Workhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid. Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat

Transcriptie

1 Workhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat

2 2

3 3

4 Vernieuwingen in de praktijk Directe participatie bevorderen 1. Modern werkoverleg 2. OR-leden als coach 3. Projecten waarbij managers medewerkers betrekken bij voorbereiding besluit 4. Participatieparagraaf bij adviesof instemmingsaanvraag Achterban OR intensiever betrekken 1. Klankbordgroepen 2. Hoorzittingen 3. Kern-OR met projectgroepen 4. Raadpleging met nieuwe media 5. Nomineren van OR-kandidaten 4

5 Wat willen de medewerkers? Welke vormen van participatie vinden de medewerkers belangrijk? Welke rol willen zij zelf spelen? Meer over het MPO (medewerkersparticipatieonderzoek) Saraï Sapulete 5

6 i.s.m. e-democracy Medewerkersparticipatieonderzoek

7 Aanleiding onderzoek Toekomstbestendige medezeggenschap Uitdaging OR: veranderend personeelsbestand, reorganisaties, weinig animo voor OR-lidmaatschap Voorwaarden voor toekomstbestendige medezeggenschap Gefundeerd handvaten bieden voor vernieuwing/verbetering medezeggenschap Vermaak, B. & Sapulete, S. (2015). Betrek medewerkers ad hoc bij OR: Onderzoek naar medezeggenschapsklimaat. OR Informatie, 7-8:

8 Rol van medewerkers in de medezeggenschap Op onderwerpen waarop medewerkers willen meebeslissen, moeten zij de mogelijkheid krijgen Gaat vaker over inrichting van het werk Is dit erg? OR heeft mandaat, dus mag beslissen OR haalt actief input op en faciliteert participatie.

9 Uitgangspunten Wetenschappelijke basis en draagvlak Wetenschappelijke basis Meerwaarde OR evidence-based aantonen Meetbaar maken wat effect van handelen OR is op betrokkenheid, loyaliteit en kwaliteit van besluitvorming Verbanden tussen mate van participatie en belangrijke andere concepten Mening van alle medewerkers Gedragen door OR, bestuur en HR Medewerkers aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid.

10 Aanpak Informeren en stimuleren medewerkers belangrijk 1. Voorbereiding Op de hoogte stellen van medewerkers Medewerkersbijeenkomst 2. Vragenlijst op maat Relevante vragen voor de organisatie Tegelijkertijd vergelijking mogelijk maken 3. Respons Medewerkers de tijd geven Medewerkers stimuleren (koffie rondbrengen, worstenbroodjes, cadeaubonnen) Reminders.

11 Aanpak vervolg 4. Analyse Representativiteit Resultaten 5. Plan van Aanpak Aanbevelingen Plan van Aanpak met OR, HR en bestuurder. Inmiddels met het elfde onderzoek bezig En 1-meting! Sapulete & Vermaak. Trek alles uit uw achterban! OR Rendement

12 Voorbeeldvragen Mate van participatie Betrokkenheid Vertrouwen Toekomst medezeggenschap.

13 Respons Respons zeer wisselend, grotendeels representatief Rijksorganisatie: 179 respondenten, respons van 43 procent Rijksdienst: 62 respondenten, respons van 13 procent Gemeente 1: 352 respondenten, respons van 28 procent Gemeente 2: 345 respondenten, respons van 44 procent Ministerie: 306 respondenten, respons van 8 procent Onderdeel: 81 respondenten, respons van 42 procent Gemeente 0-meting 2014: 330 respondenten, respons van 37 procent Gemeente 1-meting 2016: 267 respondenten, respons van 33 procent.

14 Participatie in de besluitvorming In hoeverre participeer je in de besluitvorming? (1-5) , Mate participatie Openbaar Ministerie Rijksdienst Gemeente 2 Onderdeel Ministerie Gemeente 0-meting Gemeente 1-meting

15 Meer willen participeren Rijksdienst wil meest méér participeren Gemeente 2 wil minst méér participeren Rijksorganisatie Rijksdienst Gemeente 1 Gemeente 2 Onderdeel Ministerie

16 Meer willen participeren Zou je meer willen participeren? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 51% 64% 46% 61% 51% 62% 52% 40% 30% 20% 10% 0% OM Rijksdienst Gemeente 2 Onderdeel Ministerie Gemeente 0- meting Gemeente 1- meting

17 Mogelijk verkiesbaar stellen OR Bereidheid ligt veel lager bij gemeenten 20% 18% 18% 16% 14% 15% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 6% 5% 4% 2% 0% Rijksdienst Onderdeel Ministerie Gemeente 2 Gemeente 0- meting Gemeente 1- meting

18 Betrokken worden bij besluitvorming Medewerkers willen volwaardig betrokken worden Huidig Gewenst Huidig Gewenst Volwaardig Niet betrokken Geïnformeerd Volwaardig Niet betrokken Geïnformeerd Ad hoc Ad hoc Medewerkers worden door management betrokken bij besluitvorming, huidig (N = 76) en gewenst (N = 81) Rijksdienst Medewerkers worden door management betrokken bij besluitvorming, huidig (N = 343) en gewenst (N =351) Gemeente 1

19 Andere vormen van medezeggenschap Wat zou voor jou een aantrekkelijke vorm zijn van medezeggenschap, die jou zou stimuleren actief mee te gaan doen met medezeggenschap? Een OR met daaromheen commissies die een specifiek onderwerp behandelen Een kleinere ondernemingsraad met een flexibele schil Specifieke betrokkenheid van medewerkers bij vraagstukken op basis van kennis op dat gebied Een samenstelling van de OR (vaste OR-leden) gebaseerd op een werving op kwaliteit en vaardigheden in plaats van via verkiezingen Vier medezeggenschapsdagen per jaar waar de belangrijkste onderwerpen binnen deze organisatie besproken worden en de medewerkers samen met directie tot plannen komen.

20 Vormen medezeggenschap flexibele schil Flexibele schil vindt kern-or of professioneel dagelijks bestuur aantrekkelijk Andere functies vinden traditionele OR aantrekkelijk 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 3,92 3,74 3,55 3,57 3,18 3,61 2,93 2,78 2,20 2,29 3,17 2,44 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 Q21.1 Q21.2 Q21.3 Q21.4 Q21.5 Q21.6 Andere functies Flexibele schil.

21 Organisatiebetrokkenheid Meyer, Allen & Smith (1993) affectieve betrokkenheid (bij de organisatie horen: ik voel me emotioneel gehecht aan deze organisatie ) betrokkenheid in termen van continuïteit (betrokken omdat er weinig alternatieven bestaan: als ik ontslag neem wordt het moeilijk om een vergelijkbare baan te vinden ) normatieve betrokkenheid (gevoel iets terug te moeten doen voor de organisatie: ik heb veel te danken aan deze organisatie ).

22 Organisatiebetrokkenheid 5,00 Affectief overal het hoogst 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 3,54 2,66 2,82 Verdeling verschilt tussen organisaties Continuïteit betrokkenheid is negatief gerelateerd aan participatie 1,50 1,00 Affectief Continuïteit Normatief OM Rijksdienst Gemeente 2 Onderdeel Ministerie Gemeente 0-meting Gemeente 1-meting

23 Nul- en één-meting gemeente

24 Gemeente vergelijking Participatie is omhoog gegaan Geheel niet Nauwelijks Enigszins In grote mate In zeer grote mate

25 Participatie plicht van iedere medewerker Men vindt participatie meer een plicht nu Helemaal niet mee eens Niet mee eens Niet mee eens, niet mee oneens Mee eens 1 Helemaal mee eens

26 Huidig Gewenst Rol OR Gewenste en huidige situatie Informerend Controlerend Faciliterend Veel dichter bij elkaar Adviserend Inspirerend controleert 2,50 2,00 1,50 informeert 1,00 0,50 0,00 stimuleert huidig gewenst adviseert inspireert.

27 Huidig Gewenst Betrokken door management Men wil meer geraadpleegd en Volwaardig Niet betrokken Geïnformeerd betrokken worden, gebeurt al meer! Ad hoc Volwaardig betrokken Niet betrokken 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Alleen geïnformeerd Huidig Gewenst Ad hoc geraadpleegd.

28 Huidig Gewenst Betrokken door OR Men wil meer meebeslissen Zonder OR Niet Geïnformeerd en gefaciliteerd worden, Gefaciliteerd Ad hoc Huidig en gewenst dicht bij elkaar Meebeslissen Geen OR Niet betrokken 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Geïnformeerd Huidig Gewenst Gefaciliteerd Ad hoc geraadpleegd Meebeslissen.

29 Vertrouwen Vertrouwen in leidinggevenden significant verhoogd 5,00 4,50 4,00 3,50 3,35 3,56 3,00 2,50 2,72 2,80 2,00 1,50 1,00 Leidinggevende OR Collega's Vertrouwenspersoon

30 Organisatiebetrokkenheid Continuïteit betrokkenheid significant gedaald 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 3,36 2,92 2,68 1,00 affectief continuïteit normatief

31 Afsluitend

32 Medewerkersparticipatieonderzoek Inzicht in verschillen tussen organisaties, en tussen teams / afdelingen Uitkomsten in bredere organisatiecontext, voorwaarden voor participatie scheppen Suggesties voor nadruk op onderwerpen voor verkiezingen / (jaar)plan OR.

33 Conclusies Zelfde trends in (overheids)organisaties Medewerkers willen meer betrokken worden, maar niet (per se) meer participeren Vertrouwen in direct leidinggevenden belangrijk voor participatie Organisatiebetrokkenheid belangrijk voor participatie.

34 Wat zouden jullie willen weten als je een MPO zou doen? OR Rendement Achterban onderzoek

35 Dank voor uw aandacht Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat

36 1. Klankbordgroep Netwerk van contactpersonen uit achterban Vertegenwoordigers uit hele organisatie Geeft signalen door aan de OR, gevraagd en ongevraagd ( voelsprieten voor de OR ) Soms hebben OR-leden eigen contactpersonen met wie ze contact onderhouden. Soms faciliteiten voor deelname klankbordgroep. 36

37 2. Hoorzittingen Voorbeeld: OR Omring Voor elke advies- of instemmingsaanvraag organiseert de OR een hoorzitting voor het betrokken personeel. Eerste vraag: Is deze verandering met jullie besproken in het werkoverleg? Zo nee: terug. 37

38 3. Kern-OR met projectgroepen Kern-OR: Kleiner aantal zetels. Vaak meer uren per OR-lid. Voorbereiding van adviezen en instemmingen gebeurt door projectgroepen met niet-or-leden ( flexibele schil ) Kern-OR stuurt projectgroepen aan en houdt zich bezig met strategisch beleid Dilemma: Kan de OR de voorstellen van een projectgroep naast zich neerleggen? Is dat wenselijk? 38

39 Raadpleging met nieuwe media voorbeeld: De participatie app 39

40 5. Nomineren OR-kandidaten Nieuw elan geven aan de OR-campagne Elke medewerker activeren: Heb jij de OR-factor? en/of Wie nomineer jij? Vooraf draagvlak en vertrouwen creëren Meer (nieuwe) kandidaten voor de OR! 40

41 6. Modern werkoverleg Traditioneel werkoverleg Eenrichtingsverkeer Nadruk op informeren Medewerkers passief Modern werkoverleg Verkeer in alle richtingen Afhankelijk van onderwerp: informeren, meepraten, meedenken of meebeslissen Actieve inbreng medewerkers 41

42 7. OR-leden als coach OR-leden stimuleren medewerkers, teams en leidinggevenden om met elkaar in dialoog te gaan. Ze bezoeken afdelingen en werkoverleg. Ze stimuleren medewerkers en teams hun vragen te stellen en problemen bespreekbaar te maken. Ze geven feedback, ook aan leidinggevenden. 42

43 9. Participatie-paragraaf Een aparte paragraaf in advies- en instemmingsaanvragen: Hoe zijn medewerkers betrokken bij de voorbereiding van dit besluit? Medewerkers uit welke groepen en hoeveel? Op welk niveau van participatie? 43