In het crisisplan worden verschillende parameters gebruikt die voor het pensioenfonds belangrijk zijn:

Transcriptie

1 Crisisplan ABTN Bijlage 4 Inleiding In hoofdstuk 9 van de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN) - Het weerstandsvermogen van het pensioenfonds, sturingsmiddelen en beleidskader - zijn de risico s waaraan het pensioenfonds blootstaat beschreven. Deze risico s kunnen ertoe leiden dat de statutaire doelstelling, het uitkeren van pensioenen, nu of op langere termijn in gevaar komt. In het crisisplan worden verschillende parameters gebruikt die voor het pensioenfonds belangrijk zijn: Het Vereist Eigen Vermogen (VEV) is de omvang van het eigen vermogen waarover een pensioenfonds ten minste zou moeten beschikken. De hoogte van het vereist eigen vermogen is gericht op de wettelijke zekerheidsmaat van 97,5%, dat wil zeggen dat in de evenwichtssituatie de kans dat het pensioenfonds binnen een periode van één jaar over minder waarden beschikt dan de technische voorzieningen, kleiner is dan 2,5%. De hoogte van het vereist eigen vermogen is afhankelijk van het risicoprofiel van het fonds volgend uit het strategisch beleggingsbeleid van het fonds. Eind 2015 is het VEV 17,1% en de daarbij behorende dekkingsgraad 117,1%. Het Minimaal Vereist Eigen Vermogen (MVEV) is de ondergrens van het VEV. Eind 2015 is het MVEV 4,2% en de daarbij behorende dekkingsgraad 104,2%. De dekkingsgraad is gelijk aan de actuele waarde van de gehele beleggingsportefeuille gedeeld door de actuele waarde van het totaal aan pensioenverplichtingen. De beleidsdekkingsgraad wordt berekend als een voortschrijdend gemiddelde van de actuele dekkingsgraden over 12 maanden. Belangrijke factoren voor berekening van de dekkingsgraad (en dus ook de beleidsdekkingsgraad) zijn: het vermogen van het pensioenfonds de rekenrentecurve (UFR) die door de DNB voorgeschreven wordt de verplichtingen van het pensioenfonds de leeftijdsopbouw van de deelnemers de levensverwachtingen Ons pensioenfonds heeft relatief weinig actieven en veel gepensioneerden. Daarom heeft een wijziging van de kortetermijnrente een grotere invloed op de verplichtingen dan een wijziging van de langetermijnrente. Het vermogen van het pensioenfonds wordt beïnvloed door het gekozen beleggingsbeleid en de daarmee verkregen beleggingsrendementen. Daarnaast zijn vooral ook het rente- en het valuta- risicoafdekkingsbeleid belangrijk. Middels een Asset Liability Management-studie wordt het beleid regelmatig getoetst en herijkt. De verplichtingen van het pensioenfonds bewegen mee met renteontwikkelingen. Verder nemen de verplichtingen toe met de groei van de pensioenaanspraken en nemen ze af door de uitkeringen van pensioenen. Het pensioenfonds heeft geen invloed op deze ontwikkelingen. 1 februari 2016 Page 1 of 7

2 Daarnaast wijzigen de verplichtingen afhankelijk van de levensverwachtingen. Het Actuarieel Genootschap publiceert regelmatig nieuwe overlevingstafels die als basis voor berekeningen van de verplichtingen worden gebruikt. Ook hier heeft het fonds geen invloed op. Het beleid van het pensioenfonds is dus gericht op het laten groeien van het vermogen binnen de ontwikkelingen van de wereldeconomie en onder invloed van o.a. de maatregelen van centrale banken. Dit crisisplan bevat een beschrijving van de crisismaatregelen die het bestuur effectief zou kunnen inzetten indien de beleidsdekkingsgraad zo laag wordt dat het realiseren van de doelstelling van het pensioenfonds in gevaar komt. Het plan geeft de kritieke ondergrenzen, de te nemen maatregelen en de te volgen communicatie- en besluitvormingsprocessen aan. 1. Beschrijving crisissituatie Het bestuur onderkent dat marktwaardering van de pensioenverplichtingen en de bezittingen met onzekerheid is omgeven. Het bestuur voert een langetermijnbeleid en wenst in zijn beleid niet op dagvolatiliteiten te reageren. Het bestuur heeft besloten crisismaatregelen te treffen als naar oordeel van het bestuur sprake is van een structurele en significante crisissituatie. Dit crisisplan treedt in werking als de statutaire doelstelling tot het uitkeren van pensioenen in gevaar komt. Het bestuur stelt vast dat sprake is van een crisissituatie, indien de beleidsdekkingsgraad lager is dan de dekkingsgraad behorende bij het MVEV. 2. Herstelplan Onder de regels van het Financiële Toetsingskader dient het pensioenfonds te streven naar een beleidsdekkingsgraad die minimaal gelijk is aan de dekkingsgraad behorende bij het VEV. Als de beleidsdekkingsgraad lager is moet het pensioenfonds een herstelplan indienen bij DNB. De looptijd van het herstelplan is 10 jaren. In dit herstelplan wordt aangegeven op welke wijze de beleidsdekkingsgraad volgens het gevoerde beleid zou moeten gaan toenemen. Binnen deze 10 jaren moet de beleidsdekkingraad toenemen tot minimaal de dekkingsgraad die behoort bij het VEV. Elk jaar wordt dat herstelplan aangepast totdat het VEV bereikt is. 3. Kritieke dekkingsgraad Het bestuur heeft als onderdeel van dit crisisplan de zogenaamde kritieke dekkingsgraad vastgesteld. Dit is de dekkingsgraad waarbij het pensioenfonds met het gevoerde beleid niet meer binnen 10 jaar kan herstellen tot het VEV zonder aanvullende maatregelen. Voor 2016 bedraagt de kritieke dekkingsgraad 90,3%. In dat geval zullen de verplichtingen verlaagd moeten worden. Dit betekent dat ingegane pensioenrechten én pensioenaanspraken gekort moeten worden. Deze korting mag over 10 jaren worden uitgespreid. Elk jaar wordt een nieuw herstelplan opgesteld en een eventuele korting opnieuw vastgesteld. 1 februari 2016 Page 2 of 7

3 Uitgangspunt bij de bepaling van de kritieke dekkingsgraad is dat de aangesloten ondernemingen geen extra stortingen verrichten in aanvulling op de reguliere pensioenpremies. 4. Onvoorwaardelijke korting Als de beleidsdekkingsgraad 5 achtereenvolgende jaren beneden de dekkingsgraad behorende bij het MVEV blijft en in het vijfde jaar ook de feitelijke dekkingsgraad beneden de dekkingsgraad behorende bij het MVEV blijft dan moet een onvoorwaardelijke korting worden doorgevoerd. Door deze korting komt de feitelijke dekkingsgraad direct weer op het minimum vereist eigen vermogen. Deze korting mag over 10 jaren worden gespreid. 5. Crisismaatregelen Het bestuur heeft mogelijke crisismaatregelen onderzocht waarmee een crisissituatie het hoofd geboden zou kunnen worden: a. Beperken of niet toekennen van toeslagen Het geheel of gedeeltelijk achterwege laten van de voorwaardelijke toeslagverlening van de (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden wordt niet als crisismaatregel aangemerkt, maar als een regulier onderdeel van de pensioenregeling. b. Aanpassen beleggingsbeleid Het pensioenfonds gaat uit van een strategisch beleggingsbeleid gebaseerd op de uitkomsten uit de ALM-studie. Het bestuur vindt het van belang om indicatoren rond de ontwikkeling van de economie, rente en valuta continue te observeren. De beleggingscommissie stelt wijzigingen in het beleggingsbeleid voor aan het bestuur om rendement te verhogen en risico te beperken. Binnen het risicomanagement zijn hiervoor beleid en procedures ontwikkeld. c. Bijstorting aangesloten ondernemingen Vanaf 1 januari 2015 hebben de werkgevers op geen enkele wijze een verplichting tot extra bijstortingen. d. Premieverhoging De totale premie die de werkgevers en werknemers betalen is vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst. De premie ligt vast voor de periode vanaf 1 januari 2015 t/m 31 december De premie van de deelnemers is beschreven in het reglement. De werkgeverspremie wordt berekend volgens een afgesproken methodiek. De methodiek is vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst. Aangezien de premie vastgesteld is voor een periode van 5 jaren bestaat de mogelijkheid, bij sterk dalende rente, dat in enig jaar onvoldoende premie wordt ontvangen om de fiscaal toegestane pensioenopbouw te realiseren. Als er meer premie wordt ontvangen dan noodzakelijk voor de aankoop van pensioenaanspraken, dan wordt het meerdere in een bestemmingsreserve gestort. Deze bestemmingsreserve kan maximaal 50% van de kostendekkende premie bedragen. Het meerdere zal te goed komen aan de algemene middelen van het pensioenfonds. 1 februari 2016 Page 3 of 7

4 f. Wijzigen pensioenregeling Het bestuur acht dit geen crisismaatregel, omdat de pensioenregeling de uitkomst is van onderhandelingen tussen de werkgevers en werknemers vertegenwoordigingen. g. Korten van pensioenaanspraken en pensioenrechten Het bestuur kan in enig jaar besluiten de opgebouwde pensioenaanspraken en/of de ingegane pensioenen te korten, indien: a. de beleidsdekkingsgraad 5 jaar aaneengesloten lager is dan de dekkingsgraad behorende bij het MVEV en de werkelijke dekkingsgraad in het vijfde jaar daar ook onder ligt; b. het pensioenfonds niet in staat is of mag worden verondersteld binnen 10 jaar het VEV te bereiken. Korting zal gespreid over 10 jaar plaatsvinden. Elk jaar zal een herstelplan worden gemaakt om de benodigde korting (behalve de korting als gevolg van a. die onvoorwaardelijk is) te bepalen. In het geval dat korten van pensioenaanspraken en pensioenrechten als uiterste maatregel toegepast moet worden, zal de korting procentueel gelijk verdeeld worden over alle (gewezen) deelnemers, aanspraakgerechtigden en pensioengerechtigden van het pensioenfonds. 4. Mate inzetbaarheid van de maatregelen 1. De mogelijkheid van het beperken of niet toekennen van toeslagen aan (gewezen) deelnemers, aanspraakgerechtigden en pensioengerechtigden is opgenomen in hoofdstuk 4 van de ABTN als reguliere beleidsmaatregel. 2. Mogelijkheden tot het verhogen van het meerrendement van de beleggingen zullen in elk geval direct onderzocht en mogelijk ingevoerd worden afhankelijk van het daarbij te verwachten risico. Daarbij dient rekening gehouden te worden met de eis dat het risicoprofiel (VEV) niet mag worden verhoogd terwijl de beleidsdekkingsgraad lager is dan de dekkingsgraad behorende bij het VEV. Er is een mogelijkheid om een éénmalige verhoging van het VEV aan te vragen bij de DNB. 3. Premieverhoging kan bereikt worden door overleg tussen de werkgevers en de werknemersvertegenwoordigingen om de premie van de werknemers te verhogen. 4. Eventuele wijziging van de pensioenregeling vindt plaats in overleg tussen de werkgevers en werknemersvertegenwoordigingen. Versoberen van de bestaande regeling kan op korte termijn resultaat opleveren. Voor de lange termijn is een grotere aanpassing van de regeling mogelijk. 5. De mogelijkheid tot het korten van pensioenaanspraken en rechten is opgenomen in artikel 27 van Pensioenreglement 2015 en in de Pensioenwet. 5. Indicatie financiële effect van de maatregelen 1. De door de aangesloten ondernemingen verschuldigde reguliere pensioenpremie bevat geen expliciete component voor toeslagverlening. De lasten van een eventuele toeslagverlening komen daarmee geheel voor rekening van het pensioenfonds. Met het niet toekennen van een toeslag heeft het bestuur dan ook een instrument om de dekkingsgraad niet verder te laten afnemen. Uitgaande van een toegekend indexatiepercentage van 2% en een dekkingsgraad van 110%, leidt dit ongeveer tot een daling van de dekkingsgraad met 1,5%-punt. 1 februari 2016 Page 4 of 7

5 2. Het verhogen van het meerrendement met 0.5% zal een verbetering van de dekkingsgraad geven van circa 1.5%. Echter de mogelijkheden om tot deze verbetering te komen zijn gebonden aan de risicogrenzen binnen de wetgeving. 3. De mogelijkheden om met een premieverhoging meer eigen vermogen op te bouwen zijn beperkt. Voor 2016 wordt de te ontvangen premie geschat op circa 10 miljoen. Dit komt overeen met bijna 2% van het vermogen op ultimo hebben een vaste premieafspraak en zullen geen extra premie betalen. Verhoging van de premie zou volledig ten laste van de actieve deelnemers komen. Een verdubbeling van de premie voor de werknemers zou de dekkingsgraad met circa 0,2% verbeteren. 4. Uitgaande van een dekkingsgraad van 100% betekent een korting van gemiddeld 5% een stijging van de dekkingsgraad met circa 5,3%. 6. Evenwichtige belangenafweging Onderstaande tabel geeft inzicht in welke groepen worden beïnvloed door een specifieke maatregel. Actieve deelnemers Gewezen deelnemers Aanspraak- /Pensioengerechtigden Geen toeslag Premie verhogen Korten Wijziging regeling Het bestuur heeft in zijn overwegingen ter beoordeling van de evenwichtigheid tussen de verschillende de volgende criteria meegenomen: Effectiviteit: wat is het effect op de dekkingsgraad? Proportionaliteit: weegt het effect op tegen de impact voor de diverse groepen van? Solidariteit: zijn de bijdragen van de verschillenden groepen van met elkaar in evenwicht? Continuïteit: zijn de maatregelen verstandig met het oog op voorzienbare toekomstige (korte en lange termijn) ontwikkelingen? Randvoorwaarde: handelen in overeenstemming met de bepalingen van de wet. Het bestuur maakt voor wat betreft de korting van pensioenaanspraken en pensioenrechten geen onderscheid tussen de verschillende groepen. Naar de mening van het bestuur is dit een evenwichtige verdeling van de lasten. Het bestuur realiseert zich dat pensioengerechtigden geen verdiencapaciteit meer hebben en hierdoor in eerste instantie zwaarder getroffen lijken dan de deelnemers en gewezen deelnemers. De crisismaatregelen premieverhoging en wijziging regeling raken vooral de actieve deelnemers. 1 februari 2016 Page 5 of 7

6 7. Communicatie met In deze paragraaf beschrijft het pensioenfonds de communicatie over het financieel crisisplan en de communicatie wanneer zich een crisis voordoet. De in de Pensioenwet opgenomen uitgangspunten duidelijkheid, begrijpelijkheid en tijdigheid vormen de basis voor de communicatie die voortvloeit uit het financieel crisisplan. In onderstaande tabel staat weergegeven hoe het pensioenfonds zal communiceren over het crisisplan en in de verschillende stadia van een crisis. Communicatie fase Fase 1 Communicatie over het crisisplan Fase 2 Aanvang crisissituatie Fase 3 Indienen herstelplan Fase 4 Bestuursbesluit over korten Fase 5 Einde crisissituatie Moment van communiceren Binnen 4 weken na vaststellen crisisplan Binnen 1 week na aanvang crisis Binnen 4 weken na besluit bestuur Binnen 1 week na besluit Binnen 4 weken na einde crisis Hoofdboodschap Doelgroep Kanalen/middelen Bij onderschrijding van de vastgestelde grenzen dient het pensioenfonds het tekort binnen 10 jaar in te halen Verslechtering financiële situatie Mogelijke maatregelen en gevolgen Financiële situatie Mogelijke maatregelen en gevolgen Belangenafweging Verwachtingen Maatregelen die genomen worden Gevolgen voor Verwachtingen Financiële situatie Verwachtingen Maatregelen die genomen worden Jaarlijkse update herstelplan aan DNB Einde herstelplan aan DNB Een communicatie zal steeds het eerst op de website verschijnen omdat het opstellen, drukken en verzenden van brieven meer tijd vergt. De opgegeven tijdstippen hebben betrekking op het verzenden van de brieven. 8. Besluitvormingsproces Zolang de beleidsdekkingsgraad lager is dan de dekkingsgraad behorende bij het VEV zal het bestuur elk jaar een herstelplan opstellen en indienen bij de DNB. In lijn met de uitkomst van het risicobereidheidsonderzoek van 2015 zal het vermijden van korten van pensioenaanspraken en pensioenrechten daarbij het primaire doel zijn. In overeenstemming met wet- en regelgeving (nieuwe Financiële ToetsingsKader - nftk) kan geen toeslag verleend worden aan (gewezen) deelnemers, aanspraakgerechtigden en pensioengerechtigden. Het gebruik van het indexatiedepot om toeslag voor actieven deelnemers (indienst op 1 maart 2015 bij een van de aangesloten ondernemingen) hangt af van de 1 februari 2016 Page 6 of 7

7 beleidsdekkingsgraad. Deze zal getoetst worden tegen de dekkingsgraad behorende bij het MVEV resp. tegen 110% zoals in het nftk is beschreven. In lijn met geldende wet- en regelgeving kan het bestuur besluiten de Algemene Loonindex Aangesloten Ondernemingen aan deze actieve deelnemers toe te kennen. Voor alle voorgenomen besluiten tot het al dan niet toekennen van toeslagverlening zal het advies van het verantwoordingsorgaan worden gevraagd. Het korten van pensioenaanspraken en pensioenrechten wordt gezien als de ultieme maatregel. Deze maatregel zal ook voor advies aan het verantwoordingsorgaan worden voorgelegd. Het bestuur zal in overleg met de beleggingscommissie onderzoeken of een verbetering van het meerrendement mogelijk is binnen de grenzen van de wet- en regelgeving. 9. Jaarlijkse beoordeling actualiteit Het bestuur heeft de beoordeling van het crisisplan opgenomen als vast agendapunt in de jaarlijkse bestuursvergadering van het laatste kwartaal. In deze vergadering zal het crisisplan worden besproken en zal een toetsing aan de actualiteit plaatsvinden. Indien de pensioenovereenkomst en/of de uitvoeringsovereenkomst wordt gewijzigd zal het bestuur het crisisplan toetsen resp. aanpassen. 1 februari 2016 Page 7 of 7