Zestig procent van de Nederlanders geeft aan zekerheid omtrent hun pensioen steeds belangrijker te vinden

Transcriptie

1 towerswatson.nl Update Over actualiteiten in de pensioenwereld Nummer 7 Juli & Augustus 2012 Pensioenbewustzijn in Nederland volgens de Towers Watson Global Workforce Study Towers Watson publiceert dit najaar de Global Workforce Study, het grootste wereldwijde onderzoek onder de beroepsbevolking werknemers in ruim 25 landen namen deel, waaronder ruim in Nederland. Het onderzoek biedt diverse inzichten op het gebied van bijvoorbeeld werknemersbetrokkenheid. Werkgevers kunnen de bevindingen gebruiken bij het vormen van hun strategie bij het werven van nieuwe werknemers en het motiveren van huidige en toekomstige werknemers. Een aantal van de resultaten heeft specifiek betrekking op de arbeidsvoorwaarde pensioen. Een opvallende conclusie van het onderzoek is wat dat betreft dat werknemers in Nederland in maar liefst één op de vijf gevallen niet weet of ze via hun werkgever pensioen opbouwen. Hoewel naar de toedracht van dat percentage, dat hoger is dan in andere landen, slechts kan worden gegist, ligt het voor de hand dat het grote aandeel dat DB-regelingen in de Nederlandse markt vertegenwoordigen hiermee te maken heeft. Toch is het ook voor deelnemers met pensioenopbouw in een DB-regeling van belang om tijdig een inschatting te maken van hun financiële situatie na pensionering. Zestig procent van de Nederlanders geeft aan zekerheid omtrent hun pensioen steeds belangrijker te vinden Zestig procent van de Nederlanders geeft aan zekerheid omtrent hun pensioen steeds belangrijker te vinden. Veelal zijn zij bereid andere arbeidsvoorwaarden op te offeren ten faveure van een zeker pensioen. Hieruit zou kunnen worden opgemaakt dat deelnemers zich in toenemende mate bewust zijn van de hoge prijs van zekerheid. Sociale partners zullen in de komende maanden een beslissing moeten nemen over het zekerheidsniveau dat zij in hun regeling aanbieden, in het bijzonder in de keuze tussen het nominale en reële contract, maar ook in meer algemene zin. Hoewel Nederlandse werknemers zich meer dan in andere landen realiseren dat zij vermoedelijk langer door zullen moeten werken dan nu het geval is, is één van de lessen die uit de Global Workforce Study kan worden getrokken dat er eerst meer pensioenbewustzijn gecreëerd zal moeten worden voordat deelnemers een volwaardige rol kunnen spelen bij die beslissing. In deze editie: 1 Pensioenbewustzijn in Nederland volgens de Towers Watson Global Workforce Study 2 Richtlijn IAS (IAS 19R) goedgekeurd door EU en nu? 3 Crisisplannen niet transparant 4 Stand van zaken fiscale maatregelen Begrotingsakkoord Kamp: derde fase Algemene Pensioeninstelling (API) niet meer nodig 6 Consultatietermijn QIS herziening Pensioenfondsenrichtlijn verstreken 1 met Marjola Rintjema of Wichert Hoekert marjola.rintjema@towerswatson.com wichert.hoekert@towerswatson.com

2 Update - Juli & Augustus 2012 Richtlijn IAS (IAS 19R) goedgekeurd door EU en nu? De IASB heeft op 16 juni 2011 de wijzigingen van IAS19 Employee Benefits uitgegeven. Op 5 juni 2012 zijn deze aanpassingen op de richtlijn door de EU definitief aangenomen. De wijzigingen raken alle ondernemingen die IAS19 voor Defined Benefit (pensioen)regelingen toepassen. De wijzigingen moeten per 1 januari 2013 worden verwerkt, waarbij vergelijkende resultaten per 1 januari 2012 opgesteld moeten worden. Kort samengevat zullen de wijzigingen onder meer: direct een daling van het totale eigen vermogen veroorzaken voor ondernemingen die momenteel de corridormethode gebruiken voor de verwerking van actuariële winsten en verliezen en nog niet verwerkte verliezen hebben staan; de volatiliteit in de winst- en verliesrekening in een bepaald jaar verhogen voor ondernemingen die in dat jaar een wijziging in de pensioenregeling doorvoeren; impact hebben op de hoogte en volatiliteit van de balans en verlies- en winstrekening als sprake is van risicodeling tussen werknemer en werkgever, bijvoorbeeld middels een werknemersbijdrage; een verhoging in de netto pensioenkosten veroorzaken voor veel pensioenregelingen, als gevolg van het gelijkstellen van het verwachte rendement aan de disconteringsvoet, aangezien het verwachte rendement van de fondsbeleggingen vaak hoger is dan de disconteringsvoet; de methodiek veranderen waarop een aantal ondernemingen de administratiekosten in de winsten verliesrekening verantwoordt; een verandering aanbrengen in de wijze waarop informatie over de pensioenverplichtingen wordt gepresenteerd in de jaarrekening. Deze wijzigingen kunnen zodoende een aantal performance indicatoren van ondernemingen (aanzienlijk) beïnvloeden, inclusief EBITDA, winst per aandeel en balansratio s. Bepaald moet worden wat het effect is van de voorgestelde wijzigingen en hoe deze moeten worden gecommuniceerd naar de aandeelhouders en andere gebruikers van het jaarverslag. Daarnaast zullen ondernemingen keuzes moeten maken ten aanzien van de verwerking van bepaalde elementen. Uit onderzoeken blijkt dat de kwaliteit van de toelichtingen over de gevolgen van de invoering van IAS 19R sterk uiteen loopt De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en Nederlandse Beroepsorganisatie van accountants (NBA) benadrukken het belang van inzicht en transparantie bij overgang naar IAS 19R, ook al in de halfjaarcijfers Uit onderzoeken blijkt dat de kwaliteit van de toelichtingen over de gevolgen van de invoering van IAS 19R sterk uiteen loopt. Ook op grond van IAS 8, artikelen 30 en 31 (die handelen over rapportage na verschijning van een nieuwe richtlijn maar op basis van de bestaande) ligt het voor de hand de cijfers per einde 2012 ook te tonen op basis van IAS 19R. In het bijzonder geldt dat voor de P&L voor Graag onderzoeken wij samen met u wat de nieuwe Richtlijn voor uw organisatie betekent. 2 met Rob Schilder of Bart Weijers rob.schilder@towerswatson.com bart.weijers@towerswatson.com 2 towerswatson.nl

3 Crisisplannen niet transparant 3 met Celeste de Quelerij celeste.de.quelerij@towerswatson.com Pensioenfondsen moeten sinds 1 mei 2012 een financieel crisisplan hebben waarin staat wat een fonds verstaat onder een financiële crisis en bij welke dekkingsgraad korten onvermijdelijk wordt, welke maatregelen het fonds dan wil nemen en hoe het de belangen van de verschillende doelgroep daarbij afweegt. De AFM toetst op de communicatieaspecten uit het crisisplan. Dit raakt zowel de communicatieparagraaf in het crisisplan als de communicatie over het crisisplan. Uit een rondgang van IPN onder kleinere en grotere pensioenfondsen blijkt dat fondsen niet erg transparant zijn over wat er in hun crisisplan staat. Zo zijn ze bijvoorbeeld te weinig concreet over de kortingsmaatregelen. Towers Watson ziet het crisisplan als een nuttig instrument om de besluitvorming, het beleid en de communicatie verder te verbeteren Towers Watson ziet het crisisplan als een nuttig instrument om de besluitvorming, het beleid en de communicatie verder te verbeteren. Het is om twee redenen belangrijk om over het plan te communiceren. De melding dat er een plan bestaat is op zich een geruststellende gedachte. Daarnaast is het belangrijk om deelnemers op de hoogte te houden van het reilen en zeilen van het fonds, zodat eventuele maatregelen niet uit de lucht komen vallen. De inhoud van het crisisplan kan dan verpakt worden in een breder verhaal over de financiële situatie. Deelnemers stellen deze procesinformatie op prijs. Towers Watson ondersteunt u hier graag bij. Towers Watson Academy met Hermine Steegstra academy.nl@towerswatson.com Via onze website towerswatsonacademy.nl kunt u zich inschrijven voor onze opleidingen en vindt u aanvullende informatie. Alle opleidingen zijn tevens incompany te organiseren. Daarnaast kunt u voor specifieke incompany opleidingsvragen ook bij ons terecht. Kalender De Towers Watson Academy geeft een korting van 10% aan alle organisaties die 4 of meer deelnemers inschrijven voor dezelfde opleiding of module. Dinsdag 4 september uur Informatiebijeenkomst Hoofdlijnen FTK 11 en 13 september Basisopleiding Verantwoordingsorgaan Dinsdag 11 september uur Masterclass Vermogensbeheerkosten Donderdag 27 september uur Masterclass Herverzekeren voor pensioenfondsen Towers Watson Update juli & augustus 3

4 Update - Juli & Augustus 2012 Stand van zaken fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013 De Wet uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013 is inmiddels in het Staatsblad gepubliceerd. Fiscale maatregelen zoals de crisisheffing, de excessieve vertrekvergoeding en de structurele verlaging van de overdrachtsbelasting zijn aldus een feit. Enige maatregelen uit het Begrotingsakkoord 2013 zijn niet in deze wet opgenomen maar komen terug in het Belastingplan Het gaat hierbij om de maatregelen in verband met de hervorming van de woningmarkt en het afschaffen van de onbelaste kilometervergoeding voor woon-werkverkeer. Crisisheffing De eenmalige crisisheffing houdt in dat voor het jaar 2013 een werkgeversheffing van 16% wordt ingevoerd over in het jaar 2012 genoten loon uit tegenwoordige dienstbetrekking (inclusief bonussen), voor zover het loon meer bedroeg dan Er is gekozen de heffing toe te passen over het loon 2012 vanwege de eenvoudige uitvoering, maar vooral om ontwijkgedrag te voorkomen. Ontwijkgedrag wordt daarnaast ondervangen via nader te stellen regels in een algemene maatregel van bestuur. Verder betreft dit een werkgeversheffing. Dit betekent dat de werkgever verplicht is de loonbelasting af te dragen, zonder dat hij de belasting kan verhalen op de werknemer. De heffing geldt uitsluitend voor het jaar De werkgeversheffing op excessieve vertrekvergoedingen wordt per 1 januari 2013 verhoogd van 30% naar 75% Excessieve vertrekvergoeding De werkgeversheffing op excessieve vertrekvergoedingen wordt per 1 januari 2013 verhoogd van 30% naar 75%. Deze heffing is in beginsel alleen van toepassing als het jaarloon twee jaar voorafgaand aan het jaar van vertrek hoger is dan (jaar 2012). De eindheffing is verschuldigd over de vertrekvergoeding voor zover deze het bedrag van overstijgt. De bedoeling van deze verhoogde heffing is een dusdanig afschrikwekkend effect te bereiken zodat de excessieve vertrekvergoeding tot het verleden gaat behoren. Opvallend is dat deze werkgeversheffing nu hoger wordt dan de werkgeversheffing van 52% die geldt als de vertrekregeling wordt aangemerkt als een Regeling voor vervroegde uittreding (RVU). Een dubbele eindheffing is overigens bij wet uitgesloten. Als een vergoeding voor beiden kwalificeert, wordt alleen de RVU-heffing toegepast. Overdrachtsbelasting Het overdrachtsbelastingtarief voor de verkrijging van woningen (of rechten waaraan deze zijn onderworpen) wordt structureel verlaagd naar 2%. Dit verlaagde tarief geldt al vanaf 15 juni 2011 en zou gelden tot 1 juli towerswatson.nl

5 Belastingplan 2013 Met uitzondering van de structurele verlaging van de overdrachtsbelasting, zullen de maatregelen in verband met de hervorming van de woningmarkt worden opgenomen in het Belastingplan Denk hierbij aan de voorgestelde maatregel om vanaf 2013 de hypotheekrenteaftrek voor nieuwe hypotheken alleen nog toe te staan als de hypothecaire lening in 30 jaar volledig en ten minste annuïtair wordt afgelost. 4 met Petra Verdegaal of Eric Heemskerk petra.verdegaal@towerswatson.com eric.heemskerk@towerswatson.com Ook de maatregelen die ervoor moeten zorgen dat reiskostenvergoedingen voor woon-werkverkeer en verstrekkingen in de vorm van woon-werkverkeer per 1 januari 2013 niet langer onbelast zijn, zullen terugkomen in het Belastingplan Overigens zullen ook de woon-werkkilometers die worden gemaakt met een auto van de zaak worden aangemerkt als privé-kilometers. De reden voor de latere uitwerking van deze onderwerpen is dat het niet haalbaar is gebleken alle details uitgewerkt te hebben, zoals het overgangsrecht. Towers Watson Update juli & augustus 5

6 Update - Juli & Augustus 2012 Kamp: derde fase Algemene Pensioeninstelling (API) niet meer nodig Op 28 juni heeft minister Kamp een brief aan de Tweede Kamer gezonden over de stand van zaken met betrekking tot de Algemene Pensioeninstelling (API). De conclusie van de brief is dat de derde fase van de API niet langer noodzakelijk is. Het API traject loopt inmiddels alweer een behoorlijke tijd. Begin 2008 besloten de ministers van Financiën en SZW gezamenlijk, dat het efficiënter was om het proces in drie fasen in te delen. De eerste fase betrof de PPI, een relatief eenvoudig vehikel voor DC-regelingen. De PPI is sinds 1 januari 2011 in de wet geregeld. De tweede fase had betrekking op de multi-opf: de mogelijkheid voor pensioenfondsen om samen te gaan en schaalvoordelen te behalen. Deze wet is op 11 juni 2010 in werking getreden. De derde fase had de introductie van een pensioenuitvoerder moeten zijn die gericht is op de uitvoering van DB-regelingen. De minister heeft de volgende argumenten waarom die derde fase niet meer nodig is: Met de introductie van de multi-opf is het voor pensioenfondsen al mogelijk om voor meerdere ondernemingen pensioenregelingen uit te voeren en is het fonds niet langer gebonden aan één domein. Weliswaar kent de multi-opf nog als voorwaarde dat uitsluitend pensioenfondsen die al vijf jaar of langer bestaan mogen aansluiten, maar de minister kondigt in zijn brief aan dat deze beperking komt te vervallen. Daarmee worden de mogelijkheden voor een multi-opf aanzienlijk verruimd. Tevens wordt aangekondigd dat de productafbakening voor pensioenfondsen (in ieder geval voor zover buitenlandse regelingen worden uitgevoerd en deze dat toelaten) zal worden aangepast aan de ruimere mogelijkheden die de pensioenfondsenrichtlijn biedt. De mogelijkheid tot ringfencing die al bestaat voor multi-opf s zal worden aangescherpt. Hierbij wordt aangekondigd dat aansluiting wordt gezocht bij de regels die gelden voor vemogensscheiding bij een PPI. Het nu voorliggende Wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen leidt ertoe dat gekozen kan worden voor een onafhankelijk bestuursmodel, waardoor het niet langer verplicht is dat sociale partners in het bestuur van een pensioenfonds zitting nemen. Echter, de structuur die in het wetsvoorstel wordt voorgesteld, houdt wel in dat sociale partners dan betrokken zullen moeten zijn via het belanghebbendenorgaan. De minister geeft aan nog te gaan onderzoeken hoe de governance voor buitenlandse regelingen ingevuld moet worden, zodat recht gedaan wordt aan de betrokkenheid van sociale partners. De minister geeft aan dat hij in overleg met DNB zal beoordelen of het FTK onverkort op buitenlandse regelingen toegepast kan worden. Er zal echter ook gekeken worden in hoeverre de holistic balance sheet benadering die nu in het kader van de pensioenfondsenrichtlijn wordt bezien soelaas zou kunnen bieden. Tot slot merkt de minister op dat nu nog geen eisen worden gesteld aan de rechtsvorm van een pensioenfonds, waar dat bij een PPI wel het geval is. Bezien zal worden in hoeverre die beperking ook voor een API aan de orde zou kunnen zijn. De komende tijd worden de plannen verder uitgewerkt. Na de zomer wordt een internetconsultatie gehouden en vervolgens gaat het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer. De planning is dat het wetsvoorstel in het najaar van 2013 in werking zal treden. 5 De minister geeft aan nog te gaan onderzoeken hoe de governance voor buitenlandse regelingen ingevuld moet worden, zodat recht gedaan wordt aan de betrokkenheid van sociale partners met Rick Crauwels rick.crauwels@towerswatson.com 6 towerswatson.nl

7 Consultatietermijn QIS herziening Pensioenfondsenrichtlijn verstreken 6 met Wichert Hoekert wichert.hoekert@towerswatson.com Op 31 juli is de consultatietermijn voor de Technische Specificaties van de Quantitative Impact Study (QIS) voor de herziening van de Pensioenfondsenrichtlijn gesloten. Vanwege de korte tijd die EIOPA ter beschikking staat tot aan de uitvoering van de QIS is de consultatietermijn met de helft ingekort: van de reguliere drie maanden naar circa zes weken. Desondanks, en ondanks de zomerperiode, is onze indruk dat er veel is gereageerd op de consultatie, onder meer ook door Towers Watson. De beperkte beschikbare tijd is een punt van kritiek dat in veel reacties aan de orde wordt gesteld. Verder zijn veel partijen van mening dat de Holistische Balansbenadering, zoals geschetst in de QIS, veel te complex van opzet is. Daarnaast zijn elementen die (soms onterecht) rechtstreeks aan Solvency 2 zijn ontleend tot in detail uitgewerkt, terwijl elementen die specifiek van toepassing zijn voor pensioenfondsen veel meer of hoofdlijnen, en schijnbaar soms tamelijk arbitrair zijn weergegeven. Een groep van academici heeft, naar het zich laat aanzien primair vanuit Nederlands perspectief, een reactie ingediend die is gepubliceerd op de website van Netspar. Daarin wordt met name ingegaan op de Ultimate Forward Rate (UFR-)methodiek. Aan de voorgestelde invulling daarvan kleven, zoals Towers Watson elders ook al heeft geconstateerd, een aantal bezwaren. Niet alleen wordt het renterisico, zoals dat op de balans zichtbaar is, verkleind, het wordt bovendien in de kern onafdekbaar. Overigens kan hierbij worden opgemerkt dat de invoering van de UFR, voor de transitie vanuit andere toezichtskaders dan het Nederlandse, van ondergeschikt belang is; in die gevallen is het de overgang naar de swapcurve als basis die veel meer invloed heeft. Er wordt in de QIS 10 basispunten in mindering gebracht vanwege kredietrisico, maar daar staat tegenover dat er mogelijk sprake zal zijn van een illiquiditeitspremie Hoewel de belangrijkste parameters overeen komen (het laatste liquide punt ligt voor de Eurozone bij twintig jaar, de UFR wordt vanaf dat punt in veertig jaar bereikt), wijkt het voorstel voor de rentecurve in de QIS op een aantal punten af van dat zoals gepresenteerd in de Hoofdlijnennotitie van 30 mei Er wordt in de QIS 10 basispunten in mindering gebracht vanwege kredietrisico, maar daar staat tegenover dat er mogelijk sprake zal zijn van een illiquiditeitspremie. Dezelfde groep van academici plaatst vraagtekens bij deze premie, en wij delen hun twijfels. EIOPA geeft aan op basis van de bevindingen van de consultatie een herziene versie van de Technische Specificaties voor te zullen leggen aan de Europese Commissie. EIOPA streeft ernaar de eigenlijke QIS begin oktober aan te laten vangen. Voor de afronding van de QIS wordt uitgegaan van medio december. Towers Watson Update juli & augustus 7

8 Prof. E.M. Meijerslaan AV Amstelveen Postbus AE Amsterdam T F Towers Watson B.V. Handelsregister Amsterdam nr: Op alle door ons geleverde diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing. De algemene voorwaarden liggen op onze kantoren ter inzage en worden u desgewenst toegezonden. Ook zijn ze beschikbaar via towerswatson.nl/voorwaarden Copyright 2012 Towers Watson. Alle rechten voorbehouden. TW-NL towerswatson.nl