Vastgesteld door Provinciale Staten 29 mei 2013

Transcriptie

1

2 Vastgesteld door Provinciale Staten 29 mei 2013 Dit is een uitgave van de provincie Zuid-Holland, Provincie Zuid-Holland Postbus LP Den Haag Ontwerp Osage, Utrecht Layout Bureau Strategische Bedrijfsvoering, provincie Zuid-Holland Productiebegeleiding en fotografie Bureau Mediadiensten, provincie Zuid-Holland

3 sopgave...3 Leeswijzer...5 Bestuurlijke inleiding...6 Financieel Beeld...9 Bijlage 1 Staat van activa specificatie geactiveerde kapitaaluitgaven Bijlage 2 Investerings- en financieringsstaat Bijlage 3 Verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen (SISA) Bijlage 4 Controleverklaring Bijlage 5 Kerngegevens provincie Zuid-Holland Bijlage 6 Afkortingenlijst Bijlage 7 Amendementen en moties Programma 1 Groen en Water...24 Programma 2 Mobiliteit en Milieu...40 Programma 3 Ruimte, Wonen en Economie...61 Programma 4 Bestuur en Samenleving...82 Programma 5 Integrale Ruimtelijke Projecten Programma 6 Middelen Paragraaf Lokale heffingen Paragraaf Weerstandsvermogen Paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen Paragraaf Financiering Paragraaf Bedrijfsvoering Paragraaf Duurzaamheid Paragraaf Verbonden partijen Paragraaf Grondbeleid Paragraaf Taakstellingen en reserveringen Paragraaf Subsidies Paragraaf EU subsidies Programmarekening Balans Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 3

4 Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 4

5 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Voor u liggen de Jaarstukken. Met de Jaarstukken leggen Gedeputeerde Staten integraal verantwoording af over zowel het beleid (doelen en prestaties) als de financiën (rekeningresultaat en balans). De Jaarstukken zijn ingericht conform het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies (BBV). Dit betekent onder meer dat de opzet van de Begroting leidend is voor de Jaarstukken. Wat voorop staat is dat de Jaarstukken een leesbaar document moet zijn. Dit is een continu kwaliteitsproces waarbij de informatiewaarde van de Jaarstukken en de voorschriften van het BBV gewaarborgd moeten blijven. De verantwoording in de voorgeschreven paragrafen en de aanvullende Paragraaf Duurzaamheid. De Jaarrekening bestaat uit: De Programmarekening met een toelichting per programma op de begrotingswijzigingen (Voorjaarsnota en Najaarsnota) en de afwijking ten opzichte van de Begroting na wijziging. De balans en de toelichting op de balans. De SISA-bijlage met de verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen. De Jaarstukken bestaan uit het Jaarverslag en de Jaarrekening. Het Jaarverslag bestaat uit: De bestuurlijke inleiding met de belangrijkste bestuurlijke ontwikkelingen en resultaten van. Het financieel beeld met de financiële resultaten van en in het bijzonder de analyse van het rekeningresultaat. De programmaverantwoording, met daarin: o de verantwoording over de realisatie van de doelen (Wat hebben we bereikt?) op basis van effectindicatoren; o de toelichting op de realisatie van de taken (Wat hebben we gedaan?) op basis van prestatie-indicatoren; o de verantwoording over de besteding van budgetten (Wat heeft het gekost?) op basis van afwijkingen van meer dan 0,3 mln 1 ; In de Jaarrekening zijn vele optellingen opgenomen. Voor deze tabellen geldt dat als gevolg van afronding de som der delen kan afwijken van het totaal. De controle van de accountant op getrouwheid en rechtmatigheid richt zich op de Jaarrekening. Door de samenvoeging van alle onderdelen, waarvan de meeste zijn voorgeschreven in het BBV, vormen de Jaarstukken een omvangrijk boekwerk. De Jaarstukken worden ook digitaal beschikbaar gesteld via de website van de provincie. De door GS vastgestelde Productenrealisatie is ter kennisname beschiknaar gesteld aan de statengriffie. 1 De grondslag voor de hoogte van de minimale afwijking is gebaseerd op de prestatie-indicator behoedzaam ramen waarbij de maximale afwijking tussen budget en realisatie 5% mag zijn. De gekozen grens van Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 5

6 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld In de Jaarrekening van geeft het bestuur van de provincie Zuid-Holland een verantwoording van het begrotingsjaar. De Begroting is de Begroting waarin het bestuur ambities presenteerden in concrete beleidsmatige en financiële keuzes voor. In het Hoofdlijnenakkoord Zuid-Holland verbindt en geeft ruimte richten wij ons op de vier provinciale opgaven: ruimte scheppen voor economische groei, verbetering van de mobiliteit, behoud en ontwikkeling van natuur en recreatie en een evenwichtige verdeling van de ruimte. Daarnaast blijven wij jeugdzorg uitvoeren zolang wij daarvoor wettelijk verantwoordelijk zijn, met oog voor goede kwaliteit en toegankelijkheid. In een periode dat het economisch en financieel minder gaat, is het belangrijk om het economische vestigingsklimaat te stimuleren. Een gezonde economie draagt bij aan werkgelegenheid en welvaart voor de inwoners van Zuid- Holland. De provincie concentreert haar financiële middelen, instrumenten en bevoegdheden op de uitvoering van de kerntaken en daarbinnen maken we keuzes die bijdragen aan de regionale economie. De politiek-bestuurlijke context waarin de Begroting tot stand kwam, is inmiddels drastisch gewijzigd. Als gevolg van de aanhoudende economische crisis staan de provinciale financiën onder druk. Ook het aantreden van een nieuw kabinet, het kabinet Rutte 2 en hun coalitieakkoord Bruggen slaan hebben stevige impact op de inkomsten van decentrale overheden. In de loop van 2013 worden de precieze consequenties voor Zuid-Holland duidelijk. Het is echter onvermijdelijk dat we te maken krijgen met verdergaande bezuinigingen en dus keuzes moeten maken. Voor ons was het jaar waarin de politieke keuzes uit het Hoofdlijnenakkoord zijn vertaald in beleid. Zo zijn onder meer de Beleidsvisies Regionale Economie en Energie -2015, Duurzaamheid en Milieu , Groen, Bodem en Ondergrond, Cultureel Erfgoed en het beleidskader Maatschappelijke Participatie vastgesteld. Ook zijn voor een groot aantal beleidsthema s de uitvoeringsprogramma s vastgesteld waardoor de feitelijke realisatie van ambities is gestart. De provincie werkt samen met andere partijen aan een goed leef- en vestigingsklimaat in Zuid-Holland. Aantrekkelijke groene ruimte is een randvoorwaarde om van Zuid-Holland een Europese topregio te maken, die zich onderscheidt van andere gebieden. Om een uitstekend leef- en vestigingsklimaat te creëren zijn voldoende recreatiemogelijkheden en sterke landschappen nodig. In is met het Rijk een akkoord bereikt over de decentralisatie van rijksmiddelen en bevoegdheden op het groendossier. De provincie is verantwoordelijkheid voor de realisatie van de opgaven voor natuur. De provincie werkt daarbij nauw samen met de waterschappen die verantwoordelijk zijn voor de waterkwaliteit (Kader Richtlijn Water) en de gemeenten die medeverantwoordelijk zijn voor de recreatiegebieden. De verwachting is dat we, ondanks forse rijksbezuinigingen, hiermee 90% van de provinciale ambities ten aanzien van groen om de stad kunnen realiseren. In een waterrijke provincie als Zuid-Holland zijn waterveiligheid en voldoende schoon en zoet water belangrijke thema s. In hebben we met de besturen van de Zuid-Hollandse waterschappen de wateragenda, om te Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 6

7 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld komen tot doelmatig waterbeheer, vastgesteld. Zuid-Holland is hiermee de eerste provincie waar het Landelijk Bestuurakkoord Water is vertaald naar concrete regionale samenwerkingsafspraken. De provincie investeert in wegen en openbaar vervoer om het economische vestigingsklimaat te stimuleren en te werken aan een aantrekkelijke leefomgeving in het dichtstbevolkte deel van Nederland. In het voorjaar van is het voorkeurstracé voor de RijnlandRoute vastgesteld. De RijnlandRoute is de nieuwe provinciale wegverbinding tussen de kust (Katwijk) en de A4 bij Leiden. Deze nieuwe verbinding is van groot belang voor de regio Holland Rijnland, met name rondom Leiden en Katwijk. De RijnlandRoute is nodig om de huidige verkeersafwikkeling te verbeteren en de economische potentie van de regio en de direct hieraan grenzende gemeenten als Wassenaar en Leidschendam-Voorburg te kunnen ontwikkelen en nieuwe woningbouw te kunnen ontsluiten. In oktober hebben Provinciale Staten (PS) een globale verdeling voor de 200,0 mln, die op basis van het Hoofdlijnenakkoord beschikbaar is gesteld, vastgesteld. De verdeling betreft zowel concrete projecten, zoals de capaciteitsmaatregelen N211, als ontwikkelingen, zoals logistieke verbindingen en bereikbaarheid van het havenindustrieel en maritiem complex. In heeft de provincie gekozen voor het HOV-NET Zuid-Holland Noord als alternatief voor de RijnGouweLijn. Het HOV-NET Zuid-Holland Noord verbindt de belangrijkste woon- en werklocaties in het noordelijk deel van de provincie. Bovendien biedt het netwerk een goede verbinding met de rest van de Randstad. Het HOV-NET Zuid-Holland Noord zal gefaseerd worden uitgevoerd in de R-net formule. De omgevingsdiensten West-Holland en Midden-Holland zijn in geoperationaliseerd. De laatste van de 5 Zuid-Hollandse omgevingsdiensten, Haaglanden, startte op 1 maart De omgevingsdiensten zorgen ervoor dat een groot deel van de nieuwe omgevingsvergunning van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) wordt afgehandeld via 1 loket, 1 beschikking en 1 procedure. Naar aanleiding van incidenten bij enkele chemiebedrijven en aanbevelingen van advies- en onderzoekscommissies is het toezichts- en handhavingsbeleid in verbeterd. Deze verbeteringen lopen vooruit op een integrale herziening van de provinciale kaders voor Vergunningen, Toezicht en Handhaving (VTH) in Tevens heeft in een intensivering van toezicht en handhaving bij chemiebedrijven plaatsgevonden. Met 3,5 mln Nederlanders is Zuid-Holland de meest dichtbevolkte provincie en de economische motor van Nederland. We zorgen ervoor dat wonen, werken, ondernemen en recreëren ruimtelijk in balans zijn. Een gezonde economie is belangrijk voor werkgelegenheid en welvaart. De provincie streeft daarom naar groei met een duurzaam karakter. De economische crisis noodzaakt de provincie goede keuzes te maken. In hebben we samen met andere partijen de Economische Agenda Zuidvleugel opgesteld. Overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen investeren de komende jaren 72,0 mln om de economische concurrentiekracht in Zuid-Holland te versterken. Het geld komt terecht in 22 programma s en projecten die de traditioneel sterke sectoren van de economie in de Zuidvleugel (met name havenindustrieel complex, Greenports, kennisas) moeten versterken en vernieuwen. De projecten en programma s leveren daarnaast een belangrijke bijdrage aan de transitie Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 7

8 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld naar een schone, op duurzame energie en biobrandstoffen draaiende, economie in de Zuidvleugel. Daarnaast zijn we gestart met de integrale herziening van de Provinciale Structuurvisie en de Provinciale Verordening Ruimte. Veranderingen in bevolkingsgroei, economie, maatschappij en rolverdeling tussen overheden vragen om integrale herziening van ruimtelijke oplossingen en sturing. De provincie wil een visie met langere looptijd, tot 2030, die meer duidelijkheid biedt. De provincie hanteert een bestuursstijl waarin vertrouwen, verbinden en ruimte geven centraal staat. Dit betekent dat we bestuurlijke partners, zoals gemeenten, ruimte geven om hun taken op te pakken, maar ook actief ondersteunen bij het realiseren van hun opgaven en ambities. Door integrale ontwikkeling van ons erfgoed met groen en water dragen wij bij aan een goed leef- en vestigingsklimaat, regionale identiteit en economische dragers voor recreatie en toerisme. We hebben het handelingskader openbaar bestuur Zuid-Holland vastgesteld. In dit handelingskader geven wij uitgangspunten voor de omgang met gemeenten en interbestuurlijke samenwerkingsverbanden. Richting gemeenten is uitgangspunt dat gemeentebesturen in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor hun functioneren. Richting samenwerkingsverbanden is het uitgangspunt dat deze nuttig kunnen zijn als hulpstructuur, maar dat besluitvorming thuis hoort bij de algemene democratie. We hebben 6 procedures volgens de Wet algemene regels herindeling (Arhiprocedure) begeleid. In zijn 2 nieuwe gemeenten gestart; Goeree- Overflakkee en Molenwaard. Beiden komen voort uit fusie van kleinere gemeenten. Daarnaast is in december de vrijwillige Arhi-procedure voor samenvoeging Bernisse en Spijkenisse gestart. Dit sluit aan bij het Hoofdlijnenakkoord waar wij aangeven dat de provincie vrijwillige schaalvergroting van gemeenten ondersteund. Vanwege de economische crisis verkeren een aantal gemeenten in een minder rooskleurig financiële situatie. Het financieel toezicht op gemeenten, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen is afgelopen jaar versterkt en meer pro-actief ingezet richting gemeenten. In stonden alle gemeenten in Zuid-Holland, met uitzondering van die gemeenten die bij een herindeling betrokken zijn, onder repressief toezicht. Het jaar was het eerste volledige zittingsjaar van het College. In de Begroting zijn de intensiveringen op de kerntaken uit het Hoofdlijnenakkoord verwerkt en zijn bezuinigingen doorgevoerd (onder andere op subsidies en personeel) om deze te kunnen dekken. Daarnaast was het een bijzonder jaar doordat de provincie, evenals andere decentrale overheden, te maken kreeg met stevige bezuinigingen vanuit het Rijk, die de mogelijkheid voor het doen van uitgaven voor de komende jaren sterk onder druk zet. In zijn aanvullend op de bezuinigingen vanuit het kabinet Rutte 1 en het zogenaamde Lenteakkoord afgekondigd. Ondanks deze bezuinigingen is de Begroting 2013 en het meerjarenperspectief in evenwicht en heeft de provincie de provinciale belasting (opcenten) al voor het vijfde jaar op rij niet hoeven verhogen. De bezuinigingen en gevolgen voor de provincie van het nieuwe kabinet Rutte 2 moeten nog worden uitgewerkt. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 8

9 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld 2011 Exploitatierekening Lasten 811 mln 949 mln Baten 856 mln 969 mln Resultaat voor bestemming 45 mln (v) 20 mln (v) Bijdragen uit reserves 126 mln 105 mln Stortingen in reserves 155 mln 106 mln Resultaat na bestemming 15 mln (v) 19 mln (v) Investeringen Bruto investeringen (excl. inkomsten) 194 mln 274 mln Netto investeringen 127 mln 146 mln Algemene reserve Stand per 01/01 na resultaatbestemming 55 mln 99 mln Overige mutaties -25 mln -44 mln Eindstand 31/12 voor resultaatbestemming 30 mln 55 mln Beschikbaar voor weerstandscapaciteit 30 mln 35 mln Programmareserves Stand per 01/ mln 274 mln Mutaties 74 mln 45 mln Eindstand 31/ mln 319 mln Voorzieningen Stand per 01/01 57 mln 50 mln Mutaties -21 mln 7 mln Stand per 31/12 36 mln 57 mln Uitkeringen van overheden met specifiek bestedingsdoel Stand per 01/ mln 397 mln Onttrekkingen -321 mln -280 mln Toevoegingen 350 mln 334 mln Stand per 31/ mln 451 mln Economische en Monetaire Unie (EMU)-saldo Referentiewaarde (norm) -53 mln -53 mln Realisatie -49 mln -14 mln In dit hoofdstuk volgt een toelichting op hoofdlijnen op de diverse onderdelen. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 9

10 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Het rekeningresultaat na bestemming, dus na bijdragen uit en stortingen in de reserves, bedraagt 15,1 mln (voordelig). Het rekeningresultaat voor bestemming bedraagt 44,5 mln en het saldo van de bijdragen uit en stortingen in de reserves bedraagt 29,4 mln (exclusief bestemming van het jaarrekeningresultaat 2011 ad. 19,0 mln). 1. Realisatie EHS / UPG 4,4 mln 2. Versnellingsprojecten 0,3 mln 3. Gedifferentieerd belonen 0,3 mln 4. Resultaat mobiliteit, exclusief apparaats- en kapitaallaten (doel 2.1 t/m doel 2.3) 1,2 mln 5. OVP BOR-middelen fiets en OV 0,6 mln Met uitzondering van de ontwikkeling van de motorrijtuigenbelasting (zie doel 6.2), is het resultaat van deze Jaarrekening per saldo incidenteel en heeft daarom geen (structurele) gevolgen voor de Begroting 2014 en verder. De gevolgen van de ontwikkeling motorrijtuigenbelasting maken onderdeel uit van de Voorjaarsnota 2013 en de Kadernota Bij Najaarsnota werd nog uitgegaan van een budgettair neutraal resultaat na verrekening met de reserves. Het uiteindelijke rekeningresultaat is daarmee 15,1 mln hoger dan geprognosticeerd. Provinciale Staten (PS) besluiten bij het vaststellen van de jaarstukken over de bestemming van het rekeningresultaat. In de regel wordt voorgesteld om het rekeningresultaat ten gunste van de algemene reserve te brengen. Bij Voorjaarsnota vindt vervolgens een integrale afweging plaats voor nadere bestemming van de middelen. Onderdeel van de integrale afweging bij Voorjaarsnota 2013 betreft het bestemmen van middelen waarvoor in of eerder wel juridische verplichtingen zijn aangegaan, maar die nog niet tot uitvoering zijn gebracht. Daarnaast is er in het Hoofdlijnenakkoord afgesproken dat middelen voor verkeer en vervoer voor dit doel beschikbaar blijven. In totaal is op deze manier circa 6,8 mln van het rekeningresultaat beklemd. Het betreft de volgende posten: In afwijking met voorgaande jaren zijn in al bij Jaarrekening enkele zaken bestemd. Het betreft hier een bijzondere situatie met betrekking tot de uitkeringen van het Rijk. Omdat deze middelen een specifiek bestedingsdoel hebben, worden ze niet meegenomen bij de integrale afweging bij Voorjaarsnota Het gaat hier om de via de September- en Decembercirculaire door het Rijk verstrekte dan wel verhoogde decentralisatie-uitkeringen ( 13,6 mln). Het Rijk heeft in besloten tot verdergaande decentralisatie. Deze informatie was te laat binnen om te kunnen verwerken in de Najaarsnota. Daarnaast betreft het eerder van het Rijk ontvangen uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel, die op de balans werden verantwoord als overlopend passief. De accountantscontrole op de criteria voor de overlopende passiva 2 is verscherpt. Als gevolg hiervan is een deel van deze middelen ( 19,9 mln) overgeboekt naar programmareserves. Onderstaande tabel geeft het rekeningresultaat en de verschillen ten opzichte van de Begroting na wijziging weer. Daarna volgt een toelichting op de belangrijkste verschillen. Hier is onderscheid gemaakt tussen verschillen voor en na bestemming. Het reserveverkeer (bestemming) wordt verderop in dit hoofdstuk op hoofdlijnen toegelicht bij het onderdeel Eigen vermogen en reserves. 2 Betreft artikel 49 BBV, op basis van invoeringsnotitie 44,2 van de Vragen en Antwoorden Notities. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 10

11 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Rekeningresultaat per programma na bestemming en afwijkingen ten opzichte van de Begroting na wijziging Programma (bedragen x 1 mln) Resultaat na bestemming Afwijking t.o.v. Begroting na wijziging Absolute afwijking t.o.v. Begroting na wijziging in % 1 Groen en Water ,2 2 Mobiliteit en Milieu ,9 3 Ruimte, Wonen en Economie ,4 4 Bestuur en Samenleving ,6 5 Integrale Ruimtelijke Projecten ,9 6 Middelen , Lasten en baten vóór bestemming De onderstaande tabel toont hoe het rekeningresultaat is opgebouwd. De bedragen (baten en lasten) zijn gesaldeerd zodat hier sprake is van een netto stand van de verschillen tussen Begroting na wijziging en Rekening. De realisatie van de exploitatiebegroting (baten en lasten) kent ook significante verschillen die géén invloed hebben op het rekeningresultaat. Deze verschillen worden verrekend met van het Rijk ontvangen uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel. Deze uitkeringen zijn op de balans opgenomen onder de zogenaamde overlopende passiva (OVP). Afwijkingen per doel Doel (bedragen x 1 mln) Verschil voor bestemming Reserveverkeer Verschil na bestemming 1.1 Zuid-Holland veilig tegen overstromingen -0,1-0,1 1.2 Voldoende schoon en zoet water 1,4-0,9 0,5 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie 9,8-8,4 1,3 1.4 Behoud van biodiversiteit 9,3-3,5 5,7 1.5 Ontwikkeling & behoud van waardevolle en aantrekkelijk agrarische landschappen 1,8-1,9-0,2 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur 1,6 0,4 1,9 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid 4,8-0,9 3,9 2.3 Een adequaat regionaal openbaar vervoersaanbod 0,6 0,0 0,6 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder 4,2-2,3 1,9 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit -0,7 2,0 1,3 3.2 Vraag naar en aanbod van woningen in balans 1,2 1,2 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland -3,9-1,8-5,7 3.4 Een sterke regionale economie 16,1-29,5-13,4 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland 1,2-3,4-2,2 4.1 Krachtige en slanke provincie -2, Slagvaardig en robuust lokaal en regionaal bestuur 0,3 0,3 4.3 Kwalitatief goede en tijdige jeugdzorg 0,6 0,6 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers 1,3 1,3 4.5 Een beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed 0,9-0,3 0,6 5.1 Aantrekkelijke en bereikbare kust 0,6-0,7-0,1 5.2 Integrale en duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder -0,4-0,4 Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 11

12 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Doel (bedragen x 1 mln) Verschil voor bestemming Reserveverkeer Verschil na bestemming 5.3 Integrale ontwikkeling van de Oude Rijnzone 0,1-11,3-11,2 5.4 Integrale ontwikkeling Deltapoort 0,1-0,1 0,0 6.1 Financieel gezonde huidhouding 29,8 1,0 30,8 6.2 Belastingdruk van de burger passend bij provinciaal voorzieningenniveau -1,5-1,5 Totaal 15,1 Positieve bedragen zijn voordelige verschillen, negatieve bedragen zijn nadelige verschillen Bij de 3e W-vraag in de programmaverantwoording, wordt per doel een nadere analyse gegeven van de verschillen tussen Begroting na wijziging en de Rekening. De belangrijkste verschillen, groter dan 1,0 mln vóór bestemming, worden hieronder kort toegelicht, voorafgegaan door een toelichting op de apparaatslasten. Naast deze verschillen, bestaan er ook veel kleinere verschillen tussen Begroting na wijziging en Rekening. Die verschillen zijn op zichzelf niet significant, maar tellen samen wel op tot een verhoudingsgewijs grote omvang die het rekeningresultaat beïnvloedt. Apparaatslasten 6,5 mln (voordeel) Apparaatslasten bestaan uit loonkosten en indirecte kosten. Deze zijn toegerekend aan de doelen en maken daarmee onderdeel uit van de resultaten per doel. Loonkosten 0,6 mln (n) Bij Najaarsnota 2011 is geconstateerd dat er in de Begroting een dekkings tekort op de loonkosten bestond. Dit tekort bestond al langer maar werd vooral door aanwezige vacatureruimte gedekt. In de brief aan PS Analyse van de loonkosten PZH van 16 mei is een analyse gemaakt van het tekort op de loonkosten en zijn maatregelen vermeld om het loonkostenbudget zoveel mogelijk dekkend te laten zijn. Bij de Najaarsnota 2011 is besloten om voor incidenteel het loonkostenbudget te verhogen met 4,0 mln. Daarnaast is bij Kadernota besloten het structurele tekort te dekken uit de financiële ruimte. Deze maatregelen hebben ertoe geleid dat het uiteindelijke resultaat over is uitgekomen op een overschrijding van de loonkosten van 0,6 mln. De komende jaren zullen er ten aanzien van de ontwikkeling van de loonkosten echter verdergaande beheersmaatregelen moeten worden genomen. In is gestart met de ontwikkeling van een instrumentarium voor loonkostensturing. Dit moet onder andere leiden tot een kwaliteitsslag ten aanzien van de informatie op loonkostengebied. Overige indirecte kosten 7,0 mln (v) De materiële lasten van bedrijfsvoering zijn 5,3 mln lager dan begroot en de baten zijn 1,7 mln hoger. De lagere lasten zijn onder andere het gevolg van een terughoudendheid rondom externe inhuur, algemene bedrijfsvoering en communicatie. Daarnaast zijn er lagere uitgaven voor Arbo, verzuim- en re-integratiebeleid, OV-abonnementen en uitkeringen aan voormalig personeel (FPU, WGA en WW). De overschotten zijn incidenteel en voor een aanzienlijk deel bij Begroting 2013 al in de meerjarenraming afgeraamd. De niet voorziene extra baten bestaan uit opbrengsten van onder andere de eenheid Interim Management Consult (IMC) en UWV-vergoedingen bij ziekte en zwangerschap. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 12

13 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Kostenverdeling In is (conform PS besluit 6172 van 28 april 2010) voor het eerst ervaring opgedaan met de nieuwe systematiek voor kostenverdeling, waarbij de apparaatslasten op basis van urenregistratie aan de doelen worden toegerekend. Bij de Begroting is een inschatting gemaakt van de aan de doelen toe te rekenen uren. Hierbij was het nog niet mogelijk om gebruik te maken van historische tijdschrijfgegevens. Daarnaast is in is voor het eerst ervaring opgedaan met organisatiebreed tijdschrijven. Dit verklaart voor een belangrijk deel de afwijkingen op de apparaatslasten per doel. Doel 1.2 Voldoende schoon en zoet water 1,4 mln (v) 0,9 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 0,4 mln minder materiële lasten ( 16,4 mln). Deze middelen blijven beschikbaar voor dit doel, omdat er minder middelen worden onttrokken uit de Overlopende Passiva (OVP) 3. Door G.Z-H is er in extra personele inzet ( 0,6 mln) geweest als een gevolg van extra opdrachten van de recreatieschappen. Dit heeft ook geleid tot meer baten. Het resterende resultaat op de materiële lasten betreft taken die in nog niet zijn afgerond, waaronder: verwerving van gronden voor het project Mainport Rotterdam ( 3,9 mln), het Uitvoeringsprogramma Groen (UPG) ( 4,0 mln) en de nog niet volledig afgeronde versnellingsprojecten ( 2,5 mln). Afronding zal plaatsvinden in Voor zover gefinancierd met OVPmiddelen komen ook de baten lager uit dan begroot. De aangekondigde rijksbezuinigingen op het ILG programma hebben geleid tot terughoudendheid bij het besteden van de middelen. Daarnaast is het opstellen van de beleidsagenda zoetwater door inzet van eigen expertise met minder middelen gerealiseerd. Doel 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie 9,9 mln (v) 1,0 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 26,2 mln minder materiële lasten 17,4 mln minder baten De aangekondigde rijksbezuinigingen op het ILG programma hebben bij de provincie geleid tot terughoudendheid bij het besteden van de ILG middelen Doel 1.4 Behoud van biodiversiteit 9,3 mln (v) 0,1 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 18,3 mln minder materiële lasten 9,1 mln minder baten Ook hier hebben de aangekondigde rijksbezuinigingen op het ILG programma geleid tot terughoudendheid bij het besteden van de ILGmiddelen ( 17,1 mln) wat leidt tot lagere baten omdat minder aan de OVP onttrokken wordt. Verder is er een onderbesteding op de materiële lasten door onder andere het lager vaststellen van subsidies en vertraging bij het doorleveren van gronden als gevolg van een juridische procedure. 3 Overlopende passiva (OVP) zijn balansposten waarop rijksmiddelen worden gereserveerd voor toekomstige besteding. Onttrekkingen uit een OVP leiden tot hogere baten in de exploitatierekening. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 13

14 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Doel 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen 1,8 mln (v) 0,1 mln meer apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 7,4 mln minder materiële lasten 5,5 mln minder baten Ook hier hebben de aangekondigde rijksbezuinigingen op het ILG programma geleid tot terughoudendheid bij het besteden van de ILG middelen ( 5,4 mln, met name OVP-middelen). Omdat de rijksmiddelen voor dit doel beschikbaar blijven in de OVP, zijn ook de baten lager dan begroot. Verder is een aantal subsidies lager vastgesteld (kosten lager of minder prestaties geleverd). Daarnaast is er een onderbesteding als gevolg van vertraging bij de uitvoering van het project Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam (IODS) ( 1,6 mln). Reden hiervan zijn de opgetreden vertragingen in door derden uitgevoerde aanbestedingstrajecten. Dit schuift door naar De overschrijding op de materiële lasten is het gevolg van: Meerwerk en sneller uitvoeren dan gepland van baggerwerkzaamheden in de regio Gouda-Alphen aan de Rijn. Meerwerk bij het onderhoud van de hefbrug Waddinxveen, onder andere door verkeersmaatregelen en kabels en leidingen, waardoor extra grondwerk nodig was. Terugdringen van overlast voor de omgeving door het treffen van verkeersmaatregelen voor de N492. Doel 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid 4,8 mln (v) 0,3 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 2,3 mln minder kapitaallasten 30,2 mln minder materiële lasten 28,0 mln minder baten Kapitaallasten 2,3 mln (v) Kapitaallasten worden toegelicht in de Paragraaf Bedrijfsvoering. Doel 2.1 Zorg voor de kwaliteit van provinciale infrastructuur 1,6 mln (v) 1,9 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 0,5 mln minder kapitaallasten 1,2 mln meer materiële lasten 0,3 mln meer baten Het verschil op de materiële lasten en op de baten (per saldo 0,9 mln nadeel) maken onderdeel uit van de bestuurlijk beklemde middelen mobiliteit ad 1,2 mln (Zie ook doel 2.2). De marktrente wijkt af van de begrote percentages. De lage rentes worden met name veroorzaakt door veranderende omstandigheden in de geld- en kapitaalmarkt. Als gevolg van een afwijkend renteomslagpercentage wijkt ook de toegerekende rente aan de activa af van de begrote rente en is ook de bespaarde rente lager dan verwacht. Het voordeel op de rentetoerekening is gecompenseerd door een nadeel op de bespaarde rente, die in programma Middelen is opgenomen. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 14

15 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Materiële lasten en baten 30,2 mln (v) / 28,0 mln (n) Het verschil op de materiële lasten en op de baten (per saldo 2,2 mln voordeel) maken onderdeel uit van de bestuurlijk beklemde middelen mobiliteit ad 1,2 mln (Zie ook doel 2.1). De lagere lasten (voordeel) worden gecompenseerd door minder baten (nadeel). Het betreft nog niet bestede rijksmiddelen die voor dit doel beschikbaar blijven als overlopend passief (OVP). Per saldo resteert een voordeel van 2,2 mln. Dit is hoofdzakelijk veroorzaakt door: Een subsidieaanvraag in het kader van het programma Goederenvervoer Kwaliteitsnet die is uitgesteld. Minder uitgaven voor de 1% regeling Kunst vanwege het stopzetten van het project F370 in mei. De kosten van verkeersbeleid, onderzoek en monitoring zijn om diverse redenen lager uitgevallen dan begroot. Er zijn kostenbesparingen gerealiseerd in onderzoek, waar onder meer voor de meting van rijsnelheden is overgegaan van trajectmetingen met aparte voertuigen naar data op basis van navigatiesystemen. Vanaf vindt er, in het kader van mobiliteitsmanagement, geen afdracht meer plaats aan het samenwerkingsverband Bereik. Deze mutatie was nog niet verwerkt in de Begroting. Het tijdpad van de Beleidsvisie Mobiliteit is veranderd. De startnotitie is aanzienlijk later dan voorzien behandeld in de Statencommissie V&M en er is vervolgens voor gekozen de planning gelijk te schakelen met de nieuwe Provinciale Structuurvisie. Daardoor wordt ook tijd genomen om de benodigde aandacht te besteden aan het thema energietransitie. Meer standaardisering en inzet van digitale (leer) middelen ten behoeve van basis en voortgezet onderwijs en publiekscampagnes bij het Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid (ROV). Doel 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder 4,2 mln (v) 1,2 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 12,9 mln minder materiële lasten 10,0 mln minder baten In het kader van de subsidieregeling Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) worden van het ministerie van Infrastructuur en Milieu ontvangen middelen door de provincie aan de regio s en gemeenten verstrekt. De uitvoering hiervan is over een lagere termijn uitgesmeerd, waardoor zowel de lasten als de baten voor 7,7 mln doorschuiven naar latere jaren. Door de vertraagde start van ODHaaglanden zijn de beschikbare middelen voor frictiekosten nog niet besteed en daarmee nog beschikbaar in de reserve frictie algemeen. ( 0,8 mln) De lasten en baten op de Wabo blijven achter (respectievelijk 0,6 mln en 1,0 mln). Nieuwe vergunningen zijn grotendeels gekoppeld aan nieuwe activiteiten, maar door de economische ontwikkelingen investeren bedrijven minder. Verder is er, naast een aantal kleinere overschotten, een overschot van 0,8 mln als gevolg van het stoppen van het actieprogramma Klimaat en Ruimte en is er op een aantal milieubudgetten, vooruitlopend op de bezuinigingen in 2013, al een besparing gerealiseerd van 0,7 mln. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 15

16 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Doel 3.2 Vraag en aanbod van woningen in balans 1,2 mln (v) 1,2 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 2,3 mln minder materiële lasten 2,3 mln minder baten Zowel materiële lasten als baten zijn lager, omdat de van het Rijk ontvangen middelen voor Investeringen Stedelijke Vernieuwing (ISV3) door de provincie nog niet zijn uitgekeerd aan gemeenten. sprake van minder lasten door vertraging in de vaststelling van de Beleidsvisie Bodem en Ondergrond. Hierdoor is nog niet met de uitvoering van de beleids- en onderzoeksagenda gestart. Doel 3.4 Een sterke regionale economie 16,1 mln (v) 1,0 mln meer apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 30,1 mln minder materiële lasten 13,0 mln minder baten Doel 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland 3,9 mln (n) 0,5 mln meer apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 3,1 mln meer materiële lasten 0,3 mln minder baten Onderzoek naar de rendementsontwikkelingen op lange termijn hebben er toe geleid dat de verwachtingen rondom het rendement van de middelen in het Fonds Nazorg gesloten stortplaatsen Zuid-Holland moet worden bijgesteld. Om aan de eeuwigdurende nazorgverplichtingen te voldoen wordt ten laste van het rekeningresultaat een voorziening getroffen van 7,9 mln (zie toelichting bij programma 3, doel 3.3 en de toelichting op de balans, onderdeel Staat van voorzieningen, in de Jaarrekening). De lasten zijn 26,8 mln lager dan geraamd als gevolg van het nog niet voldoende uitvoeringsgereed zijn van het project Alternatieve locatie Hoeksche Waard (bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard). Naar verwachting zal in 2013 tot subsidieverlening kunnen worden overgegaan. De middelen blijven voor dit doel beschikbaar in de programmareserve. Projecten waarvoor subsidies in het kader van het Uitvoeringsprogramma Herstructureren Bedrijventerreinen (UHB) worden verleend, kennen doorgaans een meerjarig karakter. Door vertraging in de uitvoering van deze projecten, is de bevoorschotting achter gebleven bij de planning. Dit resulteert in een onderbesteding van 2,5 mln. Het resterende verschil (per saldo 0,8 mln voordeel) betreft hoofdzakelijk het lager vaststellen van in voorgaande jaren verleende subsidies. De bodemsaneringsactiviteiten van gasfabrieken blijft achter bij verwachting. Omdat na sanering vaak nieuwbouw plaatsvindt en deze door de economische klimaat terugloopt, worden minder subsidieaanvragen ingediend. Dit is de belangrijkste oorzaak van het resterende voordelige verschil op de materiële lasten van 4,8 mln. Daarnaast is er onder andere Doel 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland 1,2 mln (v) 0,2 mln meer apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 1,4 mln minder materiële lasten Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 16

17 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld In zijn diverse verplichtingen aangegaan, zoals het verlenen van subsidies voor zonne-energie Space Expo en subsidies voor het realiseren van warmtenetten in de glastuinbouw. Deze subsidies zijn nog niet volledig uitgekeerd. Ook zijn er middelen gereserveerd ten behoeve van de overcommittering EFRO. Hierop is deels nog geen aanspraak gemaakt. Doel 4.1 Krachtige en slanke provincie 1,9 mln (n) 2,2 mln meer materiële lasten Om te voldoen aan de wettelijke eisen dient de voorziening pensioenen GS, op basis van een actuariële berekening, te worden verhoogd. Deze verhoging is hoofdzakelijk het gevolg van een aanpassing in de gehanteerde rendementsvoet. Deze rendementsvoet is gebaseerd op de verwachtingen met betrekking tot te behalen rendementen gedurende de resterende looptijd. De resterende looptijd is gebaseerd op levensverwachtingen uit de sterftetabellen onder de actuariële berekening. Bij de pensioenen GS wordt gerekend met een rendementsvoet bij een looptijd van 10 tot 15,5 jaren, waarbij alleen belegd wordt in vastrentende waarden. Een extra dotatie van 3,6 mln is aan de voorziening toegevoegd. Het resterende verschil (per saldo 1,6 mln voordelig) betreft hoofdzakelijk minder uitgaven op de volgende posten: Bureau Zuidvleugel, als gevolg van een heroverweging van bestuurlijke samenwerking in Zuidvleugelverband; kostendeclaraties van GS-leden; wachtgelden GS; bijdragen aan het IPO, door enerzijds een verbeterde kostentoerekening aan de verschillende provinciale organisatieonderdelen en lagere secretariaatskosten IPO anderzijds; Externe Commissie Midden-Holland; declaraties, op basis van nog uit te voeren werkzaamheden, worden in 2013 verwacht; organisatie van de handelsmissie naar China door versnelde overdracht van verantwoordelijkheden aan het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Doel 4.4 Bevorderen van participatie van (kwetsbare) burgers 1,3 mln (v) 0,7 mln minder apparaatslasten (zie bovenstaande toelichting op doorbelaste apparaatslasten) 0,6 mln minder materiële lasten De onderuitputting van de materiële lasten is het gevolg van lagere vaststelling van in voorgaande jaren verleende subsidies Regionale Agenda s Samenleving (RAS), WMO en Regionale Zorgberaden. Doel 6.1 Financieel gezonde huishouding 29,8 mln (v) Het voordelige resultaat betreft hoofdzakelijk ontvangsten uit het Provinciefonds en resultaat uit vermogen en deelnemingen. Provinciefonds 30,9 mln (v) Er is sprake van een positief verschil van 31,0 mln met de Begroting na wijziging. Dit komt grotendeels door nieuwe decentralisaties vanuit het Rijk ( 11,3 mln voor Oude Rijnzone, 2,0 mln voor zonnepanelen op asbestdaken, 0,3 mln extra voor sterke regio s en 0,1 mln voor invoeringskosten Jeugdzorg). Verder betreft het 12,7 mln decentralisatieuitkering voor Nieuw Reijerwaard en 0,3 mln verrekening van uitkeringen in voorgaande jaren. Enkele structurele begrotingsposten zijn incidenteel voordeliger uitgevallen dan geraamd. Het betreft: 1,5 mln behoedzaam begroten, 2,7 mln hogere algemene uitkering ten opzichte van de Meicirculaire. Voor de komende jaren wordt in de Kadernota rekening gehouden met een afname van uitkeringen uit het Provinciefonds. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 17

18 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Resultaat uit vermogen en deelnemingen 3,1 mln (n) Het nadeel wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de marktrente die sterk afwijkt van de geraamde percentages. Dit vloeit voort uit veranderende omstandigheden in de geld- en kapitaalmarkt. Hierdoor is de bespaarde rente lager dan verwacht. Zie paragraaf Bedrijfsvoering, onderdeel Renteomslag, voor een nadere toelichting en een overzicht van de geraamde en werkelijke rentepercentages. Het nadeel van de bespaarde rente is gecompenseerd door het voordeel op de rentetoerekening (kapitaallasten), met name in programma 2 (zie ook doel 2.2, Voldoende schoon en zoet water ). Overige algemene baten en lasten 2,0 mln (v) Dit betreft verlaging van de voorziening dubieuze debiteuren ( 0,7 mln) en vrijval van overlopende passiva ( 1,3 mln). Doel 6.2 Belastingdruk van de burger passend bij provinciaal voorzieningenniveau 1,5 mln (n) Het nadelige verschil van 1,5 mln betreft de opbrengst uit de motorrijtuigenbelasting. Dit is veroorzaakt door een verdere toename van het aantal energiezuinige auto s en een lichte krimp van het totale wagenpark. Dit resultaat kent een structurele component die onderdeel uitmaakt van Voorjaarsnota 2013 en Kadernota Het eigen vermogen van de provincie is in met 44,8 mln toegenomen ten opzichte van de stand per 1 januari en bedraagt op 31 december 438,2 mln. Mutaties reserves Reserve Stand per Mutaties Stand per (bedragen x 1 mln) Begroot na Realisatie Verschil wijziging Algemene reserve 4 74,1-44,2-44,4-0,2 5 29,7 Programmareserves 319,3 11,6 73,8 62,2 393,1 Rekeningresultaat 0,0 15,1 15,1 15,1 Eigen vermogen 393,4-32,6 44,5 77,1 437,8 De toename van het eigen vermogen is het gevolg van: Rekeningresultaat 15,1 mln Bestemming uitkering Provinciefonds September- en Decembercirculaire 13,6 mln Omzetten van Overlopende Passiva (OVP) naar programmareserves 19,9 mln Gerealiseerde onttrekking uit de algemene reserve - 44,4 mln Overige gerealiseerde mutaties in reserves 40,6 mln Totaal 44,8 mln 4 5 Beginstand Algemene reserve per is inclusief rekeningresultaat De gerealiseerde baten zijn, in consistente lijn met eerdere jaren, toegevoegd aan de algemene reserve. De voormalige steunpunten zijn verkocht tegen een lagere prijs dan begroot. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 18

19 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Bestemming uitkering Provinciefonds September- en Decembercirculaire De informatie over deze uitkeringen kwam te laat binnen om nog te verwerken in de Najaarsnota. Het betreft: Nationale gebiedsontwikkeling Oude Rijnzone 11,3 mln Greendeal (zonnepanelen op asbestdaken) 2,0 mln Sterke regio s 0,3 mln van de commissie BBV), de accountantscontrole op de OVP s aangescherpt. Indien er geen sprake is van een terugbetalingsverplichting, worden de ontvangen uitkeringen in principe niet aangemerkt als overlopend passief (vreemd vermogen), maar als provinciale middelen (eigen vermogen). Op basis van deze criteria zijn diverse OVP s ( 19,9 mln) omgezet naar programmareserves. Omzetting van OVP s naar programmareserves In is, op basis van aanscherping van richtlijnen door de commissie BBV (vastgelegd in uitvoeringsnotitie 44,2 van de vragen en antwoorden notities Belangrijkste afwijkingen ten opzichte van begrote mutaties is reserves In onderstaand overzicht worden de belangrijkste verschillen in mutaties reserves ten opzichte van de Begroting na wijziging weergegeven. Onderwerp Verschil Doel (bedragen x 1 mln) Onderhoud recreatiegebieden 0,5 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie Groene ambities 8,8 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie 1.4 Behoud van biodiversiteit Groene subsidies 0,6 1,4 Behoud van biodiversiteit 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen IODS 1,6 1.5 Ontwikkeling en behoud van waardevolle en aantrekkelijke agrarische landschappen Vlietland 1,2 1.3 Toename recreatie in het groen binnen de provincie (betreft omzetting OVP naar reserve) NORAH 0,6 1.4 Behoud van biodiversiteit (betreft omzetting OVP naar reserve) 1%-regeling Kunst 1,0 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Frictiekosten RUD 0,6 Frictie algemeen - Dir. Omgevingsdiensten 0,8 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder Milieueisen openbaar vervoer -0,6 2.2 Een betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid Stimuleren duurzame energie 0,7 2.4 Een beter leefmilieu met minder hinder Alternatieve locatie Hoeksche Waard 26,8 3.4 Een sterke regionale economie (inclusief 17,7 mln OVP Nieuw Reijerwaard) Bedrijventerreinen 2,5 3.4 Een sterke regionale economie Meerjarenplan Bodemsanering ,2 3.3 Een schonere bodem en optimaal bodemgebruik in Zuid-Holland Mitigatie / Energie 1,4 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland Saneren glastuinbouw -2,0 3.1 Een deskundig geordende ruimte met kwaliteit Greendeal Zonnepanelen-asbest 2,0 3.5 Een duurzame energievoorziening in Zuid-Holland (betreft bestemming decentralisatie-uitkering van het Rijk) Integrale Ruimtelijke Projecten (IRP) 11,5 5.3 Integrale programmatische aanpak Oude Rijnzone (inclusief bestemming decentralisatie-uitkering ad. 11,3 mln) Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 19

20 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Realisatie investeringen Investeringen Begroot Realisatie Verschil (bedragen x 1 mln) Uitgaven 237,8 194,3 43,5 Inkomsten 78,5 66,3-12,2 Netto investeringen 159,3 128,0 31,3 De netto investeringen zijn in totaal 26,0 mln lager dan begroot. Het verschil is veroorzaakt door: 1. Toename recreatie in het groen binnen de provincie 0,9 mln 2. Meerjarenprogramma Investeringen Provinciale Infra structuur (doel 2.2) 20,1 mln 3. Investeringen beheer en onderhoud provinciale infra structuur (doel 2.1) 7,8 mln 4. Huisvesting 3,1 mln 5. Verstrekte geldleningen - 0,6 mln het erfpachtcontract voor het provinciaal recreatiegebied, is deze investering nog niet gerealiseerd. Ad 2. Meerjarenprogramma Investeringen Provinciale Infrastructuur (MPI) In het MPI worden voor alle provinciale infrastructurele projecten ramingen van uitgaven en inkomsten opgenomen. De ramingen voor de projecten beslaan over het algemeen meerdere begrotingsjaren en vormen samen het projectbudget. In een meerjarig lopend project wordt zo goed als mogelijk een onderverdeling gemaakt naar kasritmes verdeeld over jaren. De feitelijke uitvoering van een project is echter onderhevig aan een aantal invloeden, die maar ten dele door de projectleiding te voorzien en bij te sturen zijn. Investeringen MPI (bedragen x 1 mln) Begroot na wijziging Realisatie Verschil Uitgaven 149,7 116,9 32,8 Inkomsten 72,5 59,8 12,7 Netto investeringen 77,2 57,1 20,1 Onderstaand is een overzicht opgenomen waarin de trend van de brutoinvesteringen voor mobiliteit is weergegeven. Trend bruto-investeringen voor mobiliteit (bedragen x 1.000) Investeringen nieuw Investeringen beheer en onderhoud Totaal Ad 1. Toename recreatie in het groen binnen de provincie De onderuitputting van het investeringsbudget betreft hoofdzakelijk de investering in een parkeerplaats en toegangsweg in het provinciale recreatiegebied Vlietland. Als gevolg van vertragingen bij het afsluiten van Ten opzichte van de prognose bij het opstellen medio van de Najaarsnota is er een voordelig netto resultaat van 20,1 mln. De uitgaven worden echter wel gedaan binnen een ander jaar, waardoor geen sprake is van vrijval van middelen die voor andere doelen ingezet kunnen worden. Om het project volledig te kunnen uitvoeren dient het totale projectbudget beschikbaar te blijven. Over de voortgang in de projecten van het MPI wordt u separaat geïnformeerd via de Voortgangsrapportage Infrastructuurprojecten. In de Programmarekening is een overzicht opgenomen van de belangrijkste afwijkingen per project. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 20

21 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Ad 3. Investeringen beheer en onderhoud in bestaande provinciale infrastructuur De netto investeringen voor beheer en onderhoud zijn 7,8 mln lager dan geraamd. In de Programmarekening is een toelichting opgenomen van de belangrijkste afwijkingen per project. Investeringen beheer en onderhoud (bedragen x 1 mln) Begroot na wijziging Realisatie Verschil Uitgaven 65,4 58,3 7,1 Inkomsten 4,9 5,7 0,7 Netto investeringen 60,5 52,7 7,8 Ad 4. Huisvesting In is gewerkt aan de voorbereidingen van een aantal grote huisvestingsprojecten die samenhangen met de strategische huisvestingsvisie ten behoeve van de Europese aanbesteding. Het betreft de projecten modernisering bestuursgebouw en invoering flexibel kantoorconcept, evenals onderhoudswerkzaamheden die gelijktijdig worden uitgevoerd. Het uitwerken van planvorming naar definitief ontwerp heeft langer geduurd dan gepland, waardoor de aanbesteding is doorgeschoven naar 2013 met uitvoering in 2013 en is het saldo toegenomen met 29,8 mln. Onttrekkingen aan de OVP vindt plaats op basis van de realisatie, gekoppeld aan het specifieke bestedingsdoel. Lagere lasten leiden dus tot een lagere onttrekking, zodat de middelen voor het doel beschikbaar blijven. Totaal is voor 320,8 mln aan de OVP s onttrokken, inclusief 19,9 mln die is omgezet naar programmareserves. Er is 350,6 mln toegevoegd aan de OVP s. In is, op basis van aanscherping van richtlijnen door de commissie BBV, de accountantscontrole op de OVP s aangescherpt. Indien er geen sprake is van een terugbetalingsverplichting, worden de ontvangen uitkeringen in principe niet aangemerkt als overlopend passief (vreemd vermogen), maar als provinciale middelen (eigen vermogen). Op basis van deze criteria zijn diverse OVP s ( 19,9 mln) omgezet naar programmareserves. Het betreft: OVP Nieuw Reijerwaard 17,7 mln OVP Vlietland 1,2 mln OVP NORAH 0,6 mln OVP Cultuurbereik 0,2 mln OVP Beheerplannen Natura ,2 mln Ad 5. Verstrekte geldleningen 0,5 mln verstrekte lening aan Omgevingsdienst Midden-Holland; 0,1 mln verstrekte lening aan de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Zuidplas (ROZ). In onderstaand overzicht zijn de overlopende passiva met een eindsaldo groter dan 1,0 mln weergegeven. Dit betreft 99% van het totaalsaldo van 480,4 mln. Uitkeringen van overheden met een specifiek bestedingsdoel worden op de balans gereserveerd als overlopende passiva (OVP s). Ultimo bedraagt het saldo van deze balanspost 480,4 mln. Ten opzichte van de stand per Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 21

22 Inleiding Leeswijzer Bestuurlijke inleiding Financieel Beeld Overlopende passiva betreffende uitkeringen van overheden met een specifiek bestedingsdoel > 1,0 mln. Progr. Omschrijving (bedragen x 1 mln) Saldo per ILG gelden 239,5 50 % 2 BDU 103,3 21 % HA PMR 73,2 15 % 4 Jeugdhulpverlening 22,9 5 % 2 Luchtkwaliteit 10,0 2 % 3 ISV3 8,9 2 % 1 Natura 2000 PAS 4,7 1 % 5 Zandmotor 3,6 1 % 3 Clusterregeling PZH 3,0 1 % 3 ISV2 1,3 1 Boeren voor natuur 1,2 1 Garantielening grondaankopen EHS 1,1 Het totaalsaldo van de voorzieningen bedraagt ultimo 35,6 mln 6. Ten opzichte van de stand per begin van 56,8 mln is dit een afname van 21,2 mln. Mutaties in voorzieningen zijn nader toegelicht in de toelichting op de balans in de Jaarrekening, bij het onderdeel Staat van voorzieningen. De belangrijkste mutaties zijn: Overdracht middelen Rivierdijkversterking aan waterschap - 31,5 mln Vorming voorziening nazorg gesloten stortplaatsen (doel 3.3) 7,9 mln Dotatie voorziening pensioenen GS (doel 4.1) Onttrekking voorziening pensioenen GS Onttrekking voorziening DSM Overige mutaties 3,6 mln - 0,5 mln - 0,5 mln - 0,2 mln In de Begroting en Jaarstukken van de provincie wordt het EMU-saldo van de provincie berekend en weergegeven. Op die manier kan het Rijk het EMUsaldo van lagere overheden monitoren. Voor decentrale overheden geldt momenteel een tekortnorm van 0,5 procent bbp -/-. Nederland als geheel mag een EMU-tekort hebben van 3 procent bbp -/-. EMU-saldo provincie Zuid-Holland (bedragen x 1 mln) Realisatie 2011 Begroting Realisatie Raming 2013 Raming ,5-259,2-49,3-161,0-185,3 Het verschil tussen het begrote EMU-tekort en het gerealiseerde EMU-tekort is hoofdzakelijk ontstaan door: een fors hoger exploitatiesaldo vóór toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves, dit betekent dat er per saldo minder is onttrokken aan reserves; een lager niveau van de netto investeringen die worden geactiveerd via de balans. In mocht Zuid-Holland een EMU-tekort hebben van 53,2 mln. Deze referentiewaarde was opgenomen in de Septembercirculaire Hieruit volgt dat in sprake was van een onderschrijding van de referentiewaarde. Tussen het Rijk en decentrale overheden is afgesproken dat in deze regeerperiode aan een eventuele overschrijding van de referentiewaarde geen consequenties verbonden zijn. Totaal - 21,2 mln 6 Dit betreft voorzieningen die zijn gevormd ter dekking van onontkoombare toekomstige uitgaven als gevolg van gebeurtenissen uit het verleden. Ze zijn verantwoord onder de passiva op de balans. Het betreft niet de voorzieningen die worden verantwoord op de balans als correctie op de activa, zoals de voorziening dubieuze debiteuren. Deze is toegelicht bij de vlottende activa in de toelichting op de balans in de Jaarrekening. Provincie Zuid-Holland Jaarstukken 22