Lectoraat elearning en positionering binnen het Domein Educatie Rotterdam, 7 juni 2010

Transcriptie

1 Lectoraat elearning en positionering binnen het Domein Educatie Rotterdam, 7 juni 2010 Missie Sinds december 2003 houdt het lectoraat elearning zich bezig met het beantwoorden van de vraag, hoe de kwaliteit van het leren en onderwijzen kan worden verbeterd door de inzet van computers, het internet en multimedia. Het laat zich binnen en buiten de hogeschool graag inspireren door unieke leerpraktijken waarbij steeds weer gekeken wordt naar hoe een specifieke praktijk wordt bepaald door onderwerp, context, kenmerken van docenten en karakteristieken en perceptie van studenten. Juist die specifieke kenmerken maken het mogelijk de juiste keuzes te maken voor middelen en media die het leerproces ondersteunen en de leeropbrengst versterken. De hier opgedane kennis over de effectiviteit van ICT in een specifieke context levert een bijdrage aan de veranderende rol van de docent en aan de perceptie van de leeromgeving door de student. Zie ook: Onderzoek en advisering zijn zowel intern als extern gericht. Deze wisselwerking resulteert in kennisontwikkeling en kenniscirculatie. De aandacht gaat daarbij uit naar het verbeteren van de kwaliteit van leerprocessen in de beroepspraktijk en in het onderwijs. Kennisontwikkeling vindt plaats in samenwerking met zowel professionals in de beroepenvelden als met docenten en studenten in het onderwijs. Beroepspraktijk Kennisontwikkeling of contextspecifieke problemen oplossen E x t e r n Consultering in het kader van innovatie en verbetertrajecten Onderzoek Lectoraat elearning Advisering Ondersteuning en/of training docenten en studenten I n t e r n Verbetering en/of vernieuwing van opleidingscurricula Domein Educatie Figuur 1. Overzicht van de taken en werkterreinen van het lectoraat elearning. 1

2 De combinaties van interne en externe gerichtheid met onderzoek en advisering leiden tot meerdere vormen van kennisontwikkeling en kenniscirculatie. Door het onderzoek in samenwerking met de praktijk wordt nieuwe kennis gegenereerd die ten goede komt aan het onderwijs. In de adviestrajecten wordt kennis productief gemaakt binnen contextspecifieke toepassingen. Via training van docenten en studenten in onderzoeksvaardigheid wordt indirect meegewerkt aan de kwaliteitsverbetering van opleidingen en van de beroepspraktijk. Door promotieonderzoeken wordt bijgedragen aan wetenschappelijke kennisontwikkeling en aan het productief maken van die kennis binnen breed toepasbare strategieën of instrumenten. Advisering op het terrein van elearning is een belangrijke taak vanuit het lectoraat. Soms gaat het om het geven van advies op concrete vraagstukken vanuit de (onderwijs)praktijk, soms gaat het om adviezen die worden gegeven als gevolg van een lidmaatschap van een adviesraad. Het INHolland lectoraat elearning heeft inmiddels een duidelijke naam opgebouwd in binnen- en buitenland. De bestaande netwerkrelaties binnen de regio en in Nederland, in Europa en daarbuiten zijn de afgelopen jaren duidelijk verstevigd en zullen verder worden uitgebouwd. De werkrelatie met het INHolland domein Educatie en met Schools uit andere domeinen blijft daarnaast van groot belang omdat het lectoraat onder meer wil bijdragen aan het herontwerpen van leerpraktijken met inzet van ICT, de ontwikkeling (en uitvoering) van minors, aan de ontwikkeling van majors en masteropleidingen, aan professionalisering van docenten, aan advies bij het ontwikkelen van zogenaamde digivarianten, aan het bijstaan van promovendi, en aan het opzetten en realiseren van projecten op het gebied van blended learning. Het lectoraat elearning bestaat uit een Kenniskring met Research fellows en daarbinnen een kernteam met vier leden dat in principe iedere week de voortgang van projecten bespreekt. Geheel volgens de oorspronkelijke opdracht wil het lectoraat elearning nadrukkelijk actief zijn op vier verschillende gebieden: dat van alle School van Hogeschool INHolland, met name binnen het domein Educatie, de regio Rotterdam, het nationale vlak en het internationale (vooral de landen van de Europese Unie en de Verenigde Staten). Het lectoraat voert deze opdracht uit binnen de vier genoemde gebieden en binnen de daartoe beschikbaar gestelde middelen: ongeveer 1,4 fte: de overige inzet (in het collegejaar ongeveer 1,6 fte) wordt betaald door het lectoraat uit externe bronnen gegenereerde projectgelden en opdrachten. De onderzoeksagenda Het lectoraat elearning doet onderzoek naar elearning en Blended Learning met als verbindende schakel tussen alle onderzoeken: Learning and Teaching with ICT. Dat houdt in dat niet de gestandaardiseerde inzet van ICT in onderwijsleerprocessen het doel is van onderzoek, maar de contextspecifieke inzet van ICT. Of anders gezegd: elke leerpraktijk is uniek en dat wordt bepaald door onderwerp, context, kenmerken van de docent/begeleider en de karakteristieken en perceptie van de student. Juist die specifieke kenmerken zijn belangrijk als het gaat om de inzet van ICT, want in de wisselwerking tussen 'learning' en 'teaching' moet een adequate keuze worden gemaakt voor middelen en media die het leerproces ondersteunen en de leeropbrengst versterken. Het onderzoek levert kennis op over de effectiviteit van ICT in een specifieke context, waarbij wordt gekeken naar de veranderende rol van de docent die daarvan het gevolg is en naar de perceptie van de leeromgeving door de student. Hieronder worden enkele onderzoeksgebieden met bijbehorende activiteiten weergegeven: 2

3 Learning and Teaching with ICT Learning Teaching Onderzoek Blended Learning Onderzoek Students Voices Onderzoek Teachers Voices OECD/CERI onderzoek Onderzoek ICT - gedrag van jongeren Figuur 2. Overzicht van de onderzoekthema s van het lectoraat elearning in Interne en extern onderzoeksprojecten Van de belangrijkste en meest recente interne en externe onderzoeken worden hier enkele voorbeelden gegeven. Teachers Voices (intern) Voor dit onderzoek werkt het lectoraat elearning binnen Hogeschool INHolland samen met een kernteam dat actief is in het kader van de Bestuurlijke Agenda van INHolland. Het betreft Gert Idema die zich met zijn kernteam richt op processen en voorzieningen die goed onderwijs mogelijk maken. Het gaat er bijvoorbeeld om hoe binnen INHolland wordt omgegaan met cijfers en roosters, maar ook met ICT-voorzieningen als de elektronische leeromgeving, de website en het elektronisch portfolio. Bedoeling is om te bekijken hoe de huidige voorzieningen voldoen, waar eventueel processen van gebruikers vastlopen en hoe deze processen weer vlot getrokken kunnen worden, om op den duur een goed gebruik van de juiste voorzieningen op brede schaal te realiseren. Samen met het INHolland lectoraat elearning wordt in het academisch jaar onderzocht, hoe processen en voorzieningen die te maken hebben met het inzetten van ICT bij het leren en onderwijzen binnen INHolland, zo goed mogelijk kunnen functioneren. Hierbij wordt vooral goed geluisterd naar de docenten van INHolland. Rachid Ouamar, lid van genoemd kernteam en fellow van het Lectoraat elearning, voert het onderzoek uit. Het kernteam van het lectoraat en Barry Derksen, universitair docent aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, begeleiden dit onderzoek. Op basis van de resultaten van het onderzoek zullen aanbevelingen worden geformuleerd aan het adres van het kernteam van Gert Idema en Hogeschool INHolland. Promotietrajecten (Intern) In het kader van promotietrajecten wordt gekeken naar de effecten van didactische keuzes en de inzet van ICT bij verschillende leerpraktijken met als doel om instrumenten te ontwikkelen die een brede toepassing kunnen vinden in het hoger onderwijs. Aandachtsgebieden zijn de effectiviteit van leerteams, de kwaliteit van reflectie op leren en leerprocessen, en de kenmerken van het proces van [her]ontwerpen van effectieve leerpraktijken. Er zijn momenteel vier INHolland promovendi actief die 3

4 mede door de lector elearning worden begeleid: Jos Fransen, Eric Poldner, Pieter Swager en Cees van Wijk. De lector participeert als beoogd copromotor in de respectievelijke promotiecommissies. Belangrijke hoogleraren op het vakgebied staan in een directe relatie met het lectoraat omdat zij bijvoorbeeld de rol van promotor op zich hebben genomen van promotietrajecten van fellows. Het gaat daarbij om Prof. Dr. Robert-Jan Simons van de Universiteit van Utrecht, Prof. Dr. Paul A. Kirschner van de Open Universiteit, Prof. Dr. Jos Beishuizen van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Met Prof. Dr. Wim Veen wordt nauw samengewerkt, onder meer in de Sectorcommissie van OC&W. OECD CERI (Extern) In opdracht van het Ministerie van OC&W voert het INHolland Lectoraat elearning in nauwe samenwerking met Kennisnet in Nederland onderzoek uit naar het gebruik van ICT op lerarenopleidingen. Dit onderzoek maakt deel uit van het internationale OECD CERI-onderzoek (Centre for Educational Research and Innovation - Organisation of Economic Co-operation and Development). In het schooljaar 2009/2010 vindt een kwantitatief onderzoek plaats met behulp van online vragenlijsten en een kwalitatief onderzoek, door middel van een viertal visitaties van lerarenopleidingen. Deze visitaties vinden plaats bij de INHolland School of Education Rotterdam, het IVLOS van de Utrechtse universiteit, Hogeschool Edith Stein in Hengelo en de lerarenopleidingen van de Noordelijke Hogeschool in Leeuwarden. Het CERI van de OECD in Parijs heeft in december 2009 het Nederlandse landenrapport goedgekeurd. Students Voices (Extern) In het schooljaar is in Australië (University of Canberra) en Nederland (INHolland Lectoraat elearning) onderzoek gedaan naar de ervaringen, verwachtingen en ideeën van studenten en jonge, startende leraren met de betrekking tot de inzet van ICT in leerprocessen: Students Voices. Voortbouwend op de hier verkregen opvattingen en inzichten wordt er vanaf januari 2010 een tweede ronde Students Voices-onderzoek uitgevoerd in Nederland en Australië, maar ook in andere geïnteresseerde landen, zoals de VS, Verenigd Koninkrijk, Canada, Noorwegen, Zweden en Portugal. De centrale vraagstelling voor het Students Voices II onderzoek luidt: Wat zijn kenmerken van succesvolle leerpraktijken met de inzet van Web 2.0- technologie die maken dat ze als model kunnen dienen voor een herontwerp van leerpraktijken in vergelijkbare en minder vergelijkbare contexten? De initiatiefnemers van dit onderzoek zijn Dr. Kathryn Moyle en Dr. Guus Wijngaards. Zij werken internationaal nauw samen met onderzoekers uit andere landen. Zij verzorgen over dit onderzoek een drietal sessies op internationale conferenties: Online Educa Berlin (december 2009), Learning and Technology World Forum in London (januari 2010) en jaarlijkse conferentie van het Amerikaanse Consortium of School Networking te Washington DC (maart 2010). Zij realiseren een Students Voices-website die alle resultaten van dit onderzoek zal verzamelen. Zij voeren samen ook de redactie van Learning with Technologies: Review of students voices in research, uitgegeven door IGI Global. Binnen Nederland heeft het project de steun van Kennisnet. RAAK-project esmw (helpff.nl) (Extern) Schoolmaatschappelijk werkers in het voortgezet onderwijs en de ROC s in Rotterdam richten zich op de advisering en hulp aan leerlingen en op de ondersteuning van professionals in het onderwijs. Het doel is voorkomen van het ontwikkelen van zwaardere problematiek bij leerlingen, en voortijdig schoolverlaten als een mogelijk gevolg daarvan. Er wordt door beleidsmakers en professionals steeds meer belang gehecht aan de preventie en vroegtijdige signalering van risicoleerlingen, maar een belangrijke voorwaarde daarbij is vergroten van het bereik en de bereikbaarheid van het schoolmaatschappelijk werk. Schoolmaatschappelijk werkers zien het beperkte aantal uren dat ze onder schooltijd op een school aanwezig zijn als een probleem om die doelstellingen te realiseren. Daarnaast geldt dat leerlingen de schoolmaatschappelijk werker alleen op school kunnen benaderen, hetgeen de toegankelijkheid niet groter maakt, zeker als er sprake is van een complexe problematiek 4

5 of als er andere redenen zijn waarom een leerling niet graag naar buiten komt met een hulpvraag. Een oplossing voor dit probleem is de innovatieve inzet van informatie- en communicatietechnologie. Dit onderzoek richt zich op online hulp en advisering door schoolmaatschappelijk werkers. Hiertoe werd een interactieve webomgeving ontwikkeld ( waarin informatie wordt aangeboden en waarin via chat en contact kan worden gelegd met schoolmaatschappelijk werkers. Samen met professionals in het werkveld wordt actieonderzoek uitgevoerd om een methodiek voor online hulp en advisering te ontwikkelen. Studenten uit de initiële opleidingen van de Schools of Social Work Haarlem en Rotterdam participeren in dit actieonderzoek. Het project heeft in het schooljaar zijn tweede en laatste jaar met RAAK-Publiek financiering en de belangrijkste doelstellingen zijn de opschaling van de werkwijze in de stadsregio Rotterdam en de doorontwikkeling van de methodiek van online hulp en advisering via chat en . Partners binnen INHolland zijn het Lectoraat Geïntegreerd Pedagogisch Handelen en het Medialab van de School of Education Rotterdam. Voor meer informatie: Interne en externe advisering De lector wordt regelmatig gevraagd om te adviseren op het gebied van elearning. Hier volgen enkele recente voorbeelden van dergelijke adviestrajecten: Leernetwerk Educatie Lidmaatschap Lector van de Adviesraad van de INHolland School of Education Rotterdam. LNE ( ) ondersteunt het praktijkleren en fungeert als een communicatieplatform tussen het instituut en de praktijkscholen. Daardoor wordt mede de kwaliteitszorg van het praktijkleren versterkt en kan elke student gekoppeld worden aan een gewenste en passende praktijkleeromgeving. Ook de begeleiding van het praktijkleren wordt hiermee verbeterd. Potentiële doelgroep Binnen het project hield het lectoraat zich in de afgelopen periode met name bezig met het uitvoeren van het gebruikersonderzoek. Het laatste projectjaar startte in september 2009: het lectoraat elearning zal naast het vervolg van het gebruikersonderzoek ook het evaluatieonderzoek uitvoeren. Professional Development Online In de afgelopen periode heeft het lectoraat geadviseerd bij het inrichten van de pilots van het onderzoek dat wordt uitgevoerd door het lectoraat Educatieve dienstverlening. Het project is de laatste fase ingegaan, waarbij het lectoraat de pilots heeft ondersteund. Consortium of School Networking (VS) Lidmaatschap lector van de Internationale Expertgroep van het Amerikaanse Consortium of School Networking, het Kennisnet van de US. Online Educa Berlin Lidmaatschap lector van de Adviesraad van Online Educa Berlin, de grootste conferentie ter wereld op het terrein van elearning. Sectorcommissie OC&W Lidmaatschap lector van de Sectorcommissie van het Ministerie van OC&W namens het hoger onderwijs met betrekking tot het nationale actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT, dat bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken in mobiliteit, onderwijs, veiligheid en zorg door beter gebruik van ICT. 5

6 Horizon K12 report De lector is een van de buitenlandse experts die is gevraagd mee te schrijven aan het jaarlijks verschijnend Horizon K12 report in de Verenigde Staten dat de nieuwste ontwikkelingen op technologisch gebied behandelt en de gebruiksmogelijkheden daarvan in het onderwijs. ( Nationale elearning congres Lidmaatschap lector van de Adviesraad van het Nationaal elearning congres van het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid, dat ieder jaar wordt georganiseerd om de deelnemers op de hoogte te stellen van de laatste trends en ontwikkelingen in elearning SURF selectiecommissie Nationaal Actieplan e-learning Lidmaatschap lector van de selectiecommissie voor Nationaal Actieplan e-learning projecten in het hoger onderwijs van de Wetenschappelijk Technische Raad van Stichting SURF. Microsoft Nederland Lidmaatschap lector van de Nederlandse Advisory Board van Partners in Learning van Microsoft. Algemene Onderwijsbond (AOb) Lidmaatschap lector en Pieter Swager van de AoB Werkgroep ICT in het onderwijs. Onderwijsraad Op verzoek van de Onderwijsraad schreef de lector in het begin van 2007 een essay over nieuwe rollen voor het onderwijs. VOIO Van de onlangs opgerichte branchevereniging, VOIO (Vereniging van Organisaties voor ICT in het Onderwijs), die een brug moet slaan tussen het onderwijs en de branche, is de lector gevraagd als lid van de Raad van Advies. Fontys evaluatiecommissie De lector heeft zitting in de evaluatiecommissie voor de evaluatie van het Fontys lectoraat Educatieve functies van ICT van de lectoren Jan van Bruggen en Karel Kreijns. Bijdragen aan onderwijs van INHolland De werkrelatie met diverse Schools binnen Hogeschool INHolland blijft van groot belang omdat het lectoraat behalve aan genoemde trajecten van interne advisering en onderzoek bijdraagt aan de ontwikkeling (en verzorging) van minors, aan de ontwikkeling (en verzorging) van Masters, aan professionaliseringsbijeenkomsten met docententeams, aan advies bij het ontwikkelen van zogenaamde digivarianten, aan het bijstaan van promovendi, en aan het opzetten en realiseren van Blended Learning projecten. De belangrijkste focus ligt op de samenwerking met de Schools binnen het domein Educatie. Er bestaan met verschillende andere Schools contacten en gemeenschappelijke projecten waarvoor docenten vanuit die Schools naar de Kenniskring van het lectoraat kunnen worden gedetacheerd. In het geval van het lectoraat elearning gaat het om fellows van de School of Education, Economics, Communication and Media (tot vorig jaar) en Hogeschool Suriname. De momenteel gehanteerde mix tussen onderzoeks- en adviseringstaken biedt een evenwichtige combinatie aan activiteiten waarmee de (sinds augustus 2007 enigszins) vernieuwde kenniskring goed uit de voeten kan. Allen zijn het 6

7 komend jaar betrokken bij de nieuwe fase van het project New Blends, waarbinnen ze in principe zowel onderzoek doen naar als bijdragen leveren aan realisering van meer Blended Learning binnen de eigen School. Op dit moment is er (op basis van de lectoraatactiviteiten van de afgelopen jaren) een werkrelatie met negen verschillende Schools. Het gaat om de volgende: School of Education, Rotterdam, School of Communication, Rotterdam, School of Education, Amstelveen, School of Education, Haarlem/Hoofddorp, School of Economics, Haarlem, School of Social Work, Rotterdam, School of Social Work, Haarlem en Rotterdam en de School of Economics, Den Haag. Enkele voorbeelden hiervan: o Minor Effectief Opleiden & Trainen (School of Education) Het lectoraat was betrokken bij de verbredende Minor Effectief Opleiden & Trainen. Het lectoraat participeerde in het ontwerpteam en verzorgde sinds 2006 een aantal gastcolleges. Deel B van de Minor Effectief doceren steunt vrijwel geheel op kennis en ervaringen van het Lectoraat. o Visual Knowledge Building onderzoek (School of Communication & Media) Ontwikkeling van twee minors. In dit onderzoeksspoor is de aandacht gericht op het onderzoek naar de kracht van visualisering van informatie en kennis, en dan vooral de betekenis die dat kan hebben voor de toepassing binnen het onderwijs. Daarmee gaat het om de inrichting van de (elektronische) leeromgeving en sluit dit aan bij het thema van het lectoraat en het perspectief dat daarbij wordt gehanteerd. Juist bij dit onderwerp is de relatie tussen inrichting van de leeromgeving en de perceptie van die omgeving door de student het object van onderzoek. o New Blends Het project New Blends in Education was een samenwerking tussen het lectoraat elearning en de School of Education Rotterdam en richtte zich op flexibilisering en individualisering van het initiële onderwijs met behulp van ICT. Het lectoraat vervulde hierin een onderzoeksrol en was nauw betrokken bij het ontwerp van pilots. o Brede major Het werken aan onderzoekscompetenties van studenten komt systematisch aan de orde in het nieuwe curriculum voor de brede major van de Schools of Education. Het lectoraat was betrokken bij het ontwikkelen van de onderzoekscomponent binnen het curriculum. o ISB en ICT De lector was projectmanager van een ISB-project (Information Strategy Board) binnen INHolland. Het project moest zorgen voor een adequate inrichting van de websites van alle lectoraten en kenniskringen. Dat houdt in dat er zowel een duidelijk onderscheid als heldere verbanden moeten bestaan tussen de drie delen van lectorenwebsites: internet, intranet en extranet. Het internet moet voor iedereen toegankelijk zijn en gemakkelijk bereikbaar. Het intranet is er alleen voor de leden van de kenniskring. Het extranet is een tussenvorm. Het extranet zet informatie online, maar lectoraten kunnen precies bepalen wie toegang heeft tot welke informatie. Een effectievere en efficiëntere manier van samenwerken met belanghebbenden, die tijd en geld kan besparen. De lector nam ook deel aan het project Visie, Strategie & Kaders Digitale Communicatie. Voortbouwend op wat hier al is bereikt, krijgt het lectoraat elearning een steeds duidelijkere plaats in de regionale en (inter)nationale kennisinfrastructuur. Als een onmisbaar elearning centrum. Er is inmiddels een samenhangend geheel aan voorzieningen gerealiseerd, gericht op het ontwikkelen, vastleggen en distribueren van kennis. Bovendien wordt voortdurend gewerkt aan een sterk netwerk van relaties binnen de hogeschool, binnen de regio en Nederland, maar ook daarbuiten, om te zorgen voor de juiste afnemers en bijdragers aan telkens weer vernieuwende kennis. 7

8 Voorstellen om de samenwerking met het Domein Educatie te versterken Vanwege het domein waarop het lectoraat elearning zijn aandacht richt, ligt er primair een taak voor het lectoraat om een bijdrage te leveren aan de kwaliteitverbetering en innovatie van het onderwijs via de beredeneerde inzet van ICT. Voor een belangrijk deel krijgt dat gestalte via advisering van ontwerpers en docenten en door het uitvoeren van onderzoek binnen het domein naar bruikbaarheid en effectiviteit van specifieke ontwerpen of toepassingen van ICT. Incidenteel kan het ook betekenen dat het lectoraat zelf betrokken wordt bij ontwerp en/of uitvoering van leerpraktijken omdat dit past binnen lopend onderzoek, of omdat er met een betreffende opleiding afspraken zijn over de inzet van fellows en of de detacherering van docenten naar het lectoraat ten behoeve van een gegeven project. De activiteiten kunnen worden verbonden aan de niveaus waarop een (her)ontwerp zich richt: Herontwerp van een opleidingscurriculum. Hierbij zal de inzet van het lectoraat zich doorgaans beperken tot advisering binnen deze ontwerptrajecten, zoals dat eerder werd gedaan ten aanzien van de ontwikkeling van de onderzoekslijn in de majorfase van de opleiding tot leraar basisonderwijs. Uitzondering op deze regel vormt de masteropleiding Leren & Innoveren, waarbij de ontwerpcapaciteit van het lectoraat optimaal werd ingezet en de uitvoering van het curriculum grotendeels is belegd bij fellows van het lectoraat. Het lectoraat ziet deze masteropleiding dan ook als een belangrijke omgeving waarin onderzoek wordt gedaan naar de effectieve inzet van ICT bij leerprocessen en zal daarover ook publiceren. Ontwerp of herontwerp van een minor Hierbij zal het lectoraat primair inzetten o0p advisering, maar gegeven het onderwerp van een minor is het niet uitgesloten dat het lectoraat actief bijdraagt aan het ontwerp en wellicht ook aan de uitvoering, zoals werd gedaan bij de minor effectief opleiden en trainen. In de toekomst zou bekeken kunnen worden welke rol het lectoraat kan spelen bij de uitvoering en/of doorontwikkeling van de minor Mediaeducatie die is ontworpen door het Medialab. Ontwerp of herontwerp van leerpraktijken Bij het herontwerpen van leerpraktijken koerst het lectoraat primair op advisering als het gaat om verzoeken vanuit opleidingen en/of docenten uit andere Domeinen. Bijdragen aan een ontwerp en/of uivoering is alleen bespreekbaar als het past binnen een lopend onderzoek van het lectoraat en/of als er een overeenkomst gesloten kan worden met het betreffende Domein over de inzet van een fellow en/of de detachering van een docent uit het Domein bij het lectoraat. In die gevallen kan het lectoraat de betreffende leerpraktijk adopteren en als case study inpassen binnen lopend onderzoek. Het spreekt voor zich dat het lectoraat zich daarnaast bezighoudt met eigen onderzoek naar de inzet van ICT in leerpraktijken en dat resultaten van dat onderzoek altijd verspreid zullen worden onder mogelijke belanghebbenden in het Domein. Het lectoraat ziet het ook als haar taak om kennis die buiten de hogeschool wordt ontwikkeld te vertalen naar bruikbare kennis en/of instrumenten voor opleidingen en docenten. Hieronder wordt wat specifieker ingegaan op de samenwerking met het Medialab en op de grotere projecten waarbij het lectoraat is betrokken. 1. Samenwerking met Medialab Het lectoraat elearning werkt in allerlei projecten nauw samen met het Medialab (nu nog van de School of Education Rotterdam), waarover Ton Gloudemans de leiding heeft. De relatie is tweeledig: het medialab ontwikkelt applicaties vanuit het perspectief van de gebruiker en die ontwikkeltrajecten worden doorgaans in de vorm van ontwerpgerichte onderzoektrajecten opgezet. Het lectoraat speelt een belangrijke rol bij het vormgeven aan het onderzoek dat deze ontwerptrajecten ondersteunt. Het Medialab ondersteunt daarnaast ook het lectoraat bij de uitvoering van projecten, waarbij specifieke werk- of onderzoeksomgevingen gerealiseerd worden en daarbij de nodige technische ondersteuning wordt verleend. 8

9 2. Leernetwerk Educatie Het LNE is bedoeld als platform voor ontmoeting en uitwisseling voor iedereen die interesse heeft of werkzaam is in het educatieve domein. Een groot aantal applicaties worden daarin gebruikt om uitwisseling tussen verschillende actoren te optimaliseren, waaronder Web 2.0 toepassingen. De omgeving kent een vrij toegankelijke schil met nieuws en vrij beschikbare bronnen, maar beschikt ook over afdelingen die bedoeld zijn voor specifieke doelgroepen. Een specifieke toepassing is de Virtuele Praktijkapplicatie Educatie (VPE) die bedoeld is voor de lerarenopleidingen van het domein Educatie en alle aangesloten praktijkscholen. De VPE ondersteunt het praktijkleren en fungeert als een communicatieplatform tussen het instituut en die praktijkscholen. Daardoor wordt mede de kwaliteitszorg van het praktijkleren versterkt en kan elke student gekoppeld worden aan een door hem/haar en een gewenste en passende praktijkleeromgeving. Ook de begeleiding van het praktijkleren wordt hiermee verbeterd. Binnen het project hield het lectoraat zich in de afgelopen periode met name bezig met het uitvoeren van het gebruikersonderzoek. Het lectoraat wil graag meehelpen het gebruik van dit krachtig platform tussen studenten, lerarenopleiders, leraren, mentoren, basisscholen, scholen voor voortgezet onderwijs en schoolbesturen te bevorderen. Enerzijds door te adviseren en onderzoek te doen, anderzijds door relevante informatie en kennis te verspreiden die van belang zijn voor (de ontwikkeling van) opleiding en beroep. 3. Effectieve Teams Maken Excellente Scholen Het lectoraat heeft samen met het Medialab Educatie en de lerarenopleidingen een subsidie aangevraagd voor het doorontwikkelen van een speciale digitale leeromgeving gericht op de ondersteuning van de ontwikkeling van de samenwerkingscompetenties van aankomende leraren. Deze omgeving heeft als titel Effectieve Teams Maken Excellente Scholen en daarin wordt het mogelijk dat vierdejaars studenten als team van een virtuele school geconfronteerd worden met complexe realistische beroepstaken waarvoor schoolteams zich gesteld zien. De omgeving biedt tevens de mogelijkheid om hierbij de samenwerking vorm te geven met het werkveld ten aanzien van zowel de inhoudelijke ontwikkeling van realistische casuïstiek als de begeleiding van studenten bij de uitvoering. Het lectoraat is verantwoordelijk voor al het onderzoek binnen dit ontwerptraject. De uitslag over deze aanvraag wordt medio juni 2010 verwacht. 4. Praktische Onderzoekswerkplaats Binnen het project New Blends van de School of Education Rotterdam ( ) waarin het lectoraat elearning partner was, is geëxperimenteerd met de z.g. scriptiewerkplaats: een leerpraktijk waarin de studenten werden voorbereid op het schrijven van hun scriptie door het schrijven van een gedegen onderzoeksplan. Hierbij speelde elearning en peerfeedback on line een belangrijke rol. Het lectoraat had bij het tot stand komen van deze pilot een belangrijke rol. De scriptiewerkplaats is inmiddels geëvolueerd tot Onderzoekswerkplaats. Deze is gecontextualiseerd en uitgerold over alle locaties van Education Zuid. Bij de implementatie van een versie aangepast aan de Rotterdamse wensen (september februari 2010) is nauw samengewerkt tussen de School of Education Rotterdam en het lectoraat elearning. Binnen het lectoraat elearning spreken we van de POW, de Praktische Onderzoekswerkplaats. De POW beoogt kwaliteitsverbetering van afstudeerwerkstukken en versterking van onderzoeksvaardigheden van studenten. De POW wordt uitgevoerd in 8-10 weken als aanloop op het individuele afstudeertraject. In de POW leren studenten een goede onderzoeksvraag te formuleren, een onderzoek te ontwerpen, een theoretische verkenning uit te voeren en een degelijk 9

10 onderzoeksplan te schrijven. Ze worden daarbij begeleid en ondersteund, en door de adequate inzet van ICT kan de meerwaarde van peer-feedback optimaal worden benut in het leerproces. Na het succesvol afronden van de POW weet de student wat er zoal komt kijken bij het doen van onderzoek en krijgt de opleiding zicht op de kwaliteit van onderzoeksvragen. Op basis daarvan kunnen studenten gegroepeerd worden in afstudeerkringen. Het ontwikkelde onderzoeksplan vormt het startpunt voor het individuele afstudeertraject. De meerwaarde van samenwerken in een POW is inmiddels vastgesteld en via een POW kan er hoogwaardige begeleiding worden geboden wordt de kwaliteit van het afstuderen in de opleiding geborgd. 5. Kennisbasis ICT De ADEF (Algemeen Directeurenoverleg Educatieve Faculteiten) heeft een speciale werkgroep een Kennisbasis ICT op laten stellen met de bedoeling ICT-E competenties concreter te maken en beter meetbaar. Deze werkgroep heeft meerdere keren zijn oor te luisteren gelegd bij een reviewgroep, waarin de INHolland lector elearning ook zitting had. Het lectoraat elearning wil graag meedenken met de verschillende Schools binnen het INHolland domein Educatie over de manier waarop optimaal gebruik kan worden gemaakt van dit nieuwe instrument, over hoe in de praktijk deze competenties betekenisvol kunnen worden toegepast en getoetst 6. Masteropleiding Leren & Innoveren Het lectoraat elearning is nauw verbonden met de Master Leren & Innoveren. Het curriculum werd voor een belangrijk deel ontwikkeld door een lid van het kernteam van het lectoraat elearning; alle studiebegeleiders van de opleiding zijn fellow of kernteamlid van het lectoraat. Het lectoraat wil die directe betrokkenheid continueren in de komende jaren door constructief mee te denken en te participeren in de ontwikkeling en uitvoering van de masteropleiding. 7. Verbeteren van reflectie Binnen het lectoraat wordt vanuit een promotietraject in samenwerking met een student vanuit de Master Leren en Innoveren onderzoek gedaan naar het schrijven van Kenmerkende Beroeps Situaties in bekwaamheidsdossiers. Onderzoek wordt gedaan naar welke kwaliteitscriteria hierbij het beste gebruikt kunnen worden en naar de effecten van het hanteren van een reflectiekader van Poldner op de kwaliteit van reflecteren in een KBS. Daarnaast wordt gekeken naar de effecten van het gebruik van streaming video op de kwaliteit van reflectie in KBS. Deze onderzoeken zijn erop gericht de kwaliteit van het reflecteren van studenten te verbeteren. Resultaten worden vertaald naar het ontwikkelen van een leerlijn reflecteren waarbij het reflectiekader een rol zal spelen. 8. Synchroon coaching Het lectoraat is ook betrokken bij de ontwikkelen van het project Synchroon coaching. Binnen dit project wordt o.a. gekeken naar de effecten van het gebruik van direct (Synchroon) coaching middels afstand (oortje) op het welbevinden van de student en de leerlingen in de klas. Deze veelbelovende manier van coaching kan van betekenis zijn als een onderdeel van School Video Interactie Begeleiding binnen het domein Educatie.. 9. Weblectures Het lectoraat is ook betrokken bij de DigiPabo. Op dit moment wordt gekeken naar de mogelijkheden om weblectures in te zetten voor deze doelgroep. Een weblecture is opgenomen voor de module en minor MRT. Naast de doelgroep digi-studenten zal hier ook gekeken worden naar de toegevoegde waarde van weblectures voor deeltijd- en voltijdstudenten. 10