INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren

Transcriptie

1 INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren December 2003 maart 2007 Dr. Guus Wijngaards Lector 23 maart 2007 INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 1

2 INHOUD Over zaaien en oogsten 3 Werkzaamheden 4 Onderzoek 5 Activiteiten binnen Nederland (regionaal en nationaal) 9 Activiteiten buiten Nederland (binnen Europa en daarbuiten) 11 Bijdragen aan het onderwijs van INHOLLAND 13 Bijlage 1: Publicaties 17 Bijlage 2: Publieke optredens 21 Bijlage 3: Huidige samenstelling van de Kenniskring elearning 24 INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 2

3 OVER ZAAIEN EN OOGSTEN Dit document probeert inzicht te geven in de werkzaamheden van het INHOLLAND Lectoraat elearning in de eerste jaren van zijn bestaan. Hoe vanuit een vrij brede opdracht invulling werd gegeven aan onderzoek en ondersteuning van onderwijs. Maar ook hoe voor het lectoraat een duidelijke, eigen plaats werd gecreëerd binnen en buiten INHOLLAND. Toen in december 2003 de lector werd benoemd, was het fenomeen lectoraat in Nederland nog nauwelijks bekend. Over het achterliggende idee dat toegepast onderzoek binnen het hoger beroepsonderwijs een positieve impuls zou kunnen geven aan de manier waarop wordt geleerd en gedoceerd, was bijna iedereen het wel eens. Maar hoe een en ander precies vorm gegeven kon worden, moest nog worden uitgevonden. Zowel binnen als buiten INHOLLAND bestond er dan ook de nodige scepsis, want er waren nog geen bewijzen over het nut van lectoraten en kenniskringen te tonen, terwijl tegelijkertijd wel van allerlei partijen werd gevraagd ruimte te geven en mee te helpen investeren in deze nieuwe onderzoekscentra. Er moest dus eerst heel wat gezaaid worden - begrip, vertrouwen en goodwill - voordat met het oogsten kon worden begonnen - erkenning binnen INHOLLAND, in Nederland en daarbuiten en daarmee een sterk groeiend aantal opdrachten. Het moge duidelijk zijn, dat een dergelijke onderneming niet door één man of vrouw kan worden gerund. Een goede kenniskring en zeker een sterk en gedreven kernteam is hierbij onmisbaar. Met name Pieter Swager, Jos Fransen en Mery Schijf ben ik daarvoor heel dankbaar! INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 3

4 WERKZAAMHEDEN Lectoren hebben de volgende opdracht: o vorm een brug tussen de beroepspraktijk en het onderwijs, o maak een goede verbinding (netwerk) met de kennisinfrastructuur en laat je leiden door de kennisbehoefte en kennisvragen vanuit het werkveld, o doe vraaggericht of praktijkonderzoek dat een bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van een beroep of dat inspeelt op concrete problemen in het werkveld. Om deze opdracht te kunnen uitvoeren zet de lector een ontwikkel- en onderzoekscentrum binnen de hogeschool op in de vorm van een kenniskring waarin behalve hijzelf, onderzoekers, docenten en studenten zitting hebben 1. Kenniskringen leveren een bijdrage aan de onderzoeksgerichtheid van de hogeschool en aan vernieuwingsimpulsen voor het onderwijs, bijvoorbeeld door met nieuw opgedane kennis het curriculum te verbeteren. Bovendien stellen ze docenten in de gelegenheid hun professionaliteit (verder) te ontwikkelen, de relatie met relevante belanghebbenden in de regio te versterken en startbekwame studenten af te leveren. Van groot belang is hierbij het opzetten van relevante netwerken, zowel binnen INHOLLAND als daarbuiten. Over hoe het Lectoraat elearning aan deze verschillende opdrachten invulling heeft proberen te geven, wordt hierna gerapporteerd. 1 De huidige samenstelling van de kenniskring is te vinden in Bijlage 3 van dit document INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 4

5 ONDERZOEK Het lectoraat elearning doet onderzoek naar elearning en Blended Learning, waarbij de verbindende schakel tussen alle onderzoeken Learning and Teaching with ICT is. Dat houdt in dat niet zozeer de gestandaardiseerde inzet van ICT in onderwijsleerprocessen het doel is van onderzoek, maar de contextspecifieke inzet van ICT in leerpraktijken. Of anders gezegd: elke leerpraktijk is uniek en dat wordt bepaald door onderwerp, context, kenmerken van docent of begeleider en de karakteristieken en perceptie van de student. Juist die specifieke kenmerken zijn belangrijk als het gaat om de inzet van ICT, want in de wisselwerking tussen 'learning'en 'teaching'moet een adequate keuze worden gemaakt voor middelen en media die het leerproces ondersteunen en de leeropbrengst versterken. Het onderzoek levert kennis op over de effectiviteit van ICT in een specifieke context, waarbij wordt gekeken naar de veranderende rol van de docent die daarvan het gevolg is en naar de perceptie van de leeromgeving door de student 2. Hierbij een schematisch overzicht van de onderzoeksactiviteiten van het lectoraat elearning in relatie tot het centrale thema. Opgemerkt wordt dat bij onderzoeken weliswaar het accent kan liggen op ofwel learning of teaching, maar dat uiteindelijk altijd naar de relatie tussen de beide aspecten zal worden gekeken. INHOLLAND Lectoraat elearning Learning and Teaching with ICT Learning Teaching Onderzoek Gaming Onderzoek Blended Learning Onderzoek etutoring Onderzoek Visual Knowledge Building Onderzoek ICT-gedrag van jongeren 2 Bijlage 1 geeft een opsomming van de artikelen die het lectoraat publiceert INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 5

6 Een belangrijk deel van het onderzoek naar Blended Learning wordt vormgegeven binnen het project New Blends in Education van de School of Education Rotterdam. Dit tweejarige project richt zich op het ontwikkelen van verschillende routes binnen hetzelfde curriculum met een sterke variatie in ruimte voor zelfsturing en tijd- en plaatsonafhankelijk studeren, toegesneden op de verschillende behoeftes van studentgroepen. Het onderzoek heeft geleid tot een conversational framework waarin de relatie tussen learning en teaching met de inzet van ICT wordt uitgewerkt. Dit onderzoek kan als typerend onderzoek worden gezien met betrekking tot het thema van het lectoraat. Het theoretische kader is in twee artikelen toegankelijk en overdraagbaar gemaakt, zodat ontwikkelaars in de andere Schools en buiten de hogeschool er hun voordeel mee kunnen doen. Bovendien zal er onderzoek worden gedaan naar het verloop van de pilots die dit jaar binnen de School of Education worden uitgevoerd. Het project New Blends is in september 2006 het tweede jaar ingegaan. Oplevering van de projectresultaten vindt plaats in juli Het project heeft als onderwerp Blended Learning. Zie ook: voor informatie over het project en alle afgeleverde producten. De projectgroep heeft in de nieuwe ontwerpfase een opzet gemaakt voor praktijkpilots met betrekking tot Blended Learning in het onderwijs. Die pilots worden vanaf februari 2007 uitgevoerd bij de School of Education Rotterdam (locaties Dordrecht, Rotterdam, Den Haag en Oegstgeest). Eerder onderzoek heeft geleid tot het competentieprofiel van de etutor. Daarnaast is ruime ervaring opgedaan met het op basis van dat profiel ontwikkelde trainingsaanbod voor scholing van docenten tot etutor en ecoach. In het onderzoeksjaar is de aandacht gericht op een verfijning van het competentieprofiel van de etutor, zodat meer inzicht ontstaat in de contextafhankelijke kenmerken die van invloed zijn op de bekwaamheden waarover de etutor dient te beschikken. Daarnaast wordt ingezet op het toegankelijk en overdraagbaar maken van de verworven kennis uit veldonderzoek en literatuurstudies. Tevens wordt een start gemaakt met de doorontwikkeling van de trainingsomgeving, waarbij wordt uitgegaan van een opzet die het bedienen van verschillende doelgroepen mogelijk gaat maken. De onderzoekslijn etutoring richt zich op de nieuwe competenties van de docent m.b.t. het begeleiden m.b.v. een elektronische leeromgeving. Er wordt onderzoek gedaan naar de competenties van de etutor met betrekking tot de inzet van discussieforums (Discussion INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 6

7 Board op Black Board) en de inzet van videocommunicatie (Macromedia Breeze en SKYPE). Daarnaast wordt ook, als vervolg op onderzoek van vorig jaar, het etutorgedrag bij studentsturing in de context van elearning onderzocht. Er zijn enkele eerste stappen gezet tot het doen van onderzoek naar gaming and education. In eerste instantie zal worden gekeken naar de mogelijke waarde van Multiplayer Online Games [MMOGs] als simulatieomgeving voor toepassing in het onderwijs. Aansluitend zou onderzoek moeten starten naar de waarde van games als leeromgeving voor het verwerven van zowel kennis als vaardigheden. Dat laatste onderzoek vraagt om nadere analyse van de contextspecifieke semiotiek in relatie tot games en simulatieomgevingen en raakt daarmee direct aan het onderzoeksgebied Visual Knowledge Building. Het onderzoek rond games past goed binnen het thema van het lectoraat, omdat het zowel gaat om de inrichting van de leeromgeving ten behoeve van de ondersteuning van soorten leerprocessen, als om de percepties van leren en leerprocessen door de student. In het onderzoeksspoor Visual Knowledge Building is de aandacht gericht op het onderzoek naar de kracht van visualisering van informatie en kennis, en dan vooral de betekenis die dat kan hebben voor de toepassing binnen het onderwijs. Daarmee gaat het om de inrichting van de [elektronische] leeromgeving en sluit dit aan bij het thema van het lectoraat en het perspectief dat daarbij wordt gehanteerd. Juist bij dit onderwerp is de relatie tussen de inrichting van de leeromgeving en de perceptie van die omgeving door de student het object van onderzoek. Het lectoraat elearning doet jaarlijks onderzoek naar het ICT-gedrag onder jongeren. Dit onderzoek wordt gedaan in samenwerking met studenten van de School of Communication & Media Rotterdam in het kader van hun afstudeertraject. Doel van dit onderzoek is het genereren van voor het onderwijs relevante en betrouwbare informatie over de manier waarop zowel huidige als aankomende studenten communiceren en zich informeren, gebruik makend van de nieuwe technologie. Daarmee kunnen de docenten, begeleiders en andere medewerkers in het hoger onderwijs zich een beter beeld te vormen van het communicerend, informerend en netwerkend vermogen van hun 'klanten'. Onderwerpen die in het afgelopen jaar werden onderzocht zijn: MSN-gedrag, internetdiscriminatie & cyberpesten, gaming, en ICT in de communicatie tussen de school en de thuissituatie. Dit onderzoek leidde behalve tot de publicatie van de gehele onderzoeken, ook tot de uitgave van een populair-wetenschappelijk boek bij de Koninklijke Van Gorcum, getiteld Jongeren en hun digitale wereld. Wat ouders en leraren eigenlijk moeten weten. In de maand maart 2007 verschijnt van dit boek ook een Engelse vertaling bij Amazon.com. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 7

8 Er zijn momenteel drie fellows van het lectoraat bezig met een promotietraject: Eric Poldner, Kitty Lau en Jos Fransen. Zeer recent heeft Hans Ogg zich daarbij gevoegd. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 8

9 ACTIVITEITEN BINNEN NEDERLAND Het is duidelijk dat het INHOLLAND Lectoraat elearning een naam krijgt binnen de onderwijswereld in Nederland. Dat blijkt uit het toenemend aantal verzoeken om advies, om spreekbeurten 3 en om deelname aan commissies. Hier volgen enkele recente voorbeelden: De lector is namens het hoger onderwijs lid van de Sectorcommissie Onderwijs van het Ministerie van OC&W voor het Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT. De lector adviseert SURF op het terrein van ICT en Internationalisering. Op verzoek van de Onderwijsraad schreef de lector in het begin van 2007 een essay over nieuwe rollen voor het onderwijs. Het lectoraat maakt deel uit van een adviescommissie binnen de AOb, onder het voorzitterschap van Walter Dresscher, om mee te helpen de rol te bepalen die deze onderwijsbond moet innemen op het gebied van ICT in het onderwijs en vooral de veranderende rol van de docent hierbij. De sectorcommissie Onderwijs van het Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT heeft het Lectoraat elearning (met medewerking van ICTO-OKR) gevraagd een advies uit te brengen op het gebied van Blended Learning. Onder de naam Learning Blends werd door het Lectoraat elearning samen met VKA (Verdonck, Klooster en Associates) te Zoetermeer een vooronderzoek gestart in november Het adviesproject leverde een onderzoeksrapportage en een bestek op voor een Prijsvraag die door de sectorcommissie in opdracht van het ministerie van OC&W in het voorjaar van 2007 wordt georganiseerd. Het lectoraat heeft de leiding bij het ontwikkelen en runnen van een door RAAK-Publiek goedgekeurd project: Bereik en bereikbaarheid van het schoolmaatschappelijk werk; Advies en hulpverlening aan jongeren met behulp van ICT. Binnen dit project wordt samengewerkt met verschillende organisaties in de gemeente Rotterdam, waaronder scholen voor voortgezet onderwijs, Bureau Jeugdzorg/Jeugdplein, Oecumenische Stichting, Servicepunt schoolmaatschappelijk werk. Partners binnen INHOLLAND zijn Lectoraat Geïntegreerd Pedagogisch Handelen, Lectoraat Dynamiek van de Stad, Lectoraat Grootstedelijk Onderwijs en Jeugdbeleid en het Medialab van de School of Education Rotterdam. Dit project is gericht op het verbeteren van de kenniscirculatie tussen hogeschool en de publieke sector, waarbij specifiek wordt gewerkt aan het ontwikkelen van hulp- en dienstverlening aan jongeren met ICT in relatie tot schoolmaatschappelijk werk in het voortgezet onderwijs. 3 Bijlage 2 geeft een overzicht van publieke optredens door het lectoraat INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 9

10 Kennisnet/ICT-op-School heeft het CINOP (Centrum voor Innovatie van Opleidingen) en Hogeschool INHOLLAND verzocht offerte uit te brengen voor een onderzoek naar de vormen en effecten van het gebruik van informele leermiddelen in de BVE sector. Het Lectoraat Geïntegreerd Pedagogisch Handelen heeft daarna een projectvoorstel hiertoe ingediend, dat inmiddels is goedgekeurd. Het Lectoraat elearning participeert ook in dit onderzoeksproject. In de afgelopen jaren zijn er uiteraard ook met andere partners naar mogelijkheden gezocht om tot samenwerking te komen, maar die zijn niet altijd direct succesvol als subsidieaanvragen niet worden gehonoreerd. Een voorbeeld hiervan is het project met betrekking tot de Kennisinfrastructuur bedrijfsleven-onderwijs dat werd ingediend onder SMARTMIX. Partners zijn Verdonck, Klooster & Associates, TU Delft, UvA, TNO, HEC. De aanvraag werd niet gehonoreerd en momenteel wordt bekeken of een doorstart zinvol is. Ook samen met Hogeschool Fontys is verschillende malen getracht te komen tot een gezamenlijk project waarbij de rol van mobiele communicatie voor de docent zou worden bestudeerd, die gevolg geeft aan het vraaggestuurd leren van de student. Just-intime consult en het principe van bereikbaarheid zoals in het etutoring project. Dit project kreeg echter niet de instemming van de betrokken CvB s. Op dit moment maakt het lectoraat binnen de regio en in Nederland deel uit van een actief netwerk, waarin organisaties participeren, zoals de Inspectie van het Onderwijs, Microsoft, CDA-fractie Tweede Kamer, AVS, Kennisnet-ICT-op-School, diverse uitgevers, Berenschot, CISCO Systems, Apple, KPN, TNO en KPC. Ook vindt er af en toe overleg plaats tussen lectoren die een vergelijkbare opdracht hebben. Het gaat om lectoren van Fontys, de HAN, Edith Stein, Hogeschool van Utrecht van Leiden en van Leeuwarden. Belangrijke hoogleraren op het vakgebied staan in een directe relatie met het lectoraat omdat zij bijvoorbeeld de rol van promotor op zich hebben genomen van promotietrajecten van fellows. Het gaat daar bij om Prof. Dr. Robert-Jan Simons en Prof. Dr. Paul Kirschner van de Universiteit van Utrecht en Prof. Dr. Valérie Frissen van TNO en de Erasmus universiteit. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 10

11 ACTIVITEITEN BUITEN NEDERLAND Het is verheugend te kunnen constateren dat het lectoraat ook buiten Nederland een steeds duidelijker gezicht krijgt. In Europa en de Verenigde Staten wordt de lector regelmatig uitgenodigd voor lezingen en advisering. Voorbeelden hiervan zijn: Deelnemer aan de jaarlijkse EMINENT-conferentie waarin de Europese ministeries van Onderwijs en vertegenwoordigers van de Europese Commissie en andere internationale onderwijsorganisaties bijeen komen om de elearning stand van zaken te bespreken, zowel politiek, technisch als onderwijskundig. Conferentie is alleen toegankelijk voor genodigden Binnen SURF is de lector in 2006 op verschillende terreinen actief geweest. Hij is adviseur op het terrein van Internationalisering en ICT en organiseert momenteel een bijeenkomst voor een SURF-delegatie bij de Europese Commissie in Brussel, om de wensen en verlangens van het Nederlands hoger onderwijs ten aanzien van onderzoek op tafel te kunnen leggen. Met de Amerikaanse tegenhanger van SURF, Educause, zijn contacten gelegd met de vicevoorzitster Diana Oblinger, die een Engelstalige publicatie gaat verzorgen van het boekje Jongeren en hun digitale wereld, dat het lectoraat dit najaar uitbracht. De lector is uitgenodigd voor verschillende optredens tijdens het CoSN's 12th Annual K-12 School Networking Conference, Bridging Individualized Learning and High Stakes Accountability, maart 2007 in San Francisco. In 2006 was hij keynote speaker op de Microsoft Innovative Teachers Conference in Tallinn (Estland) en in mei van dat jaar keynote speaker tijdens de Jornada Educativas in Gran Canaria op uitnodiging van de regering van Islas Canarias. Samen met de Universiteit van Augsburg, de Open Universiteit van Schotland en het Dublin Institute of Technology heeft het lectoraat een aanvraag ingediend voor het organiseren van een symposium over Blended Learning tijdens EARLI 2007 in Budapest. Dit voorstel en alle ingediende papers zijn met een hoge beoordeling goedgekeurd. Het lectoraat participeert in het SMILE-project met partners uit Finland, Polen, Duitsland, Turkije en Griekenland. Onderwerp is mobiele communicatie: op welke wijze kunnen PDA s ingezet worden in het onderwijs. Vanaf februari 2007 wordt een pilot uitgevoerd INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 11

12 In 2005 is de European Society for Education and Communication (ESEC) opgericht. Initiatiefnemers hiervan zijn de in Berlijn gevestigde Gesellschaft für Pädagogik und Information (GPI) - in het bijzonder de voorzitter hiervan prof. Dr. Gerhard E. Ortner - en de projectpartners van het Socrates project Gründtvig Media blended learning in der eurokulturellen Erwachsenenbildung (onderdeel van het Socratesprogramma van de Europese Unie). Om tot een organisatie te komen met een werkelijk Europees karakter worden organisaties in meerdere Europese landen, waaronder Nederland, uitgenodigd nationale partners van ESEC te worden. Op dit moment staat het overleg hierover op een laag pitje. Partners in het overleg zijn: Mirko Lukács manager beleid, communicatie en Internet TELEAC/NOT, Joan Hemels hoogleraar Communicatiewetenschap UvA / Universiteit Antwerpen, Lourina de Voogd beleidsbureau Verenigde Openbare bibliotheken en Bas Cordewener manager internationale samenwerking SURF. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 12

13 BIJDRAGEN AAN HET ONDERWIJS VAN INHOLLAND Het onderwijsveld het belangrijkste kennisdomein van het Lectoraat elearning - lijkt zich steeds duidelijker te realiseren dat de inzet van ICT onze kansen om beter te informeren, te communiceren en samen te werken enorm vergroot. Langzaam maar zeker zien we dan ook een toename van ICT in het leren en organiseren van onderwijs. Zo is er een duidelijke groei aan kennisbronnen ontstaan, wordt ICT meer en meer gebruikt als krachtig medium om (leer)inhouden binnen te halen en te versturen en wordt het Internet gebruikt voor interactie en dialoog. Binnen het lectoraat elearning krijgen juist deze ontwikkelingen de volle aandacht. Geboeid door sociaal-constructivistische opvattingen geloven we dat we onderwijsvisies zelfsturing, eigen verantwoordelijkheid en authentiek en samenwerkend leren centraal moeten stellen. We zijn enthousiast over het concept van Blended Learning, waarbij ICT en elearning - het gebruik van multimedia en het Internet om de kwaliteit van het leren te verbeteren - een belangrijke rol spelen. Met de term Blended Learning 4 worden allerlei mixen gevangen, zoals van media, van face-to-face onderwijs en afstandsonderwijs in de digitale omgeving, maar ook van methoden en van soorten leerprocessen. A - De Schools Ook bij Hogeschool INHOLLAND is deze groeiende aandacht voor elearning en Blended Learning merkbaar aan de steeds intensievere werkrelaties tussen lectoraat en de verschillende Schools. Op dit moment is er een werkrelatie met zeven verschillende Schools. Het gaat om de volgende: School of Education, Rotterdam School of Communication, Rotterdam School of Law, Rotterdam School of Education, Haarlem/Hoofddorp School of Economics, Haarlem School of Social Work, Rotterdam School of Social Work, Haarlem School of Economics, Den Haag Het gaat hierbij om de volgende soort werkzaamheden: 4 'Blended learning'omvat een mix van elearning en andere vormen van onderwijs, waarbij het gaat om distributiewijze van leerinhouden, vormen van communicatie, didactische strategieën en soorten leeromgevingen in relatie tot type leerprocessen, of om een combinatie hiervan (Jos Fransen). INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 13

14 1. Bijdragen aan de ontwikkeling (en verzorging) van minors 2. Bijdragen aan de ontwikkeling van majors en masters 3. Professionaliseringsbijeenkomsten met docententeams 4. Advies bij het ontwikkelen van zogenaamde digivarianten 5. Bijstaan van promovendi 6. Blended Learningprojecten 7. Samenwerking in het kader van projecten [RAAK] Enkele voorbeelden hiervan: Minor Effectief Doceren (School of Education) Het lectoraat is betrokken bij de verbredende Minor Effectief doceren. Het lectoraat participeerde in het ontwerpteam en verzorgde een aantal gastcolleges. Deel B van de Minor Effectief doceren steunt vrijwel geheel op kennis en ervaringen van het Lectoraat. Studenten reageren zeer enthousiast op deze minor. Op alle punten gaven zij deze minor een cijfer van minimaal 4.0 (op een schaal van 1 tot 5). 15 studenten hebben deelgenomen aan deze minor. Visual Knowledge Building onderzoek (School of Communication & Media) Ontwikkeling van twee minors. In dit onderzoeksspoor is de aandacht gericht op het onderzoek naar de kracht van visualisering van informatie en kennis, en dan vooral de betekenis die dat kan hebben voor de toepassing binnen het onderwijs. Daarmee gaat het om de inrichting van de (elektronische) leeromgeving en sluit dit aan bij het thema van het lectoraat en het perspectief dat daarbij wordt gehanteerd. Juist bij dit onderwerp is de relatie tussen inrichting van de leeromgeving en de perceptie van die omgeving door de student het object van onderzoek. Planning: New Blends Het project New Blends in Education is een samenwerking tussen het lectoraat elearning en de School of Education Rotterdam en richt zich op flexibilisering en individualisering van het initiële onderwijs met behulp van ICT. Het lectoraat vervult hierin een onderzoeksrol en is nauw betrokken bij het ontwerp van pilots. Brede major INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 14

15 Het werken aan onderzoekscompetenties van studenten zal systematisch aan de orde komen in het nieuwe curriculum voor de brede major van de Schools of Education. Het lectoraat is betrokken bij het ontwikkelen van de onderzoekscomponent binnen het curriculum. Daarnaast adviseert het lectoraat ontwerpteams met betrekking tot de inzet van ICT en de uitwerking van principes van blended learning. Digivariant School of Social Work De INHOLLAND School of Social Work Haarlem wil een volledige afstandsopleiding in de markt zetten. Hierbij is de expertise met betrekking tot etutoring onontbeerlijk. Het lectoraat heeft in het project een adviesrol. Minor Gaming als Leeromgeving School of Education Hoofddorp Het Lectoraat gaat samen met de School of Education in Hoofddorp een minor opzetten over Gaming als leeromgeving, met specifieke aandacht voor spelend leren in een digitale omgeving en het ontwerpen van virtuele praktijksimulaties. etutor-trainingen Op basis van opgebouwde expertise m.b.t. etutoring worden intern en extern trainingen gegeven. Dit zijn: interne trainingen gericht op docenten (School of Education), Train-the- Trainer cursussen (andere Schools) en cursussen en trainingen voor externe klanten (zoals BVE management via Kennisnet). Begeleiding van docententeam op weg naar meer Blended Learning (School of Economics Haarlem, School of Law Rotterdam, School of Economics Den Haag, School of Communication Rotterdam) Samen met het management van verschillende Schools is een traject ingezet dat moet leiden naar meer Blended Learning. Tijdens een eerste studiedag werden presentaties verzorgd en workshops georganiseerd die een inventariserend karakter hadden. Naar aanleiding van de uitkomsten van die inventarisatie vinden nu in nauw overleg - verdere activiteiten plaats op het gebied van professionalisering. Ook ICTO-OKR wordt hierbij betrokken. B- Andere INHOLLAND organisaties en projecten Het lectoraat werkt niet alleen samen met INHOLLAND Schools, maar ook met andere interne organisaties. Enkele voorbeelden: OKR en ICTO INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 15

16 Er vindt regelmatig overleg plaats tussen Lectoraat en de directie van OKR. Het gaat dan over projecten waarin wordt samengewerkt, zoals het verkennend onderzoek naar Learning Blends voor het Ministerie van OC&W, het opzetten van digivarianten binnen de Schools en het mobiliseren van Schools op weg naar meer Blended Learning en elearning. Daarnaast worden ook gezamenlijke presentaties gehouden, zoals op Show & Share van ISB en ICT De lector is projectmanager van een ISB-project binnen INHOLLAND C 42. Het project moet zorgen voor een adequate inrichting van de websites van alle lectoraten en kenniskringen. Dat houdt in dat er zowel een duidelijk onderscheid als heldere verbanden moeten bestaan tussen de drie delen van lectorenwebsites: internet, intranet en extranet. Het internet moet voor iedereen toegankelijk zijn en gemakkelijk bereikbaar. Het intranet is er alleen voor de leden van de kenniskring. Het extranet is een tussenvorm. Het extranet zet informatie online, maar lectoraten kunnen precies bepalen wie toegang heeft tot welke informatie. Een effectievere en efficiëntere manier van samenwerken met belanghebbenden, die tijd en geld kan besparen. Binnenkort vinden pilots plaats bij enkele lectoraten waaronder elearning en uiteindelijk zullen alle lectoraten kunnen beschikken over innovatieve lectorensites. De lector neemt ook deel aan het project Visie, Strategie & Kaders Digitale Communicatie C10 INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 16

17 BIJLAGE 1 - Lijst van publicaties van het INHOLLAND Lectoraat elearning 2007 o Elk, L. van, Fransen, J., Swager, P., Veerman, A., Lockefeer, W. en Staalduinen, J.P. van (2007) Verkennend onderzoek Learning Blends. Eindrapport Verdonck, Klooster & Associates B.V./Hogeschool INHOLLAND. [In opdracht van de Sectorcommissie van het Ministerie van OC&W, Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren en ICT]. o Wijngaards, G., Fransen, and J., Swager, P. (2007). Teenagers and their Digital World. What Teachers and Parents should know. [Amazon.com Books, planning March 2007] o Fransen, J. (2007). New Blends in Education; Blended Learning & Teaching and the Initial Teacher Training Curriculum. [Accepted for EARLI Symposium Papers, Budapest in September 2007] o Poldner, E. (2007). Determining the Quality of Reflection Reports in Blended Learning Environment: a new Frame of Reference. [Accepted for EARLI Symposium Papers, Budapest in September 2007] o Fransen, J. (2007). Digital natives vereisen een herontwerp van het onderwijs. Studenten van morgen hanteren andere strategieën in kennisconstructie [Jaarboek Kennissamenleving 2007, in press, publicatie vermoedelijk juni 2007] o Wijngaards, G. (2007). Innovatief leren met jongeren [Essay in opdracht van Onderwijsraad, gepland voor Verkenningen maart-april 2007] o Wijngaards, G. (2007). Investeren in onderwijs? Investeer in mensen! In: Kennis Loont visies van lectoren op het regeringsbeleid (pp ). Dutch University Press o Fransen, J. (2006). Blended Learning; Een nieuwe werkdefinitie van Blended Learning. Tijdschrift Onderwijsinnovatie, 2, o Fransen, J. (2006). Ontwerpstrategie voor Blended Learning. Tijdschrift Onderwijsinnovatie, 3, o Wijngaards, G., Swager, P. (2006). Handreikingen omvang en context Learning Objects aanzet tot discussie. o Wijngaards, G., Fransen, J., Swager, P. (2006). Jongeren en hun digitale wereld. Wat leraren en ouders eigenlijk moeten weten. Assen: Van Gorcum. o Fransen. J. (2006). Startnotitie voor het tweede projectjaar. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 17

18 o Fransen, J. (2006). Learning Blends; een theoretisch kader. o Poldner, E. (2006). Case Study School of Education naar pilot Mensen maken Scholen. Hogeschool INHOLLAND. o Jansen.J. (2006). Organising and learning experiences of the first semester MA Program epedagogy / Visual Knowledge Building. o Swager, P. (2006). Blended Learning in de praktijk: Welke keuzes moeten gemaakt worden binnen flexibel onderwijs? o Ceuleers, Ch., Remers en M., Swager, P. (2006). Internetdiscriminatie en cyberpesten. o Sauer, I., Fransen, J. (2006). Trendonderzoek (Multiplayer Online) Games o Huijts, L., Vuong, P. en Fransen, J. (2006). Op welke wijze zou de communicatie tussen school, ouders en leerlingen met behulp van ICT verbeterd kunnen worden, tegemoetkomend aan de wens tot informatie-uitwisseling, ondersteuning en samenwerking? o Egmond, G. van, Koetsheid, D., Wijngaards, G. (2006). MSN Onderzoek o Verschoore de la Houssaije, M., Wijngaards, G. (2006). Onderzoek naar networking onder scholieren van 13 tot en met15 jaar o Wijngaards, G. (2005). Learning objects in self-regulated learning situations. EARLI Symposium Papers, Cyprus. o Wijngaards, G. (2005). Hogeschool INHOLLAND en Learning Objects (LO). Een verkennend onderzoek. o Westrik, H. (2005). Inventarisatie van relevante literatuur over Learning Objects. o Hondius, A. (2005). Learning objects School of Health te Alkmaar, opleiding biologie en medisch laboratoriumonderzoek. Praktijkpilot Hematologie. o Berenbroek, L. (2005). Learning Objects School of Economics Haarlem. Het project Bedrijfseconomie [PBE21]. o Visscher, R. (2005). Learning Objects School of Economics Amsterdam/Diemen. Vooronderzoek bij Flankerend Onderwijs: mogelijkheden voor LO binnen het Cluster Leisure. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 18

19 o Swager, P. en Fransen, J. (2005). Algemene informatie over het onderzoekstraject etutoring. o Swager, P. (2005). Trends en ontwikkelingen binnen de Hogeschool INHOLLAND [etutor]. o Fransen, J. (2005). De etutor in de context van elearning en het competentieprofiel van de etutor. o Fransen, J. (2005). Studentsturing in leerpraktijken in de context van elearning. Conceptueel kader. o Jansen, J. (2005). Onderzoek naar de betrouwbaarheid van de vragenlijst competenties etutor. Aanzet tot de validering van het onderzoeksinstrument. o Swager, P. (2005). Case Study School of Education naar pilot 'De Uitdaging'. [etutor] o Brandwijk, H. (2005). Case Study School of Economics naar vraagsturing in de opleiding MER. o Hofer, M. (2005). Case Study Pädagogisches Institut Wien. Experiences with Student Led Education. o Swager, P. en Fransen, J. (2005). Meta-analyse, terugblik op het onderzoek en vooruitblik. [etutor]. o Wijngaards, G., Platenburg, C., Pontier, A., Yu, M. (2005). Ken de student! Een onderzoek naar het ICT-gedrag van jonge mensen. [In NL en ENG] en [Dit artikel hoorde bij de twintig best bekeken bijdragen op de SURF website in 2005] 2004 o Wijngaards, G. (2004). De Overstap, Intellectueel Kapitaal 4 april o Wijngaards, G. (2004). Het socio-constructuvistisch perspectief; internet bevordert gemotiveerd leren in netwerken. HRD-Magazine, april, o Wijngaards, G. (2004). Van estudent tot kenniswerker. Van organisatie- naar student-geleid onderzoek. Lectorale rede INHOLLAND, 14 mei o Wijngaards, G. (2004). Building up new elearning partnerships in Higher Education in the enlarged European Union, EDEN Budapest Conference papers. o Wijngaards, G. (2004). Hoe landen Best Practices op de werkvloer? [Over: ICTonderwijsmonitor Hoger Onderwijs studiejaar 2002/2003]. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 19

20 Het Lectoraat geeft op gezette tijden een elektronische Nieuwsbrief uit waarin ook interviews met bekende onderzoekers, zoals: Berenbroek, L.: Interview Pierre Dillenbourg: Computer Supported Collaborative Learning (CSCL) en Berenbroek, L.: Jan Hylen: Open Source Software and Open Content. Er zijn inmiddels twaalf edities van deze nieuwsbrief verschenen. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 20

21 BIJLAGE 2 - Lijst van publieke optredens van het INHOLLAND Lectoraat elearning 2007 o 16 januari Directeuren INHOLLAND Rotterdam: presentatie Lectoraat o 19 januari Presentatie lectoraat in bijeenkomst met South Bank University o 25 januari Presentaties team School of Communication Den Haag o 5 februari Rotterdam, Opening Internationale week o 7 februari lezingen internationale week in Rotterdam en Den Haag o 7 februari Presentatie voor Belgische managementdelegatie Katho o 12 maart Presentatie op het Velon-congres 2007 over onderwijs en Digital Natives o maart San Francisco, diverse presentaties op CoSN's 12th Annual K-12 School Networking Conference, Bridging Individualized Learning and High Stakes Accountability o 3 april Presentatie voor docenten School of Communication Rotterdam o 12 april Presentatie Blended Learning ASAR Onderzoeksdag o 13 april Presentatie School of Health Haarlem (Blended learning en internationale Master) o 16 april Forum met ICT-in-het-onderwijslectoren, Fontys Sittard o 9 mei Haarlem Drie presentaties op Show & Share 2006 o 16 januari - Studiedag van de School of Education Rotterdam over Onderzoek in het curriculum van de opleiding Bachelor of Education o 25 januari - 7 e Nationale elearning congres o 13 maart - Velon- congres in Kerkrade. Presentatie over het project New Blends. o 16 maart - Presentatie bij Van Gorcum Uitgeverij o 20 maart - Presentatie van het ontwerp van deel A van het curriculum voor de internationale minor The School and the Community in Krakow/Polen. o 27 maart - School of Economics Haarlem- elearning workshop o 28 maart - Innovatium DU 2006 o april Microsoft Innovative Teachers Conferentie in Tallinn (Estland) Keynote speech o 11 t/m 13 mei - Jornada Educativas in Gran Canaria Keynote speech o 19 mei - Presentatie voor delegatie uit Zwitserland (via School of Education) o 19 juni - ASAR onderzoeksdag te Diemen. Posterpresentatie o 30 augustus - Presentatie Minor Effectief Doceren o 27 september - Presentatie Minor Effectief Doceren INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 21

22 o 28 september Presentatie op overleg van landelijke ICT-in-het-onderwijslectoren op Hogeschool Utrecht o 4 oktober - Presentatie HRM o 5 oktober - Gastoptreden Lectoraat voor afstudeerstudenten Economics Rotterdam P&A (alle 4 e jaarsstudenten). o 5 oktober - Presentatie boekje Jongeren en hun digitale wereld aan pers en genodigden, Rotterdam o 30 oktober - Presentatie School of Education - workshop op een studiedag van de gezamenlijke lerarenopleidingen. o 31 oktober - Overleg met sectorcommissie onderwijs (van ministerie OC&W) over Blended Learning o 2 november - Presentatie School of Social Work o 6 november - Presentatie voor docenten School of Economics Den Haag o 7 november - Presentaties aan docenten School of Law in Rotterdam o 27 november - Presentatie Jongeren en hun digitale wereld in Breda NVHT o 6-8 november - EUN Round Table over Future of Education in Brugge o 13 december - Deep Dive bijeenkomst INHOLLAND Talencentrum 13 december 2005 o 14 januari - London: Presentatie voorstel Europees project The ideal Educational handheld o 7 februari - Rotterdam: Internationalisering en internet [UWIN-dag] o 3 maart Den Haag: ZENC-seminar o 15 maart Eindhoven: presentatie op Innovatium 2005 van de Digitale Universiteit o 4 april Utrecht: onderwijsinspectie over ICT-portretten o 13 april Den Haag: ICTO-CGO studiedag Show & Share presentatie elearningonderzoek o 14 april Rotterdam: Uitgevers Wolters-Noordhoff presentatie onderzoek o 20 april Rotterdam: elearning-workshops Dag van de Bedrijvigheid o 19 mei Breukelen: Presentatie eigen onderzoek aan Nyenrode medewerkers o 2 juni Tammsvik (Zweden): Presentaties op de door de Swedish Knowledge Foundation georganiseerde conferentie (TeachIT) voor alle Zweedse lerarenopleidingen. o 16 juni Utrecht: Afsluitende presentatie tijdens SURF-conferentie over Internationalisering en ICT. o 20 juni Rotterdam: Presentatie op INHOLLAND-ASAR seminar over networking. INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 22

23 o 27 augustus Nicosia: Presentatie op de 11 de Bienale conferentie van EARLI, Integrating Multiple Perspectives on Effective Learning Environments. o 15 september presentatie op miniconferentie Open Universiteit/Ruud de Moor Centrum 2004 o 6 januari - Dordrecht Studiedag School of Education: Voorstellen en toelichting werkzaamheden o 16 maart - Utrecht Innovatium 2004: Deelname forum over DU-referentiemodel o 23 maart - presentatie op Velon congres (Projectenleider) o 19 april - Rotterdam, INHOLLAND Blackboard-coördinatoren: elearning binnen INHOLLAND o 27 april - Rotterdam, Zweedse onderwijsdelegatie: Voorstellen lectoraat elearning o 14 mei - Lectorale rede en startconferentie van het lectoraat elearning: Van estudent tot kenniswerker. Van organisatie- naar student-geleid onderzoek, INHOLLAND Rotterdam o 18 juni - workshop EDEN conference Boedapest: Building up new elearning partnerships in Higher Education in the enlarged European Union (samen met Prof. Dr. Andrea Karpati, Eötvös Lorand University) o 21 juni - Rotterdam: Deelname forum met gemeente Rotterdam over kenniseconomie o 28 juni - Amsterdam: Opening speech at the 4th Diverse International Conference on Video and Videoconferencing in Education o 16 september - Utrecht: Workshop over Design Research, Kenmerken van HBOonderzoek o 12 oktober - Nieuwegein: workshop over start B4Schools (samenwerking bedrijven en onderwijs in ICT-projecten) o 10 oktober - Rotterdam: Voordracht voor TREND 21, businessvereniging Rotterdamse bouwwereld: elearning en kennisdeling. o 16 november - presentatie op Surfdagen over Europese projectmogelijkheden o 22 november - European elearning Forum for Education, Brussel o 26 november - HBO-Raad en Indonesische hoger onderwijsdelegatie: elearning bij INHOLLAND o 7 december - INHOLLAND Den Haag, workshops met studenten over internationale kennisverwerving en -deling INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 23

24 BIJLAGE 3: Huidige samenstelling van de Kenniskring elearning Naam fte functie School Dr. Guus Wijngaards 1,0 lector Drs. Pieter Swager 0,6 projectleider Education Jos Fransen (MSc) 0,6 sr. fellow Education Drs. Lambert Berenbroek 0,2 fellow Economics Bas van Goozen 0,0 kenniskringlid Education Jaap Jansen 0,2 fellow Communication Drs. Kitty Lau 0,2 fellow Communication Drs. Eric Poldner 0,2 fellow Education Elsbeth Veldhuijzen 0,0 kenniskringlid Education Activiteiten van kenniskringleden Guus Wijngaards, Pieter Swager, Jos Fransen en Mery Schijf vormen het elearning kernteam. Zij vergaderen (in principe) iedere maandagochtend om onderzoeken en projecten door te spreken als ook alle lopende zaken door te nemen. De kenniskring vergadert (in principe) iedere zes weken een keer. De leden van de kenniskring zijn actief in de volgende onderzoeksthema s: Blended learning & teaching o Elsbeth Veldhuijzen: Onderzoek naar adequate inzet van Macromededia Breeze (en eventueel Skype) als onderwijskundig middel. Planning: cursusjaar o Jos Fransen: Flankerend onderzoek project New Blends. Planning: cursusjaar o Jaap Jansen: Pilot: aspect New Blends binnen School of Communication. Planning: cursusjaar o Lambert Berenbroek: SMILE project: onderzoek naar mogelijkheden onderwijskundige inzet Handhelds (PDA s) + eventueel afgeleid hiervan: onderzoek naar generieke mogelijkheden inzet PDA s binnen een opleiding. Planning: cursusjaar etutor o Jos Fransen: Opzet kader vervolgonderzoeken etutoring. Planning: cursusjaar INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 24

25 o Bas van Goozen: Onderzoek naar de wijze waarop een etutor het leerproces van een student, binnen de Digipabo m.b.v. asynchrone elektronische discussiefora zo optimaal mogelijk begeleidt. Planning: cursusjaar o Eric Poldner: Promotieonderzoek. Planning: cursusjaren o Eric Poldner: Vervolgonderzoek op naar deelcompetentie etutor. Planning: cursusjaar o Jaap Jansen: Vervolgonderzoek op naar deelcompetentie etutor (mogelijk etutor Mastercourse). Planning: cursusjaar o Pieter Swager: Onderzoek naar mogelijkheden etutorcourse in andere vorm uit te geven bij reguliere uitgever. Het idee is uitgeven een boek en ontwikkelen elektronische omgeving met mogelijkheden van consultancy. Tevens voorstel uitvoering en financiële opzet. Planning: oktober oktober Hij coördineert Blended Learning-onderzoek in kader van opdracht van het ministerie van OC&W en de sectorcommissie Maatschappij en ICT. In- en externe advisering met betrekking tot Blended Learning in opleiding. Visual Knowledge Building (VKB) o Kitty Lau: Promotieonderzoek, Planning: o Kitty Lau: Toetsen kader Visual Knowledge Building in de praktijk: bijvoorbeeld bij uitgevoerde pilot FAQ bij zelfstudieomgeving onderwijsplein van Project New Blends. Planning: cursusjaar Inzet Games o Jos Fransen: Promotieonderzoek INHOLLAND Lectoraat elearning De eerste jaren 25