spel koken en vuur maken knopen en sjorring tenten en kamperen oriëntatie

Transcriptie

1 EHBO Sprt en spel kken en vuur maken knpen en sjrring tenten en kamperen riëntatie 1

2 Inhudstafel: EHBO... 3 BENJAMINS (RAKKERS EN KAPOENTJES)... 3 JUNIORS EN ASPIRANTEN Knpen en sjrring Kken en vuurmaken BENJAMINS (RAKKERS EN KAPOENTJES) JUNIORS EN ASPIRANTEN Oriëntatie: BENJAMINS (RAKKERS EN KAPOENTJES) JUNIORS & ASPIRANTEN Sprt en spel JUNIORS EN ASPIRANTEN Tenten en kamperen

3 EHBO Benjamins: - he alarmeren - flauwte - bleding - huidwnde - brandwnde - blaren dr wrijving - verbandkffer - stabiele zijligging Junirs en aspiranten: - basisregels EHBO - brandwnden - letsel aan btten, spieren en gewrichten - vreemd vrwerp - verbandtechnieken - evacuatie technieken BENJAMINS (RAKKERS EN KAPOENTJES) He alarmeren Wie alarmeren? Wanneer een slachtffer ernstig gewnd is f als de situatie levensbedreigend is, met je z snel mgelijk de hulpdiensten verwittigen via het Eurpees alarmnummer 112. Het is belangrijk dat je snel en crrect de hulpdiensten verwittigt en de juiste infrmatie drgeeft. Z kan de centrale de ndige hulp uitsturen: een ziekenwagen, een MUG (medisch urgentie grep), plitie, brandweer, Het nummer 112 is het Eurpees alarmnummer dat je in elke lidstaat van de Eurpese Unie kan gebruiken m dringend hulp p te repen. Bij vermeden van een vergiftiging, verwittig je k altijd het Antigifcentrum via het nummer 070/ Geef vlgende infrmatie dr als je 112 belt: Zeg wie je bent. Vertel wat jij van eerste hulp kent (arts, cursus EHBO, verpleger, ). Vertel WAT er gebeurd is. Over welk srt ngeval gaat het? Is er ng ander gevaar waarvr gespecialiseerde hulp ndig is? Let uit WAAR de hulpdiensten verwacht wrden. Vermeld de (deel)gemeente, de straat en het huisnummer. Zijn er pvallende herkenningspunten in de buurt. Laat iemand de hulpdiensten pwachten, die hen naar de plaats van het ngeval kan leiden. Vertel WIE de slachtffers zijn. 3

4 Heveel slachtffers zijn er? Is er infrmatie ver het slachtffer die de hulpdiensten meten weten? Bvb. Is het een kind f een zwangere vruw? Is het slachtffer bij bewust zijn? Ademt het slachtffer nrmaal? Zijn er andere specifieke letsel te zien? LET OP: haak nit zelf in, wacht tt de ndcentrale het gesprek beëindigt. Misschien hebben zij ng bijkmende infrmatie ndig. Flauwte Een flauwte is een krt en plts bewustzijnsverlies, als gevlg van een tijdelijk zuurstftekrt in de hersenen. Dat zuurstftekrt ntstaat dr een verminderde bledtever naar de hersenen. Mgelijke rzaken zijn pijn, uitputting f een emtie zals angst f het zien van bled. Het kmt k vr bij slachtffers die lang rechtstaan f stilzitten (zeker in een warme mgeving). Wat stel je vast? Het slachtffer wrdt bleek en ziet zwarte vlekken vr de gen. Hij velt zich zwak en sms k misselijk. Hij begint te zweten, maar zijn huid velt kud aan. Hij verliest het bewustzijn en valt neer. Wat de je? Laat het slachtffer neerliggen. Als je de flauwte ziet aankmen, ndersten het slachtffer dan bij het vallen, zdat hij zich geen pijn det. Zrg vr vldende frisse lucht. Laat iemand een raam penzetten, zrg dat de mstaanders p een afstand blijven, maak kledij ls die de ademhaling bemeilijken. Leg een vchtig washandje p het vrhfd van het slachtffer. Als het slachtffer al flauwgevallen is: cntrleer dan het bewustzijn, pen de luchtwegen en cntrleer de ademhaling. Als het slachtffer bijkmt: laat hem geleidelijk rechtzitten en pas na een tijdje terug pstaan. Begint het slachtffer zich pnieuw flauw te velen, leg hem dan pnieuw neer tt hij vlledig hersteld is. Als het slachtffer niet bijkmt (na twee minuten): leg hem in stabiele zijligging en verwittig de hulpdiensten. Bledingen Ernstige bleding Bij een uitwendige bleding zijn de huid, de bledvaten en de nderliggende weefsels beschadigd. Het bled spuit f gutst uit de wnde. Het is belangrijk m snel en crrect te handelen m z het bledverlies te beperken in afwachting van de kmst van de hulpdiensten. 4

5 Wat de je? Vermijd cntact met het bled van het slachtffer. Vraag het slachtffer m zelf p de wnde te drukken, als hij dat kan. Help het slachtffer vrzichtig te gaan liggen. Laat ndertussen iemand de 112 verwittigen, als je alleen bent met het slachtffer de je het zelf. Trek wegwerphandschenen aan als dat kan. Druk nu zelf met je handen rechtstreeks p de wnde. Als je dat hebt, leg dan een prpere dek, een drukverband f ander verbandmateriaal p de wnde. Een drukverband is een zwachtel met daarp een kmpres. In dat kmpres zitten vchtpslrpende watten. Als de wnde blijft bleden, leg er dan extra handdeken f verbandmateriaal p de plaats van de bleding. Blijf druk uitefenen p de wnde tt de hulpdiensten aankmen. Trek je handschenen uit en was je handen als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer. Bledneus Een bledneus krijg je als enkele kleine bledvaatjes in je neus scheuren. Dit gebeurt vaak na een slag f stt p de neus. Ok dr hevig te niezen, te snuiten f in je neus peuteren, kan je een bledneus krijgen. Smmige mensen krijgen een bledneus dr warmte. Wat de je? Vermijd cntact met het bled van het slachtffer. Trek wegwerphandschenen aan. Laat het slachtffer zitten met het hfd lichtjes vrvergebgen (leeshuding). Vraag m dr de mnd te ademen en de neusvleugel 10 minuten nnderbrken dicht te knijpen, net nder het harde gedeelte van de neus. Steek geen watten f kmpressen in de neus. Cntrleer f na 10 minuten f de bleding gestpt is. Als dat niet z is, vraag het slachtffer dan m pnieuw de neus dicht te knijpen vr 10 minuten. Als de bledneus gestpt is, maak het gezicht van het slachtffer prper met water. Vraag het slachtffer m het rustig aan te den, en m de eerste uren de neus niet te snuiten. Was je handen als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer. Ga met het slachtffer naar het ziekenhuis f naar de arts als: De neus na 20 minuten dichtknijpen ng steeds bledt. De bledneus verrzaakt werd dr een slag f stt, zdat de arts kan nagaan f er ng andere letsels zijn. De bledneus ergert wrdt f er andere symptmen zijn. Als het slachtffer slaperig wrdt f het bewustzijn verliest. 5

6 Huidwnde Een schaafwnde Een schaafwnde is een ppervlakkige wnden. Enkel de bvenste huidlaag is afgeschaafd. Daardr zie je lsse velletjes. Een schaafwnde ziet er rd uit, bledt weinig, maar kan wel pijnlijk zijn. Dat kmt drdat er veel zenuwuiteinden geraakt zijn. Vaak zitten er kleine steentjes f vuil in de wnde. Een schaafwnde kmt bijvrbeeld vr wanneer je valt met de fiets. Een snijwnde Bij een snijwnde is de huid gekwetst dr een scherp vrwerp, zals een mes f een stuk glas. Een snijwnde bledt fel, maar is meestal minder pijnlijk. Dat kmt drdat er minder zenuwuiteinden geraakt zijn. Wat de je bij beide wnden? Er is water ter beschikking in de mgeving. Zrg ervr dat je niet in cntact kmt met bled f andere lichaamsvchten van het slachtffer. Als het slachtffer geen ernstige bleding heeft, was dan eerst je handen met water en zeep en trek wegwerphandschenen aan. Je vermindert hierdr de kans p besmetting. Als de wnde ng niet vanzelf gestpt is met bleden, stelp dan eerst de bleding dr rechtstreeks p de wnde te drukken. Spel de wnde met lauw strmend water van de kraan. Is er geen kraan in de buurt, gebruik dan ander drinkbaar water. Laat het water rechtstreeks p de wnde strmen m het vuil uit de wnde te spelen. Blijf spelen tt er geen vuil meer in de wnde zit. Wrijf niet in de wnde m het vuil eruit te halen. Drg na het spelen de mgeving van de wnde af met een handdek, maar km niet aan de wnde zelf. Dek de wnde na het reinigen af met een wndpleister f met een steriel kmpres. Maak het steriel kmpres vast met een zwachtel f met kleefpleister. Vraag aan het slachtffer f hij ingeënt is tegen tetanus, f kijk dat na p de medische fiche. Als dit niet z is, ga dan naar een arts. Trek je handschenen uit en was je handen als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer. Er is geen water f te weinig water ter beschikking in de mgeving. Zrg ervr dat je niet in cntact kmt met bled f andere lichaamsvchten van het slachtffer. Trek wegwerphandschenen aan als dat kan. Je vermindert p die manier de kans p besmetting. Als de wnde ng niet vanzelf gestpt is met bleden, stelp dan eerst de bleding dr rechtstreeks p de wnde te drukken. Reinig de wnde met een waterig, niet kleurend ntsmettingsmiddel. Dep eventueel met een kmpres p de wnde (zeker niet wrijven). Blijf deppen tt er geen vuil meer in de wnde zit. Als er veel vuil in de wnde zit, met je regelmatig een nieuw kmpres nemen en vldende ntsmettingsmiddel gebruiken. 6

7 Ontsmet de wnde ng een keer met een zuiver kmpres. Drg de mgeving van de wnde af met een handdek, maar km niet aan de wnde zelf. Dek de wnde na het reinigen af met een wndpleister f met een steriel kmpres. Maak het steriel kmpres vast met een zwachtel f met kleefpleister. Vraag aan het slachtffer f hij ingeënt is tegen tetanus, f kijk dat na p de medische fiche. Als dit niet z is, ga dan naar een arts. Als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer, trek dan je handschenen uit en ntsmet je handen met handalchl als je dat hebt. Ga met het slachtffer naar een arts f ziekenhuis als: Je de bleding niet kan stelpen. Je de wnde niet ged kan reinigen. Hij niet is ingeënt tegen tetanus f als er twijfel is. Als hij een schaafwnde heeft die grter is dan de helft van zijn handpalm. Er btten, spieren f andere nderhuidse weefsels zichtbaar zijn. Het gezicht, de gen f de geslachtsdelen gekwetst zijn. Er een vrwerp in de wnde zit. De wnde verrzaakt werd dr een beet van een dier f mens. Een brandwnde Een brandwnde is een beschadiging van de huid die verrzaakt wrdt dr warmte, dr chemische prducten, dr elektriciteit f dr straling. Een brandwnde wrdt meteen geasscieerd met vuur f met een andere warmtebrn. Nchtans kunnen er k andere rzaken zijn. Er bestaan verschillende types brandwnden. De ernst van een brandwnde is afhankelijk van de diepte, de plaats en rzaak van de brandwnden, van de ppervlakte die verbrand is en van de leeftijd van het slachtffer. Brandwnden wrden ingedeeld in drie graden m z de diepte ervan in te schatten: eerste -, tweede - en derdegraadsbrandwnden. He dieper de brandwnden, he ernstiger. Wat de je? De eerste hulp bij elke brandwnde is gelijk. Tch met je prberen de ernst van de brandwnde in te schatten. Bij een ernstige brandwnde met je immers gespecialiseerde hulp inschakelen, terwijl je een lichte brandwnde vlledig zelf kan verzrgen. Denk bij een brandwnde k steeds aan veiligheid. Cntrleer f het gevaar is uitgeschakeld en zrg vr de veiligheid van jezelf, het slachtffer en de mstaanders. Denk aan de slagzin eerst water, de rest kmt later Trek wegwerphandschenen aan als dat kan. Kel de brandwnde z snel mgelijk af met kel f lauw leidingwater, bijvrbeeld van de kraan f de duche. Als je dat niet hebt, gebruik dan flessenwater. Richt de waterstraal bven de brandwnde en laat het water ver de brandwnde vleien. Het is pijnlijk m de straal rechtstreeks p de brandwnde te richten. Zrg ervr dat het slachtffer niet nderkeld geraakt. Dat kan bijvrbeeld gebeuren bij grte brandwnden, als je lang en uitgebreid met kelen. Gebruik 7

8 daarm geen ijskud water. Het is k belangrijk m het slachtffer na het kelen te beschermen tegen wind en regen. Gebruik een deken f jas m het slachtffer warm te huden. Leg zeker geen ijs p een brandwnden. Dat kan de weefselschade erger maken. Blijf de brandwnde afkelen tt de pijn verlicht is. Verwijder kledij en juwelen als ze niet aan de huid vastkleven. Prik blaren, als die er zijn, niet pen. Dat verhgt de kans p infectie. Vraag f kijk na p de medische fiche f het slachtffer ingeënt is tegen tetanus. Als dat niet z is, ga dan naar een arts. Prbeer de ernst van de wnde in te schatten. Kleine eenvudige eerstegraadsbrandwnden kan je na het spelen bedekken met een vcht inbrengend prduct. Ga naar een arts al het slachtffer een tweedegraadsbrandwnden heeft. Leg dan na het kelen een nat verband aan en gebruik geen zalf. Verwittig de hulpdiensten via het nummer 112 als het slachtffer een derdegraadsbrandwnde heeft. Leg na het kelen een nat verband aan. Trek je handschnen uit en was je handen als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer. Ga met het slachtffer naar een arts f ziekenhuis als: Hij is niet gevaccineerd tegen tetanus f er is twijfel. Hij is uders dan 60 jaar f jnger dan 5 jaar. Hij heeft brandwnden aan het gezicht, de ren, handen, veten, gewrichten f geslachtsdelen. Hij heeft brandwnden in de mnd f keelhlte. Hij heeft brandwnden die verrzaakt zijn dr elektriciteit f chemische prducten. Blaren dr wrijving Een blaar is eigenlijk een brandwnden van de tweede graad, die kan ntstaan dr wrijving. Een dergelijk blaar is vaak hinderlijk. Bvendien bestaat de kans dat de blaar spntaan scheurt. In dat geval wrdt de blaar best p een steriele manier pengeprikt. Wat de je? Als de blaar niet hindert, laar hem dan intact. Een geslten blaar verdwijnt vaak vanzelf. Als de blaar hindert f als de kans bestaat dat de blaar spntaan scheurt, prik de blaar dan pen. Ga met het slachtffer naar de dkter als de blaar infecteert. Een pen blaar verzrg je als een huiswnde. 8

9 Verbandkffer Vrbeeld vr inhud van een eerstehulpkffer 1 schaar 10 veiligheidsspelden 1 thermmeter 1 splinterpincet 1 tekentang 1 flacn handalchl 1 nierbekken 10 steriele naalden 5 steriele drukverbanden 5 steriele drieheksverbanden Zwachtels ( cm) 2 rlletjes kleefpleister 1 rl wndpleister 2 mapjes wndpleisters 40 steriele kmpressen 5 unidses fysilgisch water 10 unidses van een waterig, nietkleurend ntsmettingsmiddel 1 kelzakje (eenmalig gebruik) 1 pak wegwerphandschenen 1 flacn vleibare zeep 1 handdek 9

10 Stabiele zijligging 1. Verwijder de bril van het slachtffer als hij een bril draagt. 2. Zrg ervr dat de beide benen van het slachtffer gestrekt zijn. 3. Kniel naar het slachtffer. 4. Leg de dichtstbijzijnde arm van het slachtffer in een rechte hek bven het lichaam. Buig de nderarm naar bven. Leg de hand met de handrug neer p de grnd. 5. Breng de andere arm van het slachtffer ver de brstkas heen. Druk de handrug tegen de wang van het slachtffer aan ju kant. Blijf deze hand z vasthuden. 6. Neem met je andere hand de knie vast van het verst liggende been. Trek het been p, maar laat de vet p de grnd staan. 7. Trek nu het gebgen been naar je te. Blijf ndertussen de handrug tegen de wang drukken. Rl het slachtffer naar je te, zdat hij in zijligging kmt. 8. Leg het bvenste been in een recht hek. 9. Kantel vrzichtig het hfd achterver m vr een vrije luchtweg te zrgen. Zrg ervr dat de mnd naar de grnd gericht is. Z kan het slachtffer niet stikken in bled f braaksel. 10. Verschuif eventueel de hand nder de wang als dat ndig is m het hfd gekanteld te huden. 11. Cntrleer de ademhaling van het slachtffer elke minuut. 10

11 JUNIORS EN ASPIRANTEN Basisregels EHBO De zes basisprincipes van eerste hulp 1. Blijf rustig in een ndsituatie Blijf kalm Handel drdacht 2. Vermijd besmetting Zrg ervr dat je niet in cntact kmt met bled f andere lichaamsvchten van het slachtffer Was je handen met water en zeep vr en nadat je eerste hulp verleend hebt Gebruik wegwerphandschenen m jezelf te beschermen Wees vrzichtig met scherpe vrwerpen en ruim ze veilig p Raak nit een wnde aan 3. Handel als een eerstehulpverlener Zrg ervr dat je de situatie van het slachtffer niet verergerd Als je twijfelt, stel enkel die handelingen waarvan je zeker bent dat ze kunnen helpen Wees niet bang m te helpen! 4. Zrg vr het cmfrt van u slachtffer Dek het slachtffer te met een jas f deken m hem te beschermen tegen kude Scherm het slachtffer af tegen warmt, zrg vr schaduw Laat het slachtffer een vr hem cmfrtabele huding aannemen Geef geen vedsel f drank aan een slachtffer dat ziek f gewnd is, tenzij p advies van prfessinele hulpverleners 5. Verleen psychsciale hulpverlening Benader het slachtffer vriendelijk en znder vrrdelen Stel jezelf vr Luister naar wat het slachtffer vertelt en tn medeleven Leg uit wat er gebeurd is en wat er verder gaat gebeuren Geef infrmatie aan het slachtffer Blijf bij het slachtffer, laat hem niet alleen Help met praktische zaken, bvb verwittigen van uders 6. Hud rekening met emtinele reacties nadien Het verlenen van eerste hulp kan k vr de hulpverlener emties met zich meebrengen, zals twijfels f bsheid. Het gebeurt sms dat je na de hulpverlening meite hebt m deze emties te verwerken f dat je jezelf vragen stelt. Praat met andere begeleiders, familie f vrienden Blijf je met prblemen zitten, cntacteer dan een arts f een vertruwenspersn 11

12 De vier stappen bij eerste hulp 1. Veiligheid Van jezelf Van het slachtffer Van mstaanders 2. Testand van het slachtffer Cntrleer het bewustzijn Maak de luchtwegen vrij Cntrleer de ademhaling 3. Alarmeer de hulpdiensten Eurpees alarmnummer 112 Wat? Waar? Wie? 4. Verleen verdere eerste hulp Wat de je? 1. Veiligheid van jezelf Blijf zelf rustig. Het is belangrijk m p een gede manier hulp te kunnen verlenen. Zet je eigen veiligheid nit p het spel! Ga alleen dichter bij het ngeval als je dat kan den znder zelf gevaar te lpen. Trek bij een verkeersngeval een fluvestje aan en plaats de gevarendriehek. Zet de mtr van de aut af en de de knipperlichten aan. Leg gevaarlijke vrwerpen weg, zdat niemand zich eraan kan verwnden. Zrg ervr dat je niet in aanraking kmt met bled f andere lichaamsvleistffen van het slachtffer, zals speeksel f urine. Draag wergwerphandschenen als dat kan. Veiligheid van het slachtffer De algemene regel is dat je het slachtffer nit verplaatst. De dat enkel in uitznderlijke gevallen, bijvrbeeld bij gevaar vr verdrinking f bij brandgevaar. Evacueer een slachtffer enkel als je dat kan den znder jezelf in gevaar te brengen. Veiligheid van de mstaanders Prbeer mstaanders p een veilige afstand te huden. Sms kunnen ze in paniek zijn en in de weg lpen. Je kan mstaanders inschakelen m je te helpen tijdens de hulpverlening. Geef hen krte, duidelijk instructies: vraag hen bijvrbeeld m de gevarendriehek te plaatsen. 12

13 2. Cntrleer het bewustzijn Ga na f het slachtffer ng reageert: Schud zachtjes aan de schuders van het slachtffer. Vraag luid: gaat het? Het slachtffer reageert: Laat het slachtffer liggen in de huding waarin je hem gevnden hebt. Verplaats hem alleen als er gevaar dreigt. Prbeer te weten te kmen wat er mis is met het slachtffer. Haal hulp als dat ndig is. Cntrleer regelmatig het bewustzijn en de ademhaling van het slachtffer. Blijf bij het slachtffer en praat met hem. Leg vrzichtig uit wat er is gebeurd en wat er ng gaat gebeuren. Luister naar het slachtffer en trst hem. Het slachtffer reageert niet: Rep luid m hulp! De dat m er niet alleen vr te staan tijdens de hulpverlening. Z kan jij het slachtffer helpen, terwijl iemand anders de hulpdiensten kan verwittigen als dat ndig is. Draai het slachtffer p de rug en maak de luchtwegen vrij. Als je bij de cntrle van het bewustzijn duidelijk merkt dat het slachtffer nrmaal ademen, dan met je hem niet p de rug draaien. Leg hem dan meteen in stabiele zijligging. Maak de luchtwegen vrij Ga p je knieën zitten naast het slachtffer. Leg een hand p het vrhfd van het slachtffer. Druk met je hand p het vrhfd, en kantel het hfd vrzichtig achterver. Plaats twee vingertppen van je andere hand nder de punt van de kin van het slachtffer. Druk niet in het zachte gedeelte nder de kin, want dat kan de ademhaling bemeilijken. Til de kin mhg m de luchtwegen vrij te maken. Cntrleer de ademhaling Ga na f het slachtffer nrmaal ademt. Breng je r en wang dicht bij de mnd en de neus van het slachtffer, terwijl je naar de brstkas kijkt. Hud het hfd van het slachtffer tijdens deze cntrle naar achteren gekanteld. Kijk f de brstkas p en neer gaat. Luister aan de mnd en de neus f je ademhalingsgeluiden hrt. Vel met je wang f er lucht uit de mnd en neus van het slachtffer kmt. De dit maximaal 10 secnden. Dat lijkt misschien lang, maar een bewustels slachtffer heeft sms een trage ademhaling. Als je niet lang geneg luistert, heb je misschien net de peride tussen twee ademhalingen gecntrleerd. Dan ga je ervan uit dat het slachtffer niet meer ademt, terwijl dat wel ng z is. Het slachtffer reageert niet, maar ademt wel nrmaal: Leg het slachtffer in stabiele zijligging. 13

14 Laat iemand de hulpdiensten verwittigen. De dat zelf als je alleen bent. Cntrleer elke minuut f de ademhaling nrmaal blijft. Het slachtffer reageert niet, en ademt niet nrmaal: De reanimatie van het slachtffer met gestart wrden. 3. Alarmeer de hulpdiensten Wanneer een slachtffer ernstig gewnd is f als de situatie levensbedreigend is, met je z snel mgelijk de hulpdiensten verwittigen via het Eurpees alarmnummer 112. Het is belangrijk dat je snel en crrect de hulpdiensten verwittigt en de juiste infrmatie drgeeft. Z kan de centrale de ndige hulp uitsturen: een ziekenwagen, een MUG (medisch urgentie grep), plitie, brandweer, Het nummer 112 is het Eurpees alarmnummer dat je in elke lidstaat van de Eurpese Unie kan gebruiken m dringend hulp p te repen. Bij vermeden van een vergiftiging, verwittig je k altijd het Antigifcentrum via het nummer 070/ Geef vlgende infrmatie dr als je 112 belt: Zeg wie je bent. Vertel wat jij van eerste hulp kent (arts, cursus EHBO, verpleger, ). Vertel WAT er gebeurd is. Over welk srt ngeval gaat het? Is er ng ander gevaar waarvr gespecialiseerde hulp ndig is? Let uit WAAR de hulpdiensten verwacht wrden. Vermeld de (deel)gemeente, de straat en het huisnummer. Zijn er pvallende herkenningspunten in de buurt. Laat iemand de hulpdiensten pwachten, die hen naar de plaats van het ngeval kan leiden. Vertel WIE de slachtffers zijn. Heveel slachtffers zijn er? Is er infrmatie ver het slachtffer die de hulpdiensten meten weten? Bvb. Is het een kind f een zwangere vruw? Is het slachtffer bij bewust zijn? Ademt het slachtffer nrmaal? Zijn er andere specifieke letsel te zien? LET OP: haak nit zelf in, wacht tt de ndcentrale het gesprek beëindigt. Misschien hebben zij ng bijkmende infrmatie ndig. 14

15 Huidwnden Een schaafwnde Een schaafwnde is een ppervlakkige wnden. Enkel de bvenste huidlaag is afgeschaafd. Daardr zie je lsse velletjes. Een schaafwnde ziet er rd uit, bledt weinig, maar kan wel pijnlijk zijn. Dat kmt drdat er veel zenuwuiteinden geraakt zijn. Vaak zitten er kleine steentjes f vuil in de wnde. Een schaafwnde kmt bijvrbeeld vr wanneer je valt met de fiets. Een snijwnde Bij een snijwnde is de huid gekwetst dr een scherp vrwerp, zals een mes f een stuk glas. Een snijwnde bledt fel, maar is meestal minder pijnlijk. Dat kmt drdat er minder zenuwuiteinden geraakt zijn. Wat de je bij beide wnden? Er is water ter beschikking in de mgeving. Zrg ervr dat je niet in cntact kmt met bled f andere lichaamsvchten van het slachtffer. Als het slachtffer geen ernstige bleding heeft, was dan eerst je handen met water en zeep en trek wegwerphandschenen aan. Je vermindert hierdr de kans p besmetting. Als de wnde ng niet vanzelf gestpt is met bleden, stelp dan eerst de bleding dr rechtstreeks p de wnde te drukken. Spel de wnde met lauw strmend water van de kraan. Is er geen kraan in de buurt, gebruik dan ander drinkbaar water. Laat het water rechtstreeks p de wnde strmen m het vuil uit de wnde te spelen. Blijf spelen tt er geen vuil meer in de wnde zit. Wrijf niet in de wnde m het vuil eruit te halen. Drg na het spelen de mgeving van de wnde af met een handdek, maar km niet aan de wnde zelf. Dek de wnde na het reinigen af met een wndpleister f met een steriel kmpres. Maak het steriel kmpres vast met een zwachtel f met kleefpleister. Vraag aan het slachtffer f hij ingeënt is tegen tetanus, f kijk dat na p de medische fiche. Als dit niet z is, ga dan naar een arts. Trek je handschenen uit en was je handen als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer. Er is geen water f te weinig water ter beschikking in de mgeving. Zrg ervr dat je niet in cntact kmt met bled f andere lichaamsvchten van het slachtffer. Trek wegwerphandschenen aan als dat kan. Je vermindert p die manier de kans p besmetting. Als de wnde ng niet vanzelf gestpt is met bleden, stelp dan eerst de bleding dr rechtstreeks p de wnde te drukken. Reinig de wnde met een waterig, niet kleurend ntsmettingsmiddel. Dep eventueel met een kmpres p de wnde (zeker niet wrijven). Blijf deppen tt er geen vuil meer in de wnde zit. Als er veel vuil in de wnde zit, met je regelmatig een nieuw kmpres nemen en vldende ntsmettingsmiddel gebruiken. Ontsmet de wnde ng een keer met een zuiver kmpres. 15

16 Drg de mgeving van de wnde af met een handdek, maar km niet aan de wnde zelf. Dek de wnde na het reinigen af met een wndpleister f met een steriel kmpres. Maak het steriel kmpres vast met een zwachtel f met kleefpleister. Vraag aan het slachtffer f hij ingeënt is tegen tetanus, f kijk dat na p de medische fiche. Als dit niet z is, ga dan naar een arts. Als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer, trek dan je handschenen uit en ntsmet je handen met handalchl als je dat hebt. Ga met het slachtffer naar een arts f ziekenhuis als: Je de bleding niet kan stelpen. Je de wnde niet ged kan reinigen. Hij niet is ingeënt tegen tetanus f als er twijfel is. Als hij een schaafwnde heeft die grter is dan de helft van zijn handpalm. Er btten, spieren f andere nderhuidse weefsels zichtbaar zijn. Het gezicht, de gen f de geslachtsdelen gekwetst zijn. Er een vrwerp in de wnde zit. De wnde verrzaakt werd dr een beet van een dier f mens. Brandwnden Een brandwnde is een beschadiging van de huid die verrzaakt wrdt dr warmte, dr chemische prducten, dr elektriciteit f dr straling. Een brandwnde wrdt meteen geasscieerd met vuur f met een andere warmtebrn. Nchtans kunnen er k andere rzaken zijn. Er bestaan verschillende types brandwnden. De ernst van een brandwnde is afhankelijk van de diepte, de plaats en rzaak van de brandwnden, van de ppervlakte die verbrand is en van de leeftijd van het slachtffer. Brandwnden wrden ingedeeld in drie graden m z de diepte ervan in te schatten: eerste -, tweede - en derdegraadsbrandwnden. He dieper de brandwnden, he ernstiger. Wat de je? De eerste hulp bij elke brandwnde is gelijk. Tch met je prberen de ernst van de brandwnde in te schatten. Bij een ernstige brandwnde met je immers gespecialiseerde hulp inschakelen, terwijl je een lichte brandwnde vlledig zelf kan verzrgen. Denk bij een brandwnde k steeds aan veiligheid. Cntrleer f het gevaar is uitgeschakeld en zrg vr de veiligheid van jezelf, het slachtffer en de mstaanders. Denk aan de slagzin eerst water, de rest kmt later Trek wegwerphandschenen aan als dat kan. Kel de brandwnde z snel mgelijk af met kel f lauw leidingwater, bijvrbeeld van de kraan f de duche. Als je dat niet hebt, gebruik dan flessenwater. Richt de waterstraal bven de brandwnde en laat het water ver de brandwnde vleien. Het is pijnlijk m de straal rechtstreeks p de brandwnde te richten. Zrg ervr dat het slachtffer niet nderkeld geraakt. Dat kan bijvrbeeld gebeuren bij grte brandwnden, als je lang en uitgebreid met kelen. Gebruik daarm geen ijskud water. Het is k belangrijk m het slachtffer na het kelen te beschermen tegen wind en regen. Gebruik een deken f jas m het slachtffer warm te huden. Leg zeker geen ijs p een brandwnden. Dat kan de weefselschade erger maken. 16

17 Blijf de brandwnde afkelen tt de pijn verlicht is. Verwijder kledij en juwelen als ze niet aan de huid vastkleven. Prik blaren, als die er zijn, niet pen. Dat verhgt de kans p infectie. Vraag f kijk na p de medische fiche f het slachtffer ingeënt is tegen tetanus. Als dat niet z is, ga dan naar een arts. Prbeer de ernst van de wnde in te schatten. Kleine eenvudige eerstegraadsbrandwnden kan je na het spelen bedekken met een vcht inbrengend prduct. Ga naar een arts al het slachtffer een tweedegraadsbrandwnden heeft. Leg dan na het kelen een nat verband aan en gebruik geen zalf. Verwittig de hulpdiensten via het nummer 112 als het slachtffer een derdegraadsbrandwnde heeft. Leg na het kelen een nat verband aan. Trek je handschnen uit en was je handen als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer. Ga met het slachtffer naar een arts f ziekenhuis als: Hij is niet gevaccineerd tegen tetanus f er is twijfel. Hij is uders dan 60 jaar f jnger dan 5 jaar. Hij heeft brandwnden aan het gezicht, de ren, handen, veten, gewrichten f geslachtsdelen. Hij heeft brandwnden in de mnd f keelhlte. Hij heeft brandwnden die verrzaakt zijn dr elektriciteit f chemische prducten. Letsel aan btten, spieren en gewrichten Het slachtffer heeft zich verwnd aan de hand, de arm, de vet f het been bij het spelen, dr een slag f val. Vaak kan het slachtffer het gewnde lidmaat niet meer nrmaal bewegen f kan ze er niet meer p steunen. Het letsel det pijn en is vaak gezwllen f verkleurd. In smmige gevallen zie je een abnrmale stand van het lidmaat f het gewricht. Wat de je? Als je twijfelt f het een verstuiking, een ntwrichting f een breuk is, ga dan steeds uit van de ergste situatie en ga met het slachtffer naar het ziekenhuis. Raad het slachtffer aan m het gewnde lidmaat z weinig mgelijk te bewegen Vreemd vrwerp Splinter Het slachtffer heeft een wnde waarin een klein vreemd vrwerp vastzit (Vb. stukje hut). Wat de je? 1. Was je handen en trek wegwerphandschenen aan. Was de wnde en de mgeving ervan vrzichtig met water. 2. Ontsmet een pincet dr hem ngeveer 1 minuut in ntsmettingsalchl te leggen. 3. Wacht daarna enkele secnden tt de alchl verdampt is (niet blazen). 17

18 4. Grijp het uiteinde van de splinter met het pincet dat je in het verlengde van de splinter hudt. 5. Trek de splinter uit de huid. 6. Dek het huidwndje af met een wndpleister f met een kmpres dat je vastmaakt met een kleefpleister. 7. Was je handen als je klaar bent met het verzrgen van het slachtffer. 8. Trek je handschenen uit en was je handen als je klaar bent. Glas in wnde Het slachtffer heeft een wnde waarin een vreemd vrwerp vastzit (Vb. stukje glas). Wat de je? 1. Was je handen en trek wegwerphandschenen aan. 2. Leg steriele kmpressen aan beide kanten van het vrwerp. Heb je geen kmpres gebruik dan een zuivere drge dek. 3. Vul aan beide zijden het hgteverschil tussen de huid en het vrwerp p, bijvrbeeld met kmpressen f 2 zwachtels. 4. Leg hierver vrzichtig een verband aan. Het verband mag niet p het vrwerp drukken. 5. Trek je wegwerphandschenen uit en was je handen. 6. Ga met het slachtffer naar het ziekenhuis. OPMERKING: is het vrwerp te grt m het hgteverschil vlledig p te vullen, leg dan het verband naast het vrwerp aan en laat het vrwerp ertussenuit steken. Verbandtechnieken Spiraalverband 1. Leg het begin van de eerste winding een beetje schuin aan. 2. Pli na de eerste winding een tipje van de zwachtel m. 3. Bedek dat tipje bij de vlgende winding zdat de zwachtel niet kan verschuiven. 4. Maar spiraalvrmige windingen. 5. Eindig met een vlledig rechte winding en maak het spiraalverband vast met kleefpleisters. Kruisverband aan de hand 1. Vraag aan het slachtffer m de hand in een cmfrtabele psitie te huden, en breng de eerste winding aan p de pls. Leg het begin van de eerste winding een beetje schuin aan. 2. Pli na de eerste winding een tipje van de zwachtel m zdat die niet kan verschuiven, en breng een tweede winding aan. 3. Breng de zwachtel naar het uiteinde van de hand in de richting van de vingers. 4. Maak een vlledige winding rndm de vingers. Bedek ze niet vlledig, zdat het slachtffer ze ng kan bewegen. Deze winding zrgt ervr dat de zwachtel niet wegschuift. 5. Keer terug naar de pls. Kruis daarbij de reeds aangebrachte zwachtel. Draai nder de pls dr, en keer terug naar de vingers. 6. Herhaal deze reeks kruisvrmige windingen rnd de hand. Ga telkens terug in de richting van de pls. 7. Leg deze windingen steeds iets verder van het uiteinde van de hand. Werk naar het hart te. 18

19 8. Eindig met twee cirkelvrmige windingen rnd de pls. Maak de zwachtel daarna vast met kleefpleister. Kruisverband aan de vet 1. Vraag aan het slachtffer m de vet in een neutrale psitie te huden (dat is ngeveer een hek van 90 met het nderbeen). Breng de eerst winding lichtjes schuin aan net bven de enkel. 2. Pli na de eerste winding een tipje van de zwachtel m zdat die niet kan verschuiven, en breng een tweede winding aan. 3. Breng de zwachtel schuin ver de vetrug in de richting van de tenen. 4. Maak een vlledige winding rndm de tenen. Bedek ze niet vlledig, zdat het slachtffer ze ng kan bewegen. Deze winding zrgt ervr dat de zwachtel niet wegschuift. 5. Keer terug naar de enkel. Kruis daarbij de reeds aangebrachte zwachtel. Draai nder de enkel dr, en keer terug naar de tenen. 6. Herhaal deze reeks kruisvrmige windingen rnd de vet. Ga telkens terug in de richting van de enkel. 7. Leg deze windingen steeds iets verder van het uiteinde van de vet. 8. Eindig met twee cirkelvrmige windingen rnd de enkel. Maak de zwachtel daarna vast met kleefpleister. Evacuatie technieken Er zijn verschillende technieken m iemand snel te evacueren. Rautek is één van de mgelijkheden. Het gaat er vral m dat evacuatie snel met gebeuren. Verplaats het slachtffer naar de dichtstbijzijnde veilige plek. Leg altijd uit wat je gaat den, en vraag m mee te werken als dat mgelijk is. Verplaats het hfd, de nek en het lichaam van het slachtffer tijdens de evacuatie zveel mgelijk in één blk. Prbeer te vermijden dat ze ten pzicht van elkaar bewegen. 1. Leg de armen van het slachtffer tegen het lichaam. 2. Kniel achter het hfd van het slachtffer. Schuif één hand nder de hals, en de andere hand tussen de schuderbladen van het slachtffer. Hef het hfd en de schuders vrzichtig p en schuif zelf dichterbij. 3. Til de rug van het slachtffer p en breng haar in een zittende psitie. Ondersteun het slachtffer aan de schuders. 4. Steek je beide handen nder de ksels van het slachtffer, en grijp een nderarm. Neem die met je ene hand vast aan de pls, en met je andere hand dichtbij de ellebg. 5. Plaats jezelf in hurkzit, znder de arm ls te laten. Het slachtffer zit nu tussen je gespreide benen. Druk de arm van het slachtffer ged tegen de brstkas aan. 6. Km met gestrekte rug recht en trek het slachtffer mee mhg tt ze p je dijbeen rust. Stap achterwaarts en sleep het slachtffer mee. Let p hindernissen. 19

20 Knpen en sjrring In dit nderdeel vind je 10 knpen die van belang kunnen zijn p een zmerkamp. Benjamins, jullie meten 5 knpen kunnen die jullie zelf mgen kiezen maar de schenstrik met er zeker bij zitten. Junirs, jullie meten 8 knpen kunnen die jullie zelf mgen kiezen maar de mastwrp met er zeker bij zitten p de 2 manieren. Jullie meten k een sjrcnstructie kunnen maken en het del van elke knp kennen. Schenstrik (benjamins!!) DOEL: Veters vastknpen. WERKWIJZE 1: Maak m te beginnen een gewne knp (zals het begin van de platte knp), daarna maak je met elk uiteinde een lus en maak je met deze 2lussen ng eens een gewne knp. WERKWIJZE 2: Maak p te beginnen een gewne knp (zals het begin van de platte knp), daarna maak je met 1van de uiteinden een lus. Met het ander uiteinde draai je rnd de lus en trek je er dan dr m een tweede lus te krijgen. RESULTAAT: Kijk maar naar je eigen veten. EXTRA: Vr deze knp vraag je best hulp aan iemand die het al kan aangezien hier geen afbeelding van te vinden is. Platte knp DOEL: 2 ngeveer gelijke tuwen met elkaar verbinden. WERKWIJZE: Rechts ver links, links ver rechts. 20

21 RESULTAAT: EXTRA: Wanneer je de knp aan beide kanten neemt, meten de tuwen ged in en uit elkaar kunnen schuiven. Achtknp DOEL: Als stpknp f als verdikking m het tuw niet ergens dr te laten glippen. WERKWIJZE: RESULTAAT: EXTRA: / Vissersknp/ verlengknp DOEL: 2 tuwen aan elkaar hangen. WERKWIJZE: Maak een knp met tuw A rnd tuw B en mgekeerd. 21

22 RESULTAAT: EXTRA: / Verkrtingsknp DOEL: Verkrten van een tuw die je later ng in zijn geheel ndig hebt. WERKWIJZE: Maak 3 gelijke lussen en trek de middelste dr de buitenste. RESULTAAT: EXTRA: Deze knp kan van pas kmen wanneer de tndeurs te lang zijn. 22

23 Timmersteek DOEL: Kan gebruikt wrden bij het begin van een sjrring. WERKWIJZE 1: vuw een deel van het tuw dubben, steek je vinger dr de lus en draai enkele keren in dezelfde richting. Daarna steek je het ander uiteinde van het tuw dr de lus. WERKWIJZE 2: leg het tuw rnd de sjrpaal en draai het uiteinde van het tuw rnd de rest. Daarna trek je stevig aan het tuw, zdat het ged vast zit. Let in het begin wel p de lus! RESULTAAT: EXTRA: Zrg dat het uiteinde dat je rnd het tuw draait lang geneg is. Patersknp DOEL: Vr het maken van een klimtuw, als versiering zals aan het hemd van de leiding en als nderdeel van de wurgknp f strp. WERKWIJZE: RESULTAAT: Zie laatste stap werkwijze. EXTRA: Zrg dat het stuk tuw dat je gebruikt vr het draaien lang geneg is. 23

24 Paalsteek DOEL: Iets aanhangen. WERKWIJZE: RESULTAAT: EXTRA: / Mastwrp (junirs!!) DOEL: Om een tuw vast te leggen aan een paal. Bv; bij het begin van een sjrring WERKWIJZE 1: Maak 2 gelijke lussen en leg de linkse ver de rechtse. Daarna breng je het resultaat ver de paal en spant deze p dr een de 2 kanten te trekken. WERKWIJZE 2: Deze werkwijze gebruik je wanneer je niet aan het begin f einde van de paal kunt, bv rnd een bm. Je draait het tuw 2 keer rnd de stam, maar zrg ervr dat het begin en einde in het midden zitten zals p de tekening. 24

25 RESULTAAT: Zie telkens laatste stap van de werkwijze. EXTRA: m de mastwrp wat steviger te maken, kan je altijd ng een knpje maken met de 2 uiteinden. Z kmt de mastwrp zeker niet ls. Kruissjrring DOEL: 2 palen gekruist aan elkaar vastmaken. Zals bij de kkvuren p zmerkamp! WERKWIJZE: Begin met de mastwrp, vlg ged de tekening en eindig met de mastwrp. RESULTAAT: Zie tekening. EXTRA: Zrg dat je tussendr vldende aanspant, anders is al je werk vr niets geweest!! Vraag gerust eens aan iemand m het vr te tnen, dit is niet iets dat je in een vingerknip nder de knie hebt! 25

26 Kken en vuurmaken Benjamins: - Tafel crrect dekken - Elementaire hygiëneregels in de keuken - Basisvaardigheden kuisen kunnen tepassen - Een eenvudig gerecht maken - De vedingsdriehek Junirs: - Maaltijd maken adhv een recept - Vuur maken en nderhuden - Menu samenstellen adhv de vedingsdriehek BENJAMINS (RAKKERS EN KAPOENTJES) Tafel dekken - Stap1: maak de tafel schn en zet eerst je brd p tafel recht vr de stel. - Stap2: leg de vrk links van het brd. - Stap3: leg het mes rechts van het brd. - Stap4: leg een seplepel naast het mes. 26

27 - Stap5: leg een kffielepel bven het brd. - Stap6: zet een glas rechts bvenaan. Elementaire hygiëneregels in de keuken Vedselhygiëne - Was telkens je handen vr en na het cntact met vedsel! Z was je het best je handen: Handen nat maken nder strmend water. Zeep nemen in de handpalmen. Handen hed inzepen dr de handpalmen tegen elkaar te wrijven gedurende 20sec. Vergeet de handruggen niet te wassen. Tussen de vingers ged wrijven. Zrg dat je nagels prper zijn dr met je vingertppen in je handpalm te wrijven en dr gebruik te maken van een nagelbrsteltje. Ged afspelen nder strmend water. Handen zeer ged afdrgen! - Plaats vedsel niet p een natte ndergrnd, kal heb je ze net gereinigd maar ng niet afgedrgd. - Leg bereide vedingsmiddelen nit samen met nbereide vedingsmiddelen, er kan kruisbesmetting ptreden. - Zrg dat de kelkast niet langer pen blijft dan ndig is, en beperk het aantal keren dat de kelkast wrdt gepend en geslten. - Leg rauw vlees p een brd en bedek het met flie. Plaats het daarna in de kelkast. - Plaats prducten bij elkaar die bij elkaar hren (vb: grenten, zuivel,vlees, ) - Bewaar geen veding die vervallen is. - Vermijd m bij het bereiden van gerechten hetzelfde bestek te gebruiken vr verschillende ingrediënten. - Kken is ng steeds de beste methde m bacteriën te vermijden. - Vries een prduct nit 2keer in. 27

28 Plaatsen en vrwerpen - Aanrecht, afdruiprek en tafel: Reinig ze steeds vr en na het gebruik m bacteriën te vermijden. - Vaatdek en schuurspnsje: Het vcht in deze materialen is een kweekvijver vr bacteriële besmettingen. Het is dan k aan te raden ze na elk gebruik grndig uit te wassen, en ze helemaal te laten drgen vr je ze pnieuw gebruikt. Vervang vaatdeken en schuurspnsjes elke maand. - Snijplanken en huten lepels: Drdat deze materialen van hut zijn, zijn ze meilijk schn te maken. De bacteriën maken gebruik van de vele gaatjes en klfjes m zich in te nestelen. Gebruik dit enkel als er geen ander materiaal beschikbaar is. - De kelkast: De kude bewaart, maar heeft geen zuiverende werking en bestrijdt k de bacteriën niet. Bacteriën verleven immers bij lage temperaturen. Om te vermijden dat de bacteriën zich gaan verspreiden is het aangeraden m de kelkast 1 f 2 maal per maand leeg te maken en te reinigen met een desinfecterend prduct ( bleekwater, javel, detl, ) - De vuilnisemmer: De kleine vliegjes die je vaak bij de vuilnisemmer aantreft, zijn echte vertuigen vr bacteriën en infecties. Het is dan k belangrijk m een vuilnisemmer te reinigen met een vchtig dekje telkens wanneer je de vuilniszak vervangt. - De vler: Vr thuis is 1 tt 2 maal per week de vler petsen vldende, p kamp de je dit in principe iedere dag. Bacteriën die zich p de vler bevinden wrden immers getransprteerd via nze schenen. Basisvaardigheden kuisen Werkwijze: - Alles vlledig pruimen - Stelen en ander materiaal p tafel zetten - Grndig vegen - Vul een emmer met warm water en vldende kuisprduct - Dweil zeer nat - Trek al het water af met een trekker - Dweil ng eens alles met een vchtige dweil - Als de vler drg is mag je alles terug p de grnd zetten Tips: - Vervang tijdig het water - Begin altijd aan 1bepaalde kant en schuif z beetje bij beetje p naar de andere kant Een eenvudig gerecht maken Kken - Je neemt een kkpt en vult deze vr ¾ met water. - Zet de pt p het vuur en wacht tt het water kkt. Dit zie je wanneer het water begint te pruttelen. - Wanneer het water kkt mag je het eten eraan tevegen. 28

29 - Prik af en te in het eten m te weten te kmen f het geneg gekkt is. Wanneer het zacht aanvelt is het klaar. - Giet het water af (vr pasta, grenten, rijst, de je dit in een vergiet). Gebruik hiervr een handdek zdat je je niet verbrandt. Bakken - Zet je pan p het vuur en leg er een stuk bakbter in. - Wanneer de bter gudbruin is mag je het eten erin leggen. - Draai de stukken geregeld m zdat het niet aanbrandt. - Veg kruiden te. - Om te kijken f het geneg gebakken in kan je het altijd drmidden snijden. - Gebruik steeds een spatel en snij nit in een pan, dit m beschadiging te vrkmen De vedingsdriehek 29

30 JUNIORS EN ASPIRANTEN Een maaltijd maken adhv een recept - Zrg steeds p vrhand dat je al de ndige ingrediënten in huis hebt. - Kijk ged f je bepaalde zaken p vrhand kan klaarmaken ter vrbereiding. - Vlg de stappen effectief zals ze er staan. - Gebruik altijd de juiste heveelheden die vermeld staan. - Ok de kktijden f baktijden zijn van grt belang. - Denk aan de hygiëneregels die hierbven vermeld staan en de wat er staat, dan kan er weinig fut lpen. Vuur maken en nderhuden Vuur maken - Maak een klein hpje van licht ntvlambare zaken (papier, tuw, ) - Maak daar rnd een piramide van kleine, dunne takjes - Tensltte maak je de piramide grte dr iets grtere takken - Steek het papier aan met een lucifer Vuur nderhuden - Eens het vuur brandt, kan je grte stukken hut p het vuur leggen zdat het langer aan blijft - Als het vuur tch begint te dven kan je met een schijf f stevig stuk kartn naar het vuur wapperen. Zrg wel altijd dat er niemand aan de verkant staat! - Veg tijdig hut te m het vuur brandende te huden - Zrg dat je steeds water bij de hand hebt vr in geval van nd!! Menu samenstellen adhv de vedingsdriehek Vedingsdriehek: zie hierbven. 30

31 Oriëntatie: Benjamins: - Pistes kunnen vlgen - Stafkaart pplien - Symblen p een stafkaart herkennen - Kaart richten m.b.v. een kmpas Junirs & Aspiranten: - Een kmpas kunnen hanteren - Een piste en kaartrute kunnen vlgen - Crrect bepalen van plaatsen a.d.h.v. een kmpas BENJAMINS (RAKKERS EN KAPOENTJES) Verschillende srten piste kunnen vlgen Sprtcht (pistetekens) Bij de sprtcht wrdt geen gebruik gemaakt van kaart f kmpas. De sprtekens geven je de ndige infrmatie. 31

32 Blleke-pijlke Het blleke-pijl systeem is gebaseerd p kaartlezen. Kleine schetsen geven je duidelijk een verzicht van de situatie. Het blletje is de plaats waar je je bevindt, de pijl geeft de richting aan die je met vlgen. Vrbeeld: 1. p viersprng rechtsaf 2. einde weg linksaf 3. p driesprng rechtsaf 4. haaks linksaf 5. scherp rechtsaf Blleke-pijl met kmpas Een variatie die k wel wrdt gebruikt is een blleke-pijl waar de te lpen richting niet wrdt weergegeven dr een pijl maar wel dr het aantal graden dat je met lpen, gemeten vanaf de plaats die vereenkmt met het blletje Het kmpas is hier nntbeerlijk! Opgelet: 90 is niet steeds rechts!!! Je MOET de richting p je KOMPAS aflezen!!! TIP: Bij elk getal bven 360 mag je steeds 360 f een veelvud ervan aftrekken. bvb 1530 = 90 32

33 Rechtelijnschets Evenals blleke-pijl is de rechteweg-schets afgeleid van het kaartlezen. De te vlgen rute wrdt weergegeven als een rechte lijn die meestal vertikaal wrdt afgedrukt en van nder naar bven wrdt afgelezen. Aan deze lijn zijn streepjes getekend dat zijn de zijwegen ten pzichte van de te vlgen rute. Bij het tekenen zijn als het ware de beide einden van de rute zdanig uitgetrkken dat een rechte weg verbleef. De wegen die je links f rechts met laten liggen, hangen er als franjes aan. Op deze wijze wrden de dr de rechtewegschets (k wel stripkaart genemd) aangegeven wegen eigenlijk gestandaardiseerd. De wegen, die dr de streepjes wrden weergegeven, zijn dus niet p schaal getekend en lpen in werkelijkheid natuurlijk verder dr. Op bijgaande figuur zie je een ingetekende rute met daarnaast de p de verschillende situaties betrekking hebbende rechtewegschets. Op het eerste zicht lijkt dit erg ingewikkeld maar dat is het allerminst. Te nthuden: Ieder streepje aan de lijn betekent: EEN WEG LATEN LIGGEN Vrbeeld: Links de rechtewegschets, rechts de echte situatie met de te vlgen weg 33

34 Visgraat Visgraat kan je het best vergelijken met blleke-pijl met dit verschil dat de situaties in vlgrde na mekaar zijn getekend. (steeds beginnen vanaf het blletje) Let p : sms zijn er bepaalde straten niet p te zien zals bv. rechts afslaan aan een T waar er dan enkel een pijl naar rechts wrdt getekend. Hier wrdt dus de nadruk gelegd p de wegen die je effectief met vlgen en niet p de wegen die je met laten liggen!!! Vrbeeld: 34

35 Delstelling 2 : Stafkaart pplien Delstelling 3 : Stafkaart symblen 35

36 Delstelling 4 : De kaart naar het nrden richten m.b.v. een kmpas -Je neemt de kaart en plaatst het kmpas erp. -Je draait de kmpasds z dat het nrden tegenver het vizier staat. -Daarna draai je heel het kmpas, zdat de kmpasnaald tegenver het puntje staat dat het magnetische nrden aanduidt. -Nu draai je de kaart nder het kmpas zdat de bvenzijde in de richting van het nrden ligt. Om juist te werken meten de verticale en hrizntale lijnen p de kaart juist evenwijdig liggen met de zijden van het kmpas. > 36

37 JUNIORS & ASPIRANTEN Delstelling 1 :Een kmpas kunnen hanteren Het kmpas Het kmpas is een instrument waarmee men zich kan riënteren gebruikmakend van het magnetisch veld van de aarde. Je kan er m het even welke richting nauwkeurig mee vastleggen. Er bestaan allerhande kmpassen in alle maten en prijzen. Het heeft geen zin m zich als amateur een zeer duur kmpas aan te schaffen, maar pgepast met de gedkpe mdellen. Zrg er steeds vr dat het mhulsel van het kmpas in kunstf is, f uit een niet-magnetisch metaal (bvb. ld). Aangeraden is een kmpas waarvan de naald in lie beweegt in plaats van lucht. De lie zrgt ervr dat de beweging van de naald vertraagt, wat het aflezen vergemakkelijkt. Om kmpas te lezen met je maar 1 ding nthuden: De naald wijst steeds naar het NOORDEN Bij het aflezen van het kmpas MOET je jezelf steeds z draaien ttdat de pijl p het NOORDEN staat, NIET het kmpas OPGELET: een kmpas is gevelig aan magnetische velden. Ga dus nit nder een straatlamp staan f in de buurt van een hgspanningskabel, elektriciteitscabine, grte metalen massa (deze zijn k magnetisch) f elektrische apparatuur... Vertruw dus k nit IN de aut het kmpas! 37

38 Opbuw: I. Een beweegbare magneetnaald, die zich altijd naar het magnetische Nrden richt. II. Een vaste cirkelvrmige gradenverdeling van 0 tt 360 f van 0 tt 64(00) duizendjes. Deze twee zaken vind je p elk kmpas. Gedkpe kmpassen met enkel deze zijn nbruikbaar vr trektchten. Men kan er enkel het Nrden mee vinden en eventueel een kaart mee richten. Een ged kmpas met bvendien ng het vlgende bevatten: III. IV. Een tweede gradenverdeling p een draaibare schijf. Enkele graden links van het Nrden vind je een puntje dat het echte magnetische Nrden aanduidt (ipv het gegrafische Nrden). Een vizierkeep aan de ene zijde van het dsje en een vizierkrrel aan de ander zijde. V. Een richtingspijl, gewnlijk aangebracht aan de binnenzijde van het deksel dat het kmpas kan afsluiten, fwel aangebracht juist naast de draaibare schijf (p kmpas znder deksel). Optineel kan een kmpas k ng een draaibare spiegel hebben (is nuttig maar niet ndzakelijk) f een hefbmpje m de kmpasnaald vast te zetten. (eveneens niet ndzakelijk) OPGELET: Smmige kmpassen hebben een verdeling in graden en in duizendjes, andere gebruiken slechts één srt verdeling. Vergis je niet: bij de verdeling in duizendjes wrden p de kmpassen slechts twee cijfers aangegeven. De laatste twee cijfers zijn weggelaten: De verdeling gaat dan van 0 tt

39 Kaart richten met het kmpas Je neemt de kaart en plaatst het kmpas erp. Je draait de kmpasds z dat het nrden tegenver de vizierkrrel en/f de richtkrrel staat. Daarna draai je heel het kmpas, zdat de kmpasnaald tegenver het puntje staat dat het magnetische nrden aanduidt. Nu draai je de kaart nder het kmpas zdat de bvenzijde in de richting van het nrden ligt. Om juist te werken meten de verticale en hrizntale lijnen p de kaart juist evenwijdig liggen met de zijden van het kmpas (indien je tenminste een kmpas hebt waar de kmpasds in een vierkant nderstel is bevestigd). 39

40 Kmpas instellen Je krijgt een aantal graden pgegeven en je met die richting bepalen De richting waarin men marcheert nemt men de marsrichting, uitgedrukt in graden. De marsrichting instellen p het kmpas nemt men het kmpas instellen. Bvb: je met marcheren in de richting he met je instellen? Je draait de kmpasds, zdat het punt 210 aangeduid p de gradenverdeling, geplaatst wrdt tegenver de richtingspijl (pgelet: met richtingspijl bedelen we niet de naald) Je draait nu je lichaam ttdat de naald p het nrden staat. De richting aangeduid dr de richtingspijl is nu de marsrichting van 210. He met je een kmpasrichting vlgen? We plaatsen het kmpas p de pen hand en kijken f de naald inspeelt tegenver het magnetische nrden. Breng het kmpas ter hgte van het g m te mikken. Je met pletten dat je het kmpas niet draait zdat de naald steeds tegenver het nrden blijft staan. Om te mikken brengen we de vizierkrrel in de vizierkeep en in het verlengde van die lijn zeken we een merkwaardig punt p het terrein: een pvallende f hge bm, de hek van een huis, een tren, enz... Heb je geen keep f krrel p je kmpas dan zek je een merkwaardig punt in het verlengde van de richtingspijl. Bij het mikken kan je nu gebruik maken van het spiegeltje, indien dit p je kmpas bevestigd is. Je draait de spiegel mhg zdat je in de spiegel kunt nagaan f de kmpasnaald tegenver het magnetische nrden blijft staan. Zniet draai je je lichaam een weinig. Enkele raadgevingen Kies je mikpunten niet te ver, zeker niet in het begin. Een halve km is meer dan geneg. Waarm? Meer gelegenheid het kmpas te gebruiken Indien er een afwijking is, is de fut kleiner naargelang je mikpunt dichterbij ligt en mgekeerd. Om geen tijd te verliezen laat je twee tt drie mensen mikken en laat de rest al vrp gaan. Indien er geen merkwaardige punten zijn (pen veld) laat je iemand vrgaan en gebruik je deze persn als Merkwaardig punt (bij nacht met zaklamp). Je kan deze persn leiden dr afgesprken tekens zals fluiten, Armbewegingen enz 40