VOORJAARSNOTA 2014 Vastgesteld door Provinciale Staten op 25 juni 2014

Transcriptie

1 VOORJAARSNOTA 2014 Vastgesteld door Provinciale Staten op 25 juni 2014

2

3 Inhoudsopgave Leeswijzer... 5 Bestuurlijke inleiding... 7 Budgettair kader... 9 Programma s Programma 1 Groen en Water Doel 1.1 Zuid-Holland veilig tegen overstromingen Doel 1.2 Voldoende schoon en zoet water Doel 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie Doel 1.4 Behoud van biodiversiteit Doel 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen Programma 2 Mobiliteit en Milieu Doel 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur Doel 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Doel 2.3 Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod Doel 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie Doel 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit Doel 3.2 Vraag naar en aanbod van woningen in balans Doel 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland Doel 3.4 Een sterke regionale economie Doel 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland Programma 4 Bestuur en Samenleving Doel 4.3 Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg Doel 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers Doel 4.5 Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten Doel 5.2 Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder Doel 5.3 Integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone Doel 5.4 Integrale ontwikkeling Zuidvleugel Zuid Doel 5.5 Integrale (ruimtelijke) ontwikkeling op Goeree-Overflakkee Doel 5.6 Integrale projecten Algemeen Programma 6 Middelen Doel 6.1 Financieel gezonde huishouding Paragrafen Paragraaf Bedrijfsvoering Bijlagen Bijlage 1 Motie 200: Actualisatie financiële consequenties en terugverdienperiode RUD-vorming Bijlage 2 Voordracht Bijlage 3 Amendementen en moties

4 4

5 Leeswijzer Voor u ligt de Voorjaarsnota De Voorjaarsnota 2014 is een rapportage over afwijkingen van het voorgenomen beleid en op de voorgenomen middeleninzet op doelniveau. De opzet van deze voorjaarsnota is gebaseerd op de besluiten van de Subcommissie Bestuur en Middelen van 15 februari 2012 en 12 februari Deze besluiten betreffen de aard van de rapportage (over afwijkingen) en de presentatie van de afwijkingen in de voorjaarsnota. Allereerst is in de Voorjaarsnota 2014 een bestuurlijke inleiding opgenomen. Vervolgens wordt in het budgettair kader het financieel perspectief van de Begroting 2014 geactualiseerd. Hierin worden onder meer de begrotingswijzigingen die de financiële ruimte raken toegelicht. Hierna zijn de programma's opgenomen. In elk programma zijn op doelniveau de effectindicatoren die wijziging ondergaan of waarvan wordt verwacht dat de realisatie ervan zal afwijken van de begrote waarde, als volgt opgenomen: Effectindicatoren Omschrijving Nulmeting Omschrijving indicator X Begroot X X X X Prognose Toelichting afwijking: De Begroot-regel in de tabel geeft de streefwaarde weer zoals deze in de Begroting 2014 is opgenomen. De Prognose-regel wordt ingevuld als sprake zal zijn van een verwachte afwijking van de streefwaarde of als de streefwaarde wordt aangepast. Dit laatste kan plaatsvinden op basis van de toezeggingen die in de Begroting 2014 zijn opgenomen. De afwijking of aanpassing van de streefwaarde wordt vervolgens toegelicht. Vervolgens zijn de financiële bijstellingen per doel gepresenteerd en toegelicht. Voor de presentatie van de toelichting wordt onderstaande opzet gehanteerd: Financiële mutaties Toelichting op / onderbouwing van mutatie Lasten Eenmalig Dekking ja/nee Categorie bijstelling beleid x,x mln (v / n) Categorie bijstelling budget x,x mln (v / n) Categorie bijstelling planning x,x mln (v / n) Categorie bijstelling administratief x,x mln (v/n) Baten x,x mln (v / n) Bijdrage uit reserve x,x mln (v / n) N.v.t. Storting in reserve x,x mln (v / n) N.v.t. 5

6 De presentatie van dit onderdeel bestaat uit: 1 e kolom met duiding van de afwijkingscategorie. Er worden vier categorieën onderscheiden, te weten: - bijstelling beleid: hieronder wordt begrepen de afwijking ten opzichte van het door Provinciale Staten vastgestelde beleid; - bijstelling budget: hieronder wordt verstaan een autonome wijziging van het budget, niet veroorzaakt door bijstelling van beleid of planning; - bijstelling planning: hieronder worden begrepen de bijstellingen die het gevolg zijn van een gewijzigde planning. Het doel zelf staat niet ter discussie, evenmin als de omvang van het daarvoor benodigde budget; - bijstelling administratief: hieronder vallen de financieel-technische verschuivingen van budgetten en de aanpassing van de kapitaallasten. In de 1 e kolom staan ook de bedragen die gemoeid zijn met de bijstelling. In de 2 e kolom wordt gemeld of de bijstelling een eenmalig of meerjarig karakter heeft. De 3 e kolom bevat de aanduiding van het dekkingsmiddel. Mogelijke dekkingsmiddelen (met tussen haakjes de gebruikte afkorting) zijn: - Reserve (RES) - Overlopende passiva (OVP) - Overige baten (BAT) - Financiële ruimte (FR) In de 4 e kolom is de toelichting op de bijstelling opgenomen. Daarna treft u de paragraaf Bedrijfsvoering aan. 6

7 Bestuurlijke inleiding Hierbij bieden wij u de Voorjaarsnota 2014 aan. De Voorjaarsnota 2014 is een rapportage over afwijkingen van het voorgenomen beleid en op de voorgenomen middeleninzet op doelniveau. Met de bijstellingen wordt de Begroting 2014 geactualiseerd of de uitvoering van het beleid bijgesteld. Het betreft onder meer de bijdrage uit het Provinciefonds en diverse uitvoerings- en investeringsprogramma s. Naar aanleiding van de motie Démoed over het opvangen van de exogene stijging van loonkosten, is in het afgelopen jaar de exogene stijging deels opgevangen binnen de personele begroting. Het structureel opvangen van deze exogene stijgingen ten laste van de personele begroting betekent een structurele uitholling op de begroting van het apparaat. Hierdoor kan tevens de doelrealisatie van onderdelen van de programma s gevaar lopen. Kijkend naar de effecten die de ontwikkeling van de wetgeving (WOB, BIBOP) en de juridificering hebben op de werkzaamheden van de provincie zien we functionarissen ontstaan die voorheen niet aanwezig waren binnen de provincie. Momenteel wordt met betrekking tot de WOB en BIBOP een pilot uitgevoerd, die zal worden geëvalueerd. De inzet van een eigen advocaat zou moeten leiden tot lagere advocaatkosten. Bij najaarsnota zal hierop worden teruggekomen. Ontwikkeling financiële Begroting 2014 De Voorjaarsnota 2014 bevat voorstellen die de financiële ruimte beïnvloeden. Voor 9,8 mln betreft dit het bij de Jaarrekening 2013 gemelde beklemd deel van het jaarresultaat; beklemd door juridisch afdwingbare of bestuurlijke verplichtingen. Daarnaast is 9,7 mln opgenomen voor onderhoud en beheer wegen bestaand areaal (effect van de verschuiving van investeringen naar exploitatie). In de Begroting 2013 is dit bedrag incidenteel vrijgevallen uit programma 2 om te voorkomen dat de opcenten Motorrijtuigenbelasting verhoogd moesten worden om de begroting in evenwicht te houden. De 9,7 mln betrof vrijgevallen lasten met betrekking tot mobiliteit. Conform de afspraken uit het Hoofdlijnenakkoord wordt dit bedrag aan programma 2 toegevoegd. Tenslotte is sprake van een voordelig verschil van 6,8 mln, dat onder meer veroorzaakt wordt door een meevallende bijdrage uit het Provinciefonds. Per saldo bedraagt het financieel effect 12,7 mln. Dit wordt verrekend met de algemene reserve. Ontwikkeling kapitaallasten als gevolg van de wijziging van de nota Investeringen, Waarderingen en Afschrijvingen (IWA) Bij de herziening van de nota Investeringen, Waarderingen en Afschrijvingen (IWA) is besloten om het moment van afschrijven van investeringen te wijzigen. Tot en met 2013 werd op investeringen afgeschreven vanaf het jaar dat nota s van investeringen waren betaald. Met ingang van 2014 wordt afgeschreven met ingang van het jaar nadat (een deel van) de investering gereed is. Deze wijziging heeft gevolgen voor de begrote kapitaallasten in de begroting vanaf Deze zijn namelijk nog op de oude systematiek gebaseerd. Het gevolg van deze aanpassing is dat in de eerste jaren de afschrijvingslast lager uitvalt dan in de oude systematiek, aangezien voor de lopende investeringen de berekening van de afschrijving plaats gaat vinden na gereedkomen. Dit betekent concreet dat het moment van de afschrijvingen naar achter schuift. De consequenties van de wijziging van het moment van activeren heeft op de lange termijn nauwelijks financiële gevolgen. Voor de jaren zal echter sprake zijn van een financieel voordeel, aangezien activering op een later moment plaatsvindt. Op basis van de huidige investeringsramingen (zoals bijvoorbeeld opgenomen in het MPI ) en de stand van projecten per 31 december 2013 is berekend wat de omvang hiervan is. Gedurende de huidige collegeperiode blijft het incidentele voordeel 7

8 binnen programma 2 beschikbaar voor dekking van toekomstige kapitaallasten door middel van reservering. In de Begroting 2015 en Najaarsnota 2014 zullen financiële consequenties worden herberekend op basis van nieuwe investeringsramingen Incidenteel effect kapitaallasten 6,2 -/- 11,1 -/- 10,2 -/- Storting in programmareserve2 6,2 (+) 11,2 (+) 10,2 (+) Ontwikkelingsopgave Natuur, opbrengsten grond De ontwikkelingsopgave natuur wordt grotendeels gedekt uit de verkoop van het BBL-grond bezit ('grondvoor-grond'). In de uitvoeringsstrategie EHS van eind 2013 was voor 2014 nog uitgegaan van een geraamde opbrengst van 3,0 mln in De verwachting nu is dat er dit jaar meer verkocht zal worden dan verwacht. De voornaamste oorzaak hiervan is dat een aantal gebiedsprocessen eerder tot een resultaat komt dan was gepland. In de meerjarenraming waren deze inkomsten pas vanaf 2017 geraamd. Bij de Najaarsnota 2014 zal een geactualiseerde raming worden gegeven. 8

9 Budgettair kader Inleiding In het budgettair kader wordt het financieel perspectief van de Begroting 2014 geactualiseerd. Er wordt ingegaan op de ontwikkeling van de algemene reserve, de opgenomen begrotingswijzigingen die de financiële ruimte raken en er wordt hiervoor een dekkingsvoorstel gepresenteerd. Uitgangspunt hierbij is dat de Begroting 2014 financieel sluitend blijft. Naast de begrotingswijzigingen die de financiële ruimte raken worden de ontwikkelingen van de investeringen en van de reserves weergegeven. Er worden bij deze voorjaarsnota geen voorstellen gedaan om nieuwe reserves te vormen. Verloop algemene reserve Nadat de algemene reserve is verhoogd met het rekeningresultaat 2013 ( 26,3 mln), wordt daarop 9,8 mln in mindering gebracht. Dit is het bij de Jaarrekening 2013 gemelde beklemde deel van het rekeningresultaat; beklemd door juridisch afdwingbare of bestuurlijke verplichtingen. Een tweede correctie betreft een bedrag van 9,7 mln. In de Begroting 2013 was dit bedrag incidenteel vrijgevallen uit programma 2 om te voorkomen dat de opcenten Motorrijtuigenbelasting verhoogd moesten worden om de begroting in evenwicht te houden. Conform de afspraken uit het Hoofdlijnenakkoord wordt dit bedrag toegevoegd aan programma 2. Met dit bedrag worden de financiële gevolgen van de notitie Lange termijn inzicht kapitaal- en beheerlasten opgevangen. Na aftrek van bovengenoemde twee posten sluit deze voorjaarsnota op een voordelig verschil van 6,8 mln. Dit is voor 7,2 mln veroorzaakt door bijstelling van de verwachte inkomsten uit het Provinciefonds. Het voordelig verschil wordt toegevoegd aan de algemene reserve. De stand van de algemene reserve komt hiermee op 65,5 mln. De minimale stand van de algemene reserve, conform de beleidsnota Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2012, is 30,0 mln. Ontwikkeling algemene reserve (bedragen x 1 mln) Stand per ultimo ,0 Toevoeging Begroting ,9 Rekeningresultaat ,3 A Beklemd deel rekeningresultaat ,8 B Gevolgen notitie Lange termijn inzicht kapitaal- en beheerlasten -9,7 C Voordelig saldo Voorjaarsnota ,8 Stand algemene reserve na Voorjaarsnota ,5 Afdekking risico s oorspronkelijke begroting; omvang algemene reserve als onderdeel van weerstandscapaciteit -30,0 9

10 Samenstellende posten claims financiële ruimte Ad A: Beklemd deel rekeningresultaat 2013 ( 9,8 mln nadeel) Bij Jaarrekening 2013 is gemeld dat van het rekeningresultaat 9,8 mln beklemd is met juridisch afdwingbare of bestuurlijke verplichtingen. Het betreft de volgende posten die in de programma s, bij de desbetreffende doelen, nader zijn toegelicht: 0,9 mln Beheerskosten Zandmotor (doel 1.1) 7,3 mln Uitvoeringsprogramma Groen (UPG) (doel 1.3) 0,5 mln Saldo programma Mobiliteit (doelen 2.1, 2.2 en 2.3) 0,5 mln Subsidies cultureel erfgoed (doel 4.5) 0,6 mln Gedifferentieerd belonen (bedrijfsvoering) 9,8 mln Ad B: Gevolgen notitie Lange termijn inzicht kapitaal- en beheerlasten ( 9,7 mln nadelig) Deze bijstelling betreft de uitwerking van de notitie Lange termijn inzicht kapitaal- en beheerlasten, zoals op 15 januari 2014 vastgesteld door Gedeputeerde Staten en op 12 maart 2014 besproken door de commissies B&M en V&M. Door een verschuiving van minder investeringen naar meer exploitatiebudget is er sprake van een hoger benodigd exploitatiebudget in 2014 en 2015 (tweemaal 10,0 mln) voor het onderhoud van het bestaand areaal. Voor een bedrag van 10,3 mln wordt dit opgevangen binnen programma 2 ( 0,3 mln in 2014 en 10,0 mln in 2015). Ad C: Overige ( 6,8 mln voordelig) Dit voordelig verschil is het saldo van een aantal financiële bijstellingen. 0,5 mln (n) beheerlasten nieuw areaal wegen 0,4 mln (n) voorbereiding op overkomst DLG-taken 1,1 mln (n) risico-dekking deelneming in ROM-D Capital BV 1,1 mln (v) vrijval middelen transitie subsidies 7,2 mln (v) ontwikkeling accres Provinciefonds 0,5 mln (v) autonome bijstellingen van de begroting, bestaande uit 0,8 mln (v) lagere kapitaallasten als gevolg van lager investeringsniveau ,6 mln (n) kosten voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving 1,0 mln (v) vrijval middelen frictie RUD 0,3 mln (n) nazorg gesloten stortplaatsen 0,6 mln (n) herverdeeleffect Provinciefonds (overdracht VVGB naar gemeenten) 0,5 mln (v) vervallen rente-toevoeging aan OVP BDU (wettelijke maatregel) 0,3 mln (n) agrarisch natuurbeheer, inzet middelen ,1 mln (n) uitwerking greendeal-overeenkomst, inzet middelen ,1 mln (v) diverse bijstellingen van geringe omvang/afrondingsverschillen Deze bijstellingen zijn opgenomen en worden toegelicht bij de programma s. Meerjarenbeeld en Kadernota De Voorjaarsnota 2014 sluit aan op de Kadernota Daar waar bij de Voorjaarsnota 2014 meerjarige ontwikkelingen zijn gesignaleerd, zijn deze opgenomen in de kadernota. Voor een toelichting op het meerjarenbeeld wordt verwezen naar de Kadernota

11 Investeringen De bruto investeringen 2014 (geraamde investeringsuitgaven) zijn met 3,6 mln verlaagd. De geraamde inkomsten 2014 zijn niet gewijzigd. De bijstellingen betreffen de investeringen van programma 2 en de bedrijfsvoering en worden bij die onderdelen van de voorjaarsnota toegelicht. Programmareserves In deze Voorjaarsnota 2014 wordt 42,5 mln meer vanuit de programmareserves ingezet dan begroot. De bijstellingen zijn opgenomen en toegelicht bij de programma s. Bij deze voorjaarsnota zijn geen nieuwe reserves ingesteld. Het aantal onderwerpen waarvoor middelen wordt gereserveerd, is uitgebreid met 1. Het betreft: Nieuwe onderwerpen binnen de programmareserves Programma Omschrijving Mutaties stortingen 3 ROM-D Capital BV 1,1 mln 11

12 12

13 Programma s 13

14 14

15 Programma 1 Groen en Water Middeleninzet programma 1 Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroot 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Onttrekking reserves Storting reserves Resultaat

16 Doel 1.1 Zuid-Holland veilig tegen overstromingen Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Ontwikkelingsplan Water Zwakke schakels Zandmotor Bijdrage uit reserve Zandmotor Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling planning 1,4 mln (n) Ja RES Op basis van het eind 2013 vastgesteld Integraal versterkingsplan Zwakke schakel Katwijk wordt 1,4 mln subsidie verleend aan het Hoogheemraadschap van Rijnland. De extra last wordt gedekt uit de programmareserve. 0,1 mln (n) Ja FR Op basis van het aangepast projectplan voor de Zandmotor zal voor het beheer van de Zandmotor in ,1 mln meer worden uitgegeven. In de Jaarrekening 2013 was dit bedrag vrijgevallen en aangemerkt als beklemd deel met verplichtingen. Om die reden wordt dit bedrag ten laste van de financiële ruimte gebracht. Bijdrage uit reserve 1,4 mln (v) Ja n.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten voor Zwakke Schakels wordt de begrote onttrekking uit de reserve bijgesteld. Storting in reserve 0,8 mln (n) Ja FR Om de meerjarige verplichtingen voor het beheer en monitoring Zandmotor te kunnen nakomen wordt 0,8 mln toegevoegd aan de programmareserve. In de Jaarrekening 2013 was dit bedrag vrijgevallen en aangemerkt als beklemd deel. Om die reden wordt dit bedrag ten laste van de financiële ruimte gebracht. 16

17 Doel 1.2 Voldoende schoon en zoet water Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Raingain Bijdrage uit reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Bron Categorie bijstelling planning 0,2 mln (n) Ja BAT De in het kader van de synergieprojecten Kaderrichtlijn Water (KRW) afgegeven beschikkingen zijn voor 2014 gewijzigd op basis van de door de waterschappen ingediende projectplannen. Dit leidt tot extra lasten van 0,2 mln. De extra lasten worden gedekt door de via het Provinciefonds ontvangen integratie-uitkering Natuur, zie programma 6. 0,1 mln (n) Ja RES Als gevolg van de bijstelling van het projectplan van het EU-Interregproject Raingain voor 2014 worden de lasten verhoogd met 0,1 mln. Deze extra last wordt gedekt uit de programmareserve. Baten 0,5 mln (n) Ja RES Bij de Jaarrekening 2013 is de OVP ILG-gelden toegevoegd aan de programmareserve (decentralisatie-akkoord Natuur). Als gevolg van deze omzetting wordt de in de begroting nog opgenomen bijdrage vanuit de OVP omgezet in een bijdrage vanuit de programmareserve. Bijdrage uit reserve 0,1 mln (v) Ja De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen BAT gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van toename in de lasten voor het project Raingain ( 0,1 mln) wordt de begrote onttrekking uit de reserve verhoogd. Als gevolg van de omzetting van de bijdrage OVP naar bijdrage vanuit de programmareserve wordt de begrote onttrekking verhoogd met 0,5 mln. De begrote inzet vanuit de programmareserve wordt verlaagd met 0,5 mln. Reden hiervoor is dat dekking is gevonden in de via het Provinciefonds ontvangen extra middelen (integratie-uitkering Natuur), zie programma 6. 17

18 Doel 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie Wat willen we bereiken? Effectindicatoren Omschrijving Nulmeting b Percentage van de inwoners in Zuid-Holland dat aangeeft dat zij tevreden zijn over groenvoorzieningen in de buurt 71% (2012) Begroot PM PM PM PM Aanpassing 71% 71% 71% 71% Toelichting afwijking 1.3.b De indicator over de waardering en beleving van recreatiegebieden is toegevoegd op basis van een bij Voorjaarsnota 2012 door Provinciale Staten aangenomen amendement. De PM waarden in de Begroting 2014 zijn ingevuld. De nulmeting is gebaseerd op de resultaten van het landelijke Continu VrijeTijds Onderzoek (CVTO). 71% van de geïnterviewden is tevreden tot zeer tevreden over de groenvoorzieningen in de woonomgeving. De geïnterviewden geven als rapportcijfer een gemiddelde van 7,2. Hiermee zit Zuid-Holland op het landelijk gemiddelde. Voor een drukbevolkte provincie als Zuid-Holland met relatief minder groen per inwoner is dit geen slecht resultaat. De inzet van het Uitvoeringsprogramma Groen is te zorgen dat het recreatief groen aantrekkelijk blijft, ook voor nieuwe doelgroepen. Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Groene ambities (ILG/niet-ILG doelen) Groene subsidies Visie beheer Vlietland Decentralisatie-akkoord natuur %-regeling Kunst DP RodS-projecten Bijdrage uit reserve Groene ambities (ILG/niet-ILG doelen) Storting in reserve Resultaat

19 Toelichting bijstelling Financiële mutaties Lasten Eenmalig Ja/Nee Categorie bijstelling planning 21,2 mln (n) Ja Dekking FR OVP BAT Toelichting / onderbouwing op mutatie Op basis van het op 11 februari 2014 door Gedeputeerde Staten vastgestelde Uitvoeringsprogramma Groen (UPG) 2014 en de daarin opgenomen programmering worden de binnen dit doel hiervoor benodigde middelen bijgesteld. Het gaat daarbij om 21,2 mln aan extra lasten. De hiervoor benodigde dekking bestaat uit: 6,8 mln vanuit de in 2013 niet uitgegeven en dus vrijgevallen provinciale middelen voor het UPG opnieuw beschikbaar gesteld (beklemd deel jaarrekeningresultaat). 0,7 mln uit de ontvangen rijksmiddelen (OVP Groen Blauwe Slinger). 11,0 mln vanuit de in 2014 via het Provinciefonds ontvangen Integratie-uitkering Natuur (zie ook de toelichting bij programma 6). RES 2,7 mln vanuit de programmareserve (Groene Ambitie). 11,4 mln (v) Ja OVP Per ultimo 2013 is de door de provincie toegezegde maximale bijdrage aan het project Mainportontwikkeling Rotterdam (PMR)/Midden-IJsselmonde bereikt. Daarmee komt de in de Begroting 2014 nog opgenomen bijdrage (en de dekking daarvan vanuit de OVP) te vervallen. 1,5 mln (n) Ja RES In 2014 worden transitiekosten gemaakt voor de verzelfstandiging van de Baten Groenservice Zuid-Holland (G.Z-H). De hiervoor beschikbare middelen in de reserve Frictiekosten algemeen ( 1,5 mln) worden nu beschikbaar gesteld vanuit programmareserve 6. Over de besteding van deze middelen zal nog nadere besluitvorming plaatsvinden. 10,7 mln (n) Ja n.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit overlopende passiva (OVP). Dit zijn voor dit doel op de balans gereserveerde middelen van derden met een specifiek bestedingsdoel. Als gevolg van wijziging in de lasten voor het UPG en PMR worden de begrote onttrekkingen uit de OVP s aangepast. 9,5 mln (n) Ja RES Bij de Jaarrekening 2013 zijn de OVP ILG-gelden toegevoegd aan de Bijdrage uit reserve programmareserve (decentralisatie-akkoord Natuur). Als gevolg van deze omzetting wordt de in de begroting nog opgenomen bijdrage vanuit de OVP omgezet in een bijdrage vanuit de programmareserve. 5,7 mln (v) N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel: De voor dit doel via het Provinciefonds ontvangen Integratie-uitkering Natuur bedraagt 17,5 mln. Hiervan wordt 11,0 mln ingezet in Het meerdere ( 6,5 mln) wordt toegevoegd aan de programmareserve. 2,7 mln wordt ingezet vanuit de programmareserve (Groene Ambitie). Als gevolg van de omzetting van de bijdrage OVP naar bijdrage vanuit de programmareserve wordt de begrote onttrekking verhoogd met 9,5 mln. 19

20 Doel 1.4 Behoud van biodiversiteit Wat willen we bereiken? Effectindicatoren Omschrijving Nulmeting b Percentage natuurgebieden dat voldoet aan instandhoudingsdoelstellingen Natura 2000 (areaal binnen vastgestelde beheerplannen Natura 2000) 100% ( ha) Begroot 45% (34.575) Prognose 35% (20.993) 45% (54.200) 45% (54.682) 45% (54.682) Toelichting afwijking 1.4.b De prognose van het areaal vastgestelde beheerplannen is lager dan begroot, omdat in 2014 prioriteit gegeven wordt aan de Programmatische Aanpak Stikstof. Dit gaat ten koste van de planning voor de Natura 2000 beheerplannen. De prognose is naar beneden bijgesteld op basis van de geactualiseerde beheerplannen. Hierbij gaat het met name om het beheerplan Voordelta. De Voordelta heeft door het relatief grote oppervlak van het gebied een grote invloed op de cijfers. Zoals is toegelicht in de Begroting 2014 is het de verwachting dat voor het areaal Natura 2000 gebieden in Zuid-Holland waarvoor de beheerplannen worden vastgesteld, de instandhoudingsdoelen niet meteen worden gehaald. Hiervoor is tijd nodig. Daarom is aangenomen dat de komende jaren gemiddeld 45% van het areaal voldoet aan de instandhoudingsdoelstellingen, wat redelijk vergelijkbaar is met de landelijke situatie. Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie Begroting Bijgestelde (bedragen x 1.000) 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Groene ambities (ILG/niet-ILG doelen) Groene subsidies Beheerplannen Natura Bijdrage uit reserve Resultaat

21 Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling planning 6,7 mln (n) Ja Op basis van het door Provinciale Staten vastgestelde Uitvoeringsprogramma Groen (UPG) 2014 en de uitvoeringsstrategie EHS en de daarin opgenomen programmering worden de binnen dit doel hiervoor benodigde middelen bijgesteld. Het gaat om extra lasten van in totaal 6,7 mln. De hiervoor benodigde dekking bestaat uit: BAT 2,6 mln wordt gedekt door de via het Provinciefonds ontvangen decentralisatie-uitkering Natuur, zie programma 6. FR Via het Provinciefonds is in ,3 mln decentralisatie-uitkering Agrarisch natuurbeheer ontvangen. Dit bedrag is toegevoegd aan het resultaat van De 0,3 mln wordt alsnog opgenomen en gereserveerd voor dit doel. RES 3,8 mln uit de programmareserve (Groene Ambities) voor inrichtingskosten EHS. Categorie bijstelling administratief 0,2 mln (v) Nee Par. Bedrijfsvoering In het kader van de decentralisatie van het natuurbeleid is tussen Rijk en provincies onder meer afgesproken dat de provincie taken gaat uitvoeren op het gebied van de Flora- en faunawet (exotenbeleid), Natura 2000 en agrarisch natuurbeheer. Hiervoor worden jaarlijks structureel middelen via het Provinciefonds ontvangen in de vorm van de decentralisatie-uitkering natuur (zogeheten natuurpactmiddelen). Met de uitvoering van deze taken is een uitbreiding van circaa 3 fte formatieruimte noodzakelijk. De kosten worden uit de materiële budgetten van dit doel gefinancierd (structurele M naar P-mutatie). Baten 12,2 mln (n) Ja RES Bij de Jaarrekening 2013 zijn de OVP ILG-gelden toegevoegd aan de programmareserve (decentralisatie-akkoord Natuur). Als gevolg van deze omzetting wordt de in de begroting nog opgenomen bijdrage vanuit de OVP omgezet in een bijdrage vanuit de programmareserve. Bijdrage uit reserve 3,8 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel: Als gevolg van de omzetting van de bijdrage OVP naar bijdrage vanuit de programmareserve wordt de begrote onttrekking verhoogd met 12,2 mln. De voor dit doel via het Provinciefonds ontvangen decentralisatie-uitkering Natuur 14,8 mln. Hiervan wordt 2,6 mln ingezet in Het meerdere ( 12,2 mln) wordt verrekend met de programmareserve. 3,8 mln uit de programmareserve (Groene Ambities) ten behoeve van de inrichting EHS. 21

22 Doel 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen Wat willen we bereiken? Effectindicatoren Omschrijving Nulmeting b Procentuele jaarlijkse groei multifunctionele landbouwbedrijven (op basis CBS-gegevens) 3% (405 van 7246 bedrijven) Begroot 3% 3% 2% 2% Prognose Toelichting afwijking 1.5.b In de Begroting 2014 is aangegeven dat de streefwaarden bij Voorjaarsnota 2014 geactualiseerd worden op basis van CBS-gegevens De in 2013 beschikbaar gekomen CBS-gegevens geven geen aanleiding de streefwaarden bij deze effectindicator aan te passen. Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Groene ambities (ILG/niet-ILG doelen) Groene subsidies Sanering glastuinbouw Natuurcompensatie Z-W randweg Gouda IODS DP Groene Hart Zuid-Holland Bijdrage uit reserve IODS Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling planning 12,2 mln (n) Ja RES Op basis van het aangepaste Projectplan van de Integrale Ontwikkeling Delft Schiedam (IODS) wordt het voor 2014 benodigde budget aangepast. Het gaat hier om de aan Rijkswaterstaat te betalen bijdrage voor de aanleg van de A4, waarvan de betaling doorgeschoven is van 2013 naar 2014 (zie ook de Najaarsnota 2013). 7,5 mln (v) Ja Op basis van het op 11 februari 2014 door Gedeputeerde Staten vastgestelde BAT Uitvoeringsprogramma Groen (UPG) 2014 en de daarin opgenomen programmering worden de binnen dit doel hiervoor benodigde middelen bijgesteld. Het gaat daarbij om 7,5 mln aan minder lasten. Dit leidt voor 2014 tot de volgende bijgestelde dekking: 13,3 mln uit de voor dit doel via het Provinciefonds ontvangen integratieuitkering Natuur. 22

23 Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie FR RES OVP 0,5 mln uit het bij de Jaarrekening 2013 beklemd deel van het resultaat. 0,3 mln uit de programmareserve (Groene subsidies). 21,6 mln neerwaartse bijstelling van de in de begroting nog opgenomen bijdrage vanuit de OVP ILG-gelden. Bij de Jaarrekening 2013 zijn de OVP ILG-gelden overigens toegevoegd aan de programmareserve (decentralisatie-akkoord Natuur). 0,3 mln (n) Ja OVP/BAT Op basis van het begin 2014 vastgestelde projectplan Hof van Delfland wordt het budget met 0,3 mln verhoogd. Dit wordt voor 0,2 mln gedekt uit de OVP Mooi en Vitaal Delfland en voor 0,1 mln uit bijdragen van derden. 0,2 mln (n) Ja RES Eind 2013 zijn subsidies in het kader van sanering glastuinbouw verstrekt waarvan de lasten drukken op Deze zijn nog niet in de begroting verwerkt. Het betreft 0,2 mln aan extra lasten, die worden gedekt uit de programmareserve (sanering glastuinbouw). Baten 21,6 (n) Ja RES Bij de Jaarrekening 2013 zijn de OVP ILG-gelden toegevoegd aan de programmareserve 1 (decentralisatie-akkoord Natuur). Als gevolg van deze omzetting wordt de in de begroting nog opgenomen bijdrage vanuit de OVP omgezet in een bijdrage vanuit de programmareserve. 0,3 mln (v) Ja N.v.t. Als gevolg van wijziging in de lasten voor het project Hof van Delfland wordt de begrote onttrekking uit de OVP aangepast en de bijdrage van derden opgenomen. Bijdrage uit reserve 12,7 mln (v) N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel: Als gevolg van de UPG-programmering wordt de begrote onttrekking verhoogd met 0,3 mln. Ten behoeve van IODS wordt de bijdrage met 12,2 mln verhoogd. Ten behoeve van de sanering glastuinbouw wordt 0,2 mln meer onttrokken. 23

24 24

25 Programma 2 Mobiliteit en Milieu Middeleninzet programma 2 Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroot 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Onttrekking reserves Storting reserves Resultaat

26 Doel 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Reservering Integrale bereikbaarheid Egalisatiereserve bereikbaarheid Bijdrage uit reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Lasten Categorie bijstelling budget Eenmalig Ja/Nee Dekking Toelichting / onderbouwing op mutatie 10,0 mln (n) Ja FR/RES Deze wijziging betreft een uitwerking van de notitie Lange termijn inzicht kapitaal- en beheerlasten, zoals op 15 januari 2014 vastgesteld door Gedeputeerde Staten en op 12 maart 2014 besproken door de commissies B&M en V&M. Door een verschuiving van minder investeringen naar meer exploitatiebudget is er sprake van een hoger benodigd exploitatiebudget in 2014 en 2015 (tweemaal 10,0 mln). Voor 2014 wordt dit bedrag deels gedekt uit de Egalisatiereserve bereikbaarheid ( 0,3 mln) en voor het restant ( 9,7 mln) wordt een beroep gedaan op de algemene reserve. In de kadernota en het Kaderbesluit MPI/MPO wordt de dekking van de 10,0 mln beheerlasten voor 2015 geregeld. In de Begroting 2013 is dit bedrag ( 9,7 mln) incidenteel vrijgevallen uit programma 2 om te voorkomen dat de opcenten MRB verhoogd moesten worden om de begroting in evenwicht te houden. De 9,7 mln betrof vrijvallende lasten met betrekking tot mobiliteit. Conform de afspraken uit het Hoofdlijnenakkoord wordt dit bedrag aan programma 2 toegevoegd. 0,5 mln (n) Nee FR Het bedrag van 0,5 mln heeft betrekking op beheerlasten als gevolg van het in beheer nemen van nieuw areaal in 2014 waaronder de Zuidwestelijke Randweg en de Hartelfietsbrug. In de kadernota en het Kaderbesluit MPI/MPO wordt de dekking van de beheerlasten voor de opvolgende jaren geregeld. Dit besluit sluit aan bij de informatie uit de notitie Lange termijn inzicht kapitaal- en beheerlasten. Categorie bijstelling planning 2,1 mln (v) Ja RES De bijdrage voor verkeersveiligheidsmaatregelen (MPI) in diverse projecten is ten onrechte in de Begroting 2014 opgenomen. De bijdrage wordt via de reserve Integrale bereikbaarheid overgeheveld naar ,1 mln (n) Ja BAT Een aantal werkzaamheden die in combinatie met werk voor derden zijn uitgevoerd Baten zijn verschoven van 2013 naar Hierdoor zijn zowel de geraamde baten als de lasten verschoven naar Het betreft onder andere het project N206d. Dit betekent 2,1 mln extra lasten in 2014 wat gecompenseerd wordt door extra baten van 2,1 mln (zie post van bijstelling 2,1 mln bij de baten). 2,1 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging houdt direct verband met de verschoven lasten van 2,1 mln voor Bijdrage uit reserve werk uitgevoerd voor derden. 1,8 mln (n) N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten voor verkeersmaatregelen (MPI) ( 2,1 mln) en het onderhoud wegen ( 0,3 mln) wordt de begrote onttrekking uit de reserve bijgesteld. 26

27 Doel 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie Begroting Bijgestelde (bedragen x 1.000) 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Fietsprojecten %-regeling Kunst Reservering Integrale bereikbaarheid RijnGouwelijn Egalisatiereserve bereikbaarheid HOV Net Zuid-Holland Noord Bijdrage uit reserve Reservering Integrale bereikbaarheid Impuls openbaar vervoer Egalisatiereserve bereikbaarheid Egalisatiereserve kapitaallasten mobiliteit Coolport-middelen Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 3,1 mln (n) Ja RES Naar aanleiding van het PS-besluit HOV-Net Zuid-Holland Noord van 30 januari 2013 is met de gemeente Gouda een Bestuursovereenkomst aangegaan waarin is opgenomen dat de provincie bereid is een subsidie te verlenen van 3,1 mln (prijspeil ) voor het bevorderen van de ketenmobiliteit in Gouda. 0,3 mln (n) Ja OVP In het kader van het programma Dynamisch Reizigers Informatie Systeem (DRIS) zijn in Zuid-Holland 1500 DRIS-panelen geplaatst. Voor de resterende werkzaamheden is nog budget beschikbaar in de OVP BDU. Dit budget wordt gebruikt voor afrondende werkzaamheden, zoals bijvoorbeeld het plaatsen van DRIS-panelen in Leiden (zie de toelichting bij de baten). 0,3 mln (n) Ja OVP In het absolute aandeel van de BDU is geld toegekend aan Beter Benutten. Onderdeel hiervan is Mobiliteitsmanagement. Hiervoor loopt een project waarbij mobiliteitsmanagers inventariseren welke activiteiten mobiliteit kunnen bevorderen. Omdat bij het maken van de begroting niet precies bekend was wat de uitgaven zullen zijn, worden deze bij voorjaarsnota opgevoerd door een onttrekking aan de OVP BDU (zie de toelichting bij de baten). Categorie bijstelling planning 0,6 mln (n) Ja RES In verband met de in 2014 af te sluiten overeenkomst met het recreatieschap Rottemeren en de gemeente Zuidplas over de aanleg van de brug over de ringvaart in de Eendragtspolder wordt het in het MPI opgenomen budget van 0,6 mln overgeheveld van 2015 naar ,3 mln (n) Ja RES Het kunstwerk Melarium wordt gerealiseerd in het kader van het kunstplan Landschapsparken. Dit plan wordt gedekt vanuit de programmareserve van de inmiddels afgeronde 1%-regeling Kunst. Hiervoor is 0,3 mln nodig. 27

28 Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Categorie bijstelling administratief 1,6 mln (v) Nee FR De daling van de kapitaallasten (afschrijvingen en rentekosten) wordt veroorzaakt door achterblijvende investeringen 2013 (zie Jaarrekening 2013). 0,1 mln (v) Ja Doel 2.4 Het budget voor regionale samenwerking wordt verlaagd in doel 2.2 ten gunste van het budget voor het IPO in doel 2.4. Baten 0,6 mln (v) Ja OVP De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit overlopende passiva (OVP). Dit zijn voor dit doel op de balans gereserveerde middelen van derden met een specifiek bestedingsdoel. Als gevolg van wijziging in de lasten (zie bovenstaande toelichtingen bij de lasten voor DRIS en mobiliteitsmanagement) worden de begrote onttrekkingen uit de OVP s aangepast. Bijdrage uit reserve 6,7 mln (n) Ja N.v.t. Een deel van de onttrekkingen aan de reserve Integrale bereikbaarheid staat bruto in de begroting (er wordt dus tegelijkertijd gestort en onttrokken). Met deze wijziging wordt dit verrekend tot een netto onttrekking, hiertegenover staat een even grote bijstelling van de storting in deze reserve. 4,0 mln (v) Ja N.v.t. De lasten voor dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van de wijziging in de lasten voor de bestuursovereenkomst met de gemeente Gouda (HOV-Net Zuid-Holland Noord), voor het kunstplan Landschapsparken en voor de aanleg van een brug over de ringvaart in de Eendragtspolder wordt de begrote onttrekking aan de programmareserve bijgesteld. Storting in reserve 6,7 mln (v) Ja N.v.t. Zie de toelichting bij de bijdrage uit de reserve. 0,5 mln (n) Ja FR Op de doelen 2.1, 2.2 en 2.3 is in 2013 een overschot van 0,5 mln gerealiseerd. Conform het Hoofdlijnenakkoord worden de overtollige middelen behouden voor mobiliteitsdoeleinden. Als beklemd deel van het resultaat 2013 wordt een bedrag van 0,5 mln gestort in de programmareserve (egalisatiereserve bereikbaarheid). 0,7 mln (n) Ja FR Als gevolg van lagere investeringen in 2013 zijn ook de kapitaallasten (afschrijvingen en rentekosten) afgenomen. Het voordelig verschil op de afschrijvingen die betrekking hebben op programma 2 worden aan de programmareserve (egalisatie kapitaallasten mobiliteit) toegevoegd; dit geldt dus niet voor de rentekosten. 28

29 Doel 2.3 Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod Wat willen we bereiken? Effectindicatoren Omschrijving Nulmeting a 2.3.b 2.3.c Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigerskilometers in provinciale busconcessies Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigerskilometers in de provinciale spoorconcessie MerwedeLingelijn Procentuele jaarlijkse groei in aantal reizigers in provinciale concessie personenvervoer over water 465 mln km Begroot 0% 1% 2% 3% Prognose 51 mln km Begroot 2% 2% 2% 2% Prognose 1,7 mln km Begroot 0% 1% 1% 1% Prognose 2.3.d Klantwaardering OV op basis van de landelijke OV-barometer provincie = 7.2 Begroot = landelijk landelijk gemid.2014 landelijk gemid.2015 landelijk gemid.2016 landelijk gemid.2017 gemiddelde = Prognose 7.2 (2010) Toelichting nulmeting Op 4 november 2013 zijn Provinciale Staten per brief geïnformeerd over de betrouwbaarheid van de indicatoren over het aantal reizigerskilometers ten gevolge van de methodische overgang van handmatige tellingen naar gegevens op basis van de OV-chipkaart. Doelstelling is om in 2014 een analyse van deze begrotingsindicatoren te presenteren voor de gehele periode van invoering van OV-chipkaart, de jaren Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Impuls openbaar vervoer Egalisatiereserve bereikbaarheid Bijdrage uit reserve Resultaat

30 Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 0,3 mln (n) Ja OVP Voor het Tarievenbeleid OV waren in 2014 geen uitgaven begroot, maar naar huidige inzichten zullen in dit kader wel kosten worden gemaakt (zie de toelichting bij de baten). 0,5 mln (v) Nee FR Met ingang van 2014 vindt geen periodieke rentetoevoeging meer plaats aan de OVP BDU. Dit komt voort uit de wijziging van de Wet BDU van 15 december ,4 mln (v) Ja RES De inkomsten voor de Brede Doeluitkering (BDU) worden bij het maken van het Bestedingsplan (BP) opgesteld op basis van een prognose opgegeven door het ministerie van Infrastructuur en Milieu. In de beschikking, die we in december ontvangen, blijkt wat de werkelijke ontvangsten zullen worden. Voor 2014 was dat circa 0,4 mln meer voor het beïnvloedbare deel van de BDU. Omdat in het BP de inkomsten en uitgaven in evenwicht worden gebracht door onttrekking aan de reserve, verlaagd een hogere ontvangst deze onttrekking (zie ook bijdrage uit reserve). Baten 0,3 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit overlopende passiva (OVP). Dit zijn voor dit doel op de balans gereserveerde middelen van derden met een specifiek bestedingsdoel. Als gevolg van wijziging in de lasten in verband met het tarievenbeleid OV wordt de begrote onttrekking uit de OVP aangepast. Bijdrage uit reserve 0,4 mln (n) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit zogenaamde programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van een toename van de BDU-uitkering van 0,4 mln wordt de begrote onttrekking uit de reserve verlaagd. 30

31 Doel 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Stimulering duurzame energie Luchtkwaliteit (NSL) Frictiekosten RUD Bijdrage uit reserve Luchtkwaliteit (NSL) Frictiekosten RUD Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling beleid 6,1 mln (v) Nee BAT Door de overheveling van de wettelijke taken van Verklaring van geen Bedenkingen (VVGB-taken) naar de gemeenten per 1 januari 2014 vervallen deze kosten en wordt het budget voor de Omgevingsdiensten verlaagd. De inkomsten worden ook verlaagd door een aanpassing van het Provinciefonds (programma 6). 0,6 mln (n) Ja FR Provinciale Staten hebben in december 2013 de nota Vergunningen, Toezicht en Handhaving (VTH) vastgesteld waarin is aangegeven dat voor de uitvoering van het beleid extra budget nodig is, namelijk 0,3 mln incidenteel en 0,3 mln structureel. Inmiddels is gebleken dat het structurele deel vanaf 2015 gevonden kan worden in bijstelling van het budget van de Omgevingsdiensten. Voor 2014 is eenmalig 0,6 mln nodig. Categorie bijstelling budget 4,4 mln (n) Ja BAT/OVP De provincie is samen met de gemeente en stadsregio Rotterdam een regionaal /RES samenwerkingsproject aangegaan voor het verbeteren van de luchtkwaliteit in het stedelijk en havengebied. De inzet is het verminderen van emissie NoX van de binnenvaart. De provincie heeft hiervoor de subsidieregeling milieumaatregelen binnenvaart vastgesteld. De 1 e tranche hiervan is ruim overschreden, daarom is een 2 e tranche ter grootte van 4,4 mln voorzien. Hierin is begrepen de inzet van de (nog niet definitieve) EFRO-subsidie. 1,5 mln (n) Ja RES Voor nieuw op te starten projecten uit het maatregelenpakket vrachtverkeer en logistiek en voor de start van het project verduurzaming waterbus wordt 1,5 mln onttrokken uit de programmareserve 2 luchtkwaliteit (zie de toelichting bij de baten). 1,1 mln (n) Ja BAT/OVP Voor de uitvoering van de projecten binnen het IPO programma Externe veiligheid en extra projecten in het kader van de kennisinfrastructuur externe veiligheid en het verbeterprogramma groepsrisico is een bedrag benodigd van 1,1 mln. Deze lasten worden gedekt uit de OVP externe veiligheid. Van de overige elf provincies worden in 2014 bijdragen verwacht van in totaal 0,8 mln (zie de toelichting bij de baten). 31

32 Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie 0,4 mln (n) Ja OVP Voor het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO) ondersteunt de provincie rond prioritaire beleidsopgaven innovatieve projecten (o.a. rond groenbeheer, integrale gebiedsontwikkeling en energietransitie). Dekking vindt plaats via de OVP LvDO (zie de toelichting bij de baten). 0,1 mln ( n) Ja RES/OVP Voor de monitoring van het actieplan geluid en het stimuleren van het instrument bestuurlijke strafbeschikking milieu is 0,1 mln benodigd. Dit wordt gedekt vanuit de programmareserve onderdeel geluid en de OVP BSB milieu. Categorie bijstelling administratief 0,1 mln (n) Ja Doel 2.2 Dit betreft de verschuiving van het IPO-budget vanuit doel 2.2. Baten 3,9 mln (v) Ja De lasten voor het regionaal samenwerkingsproject met de gemeente en stadsregio Rotterdam worden gedekt door 1,7 mln bijdragen van de partner, 1,1 mln EFRO subsidie en 1,1 mln OVP luchtkwaliteit. 0,8 mln (v) Ja Voor het IPO-programma Externe Veiligheid ontvangt de provincie bijdragen van de overige provincies (zie de toelichting bij de lasten). 0,8 mln (v) Ja De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit overlopende passiva (OVP). Dit zijn voor dit doel op de balans gereserveerde middelen van derden met een specifiek bestedingsdoel. Als gevolg van wijziging in de lasten voor LvDO, kennisinfrastructuur externe veiligheid, monitoring van het actieplan geluid en bestuurlijke strafbeschikking milieu worden de begrote onttrekkingen uit de OVP s aangepast. Bijdrage uit reserve 2,0 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van toename in de lasten voor het maatregelenpakket vrachtverkeer en logistiek en verduurzaming waterbus wordt de begrote onttrekking uit de reserve verhoogd met 1,5 mln. Als gevolg van toename in de lasten voor de 2 e tranche subsidieregeling milieumaatregelen binnenvaart wordt de begrote onttrekking uit de reserve verhoogd met 0,5 mln. Onderdeel rapportage over afwijkingen op investeringen Investering (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Uitgaven Inkomsten Saldo Investeringen Toelichting bijstelling per investering Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Uitgaven 6,3 mln (v) Deze wijziging betreft een uitwerking van de notitie Lange termijn inzicht kapitaal- en beheerlasten, zoals op 15 januari 2014 vastgesteld door Gedeputeerde Staten en op 12 maart 2014 besproken door de commissies B&M en V&M. 32

33 Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie Middeleninzet programma 3 Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroot 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Onttrekking reserves Storting reserves Resultaat

34 Doel 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Sanering glastuinbouw Bijdrage uit reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling planning 0,6 mln (n) Ja BAT Door een wijziging in het werkplan voor het project Deltapoort worden de lasten en de baten opgehoogd voor Categorie bijstelling administratief 0,1 mln (v) Ja Doel 3.2 Vanuit het projectmanagement Merwedezone en Stedenbaan RO binnen dit doel wordt voor een bedrag van 0,1 mln bijgedragen aan doel 3.2, Vraag naar en aanbod van woningen in balans. 0,1 mln (n) Ja Doel 4.5 Voor het opstellen van gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit wordt een bijdrage van 0,1 mln ontvangen vanuit doel 4.5, Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed. Baten 0,6 mln (v) Ja Zie de toelichting bij de lasten voor het project Deltapoort. Bij een verhoging van de lasten neemt de financiële bijdrage van de (bestuurlijke) partners evenredig toe. 34

35 Doel 3.2 Vraag naar en aanbod van woningen in balans Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Collectief particulier opdrachtgeverschap Bijdrage uit reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 12,7 mln (n) Ja OVP In 2014 zal 12,7 mln betaald worden in het kader van ISV 3 verdeeld over de beleidsgebieden Wonen, Bodem en Geluid. Dit bedrag wordt gedekt uit de OVP ISV 3. 11,7 mln (v) Ja OVP Vanuit het Provinciefonds bedraagt de decentralisatie-uitkering inzake ISV 3 over ,7 mln. Dit bedrag wordt gestort in de OVP ISV 3. 1,3 mln (n) Ja OVP Naar verwachting worden de resterende zeven subsidiebeschikkingen in het kader van ISV 1, ISV 2 en woningbouwafspraken in 2014 definitief vastgesteld. De resterende betalingen ad 1,3 mln worden gedekt uit de OVP ISV 2. Categorie bijstelling administratief 0,1 mln (n) Ja Doel 3.1 Het budget voor stedelijk netwerk en ruimtelijke kwaliteit wordt verhoogd met 0,1 mln. Dekking hiervoor komt uit doel 3.1 Projectmanagement Merwedezone en Stedenbaan RO. Baten 2,3 mln (v) Ja De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit overlopende passiva (OVP). Dit zijn voor dit doel op de balans gereserveerde middelen van derden met een specifiek bestedingsdoel. Als gevolg van wijziging in de lasten voor het ISV worden de begrote onttrekkingen uit de OVP s aangepast. 35

36 Doel 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Meerjarenplan Bodemsanering Bijdrage uit reserve Meerjarenplan Bodemsanering Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 0,8 mln (v) Nee BAT De baten en lasten van de nazorgplicht gesloten stortplaatsen worden verrekend via de voorziening Fonds Nazorg; de begrote baten en lasten worden verwijderd uit de begroting. 0,3 mln (n) Nee FR Om de voorziening Fonds Nazorg voor de gesloten stortplaatsen op peil te houden voor een adequate invulling van de wettelijke verantwoordelijkheden van de provincie dient deze elk jaar te worden verhoogd met 4%. Categorie bijstelling planning 8,7 mln (n) Ja RES Nader onderzoek naar de verontreinigde locaties is in 2013 afgerond. De verwachte lasten over 2014 bestaan uit: Sanering gasfabriekterreinen 3,2 mln Aanpak spoedlocaties 8,0 mln Sanering waterbodems 6,0 mln Nazorg RUD s 0,6 mln Sanering Krimpenerwaard (SBK) 0,5 mln Kleinere budgetten 0,4 mln. Dit is 8,7 mln meer dan in de begroting is opgenomen. Hiertoe wordt een bedrag van 8,7 mln onttrokken aan de reserve Bodemsanering. 1,3 mln (n) Ja RES Voor de uitvoering van de verschillende projecten in het programma Hollandsche IJssel wordt in ,8 mln aan lasten verwacht; 2,5 mln was reeds begroot voor Het gaat om de projecten Dijkpaal Geitenweide en Schanspolder in Ouderkerk. Beide projecten zijn gesaneerd, maar er is toch sprake van emissie van schadelijke stoffen. Daarnaast worden voor enkele projecten op de Longlist aan de gemeente Gouda bijdragen beschikbaar gesteld. Dekking hiervoor vindt plaats binnen de reserve Bodemsanering. Baten 2,5 mln (v) Ja RES Het passeren van de leveringsakte van de verkoop van een appartementencomplex in Zellingwijk vindt plaats in 2014 in plaats van in 2013; hiermee is een baat gemoeid van 2,5 mln. 0,8 mln (n) Nee Zie de toelichting bij de lasten voor voorziening Fonds Nazorg. 36

37 Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Bijdrage uit reserve 10,0 mln (v) Ja N.v.t De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten voor verontreinigde locaties en projecten binnen Hollandsche IJssel wordt de begrote onttrekking aan de programmareserve bijgesteld. Storting in reserve 2,5 mln (n) Ja N.v.t. De baten, voortvloeiend uit de verkoop van onroerende zaken in Zellingwijk, komen ten gunste van de reserve Bodemsanering (zie de toelichting bij de baten). 37

38 Doel 3.4 Een sterke regionale economie Wat willen we bereiken? Effectindicatoren Omschrijving Nulmeting b Leegstandspercentage kantoren Zuid-Holland t.o.v. Nederland per 31/12 13,6% Begroot (landelijk 13,7%) ( m 2 ) Prognose = landelijk gemiddelde > landeijke gemiddelde = landelijk gemiddelde = landelijk gemiddelde = landelijk gemiddelde Toelichting afwijking 3.4.b Begin 2014 is het leegstandspercentage in Zuid-Holland iets groter dan het landelijke. Naar verwachting van bijvoorbeeld de Nederlandse Vereniging Makelaars (NVM) zal de leegstand in kantoren verder toenemen bij een afnemende vraag. Zuid-Holland en met name de Haagse regio wordt geconfronteerd met het op de markt verschijnen van kantoren die het Rijk niet meer nodig heeft. Anderzijds zijn de mogelijkheden tot transformatie naar wonen ook beter. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat de leegstand zich boven het landelijk gemiddelde blijft bewegen. Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Bedrijventerreinen EFRO-middelen Pieken in de Delta Manden maken Overcommittering OP-West Bedrijventerreinen: IRP Oude Rijnzone Bijdrage uit reserve InnovationQuarter (voorheen ROM Zuidvleugel) Reserve ROM-D Storting in reserve Resultaat

39 Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 2,9 mln (n) Ja RES Omdat het programmabudget van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) voor het Operationeel Programma Landsdeel West (OP-West) is uitgeput, stelt de provincie Zuid-Holland ter voorfinanciering middelen beschikbaar aan de Management Autoriteit (MA) van Kansen voor West om de goedgekeurde overcommitteringsprojecten van de provincie Zuid-Holland te kunnen bevoorschotten. In 2014 gaat het om zeven projecten. Op basis van het maximale voorschotregime (10% voorschot bij beschikking en 30% voorschot nadat 10% van het subsidiebedrag is besteed) is hiermee voor de MA 2,9 mln aan bevoorschotting gemoeid. De door de provincie Zuid-Holland te verstrekken voorfinancieringsmiddelen worden gedekt vanuit de programmareserve (Overcommittering OP-West). 2,3 mln (n) Ja OVP Ter dekking van lopende subsidieverplichtingen 2014 in het kader van de Subsidieregeling cofinanciering Operationeel Programma Landsdeel West wordt zowel het baten- als het lastenbudget met 2,3 mln verhoogd. De baten betreffen een onttrekking aan het OVP Clusterregeling. 0,2 mln (n) Ja RES In de statenvergadering van maart 2014 hebben Provinciale Staten besloten om Gedeputeerde Staten bevoegd te verklaren een subsidie te verstrekken in de subsidiabele kosten van de uitbreiding, intensivering en ontsluiting van bedrijventerrein Fokker Slobbengors tot een maximumbedrag van 1,0 mln aan de gemeente Papendrecht. De verdeling over de jaren is naar evenredigheid van het meerjarenprogramma als volgt: in 2014: 0,2 mln; in 2015: 0,03 mln; in 2016: 0,2 mln en in 2017: 0,6 mln. Op basis van het bovenstaande besluit wordt 0,2 mln in de begroting opgenomen; dekking vindt plaats door inzet van de programmareserve (Manden maken). 0,1 mln (n) Ja RES Vanwege diverse geringe aanpassingen wordt het budget voor diverse subsidieregelingen met 0,1 mln verhoogd. Dekking vindt plaats door inzet van de programmareserve. Baten 2,3 mln (v) Ja De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit overlopende passiva (OVP). Dit zijn voor dit doel op de balans gereserveerde middelen van derden met een specifiek bestedingsdoel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten voor het Operationeel Programma Landsdeel West worden de begrote onttrekkingen uit de OVP bijgesteld. Bijdrage uit reserve 3,3 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten (zie bovenstaande toelichtingen bij de lasten) worden de begrote onttrekkingen aan de programmareserves bijgesteld. Storting in reserve 1,1 mln (n) Ja FR De provincie neemt deel met 10,0 mln in het aandelenkapitaal van ROM-D Capital BV, het publiek investeringsfonds van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden. Het financiële risico voor de provincie is gelegen in waardevermindering van het provinciale aandelenbezit, maximaal gelijk aan het gestorte kapitaal van 10,0 mln. Er wordt een reserve gevormd ter dekking van het risico van eventuele waardevermindering van de deelname in het aandelenkapitaal ROM-D Capital BV, hiervoor wordt er een initiële storting gedaan van 1,1 mln ten laste van de reserve transitie subsidies. Zie ook de toelichting bij programma 6. 39

40 Doel 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Mitigatie/Energie Greendeal Zonnepanelen-asbest Bijdrage uit reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 0,9 mln (n) Ja RES Met het ministerie van Infrastructuur en Milieu is het convenant 'Asbestdak eraf, zonnepanelen erop' voor de periode 2013 en 2014 aangegaan. In verband hiermee wordt voor 2014 een bedrag van 0,9 mln beschikbaar gesteld. 0,7 mln (n) Ja RES Provinciale Staten hebben op 26 februari 2014 ingestemd met intensivering op de prioriteiten: Windenergie en Warmte en hiertoe 0,7 mln beschikbaar gesteld. 0,2 mln (n) Ja FR/BAT In de Green Deal Warmte Zuid-Holland (oktober 2011) is vastgelegd dat het Rijk en de provincie Zuid-Holland in overleg met andere publieke en private partijen (gemeenten, energiebedrijven en andere) een gezamenlijke warmtestrategie zullen uitwerken. Voor de uitvoering hiervan is door bedoelde partijen een samenwerkingsovereenkomst duurzame warmte en koude Zuid-Holland voor drie jaar aangegaan. Als onderdeel van deze samenwerkingsovereenkomst is vorig jaar oktober het Programmabureau warmte en koude Zuid-Holland opgericht. De provincie Zuid-Holland ontvangt hiervoor van het Rijk 0,4 mln via de decentralisatie-uitkering Green Deal. Deze uitkering wordt via een periodieke storting als volgt beschikbaar gesteld: in 2013: ; in 2014: en in 2015: Deze bijdragen worden door de provincie benut conform de Green Deal en de uitwerking daarvan in de door de provincie overgelegde projectplannen. De rijksbijdrage 2013 werd in de Septembercirculaire 2013 aangekondigd. In de opstartfase van het project eind 2013 zijn nauwelijks kosten gemaakt. Het niet benutte deel maakt deel uit van het jaarresultaat Op basis van het door de Programmaraad van het Programmabureau warmte en koude Zuid-Holland vastgestelde Werkplan 2014 wordt 0,2 mln beschikbaar gesteld. Dit budget wordt deels gedekt door een bijdrage van de deelnemende partners ( 0,1 mln). Voor het overige wordt (via de financiële ruimte) een beroep gedaan op het niet aangewende bedrag 2013 dat in rekeningresultaat 2013 is opgenomen. 40

41 Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Baten 0,1 mln (v) Ja Zoals bepaald in de samenwerkingsovereenkomst duurzame warmte en koude Zuid-Holland wordt door 22 participanten een bijdrage van in totaal 0,1 mln geleverd. Bijdrage uit reserve 1,6 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten voor het convenant 'Asbestdak eraf, zonnepanelen erop' en de prioritering van Windenergie en Warmte wordt de begrote onttrekking aan de programmareserve bijgesteld. 41

42 42

43 Programma 4 Bestuur en Samenleving Middeleninzet programma 4 Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroot 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Onttrekking reserves Storting reserves Resultaat

44 Doel 4.3 Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg Wat willen we bereiken? Effectindicatoren Omschrijving Nulmeting a Percentage jeugdzorgcliënten waarbij de ernst van de problematiek is verminderd 87% (uitstroom = 1660) Begroot 70% n.v.t. n.v.t. n.v.t. Prognose 86% Toelichting afwijking Zowel in 2012 als in 2013 is er een hoger percentage van 'jeugdzorgcliënten waarbij de ernst van de problematiek is verminderd' gerealiseerd dan begroot. Ook in 2014 wordt verwacht dat eenzelfde resultaat wordt gerealiseerd als voorgaande jaren. Jeugdzorginstellingen rapporteren per kwartaal aan de provincie over de gerealiseerde doelen. Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Bron Categorie bijstelling budget 3,4 mln (n) Ja BAT/OVP Op basis van het door Gedeputeerde Staten in oktober 2013 vastgestelde Uitvoeringsprogramma Jeugd 2014 en de door loon- en prijscompensatie (OVA 2013) en aanpassing normen justitiële jeugdzorg hogere doeluitkering Jeugdzorg 2014 worden de baten- en lastenramingen met 3,4 mln bijgesteld. Categorie bijstelling administratief 0,2 mln (v) Ja Doel 4.4 Met het oog op de overgang in 2015 van de provinciale jeugdzorgtaken naar de gemeenten wordt het onder dit doel geraamde budget Participatie jeugd overgebracht naar doel 4.4, Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers. De bedoelde middelen zijn vanuit het Hoofdlijnenakkoord beschikbaar gekomen tot en met Omdat doel 4.4 gekoppeld is aan de Beleidsvisie Maatschappelijke Participatie en het Uitvoeringsprogramma Maatschappelijke Participatie 2014 Zuid-Holland, waarin het ondersteunen van gemeenten bij de uitvoering van lokaal/regionaal beleid gericht op versterking van participatie van (kwetsbare) burgers, waaronder jeugdigen, uitdrukkelijk een van de doelstellingen is, wordt het budget overgebracht van dit doel naar doel 4.4. Baten 3,2 mln (v) Ja De doeluitkering Jeugdzorg 2014 is 3,2 mln hoger dan geraamd. 0,2 mln (v) Ja De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit overlopende passiva (OVP). Dit zijn voor dit doel op de balans gereserveerde middelen van derden met een specifiek bestedingsdoel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten voor jeugdhulpverlening wordt de begrote onttrekking uit de OVP bijgesteld. 44

45 Doel 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling administratief 0,2 mln (n) Ja Doel 4.3 Betreft overbrenging budget Participatie jeugd van doel 4.3, Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg naar dit doel. Zie de toelichting bij doel 4.3, lasten. 45

46 Doel 4.5 Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Cultuurbehoud DP Diefdijk Bijdrage uit reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 0,2 mln (n) Ja RES Met de verlening van subsidies voor projecten uit het vastgestelde Maatregelenpakket erfgoedlijnen 2014 is een bedrag van 3,7 mln gemoeid. Hiervoor zijn dekkingsmiddelen in de begroting opgenomen van 3,5 mln. Voor een bedrag van 0,2 mln vindt dekking plaats uit de programmareserve (Cultuurbehoud, conform bijlage 4 van de Jaarstukken 2013, beklemming reserves). Categorie bijstelling planning 0,5 mln (n) Ja FR Van het beklemde deel van het jaarrekeningresultaat 2013 heeft een bedrag van 0,5 mln betrekking op subsidies cultureel erfgoed. Het gaat om subsidieverleningen met een meerjarig karakter die in 2013 zijn beschikt. Ter dekking van de subsidieverplichtingen 2014 vanuit het Maatregelenpakket erfgoedlijnen 2013 ( 0,3 mln) en de Subsidieregeling restauratie rijksmonumenten Zuid-Holland 2013 ( 0,2 mln) wordt 0,5 mln ten laste van de financiële ruimte gebracht. Categorie bijstelling administratief 0,1 mln (v) Ja Doel 3.1 Uit dit doel wordt een financiële bijdrage van 0,1 mln geleverd aan doel 3.1, Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit, in verband met het opstellen van gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit. 0,1 mln (v) Nee Par. Bedrijfsvoering In 2012 is in het kader van de Modernisering Monumentenzorg (MoMo) de taak tot restauratie van rijksmonumenten van het Rijk overgegaan naar provincies. Voor de provincie Zuid-Holland gaat het om 3,0 mln per jaar. Dit budget is sindsdien toegevoegd aan het Provinciefonds. In de beleidsvisie Cultureel Erfgoed is besloten deze middelen voor de helft te besteden aan rijksmonumenten in de gehele provincie en de andere helft aan rijksmonumenten binnen zeven erfgoedlijnen. Met de uitvoering van deze taak is echter ook 1 fte formatieruimte gemoeid. Deze kosten worden uit de materiële middelen van dit doel gefinancierd. Bijdrage uit reserve 0,2 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit programmareserves. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten voor het Maatregelenpakket erfgoedlijnen wordt de begrote onttrekking aan de programmareserve bijgesteld. 46

47 Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten Middeleninzet programma 5 Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroot 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Onttrekking reserves Storting reserves Resultaat

48 Doel 5.2 Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder: bedrijventerreinen, woningbouw en glastuinbouw met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur en groen Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 0,1 mln (n) Ja Doel 5.4 Op basis van de begroting van de Grondbank wordt de bijdrage aan de Grondbank bijgesteld. Dekking vindt plaats door de vrijval in doel 5.4, Zuidvleugel Zuid. 48

49 Doel 5.3 Integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone: herstructurering van bedrijventerreinen met daaraan voorafgaand aanleg van infrastructuur Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Reservering IRP's Bijdrage uit reserve Reservering IRP's Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Gezien de beperkte omvang van de afwijzing is geen toelichting opgenomen. 49

50 Doel 5.4 Integrale ontwikkeling Zuidvleugel Zuid: gericht op de economische vitaliteit en verbeterde leefomgeving Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 0,1 mln (v) Ja Doel 5.2 Op basis van de geplande werkzaamheden voor 2014 zullen minder uitgaven worden gedaan dan oorspronkelijk voorzien. De vrijval wordt ingezet ter dekking van de bijstelling van de bijdrage aan de Grondbank (doel 5.2, Zuidplaspolder). 50

51 Doel 5.5 Integrale (ruimtelijke) ontwikkeling op Goeree-Overflakkee Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve IRP Goeree-Overflakkee Bijdrage uit reserve IRP Goeree-Overflakkee Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling planning 0,3 mln (v) Ja RES Een deel van de uitgaven voor de investeringsprojecten schuiven door naar volgende jaren, als gevolg van extra benodigde tijd, het maken van goede afspraken en de voorbereiding van de projecten. Bijdrage uit reserve 0,3 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden (deels) gedekt uit de programmareserve. Hierin zijn middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van wijzigingen in de lasten wordt de begrote onttrekking uit de reserve bijgesteld. 51

52 Doel 5.6 Integrale projecten Algemeen Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Totaal saldo van baten en lasten Resultaat Toelichting bijstelling Gezien de beperkte omvang van de afwijzing is geen toelichting opgenomen. 52

53 Programma 6 Middelen Middeleninzet programma 6 Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroot 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Onttrekking reserves Storting reserves Resultaat

54 Doel 6.1 Financieel gezonde huishouding Wat mag dat kosten voor het doel? Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Mutaties programmareserve Algemene reserve Hof van Delfland - Glastuinbouw Frictiekosten RUD Transitie subsidie Frictiekosten algemeen Bijdrage uit reserve Algemene reserve Transitie subsidie Frictiekosten algemeen Storting in reserve Resultaat Toelichting bijstelling Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Ja/Nee Dekking Categorie bijstelling budget 2,6 mln (n) Deels Saldo par. In dit doel is het nadelig saldo van de mutaties in de paragraaf Bedrijfsvoering Bedrijfsvoering opgenomen. Voor een toelichting op deze mutaties wordt verwezen naar de paragraaf Bedrijfsvoering in deze voorjaarsnota. Baten 7,2 mln (v) Nee FR De ontwikkeling van het Provinciefonds is via het zogeheten accres gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven. De afgelopen jaren heeft het accres sterk onder druk gestaan door rijksbezuinigingen, die nodig waren om de rijksbegroting op orde te brengen. Nu het CPB onlangs naar buiten is gekomen met positieve verwachtingen over de ontwikkeling van de economie, heeft de minister van Financiën aangegeven dat met deze cijfers nieuwe bezuinigingen niet nodig zullen zijn. Het effect op de algemene uitkering uit het Provinciefonds bedraagt daarmee 8,7 mln. Er wordt een extra behoedzaamheidsmarge ter grootte van 1,5 mln gehanteerd gelet op de onzekerheid over de (onder)uitputting van de rijksbegroting. Per saldo is sprake van een voordelig verschil van 7,2 mln. 54

55 Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie 39,7 mln (v) Nee N.v.t. Op grond van de September- en Decembercirculaire 2013 wordt de begroting op de volgende onderdelen bijgesteld: Zuid-Holland ontvangt in 2014 een bedrag van 46,3 mln in verband met de decentralisatie van het natuurbeleid, waarvan 14,8 mln decentralisatieuitkering Natuur en 31,5 mln aan integratie-uitkering Natuur. Deze middelen worden toegevoegd aan het Uitvoeringsprogramma Groen (programma 1). In 2014 wordt 6,7 mln uit het Provinciefonds overgeheveld naar het Gemeentefonds in verband met de overdracht van taken met betrekking tot vergunningverlening, toezicht en handhaving naar gemeenten. Dit wordt verrekend met programma 2. Zuid-Holland ontvangt via de algemene uitkering jaarlijks structureel 0,1 mln voor de uitvoering van de wet revitalisering generiek toezicht (in verband met omgevingsrecht). Dit bedrag is toegevoegd aan de paragraaf Bedrijfsvoering. 1,1 mln (n) Nee FR De bespaarde rente is het verschil tussen de toegerekende rente aan activa en de betaalde rente op opgenomen geldleningen. Vanwege achterblijvende investeringen in 2013 is de omvang van de toegerekende rente lager. Hierdoor resteert een nadelig resultaat op de post bespaarde rente. Bijdrage uit reserve 12,7 mln (v) Ja N.v.t. De in deze voorjaarsnota opgenomen budgetbijstellingen leiden tot de volgende aanpassingen/verrekeningen met de algemene reserve: Voor het beklemd deel van het resultaat 2013 waarop in 2014 een beroep wordt gedaan, wordt 9,8 mln onttrokken. Voor de toename van de exploitatielasten voor onderhoud en beheer wegen als gevolg van de verschuiving van investeringslast naar exploitatielast wordt 9,7 mln ingezet vanuit de algemene reserve. Ten slotte wordt het financieel resultaat van deze voorjaarsnota ( 6,8 mln) toegevoegd aan de algemene reserve. 3,7 mln (v) Ja N.v.t. Aan de reserve Frictiekosten algemeen wordt 3,7 mln onttrokken ten behoeve van: de verwachte frictiekosten FmA ad 2,0 mln (lasten zijn opgenomen in de paragraaf Bedrijfsvoering). de transitiekosten die verband houden met de verzelfstandiging van de G.Z-H ( 1,5 mln). Het gaat hierbij om de kosten voor specialistische juridische, fiscale advisering en dergelijke, opleiding/training van de medewerkers, HR-kosten, verandermanagement, procesbegeleiding en ICT-kosten (zie programma 1). de kosten van medewerkers die niet zijn overgegaan naar de regionale uitvoeringsdiensten ( 0,2 mln). De lasten zijn opgenomen in de paragraaf Bedrijfsvoering. 1,1 mln (v) Ja FR De reserve transitie subsidies is gevormd uit de extra realisatie van de bezuiniging op subsidies. Deze middelen zijn voor een groot deel ingeleverd vanuit doel 3.4, Een sterke regionale Economie. Gelet op de gerealiseerde bezuinigingen op subsidies kan van de gereserveerde middelen thans 1,1 mln vrijvallen. Dit bedrag wordt aangewend voor een initiële voeding van de reserve van ROM-D Capital BV. Zie ook de toelichting bij doel ,0 mln (v) Ja FR De reserve Frictiekosten RUD is aangehouden om de financiële consequenties op te kunnen vangen van de vorming van de RUD s. Inmiddels is bij twee van de vijf RUD s de lumpsum-periode van drie jaren afgelopen en kan worden gesteld dat de vorming is afgerond. Het is daarmee niet meer noodzakelijk hiervoor dekking aan te houden in de reserve. Om die reden valt 1,0 mln vrij. In bijlage 1 is de Actualisatie financiële consequenties en terugverdienperiode RUD-vorming (motie 200) opgenomen. 55

56 56

57 Paragrafen 57

58 58

59 Paragraaf Bedrijfsvoering Doel 1: De omvang en kwaliteit van de organisatie van de provincie Zuid-Holland moet in overeenstemming zijn met het door ons voorgestane takenpakket. Wij werken aan een op de uitvoering gerichte organisatie die effectief en efficiënt is. Taken bij doel 1 (Effect)indicator Nulmeting Werken aan een op de uitvoering gerichte organisatie die effectief en efficiënt is 2.1 Percentage bedrijfsvoering 2.2 Verbeteren effectiviteit organisatie 33 Begroot Prognose > 32 1 Begroot 0,9 1,1 1,1 1,1 Prognose 0,9 Toelichting afwijkingen 2.1 Percentage bedrijfsvoering: De verwachting is dat de norm niet wordt gehaald. Zoals vermeld bij Jaarrekening 2012 en 2013 wordt de norm niet gehaald als gevolg van het vertrek van de dienst Muskusrattenbestrijding naar de Waterschappen. Daarbij is de overhead niet (volledig) meegenomen. De in gang gezette reorganisatie en de daarbij behorende organisatieontwikkeling, efficiencywinst door bijvoorbeeld minder bureaucratie, minder regeldruk, meer kostenbewustzijn en het blijvend verbeteren van de processen, krijgt een vervolg in De ambitie daarbij is om het overheadpercentage te laten dalen. 2.2 Verbeteren effectiviteit organisatie: Deze indicator is gebaseerd op meerdere (prestatie)indicatoren. Voor de (prestatie)indicatoren ziekteverzuim en diversiteit personeel wordt een afwijking verwacht waardoor de prognose voor de (effect)indicator Verbeteren effectiviteit organisatie niet op de norm van 0,9 uitkomt. Investeringen Investering (bedragen x 1.000) Begroting 2014 Voorjaarsnota Najaarsnota Bijgestelde Begroting 2014 Uitgaven Saldo Investeringen Toelichting bijstelling per investering Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Uitgaven 2,0 mln (n) De bijstelling betreft het restant investeringsbudget van 2013, benodigd voor het afronden van de investeringsprojecten huisvesting in ,7 mln (n) De bijstelling betreft het restant investeringsbudget van 2013, benodigd voor het afronden van de automatiseringsprojecten in

60 Exploitatie (loonkosten en indirecte materiële lasten en baten) Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie Lasten Eenmalig Dekking Ja/Nee Categorie bijstelling budget 0,6 mln (n) Ja FR In 2013 is een deel van het budget voor gedifferentieerd belonen niet besteed. Aangezien dit budget op basis van de CAO-afspraken beschikbaar dient te blijven voor het personeel, wordt dit resterende budget ad 0,6 mln, conform afspraak in het Georganiseerd Overleg, toegevoegd aan het budget voor gedifferentieerd belonen in 2014, ten laste van de financiële ruimte. 2,0 mln (n) Ja RES Voor de verwachte frictiekosten, verband houdend met het Focus met Ambitietraject, wordt 2,0 mln beschikbaar gesteld (vanuit de reserve Frictiekosten algemeen, programma 6). 0,2 mln (n) Ja RES Door oprichting van de regionale uitvoeringsdiensten (RUD's) en de overgang van het provinciaal personeel resteert nog een beperkt aantal medewerkers dat niet mee is gegaan naar de RUD's. De hiermee verband houdende kosten voor de PZH bedragen 0,2 mln, dit bedrag wordt beschikbaar gesteld vanuit de reserve Frictiekosten algemeen (programma 6). 0,1 mln (n) Nee BAT Voor de uitvoering van de wet revitalisering generiek toezicht/interbestuurlijk toezicht IBT (in verband met omgevingsrecht) wordt personele capaciteit ingezet, 1,6 fte. De kosten hiervan bedragen 0,1 mln en worden gedekt door een bijdrage vanuit het Provinciefonds (zie programma 6). 0,4 mln (n) Ja FR In 2014 wordt de overkomst van de DLG met bijhorende taken naar de provincie voorbereid. De overkomst zal per 1 januari 2015 moeten zijn gerealiseerd. Gelet op de omvang van het over te dragen takenpakket wordt voor de begeleiding van dit traject extra capaciteit ingezet. Hiervoor wordt voor een bedrag van 0,4 mln een beroep gedaan op de financiële ruimte. Categorie bijstelling administratief 1,0 mln (v) Nee FR De daling van de kapitaallasten wordt veroorzaakt door achterblijvende investeringen in ,2 mln (n) Nee Doel 1.4 In het kader van de decentralisatie van het natuurbeleid is tussen Rijk en provincies onder meer afgesproken dat de provincie taken gaat uitvoeren op het gebied van de Flora- en faunawet (exotenbeleid), Natura 2000 en agrarisch natuurbeheer. Hiervoor worden jaarlijks structureel middelen via het Provinciefonds ontvangen in de vorm van de decentralisatie-uitkering natuur (zogeheten natuurpactmiddelen). Met de uitvoering van deze taken is een uitbreiding van circa 3 fte formatieruimte noodzakelijk. 0,1 mln (n) Nee Doel 4.5 In 2012 is in het kader van de Modernisering Monumentenzorg (MoMo) de taak tot restauratie van rijksmonumenten van het Rijk overgegaan naar provincies. Voor de provincie Zuid-Holland gaat het om 3,0 mln per jaar. Dit budget is sindsdien toegevoegd aan het Provinciefonds. In de beleidsvisie Cultureel Erfgoed is besloten deze middelen voor de helft te besteden aan rijksmonumenten in de gehele provincie en de andere helft aan rijksmonumenten binnen zeven erfgoedlijnen. Met de uitvoering van deze taak is echter ook 1 fte formatieruimte gemoeid. 60

61 Bijlagen 61

62 62

63 Bijlage 1 Motie 200: Actualisatie financiële consequenties en terugverdienperiode RUD-vorming Met de Motie 200 is aan Gedeputeerde Staten opgedragen om via een integrale nota 'Financiële consequenties vorming regionale uitvoeringsdiensten' inzichtelijk te maken welke kosten er zijn en welke dekking benodigd is. Tijdens de bespreking van de laatste actualisatie op 27 november 2013 is door Gedeputeerde Staten toegezegd de tabellen zoals deze gehanteerd worden in de notitie Motie 200: Actualisatie financiële consequenties en terugverdienperiode RUD-vorming, ook op te nemen in de P&C producten voor de vergelijkbaarheid. Hierbij wordt aan die toezegging voldaan. Ten aanzien van de laatste actualisatie (Jaarrekening 2013) hebben zich mutaties voorgedaan. Deze hebben een positieve invloed op de terugverdientijd. Deze wordt verkort. Begin 2016 zijn alle kosten terugverdiend. 1.1 Totale programmakosten RUD-vorming Totale programmakosten RUD-vorming Kosten/lasten Voorstel RUD's Kadernota Actualisatie geraamde kosten/lasten Motie 200 augustus 2012 (A) Realisatie t/m dec 2013 (B) Voordelig (+) Nadelig (-) in vergelijking met de geactualiseerde raming motie 200 (A-B) Frictiekosten 1,39 1,35 0,04 Desintegratiekosten 10,45 10,7-0,25 Kosten programmateam 2,13 2,36-0,23 Kosten interne reorganisatie DCZ/DO 2,26 1,52 0,74 Exploitatiereserve 0,21 0,18 0,03 Stelpost onvoorzien (10%) 1,2 1,19 0,01 Sociaal-plankosten 2,73 3,01-0,28 Projectkosten 3,44 3,38 0,06 Totale programmakosten 23,81 23,69 0,12 Toelichting op tabel 1 Er hebben voor wat betreft de kosten geen wijzigingen plaatsgevonden ten opzicht van de verantwoording in de Jaarrekening

64 1.2 Totale dekking incidentele lasten RUD-vorming Totale dekking incidentele lasten RUD-vorming (bedragen x 1.000) Dekking komt van Dekking incidentele projectkosten Terugbetaling opstartkosten RUD's 0,84 2,53 2,68 3,43 3,70 3,70 3,70 Bijdrage Rijk 1,67 1,67 1,67 1,67 1,67 1,67 1,67 Dekking Begroting programma TUM 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 Resultaat huisvestingsvisie 0,00 0,06 0,12 0,18 0,24 0,30 0,36 Voordelig rekeningresultaat DO ,95 1,95 1,95 1,95 1,95 1,95 1,95 Voordelig rekeningresultaat DO ,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 Voordelig rekeningresultaat DO ,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 (Voormalige) personele budgetten DO 0,29 0,58 0,87 1,16 1,45 1,74 (Voormalige) materiële budgetten DO 1,78 3,56 5,34 7,12 8,90 10,68 Overschot structurele dekking 1,98 4,36 5,05 5,80 5,85 5,97 6,09 Vrijval aanloopkosten DO Najaarsnota ,10 0,10 0,10 0,10 0,10 0,10 Najaarsnota 2013 vrijval financiële ruimte motie 200 0,59 0,59 0,59 0,59 0,59 0,59 Voorjaarsnota 2014 vrijval financiële ruimte motie 200 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 Totale dekking incidentele projectkosten 9,44 16,83 20,80 24,43 26,88 29,13 31,38 Kosten opheffen DO Opheffing DO 0,40 0,40 0,40 0,40 0,40 0,40 DRM beleidsmatig opdrachtgeverschap 0,14 0,28 0,42 0,56 0,70 0,84 0,98 Totale uitgaven opheffing DO 0,14 0,68 0,82 0,96 1,10 1,24 1,38 Totale dekking RUD-Vorming 9,30 16,15 19,98 23,47 25,78 27,89 30,00 Dekking incidentele projectkosten Voorjaarsnota 2014 vrijval financiële ruimte motie 200: In 2014 is een bedrag van 1,0 mln vrijgevallen. Alle omgevingsdiensten zijn opgestart, waarbij voor Z-H-Z en de DCMR de opstartfase is afgerond. Inmiddels is bekend dat van de reserve Frictiekosten RUD niet alle middelen nodig blijken te zijn. Het is nu bekend geworden dat een deel van de reserve kan vrijvallen. De terugverdientijd is met ongeveer een half jaar afgenomen van half 2016 tot begin Totale structurele dekking RUD-vorming Structurele dekking Structurele dekking Huisvestingsvisie 0,24 2,07 2,07 2,33 2,55 2,55 2,55 Bedrijfsvoeringsbudgetten 0,93 1,66 1,82 1,82 1,82 1,82 1,82 1,82 Efficiency OD s 0,07 0,31 0,89 0,9 0,97 0,97 Totaal 0,93 1,9 3,96 4,2 5,04 5,27 5,34 5,34 Toelichting op tabel 3 Deze tabel is niet gewijzigd ten opzichte van de verantwoording in de Jaarrekening

65 Bijlage 2 Voordracht 65

66 66

67 67

68 68

69 69

70 70

71 71