de reacties van de contactpersonen bij de ministeries 12

13 bleek dat het vinden van stageplekken lastig is. Hierbij speelde mee dat de contactpersonen ook al benaderd waren door het EC AMC voor het beschikbaar stellen van stageplekken voor het Double Click Event. In overleg met betrokken partijen is nu een verbinding gelegd tussen CWI/HOA en het EC AMC. Kwaliteitscriteria als begeleiding van de stagiaires en hun doorstroom worden door alle partijen gedragen. Het StageServicepunt van het EC AMC houdt rekening met deze kwaliteitscriteria. Medezeggenschap Communicatie pilot medezeggenschap In de pilot medezeggenschap is een groot aantal producten ontwikkeld om deelname aan de medezeggenschap aantrekkelijker te maken en de bewustwording over medezeggenschap te vergroten. Voorbeelden van producten zijn een competentieprofiel voor de deelnemer aan medezeggenschapsorganen, een Monitor Medezeggenschap en opleidingsmodule medezeggenschap voor leidinggevenden. Om aan deze producten bekendheid te geven in de sector is een communicatietraject in gang gezet. De digitale productencatalogus is op de website van het A+O fonds Rijk geplaatst en met een pr-campagne onder de aandacht van de verschillende doelgroepen gebracht. Daarnaast is afgesproken de resultaten uit de pilot te borgen. In 2008 zijn de activiteiten met name gericht geweest op de voorbereiding en uitvoering van een expertmeeting Medezeggenschap in perspectief die gehouden is op 10 september De resultaten van deze expertmeeting zijn als aanbevelingen aangeboden aan het SectorOverleg Rijkspersoneel. Concreet is de aanbeveling gedaan om OR-werk formeel te waarderen, zodat het onderdeel kan zijn van een loopbaan en zichtbaar wordt als werk voor de organisatie. Dit wordt tot uitdrukking gebracht in de leuze: OR-werk = werk. In 2009 zal het A+O fonds Rijk praktijkvoorbeelden verzamelen en initiëren om de borging van het principe OR-werk = werk te vergemakkelijken. Internationale solidariteit In 2007 en 2008 is het project Internationale solidariteit door de ABVAKABO/FNV uitgevoerd. Met dit project is door training van kaderleden in Zimbabwe een bijdrage geleverd aan de versterking van de vakbeweging in Zimbabwe. 13

14 B. Subsidies In 2008 werd een deel van de middelen van het A+O fonds Rijk beschikbaar gesteld voor subsidiëring van arbeidsmarktprojecten en werkervaringsplaatsen. In totaal is voor! aan subsidies toegekend. Hiervan is! toegekend aan vier arbeidsmarktprojecten en! aan 24 werkervaringsplaatsen. Arbeidsmarktprojecten Het A+O fonds Rijk heeft in 2008 de volgende arbeidsmarktprojecten gesubsidieerd. Hoogopgeleide vluchtelingen bij het Rijk, Ministerie van BZK Het project heeft tot doel hoogopgeleide vluchtelingen de kans te geven om kennis te maken met het werken bij de rijksoverheid en om Nederlandse werkervaring op te doen op hun eigen opleidingsniveau. Meerdere ministeries nemen deel aan het project. Het Ministerie van VROM, BuZa en BZK hebben toegezegd plaatsen te zoeken voor de kandidaten. De deelnemende ministeries zorgen zelf voor de individuele begeleiding van de deelnemers en de inbedding in de organisatie. Het ministerie van BZK zorgt voor de extra scholing, coördineert het gehele project, doet de werving van de kandidaten en de monitoring gedurende de looptijd en de evaluatie na afloop. Bij de monitoring zullen de deelnemende vluchtelingen ook worden bevraagd over hun ervaringen. In juni 2009 is de slotbijeenkomst van het project. Alle deelnemers ontvangen dan een certificaat. Ook wordt dan de eindbundel gepresenteerd, waarin de bevindingen van het project zijn opgenomen. De afgelopen maanden zijn de deelnemers, naast hun werk, ook in een loopbaanoriëntatietraject begeleid naar het zetten van volgende stappen in de richting van regulier werk. Inmiddels is ook de evaluatie van het project gestart. Daarin is aandacht voor de beoordeling van de verschillende aspecten van het project, vanuit het perspectief van deelnemers, leidinggevenden, opleiders en evt. andere betrokkenen. Daarnaast wordt ook gekeken naar de effectiviteit voor het vergroten van de kansen van de deelnemers op regulier werk en naar de factoren die dit al of niet bevorderen. Het A+O fonds Rijk heeft aan het Ministerie van BZK! subsidie voor arbeidsmarktprojecten toegekend. Deze subsidie voor arbeidsmarktprojecten is gecombineerd met een subsidie voor 12 werkervaringsplaatsen voor vluchtelingen. Een vruchtbare voedingsbodem voor diversiteit, Ministerie van BZK Het project betreft een promotieonderzoek van drie jaar dat een vervolg is op het onderzoek naar exit-redenen van allochtonen bij het Rijk, dat in opdracht van het A+O fonds Rijk wordt uitgevoerd. Het doel van het onderzoek is om antwoord te krijgen op de vraag op welke wijze de rijksoverheid zo effectief mogelijk gestalte kan geven aan een duurzaam diversiteitsbeleid. Het gaat daarbij met name om beleidsmaatregelen die gericht zijn op een organisatieklimaat waarin openheid bestaat voor culturele diversiteit en op het bevorderen van effectief leiderschap en relaties op de diverse werkvloer. Daarbij is het doel niet alleen het verkrijgen van diversiteit (instroom), maar met name het behouden van en werken met diversiteit. Het onderzoek zal worden uitgevoerd door de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid. Alle resultaten en bevindingen van het onderzoek zijn gericht op de gehele sector Rijk. De eerste verkennende fase van het project is inmiddels afgerond. De onderzoekers van de RUG hebben gesprekken gevoerd met middenmanagers om zicht te krijgen op wat deze in hun werkpraktijk ervaren als kansen en bedreigingen van diversiteit. Dit heeft geleid tot een vragenlijst die nu breed in de departementen wordt uitgezet. De uitkomsten bieden aanknopingspunten voor het vervolg: het ontwikkelen van interventies in de rijksorganisaties gericht op het behoud van diversiteit en het evalueren van de effectiviteit van de interventies die rijksorganisaties nu zelf uitvoeren. Het A+O fonds Rijk heeft aan het Ministerie van BZK! subsidie toegekend. 14

15 De week van de mobiliteit, Ministerie van V&W In de week van de mobiliteit die van 17 tot 21 november 2008 gehouden werd, konden medewerkers van verschillende organisaties in Limburg een dag lang een kijkje nemen in de keuken van een ander bedrijf. Het project heeft tot doel om medewerkers de meerwaarde van mobiliteit aan den lijve te laten ervaren. Zij zijn dan in een volgend stadium de mobiliteitsambassadeurs voor hun collega s. Als gevolg van het project moeten de externe mobiliteit en employability van de werknemers worden vergroot. Verder zal door de grootschalige functieruil zowel bij managers als bij medewerkers de eventuele drempels ten aanzien van mobiliteit worden weggenomen. Tenslotte is de verwachting dat de arbeidsmobiliteit tussen de deelnemende organisaties flexibeler en dynamischer wordt, waardoor de aantrekkelijkheid van de Limburgse arbeidsmarkt zal toenemen. Het gehele project wordt ondersteund met een website waardoor werkgevers en werknemers worden geïnformeerd en waarop de inschrijvingen plaatsvinden. Verder wordt er voor de PR gebruik gemaakt van plaatselijke en landelijke media. Het A+O fonds Rijk heeft aan het Ministerie van V&W! subsidie toegekend. Professionalisering Ondernemingsraad, Raad voor de Kinderbescherming Dit project is opgezet om te kunnen beschikken over een continu professioneel optredende OR die in staat is op strategisch niveau maatwerk en kwaliteit te leveren, en om de binnen medezeggenschap opgedane kennis en ervaring behouden voor de organisatie. Het project biedt dus ook perspectief voor de loopbaanontwikkeling van de individuele medezeggenschapsleden; daarom worden competentieprofielen voor OR-leden ingevoerd. Andere doelen zijn het borgen van de aanwezige kennis en van de continuiteit van de medezeggenschap. De initiatiefnemer voor het project is de landelijke medezeggenschapsraad (GOR) in overleg met de bestuurder en het hoofd P&O. Het A+O fonds Rijk heeft aan de Raad voor de Kinderbescherming! subsidie toegekend. Werkervaringsplaatsen In 2008 werden de onderstaande subsidies voor werkervaringsplaatsen toegekend: Organisatie Dienstonderdeel Deelnemers Subsidietoekenning Ministerie van BZK DGOBR/POIR 12! Rechtbank Utrecht Bureau Bedrijfsvoering 1! Belastingdienst Douane Zuid 4! Belastingdienst Oost Brabant 1! Belastingdienst Rivierenland 6! Totaal 24!

16 Afgerond project in 2008: Secretaressecongres Rijk Het Ministerie van SZW heeft in 2007 subsidie gekregen voor de uitvoering van het secretaressecongres. De aanleiding om dit project te starten was de verdere professionalisering en de mobiliteitsbevordering van de secretaressefunctie binnen de Rijksoverheid. Het Secretaressecongres (IK-S congres) vond plaats op 22 november Het initiatief voor het project kwam vanuit de medewerkers zelf en de doelgroep had zelf een actieve rol bij de organisatie van het congres. Verder droeg het congres bij aan een sterkere positionering van de secretaresse op de arbeidsmarkt. Het ochtendprogramma bestond uit een plenaire bijeenkomst waarbij de veranderende positie van de secretaressefunctie binnen de Rijksoverheid centraal stond. Het middaggedeelte bestond uit 10 verschillende workshops waarvoor de deelnemers zich konden intekenen. Ter afsluiting werd een plenaire bijeenkomst gehouden. Het project heeft geresulteerd in een grotere saamhorigheid, een betere kennisdeling en een steviger netwerk binnen de doelgroep. Met name de overweldigende belangstelling voor deelname uit de doelgroep en het enthousiasme van de organisatie heeft bijgedragen aan een positieve uitvoering van het project. Er wordt gedacht aan onder andere een internetcommunity waar de meest actuele thema s behandeld kunnen worden en waar verankering van diverse onderwerpen kan plaatsvinden. Het project heeft een vervolg gekregen doordat de Taskforce Secretaressen Rijk door het A+O fonds Rijk ondersteund en gefinancierd wordt. Voor 2009 staat een tweede secretaressecongres gepland. 16

17 C. Communicatie Website en nieuwsbrieven De website < en de papieren nieuwsbrief waren in 2008 de belangrijkste algemene communicatiemiddelen. Er zijn in 2008 vier nieuwsbrieven verschenen. Bijeenkomsten In 2008 heeft het A+O fonds Rijk 6 bijeenkomsten georganiseerd: 24 januari 2009 Train-de-trainer workshops voor spelleider Op weg naar leeftijdsbewust personeelsbeleid Via een speciaal ontwikkeld bordspel leerden leidinggevenden, personeelsfunctionarissen, beleidsmedewerkers en OR-leden leeftijdsbewust personeelsbeleid verder op de kaart te zetten binnen de eigen organisatie. 8 april 2009 Ondertekening convenant Tussen Rijk en Onderwijs door minister Ter Horst Via het project Tussen Rijk en Onderwijs kunnen rijksmedewerkers met een HBO- of WOdiploma overstappen naar een baan als leraar in het voortgezet onderwijs in Den Haag. Het streven is 50 rijksmedewerkers de overstap te laten maken, waarbij diverse faciliteiten worden geboden zoals een terugkeergarantie en loonsuppletie. 16 september 2009 Workshop Netwerken en Protocol voor secretaresses bij het Rijk Deze workshop werd georganiseerd door de Taskforce Secretaressen Rijk. Het A+O fonds Rijk bood organisatorische, inhoudelijke en financiële ondersteuning. De workshop werd georganiseerd voor de secretaresses van het Rijk in het kader van loopbaanontwikkeling. 28 oktober 2009 Train-de-trainer workshops voor spelleiders Op weg naar leeftijdsbewust personeelsbeleid Wegens aanhoudende vraag zijn de workshops herhaald. 6 november 2009 Verdiepingsbijeenkomst: Kennisbehoud door generatieleren Deze bijeenkomst stond in het teken van generatieleren en beantwoordde vragen als: Hoe kunt u verlies van kennis en ervaring voorkomen als medewerkers de organisatie verlaten? Hoe kunt u kennisdeling tussen medewerkers stimuleren? Wat kenmerkt de verschillende generaties medewerkers in de organisatie en hoe kunt u de samenwerking tussen generaties bevorderen? De bijeenkomst werd georganiseerd voor iedereen die zich bezighoudt met hrm-beleid binnen de rijksoverheid zoals P&O-ers, OR-leden, beleidsmedewerkers en managers. 27 november 2009 DIV-congres Leer je Rijk Tijdens deze conferentie werd in verschillende rondes een toelichting gegeven op de nieuwe manier van werken door de veranderingen op het gebied van documentaire informatievoorziening. Nieuwe rollen en functies van de toekomst werden uitgelegd en deelnemers gingen zelf aan de slag met het benoemen van vaardigheden die ze in de loop der jaren hebben opgedaan, binnen en buiten het werk. Uitgangspunt hierbij was de EVC-methode. EVC levert een zogenoemd Ervaringscertificaat op. Het ervaringscertificaat is de kortste weg naar een erkend diploma en kan de realisatie van loopbaanwensen dichterbij brengen. 17

18 Publicaties In 2008 heeft het A+O fonds Rijk de volgende publicaties uitgebracht: - Onderzoeksverslag Uitstroom van allochtonen bij de Rijksoverheid Instituut voor integratie en sociale weerbaarheid, Rijksuniversiteit Groningen, maart Ontdek het onderwijs, brochure voor pilot Tussen Rijk en Onderwijs A+O fonds Rijk, april Handleiding Mentoring meester-gezel A+O fonds Rijk en VanDoorneHuiskes en partners, oktober Brochure Multicultureel Netwerk Rijksambtenaren A+O fonds Rijk, oktober Leer je Rijk in praktijk, Ervaringen met EVC bij het Rijk A+O fonds Rijk, november 2008 De publicaties zijn te bestellen via het adres info@aofondsrijk.nl. 18

19 4. Organisatie Bestuurssamenstelling Het bestuur van het A+O fonds Rijk bestaat uit een Algemeen bestuur en een Dagelijks bestuur. Algemeen bestuur Werknemersvertegenwoordigers dhr. J.W.A. Dieten (ABVAKABO FNV), voorzitter; dhr. A.M.G. Lohman (CNV Publieke Zaak); dhr. P.J.F. Wulms (AC); dhr. W.B.M. Treu (CMHF), plv. voorzitter. Plaatsvervangers werknemersvertegenwoordigers vacature (ABVAKABO FNV); dhr. R.G.W. van Dael (CNV Publieke Zaak); mw. M. Wendt (AC); dhr. J.S. Hut (CMHF). Werkgeversvertegenwoordigers mw. E.H. Schreuder (Ministerie van BZK), secretaris/penningmeester; dhr. P.J. Ierschot (Ministerie van Justitie); dhr. P.W.M. Bots (Belastingdienst); dhr. J.H. Maas (Ministerie van SZW). Plaatsvervangers werkgeversvertegenwoordigers dhr. P. van der Parre (Ministerie van BZK); dhr. J.M. Haringman (Ministerie van Justitie); dhr. M.J.K. van Butselaar (Belastingdienst), vanaf 25 november 2008 dhr. W.M. Kort (Belastingdienst); mw. A. Straub (Ministerie van SZW). Dagelijks bestuur dhr. J.W.A. Dieten (ABVAKABO FNV); mw. E.H. Schreuder (Ministerie van BZK). Bureau A+O fonds Rijk Ambtelijk secretaris: Hanna Fisscher Plv. ambtelijk secretaris: Aafje Krug 19