Cultuurparticipatie in Deelgemeente Feijenoord

Transcriptie

1 Cultuurparticipatie in Deelgemeente Feijenoord

2

3 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord Chris de Vries en Maaike Dujardin Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Juli 2009 In opdracht van Dienst Kunst en Cultuur en deelgemeente Feijenoord

4 Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteurs: Chris de Vries & Maaike Dujardin Project: Prijs: 10,- Adres: Goudsesingel 78, 3011 KD Rotterdam Postbus 21323, 3001 AH Rotterdam Telefoon: (010) Telefax: (010) Website: 2 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

5 INHOUD Samenvatting en conclusies 5 1 Inleiding Aanleiding Onderzoeksvraag Methode Leeswijzer 10 2 Bezoek en bekendheid culturele instellingen Bezoek cultuur Bezoek Lokale Cultuurcentra Bekendheid en bezoek instellingen deelgemeente Feijenoord Bekendheid en bezoek evenementen in de deelgemeente Bezoek bibliotheek in de deelgemeente 16 3 Informatiebronnen, barrières en behoeften Informatiebronnen Barrières cultuurparticipatie Voorkeur en gemis 24 4 Kunstzinnige activiteiten Beoefenen van kunstzinnige activiteiten Locatie kunstzinnige activiteiten 28 Bijlagen 27 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 3

6

7 Samenvatting en conclusies De deelgemeente Feijenoord en de dienst Kunst en Cultuur hebben de wens om in kaart te brengen wat er in de deelgemeente door de inwoners wordt gedaan op het terrein van kunst en cultuur en waar men eventueel nog behoefte aan heeft. Naar aanleiding van deze wens heeft het COS een onderzoek uitgevoerd onder de inwoners van deelgemeente Feijenoord. De resultaten van het onderzoek worden in dit rapport besproken. Methode De centrale vraag in het onderzoek luidt: Wat wordt er in de deelgemeente allemaal door de burgers gedaan op het terrein van kunst en cultuur? En wat ontbreekt er wat dit betreft volgens de burgers nog in de deelgemeente? Om gegevens te verzamelen die antwoord kunnen geven op deze vragen, is een online enquête (per ) onder een steekproef van bewoners van 16 jaar en ouder uitgezet. Ter verhoging van de respons is onder ouderen en niet westerse allochtonen een aantal face-to-faceinterviews uitgevoerd zonodig in de eigen taal. Uiteindelijk heeft dit geleid tot 304 ingevulde vragenlijsten. Bij de analyse van de resultaten is tevens gebruik gemaakt van enkele resultaten uit de Vrijetijdsomnibusenquête (VTO) Cultuurbezoek in deelgemeente Feijenoord 78% van de inwoners van deelgemeente Feijenoord heeft in 2007 een bezoek gebracht aan een culturele voorstelling of instelling. Dit is lager dan het aandeel in Rotterdam. Culturele festivals en musea zijn het meest bezocht (respectievelijk door 36% en 33% van de inwoners van Feijenoord). Musea, musicals en galeries zijn beduidend minder bezocht door inwoners van Feijenoord dan door inwoners van Rotterdam. Degenen die het afgelopen jaar wel eens een culturele voorstelling/instelling (inclusief film) hebben bezocht, deden dit gemiddeld 15 keer. In driekwart van de gevallen betrof het culturele voorstellingen/instellingen in Rotterdam. Bekendheid instellingen in deelgemeente Feijenoord Onder de inwoners van deelgemeente Feijenoord is Theater Zuidplein (85%) de meest bekende instelling. Overige instellingen die bij een derde of meer van de bewoners bekend zijn, zijn LCC t Klooster (33%), Het Poortgebouw (39%) en Villa Zebra (39%). DSPS / de Plaver (3%), NE Gallery (5%), het Droomtheater (7%) en Artotheek Karel de Groot (8%) zijn de minst bekende instellingen in de deelgemeente. 10% van de respondenten heeft van geen enkele van genoemde instellingen gehoord. Bezoek instellingen in deelgemeente Feijenoord 36% van de inwoners van Feijenoord heeft het afgelopen jaar een bezoek gebracht aan een of meerdere culturele instellingen in de deelgemeente. De meest bezochte instelling is Theater Zuidplein dat net buiten de deelgemeente ligt (een op de vijf inwoners bracht het afgelopen jaar een bezoek aan dit theater). LCC t Klooster is door een op de tien inwoners het afgelopen jaar bezocht. Villa Zebra door 8% van de inwoners. Overige instellingen zijn door een aanzienlijk kleiner deel van de inwoners bezocht. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 5

8 Bekendheid en bezoek evenementen in deelgemeente Feijenoord Dunya on tour is het meest bekende evenement in de deelgemeente: de helft van de ondervraagden heeft hier wel eens van gehoord. De kans is echter wel aanwezig dat inwoners het evenement op het Afrikaanderplein hebben verward met het stedelijke Dunya on tour. Naast de bekendheid met Dunya on tour is meer dan een kwart van de inwoners bekend met het Vreewijkfestival, Nelson Mandela festival en Jazz op Zuid. Minder bekende evenementen in de deelgemeente zijn het Helderheid festival en de Dialoog driedaagse. Drie op de tien respondenten kent geen van de genoemde evenementen. Een kwart van de inwoners van Feijenoord heeft het afgelopen jaar een van de genoemde evenementen in de deelgemeente bezocht. Dunya on tour is het meest bezochte evenement (13%). Het is alleen niet zeker of dit ook in alle gevallen het evenement op het Afrikaanderplein betreft. Het Helderheid festival is het minst populair. Bezoek bibliotheek in deelgemeente Feijenoord 37% van de inwoners van deelgemeente Feijenoord heeft het afgelopen jaar een of meer bibliotheken in deelgemeente Feijenoord bezocht. Het grootste aandeel respondenten bracht een bezoek aan bibliotheek Bloemhof. Bibliotheken Feijenoord en Afrikaanderwijk zijn door een nagenoeg gelijk aandeel respondenten bezocht. Bibliotheek Vreewijk wordt iets minder vaak bezocht. Degenen die het afgelopen jaar een van de bibliotheken in Feijenoord bezochten, deden dit vooral om boeken te lenen. Informatiebronnen De televisie is voor inwoners van Feijenoord de meest genoemde informatiebron om op de hoogte te blijven van culturele activiteiten in Rotterdam. Daarnaast fungeren huis-aan-huisbladen, de Metro / Spits en familie, kennissen en vrienden als belangrijke informatiebron. Ten opzichte van Rotterdam is met name het gebruik van de televisie, de kabelkrant en teletekst hoog. Barrières cultuurparticipatie Het merendeel van de inwoners van deelgemeente Feijenoord vindt theatervoorstellingen en concerten duur. Voor deze culturele uitstapjes zou de prijs dan ook een barrière kunnen zijn. Daarnaast heeft een relatief groot deel van de inwoners (37%) onvoldoende tijd om voorstellingen, concerten of musea te bezoeken. Daarnaast voelen inwoners zich vaker dan Rotterdammers niet veilig op straat (32% versus 28%). Overige barrières zoals desinteresse, onbekendheid met het aanbod en niet weten wat men kan verwachten lijken een minder grote rol te spelen bij non-participatie. Voorkeur en gemis Een op de zes inwoners van de deelgemeente bezoekt nooit een culturele instelling en heeft dan ook geen voorkeur voor een bepaalde locatie. Degenen die wel eens uitgaan, vinden het vooral belangrijk dat de voorstelling leuk is. Daarnaast gaat bij een relatief groot aandeel inwoners de voorkeur uit naar een activiteit dichtbij huis. Tweederde van de respondenten vindt dat er in de deelgemeente voldoende wordt aangeboden op het gebied van kunst en cultuur of heeft hier geen oordeel over. Degenen die wel wat missen, noemen veelal disco s en clubs, concerten en feestzalen. 6 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

9 Beoefenen van kunstzinnige activiteiten Het aandeel beoefenaars van kunstzinnige activiteiten in deelgemeente Feijenoord is met 38% nagenoeg gelijk aan het aandeel in Rotterdam. De meest beoefende activiteiten in de deelgemeente zijn fotografie, film of video (14%) en tekenen, schilderen of ander grafisch werk (13%). Indien men in de afgelopen 12 maanden een of meerdere kunstzinnige activiteiten heeft beoefend, deed men dit veelal thuis bij zichzelf of bij iemand anders. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 7

10

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De deelgemeente Feijenoord en de dienst Kunst en Cultuur hebben de wens om in kaart te brengen wat er in de deelgemeente door de inwoners wordt gedaan op het terrein van kunst en cultuur en waar men eventueel nog behoefte aan heeft. Naar aanleiding van deze wens heeft het COS een onderzoek uitgevoerd onder de inwoners van deelgemeente Feijenoord. De resultaten van het onderzoek worden in dit rapport besproken. 1.2 Onderzoeksvraag De centrale vraag in het onderzoek luidt: Wat wordt er in de deelgemeente allemaal door de burgers gedaan op het terrein van kunst en cultuur? En wat ontbreekt er wat dit betreft volgens de burgers nog in de deelgemeente? 1.3 Methode Het onderzoek is uitgevoerd middels een enquête onder inwoners van de deelgemeente in de leeftijd van 16 jaar en ouder. Gestreefd werd naar een minimum aantal van 300 respondenten. In eerste instantie is een aantal inwoners per benaderd met de vraag om een enquête op internet in te vullen. Aanvullend zijn er face-to-face enquêtes afgenomen bij inwoners thuis. De face-to-face enquêtes zijn ingezet om ook allochtonen en ouderen de kans te geven om de vragenlijst in te vullen aangezien zij in de respons via internet ondervertegenwoordigd waren. Uiteindelijk heeft dit geleid tot het volgende resultaat: Online respons (18%) 221 Face-to-face enquêtes 83 Totale respons 304 Hoewel representativiteit van het onderzoek geen doelstelling was, worden in de tabel op de volgende pagina enkele achtergrondkenmerken van de respondenten vergeleken met de achtergrondkenmerken van de totale bevolking in deelgemeente Feijenoord. Meer dan de helft van de bevolking van Feijenoord bestaat uit niet-westerse allochtonen. In onderzoek is het erg moeilijk om deze groep inwoners te bereiken waardoor zij veelal zijn ondervertegenwoordigd. Ondanks dat getracht is de ondervertegenwoordiging te beperken door middel van face-to-face-interviews, blijft het aandeel niet-westerse allochtonen in de steekproef relatief laag. Tevens is te zien dat vrouwen zijn oververtegenwoordigd. Het wegen van de resultaten waarbij bijvoorbeeld de antwoorden van niet-westerse allochtonen zwaarder wegen, heeft geen invloed op de uitkomsten van het onderzoek. Er kan dan ook vanuit worden gegaan dat de resultaten die in dit rapport worden besproken een goede indicatie geven van de werkelijkheid. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 9

12 Respons in deelgemeente Feijenoord Bevolking deelgemeente Feijenoord op (16 jaar en ouder) Geslacht Man 35% 49% Vrouw 65% 51% Leeftijd jaar 16% 17% jaar 14% 19% jaar 20% 20% jaar 23% 17% 55 jaar en ouder 27% 28% Etniciteit Autochtoon 62% 40% Westerse allochtoon 7% 9% Niet-westerse allochtoon 32% 52% 1.4 Leeswijzer In de volgende drie hoofdstukken worden de resultaten van het onderzoek besproken. Hoofdstuk 2 gaat in op de bekendheid en het bezoek aan cultuur en culturele instellingen in de deelgemeente. In hoofdstuk 3 komt ter sprake welke informatiebronnen men raadpleegt, welke barrières een rol spelen bij cultuurparticipatie, wat de voorkeuren zijn bij cultuurparticipatie en wat men eventueel mist in de deelgemeente. Tot slot wordt in hoofdstuk 4 aandacht besteed aan de kunstzinnige activiteiten die men buiten werk of school beoefent. Daar waar mogelijk worden de onderzoeksresultaten aangevuld met resultaten uit de Vrijetijdsomnibusenquête (VTO) van In de bijlagen zijn de vragenlijst en de antwoorden op de open vragen opgenomen. 10 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

13 2 Bezoek en bekendheid culturele instellingen In dit hoofdstuk worden enkele resultaten uit de VTO gecombineerd met de resultaten uit de Enquête Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord. Paragraaf 2.1 gaat in op het bezoek aan cultuur in Rotterdam en deelgemeente Feijenoord. In de tweede paragraaf komt het bezoek aan Lokale Cultuurcentra aan de orde, waarna in paragraaf 2.3 de bekendheid en het bezoek aan culturele instellingen in de deelgemeente aan bod komt. Het hoofdstuk wordt afgesloten met de bekendheid van en bezoek aan enkele evenementen en de bibliotheek in de deelgemeente. 2.1 Bezoek cultuur In de VTO is aan de Rotterdammers een aantal culturele voorstellingen, voorzieningen en instellingen voorgelegd. Bij elke voorstelling, voorziening of instelling is gevraagd of men deze in de afgelopen 12 maanden heeft bezocht, hoe vaak men deze heeft bezocht en of dat ook in Rotterdam was. In tabel 2.1 wordt het aandeel bezoekers, het gemiddeld aantal bezoeken in een jaar en het aandeel bezoeken in Rotterdam van de inwoners van deelgemeente Feijenoord vergeleken met de inwoners van Rotterdam. Relatief grote verschillen tussen de bezoekersaandelen in Rotterdam en Feijenoord zijn vetgedrukt. N.B. In tegenstelling tot de VTO-rapportage en de deelrapportage Cultuurparticipatie is museumbezoek aan de tabel toegevoegd waardoor de laatste regels in de tabel iets afwijken van de uitkomsten in de VTO- en deelrapportage. Tabel 2.1: Bezoek aan culturele voorstellingen, voorzieningen en instellingen Rotterdam Feijenoord % bezoek # bezoek % in Rotterdam % bezoek # bezoek % in Rotterdam Cultureel festival 34 2, ,8 81 Museum 40 4, ,2 67 Concert pop-/wereldmuziek 27 3, ,6 64 Toneelvoorstelling 20 3, ,0 82 Musical 23 1, ,5 67 Cabaret of kleinkunst 19 2, ,8 79 Galerie 20 3, ,9 49 Dance-/houseparty 13 7, ,0 62 Concert klassieke muziek 13 3, ,3 75 Jazz-/bluesconcert 9 2, ,6 64 Ballet-/dansvoorstelling 9 2, ,0 70 Debat 6 2, ,4 82 Uitvoering van een koor 10 2, ,3 69 Concert harmonie, fanfare, brassband 6 2, ,4 66 Lezing over kunst/kunstgeschiedenis 4 2, ,1 79 Literaire bijeenkomst 4 2, ,5 77 Opera of operette 5 1, ,3 51 Minstens een van bovenstaande 76 10, ,0 69 Film in bioscoop of filmhuis 61 7, ,6 86 Minstens een van alle (incl. film) 83 14, ,5 76 Geen enkele van deze bezocht ,0 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 11

14 Rotterdam 83% van de Rotterdammers bezoekt wel eens een culturele voorstelling of instelling. De meest populaire genres en instellingen zijn (naast filmbezoek) musea en culturele festivals. De Rotterdammers die een of meer van deze voorstellingen bezochten, deden dat gemiddeld ongeveer 15 keer in het afgelopen jaar, dus iets vaker dan eens per maand. Driekwart van al die bezoeken vond plaats binnen de gemeentegrenzen van Rotterdam. Deelgemeente Feijenoord In deelgemeente Feijenoord ligt het aandeel inwoners dat het afgelopen jaar een culturele voorstelling of instelling heeft bezocht lager dan in Rotterdam (78% versus 83%). Geen enkele voorstelling of instelling wordt significant vaker door inwoners van de deelgemeente bezocht dan door inwoners van Rotterdam. Het bezoek aan culturele festivals en musea is, net als in Rotterdam, het hoogst. Het aandeel inwoners dat een museum heeft bezocht ligt wel beduidend lager dan in Rotterdam. Dit geldt ook voor het bezoek aan musicals en galeries. Het gemiddeld aantal bezoeken in deelgemeente Feijenoord is 15. Dit is gelijk aan het aantal bezoeken van de gemiddelde Rotterdammer aan culturele voorstellingen of instellingen. Driekwart van de bezoeken vinden in Rotterdam plaats. Ook dit is gelijk aan het stedelijk gemiddelde. 2.2 Bezoek Lokale Cultuurcentra Uit de rapportage Cultuurparticipatie 2007 die tevens gebaseerd is op de resultaten uit de VTO, blijkt dat in % van de Rotterdammers lokale cultuur in de eigen deelgemeente bezocht, voornamelijk in zogeheten Lokaal Cultuurcentra (LCC s). Wanneer ook het bezoek aan lokale cultuur in andere dan de eigen deelgemeente wordt meegeteld, is het aandeel bezoekers 12%. De bezoekers bezochten deze lokale cultuur gemiddeld een kleine drie maal in het jaar voorafgaand aan het onderzoek (dat ongeveer samenvalt met het kalenderjaar 2007). Wanneer ook het bezoek buiten de eigen deelgemeente wordt meegeteld komt dit gemiddelde aantal bezoeken op vijf keer per jaar. In de vragenlijst is gevraagd naar bezoek aan LCC s in de eigen deelgemeente en bezoek aan LCC s in andere deelgemeenten. Niet alle deelgemeenten hebben een LCC. Sommige respondenten uit deze deelgemeenten hebben naar eigen zeggen toch een LCC in de eigen deelgemeente bezocht. Waarschijnlijk hebben zij bij het beantwoorden van de vraag een wijkgebouw of wijktheater in gedachten gehad dat officieel geen LCC is. Dat geldt bijvoorbeeld voor Pernis en Overschie. Voor Overschie zal de aanwezigheid van Wijktheater Musica ongetwijfeld een verklaring zijn van de relatief hoge score. De volgende tabel toont per deelgemeente het aandeel van de bevolking (13 tot en met 75 jaar) dat lokale cultuur in de eigen deelgemeente heeft bezocht. 12 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

15 Tabel 2.2: Bezoek aan lokale cultuur (LCC s) per deelgemeente, in procenten In eigen deelgemeente In andere deelgemeente Minstens een van beide Hoek van Holland Overschie* Hillegersberg-Schiebroek Pernis* Prins Alexander Charlois Delfshaven Feijenoord Noord Kralingen-Crooswijk Hoogvliet IJsselmonde Stadscentrum* Rotterdam totaal *) In Pernis, Overschie en het Stadscentrum is geen LCC Het aandeel bezoekers van lokale cultuur in de eigen deelgemeente ligt in Hoek van Holland opvallend hoog. De twee deelgemeenten die verder duidelijk hoger scoren dan de rest zijn juist de twee waar geen LCC te vinden is: Overschie en Pernis. Ook Hillegersberg-Schiebroek doet het wat dit betreft aardig, zeker wanneer ook het bezoek aan lokale cultuur buiten de eigen deelgemeente wordt meegeteld. Het Stadscentrum scoort het laagst, maar deze Rotterdammers hebben dan ook geen LCC in de buurt en juist wel allerlei grootschalige culturele instellingen die om de hoek liggen. Verder zijn ook in deelgemeente IJsselmonde niet zo veel bezoekers van lokale cultuur te vinden. Het aandeel inwoners van Feijenoord dat in de eigen deelgemeente een LCC heeft bezocht, is gelijk aan het stedelijk gemiddelde. Datzelfde geldt voor het aandeel inwoners dat een LCC buiten Feijenoord heeft bezocht. De volgende kaart geeft een grafische weergave van de verschillen tussen de Rotterdamse deelgemeenten in het bezoek aan lokale cultuur binnen de eigen deelgemeente. De stippen op de kaart geven de locaties van de LCC s aan. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 13

16 Figuur 2.1: Aandeel van de bevolking dat in de eigen deelgemeente lokale cultuur heeft bezocht, Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

17 2.3 Bekendheid en bezoek instellingen deelgemeente Feijenoord In de Enquête Cultuurparticipatie is van een aantal instellingen in deelgemeente Feijenoord gevraagd of men er van heeft gehoord, of men de instelling wel eens heeft bezocht en hoe vaak men de instelling het afgelopen jaar heeft bezocht. In tabel 2.3 worden de uitkomsten op deze vragen getoond, waarbij de hoogste percentages vetgedrukt zijn. Tabel 2.3: Bekendheid en gebruik instellingen in deelgemeente Feijenoord % van gehoord % bezocht # keer bezocht N* Theater Walhallah Droomtheater Theater Zuidplein LCC 't Klooster DSPS / de Player Het Poortgebouw NE Gallery Artotheek Karel de Groot Villa Zebra Museumwoning de Kiefhoek De Koepels * N = het aantal respondenten dat heeft aangegeven hoe vaak een instelling is bezocht. Bekendheid Onder de inwoners van deelgemeente Feijenoord is Theater Zuidplein (85%) de meest bekende instelling. Overige instellingen die bij een derde of meer van de bewoners bekend zijn, zijn LCC t Klooster (33%), Het Poortgebouw (39%) en Villa Zebra (39%). DSPS / de Plaver (3%), NE Gallery (5%), het Droomtheater (7%) en Artotheek Karel de Groot (8%) zijn de minst bekende instellingen in de deelgemeente. 10% van de respondenten heeft van geen enkele van genoemde instellingen gehoord. Bezoek 36% van de inwoners van Feijenoord heeft het afgelopen jaar een bezoek gebracht aan een of meerdere culturele instellingen in de deelgemeente. De meest bezochte instelling is Theater Zuidplein dat net buiten de deelgemeente ligt (een op de vijf inwoners bracht het afgelopen jaar een bezoek aan dit theater). LCC t Klooster is door een op de tien inwoners het afgelopen jaar bezocht. Villa Zebra door 8% van de inwoners. Overige instellingen zijn door een aanzienlijk kleiner deel van de inwoners bezocht. De respondenten die wel eens een instelling in Feijenoord hebben bezocht werd tevens gevraagd aan te geven hoe vaak men de betreffende instelling in de afgelopen 12 maanden heeft bezocht. Afgezien van theater Zuidplein is het aandeel bezoekers van de instellingen in Feijenoord erg laag. Hierdoor is ook het aantal respondenten dat de vraag heeft beantwoord dusdanig laag dat er geen betrouwbare uitspraken gedaan kunnen worden over de meest frequent of minst frequent bezochte instelling in de deelgemeente. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 15

18 2.4 Bekendheid en bezoek evenementen in de deelgemeente Als naar de bekendheid van een aantal evenementen in de deelgemeente wordt gevraagd, blijkt dat Dunya on tour het meest bekend is (zie tabel 2.4). Deze uitkomst zal echter voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd aangezien veel inwoners Dunya on tour op het Afrikaanderplein waarschijnlijk hebben verward met het stedelijke Dunya on tour. Naast de bekendheid van Dunya on tour heeft meer dan een kwart van de inwoners wel eens gehoord van het Vreewijkfestival, Nelson Mandela festival en Jazz op Zuid. Minder bekende evenementen in de deelgemeente zijn het Helderheid festival en de Dialoog driedaagse. Drie op de tien respondenten kent geen van de genoemde evenementen. Tabel 2.4 Bekendheid en bezoek evenementen in deelgemeente Feijenoord % van gehoord % bezocht Dunya on tour (op het Afrikaanderplein) Vreewijkfestival 30 8 Nelson Mandela festival 27 7 Jazz op Zuid 26 4 Sprookjesplein 13 4 Dialoog driedaagse 6 1 Helderheid festival 5 - Een kwart van de inwoners van Feijenoord heeft het afgelopen jaar een van de genoemde evenementen in de deelgemeente bezocht. Dunya on tour is het meest bezochte evenement (13%). Het is alleen niet zeker dat het inderdaad het bezoek aan Dunya on tour op het Afrikaanderplein betreft. Het Helderheid festival is het minst populair. 2.5 Bezoek bibliotheek in de deelgemeente 37% van de inwoners van deelgemeente Feijenoord heeft het afgelopen jaar een of meer bibliotheken in deelgemeente Feijenoord bezocht. Uit onderstaande tabel blijkt dat het grootste aandeel respondenten een bezoek bracht aan bibliotheek Bloemhof. Bibliotheken Feijenoord en Afrikaanderwijk zijn door een nagenoeg gelijk aandeel respondenten bezocht. Bibliotheek Vreewijk wordt iets minder vaak bezocht. 63% van de ondervraagden heeft geen enkele bibliotheek in de deelgemeente bezocht. Tabel 2.5 Bezoek aan bibliotheken in deelgemeente Feijenoord % bezocht Bibliotheek Feijenoord (Oranjeboomstraat) 12 Bibliotheek Vreewijk (Grift) 8 Bibliotheek Bloemhof (Lange Hilleweg) 13 Bibliotheek Afrikaanderwijk (Paul Krugerstraat) 11 Geen enkele Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

19 Degenen die het afgelopen jaar een van de bibliotheken in Feijenoord bezochten, deden dit vooral om boeken te lenen. Het bekijken of beluisteren van dvd s en cd-roms en het lezen van Nederlandse of buitenlandse kranten en tijdschriften wordt door een op de tien bezoekers als reden aangegeven om een bibliotheek te bezoeken. Er zijn maar weinig mensen die de bibliotheek voor een culturele activiteit bezocht hebben. In onderstaande tabel worden alle genoemde redenen weergegeven. Tabel 2.6 Redenen bezoek bibliotheek in deelgemeente Feijenoord in procenten Boeken lenen 79 Dvd s/cd-roms bekijken of beluisteren 11 Nederlandse kranten of tijdschriften lezen 11 Buitenlandse kranten of tijdschriften lezen 10 Studeren 8 Internetten of en 8 Culturele activiteiten bezoeken 4 Anders 3 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 17

20 18 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

21 3 Informatiebronnen, barrières en behoeften Dit hoofdstuk biedt inzicht in de bronnen die men raadpleegt om op de hoogte te blijven van culturele activiteiten, welke barrières men ervaart bij cultuurparticipatie, of men iets in het aanbod van de deelgemeente mist en wat men belangrijk vindt bij cultuurparticipatie. 3.1 Informatiebronnen In de VTO is aan de Rotterdammers gevraagd hoe zij zich doorgaans informeren over het wat, waar en wanneer van culturele activiteiten in Rotterdam. 9% van de Rotterdammers zegt daarin überhaupt niet geïnteresseerd te zijn. In deelgemeente Feijenoord is dit iets hoger; 11%. De antwoorden die door de overige respondenten zijn gegeven, worden in de volgende tabel getoond. Tabel 3.1: Gebruik informatiebronnen voor culturele activiteiten, in procenten, 2007 Rotterdam Feijenoord via televisie via huis aan huisbladen zoals Havenloods en Maasstad via Metro en/of Spits (en dergelijke) via vrienden, familie, kennissen of collega s via brochures, folders, flyers, programmaboekjes van culturele org. / act via affiches, uithangborden, posters van culturele organisaties / activiteiten via radio via het AD / Rotterdams Dagblad via kabelkrant, teletekst via Uitagenda Rotterdam (voorheen R Uit magazine)* via andere websites via een landelijk dagblad via de websites van culturele organisaties / activiteiten via NL via de website via de website van het Rotterdams Uitburo, via een bezoek aan het Rotterdams Uitburo in de Centrale Bibliotheek* 3 3 via de wekelijkse digitale nieuwsbrief van het Rotterdams Uitburo, de Uitmail* 2 2 via DIMI magazine* 1 1 via een bezoek aan de Rotterdam Store (VVV) op de Coolsingel 1 1 anders, namelijk 1 2 Gemiddeld aantal antwoorden 4,6 4,5 Minstens een van de informatiebronnen van Rotterdam Festivals/Uitburo Naast de informatie die men via vrienden, familie, kennissen of collega s verzamelt, maakt men in Rotterdam het meest gebruik van traditionele media (zoals huis-aan-huisbladen en televisie) om zich te informeren over culturele activiteiten. Inwoners van deelgemeente Feijenoord maken vaker gebruik van de televisie en de Metro/Spits om op de hoogte te blijven, maar ook de huis-aan-huis-bladen fungeren vaak als bron van informatie. Daarnaast worden de kabelkrant en teletekst vaker gebruikt om op de hoogte te blijven van cultureel aanbod. Waarschijnlijk houdt dit verband met het relatief hoge aandeel inwoners dat de televisie als informatiebron gebruikt. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 19

22 Wanneer gekeken wordt naar informatiebronnen van Rotterdam Festivals en het Uitburo (aangegeven met *), blijkt dat men hier in deelgemeente Feijenoord minder gebruik van maakt dan in Rotterdam. 3.2 Barrières cultuurparticipatie Naast de (on)bekendheid van instellingen kunnen ook andere factoren een rol spelen bij nonparticipatie aan culturele instellingen. In de VTO is een aantal stellingen aan de respondenten voorgelegd die betrekking hebben op de mogelijke barrières voor cultuurparticipatie buiten huis. In tabel 3.2 is het aandeel respondenten weergegeven dat het (helemaal) eens is met de stelling. De hoogste aandelen zijn vetgedrukt. Tabel 3.2: Mogelijke barrières voor cultuurparticipatie buiten huis (% (helemaal) mee eens) Prijs Inwoners van Rotterdam Inwoners van deelgemeente Feijenoord Theaterbezoek is duur Concertbezoek is duur Museumbezoek is duur Interesse Theaterbezoek is niets voor mij, het interesseert me niet Concertbezoek is niets voor mij, het interesseert me niet Museumbezoek is niets voor mij, het interesseert me niet Anders (Ik wil best (vaker) voorstellingen, concerten of een museum bezoeken, maar.).ik weet niet goed wat er te doen is ik weet vaak niet wat ik kan verwachten, of het voor mij wel de moeite waard is maar ik heb er geen tijd voor maar ik heb niemand om mee samen te gaan ik voel me 's avonds niet veilig op straat Het merendeel van de inwoners van Rotterdam vindt dat de prijzen voor theatervoorstellingen en concerten hoog zijn. Ook in deelgemeente Feijenoord vindt men dergelijke uitstapjes duur maar ligt dit aandeel iets lager dan het stedelijk gemiddelde. Daarnaast heeft een relatief groot deel van de inwoners van de deelgemeente onvoldoende tijd om voorstellingen, concerten of musea te bezoeken en/of voelt men zich niet veilig op straat. Deze laatste barrière wordt vaker door inwoners van deelgemeente Feijenoord aangegeven dan door inwoners van Rotterdam. Datzelfde geldt overigens voor niemand hebben om mee samen te gaan, hoewel dit net als in de stad de minst genoemde barrière is. Overige barrières zoals desinteresse, onbekendheid met het aanbod en niet weten wat men kan verwachten lijken ook een minder grote rol te spelen bij non-participatie. Een uitsplitsing naar achtergrondkenmerken toont dat bepaalde barrières in meer of juist in mindere mate voor bepaalde groepen gelden. In tabel 3.3 worden de antwoorden van alle Rotterdammers uitgesplitst naar achtergrondkenmerken, in tabel 3.4 wordt dit alleen van de inwoners van deelgemeente Feijenoord gedaan. Uitkomsten die 10 procentpunten boven het gemiddelde van respectievelijk Rotterdam of de deelgemeente liggen zijn geel gearceerd, uitkomsten die 10 procentpunten lager dan het gemiddelde liggen zijn blauw gearceerd. 20 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

23 In Rotterdam doen zich veel verschillen voor bij jongeren en laag- en hoog opgeleiden. Zo vormen in Rotterdam vooral desinteresse bij jongeren en laag opgeleiden een barrière bij cultuurparticipatie. Daarnaast speelt (on)veiligheid bij jongeren, maar ook bij ouderen, lager opgeleiden en inwoners met een lager inkomen een rol bij non-participatie. In deelgemeente Feijenoord zijn de meeste verschillen te zien bij inkomen en opleiding. Inwoners van Feijenoord met een hoger inkomen en een hogere opleiding ervaren beduidend minder barrières dan inwoners met een lager inkomen en een lagere opleiding. Dit geldt voor nagenoeg alle barrières, met uitzondering van geen tijd hebben. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 21

24 Tabel 3.3: Mogelijke barrières cultuurparticipatie naar achtergrondkenmerken van Rotterdammers (% (helemaal) mee eens) Prijs Geen interesse Onbekend Verwachting/ Geen Theater Concert Museum Theater Concert Museum met aanbod moeite waard Tijd gezelschap Veiligheid Inwoners Rotterdam Mannen Vrouwen t/m 15 jaar t/m 24 jaar t/m 34 jaar t/m 44 jaar t/m 54 jaar t/m 75 jaar Niet westers Westers Autochtoon sociale minima minimum tot modaal modaal tot 2x modaal meer dan 2x modaal LO of minder LBO-MAVO MBO-VWO HBO en Universitair Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

25 Tabel 3.4: Mogelijke barrières cultuurparticipatie naar achtergrondkenmerken van inwoners van deelgemeente Feijenoord (% (helemaal) mee eens) Prijs Geen interesse Onbekend Verwachting/ Geen Theater Concert Museum Theater Concert Museum met aanbod moeite waard Tijd gezelschap Veiligheid Inwoners deelgemeente Feijenoord Mannen Vrouwen t/m 15 jaar t/m 24 jaar t/m 34 jaar t/m 44 jaar t/m 54 jaar t/m 75 jaar Niet westers Westers Autochtoon sociale minima minimum tot modaal modaal tot 2x modaal meer dan 2x modaal LO of minder LBO-MAVO MBO-VWO HBO en Universitair Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 23

26 3.3 Voorkeur en gemis Waar zouden inwoners van deelgemeente Feijenoord het liefst naar een culturele instelling zoals een bioscoop, theater of museum gaan? In onderstaande grafiek worden de antwoorden op deze vraag uit de Enquête Cultuurparticipatie getoond. Een deel van de respondenten geeft de voorkeur aan meerdere locaties waardoor het totaal de 100% overschrijdt. Figuur 3.1: Waar zou u het liefst naar bijvoorbeeld een bioscoop, theater of museum gaan? Maakt niet uit, als ik het maar leuk vind 33% Zo dicht mogelijk bij huis 29% In het centrum van Rotterdam In deelgemeente Feijenoord 14% 16% Ergens anders op Zuid 11% Ergens anders in de stad Buiten de stad 3% 3% Ik ga nooit naar bioscopen, theaters of musea 16% Een op de zes inwoners van de deelgemeente bezoekt nooit een culturele instelling en heeft dan ook geen voorkeur voor een bepaalde locatie. Degenen die wel eens uitgaan, vinden het vooral belangrijk dat de voorstelling leuk is. Daarnaast gaat bij een relatief groot aandeel inwoners de voorkeur uit naar een activiteit dichtbij huis. Tweederde van de respondenten vindt dat er in de deelgemeente voldoende wordt aangeboden op het gebied van kunst en cultuur of heeft hier geen oordeel over. Een derde van de inwoners heeft aangegeven wel iets te missen. In de grafiek op de volgende pagina wordt weergegeven waar men zoal behoefte aan heeft. 24 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

27 Figuur 3.2: Wat mist u aan mogelijkheden op het gebied van kunst en cultuur in de deelgemeente Feijenoord? Disco s of clubs Concerten Feestzalen Musea Bioscopen Musicals Toneel-/theatervoorstellingen Cabaretvoorstellingen Dansvoorstellingen Danslessen Zanglessen Galeries Muzieklessen Ruimte om zelf op te treden/ te exposeren Anders 10% 9% 8% 6% 6% 5% 4% 4% 4% 4% 3% 2% 2% 2% 6% Ik mis niets 66% Disco s en clubs, concerten en feestzalen worden het meest in deelgemeente Feijenoord gemist. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 25

28 26 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

29 4 Kunstzinnige activiteiten In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de kunstzinnige activiteiten die men in de vrije tijd (dus buiten school of werk) beoefent. In de eerste paragraaf worden de resultaten van Rotterdam naast de resultaten van deelgemeente Feijenoord geplaatst. Naast de al dan niet beoefende activiteiten wordt tevens aangegeven of de activiteiten in georganiseerd verband worden beoefend. In de tweede paragraaf wordt duidelijk welke plaats het meest populair is bij de beoefening van kunstzinnige activiteiten. 4.1 Beoefenen van kunstzinnige activiteiten Zowel in de VTO als in de Enquête Cultuurparticipatie is gevraagd naar de kunstzinnige activiteiten die men de afgelopen 12 maanden heeft gedaan. Uit de VTO blijkt dat 37 procent van de Rotterdammers zelf een of meer kunstzinnige activiteiten beoefent (tabel 4.1). Bijna twee op de drie Rotterdammers doet dat dus niet. Uit de Enquête Cultuurparticipatie komt naar voren dat het aandeel beoefenaars in deelgemeente Feijenoord met 38% nagenoeg gelijk is aan het aandeel in Rotterdam. Alleen het aandeel inwoners dat iets met fotografie, film of video doet lijkt in de deelgemeente hoger te zijn. Tabel 4.1: Kunstzinnige activiteiten van Rotterdammers en inwoners van deelgemeente Feijenoord* Rotterdam Feijenoord % beoefenaars # keer % georganiseerd % beoefenaars # keer % georganiseerd Fotografie/film/video Tekenen, schilderen, grafisch werk Websites ontwerpen Zingen, rap** Muziekinstrument bespelen Verhalen / gedichten schrijven Textiel, wandkleden, weven Dans, ballet Beeldh., boetseren, pottenb., sieraden Muziek maken op de computer Toneel, mime *** geen van deze activiteiten * Resultaten voor Rotterdam komen uit de VTO, resultaten voor deelgemeente Feijenoord uit de Enquête Cultuurparticipatie ** In de Enquête Cultuurparticipatie is rap aan de categorie zingen toegevoegd *** In de VTO vormen toneel, mime, dans en ballet 1 categorie De meeste Rotterdamse beoefenaars van kunstzinnige activiteiten doen dat gemiddeld een of twee maal per maand (per activiteit), maar bij zingen en muziek maken ligt die frequentie een stuk hoger, op meer dan eens per week gemiddeld. Het aandeel beoefenaars in georganiseerd verband ligt bij de meeste activiteiten rond een kwart of een derde. Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 27

30 Bij enkele vormen van uitvoerende kunst ligt dat aandeel iets hoger: toneelspel, mime en dans zijn dan ook zaken die meestal niet alleen maar in een gezelschap worden gedaan en bovendien meestal op enig moment voor publiek worden uitgevoerd. In iets mindere mate geldt dit hogere aandeel ook voor zingen. Het aandeel beoefenaars van diverse kunstzinnige activiteiten is in deelgemeente Feijenoord nagenoeg gelijk aan het aandeel beoefenaars in Rotterdam. Door het kleine aantal respondenten dat de vervolgvragen heeft beantwoord (frequentie en al dan niet in georganiseerd verband) geven de uitkomsten slechts een indicatie van de werkelijkheid. Er kunnen op basis van deze resultaten dus geen harde conclusies worden getrokken. 4.2 Locatie kunstzinnige activiteiten Indien men in de afgelopen 12 maanden een of meerdere kunstzinnige activiteiten heeft beoefend, deed men dit veelal thuis bij zichzelf of bij iemand anders (zie onderstaande grafiek). Het betreft met name hobby s als tekenen en fotografie, film en video. Deze activiteiten worden overigens ook relatief vaak buiten beoefend. Degenen die een kunstzinnige activiteit ergens anders beoefenen, doen dit onder andere in een atelier (bijvoorbeeld in geval van tekenen en beeldhouwen), bij een muziekschool, bij optredens, etc. Zie de bijlage voor de volledige lijst met antwoorden. Figuur 4.1: Waar beoefent u deze kunstzinnige activiteiten? Thuis bij mijzelf / iemand anders 73% Buiten / op straat 12% Ander buurthuis / wijkgebouw in deelgemeente 8% Kerk, moskee of andere religieuze instelling SKVR (Dalweg) LCC t Klooster 4% 3% 2% Ergens anders 20% 28 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

31 Bijlagen Vragenlijst Antwoorden op open vragen Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 29

32

33 Bijlage I: Vragenlijst onderzoek naar cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord Bent u Man Vrouw Wat is uw leeftijd? (open vraag) Wat is uw postcode? In welk land bent u geboren? En uw vader en moeder? uzelf: uw vader: uw moeder: Nederland Nederland Nederland Ned. Antillen / Aruba Ned. Antillen / Aruba Ned. Antillen / Aruba Suriname Suriname Suriname Turkije Turkije Turkije Marokko Marokko Marokko Kaapverdië Kaapverdië Kaapverdië ander land, namelijk: ander land, namelijk: ander land, namelijk: Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 31

34 1. Van welke instellingen zoals theaters, zalen en musea in deelgemeente Feijenoord heeft u wel eens gehoord en welke instellingen heeft u in de afgelopen 12 maanden wel eens bezocht? (wel eens bezocht alleen vragen als men ervan heeft gehoord. Aantal keer bezocht alleen vragen als men de instelling het afgelopen jaar wel eens heeft bezocht) Wel eens van gehoord Wel eens bezocht Theater Walhallah Droomtheater Theater Zuidplein LCC 't Klooster DSPS / de Player aantal keer bezocht in laatste 12 maanden Het Poortgebouw NE Gallery Artotheek Karel de Groot Villa Zebra Museumwoning de Kiefhoek De Koepels 2. Waar gaat u het liefst naar bijvoorbeeld een bioscoop, museum, galerie, theatervoorstelling, concert, etc.? (er zijn meerdere antwoorden mogelijk) Zo dicht mogelijk bij huis In deelgemeente Feijenoord Ergens anders op Zuid In het centrum van Rotterdam Ergens anders in de stad Buiten de stad Maakt niet uit, als ik het maar leuk vind (niet in combinatie met andere antwoorden) Ik ga nooit naar bioscopen, theaters of musea (niet in combinatie met andere antwoorden) 32 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

35 3. Zijn er mogelijkheden op het gebied van kunst en cultuur die u mist in deelgemeente Feijenoord? (er zijn meerdere antwoorden mogelijk) Ja, namelijk.. Toneel-/theatervoorstellingen Musicals Cabaretvoorstellingen Dansvoorstellingen Concerten Musea Galeries Bioscopen Feestzalen Disco s of clubs Danslessen Zanglessen Muzieklessen Ruimte om zelf op te treden / te exposeren Anders, namelijk Nee, ik mis niets in de deelgemeente (niet in combinatie met andere antwoordmogelijkheden) (alleen indien danslessen aangegeven bij vraag 3) 4a. Welk soort danslessen mist u in deelgemeente Feijenoord? (alleen indien zanglessen aangegeven bij vraag 3) 4b. Welk soort zanglessen mist u in deelgemeente Feijenoord? (alleen indien muzieklessen aangegeven bij vraag 3) 4c. Welk soort muzieklessen mist u in deelgemeente Feijenoord? Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 33

36 5. Hoe vaak heeft u in de afgelopen 12 maanden in uw vrije tijd (dus buiten werk- of schooltijd) de volgende kunstzinnige activiteiten gedaan? (alleen indien een aantal keer is ingevuld bij vraag 5) 6. Deed u dit dan in georganiseerd verband (dus als onderdeel van een les of cursus, bij een vereniging, moskee/kerk, creativiteitscentrum of een andere instelling/ organisatie) of niet? hoe vaak? in georganiseerd verband? niet aantal keer ja nee a. Tekenen, schilderen, grafisch werk b. Beeldhouwen, boetseren, pottenbakken, sieraden maken c. Werken met textiel (textiele werk- vormen), wandkleden maken, weven d. Zingen / rappen e. Muziekinstrument bespelen f. Toneel, mime g. Dans (ballet, breakdance, etc.) h. Fotografie/film/video (geen vakantie- of familiekiekjes/familiefilmpjes) i. Verhalen/gedichten schrijven j. Muziek maken op de computer k. Websites ontwerpen (alleen indien ergens een aantal keer is ingevuld bij vraag 5) 7. Waar beoefent u deze activiteit(en)? (er zijn meerdere antwoorden mogelijk) Bij de SKVR aan de Dalweg In LCC t Klooster aan het Afrikaanderplein In een ander buurthuis / wijkgebouw in de deelgemeente In de kerk, moskee of andere religieuze instelling Thuis bij mijzelf / iemand anders Buiten / op straat Anders, namelijk 8. Welk van onderstaande bibliotheken in deelgemeente Feijenoord heeft u het afgelopen jaar wel eens bezocht? (er zijn meerdere antwoorden mogelijk) Bibliotheek Feijenoord (Oranjeboomstraat) Bibliotheek Vreewijk (Grift) Bibliotheek Bloemhof (Lange Hilleweg) Bibliotheek Afrikaanderwijk (Paul Krugerstraat) Ik heb het afgelopen jaar geen enkele bibliotheek in de deelgemeente bezocht (niet mogelijk in combinatie met andere antwoorden) 34 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

37 (Alleen indien men het afgelopen jaar een bibliotheek heeft bezocht) 9. Kunt u aangeven waarvoor u een bibliotheek in deelgemeente Feijenoord bezocht? (er zijn meerdere antwoorden mogelijk) Om boeken te lenen Om te studeren Om te internetten of te en Om dvd s/cd-roms te bekijken of te beluisteren Om Nederlandse kranten of tijdschriften te lezen Om buitenlandse kranten of tijdschriften te lezen Om culturele activiteiten te bezoeken zoals een expositie, literaire activiteit, workshop, debat, film/video/dia vertoning of lezing Om iets anders te doen, namelijk 10. Van welk van onderstaande evenementen in deelgemeente Feijenoord heeft u wel eens gehoord en welke heeft u de afgelopen 12 maanden wel eens bezocht? (afgelopen 12 maanden bezocht alleen vragen als men ervan heeft gehoord) Van gehoord? Afgelopen 12 maanden bezocht? ja nee ja nee a. Sprookjesplein b. Dialoog driedaagse c. Nelson Mandela festival d. Dunya on tour (op het Afrikaanderplein) e. Helderheid Festival f. Vreewijkfestival g. Jazz op Zuid Wij danken u hartelijk voor uw deelname aan deze enquête! Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 35

38 Bijlage II: Antwoorden op open vragen Vraag 3: Zijn er mogelijkheden op het gebied van kunst en cultuur die u mist in deelgemeente Feijenoord? Anders, namelijk Betaalbare toneelschool voor kinderen 50+ dancing Buurthuis op de kop van zuid. Computerles Dancing 40+ De meesten zijn wel hier. Sommige weet ik het niet Erg weinig, maar weet niet wat ik mis Feestzalen, kinderactiviteiten, ruimte Geschreven woord Groene vingers voor tuinonderhoud Hindoestaanse dingen(ook v.d. Kinderen, hindoestaanse feesten Ik weet het niet (18x) Ja voor de kinderen Meer bezigheden voor jongeren Oefenruimtes Prettige schone omgeving Ruimte waar kinderen iets kunnen doen bijv. tafeltennis, darten enz Ruimtes waar activiteiten worden verricht voor 50+ mensen Voldoende info over mogelijkheden Vraag 4a: Welk soort danslessen mist u in deelgemeente Feijenoord? Alle Ballet, jazzballet maar meer voor mijn dochtertje er is niet veel hier Flamenco Geen Oude dansen R&b Stijl, country Streetdance Streetdance Streetdance, Turks Van alles bijna Voor kinderen Vraag 4b: welk soort zanglessen mist u in deelgemeente Feijenoord? Geen Gewoon Klassiek Modern Om te leren zingen Voor beginnende leerlingen Voor kinderen 36 Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord

39 Vraag 4c: welk soort muzieklessen mist u in deelgemeente Feijenoord? Alle Geen Hindoestaans Piano/keyboard, gitaar R&b Voor kinderen Vraag 7: waar beoefent u deze kunstzinnige activiteit(en)? Anders, namelijk Bejaarde huis Clementsweg dorpshuis Dierentuin Grafisch lyceum/hip hop huis Gymzaal andere deelgemeente In Oud-Beijerland Kerk verhuurt aan koren Literaire café's door heel Nederland en op poetry slams Mokul schutervaer weg Natuurfotografie Op school, tijdens studie-ontwijkend gedrag... Privé les bij iemand thuis Salsaventura Simana Skvr kop van zuid Skvr oostzeedijk Sliedrechtstraat, Pendrecht Sportzaaltje Stichting Studio den haag Vereniging birlik in Feijenoord Workshop Workshops Vraag 9: kunt u aangeven waarvoor u een bibliotheek in Feijenoord bezocht? Anders, namelijk Hem opnieuw te ontdekken. Hindoestaanse videotheek Voor mijn werk Cultuurparticipatie in deelgemeente Feijenoord 37