E.H.B.O. voor zee- en oceaanvaart

Transcriptie

1 E.H.B.O. vr zee- en ceaanvaart Rik Maene

2 K.B. BETREFFENDE DE MEDISCHE HULPVERLENING AAN BOORD VAN SCHEPEN (verschenen ): HOOFDSTUK I: ALGEMENE BEPALINGEN, ARTIKEL 5, PARAGRAAF 2: Allen die een zeevaartpleiding vlgen en zich p het werken aan brd van een schip vrbereiden, meten basispleiding hebben gevlgd terzake van medische hulpverlenings- en levensreddende maatregelen die bij een ngeval f een ernstig medisch spedgeval nmiddellijk meten wrden getrffen. PARAGRAAF 3: De kapitein, en de werknemer aan wie hij het gebruik van de medische uitrusting van het schip eventueel heeft tevertruwd, meten een speciale pleiding hebben ntvangen, met p gezette tijden en minstens m de vijf jaar, een bijschling, waarbij rekening wrdt gehuden met de specifieke risic s en vereisten van de verschillende scheepscategrieën( ). 1. Basisprincipes van de eerstehulpverlener. 2. Medische Hulpdiensten p zee. 3. Eerste hulp verlenen: He begin je eraan? 4. De EHBO-kffer. 5. Reanimatie. 6. Bledingen. 7. Huidwnden. 8. Letsels in het Bewegingsstelsel. 9. De giek tegen het hfd. 10. Verdrinking. 11. Warmte en Kude. 12. Alchlintxicatie. 13. Zeeziekte. 14. Tpics uit de Ziektenleer. bibilgrafie 2

3 1. Basisprincipes van eerste hulp Handel als eerstehulpverlener. Hu rekening met de gevaren uit de mgeving. Zrg ervr dat je de situatie niet erger maakt. Stel enkel zinvlle handelingen. Ken je beperkingen. Bij twijfel zek je prfessinele hulp p Blijf rustig in een ndsituatie. Een ndsituatie aan brd kan bijznder stresserend zijn. Blijf rustig. Verspreid geen paniek f hpelsheid nder de bemanning. Enkele tips: kennis, afstand nemen, verleg, EHBO-kffer Geef psychsciale ndersteuning. Een mens is meer dan een verzameling rganen. Je interventies zullen efficiënter wrden naarmate je g hebt vr de psychsciale nden van je slachtffer en de mstaanders. Stel jezelf vr. Huding: vrnaam, neutraal, empathisch. Vraag testemming m hulp te verlenen. (kind uders) Luister naar het slachtffer. Geef infrmatie ver de testand en ver je handelingen. Blijf bij het slachtffer indien mgelijk. Geef het slachtffer z vlug mgelijk het gevel van cntrle terug. Betrek mstaanders in de hulpverlening: vraag m hulpdiensten te verwittigen per VHF f telefnisch, het schip nder cntrle te huden, verkeer te regelen, Luister naar de mstaanders. Ze kunnen je nuttige inlichtingen verschaffen. Vermijd discussies. Luister en verleg. Draag zrg vr het persnlijke materiaal van het slachtffer. Open geen geldbeugel znder getuige. 3

4 1.4. Vermijd besmetting. Wnden geven altijd besmettingsgevaar. Partikels uit de mgeving kunnen een wnde besmetten. De hulpverlener kan een brn van infectie zijn. Het slachtffer kan infectie verbrengen p de hulpverlener. Zrg vr prpere handen vraleer wnden te verzrgen, f ng beter: Gebruik een paar wegwerphandschenen. Als de buitenkant van een verband vchtigheid vertnt is het verzadigd en dient het te wrden vervangen. Vermijd hesten en niezen bij de verzrging van wnden. Beschuw gebruikt verbandmateriaal als besmet Zrg vr het cmfrt van het slachtffer. Laat een zieke f gewnde persn geen uren p een harde, kude ndergrnd liggen. Bescherm het slachtffer tegen nderkeling f pen znlicht. Wees alert vr zeeziekte. (zie verder) Infrmeer regelmatig naar de testand van het slachtffer. 4

5 2. Medische Hulpdiensten p zee. 1. Internatinale medische ndprep. Kanaal 16 = internatinaal ndkanaal. PAN PAN MEDICO (3x) CALLING ALL STATIONS (3x) THIS IS BREYDEL BREYDEL - BREYDEL POSITION: WE ARE 1 MILE SOUTH OF WESTHINDER, evt, dichtste haven, evt. lengte- en breedtegraden. Specificeer gewenste hulp WE HAD A FIRE ON BOARD AND REQUEST BANDAGES AND FLAMMAZINE Radi Ostende luistert altijd mee. Je kunt dus k je prep richten aan Radi Ostende: Kanaal 16 CALLING RADIO OOSTENDE (3x) THIS IS BREYDEL BREYDEL - BREYDEL POSITION: Gewenste Hulp: PERSOON AAN BOORD MET TRAUMA AAN HET HOOFD VERMINDERD BEWUSTZIJN BRAKEN REQUEST IMMEDIATE EVACUATION Uiteraard kun je bij Radi Ostende k in het Nederlands f Frans terecht. 2. Radimedisch cnsult. In geval van een minder dringend prbleem kan men via Kanaal 16 een radimedisch cnsult aanvragen, via Radi Ostende, maar dan znder PAN PAN. U zult wrden tegewezen aan een ander kanaal en drverbnden wrden met de spedarts van het Militair Hspitaal Kningin Astrid te Neder-Over-Heembeek. Radi Ostende blijft meeluisteren en zal p vraag van de arts f p eigen initiatief het MRCC waarschuwen, dat verdere hulp kan inschakelen. 3. MRCC. Het Maritiem Reddings- en Cördinatie Centrum te Ostende is het centrale meldpunt vr gebeurtenissen p zee: dit zijn.a. persnen (en schepen) in nd, ngevallen, lieverntreiniging, enz. De prepen kmen binnen via Radi Ostende, Kanaal 16, f via de 100 Centrale West-Vlaanderen indien de prep via GSM (112) gebeurde. 5

6 Middelen: SAR-Kksijde: Search and Rescue-heli: de Sea-King Zeereddingsdienst Blankenberge f Nieuwprt, Buitenlandse zeereddingsdiensten, MUG en Ambulance 100, + MUG-Helikpter West-Vlaanderen (basis: AZ St-Jan, Brugge) vr alle ndsituaties p het strand en zwemzne. Strandreddingsdiensten (jul-aug u u.) 4. Inhud van elk medisch ndbericht Wat is er gebeurd? Heveel slachtffers? Bewustels f niet? Andere testandsmschrijvingen: kinderen, zwangere vruw, gekende ziektetestand bij het slachtffer Waar bent u en he kan men u het best bereiken? Kan men u telefnisch bereiken? Hu het preptestel vrij van andere gesprekken. Enkele tips: Vraag aan een tweede hulpverlener m de hulpdiensten te verwittigen. Indien iemand weggaat m de hulpdiensten te verwittigen, vraag dan dat deze persn terugkeert m te bevestigen dat hulp nderweg is. Indien dit niet gebeurt, bel je zelf ng eens f laat je iemand anders (ngmaals) pbellen. ICE Hulpdiensten hebben vaak grte meite m belanghebbende derden te verwittigen bij pname van een slachtffer in het ziekenhuis. Hiervr bestaat het idee ICE wat staat vr in case f emergency. Breng je belangrijkste cntacten in je GSM een tweede maal in nder de namen bvb. ICE1 Wife, ICE2 Parents, ICE3 6

7 3. Eerste hulp verlenen: He begin je eraan? Heel belangrijk bij het verlenen van hulp is een nderscheid kunnen maken tussen levensbedreigende en niet levensbedreigende aandeningen ten gevlge van een ziekte f trauma. Bij niet levensbedreigende aandeningen heeft men immers tijd m even na te denken. In situaties waarbij één f meerdere vitale parameters (bewustzijn, ademhaling en/f circulatie) in het gedrang zijn, is nmiddellijk ingrijpen levensreddend Drie vitale functies Bewustzijn He het bewustzijn cntrleren? Aanspreken Pijnprikkel tedienen. Het bewustzijn kan verlaagd zijn, zals in slaperig, meilijk wekbaar f cmateus (geen bewustzijn). Het bewustzijn kan veranderd zijn, zals in verward, geagiteerd, angstig Ademhaling He de ademhaling cntrleren? Hren : Zien : Velen : Een nrmale ademhalingsfrequentie is 12 tt 20 keer per minuut (vlwassene). Bij een nrmale ademhaling wrdt uitzetting van de buik gevlgd dr uitzetting van de brstkas. Een nrmale ademhaling is vrijwel geluidls Circulatie He de circulatie cntrleren? Nrmale ademhaling Hesten Bewegen Een geefende hulpverlener mag eventueel prberen de pls te velen, maar de gehele evaluatie mag slechts 10 secnden duren: Velen van de plsslagader (aan duimzijde) Velen van de halsslagader: tussen luchtpijp en halsspieren. Een nrmale hartslag heeft een regelmatig ritme. De frequentie in rust bedraagt nrmaal 50 tt 100 slagen per minuut. Bij een nrmale circulatie bemerken we een lichtrze huidskleur. In stresssituaties zien we een bleke huidskleur, kude ledematen, samen met transpiratie geeft dit klam zweet. (beeld van shck: zie verder) 7

8 3.2. Pririteiten bij verzrging Na cntrle van de vitale functies nderzek je het slachtffer verder m eerste hulp te verlenen. Bij een slachtffer met meerdere verwndingen met je een juiste vlgrde aanhuden. Pririteitenlijst : 1. Alle handelingen mbt. CPR. 2. Bledingen stelpen. 3. Brandwnden spelen, afkelen. 4. Grte wnden verzrgen, bedekken. 5. Fracturen, verstuikingen, ntwrichtingen immbiliseren. 6. Kleinere verwndingen verzrgen. Wat is er gebeurd? Luister naar wat het slachtffer en/f getuigen vertellen. Zek aanknpingspunten in de mgeving van het slachtffer. Heeft het slachtffer een attentiekaartje bij zich? (diabetes, epilepsie, astma, ) Symptmen en tekenen vervlledigen het verhaal: Abnrmale stand van een lidmaat, Zwelling, bleding, verkleuring, Pijnlijke plaatsen bij beweging, bij lichte drukuitefening. Warmte f kude, krts. Medicatie? Sms met een slachtffer chrnisch medicatie innemen. Dr het niet nemen van medicatie kan de ziekte ntstaan zijn (vergeten, braken). Geef echter nit medicatie aan een slachtffer p eigen initiatief, tenzij je natuurlijk 100% zeker bent waarmee je bezig bent. Het nrdeelkundig geven van medicatie kan er vr zrgen dat je de symptmen verergert f het ziektebeeld gecmpliceerder maakt. Indien het slachtffer zelf aangeeft dat hij die medicatie ndig heeft, kun je wel hierbij helpen: medicatie aangeven, wat water geven m te drinken,. Herhaal duidelijk de vraag van het slachtffer zdat deze kan bevestigen. Herhaal dit bij elke stap Zek prfessinele hulp. Briefing: Omstandigheden, bservaties, handelingen. 8

9 4. De EHBO-kffer Verbandmateriaal: Kies vr een waterdichte kffer in kunststf f tas. Markeer deze herkenbaar. Zrg vr een inventarislijst en vul minstens 1x per jaar aan. De psmming hiernder is te lezen als een minimale heveelheid, met aanvulling vr de betere EHBO-kffer, waarmee men meerdaagse zeetchten aankan. Inhud: 1 ds wegwerphandschenen. 1 schaar scherp/stmp, f stmp/stmp, evt. verbandschaar. Ontsmettingsvleistf: Hacdil, evt. Hibdil, Isbethadine, (H 2 O 2 ). Ontsmettende zalf: Flammazine, (Isbethadine -gel) Rlletjes kleefpleister: Micrpre, Leukpre, evt. Fixmull -stretch 10 cm., Steriele cmpressen: 5/5 cm, evt.10/10 cm, 15/7 cm., Verbanden: 1 ds Mellin 10/10, absrberend verband, evt. snelverband (sparadrap) Mepre in enkele frmaten, 1 verpakking Steristrip, veiligheidsspelden, verbandhaakjes, krtsthermmeter, alu-deken, zwachtels: crèpe-10 cm f enkele verschillende frmaten, stretch-windels vr 1-malig gebruik, Evt. vette gaas, type Inadine (= ntsmettend) f Jelnet (= neutraal) Vr de ceaanvaart gaat men best vraf te rade bij een expert. Alleszins zul je extra ndig hebben: Wndhechting: Flexidene draad, met rechte naald, wund-stapler (nietjes) en staple remver. Spalken: pblaasbare spalk, vingerspalken (SAM ), Materiaal m injecties te te dienen: spuiten 2.5 f 5 ml, spiernaalden (22Gx2), nderhuidse naalden (24Gx1), ptreknaalden (16 f 18Gx1,5), Ontsmettingsalchl. 9

10 4.2. Medicatie. Het KB. van 7 jan betreffende de medische hulpverlening aan brd van schepen is niet van tepassing p vr niet-cmmerciële deleinden gebruikte pleziervaartuigen znder prfessinele bemanning. Nchtans geldt k hier het principe van de gede huisvader : de kapitein is verantwrdelijk vr een aan zijn ndernemingen en aantal pvarenden aangepaste uitrusting. Vr wie beschikt ver een cmmerciële vlaggenbrief is er een uitgebreide wettelijke lijst van aan brd verplichte verbandmaterialen, geneesmiddelen en antidta. Je slaat er als reder en/f kapitein best zelf eens de wettekst p na. ( Belgisch staatsblad-nederlands-nieuwe pzeking: Numac: ) Een verplichte jaarlijkse cntrle wrdt pgelegd aan de dienst zeevaartinspectie van de thuishaven van het schip vr wat betreft de minimale inhud van verbandkffer en brdaptheek, de bewaarwijze, de vervaldata. Deze cntrles zijn geen dde letter. Ze wrden uitgeverd. De mvang van de brdaptheek van het pleziervaartuig hangt af van: het vaargebied: tijdsduur tt de dichtste haven, vrziene reisduur, aantal bemanningsleden, aanwezigheid van kinderen f niet, aanwezigheid van bemanningsleden met specifieke medische vrgeschiedenis. Categrie Vrbeeld middel tegen zeeziekte Turistil pijnstillende huidspray Reflex-spray (pgelet gen!) basispijnstiller middelmatige pijnstiller anti-inflammatir Vltaren Dafalgan -kauw(odis)-f bruistabletten, Dafalgan-Cdeine bruistablet, Valtran -druppels.(dseren /kg.lich.g) middel tegen maagzuur Maalx sirp f tabletten middel tegen diarree Imdium, sublinguale tabletten middel tegen darmverstpping Dulclax middel tegen jeuk, allergische reacties Zyrtec -pilletjes, Calamine -zalf, breedspectrum antibiticum Augmentin Vr wie de ceaan wil temmen is deze lijst niet vldende. Ga echter eerst te rade bij huisarts en aptheker met het KB ter zake en prbeer vral wat praktijkervaring p te den. 10

11 5. Reanimatie. Wie een slachtffer in kritieke levensbedreigende testand wil helpen en/f benaderen, det dit best p systematische en éénvrmige wijze. We gebruiken hiervr de richtlijnen die werden bepaald dr de Eurpese Reanimatie-Raad, versie 2005, vr basisreanimatie bij vlwassenen. (ERC-guidelines 2005) 1 Aan deze richtlijnen gaat uitgebreid wetenschappelijk nderzek en verleg vraf. Niet alle raadgevingen zijn evidence-based. Bij gebrek aan dr wetenschap ndersteunde gegevens wrdt veelal uitgegaan van de nieuwste theretische inzichten. Een grte vruitgang in de richtlijnen 2005 is dat men vr de leken (Basic Life Supprt f BLS) rekening hudt met de best haalbare praktijk. Waar in de vrige richtlijn de nadruk werd gelegd p snelle defibrillatie, ligt de nadruk bij de laatste herziene richtlijn vnl. p hartmassage en beademing. Het cncept chain f survival smmeert de stappen in de hulpverlening die ndig zijn vr succesvlle resuscitatie. 1. Vrege herkenning van de ndsituatie en prepen van prfessinele medische hulpdiensten. 2. Vrege CPR (Cardi Pulmnaire Resuscitatie) dr mstanders. (verdubbelt tt verdrievudigt de kans p verleving na pltse hartstilstand) 3. Vrege defibrillatie. Bemerk het pduiken van de autmatische defibrillatren p penbare plaatsen. 4. Vrege Advanced Life Supprt en betere zrg in de pstresuscitatie fase. 1 Tekst en afbeeldingen: Eurpean Resuscitatin Cuncil Guidelines

12 De tekst van de richtlijnen dient zwel in de mannelijke als vruwelijke vrm gelezen. Als vlwassene wrdt beschuwd: elke persn van 8 jaar en uder. Slachtfferbenadering van kinderen valt buiten het bestek van deze pleiding. Basisreanimatie bij vlwassenen. 1. Zrg vr veiligheid van de hulpverlener en het slachtffer. Verplaats zndig het slachtffer (SO) naar een veilige plaats. 2. Cntrleer het SO en kijk f het reageert: Schud rustig aan zijn schuders en vraag luid: Wat is er gebeurd? cntrle bewustzijn 3. A: Als het reageert dr te antwrden f te bewegen: Laat het SO liggen zals u het gevnden hebt (er vanuit gaande dat er geen gevaar is), cntrleer zijn testand en zrg vr hulp indien ndig. Zrg vr hulp Stuur iemand m hulp te halen f, als u alleen bent, laat het SO alleen m hulp te halen. Blijf het SO cntrleren. 12

13 B: Als het NIET reageert: Rep m hulp. Indien u het slachtffer niet vlledig kunt cntrleren in de psitie waarin u het vnd, draai het SO p zijn rug en cntrleer de ademweg: Plaats uw hand p zijn vrhfd en trek vrzichtig het hfd naar achteren terwijl u uw duim en wijsvinger vrijhudt m zijn neus dicht te knijpen als beademen ndzakelijk is. Plaats uw vingertppen nder de punt van de kin van het SO en til die mhg m de ademweg vrij te maken. Kantelen van het hfd + kinlift PROBEER HET KANTELEN VAN HET HOOFD TE VOORKOMEN ALS U NEKLETSEL VERMOEDT. 4. Hud de ademweg pen, kijk, luister en vel naar nrmale ademhaling. Kijk f de brstkas beweegt, Luister aan de mnd van het SO naar ademgeluiden, Vel met uw wang f er een luchtstrm is, Kijk, luister en vel m vast te stellen f het SO nrmaal ademt. Cntrle Ademhaling 13

14 5. A: Als het wel nrmaal ademt: Leg het in de stabiele zijligging, Stabiele Zijligging Stuur iemand m hulp te halen f, als u alleen bent, laat het SO alleen en ga zelf hulp halen, Blijf de ademweg cntrleren. Na een pltse hartstilstand zal een SO gaspen f naar lucht happen. Dit is geen nrmale ademhaling. B: Als het NIET nrmaal ademt (niet, te ppervlakkig, af en te) Stuur iemand m hulp te halen f, indien u alleen bent. Verlaat nu het SO m zelf de hulpdiensten te waarschuwen. Leg het SO p zijn rug, als het ng niet in die psitie ligt. Start brstcmpressie als vlgt: Kniel naast het SO. Plaats de hiel van 1 hand centraal p de brstkas van het SO. Plaats de hiel van de andere hand bven p de eerste hand. Verstrengel de vingers en vergewis je ervan dat je geen druk uitefent p de ribben. Vermijd k druk uit te efenen p het nderste benige deel van het brstbeen (zwaardvrmig aanhangsel) en p de bvenzijde van de buik. Psitineer je (schuders) bven het SO en druk, met gestrekte armen, de brstkas 4 tt 5 cm. in. Ls alle druk van de brstkas na elke kmpressie, znder echter cntact te verliezen met de brstkas. Herhaal brstcmpressie aan een ritme van 100 keer per minuut. (Dit is bijna 2 kmpressies per secnde.) Samendrukking en ntspanning duren even lang. Brstcmpressies: Plaatsing handen De dit 30x. 14

15 Brstcmpressies: psitinering 6. Cmbineer brstcmpressie met beademing. Maak na 30 brstcmpressie de luchtweg vrij. (hfd kantelen en kinlift) Knijp de neus dicht met de duim en wijsvinger van de hand die zich p het vrhfd van het SO bevindt. Neem een nrmale ademhaling en plaats uw lippen rnd de mndpening van het SO. Zrg vr een gede afsluiting. Blaas de lucht in terwijl u cntrleert f de brstkas werkelijk mhg kmt. Dit is een efficiënte beademing. Behud de hfdkanteling en kinlift. Verwijder je mnd van het SO en laat de lucht ntsnappen. Neem pnieuw een nrmale ademhaling en beadem ng 1 maal m z te kmen tt een ttaal van 2 efficiënte beademingen. beademing Neem daarna pnieuw de brstkmpressiepsitie in en geef pnieuw 30 brstcmpressie. Ga verder met brstcmpressie en beademingen aan een rati van 30/2. Stp alleen m te cntrleren als u denkt dat het SO pnieuw ademt. In geen enkel ander geval wrdt de resuscitatie nderbrken. Indien met 2 hulpverleners: wissel van psitie na ngeveer 4 cycli (30/2 x4) m vermeidheid te vermijden. 15

16 Indien de beademing niet resulteert in het mhg gaan van de brstkas: kijk vr een vreemd vrwerp cntrleer handpsities de niet meer dan 2 beademingspgingen m dan terug te keren naar hartmassage. 7. Ga dr met CPR ttdat: prfessinele hulpverleners vernemen, het SO nrmaal begint te ademen, u uitgeput bent. Sms dient CPR in een beperkte mgeving te gebeuren. In plaats van dwars tegenver het SO psitineert de hulpverlener zich dan schrijlings (in de lengteas) ten pzichte van het slachtffer. Stabiele Zijligging. Ondanks mgelijke prblemen tijdens training en in gebruik, bestaat er geen twijfel ver dat het plaatsen van een bewustels, ademend SO in stabiele zijligging, levensreddend kan zijn. Verwijder een eventuele bril van het SO. Kniel naast het SO en zrg dat beide benen gestrekt zijn. Plaats de arm, die het dichtst bij u ligt in een rechte hek tv. zijn lichaam, vrm een rechte hek ter hgte van de ellebg en leg de handpalm naar bven. Breng de arm die het verst van u verwijderd is ver de brst en hud de handrug tegen de wang aan uw zijde van het SO. Neem met de andere hand het been dat het verst van u verwijderd is, net bven de knie en trek het p terwijl de vet p de grnd blijft. Terwijl u zijn hand tegen de wang drukt, trekt u aan het pgetrkken been en rlt u het SO naar u te p zijn zij. Leg het bvenste been z dat er bij de heup en in de knie een rechte hek ntstaat. Kantel het hfd naar achter m de ademweg pen te huden. Verplaats de hand nder de wang als dat ndig is m het hfd gekanteld te huden. Blijf de ademhaling regelmatig cntrleren. Als het SO langer dan 30 minuten in de stabiele zijligging met liggen, dan met het SO na 30 minuten p zijn andere zij gelegd te wrden. 16

17 Stabiele zijligging Pltse luchtwegbelemmering Pltse luchtwegbstructie (LWO), f freign bdy airway bstructin, dr een vreemd lichaam is een zeldzame maar ged behandelbare rzaak van pltse dd. Bij vlwassenen geschiedt LWO vnl. dr vedsel. Bij kinderen gaat het in de helft van de gevallen m vedsel, vnl. snep. In andere gevallen gaat het vral m muntstukken en speelged. Iemand die zich verslikt - verstikt is zelden alleen. Het is dus vaak mgelijk in te grijpen terwijl het SO ng bewust is. Men maakt een nderscheid tussen gedeeltelijke LWO en vlledige LWO. Bij een gedeeltelijke LWO kan het SO ng een beetje spreken, vldende hesten en ademen. Bij vlledige LWO zijn hesten en ademhaling nmiddellijk gecmprmitteerd. Het SO zal bijgevlg niet antwrden p vragen als Wat gebeurt er? Heb je je verslikt?. Bewustelsheid zal hier snel intreden. Als het SO hest, medig het dan aan verder te hesten. Bij tekenen van vlledige LWO en een bewust SO: Geef 5 rugslagen p vlgende wijze: Sta zijwaarts-achter het SO. Ondersteun de brstkas met 1 hand en laat het SO ged vrver leunen. (mnd lager dan luchtweg) Geef 5x een harde klap met de hand tussen de 2 schuderbladen. Cntrleer na elke slag f de LWO milder wrdt f het hesten verbetert. Als het SO niet gehlpen is na 5 ruglslagen ver dan 5 buikstten uit p vlgende wijze (Heimlich maneuvre): Sta achter het SO en sla uw beide armen m het bvenste gedeelte van de buik. De f laat het SO vrver leunen. Plaats 1 vuist tussen het nderste deel van het brstbeen en de navel. Grijp met de andere hand je vuist. Trek krachtig naar je te en mhg. Herhaal dit tt 5 keer. Cntrleer de mndhlte. Als de LWO niet verhlpen is, ga dan verder afwisselend met 5 rugslagen en 5 buikstten. Als het SO bewustels wrdt: Leg het SO vrzichtig p de grnd en verwittig nmiddellijk de hulpdiensten. Start CPR. Deze werkwijze is k geschikt vr kinderen vanaf 1 jaar. 17

18 6. Bledingen. Bledingen bestaan in verschillende srten en vrmen. Er zijn inwendige bledingen, uitwendige bledingen en k veruitwendigde bledingen, zals bij bvb. een bledneus f bled dat na een hfdcntusie uit het r sijpelt. Er bestaat banaal bledverlies en levensbedreigend. Het gevaar vr besmetting is altijd aanwezig. Vermijd altijd rechtstreeks cntact met bled: wegwerphandschenen! Als een slachtffer teveel bled verliest, kan dit leiden tt bewustzijnsverlies. Het is dus belangrijk altijd crrect in te grijpen. Daar hrt k bij: het in de gaten huden van de algemene testand van het slachtffer Uitwendige bleding. Bij een uitwendige bleding bemerken we bled dat drheen beschadigde huid vleit, spuit f sijpelt. He ga je te werk? Vraag het slachtffer zelf lkaal p de bledende wnde te drukken. De wegwerphandschenen aan, neem steriele kmpressen uit de EHBO-kffer en leg deze p de wnde. Oefen stevige druk uit. Indien de wnde blijft bleden met je een drukverband aanleggen: Neem k een zwachtel uit de EHBO-kffer en rl dit stevig ver het kmpres zdat een cntinue druk van het kmpres p de wnde ntstaat. Kleef de zwachtel. Je cntinue druk met grt geneg zijn m de ppervlakkige bledvaten dicht te drukken en tch beperkt zdat je niet alle bledtever naar de rest van het lidmaat afsnert. (pijn, gevlgd dr gevellsheid, zwelling van vingers, blauw wrden van hand f vet) Rechtstreekse druk p wnde 18

19 Een grte wnde kan z veel bled verliezen dat levensgevaar dreigt, vr de hulpdiensten ter plaatse zijn. Indien de vrige handelingen de bleding niet stpt met als laatste redmiddel een knelverband (k afsnerverband, garrt, knevel, turniquet, genemd) aangelegd wrden. Enkele regels: Laatste redmiddel: Gebruik enkel turniquet als gewne uitwendige druk faalt. Maak een brede turniquet: gebruik eerder een breksriem dan tuw. Nteer altijd tijdstip van aanleggen en lssen. Een turniquet wrdt na een uur wat gelst m tch ng wat bled dr te laten naar verdergelegen weefsels. knelverband 6.2. Inwendige bleding Wanneer bledvaten binnen het lichaam beschadigd raken en bledverlies ptreedt, spreken we van een inwendige bleding. Het risic is meilijk in te schatten. Een dijbeen f buikhlte kan veel bled phpen vraleer dit aan de buitenzijde van het lichaam p te merken valt. Om tijdig te kunnen inschatten f een inwendige bleding levensbedreigend wrdt, is het ndzakelijk dat de hulpverlener de vitale functies regelmatig cntrleert. Blauwe vlek: Een blauwe vlek lijkt eerder banaal. Weefsel dat net nder de huid ligt raakte beschadigd. Het pgetreden bledverlies wrdt zichtbaar drheen de huid. He ga je te werk? Kel de gekneusde plaats met wat ijs f kud water. Infrmeer gericht naar bijkmende klachten, cntrleer z ndig vitale functies. Na 24 uur kun je de resrptie van het uitgetreden bled versnellen dr warmte en lkale massage. Extra aandacht is vereist bij mensen die bledverdunners nemen. Indien de vitale functies achteruit gaan dien je nmiddellijk prfessinele hulp te vrzien. 19

20 6.3. Veruitwendigde bleding. Een veruitwendigde bleding is een bleding die start als een inwendige bleding, maar waarbij het bled via een natuurlijke lichaamspening het lichaam verlaat: r, neus, mnd, aars, vagina, urinebuis. De mstandigheden verschaffen sms duidelijkheid ver de ernst: lkaal letsel in de mndhlte na stten vs. bledverlies uit r na val p het hfd. Over het algemeen is de ernst echter meilijk in te schatten. De vitale functies cntrleren is hier de bdschap. De neusbleding. Neusbleding kan ntstaan na een stt tegen de neus, maar k dr hevig niezen, snuiten f in de neus peuteren. Neusbleding kan k ntstaan dr warmte f extreem drge lucht, f plts verhgde bleddruk. Het bled lpt uit de neus, maar k in de keelhlte. Het is aan te raden dit bled niet in te slikken. He ga je te werk? Vraag het slachtffer te zitten in een licht vrvergebgen huding en dr de mnd te ademen. Het slachtffer duwt p het vrste vlezige gedeelte van de neus gedurende een tiental minuten. Indien er ng steeds bledverlies is, herhaal dit ngmaals tien minuten. Indien er na dertig minuten ng steeds bledverlies ptreedt, is prfessinele hulp de beste ptie. Watten f kmpressen in de neus stppen kan helpen indien je alleen bent en niet in staat bent m tien minuten p je neus te duwen. Het nadeel van deze methde is dat de bleding pnieuw kan ntstaan na het verwijderen van de prp met gestld bled. 20

21 6.4. Shck Shck is een ernstige strnis van de algemene testand van het lichaam, gekenmerkt dr een tekrt aan circulerend vcht in de bledbaan. Als het lichaam een plts tekrt heeft aan zuurstfrijk bled ntstaat het syndrm shck. Er is sprake van een primaire verlaging van de weefselspanning met nvldende f stilstaande circulatie in de weefsels (interne milieu) met aansluitend een kettingreactie die velerlei functies det uitvallen en de primaire rzaak ng versterkt, waarbij snel k de grte circulatie tekrt schiet en een stadium van irreversibele uitval en dd vlgt. Symptmen van shck, een levensbedreigende aandening, bestaan uit Het slachtffer wrdt bleek, de lidmaten krijgen kud, klam zweet. De ademhaling versnelt, de hartslag versnelt en wrdt zwakker, bewustzijnsverlies kan ntstaan. De rzaken van shck zijn velerlei, maar ze wrden ingedeeld in 4 categrieën Hypvlemische shck: in deze situatie wrdt de shck verrzaakt dr een vermatig bledverlies. Tekenen van shck kunnen reeds ptreden bij een bledverlies vanaf 10% van het bledvlume. Het nrmale bledvlume bij de vlwassene bedraagt ngeveer 70 ml bled per kilgram lichaamsgewicht. Cardigene shck: deze vrm van shck wrdt verrzaakt dr een falen van het hart. De pmp werkt nvldende en er wrdt dus naast bled k nvldende zuurstf naar de weefsels gebracht. Allergische shck: deze vrm van shck treedt p cntact van het slachtffer met een prduct waarp het slachtffer allergisch reageert. Dit is het ergste stadium bij een allergie. Mgelijke rzaken kunnen zijn: antibitica, vedsel, dieren (wespen, bijen, maar k bepaalde vissrten ) Neurgene shck: Bij een neurgene shck is er een strnis in de sympathische cntrle van de zenuwvrziening van de bledvaten, waardr een actieve verwijding van de vaten ptreedt. Deze vrm van shck is veelal het gevlg van een ernstig trauma van het ruggemerg. Septische Shck: deze vrm van shck wrdt veelal enkel in het ziekenhuis gezien. Meestal biedt de patiënt zich vrdien al bij een arts aan mdat hij zich ziek velt. De septische shck wrdt verrzaakt dr een ernstige en veralgemeende infectie. De levensreddende handelingen zijn vr alle vrmen van shck identiek: Stelp bledingen zveel mgelijk. Hudt het slachtffer nuchter. Verwittig de hulpdiensten. Indien bewustzijnsverlies ptreedt, breng dan de benen van het slachtffer in hgstand. 21

22 Cntrleer regelmatig de vitale functies en start CPR z ndig. Opmerking: men dient de medische terminlgie van het wrd shck crrect te interpreteren en niet te verwarren met wat men in de vlksmnd shck nemt die ptreedt tgv een hevige emtie. Hierbij heeft het slachtffer een snelle krachtige pls en is er geen sprake van mgelijks bewustzijnsverlies. 22

23 7. Huidwnden Algemeen Een nderbreking van de integriteit van de huid verrzaakt pijn, bleding en besmetting dr micr-rganismen met risic p infectie. Wndverzrging bestaat altijd uit: wndreiniging: verwijderen van zichtbaar vuil, ntsmetting: vernietigen van micr-rganismen met een ntsmettingsmiddel, wndsluiting: dr hechting f bedekking met een verband. Gebruik prpere wegwerphandschenen: Hierdr beschermt men zwel zichzelf als het SO tegen mgelijke infecties. Tetanusvaccinatie wrdt preventief p punt gehuden dr een herhalingsinenting m de 5 jaar. Bij elk ngeval dient dit gecntrleerd en eventueel p punt gesteld dr een geneesheer Antiseptica Isbethadine (dermicum): pvidn-jd, in vleistf, zalf, vette gaas (Braunl, Idex, Inadine ), ruim antiseptisch spectrum (bacteriën virussen schimmels gisten), niet geschikt vr kinderen. Hibdil : chlrhexidine, ruim antiseptisch spectrum Hacdil : cetrimniumbrmide/chlrhexidine, ruim antiseptisch spectrum, kan dr zijn bruisend effect k gebruikt wrden vr wndreiniging (HAC: Hspital Antisepticum Cncentrate) Zuurstfwater (H2O2): enkel actief tegen anaërbe bacteriën, wel ged wndreinigingsmiddel wv. bruisend effect. Esine: (rdsel) niet ntsmettend, kleurt en drgt (lit), Ether: niet ntsmettend, enkel ntvettend, Mercurchrm : merbrmide (kwikverbinding), wrdt niet meer gebruikt wegens risic p allergie en intxicatie bij herhaald gebruik. Alchlhudende antiseptica zijn enkel geschikt vr het ntsmetten van intacte huid (vóór injectie) en het desinfecteren van materialen. 23

24 7.3. Wndbedekking Wnden kunnen veel vcht verliezen. Een wndbedekking met dus een vldende absrberend vermgen hebben. We den dit dr het verband meerlagig te maken met p de wnde steriel gaas en erbven een verband met ndrdringbare laag. Verbanden die kleven in de wnde verrzaken bij verversing nieuw letsel. Om dit te vrkmen bestaan verbanden met anti-kleeflaag: een srt micaachtige laag die p de wnde dient gelegd (Mellin, Mepre ). Vette gaas (tulle-gras) met een ntsmettingsmiddel is hiervr een alternatief, fwel eerst ntsmettende zalf aanbrengen alvrens de wnde te bedekken. Inklevende verbanden dienen vóór de verversing lsgeweekt. We gebruiken hiervr rein water f wat ntsmettingsmiddel. Alle wnden in EHBO-situaties dienen regelmatig ntsmet en vrzien van een vers verband. Minimaal 1x per 24 uur Wndhechting De beste bescherming tegen wndinfectie is, ná grndige ntsmetting, het sluiten van de wnde. Naald en draad: gebruik vr het hechten met de hand enkel rechte naalden. Steristrip : een eenvudig alternatief vr ppervlakkige snijwnden is het sluiten van de wnde met hechtingspleisters. Ga zrgvuldig te werk. Eenmaal aangebracht wrden ze niet meer verwijderd. (behalve wndntsteking f wndgenezing) Wanneer een diepe wnde niet binnen de 6 uur kan wrden geslten, dient deze als besmet beschuwd en niet meer geslten. Wndhaakjes zijn eenvudig in gebruik en een aanrader vr ceaantchten. Zrg wel vr een gepaste pleiding (huisarts) eer je ze gebruikt! 24

25 7.5. Schaafwnde. Een schaafwnde is een heel ppervlakkige verwnding. Er treedt puntvrmige bleding p en veel pijn. Verzrging: wegwerphandschenen aan reinigen met H2O2, Hacdil f strmend water, ntsmetten van wnde en mgeving met Isbethadine, Hibdil f Hacdil vrkm inkleven van verband met tulle f ntsmettende zalf bedekkend verband bevestig verband met kleefpleister f zwachtel. Behandel pijn: pijnstillers, lkale kude Snijwnde. Snijwnde: verrzaakt dr scherp vrwerp, bledt veel, pijn eerder beperkt. Verzrging: wegwerphandschenen aan, Evt. reinigen met H 2 O 2 en naspelen met Hibdil Wnde en mgeving ntsmetten, Bleding stelpen, Evt. dichtkleven met Steristrip f wndhaakjes. wnde bedekken, Indien spier (f rgaan) gekwetst werd, is dit een medische ndsituatie, k al lijkt het nschuldig. Behandel pijn: pijnstillers, lkale kude. Bij verwnding met vreemd vrwerp wrdt dit in principe niet verwijderd. Prbeer het vreemd vrwerp te stabiliseren en zek prfessinele hulp p. 25

26 7.7. Etterende wnde geïnfecteerde wnde: bacteriën greien p de wndbdem. Is er krts? Een antibiticum kan ndzakelijk zijn. Verzrging: wegwerphandschenen aan grndig reinigen met Hacdil, Isbethadine wnde en mgeving ntsmetten, ntsmettende zalf (Isbethadine -gel Flammazine ) in wnde f vette gaas wnde bedekken, niet sluiten Brandwnden Ernst = diepte en ppervlakte diepte: 1e graad: rdheid, pijn en zwelling. 2e graad: blaarvrming, pijn, verbranding pperhuid en lederhuid + 1 graad. 3e graad: verbranding huid en nderliggend weefsel. Centraal pijnls. Zwart (verkld), dch meestal matwitte vlekken, die als kartn aanvelen. + 1 & 2 graad. Oppervlakte Oppervlakte van een hand (van het SO) is 1% van de ttale lichaamsppervlakte. Het inschatten van de ppervlakte is belangrijk naar cmmunicatie met hulpdiensten te. Levensgevaar treedt p vanaf 15% verbrande lichaamsppervlakte, bij kinderen vanaf 10%. Drgaans wrdt de diepte van brandwnden nderschat en de ppervlakte verschat. 26

27 Behandeling van Brandwnden: Initiële hulp. Eerst water, de rest kmt later. Overvledig spelen met (kud) water, gedurende minstens 10 minuten. (Afkeling + pijnstillers) Gebruik evt. zeewater, vijverwater,. Gebruik geen alchl, melk, bter, zalven. Kledij die in de wnde kleeft niet lstrekken. Blaren niet penprikken. Wegwerphandschenen aan. De wnde ntsmetten met kleurls antisepticum, geen H 2 O 2, geen Isbethadine. Bedek de wnde, blaren en mgeving met Flammazine zalf. Bedek de wnde met steriel niet-klevend verband, type Mellin, zniet wikkel het verbrande lichaamsdeel in prper textiel (keukenhanddek). Fixeer met zwachtels. Behandel de pijn: pijnstillers, lkale kude. Mellin niet-klevend verband Latere verzrging. Wegwerphandschenen aan. Spel pnieuw met kud water, langdurig, m verband ls te weken. Ontsmet met kleurls antisepticum. Breng Flammazine -zalf aan. Flammazine-zalf Breng pnieuw steriel niet-klevend verband aan. De blaren zullen nrmaal gezien in vlume afnemen. Indien ndzakelijk kan men ze leeg prikken met steriele naald, na ntsmetting. Daarna idem + licht cmpressief verband. Dagelijks de wnde ntsmetten, Flammazine aanbrengen, steriel inpakken. Behandel de pijn: pijnstillers, lkale kude. Znnestralen kunnen 1e en 2e graadsbrandwnden verrzaken. Preventie is hier het éénvudigste. De verzrging is gelijkaardig. Verwaarls de pijnstilling niet. Zrg vr ruime vchtinname. 27

28 8. Letsels in het bewegingsstelsel Verstuiking. Verstuiking is een veel vrkmend sprtletsel. De beweeglijkheidgrens van een gewricht wrdt verschreden, waardr gewrichtsbanden wrden uitgerkken f gescheurd. Schade kan ntstaan aan het gewrichtskapsel, eventueel k aan de mliggende bledvaten en zenuwen. Symptmen Pijn Zwelling van het lidmaat (vergelijk met tweelinggewricht ) Verminderde bewegingsmgelijkheid, Blauwe plek thv. gewricht. Verzrging: Kel het getrffen gewricht met ijs f gelkussen (cldpack) gedurende 20 minuten. Vraag het slachtffer het gewricht z weinig mgelijk te gebruiken. Vermijd steunen p verstuikte enkel f knie. Vraag het slachtffer zelf het gewricht f lidmaat te ndersteunen. Geef evt. een basispijnstiller. Arts pzeken: ernstige verstuiking, twijfel (breuk, ntwrichting), aanhudende pijn Ontwrichting. Twee bteinden die samenkmen in een gewricht, zijn verschven ten pzichte van elkaar. Bij een ntwrichting is het gewrichtskapsel beschadigd en gewrichtsbanden gescheurd. Symptmen: Hevige pijn, Abnrmale stand van het gewricht, Zwelling, bleding, blauwe plek, Sterk verminderde bewegingsmgelijkheid, Verzrging: Idem verstuiking + Raadpleeg arts Prbeer nit zelf het gewricht terug te plaatsen. 28

29 8.3. Fractuur Een fractuur is de plaats waar het bt gebrken is, vlledig f gedeeltelijk (barst). Een fractuur kan wrden verrzaakt dr rechtstreeks inwerkend geweld, maar k dr verbelasting. Indien er p de fractuurplaats een huidwnde is, spreekt men van een pen fractuur; dus k indien er geen bt dr de huid steekt. Symptmen: Pijn, Functiebeperking van het lidmaat, Zwelling, Bleding, blauwe plek, Abnrmale stand van het lidmaat f gewricht, Open wnde met zichtbaar bt, Crepiteren: geknars van bt bij bewegen. Verzrging: Beweeg het getrffen lidmaat z weinig mgelijk. Stelp bleding, verzrg wnde. Kel het letsel af met ijs, gedurende 20 minuten. Geef desnds pijnstiller. Vraag het slachtffer zelf de arm vast te huden. Het slachtffer vindt zelf een pijnpheffende huding. Indien het een vet f been betreft: laat het slachtffer niet p het gekwetste lidmaat steunen. Fracturen zijn altijd een ernstig medisch prbleem. Indien het een gebrken been betreft f een arm met afwijking van de rechte lijn van het bt f indien het een pen fractuur betreft, met je het slachtffer laten afhalen dr medische hulpdiensten Acute rugpijn. Rug- en nekpijn kent vele rzaken. Indien rugpijn ntstaat ten gevlge van een pltse beweging, tillen f een ngeval spreekt men van acute rugpijn. Drgaans is vrzichtig in beweging blijven de beste plssing. Een basispijnstiller kan hierbij helpen. 29

30 9. Een klap van de giek tegen het hfd. Huidverwnding Een schedelwnde zal gepaard gaan met veel bledverlies. Geen paniek echter. Stelp de bleding dr rechtstreekse druk. Ontsmet en dek steriel af. Fixeer met zwachtels. Schedelbreuk Btfractuur van het schedelbeen Zeer pijnlijk. Indien pen, idem huidverwnding. Een klagend, actief SO is een geruststellend teken. Stppen met klagen, slaperig wrden zijn alarmerende tekenen. Lsse btstukken kunnen wel hersenschade verrzaken. Hersenschudding. krtstndig bewustzijnsverlies, secnden tt enkele minuten, symptmen: krt geheugenverlies van net vóór het ngeval. inprentingstrnis: persisterend dezelfde vragen stellen. duizeligheid, misselijkheid, braken. Het SO zal een licht- en geluidsarme mgeving verkiezen. Het is zeer belangrijk de evlutie te vlgen, die gedaardig met zijn. Blijf tt 72 uur alert bserveren naar algemene testand. Hersenbleding Schade aan de hersenvaten zal tt bledpstapeling in de schedel leiden. Symptmen: Nekpijn, braken, ngelijke pupillen, bewustzijnsstrnissen, bewustzijnsverlies, bledverlies langs de neus f ren. ademhalingsstilstand, circulatiestilstand, ( Talk & Die ) Blijf het SO bserveren, z lang mgelijk zittende huding, stabiele zijligging, CPR z ndig, 30

31 Nekletsel De pltse en krachtige beweging van het hfd vr- f achterwaarts kan k aan de nek/hals letsels verrzaken. De letsels kunnen gaan van spierverrekking tt wervelfractuur met ruggenmergschade. Luister ged naar de klachten van het SO. Behandel pijn. Tintelingen f krachtsverlies in handen, armen, veten en benen zijn ernstige cmplicaties. Strikte immbilisatie van de hals is aangewezen. Laat het slachtffer phalen dr medische hulpdiensten. 10. Verdrinking Verschillende Situaties. Een persn die in het water valt en snel naar die diepte zinkt (dr bvb. een gewicht) zal dr de ademhalingsreflex water inademen. Het slachtffer verliest bijna nmiddellijk het bewustzijn. Circulatiestilstand vlgt snel daarna. Een persn valt in het water en prbeert naar land f terug naar de bt te zwemmen. Uitputting en nderkeling zrgen ervr dat bij een ademteug aan het waterppervlak wat water in de luchtpijp gaat. Kud water p de stembanden verrzaakt stembandkramp. De ademhaling wrdt plts heel meilijk tt nmgelijk. Het SO verliest het bewustzijn en zinkt. Een pvarende struikelt p de bt. Hij btst met het hfd en belandt (half) bewustels in het water. Pgingen tt zwemmen blijven uit f zijn z inefficiënt dat het SO zinkt. Een kwieke zeventiger valt verbrd. Dr pltse nderdmpeling in het water vertraagt het hartritme. De aanpassing van het lichaam kmt te traag p gang. Zuurstftekrt treedt p in de hersenen. Het SO verliest het bewustzijn en zinkt. Uit de vlgende situaties blijkt dat De accidentele nderdmpeling in kud water altijd een ndsituatie is. Een reddingsvest geen verbdige luxe is. Er uiteindelijk altijd een grte heveelheid water in de lngen terecht kmt. Hierna treedt altijd snel een circulatiestilstand p. (<1min) 31

32 10.2. Handelswijze bij (dreigende) verdrinking. Geef de drenkeling een drijfmiddel (band, zwemvest, sttwil). De redder begeeft zich niet in het water znder beveiliging: zwemvest + tuw naar de bt. Een zwemmer in nd klampt zich vast aan de redder. Benader de drenkeling steeds langs zijn rugzijde. Maan aan tt kalmte, geef geruststelling. Prbeer de drenkeling hrizntaal aan brd te hijsen. Cntrleer bewustzijn, ademhaling en hartslag. Start z ndig CPR/Stabiele zijligging. Het water in de mndhlte en luchtpijp bedraagt 100 tt 250 ml. Dit kan verwijderd wrden. Het water in de lngen verdwijnt dr brstcmpressie, resrptie in het bled en weefsels en machinale beademing. De geen pgingen m water uit de lngen te pmpen Start geen CPR in het water. (inefficiënt tijdsverlies) Behandel elke drenkeling als nderkeld. Een zelf pblazend reddingsvest met lsjes gedragen wrden. Indien ze te aansluitend gedragen wrdt, zal ze na de inflatie druk verrzaken p de brstkas, en z een vltte ademhaling verhinderen. Het nderscheid tussen verdrinking in zet f zut water is in de eerste hulpverlening van ndergeschikt belang. 32

33 11. Warmte en Kude. Ons lichaam prbeert een cnstante lichaamstemperatuur te behuden van 37 C. Vele mechanismen helpen ns hierbij zals transpireren, rillen, huidbledvaten die uitzitten f samentrekken, kippenvel. Overgeleverd aan de elementen temperatuur en wind stellen we nze interne thermstaat p de pref. Preventie is hier nze vrnaamste actie. Pas als het te laat is zullen we meten tegeven dat we vergeetachtig waren f dat we de weermstandigheden verkeerd hadden ingeschat. Het is dus aan te raden m ns bij elke tcht te vrzien p warmere en kudere mstandigheden dan de gemiddelde verwachting Znne- en Hitteslag. De warmte die het lichaam vrtdurend prduceert wrdt afgeverd via de huid (uitzetten van de bledvaten), transpireren en ademhaling (hijgen). In warme mstandigheden kan dit warmteverlies nvldende zijn m de lichaamstemperatuur p peil te huden. Een znneslag ntstaat dr directe inwerking van znnestralen p het hfd (hersenpan). Een hitteslag is een pltse te hge lichaamstemperatuur verrzaakt dr nvldende afkeling. Meestal gaat dit samen met hge mgevingstemperatuur, hge vchtigheidsgraad en grte inspanning. Symptmen: Hfdpijn, Misselijkheid, braakneigingen, Duizeligheid, verwardheid, sufheid, stuipen, bewustelsheid, Rde, warme huid, Transpiratie, aanvankelijk, nadien drge huid, Snelle plsslag. Eerste hulpacties: Vermijd directe znnestralen: hfddeksel, znnekap, lichte bedekkende kledij. Kelere mgevingstemperatuur: zek de schaduw p best gecmbineerd met wind, besprenkel het lichaam met waterdruppels, leg een handdek met water p hals en schuders. Vldende drinken. 33

34 Bij bewustzijnsvermindering: Idem + Leg het slachtffer p de grnd, Leg kud en nat textiel p hfd, ksels en lies, Cntrleer vitale functies, Verwittig hulpdiensten indien testand niet verbetert Znnebrand. Een te hge dsis UV-stralen verbrandt de huid. De snelheid waarmee dit gebeurt, is mede afhankelijk van het huidtype. Frequente bltstelling aan UV-stralen verudert de huid, maakt ze rimpelig. Er is een rechtstreeks verband met het ntstaan van melanm (huidkanker). Ok bij een grijze hemel kunnen UV-stralen uit het znlicht de aarde bereiken. UV-stralen weerkaatsen p het waterppervlak. Gebruik vr p zee UV-filterende znnecrème met hge beschermingsfactr. (12+ tt 20+). Breng de crème geregeld pnieuw aan. Schaf je een znnebril aan met vermelding van de UV-filter (3 f 4). Symptmen: Vuurrde huid. Pijn p de verbrande zne. Ontstaan van blaren (vchtblaasjes) p verbrande zne. Verzrging: Bedek de verbrande huid met lichte kledij. Zek de schaduw p, z mgelijk in de hut. Kel de huid met strmend water, nat textiel. Breng zachtjes een vchtinbrengende crème aan, herhaal dit regelmatig. Drink regelmatig kleine slkjes fris water. Medische hulp is ndzakelijk bij uitgebreide znnebrand, grte blaarvrming, kleine kinderen, cmbinatie met znneslag, ntspring vitale functies. 34

35 11.3. Onderkeling. Dr de sterkere warmtegeleiding van water verlpt afkeling in het water ngeveer 25x sneller dan aan de lucht. Ok in zeewater van 16 C. zal de lichaamstemperatuur behrlijk snel dalen. De cmbinatie van pspattend water, wind en natte kledij kan er vr zrgen dat de lichaamstemperatuur van een persn aan brd naangenaam tt riskant afneemt Definitie en belang. Hypthermie f nderkeling is een daling van de lichaamstemperatuur tt minder dan 35 C. Een drenkeling, k al drijft hij in een reddingsvest, sterft indien hij de pltse nderdmpeling verleeft uiteindelijk dr hypthermie. Het meten van lichaamstemperatuur bij nderkelde persnen is van secundair belang. De hulpverlener laat zijn acties vrtvleien uit de symptmen van het slachtffer Symptmen van Onderkeling. Inwendige T Symptmen bleke huid, kippenvel, rillingen, < 35 C vermindering van intellectueel vermgen en alertheid kude iditie < 33 C rillingen stppen spierstijfheid (!) verdere vermindering bewustzijn (slaperigheid=wekbaar) < 30 C. SO wrdt bewustels (cmateus=niet wekbaar) zwakke pls en ademhaling gevaar hartritmestrnissen < 27 C. schijndd, afwezigheid pupilreflexen, e.a. reflexen nmeetbare bleddruk en hartslag hartfibrillatie -> circulatiestilstand -> verlijden. 35

36 Behandeling. Preventie: Zrg er vr dat alle pvarenden vldende warme en waterdichte kledij bij hebben. Hu een reservemuts in de bt. Warmteverlies Beperken Tijdsduur beperken: haal de drenkeling z snel mgelijk uit het water. In het water neemt men de help huding aan (Heat Escape Lessening Psitin). Dit is een srt fetale huding waarbij men hals, hfd, brstkas, ksels en liezen zveel mgelijk prbeert te ntzien van strmend water. De benen wrden stevig pgetrkken, de ellebgen en de bvenarmen stevig tegen de zijkant van de rmp geplid. HELP-huding Huddle-huding Meerdere persnen trssen samen tt een huddlecnfiguratie. Bewegen en zwemmen bevrderen de afkeling van het lichaam. De warmteprductie, pgeleverd dr spierarbeid, weegt nit p tegen het warmteverlies dat wrdt verrzaakt dr het water. He meer men zwemt, he vlugger men dus afkelt. Chill-index: De chill-index is de invled van de wind p de afkeling. Daarm met men nek, hals en hfd zveel mgelijk uit het water huden, drg huden en afschermen met een kap en hge halskraag, en zich met de rug naar de wind draaien. In een reddingsvlt met men drg blijven dr natte kledij uit te trekken, uit te wringen en terug aan te den. dicht tegen elkaar liggen (huddle). Liggen vermindert de kans p zeeziekte. 36

37 Behandeling van een hyptherme drenkeling. Prbeer de drenkeling, zelfs al is deze bij bewustzijn, altijd in hrizntale psitie aan brd te hijsen. Verticale redding van drenkelingen uit het water leidt vaak tt plts bewustzijnsverlies. In geval van ademhalings- en circulatiestilstand: CPR tepassen + hulpdiensten verwittigen. In geval van bewustelsheid en spntane ademhaling: stabiele zijligging tepassen + bservatie. Warmte teveren p een crrecte manier. Initieel beperkt tt het centraal pwarmen: brstkas, hals, nek en hfd. Niet beginnen met het pwarmen van de ledematen. Langzaam en vlharden. Praktisch: Breng het SO uit de wind en tcht. Verwijder natte kleding, de drge kledij aan (wisselen). Brstkas, nek en hfd inpakken in verschillende lagen kledij, dekens, slaapzak, evt. alu-deken. Het geven van warme drank mag, maar is niet bijznder efficiënt als pwarmingsmiddel. Sms leidt het k tt braken. Alchl is uit den bze. Vlhard in pwarming Aandachtspunten. Vermijd vlgende vaak gemaakte futen: Onderdmpeling in warm bad, Omgevingstemperatuur in kajuit excessief pdrijven, SO prberen p te warmen dr masseren van de huid, Alchl geven, zelfs pgewarmd, Starten met pwarmen van de ledematen, Geen hrizntaal transprt, SO rechtp zetten, Niet vlharden in pwarming, SO klaagt, SO kelt terug af, Niet vlharden in CPR: Niemand is dd tenzij pgewarmd en dd. Onderkelde persnen die werden pgewarmd blijven ng meerdere uren thermlabiel. Een aanvankelijke verbetering van de testand kan al even snel weer verdwijnen. Blijft alert. Tijdens het pwarmingsprces is rillen een psitief teken. Een SO met circulatiestilstand dient niet ter plaatse pgewarmd. In dit geval is de kude lichaamstemperatuur een beschermende factr. 37

38 12. Alchlintxicatie. Alchl is een natuurprduct (ethanl: C 2 H 5 OH ) dat ntstaat dr gisting van gerst (bier) f druiven (wijn). Dit natuurlijke gistingsprces stpt bij ngeveer 15% alchl. Dit wrdt zwak alchlhudende drank genemd. Dr verhitting en afkeling van zwakalchlhudende drank (distilleren) kunnen hgere alchlpercentages ntstaan, sterke drank. In bier zit 5% alchl, in wijn 12% en in gedistilleerd, zals jenever 35%. Alchl is een sciaal aanvaard en wettelijk tegestaan verdvend middel. Veel mensen gaan p een verstandige wijze m met alchl. Tch is er heel wat prblematisch gebruik. Vlgens de WHO is prblematisch gebruik het minstens één maal per maand meer dan 6 glazen gebruiken. Vlgens de Annieme Alchlisten is prblematisch gebruik het dagelijks nuttigen van 1 prtie. Eén standaardglas alchl bevat 10 gram alchl en leidt gemiddeld tt een prmillage van 0,2 bij mannen en 0,3 bij vruwen. Standaardglazen De lever breekt ruim 95% van alle alchl in je lichaam af. Een kleine 5% verlaat via de urine, adem en zweet je lichaam. De lever det 1 á 1,5 uur ver de afbraak van 1 standaardglas alchl. Als je 8 glazen drinkt, is de lever dus 8 tt 12 uur bezig m de alchl af te breken. Dit betekent dat je na een avndje stevig drinken 's chtends ng steeds alchl in je bled kunt hebben. Je kunt de afbraak p geen enkele wijze versnellen. Niet dr kffie, niet dr veel bewegen, niet dr een kude duche en niet dr een wandeling in de frisse lucht. Effecten per glas: 1-3 glazen (0-0,5 prmille): Ontspannen - ntremd vrlijk 3-7 glazen (0,5 tt 1,5 prmille): Aangeschten 7-15 glazen (1,5 tt 3 prmille): Zat drnken glazen (3 tt 4 prmille): Lavels glazen (4 prmille en hger): Knck-ut 38