Het Vitaliteitspakket: naar een hogere arbeidsparticipatie van oudere werknemers en duurzame inzetbaarheid van werkenden

Transcriptie

1 towerswatson.nl Update Over actualiteiten in de pensioenwereld Het Vitaliteitspakket: naar een hogere arbeidsparticipatie van oudere werknemers en duurzame inzetbaarheid van werkenden Nummer 7 Juli - Augustus 2011 In deze editie: In een brief van 4 juli 2011 aan de Tweede Kamer schetst minister Kamp de visie van het kabinet op het vergroten van de arbeidsparticipatie en de duurzame inzetbaarheid van werkenden. Hij noemt in zijn brief ook de maatregelen die hiervoor getroffen zullen worden in het al eerder aangekondigde Vitaliteitspakket. Het Vitaliteitspakket zal worden vormgegeven langs drie beleidslijnen: doorwerken, mobiliteit en loopbaanfaciliteiten. Doorwerken zal met name financieel geprikkeld worden door de introductie van een werkbonus voor 62-plussers. De huidige ouderenkorting en de doorwerkbonus worden in deze nieuwe werkbonus omgezet. Ter stimulering van de arbeidsmobiliteit van ouderen zal de zogenaamde mobiliteitsbonus worden geïntroduceerd voor het aannemen van werknemers van 55 jaar en ouder. De mobiliteitsbonus is hoger bij het aannemen van oudere uitkeringsgerechtigden. Duurzame inzetbaarheid wordt vergroot door verschillende loopbaanfaciliteiten te introduceren. Naast de maatregel ter bevordering van scholing door verlaging van de drempel voor de fiscale aftrek van scholingsaftrek, wil het kabinet dat de sociale partners afspraken maken over een van werk-naarwerk-budget voor werknemers. Dit moet werknemers die met ontslag worden bedreigd helpen om via scholing een nieuwe baan te vinden. Binnen het Vitaliteitspakket zal tevens een spaarregeling worden geïntroduceerd waarmee deelnemers een financiële buffer kunnen opbouwen. Bijvoorbeeld om de overgang naar een andere baan zo soepel mogelijk te laten verlopen. Deze spaarregeling moet de huidige spaarloonregeling en de levensloopregeling gaan vervangen. De spaarloonregeling wordt al per 1 januari 2012 stopgezet. De hierdoor vrijkomende middelen zullen worden ingezet ter financiering van de verlaging van de overdrachtsbelasting. Verder blijkt uit de Evaluatie Levensloopregeling - uitgevoerd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid - dat deze regeling niet aan de verwachtingen voldoet. Binnen het Vitaliteitspakket zal tevens een spaarregeling worden geïntroduceerd waarmee deelnemers een financiële buffer kunnen opbouwen De gedachte was immers dat de levensloopregeling zou bijdragen aan duurzame inzetbaarheid via vermindering van de drukte in het spitsuur van het leven. In de praktijk blijkt echter dat de levensloopregeling door de meeste werknemers gebruikt wordt voor vervroegde uittreding. In het licht van de krimpende beroepsbevolking is dit niet langer wenselijk. Er komt een overgangsregeling vanwege het vervallen van de levensloopregeling. De exacte invulling van het pakket zal op Prinsjesdag bekend worden gemaakt. De beoogde invoeringsdatum is 1 januari met Eric Heemskerk eric.heemskerk@towerswatson.com 1 Het Vitaliteitspakket: naar een hogere arbeidsparticipatie van oudere werknemers en duurzame inzetbaarheid van werkenden 2 Initiatiefwetsvoorstel Koser Kaya/Blok bij Eerste Kamer 3 Bestuursmodellen pensioenfondsen verder uitgewerkt 4 Wetsvoorstellen inrichting bestuur pensioenfonds 5 Wetsvoorstel andere AOWingangsdatum 6 Beleid Belastingdienst bij ontslagvergoeding in de vorm van een uitkering ineens

2 Update - Juli - Augustus 2011 Initiatiefwetsvoorstel Koser Kaya/Blok bij Eerste Kamer Het wetsvoorstel voor een evenwichtige samenstelling van en de medezeggenschap in pensioenfondsbesturen - meestal het initiatiefwetsvoorstel Koser Kaya/Blok genoemd - ligt ter behandeling bij de Eerste Kamer. De indieners van het initiatiefwetsvoorstel omschrijven het als voortrein voor de normale trein, oftewel; wetgeving die nieuwe bestuursmodellen voor pensioenfondsen gaat voorschrijven. In hun voorstel pleiten Koser Kaya en Blok voor een sterkere stem van pensioengerechtigden in besturen van pensioenfondsen. Als de Eerste Kamer het initiatiefwetsvoorstel aanvaardt, verloopt de verkiezing van pensioengerechtigden in pensioenfondsbesturen voortaan als volgt: Een vijfjaarlijkse raadpleging van pensioengerechtigden over de door hen gewenste vertegenwoordiging in het pensioenfondsbestuur, tenzij pensioengerechtigden al het bestuur zitten; De zetelverdeling tussen vertegenwoordigers van pensioengerechtigden en deelnemers in het bestuur vindt plaats op basis van evenredigheid naar onderlinge getalsverhoudingen binnen het fonds, en dus niet gelimiteerd tot de helft van het aantal werknemerszetels; Het pensioenfonds moet pensioengerechtigden en deelnemers informeren over hun (respectievelijke) belangenverenigingen; Toekenning van het beroepsrecht aan een minderheid (tenminste 30%) van de deelnemersraad; En specifiek voor bedrijfstakpensioenfondsen: bij een respons van 10% of meer bij de vijfjaarlijkse raadpleging moet het meerderheidsoordeel van pensioengerechtigden worden gevolgd; de pariteit regel wordt vervangen door een tenminste pariteit regel; bestuursverkiezing van pensioengerechtigden treedt in de plaats van (mogelijke) benoeming (van pensioengerechtigden) door vakbonden. Bij een respons van 10% of meer bij de vijfjaarlijkse raadpleging moet het meerderheidsoordeel van pensioengerechtigden worden gevolgd 3 met Kees den Blanken kees.den.blanken@towerswatson.com Externe deskundigen kunnen namens de pensioengerechtigden als kandidaat worden aangewezen, en dus ook worden verkozen; ook bij bestuursverkiezing van deelnemers bij ondernemingspensioenfondsen is dit mogelijk; Wij verwachten in de Eerste Kamer met name discussie over de zetelverdeling en de toekenning van het beroepsrecht aan een minderheid. De vraag is of de Eerste Kamer het initiatiefvoorstel om deze reden zal verwerpen. In dat geval moet de Kamer deze voortrein laten passeren en wachten op de normale trein. Na het zomerreces weten we meer. 2 towerswatson.nl

3 Bestuursmodellen pensioenfondsen verder uitgewerkt 4 met Paulien Siegman paulien.siegman@towerswatson. In wederom een voorontwerp van de wet heeft Minister Kamp recent de wijze waarop pensioenfondsen in de toekomst hun bestuur mogen inrichten verder uitgewerkt. Na het eerste voorontwerp van september 2010 is er inmiddels meer duidelijkheid. De bedoeling is dat dit ontwerp in november wordt omgezet in een wetsvoorstel, en vervolgens in wetgeving. Het voorontwerp van de Wet Versterking bestuur Pensioenfondsen kent drie bestuursmodellen. Elk model kent zijn eigen wijze van inrichting. Pensioenfondsen zullen hieruit moeten kiezen en hun bestuursopzet hiernaar moeten vormen. De belangrijkste kenmerken van de verschillende modellen zijn: 3. Gemengd bestuursmodel, dat uit uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders bestaat. Dit is het one tier board model, zoals in de principes van goed pensioenfondsbestuur ( pension fund governance of PFG) benoemd. Een deelnemersraad wordt hier verplicht. Besturen en Raden van Toezicht moeten gaan werken met profielen voor leden, waarin deze zaken zijn vastgelegd en waarop nieuwe leden worden getoetst 1. Paritair bestuur, het huidige model. Nieuw hierin is dat voor bedrijfstakpensioenfondsen (Bpf-en) verplicht en voor ondernemingspensioenfondsen (Opf-en) naar keuze een permanente Raad van Toezicht (RvT) moet worden opgericht. Kiest een Opf niet voor een RvT, dan moet jaarlijks een visitatie plaatsvinden. De RvT krijgt diverse taken, onder andere toezicht houden op evenwichtige belangenbehartiging. Daarnaast krijgen bij Bpf-en pensioengerechtigden de keuze deel te nemen aan het bestuur; 2. Extern bestuursmodel met beroepsbestuurders. Dit is een nieuw model en lijkt het minste aantal mensen nodig te hebben. Hierbij moet verplicht een Belanghebbendenorgaan (BO) worden opgericht, met vertegenwoordigers namens de drie geledingen. Het BO krijgt onder meer de taken van het huidige verantwoordingsorgaan en deelnemersraad. Dit model kent (dus) geen deelnemersraad; Voor alle modellen geldt dat het verantwoordingsorgaan wordt afgeschaft. Daarnaast komt er een verscherpte deskundigheidstoetsing voor bestuursleden en leden van de eventuele RvT. Leden moeten competent zijn en de vereiste competenties moeten worden aangetoond. Deskundigheid alleen is daarvoor niet langer toereikend; ook vaardigheden en professioneel gedrag maken onderdeel uit van de vereisten. Besturen en Raden van Toezicht moeten gaan werken met profielen voor leden, waarin deze zaken zijn vastgelegd en waarop nieuwe leden worden getoetst. Naast een analyse en een meting wordt er een voorstel gedaan voor competentie ontwikkeling. Towers Watson Update juli - augustus 3

4 Update - Juli - Augustus 2011 Wetsvoorstellen inrichting bestuur pensioenfonds Op dit moment bestaan er twee voorstellen ten aanzien van het wijzigen van de wetgeving over de inrichting van het bestuur van pensioenfondsen: het initiatief wetsvoorstel Koser Kaya/Blok en het voorstel van minister Kamp. In zijn brief van 1 juli aan de Eerste Kamer legt minister Kamp uit wat de relatie is tussen beide voorstellen. Wij lichten dat kort toe. De minister geeft in zijn brief aan dat hij in het najaar 2011 een integraal wetsontwerp indient. Hierin worden de wijzigingen - die voortvloeien uit het initiatiefwetsvoorstel Koser Kaya/Blok - opgenomen. De volgende twee onderdelen gaat de minister niet overnemen: 1. De zetelverdeling tussen vertegenwoordigers van pensioengerechtigden en deelnemers in bestuur op basis van evenredigheid naar onderlinge getalsverhoudingen binnen het fonds; 2. De toekenning van het beroepsrecht aan een minderheid (tenminste 30%) van de deelnemersraad. In plaats daarvan stelt hij voor dat: 1. Het aantal zetels voor pensioengerechtigden wordt begrensd tot de helft van het aantal zetels dat vertegenwoordigers van werknemers en pensioengerechtigden gezamenlijk bezitten (uitgaande van het paritaire bestuursmodel). Alleen bij een sterk vergrijsd fonds - waarbij het aantal actieve deelnemers minder dan 10% bedraagt van de som van het aantal deelnemers en pensioengerechtigden samen - geldt geen begrenzing. Het kabinet wil deze maximering opnemen om te voorkomen dat een deelbelang in het bestuur een blokkerende macht kan vormen, en werkgevers in de minderheid raken; 2. Het beroepsrecht blijft belegd bij de deelnemersraad als geheel, en niet bij een minderheid daarvan. Het kabinet is van mening dat een beroepsrecht voor een minderheid ten koste gaat van de bestuurbaarheid van het fonds. Bovendien vindt het kabinet dit niet nodig, omdat voorzien is in intern toezicht dat toeziet op een evenwichtige belangenbehartiging door het bestuur. ^ 4 towerswatson.nl

5 Hoe het wetgevingsproces ook uitvalt, duidelijk is dat pensioenfondsen er rekening mee moeten houden dat het bestuursmodel vanaf volgend jaar ingrijpend verandert. Bij veel fondsen zullen (vertegenwoordigers van) pensioengerechtigden in de besturen worden gekozen. Ook kunnen verhoudingen binnen de besturen wijzigen als gevolg van het loslaten van de pariteitregel. Duidelijk is dat pensioenfondsen er rekening mee moeten houden dat het bestuursmodel vanaf volgend jaar ingrijpend verandert Towers Watson kan pensioenfondsbesturen helpen bij het (nadenken over) opnieuw inrichten van het bestuursmodel. Ook ten aanzien van het bevorderen van de deskundigheid bieden wij onze kennis en instrumenten (deskundigheidstoets 1 en 2 en de geaccrediteerde deskundigheidsopleidingen en masterclasses) aan. Mede naar aanleiding van de aanstaande ontwikkelingen in weten regelgeving hebben wij onze diensten op dit gebied verder uitgebreid. Door de samenwerking met bureau Ladder9 bieden wij via de Towers Watson Academy nu ook trainingen aan om het vereiste professioneel gedrag en vaardigheden (competenties) te ontwikkelen zowel op individueel niveau als voor het bestuur als geheel. 2 met Kees den Blanken of Paulien Siegman kees.den.blanken@towerswatson.com paulien.siegman@towerswatson.com Towers Watson Update juli - augustus 5

6 Update - Juli - Augustus 2011 Wetsvoorstel andere AOW-ingangsdatum Het kabinet stelt voor het AOWouderdomspensioen met ingang van 1 januari 2012 niet meer in te laten gaan op de eerste dag van de maand waarin iemand de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, maar met ingang van de dag waarop die leeftijd daadwerkelijk wordt bereikt. Deze wijziging kan op twee fronten effect hebben. In de eerste plaats moet ook andere wetgeving worden aangepast. Denk bijvoorbeeld aan werknemersverzekeringen en andere volksverzekeringen, omdat die wetten aansluiten op de ingangsdatum van de AOW-uitkering. Dit zou ook gevolgen kunnen hebben voor de uitkeringsduur van bijvoorbeeld het arbeidsongeschiktheidspensioen dat in de tweede pijler is verzekerd. Het is aan sociale partners om vast te stellen of de pensioenregeling aan de gewijzigde AOW-ingangsdatum aangepast moet worden Daarnaast wordt in arbeidsovereenkomsten standaard uitgegaan van functioneel leeftijdsontslag op de pensioendatum: de eerste dag van de maand waarin iemand 65 jaar wordt, zijn/haar 65ste verjaardag viert of de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin iemand 65 jaar is geworden. Het is aan sociale partners om vast te stellen of de pensioenregeling aan de gewijzigde AOW-ingangsdatum aangepast moet worden. Als hiervoor wordt gekozen, moeten al opgebouwde pensioenrechten op actuarieel neutrale wijze worden omgezet naar de gewijzigde pensioeningangsdatum. Overigens moet opgemerkt worden dat in het kader van Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid het dienstverband kan worden voortgezet tot de de (nieuwe) ingangdatum van de AOW. Het wetsvoorstel is door minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op 8 juli naar de Tweede Kamer gestuurd. 5 met Harmen Pullen harmen.pullen@towerswatson.com 6 towerswatson.nl

7 Beleid Belastingdienst bij ontslagvergoeding in de vorm van een uitkering ineens 6 met Eric Heemskerk eric.heemskerk@towerswatson.com De Belastingdienst heeft beleid gepubliceerd over de mogelijkheid de stamrechtsvrijstelling te benutten als werkgever en werknemer op voorhand in de arbeidsovereenkomst een eenmalige ontslagvergoeding in contanten zijn overeengekomen. Stamrecht is de aanspraak op een periodieke uitkering vanwege gederfd of te derven loon. De Belastingdienst stelt zich op het standpunt dat in een situatie waarbij een ontslagvergoeding in contanten is overeengekomen niet gesproken kan worden van gederfd of te derven loon. De vergoeding is immers al onderdeel van het loon en is dan ook ineens belast. Het is dus van belang bestaande arbeidsovereenkomsten - waarin op voorhand een eenmalige vergoeding in contanten is opgenomen - te wijzigen Het is dus van belang bestaande arbeidsovereenkomsten - waarin op voorhand een eenmalige vergoeding in contanten is opgenomen - te wijzigen. Tenminste als de mogelijkheid van toepassing van de stamrechtvrijstelling voor de werknemer open moet worden gelaten. De Belastingdienst geeft in haar kennisgeving zelf al aan dat bij aanvang van het dienstverband - of in bestaande arbeidsovereenkomsten - dan moet worden opgenomen dat partijen de vorm van de ontslaguitkering pas zullen vaststellen als het mogelijke ontslag zich voordoet. Op deze wijze kan de werknemer kiezen voor een uitkering ineens in contanten, maar blijft ook de mogelijkheid bestaan om de uitkering aan te wenden ter financiering van een stamrecht. Towers Watson Academy Woensdag 7 Opleiding Kosten pensioenfondsen 14 en 15 Cursus Accounting of Employee Benefits Donderdag 8 Masterclass Rente- en inflatierisico 20, 22 en 27 Opleiding Deskundigheidsniveau 1 Vrijdag 9 Masterclass Medezeggenschap verzekerde Regeling 26 en 27 Tweedaagse stoomcursus Vermogensbeheer 13 en 15 Opleiding Verantwoordingsorgaan Donderdag 6 oktober 2011 Masterclass Integraal risicomanagement Voor het volledige opleidingsaanbod, meer informatie, inschrijven of incompany mogelijkheden kijk op towerswatsonacademy.nl of neem contact op met Hermine Steegstra via of academy.nl@towerswatson.com. Towers Watson Update juli - augustus 7

8 De 4e Dinsdag in September: Pensioenuitvoering na het pensioenakkoord Graag nodigt Towers Watson u op 27 september uit voor het seminar de 4e Dinsdag in September met als thema: Pensioenuitvoering na het pensioenakkoord. Uiteraard zullen de sprekers op dit seminar de belangrijkste punten uit de Miljoenennota 2012, die een week eerder wordt gepresenteerd, de revue laten passeren. De verschillende sprekers zullen verder, vooruitlopend op de definitieve uitwerking van het pensioenakkoord, stilstaan bij verschillende aspecten die raken aan de praktische implicaties ervan. Daarbij komen zowel interne als externe deskundigen aan het woord, elk over hun eigen specifieke expertise. Break out sessies Vanwege het succes van afgelopen jaar is ook dit jaar gekozen voor een programma waar break out sessies deel van uitmaken. Bij het aanmelden vragen wij u de twee break out sessies van uw keuze te selecteren: 1. Communicatie na het pensioenakkoord: krachttoer of kans? Het moment van transitie naar een nieuwe regeling vergt doelmatige communicatie, met name over de invoering ervan. Dat is een grote uitdaging, want de complexiteit neemt toe, maar het biedt ook kansen: goede communicatie vergroot immers het draagvlak. 2. Vermogensbeheerkosten Uitvoeringskosten van pensioenfondsen verdienen voortdurend aandacht; dat geldt in het bijzonder voor de vermogensbeheerkosten. De omvang van de vermogensbeheerkosten blijkt vaak significant groter dan wordt gerapporteerd - en bovendien bevat de kostenstructuur vaak ongewenste prikkels. 3. De gevolgen van het pensioenakkoord voor DC in Nederland Het pensioenakkoord noemt het behoud van collectiviteit expliciet als doelstelling. Maar heeft de inhoud ervan niet juist tot gevolg dat DC in Nederland groeit ten koste van DB? En hoe kan DC worden vormgegeven, zodanig dat de positieve elementen van DB behouden blijven en de negatieve worden verwijderd? 4. Het pensioenakkoord verhoogt de operationele risico s binnen de pensioenuitvoering: is uitbesteding hierop een goed antwoord? Het pensioenakkoord betekent veelal dat de huidige pensioenregeling moet worden herzien. Daarbij komen ook uitvoerings- en uitbestedingsvraagstukken aan de orde. Beslissingen over uitbesteding hebben implicaties voor het risicoprofiel. Hoe kunnen operationele risico s worden beheerst? Info Dit event is kostenloos Wanneer: Dinsdag 27 september uur Aansluitend een borrel Waar: Dorint Hotels & Resorts Stationsplein ZW CE Amsterdam Schiphol-Oost Contact: Gaby Stetter Tel: gaby.stetter@towerswatson.com Wilt u de Towers Watson Update per ontvangen? Stuur dan een naar: eu.subscribe@towerswatson.com Prof. E.M. Meijerslaan AV Amstelveen Postbus AE Amsterdam T F Towers Watson B.V. Handelsregister Amsterdam nr: Op alle door ons geleverde diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing. De algemene voorwaarden liggen op onze kantoren ter inzage en worden u desgewenst toegezonden. Ook zijn ze beschikbaar via towerswatson.nl/voorwaarden Copyright 2011 Towers Watson. Alle rechten voorbehouden. TW-NL towerswatson.nl