Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat elearning

Transcriptie

1 1 Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat elearning Scenario: 2 e deel afstudeerfase (2 e semester): begeleiden uitvoering onderzoek en schrijven onderzoeksrapport (voorbeeldscenario/ blauwdruk van een leerpraktijk) Vooraf Onderwijskundig kader waarbinnen herontwerp plaatsvond Uitgangspunt bij het hier beschreven scenario zijn de onderwijskundige uitgangspunten uit de notitie Toekomstgericht onderwijs in Hogeschool Inholland van Jos Fransen van het lectoraat elearning. Leidend principe bij betekenisvol onderwijs is dat de student leert om te gaan met vraagstukken die er toe doen in het beroep en die vraagstukken moeten altijd het startpunt zijn van een leerproces. Een belangrijk uitgangspunt hierbinnen voor het vormgeven van onderwijs is het principe van constructive alignment : er moet een duidelijke relatie zijn tussen de doelen die men wil realiseren, de leeractiviteiten die dat tot stand moeten brengen en de toetsing waarin we willen vaststellen of die doelen ook zijn bereikt. Die juiste toetsvorm maakt het uitvoeren van de gewenste relevante leeractiviteiten onontkoombaar. Een ander belangrijk uitgangspunt is dat we uitgaan van verschillende soorten leerprocessen. Het type leerproces wordt verbonden aan het te bereiken leerdoel, waarna vervolgens gekeken kan worden op welke wijze dat leerproces het beste kan worden ondersteund in de leeromgeving. Onderscheiden worden 1. individuele zelfstudie, 2. leren in interactie en 3. samenwerkend leren. Een laatste uitgangspunt is dat, nadat gekozen is voor het type leerproces dat zo goed mogelijk aansluit bij de leerdoelen, gekeken wordt op welke wijze ICT dit leerproces kan ondersteunen. Situatieschets: Context Hierbij een voorbeeld van een herontwerp van een leerpraktijk waarbij een docent studenten begeleidt bij het uitvoeren van en rapporteren over hun onderzoek. Doelstelling: uitvoeren van en rapporteren over een onderzoek op voldoende niveau aan de hand van de vastgestelde beoordelingscriteria thesis. Studenten werden na het goedkeuren van hun onderzoeksplan individueel begeleid. De leerpraktijk moet opnieuw vormgegeven worden en de mogelijkheden van ondersteuning hiervan door ICT moeten worden benut. Wat is het probleem? Er is onvrede over de oude leerpraktijk begeleiden onderzoek bij uitvoering en schrijven onderzoeksrapportage in het tweede semester van het laatste jaar: De leeropbrengst is volgens management en docenten te gering : de afstudeerrapporten van de studenten hebben vaak te weinig kwaliteit; Er is twijfel over de effectiviteit van het huidige, individuele traject en (door het individuele traject) de grote kans op uitloop; hiermee verband houdeend twijfel over haalbaarheid huidige bekostiging; Er wordt vaak bij veel studenten dezelfde feedback gegeven; Soms lijkt het erop dat gerichte instructie meer op zijn plaats is; Studenten vragen niet gericht om feedback; vaak lijkt het erop dat ze volgende versie zonder aanduiding wat ze met de feedback gedaan hebben, gewoon weer aan de docent opsturen met de vraag: Wat vindt u ervan?

2 De ervaringen elders opgedaan met afstudeerkringen maakt nieuwsgierig naar de mogelijkheden; ICT wordt niet ingezet ter ondersteuning leerproces; Docenten zien wel dat ICT mogelijkheden heeft, maar zien zelf geen kans ICT toe te passen in hun colleges; Blackboard wordt wel ingezet, maar alleen voor opslag van materialen (in generieke map binnen de opleiding): moduleboek + artikelen. Wens nieuwe situatie: Leeropbrengsten verhogen door verbeterde begeleiding; Zo mogelijk inzet van ICT; hiermee aansluiten bij inzet ICT binnen bedrijven waar studenten gaan werken; Aantrekkelijker, interactiever en efficiënter onderwijs (de 3 g s: genot, gemak, gewin). Eisen nieuwe situatie: Studieonderdeel moet door alle collega s op de locaties kunnen worden uitgevoerd; Dus ook collega s die geen ervaring hebben met inzet ICT binnen leerprocessen; In de tijd (modulevergoeding) die daarvoor staat (geen extra middelen beschikbaar); Omdat niet iedereen in staat is (en tijd heeft) zijn eigen elektronische leeromgeving in te richten, moet dat centraal gebeuren: een moeder couse moet centraal beschikbaar zijn (en worden bewaard), tevens jaarlijks bijgesteld. Het herontwerp moet voor individuele docenten de mogelijk behouden het ontwerp (binnen grenzen van centrale afspraken) zonder veel moeite aan te passen aan eigen situatie. Het leerproces van de student moet centraal staan. Als het mogelijk is, wordt dezelfde elektronische leeromgeving gebruikt als in fase 1 (semester 1: schrijven onderzoeksplan) Ervaringen docenten met oude leerpraktijk in de afgelopen jaren - Het schrijven van een scriptie is voor studenten een gecompliceerde opgave; - Het begeleiden ervan door docenten ook; - Alle docenten doet het op zijn eigen manier, en dat gebeurt niet altijd efficiënt en effectief, en er wordt niet genoeg geleerd van anderen; - De studenten maken ieder jaar dezelfde fouten. De context De leerdoelen in dit voorbeeld zijn: het uitvoeren van onderzoek en het rapporteren erover op voldoende (HBO)niveau. Het aantal contacturen ligt niet vast en verschilt sterk per collega en per student. De bekostiging ligt wel vast. Veel docenten merken dat ze veel meer tijd dan beschikbaar nodig hebben; De uiteindelijke toets in deze leerpraktijk is het schrijven van het onderzoekrapport. Die toets alleen stuurt echter onvoldoende de procesgang met alle gewenste leeractiviteiten en daarmee de kwaliteit van het leerproces. 2

3 Opzet leerpraktijk Kenmerk van de nieuwe leerpraktijk is dat er on line wordt gewerkt door studenten tussen de F2F bijeenkomsten (afstudeerkringen) in en dat in de F2F bijeenkomst voortgang en zaken m.b.t. onderzoek besproken kunnen worden. Ingerichte elektronische leeromgeving Blackboard/ Moodle Afhankelijk van de beschikbare omgeving wordt door het ontwerpgroepje één course aangemaakt en daarna gekopieerd, zodat iedere groep/docent zijn eigen elektronische leeromgeving heeft: - Er is een rubriek FAQ, veelgestelde vragen, met daarin opgenomen de vragen die ieder jaar weer problemen opleveren, en de antwoorden en een verwijzing naar bronnen en voorbeelden. - Er zijn twee beoordeelde en geannoteerde voorbeelden van onderzoeksrapporten beschikbaar op de elektronische leeromgeving. - Er is een vragenforum ingericht, waarin studenten vragen kunnen plaatsen: als een medestudenten het antwoord weet, geef hij dat direct aan door dit te plaatsen. - Er is een uitwisselforum beschikbaar waarop studenten elkaar feedback kunnen geven. - In geval van nood kunnen alle materialen waaronder weblectures van alle deelaspecten gebruikt worden. - Ook is een aparte map aangemaakt met relevante bronnen: links naar websites, ppt presentaties, on line deelcourses, on line courses schrijven ; - Er zijn forums voor het geven van feedback; etc. Betekenisvolle interacties Naar aanleiding van het bespreken van de vraag Welke interacties zijn op welk moment betekenisvol, welke rol kan feedback hierbij spelen hoe kunnen deze interacties en feedbackactiviteiten worden ondersteund door ICT? werd de opzet gemaakt die onderaan is opgenomen (opzet Jos Fransen t.b.v. MEM 2013). Adviezen op basis van eerdere, vergelijkbare leerpraktijken: - Ondanks uitval van enkele colleges kan in alle groepen het gehele programma doorlopen worden. - Omdat afgesproken was dat alle communicatie via Blackboard zou verlopen, werden de collega s niet meer geconfronteerd met (één-op-één) mails van studenten. - De vragen die studenten op BB (vragenforum) plaatsten, waren van dien aard, dat iedereen er iets aan had. In de helft van de gevallen gaven de medestudenten zelf al antwoord op de vragen, de overige werden door de docent beantwoord. - Hoe meer collega s ICT gingen inzetten, hoe belangrijker het bleek om op metaniveau af te stemmen om te voorkomen dat studenten in één periode moeten werken binnen 7 verschillende elektronische leeromgevingen of met 6 samenwerkend leren opdrachten. 3

4 - Het gesprekje tijdens de afstudeerkringen over de producten van de studenten bleek zo waardevol dat besloten is ze steeds op MP3 op te nemen en te plaatsen in de elo zodat iedereen ze nog eens kan terugluisteren. Kanttekening op onderstaande schema en ervaringen relatie scenario s afstuderen 1 e fase en 2 e fase op basis van eerdere leerpraktijken: Bij het onderliggende scenario is een belangrijke kanttekening dat het is gebouwd op basis van de situatie dat men pas met afstudeerkringen aan het werk gaat als een student 'groen licht' heeft gekregen voor het onderzoeksplan. Sterk de voorkeur heeft een werkwijze waarbij met de kringen gestart wordt vanaf het moment dat een student een onderzoeksplan gaat ontwikkelen. De meerwaarde van groepsinstructie, samenwerken en peer-review is juist in die fase erg groot en in de fase van uitvoering van het onderzoek wordt hierop een vervolg gegeven. Op deze wijze wordt naar volle tevredenheid in de masteropleiding Leren & Innoveren gewerkt. Ontwerp voorbeeld leerpraktijk 4

5 5 Voorstel inrichting afstudeertraject en procesgang van afstudeerkringen Jos Fransen / Lectoraat elearning / Wk Fase en activiteit Doelen Werkvorm Activiteiten student Activiteiten begeleider 1 Concretisering weekplanning. Uitwerking van onderzoeksstappen en nadere Individuele studietaken Uitwerken van de weekplanning Begeleider geeft feedback op de analyse van haalbaarheid van het onderzoek. van onderzoek en aanscherping weekplanning en analyse van de haalbaarheidsanalyse. Plaatsing haalbaarheid in forum in Moodle. van weekplanning en analyse in forum in Moodle; deadline eind week 1. Moodle ten behoeve van peerreview [eventueel invoeren van Plaatsen theoretisch kader van het richtingegevende vragen en/of onderzoek in workshop in Moodle; feedbackrichtlijnen]. deadline halverwege week 1. Volgen van het proces van peer- Feedback geven op het theoretisch review en verzamelen van door kader van tenminste twee andere studenten geplaatste theoretisch kringleden in workshop in Moodle; kader ter voorbereiding op kring deadline eind week 1. in week 2. 2 Verdieping theoretisch kader. Uitwisselen literatuur en input van literatuur Afstudeerkring [1] Bespreking werkwijze binnen de Voorbereiden van bijeenkomst vanuit lectoraat in het kader van verdieping afstudeerkring en de bespreking en testen van voice-recorder. van het theoretisch kader en uitwisselen van relevante bronnen binnen jaargroep en/of de afstudeerkring. van door studenten geplaatste theoretische kaders waarbij elke student kort het eigen kader en gegeven feedback presenteert. Plaatsen van literatuursuggesties conform afspraak in de speciale database in Moodle. Openstellen speciale database in Moodle voor het plaatsen van de literatuursuggesties. Opname van bespreking met de voice-recorder [elke student als aparte opname], de aanvullende feedback geven en de afspraken voor volgende fase maken. Plaatsen van geluidsbestanden in 3 Afronden van definitieve opzet van Realiseren van het definitieve onderzoeksplan Afstudeerkring [2] Op basis van feedback op kader en Verzamelen van plannen uit het

6 het onderzoek, inclusief de keuzes op basis van feedback van de begeleider. weekplanning het definitieve plan forum van Moodle in het kader voor de onderzoeksinstrumenten met bijbehorende argumentatie. Feedback op weekplanning in combinatie met de uitgewerkte onderzoeksopzet uitwerken en plaatsen in forum van Moodle. Medestudenten zijn vrij om hierop te reageren. Op basis van de feedback uit de afstudeerkring wordt het plan in detail bijgesteld. van voorbereiding op de kring. Wk Fase en activiteit Doelen Werkvorm Activiteiten student Activiteiten begeleider 4 Ontwerp onderzoeksinstrumenten. Ontwikkelen van een onderzoeksinstrument in Individuele studietaken. Ontwerpen van het concept van relatie tot type onderzoek en vraagstelling. een onderzoeksinstrument en dit Moodle [eventueel invoeren van plaatsen in workshop in Moodle; richtingegevende vragen en/of deadline halverwege week 4. feedbackrichtlijnen]. Feedback geven op concept van Volgen van het proces van peer- minstens twee medestudenten; review en verzamelen van door deadline eind week 4. studenten geplaatste bestanden ter voorbereiding op de kring in week 5. 5 Concretisering instrumentarium. Verbeteren van het onderzoeksinstrument op Afstudeerkring [3] Studenten hebben minstens aan Verzamelen van instrumenten uit basis van feedback van medestudenten en de twee medestudenten feedback de workshop in het kader van de aanvullende feedback van de begeleider. gegeven op concept instrument. voorbereiding op de bespreking. Bespreking van de instrumenten op basis van een korte introductie van het instrument door elke student. 6 Reflectie op het onderzoeksproces. Reflecteren op voortgang van het onderzoek Individuele studietaak. Studenten schrijven een reflectie en voorleggen van vragen aan methodologie van maximaal 1xA4 over de stand expert. van zaken in hun onderzoek en ze formuleren vragen voor de expert. Studenten plaatsen reflectie in een forum van Moodle; deadline eind week 6. Verzamelen van reflecties met de vragen uit het forum in het kader van de voorbereiding op de expertmeeting. 6

7 7 Feedback op onderzoeksproces. Feedback op de uitvoering van het onderzoek Afstudeerkring [4] Bespreking van de reflecties en de en beantwoorden van vragen door expert op beantwoording van vragen op basis het terrein van onderzoeksmethodologie. van een korte introductie van elke student en discussie in de kring. 8 Dataverwerking en analyse. Ontwikkelen van een adequate aanpak voor Individuele studietaak. Korte reflectie schrijven op aanpak de data-analyse in relatie tot type data en het van de data-analayse inclusief een Moodle [eventueel invoeren van soort onderzoek dat wordt uitgevoerd. voorbeeld ervan uit het onderzoek richtingegevende vragen en/of ter illustratie van die aanpak. feedbackrichtlijnen]. Plaatsing van reflectie + voorbeeld Volgen van het proces van peer- in workshop van Moodle; deadline review en verzamelen van door halverwege week 8. studenten geplaatste bestanden Feedback geven op reflecties van minstens twee medestudenten in ter voorbereiding op de kring in week 9. workshop; deadline eind week 8. Wk Fase en activiteit Doelen Werkvorm Activiteiten student Activiteiten begeleider 9 Dataverwerking en analyse. Feedback op de data-analyse en het voorbeeld Afstudeerkring [5] Bespreking van de reflecties en de en beantwoorden van vragen door expert op beantwoording van vragen op basis het terrein van onderzoeksmethodologie. van een korte introductie van elke student en discussie in de kring. 10 Rapporteren over het onderzoek; Schrijven van inhoudsopgave, inleiding en de Individuele studietaak Opleveren van het eerste concept inhoudsopgave en inleiding. leeswijzer voor de op te leveren rapportage. van de inhoudsopgave, inleiding en Moodle [eventueel invoeren van leeswijzer van de rapportage. feedbackrichtlijnen]. Plaatsing van de conceptversie in workshop van Moodle; deadline halverwege week 10. Feedback geven op conceptversie van minstens twee medestudenten in workshop ten aanzien van stijl, taal en tekstopbouw; deadline eind week 10. Volgen van het proces van peerreview en verzamelen van door studenten geplaatste bestanden ter voorbereiding op de kring in week 11. 7

8 11 Rapporteren over het onderzoek; Feedback op inhoudsopgave, inleiding en de Afstudeerkring [6] Bespreking van de conceptversies inhoudsopgave en inleiding. leeswijzer van de rapportage, met name ten op basis van een korte introductie aanzien van taal, stijl en tekstopbouw om de van elke student en discussie in de aanpak voor de hele rapportage te bepalen. kring. 12 Rapporteren over het onderzoek; Schrijven van vervolghoofstukken, waarbij het Individuele studietaak. Schrijven van de het concept van Plaatsen van twee voorbeelden theoretisch kader, methodologie theoretisch kader en de methodologie worden de onderzoeksrapportage tot aan van onderzoeksrapportages met en resultaten. ingevoegd, en waarbij de resultaten van het de conclusies. korte toelichting als bronnen in veldonderzoek worden gerapporteerd. Moodle ter inspiratie [optie]. 13 Rapporteren over het onderzoek; Schrijven van vervolghoofstukken, waarbij het Individuele studietaken. Schrijven van concept en plaatsing Inrichten en openstellen van het theoretisch kader, methodologie theoretisch kader en de methodologie worden in het Annotatiesysteem [optie ter Annotatiesysteem ten behoeve en resultaten. ingevoegd, en waarbij de resultaten van het overweging] in het kader van peer- van de peer-review. veldonderzoek worden gerapporteerd. review; deadline halverwege week 13. Feedback geven op concepten van twee medestudenten op basis van gerichte vragen naar feedback. Wk Fase en activiteit Doelen Werkvorm Activiteiten student Activiteiten begeleider 14 Rapporteren over het onderzoek; Feedback van begeleider op de conceptversies Individueel overleg met Bespreking van de conceptversie in Feedback geven aan studenten in theoretisch kader, methodologie ten behoeve van de bijstelling van die versies. begeleider of feedback individueel consult met begeleider, individuele gesprekken, ofwel de en resultaten. geven als begeleider in of feedback uit Annotatiesysteem aanvullende feedback plaatsen in het Annotatiesysteem. verzamelen en verwerken met de het Annotatiesysteem en ingaan mogelijkheid aanvullende vragen te op vragen van de studenten. stellen in het Annotatiesysteem aan de feedbackgevers. 8

9 15 Rapporteren over het onderzoek; Schrijven van conclusies, aanbevelingen en de Individuele studietaken. Opleveren van het eerste concept conclusies, aanbevelingen en de kritische reflectie op het onderzoek. van conclusies, aanbevelingen en Moodle [eventueel invoeren van kritische reflectie. kritische reflectie op onderzoek. feedbackrichtlijn]. Plaatsing van de conceptversie in workshop van Moodle; deadline halverwege week 15. Feedback geven op conceptversie van minstens twee medestudenten in workshop in Moodle; deadline eind week 15. Volgen van het proces van peerreview en verzamelen van door studenten geplaatste bestanden ter voorbereiding op de kring in week Rapporteren over het onderzoek; Feedback op conclusies, aanbevelingen en de Afstudeerkring [7] Bespreking van de conceptversies conclusies, aanbevelingen en de kritiscdhe reflectie op het onderzoek door de en de beantwoording van vragen kritische reflectie. expert op terrein van methodologie en door op basis van een korte introductie de begeleider. van elke student en discussie in de kring. Methodologie expert en de begeleider hebben beiden een rol. 17 Afwerken van definitieve concept Opleveren van het definitieve concept van de Indien nodig Individueel Schrijven van definitief concept van Antwoorden op de vragen in het onderzoeksrapportage. onderzoeksrapportage. overleg met begeleider de onderzoeksrapportage en indien Q&A forum en/of een individueel op afspraak in geplande nodig een vraag stellen in het Q&A overleg met student indien nodig. consulturen of vragen forum in Moodle, of gebruik maken stellen in Q&A forum in van individueel consultmoment. Moodle. 9