Jaarverslag Stichting Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds Rijksoverheid

Transcriptie

1 Jaarverslag 2007 Stichting Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds Rijksoverheid Vastgesteld door het bestuur 26 mei 2008

2 Inhoudsopgave Jaarverslag 1. Inleiding 2. Hoofdlijnen van het beleid 3. Activiteiten A. Projecten op eigen initiatief B. Subsidies C. Communicatie 4. Organisatie Voor meer informatie Bezoekadres Lange Voorhout EA Den Haag Postadres Postbus CN Den Haag Tel Fax

3 1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag over 2007 van het Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds voor de sector Rijk (A+O fonds Rijk). Het A+O fonds Rijk is een stichting bestuurd door werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers en heeft tot doel vernieuwende activiteiten op het gebied van de arbeidsmarkt, werkgelegenheid en scholing binnen de sector Rijk te stimuleren. Het A+O fonds Rijk stimuleert activiteiten die er voor zorgen dat rijksambtenaren kunnen beschikken over een topconditie op de interne en externe arbeidsmarkt, dat zij realistische loopbaanwensen kunnen ontwikkelen, dat de werkgever steeds kan beschikken over voldoende, gekwalificeerde, gemotiveerde medewerkers en dat het personeelsbestand evenwichtig is samengesteld, waarbij diversiteit een belangrijk aspect is. De doelgroep van het fonds bestaat uit het personeel en de organisaties die onder de reikwijdte van het Sectoroverleg Rijkspersoneel (SOR) vallen. Het fonds kan op verzoek van een zelfstandig bestuursorgaan dan wel een publiekrechtelijke of privaatrechtelijke stichting besluiten de organisatie te laten vallen onder de werkzaamheden van het fonds. Het bestuur van het A+O fonds Rijk stelt jaarlijks een beleidsplan op met de uitgangspunten en prioriteiten voor de besteding van de middelen. Het beleidsplan sluit zo veel mogelijk aan bij de actuele ontwikkelingen binnen de sector Rijk. In dit jaarverslag komen de hoofdlijnen van het beleid naar voren. Vervolgens worden de ingezette activiteiten beschreven die het A+O fonds Rijk in 2007 heeft ondernomen en waarvoor subsidie is toegekend. 3

4 2. Hoofdlijnen van het beleid Binnen het beleidskader van het A+O fonds Rijk zijn voor de activiteiten in 2007 drie hoofdlijnen onderscheiden: Projecten op eigen initiatief van het A+O fonds Rijk; Thema s waar werkgevers en werknemers uit de sector op kunnen intekenen voor financiële ondersteuning; Subsidieverlening aan projecten op initiatief van werkgevers en werknemers uit de sector. 2.1 Projecten op eigen initiatief Het accent binnen de eerste lijn van activiteiten zou in 2007 liggen op nieuwe projecten die aansluiten bij de thema s van het nog af te sluiten arbeidsmarktconvenant. Dit arbeidsmarktconvenant is echter niet afgesloten in De thema s van de projecten op eigen initiatief waren mobiliteit en loopbaanontwikkeling, arbeidsomstandigheden, diversiteit en medezeggenschap. De activiteiten op eigen initiatief hebben zoveel mogelijk voldaan aan de volgende eisen: Evenwicht tussen werkgevers- en werknemersbelang; Zonder het A+O fonds komt de activiteit niet of veel moeilijker tot stand; Zoveel mogelijk overdraagbaar naar andere onderdelen van de sector. Door het uitvoeren van eigen projecten en door kennis te delen met uitvoerders van subsidieprojecten heeft het fonds deskundigheid opgebouwd over de ontwikkelingen op het gebied van de arbeidsmarkt, de werkgelegenheid en de scholing in de sector. De opgedane kennis en ervaring is verspreid via onder andere de nieuwsbrief, de website en bijeenkomsten. Door de verspreiding van kennis kan de hele sector profiteren van de opgedane ervaringen. 2.2 Intekenen op thema s Een tweede lijn van activiteiten zou zijn de mogelijkheid voor werkgevers en werknemers in de sector om voorstellen in te dienen voor activiteiten die aansluiten op thema s uit het arbeidsmarktconvenant. Het idee was om meerdere voorstellen per thema te honoreren. Op deze wijze kan geëxperimenteerd worden met verschillende methoden om een bepaalde problematiek aan te pakken. Deze beleidslijn is in 2007 niet ingezet wegens het uitblijven van het arbeidsmarktconvenant. 2.3 Subsidieverlening De derde lijn voor de activiteiten van het A+O fonds Rijk is de subsidiëring van projecten uit het veld. Er waren in 2007 twee subsidiemogelijkheden, te weten voor: arbeidsmarktprojecten werkervaringsplaatsen Arbeidsmarktprojecten Doel van de subsidieverlening voor arbeidsmarktprojecten is vernieuwingen te bevorderen en activiteiten te stimuleren die buiten de gebaande paden gaan. Het moet gaan om activiteiten op het gebied van arbeidsmarkt-, werkgelegenheids- of scholingsbeleid. Belangrijk criterium voor deze aanvragen is dat de activiteiten aanvullend zijn op de reguliere werkgeverstaak. 4

5 De resultaten van het project moeten zo veel mogelijk overdraagbaar zijn naar andere onderdelen van de sector. De aanvrager geeft aan welke onderdelen van het project overdraagbaar zijn en hoe deze overdracht kan plaatsvinden. Daarnaast is vereist dat het project wordt geëvalueerd. De subsidieaanvraag moet voorzien in een evaluatie, waarbij getoetst wordt in hoeverre de doelstellingen van het project zijn bereikt en waarin wordt onderzocht tot welke leereffecten het project heeft geleid. Het evaluatierapport wordt ter beschikking gesteld aan het A+O fonds Rijk. Werkervaringsplaatsen Werkervaringsplaatsen hebben tot doel zwakkere groepen op de arbeidsmarkt werkervaring te laten opdoen bij de sector Rijk. Voorwaarde om in aanmerking te komen voor subsidie was in 2007 dat deelnemers aan een werkervaringsproject minimaal zes maanden geregistreerd staan als werkloos werkzoekend bij het Centrum voor Werk en Inkomen. Naast werkzoekenden kunnen ook arbeidsgehandicapten, jongeren tot 23 jaar, vluchtelingen, nieuwkomers en herintreders deelnemen aan de werkervaringsplaatsen. Om te stimuleren dat de werkervaringsplaats gebruikt wordt als opstap naar een reguliere arbeidsplaats en er aandacht is voor scholing en ontwikkeling van de deelnemer, is met ingang van 2007 vereist dat de aanvrager samen met de deelnemer een ontwikkelingsplan opstelt. In dat ontwikkelingsplan staat hoe de deelnemer geschoold en begeleid wordt naar een volgende functie binnen de organisatie of, indien dat niet mogelijk is, buiten de organisatie. Voor de uitvoering van het ontwikkelingsplan is een subsidie van maximaal beschikbaar. Deze subsidie komt bovenop de loonkostensubsidie die in 2007 maximaal bedroeg. 5

6 3. Activiteiten A. Projecten op eigen initiatief De projecten op eigen initiatief van het A+O fonds Rijk in 2007 zijn onder te verdelen in de thema s mobiliteit/loopbaanontwikkeling, arbeidsomstandigheden, diversiteit en medezeggenschap. Onderstaand overzicht van de projecten is volgens deze thema s ingedeeld. Mobiliteit/loopbaanontwikkeling Proeftuin DJI Doel van het project was om tien medewerkers in een veiligheidsfunctie bij DJI professioneel begeleiden in de doorstroom naar een andere functie, binnen of buiten DJI. De Proeftuin is uitgevoerd voor de medewerkers van vijf locaties in het cluster Noord Holland Noord. Om medewerkers enthousiast te maken om vrijwillig deel te nemen aan het project, is op iedere locatie een werkconferentie georganiseerd. Tijdens deze werkconferenties zijn de medewerkers geïnformeerd en is mobiliteit op een positieve manier onder de aandacht gebracht. Aansluitend op de werkconferenties hebben twaalf medewerkers vrijwillig deelgenomen aan de individuele begeleidingstrajecten. Na een intake zijn de medewerkers zich gaan heroriënteren. Voorts hebben ze een individueel ontwikkelingsplan opgesteld, dat onder begeleiding van een adviseur is uitgevoerd. Daarna heeft nog een nazorgtraject plaatsgevonden. Van de twaalf deelnemers zijn drie deelnemers na de intake of kort erna gestopt. Vier deelnemers hebben tijdens het project een andere functie gevonden, waarvan één buiten DJI. Drie deelnemers hebben geconcludeerd dat de door hen gewenste stap niet realistisch is: enerzijds vanwege een grote terugval in (aanvangs)salaris in de gewenste functie (zoals bij de politie) en anderzijds om niet realistische wensen (geen vacatures en niet voldoen aan de toelatingseisen). Twee deelnemers hebben na het einde van het project hun loopbaantraject voortgezet. Onderzoek belemmeringen gebruik mobiliteitsbank Dit onderzoek vormt het sluitstuk van het project Katalysator mobiliteitsbank, dat het A+O fonds Rijk in 2005 startte. Doel van het project was om het gebruik van de mobiliteitsbank te bevorderen door matches tot stand te brengen met behulp van de mobiliteitsbank en daaraan bekendheid te geven. In de praktijk zijn weinig geslaagde matches tot stand gekomen. Het project leidde tot meer inzicht in de knelpunten die een rol spelen bij het gebruik van de mobiliteitsbank. Het A+O fonds Rijk heeft daarom een onderzoek laten uitvoeren naar de belemmeringen in het gebruik van de mobiliteitsbank. Het rapport Onderzoek belemmeringen gebruik mobiliteitsbank is in mei 2007 uitgebracht. De belangrijkste conclusies van dit onderzoek zijn: 1. De bekendheid van het vacaturegedeelte op de mobiliteitsbank is hoog. Het gebruik van de cv-bank is laag, zowel door vacaturehouders als door baanzoekers. 2. Over het vacaturedeel heerst tevredenheid. Potentiële baanzoekers vinden het aanbod (ruim) voldoende. Over het cv-deel is het oordeel van de respondenten minder positief: cv-houders verbaast het dat zij weinig reacties ontvangen; vacaturehouders ervaren dat cv-houders te weinig informatie verstrekken. 3. Enkele knelpunten die naar voren zijn gekomen, hebben betrekking op resultaten van zoekfuncties en matching. 4. Een beperkte en snel wisselende groep van P&O-ers is geautoriseerd om de cv-bank te raadplegen. 6

7 Op grond van deze conclusies bevelen de onderzoekers aan de mobiliteitsbank een belangrijke rol te geven als instrument in het mobiliteitsbeleid. Een verdere ontwikkeling van de mobiliteitsbank vraagt wel de nodige middelen en commitment van alle betrokken partijen. Daarnaast doen de onderzoekers praktische aanbevelingen om de cv-bank te verbeteren. Met de stroom mee Doel van het onderzoek Met de stroom mee was om inzicht te verschaffen in de mogelijkheden van doorstroom van raadsonderzoekers bij de Raad voor de Kinderbescherming naar aanverwante functies in de collectieve sector. Daarnaast is in kaart gebracht welke rol regionale netwerken kunnen vervullen bij het stimuleren van externe mobiliteit. Dit onderzoek is een vervolg op het rapport Uit de fuik uit Uit het onderzoek Met de stroom mee blijkt dat voor de functie van raadsonderzoeker verschillende doorstroommogelijkheden bestaan, zoals: gerechtssecretaris, sociaal raadsman, jeugdbeschermer en leerplichtambtenaar. Op het gebied van regionale netwerkvorming bevat het rapport de volgende aanbevelingen: 1. Werf netwerkdeelnemers op basis van het primaire proces en dus de ketenpartners van de Raad voor de Kinderbescherming. 2. Zorg voor begrenzing van het netwerk door een regionale schaal aan te houden en door het doel van het netwerk vast te stellen en te bewaken. 3. Houd het aantal functies van het netwerk beperkt. In het geval van de Raad richten de netwerken zich op bevorderen en faciliteren van personele uitwisseling tussen de netwerkpartners. 4. Geef het netwerk een formele status. 5. Het netwerk heeft baten, maar ook kosten. Onder baten wordt in dit geval verstaan het aantal bemiddelingen, tevredenheid deelnemende organisaties en betrokken medewerkers. Financiële ondersteuning is nodig voor het vergoeden van de loonkosten voor een coördinator of secretaris, materiële kosten voor onderhoud website, nieuwsbrief, bijeenkomsten, etc. 6. Ontwikkel een communicatieplan voor het netwerk: deelnemende organisaties, maar ook organisaties daarbuiten dienen op de hoogte gehouden te worden van de ontwikkelingen van het netwerk. Leer je Rijk Doel van het project Leer je Rijk is de loopbaanmogelijkheden van medewerkers te vergroten door het kwalificatieniveau te verhogen. Het gaat om het realiseren van in totaal minimaal 3500 extra duale trajecten (leerwerktrajecten) en EVC-procedures (Erkenning Verworven Competenties) in de sector Rijk. Dit project is een onderdeel van de intentieverklaring die de sector Rijk heeft afgesloten op initiatief van de gezamenlijke projectdirectie Leren & Werken van de ministeries van SZW en OCW. De Belastingdienst heeft een projectleider gedeeltelijk vrijgesteld om te ondersteunen bij de werving van andere rijksonderdelen op basis van de eigen ervaringen van de Belastingdienst. 7

8 De volgende rijksonderdelen namen in 2007 deel aan het project met de volgende aantallen EVC s en duale trajecten: Organisatieonderdeel Aantal EVC s Aantal duale trajecten Belastingdienst Dienst Justitiële Inrichtingen Ministerie van OCW Ministerie van SZW Centraal Justitieel Incasso Bureau Project Wegwerken Archief Achterstanden Ministerie van VWS Ministerie van VROM Ministerie van Financiën Nieuwe autoriteit in oprichting Totaal trajecten Met een groot aantal rijksonderdelen worden gesprekken gevoerd over deelname in Om zoveel mogelijk ministeries en onderdelen ervan bij het project te betrekken, zijn er veel gesprekken gevoerd en presentaties gegeven. Tijdens verschillende congressen is er aandacht aan het project besteed. Daarnaast zijn er twee brochures ontwikkeld: één voor medewerkers en één voor leidinggevenden. Voor de deelnemers aan het project organiseert het A+O fonds Rijk een projectleidersoverleg. Het doel is om kennisuitwisseling tot stand te brengen. Op iedere bijeenkomst staat een thema centraal dat aansluit bij de vragen van de projectleiders. De functiegroepen waar de meeste ministeries of uitvoeringsorganisaties mee aan de slag willen, zijn secretaresses, de vakgroep documentaire informatievoorziening (DIV), medewerkers personeels- en salarisadministratie en toezichthouders. Op deze functies zitten veelal medewerkers die al lang in dienst zijn en minder opleiding hebben dan gewenst. Ook komen functies te vervallen of gaat de inhoud ervan veranderen vanwege de Vernieuwing Rijksdienst. Tussen Rijk en Onderwijs In 2007 zijn de voorbereidingen gestart voor de pilot Tussen Rijk en Onderwijs. Deze pilot heeft tot doel om 50 rijksambtenaren te begeleiden in hun vrijwillige overstap naar een baan als leraar in het voortgezet onderwijs in Den Haag en omstreken. De voorbereidende werkzaamheden bestonden onder andere uit het leggen van contacten met scholen in de Haagse regio, het samenstellen van een pakket aan faciliteiten die het ministerie van BZK beschikbaar stelt voor rijksambtenaren die willen overstappen en het opzetten van de wervingscampagne. Cactuscafé Het A+O fonds Rijk heeft een financiële bijdrage geleverd aan het Cactuscafé dat op 7 september 2007 plaatsvond met als thema Betere Overheid. Het Cactuscafé is een debatcafé voor jonge ambtenaren bij de rijksoverheid. De voorzitter van het A+O fonds Rijk, Jan Willem Dieten, trad in debat met SG Vernieuwing Rijksdienst, Roel Bekker, rondom het thema arbeidsmobiliteit. 8

9 Jonge ambtenarendag Op 1 maart 2007 vond de eerste Jonge Ambtenarendag plaats. Doel van deze overheidsbrede bijeenkomst voor jonge ambtenaren was het blikveld te verruimen, dwarskijken te stimuleren en te netwerken. Het A+O fonds Rijk heeft financieel bijgedragen aan de totstandkoming van de dag en daarnaast de workshop loopbaanontwikkeling verzorgd. Zet de vernieuwing op 1! Het A+O fonds Rijk heeft een financiële bijdrage geleverd aan de organisatie van de conferentie Zet de vernieuwing op 1!, die op 12 december plaatsvond. Initiatiefnemers zijn de Samenwerkende Centrales voor Overheidspersoneel (SCO) en het Platform Ondernemingsraden Rijk (PRO). Doel van de conferentie is de vernieuwing van de Rijksdienst vanuit de medewerkers verder te helpen door ervaringen uit te wisselen, gedachtewisseling over ideeën en voorstellen en door input te verzamelen voor een alternatieve nota Witboek. Arbeidsomstandigheden Vervolg Arbo+convenant Rijk In april 2007 liep het Arbo+convenant Rijk ten einde. Het bestuur van het A+O fonds Rijk heeft besloten de projecten uit het convenant die doorlopen na het aflopen van het Arbo+convenant te adopteren. De volgende projecten lopen door: 1) Toolkit Gezondheidsbeleid, ministerie van Justitie De doelstelling van het project is: de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van een Toolkit Gezondheidsbeleid. Deze toolkit maakt nieuwe mogelijkheden voor gezondheidsbeleid op maat binnen Justitie zichtbaar en toegankelijk. De toolkit ontsluit interne en externe kennis en vergemakkelijkt het keuzeproces, waar managers zich voor geplaatst zien bij het (her)inrichten van een effectief gezondheidsbeleid. Deze toolkit faciliteert de integraal manager bij de (her)inrichting van het gezondheidsbeleid binnen de eigen dienst. Daarnaast wil het ministerie het gebruik van de toolkit ondersteunen en borgen door het organiseren van bijeenkomsten en de inrichting van een chatgroup op intranet waarin gebruikers hun ervaringen met de toolkit kunnen uitwisselen. 2) Het Agressieregistratiesysteem Overheid Doel van het project is om te komen tot een rijksbrede aanpak in het tegengaan van agressie en geweld van burgers tegen medewerkers. In samenwerking met gemeenten en provincies wordt een uniform registratiesysteem ontwikkeld voor het overheidspersoneel. Rapportage van incidenten maakt het mogelijk de aard en omvang van agressie en geweld te analyseren, tendensen te onderkennen, beleid te voeren en daarmee maatwerkoplossingen te bieden. Door agressie en geweld op dezelfde wijze te registreren kunnen (geanonimiseerde) gegevens worden opgeslagen in een landelijke database voor alle overheidsorganisaties, waardoor benchmarken mogelijk is. 3) Projecten van het Expertisecentrum Arbeid en Gezondheid (EC A&G) Het A+O fonds Rijk heeft een financiële bijdrage geleverd aan de projecten van het EC A&G. Drie projecten die voortvloeien uit het Arbo+convenant Rijk, te weten Verzuimbenchmark, Evidence Based Practices en Investeren in Gezondheidsbeleid zijn samengebracht in het programma benchlearning. Het doel van het benchlearningprogramma is het verkrijgen van inzicht in be- 9

10 staande good practices, het realiseren van kennisdeling en het zorgen voor bewustwording bij lijnmanagers en P&O-ers. Daarnaast is de website van het EC A&G ingericht. 4) Het project Werkdruk van Buitenlandse Zaken. Bij drie afdelingen binnen de Hoofddirectie Personeel en Organisatie/Personeels en Management advies van het ministerie van Buitenlandse Zaken is een medewerkerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd via de Internetspiegel. Het doel van het onderzoek was inzicht te krijgen in de oorzaken voor de ervaren werkdruk. De uitkomsten van het onderzoek zijn binnen de drie afdelingen met de medewerkers besproken en vervolgens zijn plannen van aanpak gemaakt. De bevindingen hebben geleid tot maatregelen die een positieve uitwerking hebben op de werkbeleving van medewerkers. Ook hebben medewerkers trainingen timemanagement en personal performance gevolgd. Pilots werkdruk Sociale partners hebben eind 2007 het A+O fonds Rijk gevraagd uitvoering te geven aan de CAO-afspraak om door middel van enkele pilots bij rijksonderdelen good practices te ontwikkelen om werkdrukproblemen aan te pakken. Uitgangspunt daarbij is dat ambtenaren meer regelvermogen krijgen ter beheersing van de werkdruk. Het sluitstuk daarvan zou moeten zijn dat, op basis van gevoerd overleg, de manager verplicht is om een geconstateerde onbalans tussen belasting en belastbaarheid te herstellen. Op basis van de uitkomsten kan in het SOR worden bezien welke aanpassingen van de rechten en plichten van werkgever en werknemers in dit verband wenselijk zijn. Diversiteit Onderzoek exitredenen allochtonen In de CAO Rijk van is afgesproken dat de redenen voor uitstroom van allochtonen onderzocht zullen worden met ondersteuning door het A+O fonds Rijk. Doel van het onderzoek is inzicht te verkrijgen in de redenen voor vrijwillig vertrek van allochtone medewerkers bij de sector Rijk. De onderzoekers hebben eerst kwantitatieve gegevens verzameld via een vragenlijstonderzoek onder zittend en vertrokken personeel van negen ministeries. De vragenlijst is ingevuld door 273 allochtonen (54 vertrekkers, 219 zittend) en 1356 autochtonen (389 vertrekkers, 967 zittend). Daarna zijn kwalitatieve data verkregen door interviews onder 38 vrijwillig vertrokken allochtone medewerkers. Op basis van de resultaten zullen afspraken gemaakt worden over deskundigheidsbevordering en begeleiding van zowel allochtone als autochtone medewerkers. Het onderzoek wordt in 2008 gepubliceerd. Inventarisatie Diversiteit In 2007 is het rapport Diversiteit geïnventariseerd uitgebracht. Het betreft een onderzoek naar nieuwe bevindingen uit de (internationale) literatuur en andere bronnen op het gebied van diversiteitsbeleid. De bevindingen zijn ook in een database opgenomen. Aanleiding voor de inventarisatie was de ontwikkeling van een integraal diversiteitsbeleid voor de sector Rijk. Uit de inventarisatie komt naar voren dat de kritische succesfactoren voor diversiteitsbeleid zijn: draagvlak vanuit het management, een duidelijke visie, voldoende communicatie en voorlichting over het onderwerp, de toegevoegde waarde van diversiteitsbeleid voor de organisatie, aanslui- 10

11 ting bij het bestaande beleid, het meten en evalueren van diversiteitparameters en het afrekenen op gestelde doelen. Coaching en diversiteit De doelstelling van het project Coaching en Diversiteit is bij te dragen aan het makkelijker omgaan met diversiteit op de werkvloer. Dit wordt bereikt door het professionaliseren van de coachpools van de deelnemende rijksonderdelen. Het thema diversiteit wordt geïntegreerd in coachtrajecten op ministeries. In mei 2007 is een startbijeenkomst georganiseerd voor de coördinatoren van de coachpools. In juni 2007 is een expertmeeting met rijksambtenaren met een biculturele achtergrond georganiseerd om helder te krijgen welke coachvragen te maken hebben met hun biculturele achtergrond. De integratie van diversiteit in de coachtrajecten wordt op verschillende manieren ingevuld: bijvoorbeeld door het organiseren van themabijeenkomsten en trainingsdagen voor de coaches. Eind 2007 hadden zeven rijksonderdelen zich aangemeld voor dit project. De initiatiefnemer van het project is door het ministerie van OCW voor één dag per week vrijgesteld om als projectleider op te treden, in samenwerking met medewerkers van het A+O fonds Rijk. De uitvoering van dit project loopt tot eind Stageplaatsen allochtone jongeren bij Rijk In dit project is het A+O fonds Rijk op kleine schaal op zoek gegaan naar stageplekken binnen het Rijk voor hoogopgeleide allochtonen studenten die door het Servicepunt HOA (Hoger Opgeleide Allochtonen) worden aangedragen om zo te leren van de ervaringen. In het najaar van 2007 heeft het A+O fonds Rijk samengewerkt met het Expertisecentrum Arbeidsmarktcommunicatie (EC AMC) bij de organisatie van het Double-Click Event dat plaatsvond op 12 december Op dit Event werden stagezoekers en stageplekken bij het Rijk aan elkaar gekoppeld. Ministeries hebben daar circa 60 stageplekken aangeboden, terwijl 80 studenten van allochtone afkomst aanwezig waren. Daarnaast heeft het A+O fonds Rijk een aantal overleggen georganiseerd met alle (centrale) partijen die betrokken zijn bij de stages voor allochtonen in de sector Rijk om de verbindingen onderling te versterken. Inmiddels is met subsidie van het A+O fonds Rijk het Stage Servicepunt Rijk opgericht dat tot doel heeft stageplekken en stagezoekers aan elkaar te koppelen. Multicultureel netwerk Rijksambtenaren In juni 2007 hebben drie rijksambtenaren op persoonlijke titel het initiatief genomen om een multicultureel netwerk voor hoogopgeleide rijksambtenaren op te richten. Doel van het netwerk is om meer diversiteit binnen het Rijk te realiseren. Activiteiten zijn: intervisie, mentorschap/coaching en het organiseren van netwerkbijeenkomsten. Daarnaast wil het netwerk een platform zijn dat geraadpleegd kan worden door bijvoorbeeld het SG-overleg. Het A+O fonds Rijk biedt inhoudelijke en financiële ondersteuning aan het netwerk. In 2007 hebben twee netwerkbijeenkomsten plaatsgevonden, op 8 november en 11 december. Beide bijeenkomsten stonden in het teken van het doel en de positionering van het netwerk binnen de Rijksoverheid. Inmiddels telt het netwerk 90 leden. Coachproject Raad en Daad 11

12 In dit project zijn medewerkers vanuit de sector Rijk op vrijwillige basis als coach gekoppeld aan vmbo-leerlingen. Met het project laat de sector Rijk zijn maatschappelijke betrokkenheid zien. Daarnaast krijgt de sector Rijk bekendheid bij de groep die gecoacht wordt. In het schooljaar hebben 100 rijksmedewerkers gecoacht op acht scholen in Den Haag en omstreken (5), Utrecht (2) en Heerlen (1). Het doel van de coachgesprekken was om leerlingen te begeleiden bij hun vragen over een vervolgopleiding of wensberoep. De rijksambtenaren hebben ter voorbereiding op het coachen een training van een dag gevolgd. Het project is door alle betrokken partijen als succesvol ervaren. De coaches hebben ervaring kunnen opdoen met coachen. Daarnaast hebben ze kennis opgedaan van het vmbo-onderwijs en de leef- en belevingswereld van jongeren. De individuele begeleiding heeft merkbaar een positieve invloed gehad op het gedrag van de leerlingen. Nadat het A+O fonds Rijk het coachproject twee schooljaren heeft uitgevoerd, is onderzocht hoe het project kan worden ingebed in de sector Rijk. Daarbij is de één-op-één koppeling van een ministerie(onderdeel) aan een vmbo-school het meest kansrijk gebleken. De Belastingdienst en SZW hebben in 2007 een vmbo-school geadopteerd. In 2008 zijn ook andere ministeries aan vmbo-scholen gekoppeld. Fair Play for older workers Het Europese programma Fair Play for older workers is in 2005 gestart met het bevorderen van de deelname van oudere werknemers aan het arbeidsproces door leeftijdsbewust organisatie- en personeelsbeleid. Het A+O fonds Rijk stimuleerde en coördineerde de deelname van de sector Rijk aan Fair Play for older workers. Negen ministeries hebben deelgenomen. Per ministerie onderzochten Fair Play adviseurs de mogelijkheden voor beleidsontwikkeling of -verbetering. Vervolgens is advies uitgebracht om leeftijdsbewust personeelsbeleid te kunnen integreren met het bestaande beleid en de reeds ontwikkelde instrumenten. Alle deelnemende ministeries hebben inzicht opgedaan in de leeftijdsopbouw van het personeelsbestand en de effecten hiervan op de organisatie. In 2007 hebben de activiteiten in het teken gestaan van de afronding van het project Fair Play for Older Workers en de verspreiding van de resultaten van dit project. Op 19 april vond de afsluitende bijeenkomst plaats, waar de opgedane kennis en ervaringen uit het project Fair Play zijn uitgewisseld en verspreid. Daar is het boekje Rijk met Leeftijd gepresenteerd, met daarin de opgedane ervaringen en de producten en resultaten van de pilots. Tijdens de bijeenkomst op 19 april is ook een managementspel Spelenderwijs op weg naar leeftijdsbewust personeelsbeleid geïntroduceerd. Opgedeeld in groepen konden de bezoekers dit bordspel spelen. Het spel leidt de spelers door allerlei kennisvraagstukken, dilemma s en businesscases rond de materie. De vragen zijn gebaseerd op de ervaringen die zijn opgedaan bij de negen ministeries die hebben genomen aan Fair Play. Al spelenderwijs wordt bewustwording en herkenning gecreëerd en start de discussie over het nut en de noodzaak van leeftijdsbewust personeelsbeleid. In 2007 zijn drie train de trainer -bijeenkomsten georganiseerd waarbij P&O ers en OR-leden werden opgeleid tot spelleider. In 2007 zijn bijna 40 spelleiders opgeleid. De spelleiders spelen daarna binnen hun eigen rijksonderdeel het spel en rapporteren over de uitkomsten. Vanwege de grote belangstelling voor de bijeenkomst op 19 april is besloten een extra bijeenkomst te organiseren over Loopbaanbeleid 50+. Op 13 december bogen zo n zeventig deelnemers zich over de vraag, hoe de rijksoverheid de motivatie en de inzetbaarheid van haar oudere medewerkers kan vergroten. 12

13 Richard Ridderinkhof, hoogleraar Neurocognitieve Ontwikkeling en Veroudering en verbonden aan het SeniorLab van de Universiteit van Amsterdam, leidde de bijeenkomst in met een presentatie over het verschil tussen jongeren en ouderen. Impressie uit de presentatie van Richard Ridderinkhof, hoogleraar Neurocognitieve Ontwikkeling en Veroudering We krijgen te maken met een dubbele vergrijzing: niet alleen stijgt het aantal ouderen, die ouderen leven ook nog eens langer. Alle reden dus om rekening te houden met de specifieke factoren die een rol spelen bij veroudering. Zo hebben ouderen doorgaans een ander 24-uursritme dan jongere mensen. Dat betekent dat ouderen s ochtends doorgaans de beste prestaties leveren. Ook hebben ze een voorkeur voor middagdutjes. Hun optimale dagindeling is kortom anders. Ook op neurologisch vlak verandert er het nodige. Juist de prefrontale cortex, het onderdeel van het brein waar zich veel cognitieve functies als abstract denken en plannen bevinden, gaat het hardst achteruit. Hetzelfde geldt voor de hippocampus, het hersengebied dat een belangrijke rol speelt bij het geheugen. Dit neurale verval heeft gevolgen voor onder meer de snelheid van informatieverwerking en het werkgeheugen. In een werksetting betekent dat onder meer dat oudere werknemers doorgaans meer moeite hebben met nieuwe technieken. Overigens is de ene oudere de andere niet: zaken als leefpatroon en beweging hebben allemaal invloed op de mate van neuraal verval. Reden genoeg dus om aandacht te blijven besteden aan een gezonde leefstijl. Ook is het belangrijk aandacht te schenken aan een plezierige werkomgeving. Iemand die in een vrolijke stemming verkeert, produceert meer dopamine. En laat die stof nu net een grote rol spelen bij zowel cognitieve als emotionele functies. Dat wordt naarmate de leeftijd vordert alleen maar duidelijker: de hoeveelheid dopamine in de hersenen neemt af naarmate we ouder worden, waardoor zelfs een kleine toename van de hoeveelheid dopamine een relatief groot effect zal sorteren. Oftewel: zorg voor vrolijkheid op de werkvloer! Vooral de oudere werknemers zullen er beter door gaan presteren: ze worden creatiever in het oplossen van problemen en leren gemakkelijker. In een viertal workshops werd dit onderwerp verder uitgediept. In de workshop Een leven lang leren werd gekeken hoe oudere medewerkers zich kunnen blijven ontwikkelen. In de workshop Activering en mobiliteit werd gekeken hoe oudere medewerkers mobiel kunnen blijven en worden. In een derde workshop Over POP s en PUP s werden verschillen tussen generaties onderzocht en werd gekeken hoe deze verschillen tot uitdrukking kunnen komen in de ontwikkelingsplannen van de medewerkers. In de vierde workshop Vitaliteit en belastbaarheid stond de vitaliteit van de oudere medewerker centraal. Medezeggenschap Pilot medezeggenschap In de pilot medezeggenschap is een groot aantal producten ontwikkeld met als doel deelname aan de medezeggenschap aantrekkelijker te maken en het vergroten van de bewustwording over medezeggenschap. Voorbeelden zijn een competentieprofiel voor de medezeggenschapper, een monitor MZ en opleidingsmodule MZ voor leidinggevenden. Om aan deze producten bekend- 13

14 heid te geven in de sector is een communicatietraject in gang gezet. Daarnaast is afgesproken de resultaten uit de pilot te borgen. De daarvoor in het leven geroepen borgingsgroep is in 2007 diverse malen bij elkaar geweest en heeft op 15 oktober een focusbijeenkomst belegd. Doel van deze bijeenkomst was het wederzijds belang van medezeggenschap op alle niveaus binnen de Rijksorganisatie boven tafel te krijgen evenals manieren om de medezeggenschap aantrekkelijker en professioneler maken. Deelnemers aan de focusbijeenkomst waren leden van de ICPR, PRO, vakbonden, ambtelijk secretarissen van OR en, bestuur A+O fonds Rijk, beleidsmedewerkers P&O met medezeggenschap in het pakket en enkele bestuurders. De bijeenkomst leverde ideeën op voor de borging waar de borgingsgroep mee verder is gegaan. De ideeën hadden enerzijds betrekking op alternatieve vormen van medezeggenschap zoals delegatie van onderwerpen aan directe participatie en van 'zelf doen' naar 'zorgen dat het gebeurt'. Anderzijds zijn er praktijkvoorbeelden aangedragen om medezeggenschapswerk in loopbaanperspectief te plaatsen door onder meer het beoordelen van de inzet in een OR of het doorlopen van een assessment door uittredende OR-leden, zodat de opgedane competenties zichtbaar worden. In 2008 zal een vervolg gegeven worden aan de ideeën van deze bijeenkomst. B. Subsidies In 2007 werd een deel van de middelen van het A+O fonds Rijk beschikbaar gesteld voor subsidiëring van arbeidsmarktprojecten en werkervaringsplaatsen. In totaal is voor aan subsidies toegekend. Hiervan is toegekend aan zeven arbeidsmarktprojecten en aan 50 werkervaringsplaatsen. Arbeidsmarktprojecten Het A+O fonds Rijk heeft in 2007 de volgende arbeidsmarktprojecten gesubsidieerd. Loopbaanscan OCW, Ministerie van OCW Van medewerkers bij OCW wordt verwacht dat zij om de vier jaar van baan wisselen. Om medewerkers te faciliteren bij hun toekomstoriëntatie wordt aan iedere medewerker van OCW eens in de vier jaar een loopbaanscan aangeboden. Bij deze scan zijn ook capaciteitentest, een loopbaangesprek en een loopbaankaart inbegrepen. De loopbaanscan OCW is primair bedoeld als hulpmiddel voor de medewerker. Het is een vrijwillig instrument. De medewerker krijgt persoonlijk de resultaten en beslist zelf of hij die inbrengt in een loopbaan-, sollicitatie- of matchingsgesprek. Er is tevens een organisatiebelang. Hoe scherper een medewerker zijn ambities en mogelijkheden kan formuleren, en hoe juister zijn zelfbeeld, hoe groter de kans is dat hij op de juiste plek terecht komt. Het A+O fonds Rijk heeft het Ministerie van OCW ,- subsidie toegekend. Secretaressecongres Rijk, ICPR Op 22 november is het Secretaressecongres Rijk (IK-S congres) door ruim 900 secretaresses bezocht. Doel van dit congres was bij te dragen aan de competentie- en vaardighedenontwikkeling van de secretaresses en de verbetering van interactie met de leidinggevenden. Het is van belang dat de secretaresse ervaart dat haar werkgever haar functie serieus neemt. Dit draagt bij aan de motivatie en de inzet van de secretaressen. Daarnaast is het congres bedoeld om inspiratie op te doen, kennis over te dragen, te netwerken en om informatie over nieuwe ontwikkelingen en in- 14

15 zichten binnen de secretaressefunctie te delen. Ook worden de aantrekkelijkheid en de loopbaanen ontplooiingsmogelijkheden van de functie als secretaresse benadrukt. Het A+O fonds Rijk heeft het Ministerie van SZW (aanvrager namens de ICPR) ,- subsidie toegekend. Het VWS-ontwikkelhuis, Ministerie van VWS Het doel van het VWS-ontwikkelhuis is om het ontwikkelaanbod en het organisatiebelang in één beeld samen te vatten. Een belangrijk aspect van het project is de ontwikkelbehoefte van de medewerker en de organisatie samen te brengen, zodat de medewerkers kwaliteiten kunnen ontwikkelen voor een toekomstbestendig VWS. Het ontwikkelhuis is er voor iedere medewerker. Iedereen kan de kamers van het ontwikkelhuis zelf inrichten en is daarmee de architect van zijn eigen loopbaan. Door maatwerk in het gesprek van de medewerker en de leidinggevende ontstaat een eigen portfolio. Bij met name lagere functieschalen kan het portfolio ook worden gebruikt als eerste stap naar EVC (erkenning eerder verworven competenties). Het A+O fonds Rijk heeft het Ministerie van VWS ,- subsidie toegekend. Loopbaanperspectieven DGV, Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) Het project heeft als doel om te komen tot het opzetten van een structureel loopbaanbeleid voor geestelijk verzorgers om daarmee de arbeidsmobiliteit te bevorderen en de mentale en fysieke belasting van deze beroepsgroep te verminderen. Bij DJI is eerder een onderzoek naar de doorstroommogelijkheden van Penitentiaire Inrichtingsmedewerkers (PIW-ers) verricht in opdracht van het A+O fonds Rijk. Omdat de functie van Geestelijk Verzorger wordt gezien als een fuikfunctie kan een dergelijk onderzoek en het in de praktijk brengen van de resultaten bijdragen aan verbetering van loopbaanperspectieven van deze medewerkers. Bij een succesvolle uitvoering van een nieuw loopbaanbeleid zal de functie aantrekkelijker worden bij de werving van nieuwe medewerkers. Het A+O fonds Rijk heeft DJI ,- subsidie toegekend. Handleiding levensfasebewust werken, ministerie van VWS Het project sluit aan op het programma Fair Play for Older Workers. VWS zet het Fair Play-spel in om het management te trainen en bewust te maken van de verschillen levensfasen en mobiliteit. De Handleiding Levensfasebewust werken wil VWS ontwikkelen om juist de medewerker te laten nadenken over de verschillen in levensfasen en de eigen inzetbaarheid. De medewerkers worden bewust van het belang van mobiliteit en een duurzame loopbaan. Het A+O fonds Rijk heeft het Ministerie van VWS ,- subsidie toegekend. Stageplan Rijk, ministerie van BZK De doelstelling op korte termijn is dat er bij de toekomstige stagiaires sprake is van een grote diversiteit qua herkomst en dat deze stagiaires goed bekend raken met en geïnteresseerd raken in het werken bij het Rijk. Het einddoel van het project Stageplan Rijk is dat er meer allochtonen bij het Rijk gaan werken. Een stageplaats bij het Rijk is vaak een eerste stap daartoe. Het A+O fonds Rijk heeft het Ministerie van BZK ,- subsidie toegekend. Arbocatalogus Rijk, ministerie van BZK Het doel van het project is één rijksbrede Arbocatalogus te ontwikkelen voor gemeenschappelijke arbeidsrisico s en één of meerdere die betrekking hebben op specifieke arbeidsrisico s die voor meer rijksonderdelen gelden. Daarnaast gaat het om het ontwikkelen van een website en het presenteren van de Arbocatalogus. Het A+O fonds Rijk heeft het Ministerie van BZK ,- subsidie toegekend. 15

16 16

17 Werkervaringsplaatsen Hieronder volgt een overzicht van in 2007 toegekende subsidie voor werkervaringsplaatsen. Organisatie Dienstonderdeel Deelnemers Subsidietoekenning Belastingdienst Zuid West Belastingdienst Rivierenland Belastingdienst Douane Zuid Belastingdienst Limburg Ministerie van SZW Directie PO&I Rechtbank Groningen Raad voor de Rechtspraak Ministerie van Justitie OM Zwolle-Lelystad Ministerie van Justitie Directie P&O Totaal Afgerond project: Werkervaringsplaatsen voor Vluchtelingen bij SZW Het Ministerie van SZW heeft in 2006 subsidie gekregen voor zes werkervaringsplaatsen voor hoogopgeleide vluchtelingen. Het ministerie ondersteunde het Banenoffensief, dat tot doel had vluchtelingen in Nederland aan werk te helpen en wilde zelf niet achterblijven. Uit een behoeftepeiling binnen het ministerie bleek er grote belangstelling te zijn voor hoogopgeleide vluchtelingen. SZW heeft vervolgens cv s aangevraagd bij de stichting UAF (University Assistance Fund). Die stichting maakt het mogelijk dat vluchtelingen op hbo- en wo-niveau kunnen studeren en doet ook aan jobsupport. Daarna is er een selectie gemaakt. De werkervaringsplaatsen duurden een jaar. Daarin kunnen mensen werkervaring opdoen, maar ook trainingen volgen. Het doel is dat de deelnemers na afloop betere kansen hebben op de arbeidsmarkt. SZW heeft de vluchtelingen bijvoorbeeld loopbaantrainingen, en ook taalcursussen geboden. Alle zes vluchtelingen hebben na afloop van de werkervaringsperiode een baan gevonden binnen of buiten SZW. Een zeer geslaagd project dus! In 2007 heeft SZW wederom een subsidie voor zes werkervaringsplaatsen voor hoogopgeleide vluchtelingen ontvangen, net als het ministerie van Justitie. 17

18 C. Communicatie Algemeen De website en de papieren nieuwsbrief waren in 2007 de belangrijkste algemene communicatiemiddelen. Er zijn in 2007 drie nieuwsbrieven verschenen. Daarnaast is er een nieuwe corporate brochure uitgebracht. Conferenties In 2007 heeft het A+O fonds Rijk drie conferenties georganiseerd: De Themabijeenkomst Fair Play for Older Workers op 19 april 2007, de Verdiepingsbijeenkomst Loopbaanbeleid 50+ op 13 december 2007 en de Conferentie Mobiliteit bij de Rijksoverheid op 12 juni. Een beschrijving van de eerste twee bijeenkomsten is opgenomen in paragraaf 3A, onder Fair Play for Older workers. Het doel van de conferentie Mobiliteit bij de Rijksoverheid was de doelgroep te informeren en te stimuleren tot het uitwisselen van ervaringen over mobiliteit zowel binnen als buiten de sector. Er is onder andere geput uit de kennis en ervaring uit de eigen projecten. De volgende workshops zijn gehouden: 1. Regionale aanpak: Limburg en de Raad voor de Kinderbescherming 2. Flexibilisering bij OCW 3. EVC, hulpmiddel mobiliteit bij de Belastingdienst 4. Om de vijf jaar mobiel bij SZW 5. Herplaatsing bij het ministerie van Defensie 6. Sectoraal loopbaanbeleid in de bouw: voorbeeld voor het Rijk? De conferentie Mobiliteit was bestemd voor rijksmedewerkers die beroepshalve zijn betrokken bij mobiliteit: P&O-adviseurs, HRM-managers, OR-leden en leidinggevenden. Circa 100 aanwezigen hebben deelgenomen aan de conferentie. Tijdens de conferentie is de publicatie De Overstap gepresenteerd. In de publicatie staan inspirerende ervaringsverhalen van rijksmedewerkers die na jarenlang in dezelfde baan bij het Rijk te hebben gewerkt, de overstap wagen naar een geheel andere functie of een andere sector. Het doel van de publicatie is andere medewerkers een aan te zetten tot nadenken over hun eigen situatie en zelf een loopbaanstap gaan overwegen. Publicaties In 2007 heeft het A+O fonds Rijk de volgende publicaties uitgebracht: - De Overstap, Mobiliteit bij de rijksoverheid: medewerkers vertellen, A+O fonds Rijk en Public Creation, juni Rijk met Leeftijd, Aan de slag met leeftijdsbewust beleid bij de rijksoverheid, A+O fonds Rijk en Van DoorneHuiskes en partners, Diversiteit ïnventariseerd, Een onderzoek naar nieuwe bevindingen op het gebied van diversiteitsbeleid, VanDoorneHuiskes en partners, juli Met de Stroom Mee, Mogelijkheden voor externe doorstroom van raadsonderzoekers en coördinatoren taakstraffen in regionale netwerken, Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek, mei Onderzoek belemmeringen gebruik mobiliteitsbank, SEOR, mei

19 - Raad en Daad, Coaching 2006, Verhalen van leerlingen en coaches, A+O fonds Rijk, februari Leer je Rijk! Uw kennis en ervaring zijn veel waard!, Brochure over EVC, A+O fonds Rijk - Leer je Rijk! Perspectief voor uw medewerkers, alle werkgeversinformatie over EVC en duale trajecten, A+O fonds Rijk De publicaties zijn te bestellen via info@aofondsrijk.nl. 19

20 4. Organisatie Bestuurssamenstelling Het bestuur van het A+O fonds Rijk bestaat uit een Algemeen bestuur en een Dagelijks bestuur. Algemeen bestuur Werknemersvertegenwoordigers dhr. J.W.A. Dieten (ABVAKABO FNV), voorzitter; mw. S.Y. Dijxhoorn (CNV Publieke Zaak), per 5 september 2007 dhr. A.M.G. Lohman; dhr. P.J.F. Wulms (AC); dhr. W.B.M. Treu (CMHF), plv. voorzitter. Plaatsvervangers werknemersvertegenwoordigers Vacature (ABVAKABO FNV); dhr. R.G.W. van Dael (CNV Publieke Zaak); mw. M. Wendt (AC); dhr. J.S. Hut (CMHF). Werkgeversvertegenwoordigers Dhr. A.J.M. Warnier, per 1 april 2007 mw. E.H. Schreuder (Ministerie van BZK), secretaris/penningmeester; dhr. P.J. Ierschot (Ministerie van Justitie); dhr. P.W.M. Bots (Belastingdienst); dhr. L.D.P. Lombaers (Ministerie van BZK), per 26 november 2007 dhr. J.H. Maas. Plaatsvervangers werkgeversvertegenwoordigers dhr. P. van der Parre (Ministerie van BZK); dhr. J.M. Haringman (Ministerie van Justitie); dhr. M.J.K. van Butselaar (Belastingdienst); dhr. A.J.F.M. Warffemius (Ministerie van BZK). Dagelijks bestuur dhr. J.W.A. Dieten (ABVAKABO FNV); dhr. A.J.M. Warnier, per 1 april 2007 mw. E.H. Schreuder (Ministerie van BZK). Bureau A+O fonds Rijk Ambtelijk secretaris: Hanna Fisscher Plv. ambtelijk secretaris: Inge Jansen, per 11 juni 2007 Aafje Krug 20